1
لاناک یسررب یاه
یبایرازاب بیس ناگدننکدیلوت
ینیمز رد لیبدرا ناتسا
روپدبع اضریلع ،1
نسحم هداز عیفر
2
هوکشاب دمحم ،* 3
1 - یلیبدرا ققحم هاگشناد یعیبط عبانم و یزرواشک هدکشناد رایداتسا
2 - یلیبدرا ققحم هاگشناد یزرواشک تیریدم هتشر دشرا یسانشراک یوجشناد
3 - رایشناد د یلیبدرا ققحم هاگشناد یناسنا مولع هدکشنا
*
هصلاخ یسررب لاناک یاه یبایرازاب بیس لوصحم لیبدرا ناتسا رد ینیمز
یم هعلاطم نیا فده .دشاب
شهوژپ نیا تاعلاطا
یعارز لاس هب طوبرم 49
- 1343 هب هک هدوب شسرپ هلیسو
همان زا یصاصتخا یاه 141
بیس هدننکدیلوت دحاو مامت رد ینیمز
لیبدرا ناتسا قطانم .دش یروآدرگ میقتسم هبحاصم قیرط زا
نایب جیاتن هک تسا نیا رگ
بیس ناگدننکدیلوت زا ینیمز
6
و یلصا لاناک عون 5
هدرک هدافتسا هناگود لاناک دروم ماوع نییعت یارب .دنا
لاناک باختنا رب رثؤم ل لیلحت زا یبایرازاب یاه
یصیخشت دنچ
هناگ ماگ هب م شورف تمیق .دش هدافتسا ماگ ؤ
تمیق نیگنایم .دوب یبایرازاب لاناک عون باختنا لماع نیرترث
شورف 9154 مک ،لایر شیب و نیرت هطساو هب طوبرم بیترت هب تمیق نیرت
اب اه 9914 تارداص و 4544
ره یارب لایر
هطساو هب شورف .تسا مرگولیک اب اه
66 / 11
% شیب شورف رادقم لک اب تارداص و نیرت
21 / 4
% مک ار شورف رادقم نیرت
هتشاد .تسا : یدیلک تاملک بیس
،ینیمز رثؤم لماوع لاناک ،
یبایرازاب لیبدرا ناتسا ، .
1 . همدقم هعسوت یاهروشک زا یرایسب رد مک یاهروشک بلغا و هتفاین
هعسوت رت گرزب یزرواشک ،هتفای .تسا درفنم تعنص نیرت
زا شیب یزرواشک 54
% مک یاهروشک راک یورین هب نآ هب هتسباو تراجت و تعنص هارمه هب ار هتفای هعسوت رت
یم راک [دریگ 5 ] .
رد ارش ی ط نونک ی لوت ،ناهج ی
د تنس لکش زا ی
لوت و هدش جراخ ی
د ارب ی رازاب رد شورف ی
ک ی فده زا اه ی لصا ی لوت ی د ننک ناگد
تسا مامت رولبت لحم ،رازاب . ی
لاعف ی ت اه ی ی ک لوت ی د ارب هدننک ی رد ی تفا لوت زا هدمآ تسد هب دوس ی
د ا رد .تسا ی
ن اتسار
رازاب ی با ی تلاوصحم زرواشک
ی لد هب ی ل و ی گژ ی اه ی ا صاخ ی ن مها تلاوصحم ی
ت صاخ ی پ ی اد م ی دنک [ 6 .]
شلاچ زا یکی یاه
هوحن ،نازرواشک یدمآرد یلصا هضرع ی
حم ی نآ یتفایرد مهس ندوب نییاپ و فرصم رازاب رد یدیلوت تلاوص یتمیق زا اه
فرصم هک تسا یم تخادرپ ییاهن ناگدننک
دنیامن [ 3 .]
