무등산국립공원의 관속식물상
이선미*·명현호
국립공원연구원 조사연구부The Flora of Vascular Plants in the Mudeungsan National Park
Seon-Mi Lee* and Hyeon-Ho Myung
Ecosystem Research Division, National Park Research Institute, Korea National Park Service, Wonju-si, Gangwon-do 220-947, Korea
요 약 :광주시북구와 전라남도 화순군 및 담양군에 걸쳐 분포하는 무등산국립공원의 식물상을 2013년 4월부터 2014년 3월까지 총 5회에 걸쳐 조사하였다. 그 결과, 관속식물은 140과 506속 822종 6아종 84변종 19품종으로 총 931분류군이었다. 조사된식물중멸종위기야생식물Ⅱ급에해당하는 1분류군과한국특산식물 15분류군이확인되었 다. 식물구계학적특정식물종은Ⅴ등급 8분류군, Ⅳ등급 8분류군, Ⅲ등급 20분류군, Ⅱ등급 25분류군및 Ⅰ등급 76 분류군으로 총 137분류군이 확인되었다. 귀화식물은 73분류군이 확인되었으며이 중 생태계교란야생식물은총 7분 류군이었다. 귀화율은 7.8%이었으며, 도시화지수는 23.5%로산출되었다.
주요어 :멸종위기야생식물, 한국특산식물, 귀화식물, 생태계교란야생식물
Abstract :This study was carried out to investigate flora of vascular plants in the Mudeungsan National Park located in Gwangju-si and Hwasun-gun in Jeollanam-do. The survey was performed from April 2013 to March 2014. Vascular plants were summarized as 931 taxa including 140 families, 506 genera, 822 species, 6 subspecies, 84 varieties and 19 forms. Endangered plant species designated by Ministry of Environment were 1 taxa and endemic plant species were 15 taxa. Furthermore, 137 taxa were listed as specific plants based on phytogeographical distribution in the investigated area. The exotic plant species and ecosystem disturbance wildplants designated by Ministry of Environment were recorded as 73 taxa and 7 taxa, respectively. The Naturalization Ratio and Urbanization Index were recorded as 7.8%, and 23.5%.
Key words :Endangered plants, Endemic plants, exotic plants, Ecosystem disturbance wildplants
서 론
무등산국립공원은 행정구역상으로 광주광역시 북구와 전 라남도 화순군 이서면 및 담양군 남면에 포함되어 있으며 주봉인 천왕봉의 높이는 1,187m로 호남정맥 가운데 가장 높은 산이다. 전남 영암의 월출산국립공원, 전남 고흥의 팔 영산국립공원(다도해해상국립공원), 전북 정읍의내장산국립 공원 및 전남 구례의 지리산국립공원과 인접 하고 있다. 1972년 5월 22일 도립공원으로지정되어광주광역시에서관 리하였고, 2013년 3월 4일 국립공원 제21호로 지정되었다.
식물상은 해당지역의 인문·사회 환경의 영향, 기후 및
풍토를 반영한 생태계 지표로서, 그 지역의 생태적 특성을
파악할수있는 유용한수단이다(Spellberg 1991). 따라서인
간에 의한 개발이나 도시화가 환경에 미치는 영향을 판단할 수 있는 기초자료로 활용될 수 있다. 실제로 인간간섭이 있 을 경우 물리적 훼손이나 식재 등에 의해 침입종 및 식재종 이 증가하여 식물의 종조성이 변화된다(서 2012).
무등산국립공원의식물자원에관한 연구로는박(1970), 임 과 홍(2001), 광주광역시(2011), 서(2012), 홍 등(2013) 등이 있다. 박(1970)은 해발 100m부터 650m에 해당되는 원야식 물대와 해발 650m 이상에 해당되는 산지식물대로 나누어 126과 388속 678종 1아종 37변종 5품총 총 721분류군을 보
*Corresponding author
E-mail: [email protected]
고하였다. 광주광역시(2011)의 무등산공원계획 타당성검토, 자연자원조사 및 보전관리계획(안)에서 255과 558속 1,116 종 186변종 43품종 총 1,345분류군을 보고하였으나 이명 및 중복되는 종을 제외하면 총 1,328분류군으로 문헌 1,283분 류군과 현장 607분류군이다. 홍 등(2013)은 현지조사와 전 남대학교 표본실의 수장표본 조사를 통해 123과 441속 668 종 5아종 121변종 18품종총 816분류군을보고하였다.
