یتیبتر مولع یشزومآ هوگر
دشرا یسانشراک هجرد تفایرد یارب همان نایاپ هتشر رد یتیبرت مولع شیارگ
یشزومآ تاقیقحت
:ناونع
سررب ی ثات ی ر شور ردت
ی س تکراشم ی
رب گرد ی ر ی
صحت ی ل ی و وخ د ظنت ی م ی گنا ی شز ی شناد نازومآ
عطقم
ادتبا یی ناتسرهش من
ی ن
:رگشهوژپ
دابآدومحم هداز نسح دمحم
:امنهار داتسا رتکد لع ی قلاخ هاوخ
:رواشم داتسا رتکد ایک ینیعم یدهم
ناتسبات 1399
ناونع و مان
:روآدیدپ سررب
ی ثات ی ر شور ردت ی س تکراشم ی رب گرد ی ر ی صحت ی ل ی و ظنتدوخ ی م ی گنا ی شز ی شناد
نازومآ عطقم ادتبا یی ناتسرهش من ی ن / دابآ دومحم هداز نسح دمحم
داتسا نا امنهار : رتکد لع ی هاوخ قلاخ
داتسا :رواشم نا ایک ینیعم یدهم رتکد
خیرات :عافد 30
/ 4 / 99
دادعت حفص :تا 74
نایاپ هرامش :همان
همان نایاپ هرامش
:هدیکچ :فده تسایس هب هجوت اب هزورما یراذگ
یاه ماظن اه ی ،اهروشک رسارس رد یشزومآ شور
اه ی سیردت
یم نیب نآ زا هک تسا هتفرگ رارق هجوت دروم شیپ زا شیب هب ناوت
شور اه ی ،درک هراشا یتکراشم سیردت
یرایگرد و یاش یگنا یمیظنتدواخ راب یتکرااشم سیردت شور ریثات یسررب هب رضاح شهوژپ ور نیا زا ،دنتسه یریگدای تیفیک شیا فا لماوع زا هک یلیصحت م
ی دزادرپ .
شور :شهوژپ یسانش لاس رد شهوژپ نیا
98 - 99 هعماج اب یشیامزآ همین تروص هب هک ی
3005
شناد یور رب و نیمن ناتسرهش ییادتبا زومآ 50
هسردم زا زومآ شناد ناوانع هاب هاک یامیهاربا رفعج ی
باختنا هنومن هدش
دنا اشش سلاک نازومآ شناد .تسا هدش ماجنا ، 1
شور ااب شیاامزآ هوراگ ناوانع ااب
شش سلاک نازومآ شناد و واس کیج یتکراشم سیردت 2
رنخس سیردت شور اب هاوگ هورگ ناونع هب ینا
رارق یسررب دروم هتفرگ
دنا . دعب نینچمه و هدش هتفرگ نومزآ شیپ ،شیامزآ لامعا زا لبق هورگ ود ره زا
یریگرد همانشسرپ ،شهوژپ رد تاعلاطا یروآ عمج را با .تسا هدش هتفرگ نومزآ سپ ،شزومآ لامعا زا (ویر یلیصحت 2013
ییایاپ اب ) 92
/ 0 دراافوب یمیظنتدواخ نوامزآ و اابنورک (
1995 ییاایاپ ااب ) 71
/ 0
، ابنورک م ی دنشاب .
هتفای اه : ی هتفا اه رد هطبار اب هسیاقم شزومآ هاب هویاش سیردات یتکرااشم و
ینارنخاس راب
یرایگرد
یلیصحت و یمیظنتدوخ یش یگنا
ناشن هدنهد ی نآ تسا هک لاضافت یرایگرد یلیاصحت و
یمیظنتدواخ
یش یگنا رد هورگ شزومآ یتکراشم ( شیامزآ ) رتشیب زا هورگ ینارنخس ( لرتنک ) تسا
یریگ هجیتن :
ناشن شهوژپ جیاتن م
ی دهد هب تبسن یتکراشم سیردت شور هک شور
ااه ی سیردات
.تسا رترثوم ،یلیصحت یریگرد نا یم و یش یگنا یمیظنتدوخ شرورپ و دشر رد یتنس هژاو :یدیلک یاه .یش یگنا یمیظنتدوخ ،یلیصحت یریگرد ،یتکراشم سیردت
1 - فده و همدقم
1-1 - همدقم
هعماج ی ات تسا هدیشوک هراومه یرشب هتفای
اه ، ،تایبرجت تراهم
اه نادب هک یمولع و
هاب نااسنا ندیاسر عناام هک یعناوم ات دهد لاقتنا دوخ یدعب لسن هب ار تسا هتفای تسد دراد رظن رد هک یتداعس و لا هدیا یگدنز ،
نایا رد کش یب . دوش رتمک و رتمک زور هب زور
لیهست ناونع هب شزومآ رما ریسم هدننک
ی نیا هسورپ ی لاقتنا هم رت نی هتاشاد ار شاقن
سا هاب مواسوم هورگ یاضعا رب یدق لسن هب موسوم هورگ یاضعا فرط زا هک یشزومآ . ت
دیدج لسن م
ی دشاب و تن هجی ی دایدج لاسن هوراگ رد دنیاشوخ تارییغت داجیا یتسیاب نآ
. دوشب اب هراومه رما نیا شور
اه بناج زا یفلتخم یاهدرکیور و ناسنا
اه هاک تسا هدش ماجنا
زا ار جی نیرت شور اه م ی ناوت یقتسم سیردت هب هتفای
یاه درک هراشا دیدج لسن هب یرشب
عواضوم اب طابترا رد یددعتم نارظن بحاص . ،
هاب سیردات مواهغم یگنواگچ و یتاسیچ
هئارا ی فلتخم فیراعت هتخادرپ
دنا باناج زا یتییااعف هاب سیردات :فیرعت هب نیب نآ زا هک
هاتفگ راگید درف رد یریگدای لیهست روظنم هب درف کی ام
ی دواش یدامحمرهم(
، 1377 )
هراشا م ی ینک .