یاراد نآ یدرکراک دنچ راتخاس هب هجوت اب یزرواشک شخب
نآ لح هک تسا یعونتم تلاضعم و تلاکشم همانرب دنمزاین اه
اق شخب .تسا هدیچیپ و قیقد رایسب یزیر زا یهجوت لب
هقلح و شزرا هریجنز هب شخب نیا تلاکشم یم طوبرم ،یزرواشک تلاوصحم رازاب ینعی ،نآ ییاهتنا یاه
یسررب .دوش دنور
دیلوت و یبایرازاب تلاوصحم یزرواشک
رد ناریا ناشن یم دهد مغر هب هک تارییغت
لباق هظحلام و دربراک شور اه و هداهن یاه
دیدج رد حطس هعرزم ، شرتسگ نف آ یرو رد هنیمز یبایرازاب تلاوصحم دودحم یزرواشک
هدوب و مه ماگ اب دوبهب طیارش
دیلوت تکرح هدرکن تسا [ 2 .]
بیس تسا یللملا نیب و مهم لوصحم کی ینیمز .
بیس مدنگ و جنرب و ترذ زا دعب و ییاذغ یلااک نیمشش ینیمز
یم ناهج یلصا یعارز لوصحم نیمراهچ دشاب
[ 4 .]
هد هس لوط رد بیس دیلوت هتشذگ ه
ییاذغ لوصحم ره زا ینیمز
2
عیرس شیازفا مدنگ زج هب یرگید هتشاد یرت
هوقلاب دیلوت شیازفا یرگید لوصحم چیه .تسا بیس لثم یا
اراد ار ینیمز
یمن دشاب [ 1 .]
بیس صاصتخا اب ینیمز 1
/ 6
% یلاح رد یعارز تلاوصحم دیلوت نازیم لک زا طقف هک
9 / 1
% ریز یضارا زا تشک
یم یداصتقا و کیژتارتسا ،مهم رایسب لوصحم کی ،هدرک ادیپ صاصتخا نآ هب یعارز لاس رد .دشاب
49 - 1343 حطس ،
بیس تشکریز روشک ینیمز
22 / 164 دیلوت رادقم و ،راتکه رازه 19
/ 5 دروآرب نت نویلیم نتشاد اب لیبدرا ناتسا هک ،هدش
22316 دیلوت و راتکه 22
/ 161 دودح بیترت هب نت رازه 4
/ 13
% و تشکریز یضارا زا 4
/ 19
% ار روشک ینیمز بیس دیلوت زا
یم اراد دشاب [ 1 .]
نیا فده قیقحت
یسررب لاناک یاه یبایرازاب بیس لوصحم لیبدرا ناتسا رد ینیمز
یم .دشاب
رظن دروم عوضوم اب هطبار رد تاعلاطم
یدایز هدش ماجنا یم هراشا اهنآ زا یخرب هب اجنیا رد هک
دوش : روپدبع [ 9 ] ، رد
هعلاطم بیس یبایرازاب راتخاس یسررب هب یا م لماوع نییعت و ینیمز
ؤ لیبدرا ناتسرهش فلتخم هقطنم هس رد نآ رب رث
شیب هک داد ناشن جیاتن .تخادرپ هطساو هب شورف نیرت
یلحم یاه اب
49 / 39
% هدمع هب بیترت هب شورف هیقب و اب ناشورف
43 / 31
% تناما ، اب ناشورف 21
/ 14
% درخ ، ه شورف نا اب 95 / 11
% ناخراک هب و ه
یروآرف یاه اب
91 / 2
% .تسا هدوب و یرفدوگ
1سنگا [ 1 ]،
بیس یبایرازاب دروم رد هک یقیقحت رد ادیپ یارب ینیمز
تیزم ندرک یبایرازابرب رثؤم لماوع یسررب و یبسن یاه
بیس بیس یبایرازاب هریجنز رد یوگنوز هقطنم ینیمز دنداد ماجنا اینازنات ینیمز
اهنت نازرواشک هک دندیسر هجیتن نیا هب 1
%
اب هسیاقم رد ار صلاخان دوس لک زا 4
/ 34
% هدمع دوس هدروآ تسد هب ،ناشورف
.دندوب نیهاش [2
14
،]
قیقحت رد ی و تیعضو
تلاکشم زاب
یبایرا ینیمز بیس ناگدننکدیلوت آ هقطنم
خ عباوت زا تلا سیلتیب ناتسا
جیاتن .داد رارق یسررب دروم ار هیکرت هب
تسد بیس لک زا هک دوب نیازا یشان هدمآ یدیلوت ینیمز
11 / 42
% هضرع رازاب هب شورف یارب نآ هدش
بیس زا .دوب ینیمز
-
هضرع یاه رادقم شورف تهج هدش
5 / 52
% هدمع هب نآ ،ناشورف
2 / 32
% هطساو هب ،یلحم یاه
1 / 5
% هب میقتسم روط هب
فرصم رادقم و ناگدننک 2
/ 14
% ف یلحم ناگدنشورف هب دش هتخور
دندوب ه .