본자연자원조사는 2013년에신규 지정된무등산국립공원 의 식물상을 밝히고 변화추이를 파악하여 앞으로 무등산국 립공원의 식물종 다양성 보존 및 공원관리 시 필요한 기초 자료를 제공하는데 그 목적이 있다.
재료 및 방법
무등산국립공원 전 지역을 대상으로 하였으며 공원전체 (면적 75.425 km2)를 2 km×2 km의 격자로 나누어 식물상 조 사를 실시하였다. 각 격자 내에 출현하는 모든 종을 대상으 로 각 탐방로 및 비법정 탐방로를 따라 층위별로 조사를 실 시하였고, 조사 지역은 Figure 1에 나타내었다.
식물의 동정은 이(1996), 이(1997), 이(2003), 박(2001)의 한국귀화식물원색도감, 김(2008)의 한국의 야생화와 자원식 물을 참고하였다.
조사된 관속식물의 목록은 Engler의 분류체계(Melchior
1964)에 따라 작성하였으며, 속 이하의 계급은 알파벳순으
로 기록하였고, 학명 및 국명은 국가표준식물목록(국립수목 원 2013)에 따라정리하였다.
또한환경부지정멸종위기야생식물, 한국특산식물, 식물구 계학적 특정식물종, 외래식물 및 생태계교란야생식물의 목 록을 작성하였다. 멸종위기야생식물, 식물구계학적 특정식물 및 생태계교란야생식물은 제4차 전국자연환경조사지침(환경 부 2012), 한국특산식물은 한반도 특산관속 식물 목록(Oh et al. 2005), 그리고 외래식물은 한국의 외래식물 목록(환경부
2010)에 따라 정리하였다. 공원경계 내에 식재된 원예식물
이나작물은 식재표기를하여 식물목록에포함시켰으며 인
위적으로심은식물이기에멸종위기야생식물, 한국특산식물, 식물구계학적특정식물종에 포함되더라도목록에서모두제 외하였다. 양치식물계수(Raunkiaer 1934), 귀화율(沒田眞 1975) 및 도시화지수(임과 전 1980)는 아래의 산출 공식에 따라 계산하였다.
• 양치식물계수(Pte-Q) = B/A × 25 (B: 양치식물 종수, A:
현화식물종수)
• 귀화율(NI) = S/N·V × 100 (N·V: 조사지역 관속식물 총 종수, S: 조사지역 외래식물 종수)
• 도시화지수(UI) = S/N × 100 (S: 조사지역 외래식물 종수,
N: 우리나라 외래식물 총 종수)
결과 및 고찰
1. 관속식물상현재 국내에 분포하는 식물종은 국가표준식물목록에 의해
205과 1,142속 4,881분류군으로 정리되어 있다(국립수목원,
2007). 그중 무등산국립공원의 관속식물은 140과 506속 822
종 6아종 84변종 19품종으로 총 931분류군이 확인되었다.
이는국내 관속식물 4,881분류군의 19.1%에 해당되며 이중
양치식물은 35분류군(3.8%), 나자식물은 22분류군(2.4%), 피 자식물은 874분류군(93.9%)으로 확인되었다. 그리고 피자식 물 중 단자엽식물은 161분류군(18.4%), 쌍자엽식물은 713분 류군(81.6%)으로 나타났다(Table 1).
무등산국립공원으로 지정되기 이전 도립공원으로 관리되
던 2011년에광주광역시주관으로무등산전역에대한자연
자원조사가 이루어졌다. 이 조사는 문헌조사와 현장조사를 합한 것으로 255과 558속 1,116종 186변종 43품종으로 총
1,345분류군이 분포하는 것으로 조사되었다. 당시 문헌조사
에서 133과 430속 1,074종 184변종 41품종 총 1,299분류군 과 현장조사에서 116과 347속 470종 70변종 12품종 총 552 분류군이 생육하는 것으로 조사되었다. 그러나 현시점에서 목록을 다시검토한 결과, 여러종이하나의종으로 통합되
Figure 1. Map showing the study area.
거나 국명이 바뀐 것, 동일종이 반복된 것 등이 있어 문헌 조사에서 1,283분류군, 현장조사에서 607분류군이 나타난 것으로 확인되었다.