لیهست رما کی ناونع هب سیردت هدننک
ی اب ناریگارف رد یریگدای شور
اه ی یافلتخم
ماجنا م ی دریذپ هب هک نآ اه شور اه ی هتفگ سیردت م
ی دوش هاک یزارد ناییااس لواط رد .
ناملعم ، هدهع رب ار سیردت رما...و ناراگزومآ هتشاد
دنا ، شور اه ی دااجیا سیردت فلتخم
ک ره هک تسا هدش نیودت و زا ماد
نآ اه و یاراش رد عقوم
تای یااه اصوصخ هاب ی
دروام
رارق هدافتسا هتفرگ
دنا و راشب یعاامتجا یگدانز عوان هاب هاجوت اب هزورما اما . داشر مو ای
تراهم اه ی یعامتجا ،
زا دارفا...و یلیصحت شور
ااه ی شاناد نآ رد هاک یاهورگ سیردات
رد هورگ کی تیوضع هب نازوما م
ی دنیآ ، یور هدروآ دنا زا هک افوم رات نی شور ااه ی نایا
درکیور م ی ناوت یریگدای . درک هراشا یتکراشم سیردت شور هب یتکراشم
ترابع تاسا زا
لیکشت هورگ اه ی یکدوک زا ناریگارف
،تسا هک هعومجم ا ی زا یاعف تی یاه یریگدای ار
یارب
رثکادح ندناسر ناشدوخ یریگدای و
نارگید ماجنا م ی دنهد ( یلکرب 2005،1 .)
رد یتاسیاب زوامآ شاناد و تسا نآ ندوب یهورگ ،سیردت شور عون نیا ساسا نوچ یاعف تی یاه ...و یاشزومآ داشر اعاب لایید نیامه هاب داشاب هتاشاد هانناعف تکرااشم
تراهم اه ی نازوما شناد یعامتجا م
ی دشاب . تراهم اه یی نایا یلیاصحت تفراشیپ رد هاک
دارفا م ی دناوت . دشاب هتشاد یرثوم شقن
العم باناج زا سیردات شور و باسانم دراکیور بااختنا هداش راکذ دراوم رب هولاع م ی دناوت ع رد هک یدراوم رد یلیصحت درکلم
شر و اقن نازوامآ شناد یعامتجا و یملع د ش
دنراد ، دراوم نیا زا . دشاب هتشاد ریثات م
ی ناوت نازومآ شناد ش یگنا و یسرد یریگرد هب
درک هراشا شزومآ رما دنور رد ،
هتشذگ تاقیقحت هب هجوت اب یلیصحت ای و یسرد یریگرد
م ی دناوت نیانچمه و داشاب نازوامآ شاناد یلیاصحت دراکلمع رد راذگ ریثات یاه هفیوم زا
ش یگنا دننام نازومآ شناد تاناجیه نآ
اه هک م ی دناوت نازوامآ شاناد یاسرد درکلمع رد
. دشاب هتشاد یتبثم و یفنم ریثاتن هکوک اسینا و ( 2009 ناشن ) دنداد تیریدم کبس ناملعم
رد سلاک شقن یامهم رد
یریگرد شناد
نازومآ و داجیا ه یگنا رد نانآ دراد .
هتناک ، رمویاب ،نجروج و
هیوک ( 2007 ) ناشن دنداد واضو شاقن نااملعم رواط هاب
تبثم اب هقلاع ی شناد نازومآ رد طابترا تسا .
ریثاات هاک تاسا نایا شهوژاپ نایا رد اام فداه ،ناب رد هدش رکذ بیاطم هب هجوت اب نینچمه و نازومآ شناد یلیصحت یریگرد رب ار یتکراشم سیردت شور و سلاک تیریدم
. یهد رارق یسررب دروم ار نازومآ شناد یش یگنا یمیظنتدوخ و ش یگنا
1-2 - هلئسم نایب
رد لوط
،خیرات ناسنا هراومه وک هدیش تسا براجت و هتفای یاه دواخ ار هاب نادانزرف و
لسن هدنیآ دنک لقتنم .
نیا زاین هب شزومآ و
،یریگدای ببس
یاقب عاماوج یراشب هداش و
نیدب
،ناس گنهرف یزاس ظفح و
،نآ کفنین ء ج نامرآ
اه ی یناسنا و هماناسانش نااسنا
هدیدرگ تسا . هتفای هعسوت یاهروشک ،
رادروخرب یرت هتفای هعسوت یشزومآ ماظن زا هراومه
هدوب دنا .
یکی زا یلئاسم هک رد ینادابآ و تشونرس کی
روشک رثا ریغ لباق راکنا و یمهم هتاشاد
،تسا
،بسانم شزومآ یاهتفرشیپو
یملع هیامرس یورین یناسنا نآ رواشک هاک هاب های نم
ناگدنزاس هدنیآ
کی نیمزرس یتحو
رد هدرتسگداعبا یرات
نازاتاشیپ و
ریثاات ناراذاگ هاب
دنورر تفرشیپ یملع
ناهج هب رامش م ی دنیآ
، هدوب نیا .تسا پ
تفرشی اه و هعسوت ا ی زا هاک
یدرک دای نآ ،
لاعف و ارگ تفرشیپ یشزومآ تسیس نوهرم ام
ی داشاب نآ رد هاک هامه
ی
یشزومآ ماظن زا یتمسق هک تسین هنوگ نیدب و دنراد دوخ هب لاعف تیاح یشزومآ یا جا ،
ماظن .دریگب دوخ هب لعفنم تیاح نیون
یشزومآ رد
ناریا سپ ًاتدمع زا
بلاقنا تیطوراشم
هب دوجو دمآ . هنیمز داجیا ماظن دیدج زا نامز سیسأت نوانفیاراد رد
لااس 1228 و ترازو
مولع رد لاس 1232 یرجه یسمش هارف دیدرگ ( هقلاع
،دنب 1381 .)