2 . قیقحت عون و شور
نیا قیقحت هب .تسا یلیلحت ،تیهام ظاحل هب و یدربراک فده ظاحل رد قیقحت نیا تاعلاطا یروآدرگ هویش رظن زا
یم رارق ینادیم تاعلاطم هزوح عمج یلصا رازبا .دریگ
هداد یروآ شسرپ شهوژپ نیا رد اه
دوب همان هک هبحاصم قیرط زا
س اب میقتسم بی
ینیمز .دش یروآدرگ تاعلاطا و لیمکت ناراک ییاور
شسرپ هاگشناد مرتحم دیتاسا زا یهورگ طسوت همان
شسرپ ییایاپ .تفرگ رارق دییات دروم یلیبدرا ققحم همان
زین شور زا هدافتسا اب خابنورک یافلآ نومزآ
(3
1451 و هبساحم )
مقر 14 / 4 دمآ تسد هب .
شهوژپ نیا قیقحت هعماج لماش
یلک بیس ه ینیمز یعارز لاس رد لیبدرا ناتسا ناراک 49
- 1343
یم دشاب . هقبط شور هب یرامآ هعماج نییعت یدنب
هشوخ هدش یا
.تفرگ ماجنا هطبار زا هدافتسا اب هنومن مجح
نارکوک
9
( 1462 )
دش نییعت
. (
1 )
هطبار نیارد هک ،هنومن مجح n
،هعلاطم دروم هعماج مجح N
نانیمطا بیرضZ 2،
و سنایراو یم اطخ دصرد d
هک دشاب
لصاح رثکادح نانیمطا بیرض هطبار نیا رد .دشاب یم اطخ لامتحا رد نیگنایم برض 15
% اطخ لامتحا و 15
% هب تبسن
یقحت هعماج مجح هتفرگ رظن رد ق
هدش .تسا ساسا نیا رب هنومن دادعت تیاهن رد
141 .دمآ تسد هب رفن
3 . ثحب و جیاتن
لودج 1 یگژیو هب طوبرم یفیصوت رامآ ، یم ناشن ار نازرواشک یا هفرح و یصخش یاه
دهد هدمآ تسد هب تاعلاطا .
نایب بیس ناگدننکدیلوت ینس نیگنایم هک تسا نیا رگ ینیمز
91 / 52 س رد اهنآ هبرجت و لا بیس تشک
ینیمز 11 / 23 لاس
1 -Godfrey and Agnes
2 -Şahin
3 -Cronbach's alpha Test
4 -Cochran
3
یم .دشاب هتفای اه یم ناشن دهد
هک 3 / 32
% نازرواشک مه دنراد مه یزرواشک زج یراک
نینچ 56 / 5
% نازرواشک یارب ناش
یم راک رگید مه هک یدارفا دصرد .دننک
ماد یزرواشک هار یراد
ماد ای و یرورپ یم مه
،دندرک 9 / 31
% یم دشاب .