이번 자연자원조사에서 문헌조사 자료는 포함하지 않았으 며현장조사에서 확인된종을중심으로목록을작성하였다. 따라서 본 결과는문헌조사와 현장조사가합쳐져 총목록이 작성된 2011년도 광주광역시의 자료와 단순히 비교할 수 없 으며, 현장조사 결과인 607분류군과 비교하는 것이 타당하 다. 따라서 2011년도 광주광역시 현장조사 결과와 비교하여 본 조사에서는 454분류군이 더 관찰되었다.
환경변화에매우 민감한생리·생태적 반응을 보여종다 양성의지표로이용되는양치식물계수는 0.98로산출되었으 며, 광주광역시(2011)의 1.04와 비교하여 낮게나타났다. 이 는 광주광역시의 경우 문헌조사 및 현지조사를 합하여 산출 하였고 본 조사는 현지조사 결과만을 가지고 산출하였기 때 문으로 판단된다. 또한, 인근에 위치한 내장산국립공원 양치
식물계수 1.10과비교 할경우에낮게나타나는데, 양치식물
은 특정시기에맞추어 조사가 진행되어야하나 조사일정에 어려움이 있어다소낮게나타난것으로판단된다. 또한무
등산국립공원은 전석지 지형과 암석지반이 넓게 분포하고 있어 양치식물 출현빈도가 낮게 나타난 것으로 판단된다.
2. 멸종위기야생식물
환경부는 야생생물 보호 및 관리에 관한 법률을 토대로 멸종위기야생동식물을Ⅰ급과 Ⅱ급으로나누어관리하고있 으며, 최근 식물은 Ⅰ급 9분류군과 Ⅱ급 68분류군으로 총
77분류군을 멸종위기야생식물로 개정하였다(환경부 2012).
이번 무등산국립공원 자연자원조사에서 멸종위기야생식물
Ⅰ급은 발견되지 않았으며, Ⅱ급인 으름난초(Galeola septen- trionalis Rchb.f.)의 생육을확인하였다.
3. 한국특산식물
한반도의 자연환경에서 적응·진화하여 유일하게 우리나 라에만 분포하는 독특한 식물을 한국특산식물이라고 한다
(김 2004). 본 조사지역에서 확인된 한국특산식물은 변산바
람꽃(Eranthis byunsanensis B.Y. Sun), 벌개미취(Aster koraiensis Nakai), 지리고들빼기(Crepidiastrum koidzumianum (Kitam.) Pak & Kawano) 등 총 15분류군이 확인되었다(Table 2). 그
Taxa/System Fam. Gen. Sp. Subsp. Var. For. Total
Pteridophyta 11 23 34 - 1 - 35
Gymnospermae 6 13 20 - 1 1 22
Angiospermae 123 472 768 6 82 18 874
Dicotyledons 17 102 142 - 16 3 161
Monocotyledons 106 368 626 6 66 15 713
Total 140 506 822 6 84 19 931
Table 2. List of endemic plant species.
Family name Scientific name Korean name
Salicaceae 버드나무과
Salix koriyanagi Kimura 키버들
Salix pseudolasiogyne H. Lev. 능수버들
Ranunculaceae 미나리아재비과
Clematis brachyura Maxim. 외대으아리
Clematis trichotoma Nakai 할미밀망
Eranthis byunsanensis B.Y. Sun 변산바람꽃
Papaveraceae 양귀비과
Coreanomecon hylomeconoides Nakai 매미꽃
Saxifragaceae 범의귀과
Philadelphus schrenkii Rupr. 고광나무
Araliaceae 두릅나무과
Eleutherococcus divaricatus var. chiisanensis (Nakai) C.H. Kim & B.Y. Sun 지리산오갈피 Scrophulariaceae
현삼과
Paulownia coreana Uyeki 오동나무
Caprifoliaceae 인동과
Weigela subsessilis (Nakai) L.H. Bailey 병꽃나무
Compositae 국화과
Aster koraiensis Nakai 벌개미취
Crepidiastrum koidzumianum (Kitam.) Pak & Kawano 지리고들빼기
Parasenecio pseudotaimingasa (Nakai) B.U. Oh 어리병풍
Saussurea seoulensis Nakai 분취
Amaryllidaceae 수선화과
Lycoris flavescens M.Y. Kim & S.T. Lee 붉노랑상사화
러나 확인된 한국특산식물 중 개나리(Forsythia koreana (Rehder) Nakai), 은사시나무(Populus tomentiglandulosa T.B.