و راذاگریثات نامزااس کای ناوانع هب دوخ شقن یافیا ریسم رد ناریا یشزومآ نامزاس هتاسناوتن دایاب هک هنوگنآ لیید نیمه هب و تسا هدوب وربور یعناوم اب هراومه ،زاس گنهرف
رد زوامآ شاناد نآ عابت هاب و دنک سونام دوخ اب ار دیدج لسن تسا لااک
س ااه ی سرد ،
رد یشزومآ یهافم سیردت . دنرادن ییاعف نادنچ روضح سلاک
اه ی زا یشزومآ ار
جی نیرات
شور اه ی هدش هئارا سیردت زا یفلتخم فیراعت . تسا روشک ره یشزومآ ماظن شقن یافیا
سیردت : دننام یفیراعت . تسا ترابع
تاسا زا لاماعت اای لاباقتم رااتفر العم
و ،درگااش
ساسارب یحارط ظنم و فده راد لعم یارب داجیا رییغت رد راتفر درگاش (
،ینابعش 1383
.) ااب هاک یصاخ سیردت شور زا هدافتسا اب کی ره سیردت رنه نابحاص ناونع هب ناملعم
سرادم رد رضاح تاناکما و یارش و تیعقوم هب هجوت ،
سیردات هاب ام
ی دانزادرپ رد ااما .
یلک تیاح ار
جی نیرت یسیردت شور راب هاک
شور ااه ی شور تاسا بایاغ راگید سیردات
هتخانش یتنس شور کی ناونع هب هک تسا ینارنخس سیردت م
ی دوش رد هاک شور نایا .
اعاب تدم دنلب رد و هتشگ نازومآ شناد لاعفنا عاب دراد یروحم و لاعف شقن لعم نآ
لااک ناایرج رد نازوامآ شناد تکرش مدع نینچ ه و یلیصجحت یگدنام بقع داجیا س
م ی دشاب یلیصحت لاس لوط رد نازومآ شناد یگ یگنا یب عاب نآ رب هولاع و ام
ی داشاب .
هب یهاگن اب اما س
تسی یاه راب سیردات لااعف شور دنچ هب ایند رسارس رد یشزومآ فوم
م ی یروخ نآ زا هاک دانراد سیردت یاهدرکیور عون نیا رد یروحم شقن نازومآ شناد هک
لیبق م ی ناوت رد ..درک هراشا یتکراشم سیردت شور هب سیردات شور نایا
یدراف راه زا
هورگ رد ربارب یریگدای نیریاس
ساسحا تییوؤسم هدومن
و م ی دشوک ات هولاع راب نایا هاک
هب دوخ یریگدای تسد
م ی دبای
، هتخومآ اه ی دواخ ار هاب نیریااس این
لاقتنم دانیامن . رد
هجیتن یعون لباقتم مارتحا نیب
نادرگاش هب
دوجو م ی دیآ
،نوتین(.
1994 .)
لسدوگ و شناراکمه ین
سیردت یتکراشم ار
نایا هانوگ فایرعت هدراک دانا : سیردات
یتکراشم تسا ترابع
زا راک رد هورگ اه ی ود ای دنچ هرافن هاب رواظنم یوجتاسج لاباقتم
یارب كرد
،ندرک لح
،هیأسم ندرک ینعم
ندرک و ای ندیرفآ کی رثا ( دیلفروگ ، 1993 .)
هاب این هاب ان....و سیلیگ و نیولاسا هلمج زا یتیبرت مولع رطم نازادرپ هیرظن ریاس تیمها شور اه ی هراشا یشزومآ روما رد یتکراشم سیردت هدرک
دنا جیااتن هب نیب نآ زا هک
هراشا نیولاسا یقحت م
ی ینک :
نیولاااسا رد
یتاااعیاطم هااک
رد لاااس 2006 رد طااابترا اااب یااشخبرثا شور
سیرداات
یتکراشم ماجنا
داد هب نیا هجیتن دیسر هک شناد ینازومآ هک ااب شور سیردات یتکرااشم
شزومآ م ی دننیب رد سایق اب شناد ینازومآ هک دوخ بیاطم یسرد ار هصلاخ م ی دننک و ای
هب تروص یدارفنا بیاطم یسرد ار دروم هعیاطم رارق م ی دنهد
، رتشیب م ی دنزومآ و بایاطم
هتخومآ
،هدش تدم نامز یرتشیب رد
هظفاح ی نآ اه م ی دنام .
موالع نازادراپ هایرظن ارایخا هاک تسا یمیهافم هلمجزا ین یلیصحت یریگرد موهفم نخس ،شزومآ رد نآ تیمها زا یتیبرت هتفگ
دنا یلیاصحت یرایگرد . رواط هاب
هاب هاصلاخ
شلات تیفیک و نا یم هنادنمشوه
ی هتفگ سیردت نایرج رد ناگدنریگدای م
ی دوش یاراد و
یتخانش دعب هس ،
یش یگنا و یراتفر م
ی دشاب نا یم هتشذگ تاقیقحت هب هجوت اب . درکلمع
یلیصحت ناگدنریگدای
م ی دناوت سوت هفیوم یاه یریگرد یلیصحت
تحت ریثات درایگ رارق
روط هب ی زا یاکی هک ار یش یگنا یریگرد چیرتنیپ و کینرب ننیی دننام ینازادرپ هیرظن هک
تسا یلیصحت یریگرد یاه هفیوم ،
شاناد یلیاصحت تفراشیپ نا ایم رد یقتسم لماع
(دننادیم نازومآ 2003
.)