لودج 1 - یگژیو هفرح و یصخش یاه یا
اهریغتم نیگنایم
رایعم فارحنا امن
لقادح رثکادح
)لاس( نس 91
/ 52 91
/ 13 54
24 11
)لاس( هبرجت 11
/ 23 13
/ 1 34
2 94
نازیم )لاس( تلایصحت 54
/ 5 16
/ 9 4
4 11
) مرگولیک ( دیلوت رادقم 11.491
65.593 55.444
6.544 644.444
لیک ره شورف تمیق )ناموت( و
915 51
/ 144 944
244 454
) لاوس ( اهریغتم یلب
ریخ
ریغ راک یزرواشک 69
3 / 32
% 139
1 / 61
%
ماد ماد ای یراد ندرک یرورپ 19
9 / 31
% 129
6 / 62
%
هرود رد تکرش بیس یشزومآ یاه
ینیمز 51
3 / 24
% 194
1 / 14
%
ینواعت رد تیوضع ییاتسور یاه
199 1 / 12
% 59
3 / 21
%
م أ :ذخ هتفای قیقحت یاه
دیلوت لک رادقم 15.953.544
رادقم هک هدوب مرگولیک 19.145.444
لداعم نآ مرگولیک 14
/ 45
% رازاب هب شورف یارب نآ
.تسا هدش هضرع لودج
2 هتسد ، لاناک هب طوبرم یدنب یاه
یبایرازاب یم ناشن ار .دهد
نآ زج هب هدمآ لودج رد هچ
26 رفن
مه ار یبایرازاب لاناک ود
مه هدرک هدافتسا نامز یروط هب دنا
هناخراک هب شورف هک رفن ود هک هتشاد تارداص و اه
رفن کی ،دنا
درخ تروص هب ناشدوخ هک یناسک زا ه
هدرخ هب هک یناسک زا رفن هس ،تسا هتشاد میقتسم شورف یشورف لوصحم ناشورف
هتخورف و دنا 24 هدمع هب هک رفن هتخورف لوصحم ناشورف
یگمه دنا تلاوصحم زا یتمسق
هطساو هب مه ار ناش هتخورف اه
.دنا
لودج 2 - یاه لاناک یبایرازاب
ینیمز بیس لوصحم
لاناک یبایرازاب یاه هدننکدیلوت یاهدحاو یناوارف
شورف تمیق نیگنایم شورف رادقم دصرد
شورف شزرا دصرد
اه هطساو 111
64 / 54
% 991
ناموت 66
/ 11
% 16
/ 66
%
ناشورف هدمع 54
25 / 25
% 595
ناموت 46
/ 21
% 16
/ 24
%
ناشورف هدرخ 23
62 / 11
% 512
ناموت 36
/ 5
% 31
/ 6
%
هناخراک یروآرف یاه 1
54 / 4
% 544
ناموت 39
/ 4
% 35
/ 4
%
تارداص 1
54 / 4
% 454
ناموت 19
/ 4
% 21
/ 4
%
میقتسم شورف 5
53 / 2
% 159
ناموت 39
/ 9
% 15
/ 6
%
لک 141
144
% 915
ناموت 144
% 144
%
م أ هتفای :ذخ قیقحت یاه
م یاهریغتم نییعت تهج ؤ
لاناک عون باختنا رب رث یبایرازاب
.دش هدافتسا ماگ هب ماگ شور هب یصیخشت عبات زا لوادج
هرامش 3 و 9 ناشن ادابملا رادقم نیرتمک اب تمیق ریغتم طقف و هتشاد ماگ کی طقف لیلحت هک تسا نیا رگ دراو هتسناوت
.دوش لیلحت هرامش لودج
5 حطس رد نومزآ هک دهد یم ناشن ، 44
% ینعم یم راد ینوناک یگتسبمه رادقم نینچمه دشاب
511 / 4 رادقم ددع نیا روذجم اب هک تسا هدمآ تسد هب 3324
/ 4 یم تسد هب یم هک دیآ
هک تفرگ هجیتن ناوت 24
/ 33
% زا
هورگ ریغتم سنایراو لدم نیا طسوت یدنب
یم نییبت .دوش
هرامش لودج 6
لدم لک یراتخاس سیرتام یم ناشن ار
.دهد
4
لودج 3 - هدش لیلحت دراو هک ییاهریغتم دنا
ماگ Tolerance
F to Remove
1 تمیق 444
/ 1 151
/ 14
هتفای :ذخأم قیقحت یاه
لودج 4 - هدشن لیلحت دراو هک ییاهریغتم دنا
ماگ Tolerance
Min. Tolerance F to Enter
Wilks' Lambda
4 تمیق 444
/ 1 444
/ 1 151
/ 14 661
/ 4
دیلوت رادقم 444
/ 1 444
/ 1 144
/ 2 432
/ 4
نس 444
/ 1 444
/ 1 125
/ 4 411
/ 4
هبرجت 444
/ 1 444
/ 1 593
/ 4 416
/ 4
تلایصحت 444
/ 1 444
/ 1 594
/ 4 416
/ 4
یزرواشکریغ راک 444
/ 1 444
/ 1 433
/ 1 452
/ 4
ینواعت تیوضع 444
/ 1 444
/ 1 111
/ 4 414
/ 4
1 دیلوت رادقم 414
/ 4 414
/ 4 554
/ 2 625
/ 4
نس 444
/ 1 444
/ 1 644
/ 4 651
/ 4
هبرجت 491
/ 4 491
/ 4 449
/ 4 654
/ 4
تلایصحت 441
/ 4 441
/ 4 936
/ 4 664
/ 4
یزرواشکریغ راک 444
/ 1 444
/ 1 112
/ 1 636
/ 4
ینواعت تیوضع 411
/ 4 411
/ 4 321
/ 1 695
/ 4
هتفای :ذخأم قیقحت یاه
ودج ل 5 - ینوناک یگتسبمه نورد تاروذجم عومجم تبسن و
تاروذجم عومجم لک هب یهورگ
دادعت Eigenvalues عبات
% of Variance Cumulative
% Canonical
Correlation Wilks' Lambda
Chi-square df
Sig.