Lee) 및 구상나무(Abies koreana Wilson)는 식재종이므로 목 록에서 제외하였다.
4. 식물구계학적 특정식물
구계학적으로 선정된 특정식물의정의는 서로다른 지역 의환경은 서로다르게표현해주고, 서로유사한지역의환 경은 서로 유사하게 표현해 주는데 이용되는 분류군을 의미 하며 분포지역의 범위에 따라 다섯 등급으로 나뉘어져 있다 (환경부 2007).
무등산국립공원에서 자생하는 것이 확인된 식물구계학적 특정식물은 총 137분류군이었다. Ⅴ등급은 괴불이끼(Crepido- manes insigne (Bosch) Fu.), 고란초(Crypsinus hastatus (Thunb.) Copel), 끈끈이주걱(Drosera rotundifolia L.) 등 8분류군(5.8
%), Ⅳ등급은 가지괭이눈(Chrysosplenium ramosum Maxim.), 산복사나무(Prunus davidiana (Carriere) Franch.), 물잔디 (Pseudoraphis ukishiba Ohwi) 등 총 8분류군(5.8%), Ⅲ등급 은 털조장나무(Lindera sericea (Siebold & Zucc.) Blume), 노각나무(Stewartia pseudocamellia Maxim.), 산오이풀(San- guisorba hakusanensis Makino) 등 총 20분류군(14.6%), Ⅱ 등급은 다람쥐꼬리(Lycopodium chinense H.Christ), 쥐털이슬 (Circaea alpina L.), 나도잠자리란(Tulotis ussuriensis (Regel
& Maack) Hara) 등 25분류군(18.3%), Ⅰ등급은 오갈피나무 (Eleutherococcus sessiliflorus (Rupr. & Maxim.) S.Y. Hu), 백선(Dictamnus dasycarpus Turcz.), 얼레지(Erythronium japonicum (Balrer) Decne.) 등 총 76(55.5%)분류군이 나타났 다(Figure 2, Table 3).
그러나확인된한국특산식물중주목(Taxus cuspidata Siebold
& Zucc.), 깽깽이풀(Jeffersonia dubia (Maxim.) Benth. &
Hook. f. ex Baker & S. Moore), 비자나무(Torreya nucifera (L.) Siebold & Zucc.) 등 총 25분류군은 식재종이므로 목록 Figure 2. The number of the special plants by phytogeographical distribution and its ratio.
Table 3. List of the special plants by phytogeographical distribution.
Family name Scientific name Korean name Grade
Hymenophyllaceae
처녀이끼과 Crepidomanes insigne (Bosch) Fu. 괴불이끼
Ⅴ Polypodiaceae
고란초과
Crypsinus hastatus (Thunb.) Copel. 고란초
Saururaceae 삼백초과
Houttuynia cordata Thunb. 약모밀
Droseraceae 끈끈이주걱과
Drosera rotundifolia L. 끈끈이주걱
Hamamelidaceae 조록나무과
Corylopsis gotoana var. coreana (Uyeki) T.Yamaz. 히어리 Amaryllidaceae
수선화과
Lycoris sanguinea var. koreana (Nakai) T.Koyama 백양꽃
Orchidaceae 난초과
Galeola septentrionalis Rchb.f. 으름난초
Gastrodia elata Blume 천마
Aspleniaceae 꼬리고사리과
Hymenasplenium hondoense (Murakami & Hatanaka) Nakaike 지느러미고사리
Ⅳ Cupressaceae
측백나무과
Thuja orientalis L. 측백나무
Papaveraceae 양귀비과
Coreanomecon hylomeconoides Nakai 매미꽃
Saxifragaceae 범의귀과
Chrysosplenium ramosum Maxim. 가지괭이눈
Rosaceae 장미과
Prunus davidiana (Carriere) Franch. 산복사나무
Leguminosae 콩과
Campylotropis macrocarpa (Bunge) Rehder 꽃싸리
Wisteria floribunda (Willd.) DC. 등
Gramineae 벼과
Pseudoraphis ukishiba Ohwi 물잔디
Family name Scientific name Korean name Grade Lycopodiaceae
석송과
Lycopodium cryptomerinum Maxim. 왕다람쥐꼬리
Ⅲ Lauraceae
녹나무과