هاب یاتیبرت موالع نازادرپ هیرظن هک تسا یمیهافم هلمج زا ین یش یگنا یمیظنتدوخ د نآ تیمها و شقن هراشا نازومآ شناد یلیصحت تفرشیپ و شزومآ رما ر
هدرک دنا ار نآ و
ینورد دنیارف کی م
ی دنناد هک م ی دناوت و دشاب هدننک تیاده و از یژرنا رواط هب
یقتاسم
ریثاات نازوامآ شاناد یلییاصحت درکلمع نینچمه و راتفر رد ام
ی دراذاگ . رواط هاب ی
هاک
هتفای یاه شهوژپ اه ی یی ( 1997 ) یکاح زا نآ تسا هک یمیظنتدوخ رب
درکلمع یلیصحت
شناد نازومآ ریثات تبثم م ی دراذگ جیاتن نینچمه تااقیقحت
نواسنوا ( 2004 ) ، یکااح زا
نآ تسا هک نیب یمیظنتدوخ و
یریگدای ، هطبار دوجو دراد . هب رظن ام ی داسر شزرا ااه و
یاهرواب یدرف ناگدنریگدای و
یفادها هک نآ اه یمرب دننی گ ار تحت ریثات رارق ام ی داهد و
نیمه فادها ، یمیظنتدوخ نآ
اه ار تحت ریثات رارق م ی دهد هداش راکذ دراوام هاجوت ااب .
ار یاهد اظن دواخ ترااهم و داننک لراتنک ار دوخ یاهراتفر دنناوتب نازومآ شناد هکنیا یشزومآ فادها زا یکی ،دننک بسک ماظن
اه ی نارایا شروراپ و شزوامآ هلمج زا یشزومآ
. تسا هجوت اب ، واف رد هداش راکذ دراوم هب رد
شهوژاپ راضاح
هاب یوااکاو شور
سیردات
یتکراشم هک
ینتبم رب تکرش همه ی یاضعا سلاک رد نایرج یشزومآ سلاک
، م ی داشاب
م ی یزادرپ و ریثات نآ ار اب یریگرد یسرد
شناد نازومآ و نینچه یمیظنتدواخ ش ایگنا
شناد نازومآ ار دروم یسررب رارق م ی یهد و هب نیا لاوس هک ایآ شور سیردات یتکرااشم
رب نا یم یریگرد یلیصحت
شناد نازومآ و نینچمه یمیظنتدواخ
یاش یگنا نآ
ااه ریثاات
م ی دراذگ
؟
1-3 - قیقحت تیمها و ترورض
هعااسوت ی یعااامتجا ،
تداامدنلب فادااها زا ....و یااملع هاامه
ی ماااظن اااه ی یااشزومآ
ور نیا زا تساهروشک م
ی دنشوک ات صقن اه ی و داننک عافترم ار نااشروشک یشزومآ ماظن
دنوش نآ تییاعف دوبهب دیاش زور ره هژاو
ی دیاش سیردت شور و سیردت د ن
کی نیرت هژاو
ماامت هاک ارایز . دشاب نآ تیمها رظن زا شرورپ و شزومآ هب شلاات
ااه هاجیتن هاب ار.... و
م ی دناسر و م هوی ی راب هب هلحرم نیا رد ش رورپ و شزومآ ییاهن م
ی دنیاشن . . هاب نیامه
لیید دهاش یهوبنا زا تاقیقحت رد
نیا هزوح ی شهوژپ یتسه . نااققحم زا یداایز دادعت
ریثات اب طابترا رد شور
اه ی یدمآراکدوخ : لیبق زا یشزومآ فلتخم تاعوضوم رد سیردت
رارق یسررب دروم ....و یلیصحت تفرشیپ و سفن هب دامتعا و هداد
دنا نایا رد ین رگشهوژپ .
بولطماان هااگیاج هب هجوت اب یقحت شور
ااه ی سیردات شور ااصوصخم لااعف سیردات
یتکراشم ،
نیانچمه و سلااک یاشزومآ ناایرج اب نازومآ شناد نتخاس ریگرد نا یم رب
نانآ رد یلیصحت ش یگنا یمیظنت دوخ ،
راراق یسررب دروم و هدرک باختنا ار عوضوم نیا
.تسا هداد
1-4 - قیقحت فادها
زورما یایند ،
نواگرگد تروص دنمزاین هداش
ا ی و یاشزومآ یااهدرکیور زا شور
ااه ی
شرورپ و شزومآ رتشیب هچره یراذگرثا یارب ار سیردت م
ی دبلط تفرشیپ هب هجوت مو ی .
اهم راما نایا یرایگ لکش رد هک یلماوع نینچمه و نازومآ شناد یعامتجا و یلیصحت دراد شقن ،
. یاهد راراق یسررب دروم ار سیردت فلتخم یاهدرکیور ات هتشاد نآ رب ار ام
یلیاصحت یرایگرد راب یتکرااشم سیردات شور ریثاات یسررب لابند هب رضاح یقحت رد یش یگنا یمیظنتدوخ و نازومآ شناد نآ
اه ، . یتسه
1-4-1 - یئزج فادها
یلیصحت یریگرد و
شور سیردت زا غتم یاهری هم یلعت و تایبرت رد اهم لاماوع و
تسا نازومآ شناد یلیصحت تفرشیپ .
نیا ود ریغتم یگنتااگنت طابترا ااب
رگیداکی دانراد
.
هزورما اب تفرشیپ مولع
و
،نونف تنوحت نف یروآ و زاین ناسنا هب تراهم ااه یی یاراب نایا
هک دناوت هب هب ناونع دنورهش نیا هعماج رد لاح رییغت یگدنز دنک . ناملعم دیاب شور ااه ی
سیردت ار هب هنوگ ا ی باختنا دننک هک شناد نازومآ رد تاعوضوم فلتخم
هب لست یفااک
تسد دنبای و نیا لست رجنم هب تفرشیپ یلیصحت
رد شناد نازومآ ددرگ . زا ورانیا یاکی
زا یئ ج فادها نیا
شهوژپ ترابع تسا :
یسررب رثا شور سیردت یتکراشم
رب یریگرد یلیصحت
شناد نازومآ
دشر نینچه و یلیصحت تفرشیپ رد هک یدراوم هلمج زا تراهم
اه ی شاناد یعاامتجا
نازومآ ، شقن صوصخ هب ی
دراد ، نازومآ شناد یش یگنا یمیظنت دوخ ییاناوت ام
ی داشاب .