1 944
/ 4 144
144 511
/ 4 661
/ 4 242
/ 11 5
444 / 1
هتفای :ذخأم قیقحت یاه
**P≤0/01
لودج 6 - یراتخاس سیرتام
ریغتم تمیق
هبرجت ینواعت تیوضع
دیلوت تلایصحت
نس یزرواشکریغراک
عبات 1 444 / 1 234 / 4 191
/ 4 193
/ 4 494
/ 4 416
/ 4 - 449
/ 4
م أ هتفای :ذخ قیقحت یاه هدشن لیلحت دراو اهریغتم هیقب تمیق زج (
) دنا
هرامش لودج 1
هورگ یارب رشیف یطخ یصیخشت عبات بیرض رب تمیق ریغتم یراذگریثات بیرض رگید یترابع هب و اه یدنب
لاناک یم ناشن ار یبایرازاب فلتخم یاه .دهد
لودج 7 - ات بیرض اه یدنب هورگ یارب عب
لاناک یبایرازاب یاه
اه هطساو ناشورف هدمع
ناشورف هدرخ هناخراک
اه تارداص
میقتسم شورف
تمیق 462
/ 4 414
/ 4 461
/ 4 411
/ 4 135
/ 4 144
/ 4
تباث بیرض 191
/ 15 - 439
/ 14 - 941
/ 11 - 245
/ 23 - 491 / 36 - 629
/ 36 -
هتفای :ذخأم قیقحت یاه
5
4 . یریگ هجیتن
روط هب هک داد ناشن یسررب نیا یلک زا ینیمز بیس ناگدننکدیلوت
6 یلصا لاناک عون و
5 هناگود لاناک دروم
هدرک هدافتسا .دنا
م شورف تمیق ؤ
باختنا لماع نیرترث عون
لاناک یبایرازاب .دوب شیب تارداص هب طوبرم بیترت هب تمیق نیرت
اب 454 اب میقتسم شورف و 159
هدوب ناموت .تسا
نایب هجیتن تسا نیا رگ
هک لاناک نیرتاراک میقتسم شورف و تارداص یاه
یبایرازاب یم دنشاب . تسایس و نلاک حطس رد هجوت هب زاین تارداص دروم رد یم یلک یراذگ
هکنیا هب هجوت اب اصوصخ دشاب
زا شیب 44
% یم ناتسا زاین رب دازام یدیلوت لوصحم ره هجوت یتیزنارت طوطخ هب ناتسا یکیدزن و دشاب
نیا هب رتشیب هچ
یم ار هلوقم .دبلط
مهم هلصاح جیاتن دانتسا هب لوصحم شورف دوبهب تهج یداهنشیپ یاهدربهار نیرت
یم ریز حرش هب :دشاب
1 - بیس شزومآ ینیمز
شور دوبهب هرابرد ناراک هتسب لیبق زا تشادرب زا سپ یاه
... و یرادرابنا ،یدنب
2 - هیامرس یدبت عیانص و یروآرف روما رد یراذگ بیس لوصحم یل
ینیمز
3 - ینواعت لیکشت ناتسا هب لوصحم رودص یارب شورف یاه
مه یاه روشک زا جراخ و راوج
9 - هار داجیا بیس لوصحم میقتسم هضرع یارب ییاهراک ییاهن ناگدننک فرصم هب ینیمز
5 . ینادردق هتشاد شقن یددعتم دارفا شهوژپ نیا ماجنا رد نهار داتسا زا دراد اج هک دنا
تحم یام ،روپدبع رتکد یاقآ بانج مر
هوکشاب رتکد یاقآ مرتحم رواشم داتسا ینیمز بیس و
تمحز ناراک .مشاب هتشاد ار رکشت و ریدقت لامک لیبدرا ناتسا شک
6 . عبانم
1 - دمحا ی
، ک . ناراکمه . 1345 . همانرامآ یزرواشک تلاوصحم یعارز . لاس عارز ی 49 - 1343 . ترازو داهج یزرواشک . تنواعم همانرب یر یز و
یداصتقا . زکرم نف یروا تاعلاطا و تاطابترا . دلج لوا . صص 41 - 46 .