Lindera sericea (Siebold & Zucc.) Blume 털조장나무
Ranunculaceae 미나리아재비과
Aconitum longecassidatum Nakai 흰진범
Lardizabalaceae 으름덩굴과
Stauntonia hexaphylla (Thunb.) Decne. 멀꿀
Theaceae
차나무과 Stewartia pseudocamellia Maxim. 노각나무
Cruciferae
십자화과 Cardamine amaraeformis Nakai 꽃황새냉이
Saxifragaceae
범의귀과 Mukdenia rossii (Oliv.) Koidz. 돌단풍
Rosaceae
장미과 Prunus mandshurica (Maxim.) Koehne 개살구나무
Sanguisorba hakusanensis Makino 산오이풀
Leguminosae 콩과
Indigofera pseudotinctoria Matsum. 낭아초
Rutaceae 운향과
Zanthoxylum coreanum Nakai 왕초피나무
Umbelliferae 산형과
Angelica gigas Nakai 참당귀
Ericaceae 진달래과
Vaccinium hirtum var. koreanum (Nakai) Kitam. 산앵도나무
Oleaceae
물푸레나무과 Syringa reticulata var. mandshurica (Maxim.) H. Hara 개회나무 Rubiaceae
꼭두서니과 Asperula odorata L. 선갈퀴
Labiatae
꿀풀과 Glechoma grandis (A.Gray) Kuprian. 긴병꽃풀
Salvia japonica Thunb. 둥근배암차즈기
Adoxaceae 연복초과
Adoxa moschatellina L. 연복초
Compositae 국화과
Parasenecio pseudotaimingasa (Nakai) B.U.Oh 어리병풍
Pontederiaceae 물옥잠과
Monochoria korsakowii Regel & Maack 물옥잠
Lycopodiaceae 석송과
Lycopodium chinense H.Christ 다람쥐꼬리
Ⅱ Caryophyllaceae
석죽과
Lychnis cognata Maxim. 동자꽃
Ranunculaceae 미나리아재비과
Caltha palustris L. 동의나물
Paeoniaceae
작약과 Paeonia japonica (Makino) Miyabe & Takeda 백작약
Crassulaceae
돌나물과 Meterostachys sikokiana (Makino) Nakai 난쟁이바위솔
Rosaceae
장미과 Aruncus dioicus var. kamtschaticus (Maxim.) H. Hara 눈개승마
Potentilla dickinsii Franch. & Sav. 돌양지꽃
Oxalidaceae 괭이밥과
Oxalis obtriangulata Maxim. 큰괭이밥
Geraniaceae 쥐손이풀과
Geranium dahuricum DC. 산쥐손이
Celastraceae 노박덩굴과
Euonymus pauciflorus Maxim. 회목나무
Onagraceae 바늘꽃과
Circaea alpina L. 쥐털이슬
Araliaceae 두릅나무과
Eleutherococcus divaricatus var. chiisanensis (Nakai) C.H.Kim & B.Y.Sun 지리산오갈피 Umbelliferae
산형과
Bupleurum longeradiatum Turcz. 개시호
Rubiaceae 꼭두서니과
Galium paradoxum Maxim. 두메갈퀴
Ⅱ Caprifoliaceae
인동과
Weigela florida (Bunge) A.DC. 붉은병꽃나무
Compositae 국화과
Achillea alpina L. 톱풀
Cirsium chanroenicum (L.) Nakai 정영엉겅퀴
Ligularia fischeri (Ledeb.) Turcz. 곰취
Liliaceae 백합과
Heloniopsis koreana Fuse & al. 처녀치마
Lilium distichum Nakai ex Kamib. 말나리
Veratrum oxysepalum Turcz. 박새
Iridaceae 붓꽃과
Iris ensata var. spontanea (Makino) Nakai 꽃창포
Araceae 천남성과
Acorus gramineus Sol. 석창포
Orchidaceae 난초과
Orchis cyclochila (Franch. & Sav.) Maxim. 나도제비란
Tulotis ussuriensis (Regel & Maack) Hara 나도잠자리란
Schizaeaceae 실고사리과
Lygodium japonicum (Thunb.) Sw. 실고사리
Ⅰ Aspleniaceae
꼬리고사리과
Asplenium ruprechtii Sa.Kurata 거미고사리
Dryopteridaceae 면마과
Cyrtomium fortunei J.Sm. 쇠고비