: زا تسا ترابع نیا فده نیمود اذی نازومآ شناد یشزیگنا یمیظنتدوخ رب یتکراشم سیردت شور ریثات یسررب
1-5 - قیقحت تلااوس نینچمه و یقحت عبانم هب هجوت اب دودحم
تی یاه ایقحت نیا یارجا رد هک یفلتخم
یراد ، تروص نیدب یقحت نیا یلصا تناوس م
ی دشاب تناوس نیا هب خساپ لابند هب ام و
م ی یشاب :
1 یلیاصحت یرایگرد شهااک ایو شیا فا رد یتکراشم سیردت شور یریگراک هب ایآ .
شناد نازومآ ، ریثات م ی دراذگ
؟
2 یاش یگنا یمیظنتدواخ ییااناوت دوبهب رد یتکراشم سیردت شور یریگراک هب ایآ .
نازومآ شناد ،
؟ دراد شقن
1-6 اهریغتم : هتسباو ریغتم نازومآ شناد یش یگنا یمیظنتدوخ و یلیصحت یریگرد
لقتسم ریغتم یتکراشم سیردت شور :
1-6-1 اهریغتم یموهفم فیرعت : یتکراشم سیردت شور یموهفم فیرعت
سیردت یتکراشم رب
هیدابم لاعف دیاقع نیب هورگ اه ی کچوک دیکأت ام ی دزرو ارایز هاب
ار نی رواب تسا نیا هک تلاماعت هن
اهنت بجوم شیا فا هقلاع شاناد نازوامآ هاب هاسردم و
لیصحت م ی دوش هکلب رد تیوقت تراهم اه ی یعامتجا و
دشر رکفت یداقتنا نانآ این ریثأات
دراد (
،لاکوگ 1995 .)
یلیصحت یریگرد یموهفم فیرعت یریگرد یلیصحت
هب تیفیک یشلات هرااشا دراد هاک نایوجاشناد فراص
یاعف تای یااه
دنمفده یشزومآ
م ی دننک ات هب تروص یقتسم رد
یبایتسد هب
جیاتن بولطم شقن هتاشاد
دنشاب یریگردو یلیصحت
دوخ لمااش هاس داعب یرایگرد ،یتخاناش
یاش یگنا و
یرااتفر
م ی دشاب (
،نوسدراچیر گنن
و
،ییدوو 2003 .)
فیرعت یتایلمع :
یریگرد یلیصحت
ااب هدافتاسا زا
هماناشسرپ 3
یاسایقم (
یرایگرد
،یتخانش یریگرد
،یش یگنا یریگرد
یراتفر ) یش یگنا هدیجنس
دهاوخ دش .
: یشزیگنا یمیظنتدوخ یموهفم فیرعت فیرعت کیسلاک زا
ش یگنا لماش ره دنیآرف ینورد هاک یژرانا –از
تیاداه هداننک و
نییعت هدننک ی راتفر تسا .
نتاساوخ یاانعم هاب ش یگنا راییغت
، نتاساوخ رثوام
راییغت رد دواخ اای رد یاحم
.
،رسیاماب(
2016 .)
: یتایلمع فیرعت دروم نیا رد هرمن
ا ی دراک داهاوخ باسک هاطوبرم نوامزآ زا زومآ شناد هک ،
هدافتاسا
.دش دهاوخ
2-1 - همدقم دشر هک ینونک رصع رد تراهم
اه ی بیاق رد یعامتجا یاعف
تی یاه سرادام رد یشزومآ
رد یافلتخم تااقیقحت تسا هتفرگ رارق هجوت دروم نازومآ شناد یملع تفرشیپ هارمه هب هداش راکذ اهم نیا هب ندیسر رد هک یدراوم دروم ،
دانراد شاقن ،
. تاسا هداش مااجنا
شور اه ی واصخیا یالع سیردت شور
ااه ی راه زا شیاب لااعف سیردات هرود
ا ی ت هاجو
یناابم هاب اداتبا ااجنیا رد هاک. تسا هدرک بلج دوخ ررب ار یجراخ و یلخاد نارگشهوژپ هب مود تمسق رد و هتخادرپ یهافم نیا یرظن پ
هنیشی ی هراشا اه شهو پ نیا م
ی ینک .
2-2 - یرظن ینابم ملعم سیردت شور
یکی زا لماوع رثؤم رد نایرج یریگدای یورین
یناسنا و هب هژیو
، لعم زا لماوع لیکشت
هدنهد حم ی یاه یشزومآ تسا
و هب ظاحی تیمها شرگن و شور سیردت لعم رد دنیآرف
یاعف تی یاه یشزومآ و
رد
،تیاهن ریثأت نآ رد دنور یریگدای هتخادرپ
م ی دواش . تااناکما و
تا یهجت نودب
لعم دوجو ییآراک
مزن ار دهاوخن تشاد . العم ااب تخاناش تااناکما
هاب
یهجت بسانم یحم یشزومآ م
ی دزادراپ
، یاحم و تااناکما یاشزومآ
ار نامزااس یاهد
م ی دنک
، تیعقوم یشزومآ
بسانم ار هب دواجو ام ی دروآ و ااب تخاناش ،دادعتاسا
ایلاع و
ییاناوت شناد
،نازومآ نانآ ار رد ریسم حیحص یریگدای تیاده
ام ی دانک . یریگداای نوداب
شلات و تییاعف و لماعت اب یحم تروص دهاوخن تفرگ . یسک هک ام ی داهاوخ داای ،درایگب
دیاب یتییاعف بسانتم اب
یلاع و ناوت دوخ هتشاد دشاب . رگا العم دواخ ار اامنهار و دااجیا
هدننک یارش بولطم یریگدای دنادب
و هب یاج لاقتنا
،تاعلاطا شور
بسک هابرجت ار هاب
شناد
،دزومایب نازومآ نانآ
رد دروخرب اب لیاسم لاعف رات دانهاوخ ،داش
زا عباانم فالتخم
هدافتسا دنهاوخ
،درک مزن تاعلاطا ار
هب تسد دنهاوخ
،دروآ هب نامزاس یهد نآ دانهاوخ
تخادرپ و
نآ ار لیلحت دنهاوخ درک ات هب لح لیاسم لیان دنوش (
،ینابعش 1382
.)