2 - مان یب . 1343 . شلاچ لیلحت( ناریا یزرواشک تلاوصحم یبایرازاب ماظن هار و اه
)هعسوت یاهراک .
ناریا ییاتسور نواعت یزکرم نامزاس .
للملا نیب روما و یمومع طباور .
ص 13 .
3 - مش یدابآ . م . / میرب و ،داژن . 1316 یحارط . یوگلا یبایرازاب تلاوصحم یزرواشک رد هکبش ینواعت یاه ییاتسور و یزرواشک ناریا . نیمشش
ناریا یزرواشک داصتقا سنارفنک .
.دهشم
9 - روپدبع
، ع . 1344 بیس یبایرازاب راتخاس یسررب ، م لماوع نییعت و ینیمز
ؤ لیبدرا رد نآرب رث .
یزرواشک هعسوت یصصخت شیامه نیلوا
ناتسا امش یاه ل روشک برغ . نیکشم .رهش
5 - ما.یآ ،دروفارک .
1316 . تریدم یبایرازاب تلاوصحم یزرواشک و همجرت .ییاذغداوم شوایس
نایناقهد و ناراکمه . مود پاچ . تاراشتنا
دهشم یسودرف هاگشناد .
ص 11 .
6 - روپ یدهم
، ا.
ناراکمه . 1319 . بیس لوصحم یبایرزاب یسررب ناریا رد ینیمز
. یزرواشک مولع هلجم .
س لا 11 . هرامش 3 . صص 131 - 121 .
7-Glennon, L. , Dennigan, S., Co Ltd, 2000. The Potato in the Food Business – Past to Present. National Potatoe Conference.
8-Godfrey, N and Agnes E.G, Mwakaje, 2012, Analysis of Round Potato Marketing in Tanzania: The Case of Rungwe District, Tanzania, International Journal of Business and Social Science , Vol. 3, No 23, pp 86-96.
9-Groves, S, 2011, Building the Evidence Base: Potatoes a Low Impact Food Crop? Agriculture and Horticulture Development Board (AHDB),Potato Council Publications, United Kingdom.
10-Şahin, K, 2003 A, A Study on Marketing Structure of Potato in Ahlat District, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, ,Van, turkey, Tarım Bilimleri Dergisi (Journal of Agricultural Sciences), Vol .13, No .2, pp 119-125.
6
Study of marketing channels of potato producers in Ardebil province
Alireza abdpour1, Mohsen Rafizadeh2*, Mohammad Bashokouh3
1- Assistant Professor, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili
2- Masters student of Agricultural Management at the University of Mohaghegh Ardabili 3- Associate Professor, Faculty of Humanities, University of Mohaghegh Ardabili
Abstract
The goals of this study is to investigate potato marketing channels in Ardebil province. The data of this research to 2014-2015 crop year, which was collected by special questionnaires from 198 potato producers in all regions of Ardabil province through direct interviews. The results indicate that potato producers have used 6 main channels and 5 dual channels. Stepwise method multiple discriminant analysis was used to determine the effective factors on the selection of marketing channels. Sales price was the most effective factor in selecting the type of marketing channel. The average selling price of 4850 Rials, the lowest and the highest prices, respectively, were for intermediaries with 4480 Rials and exports of 950 Rials per kilogram. Sales to intermediaries with 71.66% of the total amount of sales were most and exports with 0.27% of the lowest sales.
Keywords: Potato, Effective Factors, Marketing Channel, Ardabil Province.