2-3 - موهفم سیردت
هدامآ یزاس ناگدنریگدای یارب
هدنیآ تسا . سیردت ی یچ رتارف زا هایارا کای عواضوم
یسرد تسا . کی لعم زا ظاحی هفرح ا ی دوخ ار لوئسم م ی دناد هک یگنواگچ یریگداای
ار
دای دهد و تراهم اه ی ندناوخ و
،نتشون هبساحم ندرک و لندتسا ندرک
و لاح هیأاسم ار
رد شناد نازومآ داجیا و تیوقت دنک (
،یدیشروخ 1381
.)
2-4 - شور اه ی سیردت
2-4-1 سیردت شور یتنس
هب شور اه یی هتغگ م ی دوش هک یدق زا رد مااظن ااه ی دروام اهرواشک راثکا یاشزومآ
رارق هدافتسا م
ی تفرگ رد ین هزورما و . یخرب
ماظن اه ی و یلعت روما رد نآ زا ین یشزومآ
هدافتسا تیبرت م
ی دننک نیا هلمج زا . شور
اه م ی ناوت هرااشا ینارنخاس سیردات شور هاب
حیاضوت هاب عوراش نازوامآ شناد رد یریگدای دنیارف داجیا روظنم هب لعم نآ رد هک درک یسرد بیاطم م
ی دیامن .دنراد هنلاعفنم یتیاح یشزومآ نایرج رد یتیاح نازومآ شناد و
رگید زا شور اه ی یتنس سیردت م
ی ناوت ایا رد هاک درک هراشا رارکت و ظفح شور هب ن
سیردت شور ،
تییاعف روحم ،
رد .تسا یسرد بیاطم رارکت و ظفح سلاک
ااه یی نایا هاک
هب تسا جیار نآ رد سیردت شور توافت
اه ی یدرف ، تااناجیه ،
شاناد ایلاع و دادعتاسا
یهجوت نازومآ من
ی دوش .دراد هناریگ تخس یتیاح سلاک و
زا رگید یکی ه خساپ و شسرپ شور شور
اه ی شور هاب هاک تاسا یتناس یاسیردت
لعم نآ رد و تسا فورعم ین یطارقس سیردت م
ی دشوک نازومآ شناد زا شسرپ رط اب ،
نا اه بیاعم زا و دنراداو رکفت هب ار سیردت شور نیا
م ی ناوت رد نآ ییاراکان هب سلاک
اه ی
.درک هراشا تیعمجرپ
2-4-2 شور اه ی نیون سیردت
شور اه ی هب نیون سیردت شور
اه ی لاطا یسیردت م
ی دوش تاییاعف عباانم نآ رد هک
یتیعقوم رد تسا هدش صخشم لبق زا هک یفده هب هجوتا اب نازومآ شناد و هدوب صخشم رارق م ی دنریگ نازوامآ شاناد دواخ تاییاعف اب هک ،
لاصاح یریگداای ام
ی دواش . نایا رد
شور اه ی هب سیردت توافت
اه ی هب نینچمه نازومآ شناد یدرف عتسا
اهداد یلاع و نآ اه
هااجوت اام ی دوااش نیرااخآ زا و هااتفای
یاااه هدافتااسا شرورااپ و شزواامآ رد یااملع
م ی دوش
،یراسین(
1351 .)
هلمج زا شور اه ی نیون سیردت ،
. درک هراشا یتکراشم سیردت شور هب تناوتیم
2-5 - یریگدای موهفم ار یرادایاپ اتباسن تاراییغت دراف یراتفر ناوت ای و راتفر رد هک تسا یتییاعف یریگدای
داجیا م ی دنک فیرعت نیا بط . ،
هبرجت لصاح هک یرادیاپ تارییغت اب هارمه دیاب یریگدای
تسا ، ینداب اسیناگرا دننام یرگید دراوم رثا رب تسا نکمم هک یتارییغت زا یخرب و دشاب
دشاب ....و ، هب تسین یریگدای زورب ینعم .
2-6 - یتکراشم یریگدای لایاوا رد نواسناج راجار و دیوید سوت راب نیتسخن یارب یتکراشم یریگدای یوگیا
ههد ی 1970 .تافرگ راراق هدافتسا دروم هدحتم تنایا رد سا گت نیتسآ رهش سرادم رد
: رصنع جنپ هب قحم ود نیا هدافتسا دروم شور
1 . هرهچ هب هرهچ لماعت
2 . اضعا نایم تبثم باور
3 . یدرف یریذپ تییوئسم
4 . تراهم اه ی یتکراشم یعامتجا
5 . یهورگ یاهدمایپ و هداش صخاشم لابق زا هک یفده هب هجوت اب نازوما شناد وگیا نیا رد . تسا راوتسا یریگداای رد .دانرادر.یم یرااکمه هاب رگیداکی ااب هداش لواحم هافیظو کی یارجا یارب
تکراشم ی ، همه ی اضعا هورگ اه ی لاماک رد ناراگید هاب و دانراد تکرااشم ،یزومآ شناد
ندرک یریگدای یاه نوسیاد( .دنراد دامتعا دوخ ،
ادنیی ، یتساه و نیفرگ ،
2004 .)
2-7 - ها یریگدای تیم و یراشب ندامت لاماکت و دشر لماوع نیرت تیمهااب زا یکی یریگدای پ
تفراشی یااه
جب هچنآ دوخ تایح لوط رد و .تسا یناسنا یعامتجا فرظ
تی یااه زا ی ایرغ و یاعیبط
ار وا یتسیک و تیصخش،...و ومن و دشر لیبق م
ی دزاس ، تن هجی ی یریگداای .تسوا یریگدای
دننام یفلتخم یوس و تمس زا شزومآ
اه ی هداوناخ ، شزومآ اه ی و سرادم شزوامآ
ااه ی
ا یگمه هعماج زا لصاح یعامتجا دایوت وداب نااسنا هب رگا .دنتسه یریگدای ز
، و نااکدوک
دانرادن ار تناسحا وحن هب یریگدای ییاناوت هک ینهذ هدنام بقع دارفا ،
هاب . یانک هاجوت
دوخ ناهد رد ار ییاذغ یماگنه رد یگنارب حرت تیاح م
ی دنراذگ ینک تقد ،
تایمها هب
یپ یریگدای م
ی یرب رگید ترابع هب . م
ی دوش ااسنا تفگ لواصحم ن
یریگداای یااه
دواخ
،یمیرک( تسا 1386
.)
2-8 - یتکراشم سیردت شور یرظن ینابم
زا یکی ) هنارایمه( یتکراشم یریگدای شور
اه ی لاعف سیردت م
ی دشاب راب یانتبم هک
تکرش و نازومآ شناد یهورگ تییاعف همه
ی یشزومآ دنور رد هورگ یاضعا م
ی دشاب .
لاطصا یریگدای
یتکراشم هب
کی هویش یاشزومآ هرااشا
ام ی دانک هاک رد نآ شاناد
نازومآ رد بیاق هورگ اه ی کچوک یارب ندیسر هب کی فده كرتاشم ااب
کای راگید رااک
م ی دننک و هولاع رب نیا لوئسم هک یریگدای
دوخ م ی دنشاب رد ربارب یریگدای ناراگید
این
ساسحا تییؤسم م
ی دننک ( لاکوگ ( 1995 .)
هااب داااقتعا نهوااک یریگدااای یتکراااشم
هااب یااانعم هورااگ یداانب نادرگاااش ساااسارب
اناوت یی یاه تسین هباشم .
هکلب رب سکع ره هزادنا ینوگمهان ءاضعا
هورگ زا رظن
،داژن ،ناابز
،گنهرف شوه
و یلیصحت تفرشیپ رتشیب
دشاب ییآراک درکیور یریگدای یتکراشم
رتاشیب
دهاوخ دوب (
،نهوک 1994 .)
سیلیم دقتعم تسا هک یریگدای یتکراشم
جنپ یگژیو یساسا دراد :
1 . شناد نازومآ زا یرط یهورگراک یارب
ماجنا نداد فییاکت كرتشم اب
کی رگید راک
م ی دننک .
2 . شناد نازومآ رد هورگ اه ی کچوک 2 - 5 هرفن اب کی رگید راک م ی دننک .
3 . شناد نازومآ فییاکت كرتشم دوخ
ار زا یرط راتفر یتکراشم ماجنا
م ی دنهد .
4 . یگتسباو یتبثم
رد نیب نادرگاش هدهاشم
م ی دوش و یاعف تی اه هب هانوگ ا ی نامزااس
یهد هدش دنا هک شناد نازومآ یارب ماجنا نآ اه هب کی رگید زاین دنراد .
6 . ره شناد زومآ تییؤسم راتفر
دوخ ار هب هدهع دراد (
،سیلیم 1996 .)
2-9 - و یگژی یاه یتکراشم یریگدای
زا و یگژی یاه : زا دنترابع یتکراشم یریگدای یلصا
1 . تبثم ینورد یگتسباو ،
یدرف یریذپ تییوئسم ،
یبایزرا ، اهراک رب ریبد تراظن ،
رگیدکی اب زومآ شناد لماعت 2 . دشر یارب یتصرف داجیا تراهم
اه ی نازومآ شناد یعامتجا
3 . رد تییاعف و كرتشم یبای تهج و كرتشم فییاکت ماجنا هورگ
اه ی ااب هرافن دنچ
تکراشم 4 . هنابلطواد و هنناعف نتشاد تکرش همه
ی یاضعا هورگ اه یمصت رد گ
یری اه
5 . دنیارف رد اضعا نام مه تییاعف و یراکمه یاعف
تی اه
،ینیسح و یتمارک(
1387 .)
2-10 - یتکراشم یریگدای یایازم
رد روضح هورگ
اه ی عاب فلتخم م
ی دوش افاوم و فیااخم تارظن مادم نازومآ شناد
نیامه .دانک ناایب نسحا وحن هب ار دوخ رظن ات دنک شلات نینچمه و هدینش ار دوخ رظن عاب رما م
ی دوش دروام ار دواخ دایاقع تاسا زااین هاک یعقاوم رد دزومایب زومآ شنا د ات
هتشاد ییابیکش دوخ رظن اب ریاغم تارظن لباقم رد و دهد رارق ینیبزاب وا نیانچمه .داشاب
و نسحا وحن هب ار دوخ تارظن اتدشوکیم رابره نشور
رت یریگدای رگید ییوس زا .دنک نایب
عاب یتکراشم م
ی دوش ایمع وطاس رد یریگداای و دانک داشر نازومآ شناد كاردا ات
،هعمج ماما( .دوش لصاح 1391
.)
رب هولاع ا
نی اه ای یاهدرواتاسد اب طابترا رد یرگید نارظن بحاص یتکرااشم یریگدا
،
رطم ار یدایز دراوم هدرک
دنا زا یخرب هب ریز رد هک نآ
اه هراشا م ی دوش :
لندتسا یناب یدمنمناوت ،
نآ لاقتنا و یریگدای ،
یعامتجا و یتخانش دشر ،
یتسود
یناور و یعامتجا تیامح ف ،
سافن ت اع ،یقلاخا لندتسا ،
شیا افا و باصعت زا یرود
،ناراکمه و نوسناج(تسا یتکراشم یریگدای یاهدرواتسد زا ییابیکش 2000
.)
ار ناکما نیا یتکراشم یریگدای م
ی دنیرفآ هعاسوت ار نااشکرتشم فاداها نارایگارف ات
،ناراش(دنهد 2010
.)
یتکرااشم یریگداای رد نازوامآ شناد تکراشم ،
شاناد و تاسا یانلاقع یتکرااشم
نازومآ رد هک یماگنه هورگ
اه ی یراکمه ه اب فلتخم م
ی دننک مااجنا یرتاشیب تاییاعف
م ی دنهد ناایب یبوخ هب ار دوخ دیاقع و ام
ی داننک شواگ ناراگید دایاقع هاب تاقد ااب و
م ی دنهد سیلگ(
، 2006 .)
2-11 - تکراشم قیرط زا یریگدای عاونا یافلتخم یدانب یاسقت فالتخم نازادرپ هیرظن هاگدید زا تکراشم یرط زا یریگدای
زا دروم دنچ هب هک دراد نآ
اه هراشا م ی دوش :
(نیولاسا 1991
نوگاانوگ عاوانا هب ار تکراشم عاونا هب ار تکراشم یرط زا یریگدای )
: زا دنترابع هک تسا هدرک یسقت 1 - هورگ اه ی (تیقفوم میسقت یزومآ شناد
STAD
) شور نیا رد : ،
هورگ اه یی
شناد زا رفن راهچ ای هس هارمه هب تفرشیپ رپ نازومآ شناد کی لیبق زا فلتخم وطس اب تفرشیپ ک زومآ شناد کی و سوتم زومآ ،
هداد رارق هورگ کی رد م
ی دنوش هوراگ زا دعب .
نازومآ شناد یدنب ،
هب نآ اه هتفگ م ی دوش ار هدش نییعت بیاطم هک ینازومآ شناد هب هک
هداد هرمن دننک رطم هورگ رد م
ی دوش ، نیانچمه هرامن
ا ی هداد هوراگ هاب هاک ام
ی دواش
تفایرد هورگ لک هک تسا یشناد اب بسانتم هدرک
دنا نازوامآ شاناد زا تایاهن رد العم .
تسد هب ین یدارفنا شجنس م
ی دروآ سرد شزومآ رد سیردت شور نیا .
یضایر دننام ییاه ،
.تسا بسانم ایفارغج و یدربراک نابز
2 - هورگ - یزاب هقباسم–
(TGT)
شاناد یتکرااشم یریگداای زا هوراگ نایا رد :
نازومآ ، تیاح هک یزاب کی تروص هب هتفه نایاپ دننام یعقاوم رد نومزآ هقبااسم
ا ی دراد
ییاناوت رظن زا هک ینازومآ شناد نیب ،
را اگرب ،دانراد رارق حطس کی رد ابیرقت ام
ی دواش و
رگیدکی زا یتناوس ندیسرپ هب عورش نآ لوط رد نازومآ شناد م
ی دننک هک تسا نکمم و
وا یهورگمه ناتسود تسنادن رگا و دنادن ای دنادب ار نآ خساپ لباقم زومآ شناد م
ی دنشوک
یهورگ نایاپ رد و دنبایب ار هدش رطم تناوس خساپ ات فوم هک
م ی دوش یرتاشیب زایتما
رارق یوشت دروم و هدرک تفایرد شاداپ دنک بسک م
ی دریگ دننام یسورد یارب شور نیا .
بسانم یبرجت مولع و ایفارغج و تایضایر م
ی دشاب .
Title and Author:
The Study of the Effect of Participatory Teaching Method Upon Stimulational Self-Regulation and Educational Envolvement of the Elementary Students of Namin County/
Mohammad Hasanzadeh Mahmoodabad Supervisor:Ali Ali Khaleghkhah (Ph.D)
Graduation date: 2020/7/20 Number of pages: 74 Abstract
Research Aim: Regarding new educational policies throughout the world, teaching methods has become a matter of significance. Among those, Participatory Teaching Methods are highly remarkable. Present study tends to analyze the influence of these methods on Motivational Self-regulation, and Academic Engagement as two factors which are required for the enhancement of teaching efficiency.
Research method: Study was conducted in 2019-2020 with cooperation of 50 primary school students from Jafar Ebrahimi Public school of Namin, among 3005 primary students of this town. Students of class 6th A, entitled "Experiment Group", were analyzed using Jigsaw Participatory Teaching Method and the students of class 6th B, entitled "Control Group", were analyzed using Lecture Teaching Method.
Both classes took a pre-test before the experiment. In addition, they were given a post-test after teaching. The data collection tools in research are Rio Academic Involvement Questionnaire (2013) with Cronbach's reliability of 0.92 and Bofard's (1995) self-regulatory test with Cronbach's reliability of 0.71.
Findings: Findings regarding the comparison of Participatory Teaching Method and Lecture Teaching Method on Academic Engagement and Motivational Self- regulation, show the gap between Academic Engagement and Motivational Self- regulation in the Participatory Education group (Experiment Group) is greater than the Lecture group (Control Group).
Results: The results show that Participatory Teaching Method is more effective than traditional teaching methods in development of Motivational Self-regulation and the amount of Academic Engagement.
Keywords: Participatory Teaching, Academic Engagement, Motivational Self- regulation.
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Educational Sciences and Psychology
Department of Educational Sciences
Dissertation submitted in partial fulfillment for the degree of M.A. In Educational Sciences - Educational Research
Title:
The Study of the Effect of Participatory Teaching Method Upon Stimulational Self- Regulation and Educational Envolvement of
the Elementary Students of Namin County
By:
Mohammad Hasanzadeh Mahmoodabad
Supervisor
Ali Khaleghkhah (Ph.D)
Advisor
Mehdi Moeinikia (Ph.D)
2020