Dryopteris erythrosora (D.C.Eaton) Kuntze 홍지네고사리
Asplenium deltoidofrons Makino 구슬개고사리
Matteuccia struthiopteris (L.) Tod. 청나래고사리
Cephalotaxaceae 개비자나무과
Cephalotaxus koreana Nakai 개비자나무
Juglandaceae 가래나무과
Juglans mandshurica Maxim. 가래나무
Salicaceae 버드나무과
Populus davidiana Dode 사시나무
Salix chaenomeloides Kimura 왕버들
Betulaceae 자작나무과
Betula schmidtii Regel 박달나무
Fagaceae 참나무과
Castanopsis cuspidata (Thunb.) Schottky 모밀잣밤나무
Quercus variabilis Blume 굴참나무
Ulmaceae 느릅나무과
Aphananthe aspera (Thunb.) Planch. 푸조나무
Celtis biondii Pamp. 폭나무
Ulmus parvifolia Jacq. 참느릅나무
Urticaceae 쐐기풀과
Nanocnide japonica Blume 나도물통이
Urtica angustifolia Fisch. ex Hornem. 가는잎쐐기풀
Lauraceae 녹나무과
Neolitsea sericea (Blume) Koidz. 참식나무
Ranunculaceae 미나리아재비과
Aconitum jaluense Kom. 투구꽃
Anemone raddeana Regel 꿩의바람꽃
Clematis brachyura Maxim. 외대으아리
Eranthis byunsanensis B.Y.Sun 변산바람꽃
Semiaquilegia adoxoides (DC.) Makino 개구리발톱
Chloranthaceae 홀아비꽃대과
Chloranthus fortunei (A.Gray) Solms 옥녀꽃대
Aristolochiaceae 쥐방울덩굴과
Aristolochia contorta Bunge 쥐방울덩굴
Papaveraceae 양귀비과
Hylomecon vernalis Maxim. 피나물
Saxifragaceae 범의귀과
Chrysosplenium flagelliferum F.Schmidt 애기괭이눈
Rosaceae 장미과
Malus baccata Borkh. 야광나무
Pyrus ussuriensis Maxim. 산돌배
Rubus hirsutus Thunb. 장딸기
Table 3. Continued.
Family name Scientific name Korean name Grade
Leguminosae 콩과
Lathyrus quinquenervius (Miq.) Litv. 연리초
Ⅰ
Vicia pseudoorobus Fisch. & C.A.Mey. 큰등갈퀴
Euphorbiaceae 대극과
Euphorbia pekinensis Rupr. 대극
Mallotus japonicus (Thunb.) Muell. Arg. 예덕나무
Rutaceae 운향과
Dictamnus dasycarpus Turcz. 백선
Orixa japonica Thunb. 상산
Zanthoxylum planispinum Siebold & Zucc. 개산초
Sabiaceae 나도밤나무과
Meliosma myriantha Siebold & Zucc. 나도밤나무
Meliosma oldhamii Maxim. 합다리나무
Balsaminaceae 봉선화과
Impatiens nolitangere L. 노랑물봉선
Aquifoliaceae 감탕나무과
Ilex macropoda Miq. 대팻집나무
Celastraceae 노박덩굴과
Euonymus fortunei var. radicans (Miq.) Rehder 줄사철나무
Euonymus macropterus Rupr. 나래회나무
Staphyleaceae 고추나무과
Euscaphis japonica (Thunb.) Kanitz 말오줌때
Tiliaceae 피나무과
Grewia parviflora Bunge 장구밤나무
Tilia mandshurica Rupr. & Maxim. 찰피나무
Onagraceae 바늘꽃과
Circaea cordata Royle 쇠털이슬
Circaea quadrisulcata (Maxim.) Franch. & Sav. 말털이슬 Cornaceae
층층나무과
Aucuba japonica Thunb. 식나무
Araliaceae 두릅나무과
Eleutherococcus sessiliflorus (Rupr. & Maxim.) S.Y.Hu 오갈피나무
Hedera rhombea (Miq.) Bean 송악
Ericaceae 진달래과
Vaccinium oldhamii Miq. 정금나무
Primulaceae 앵초과
Primula sieboldii E.Morren 앵초
Oleaceae 물푸레나무과
Fraxinus mandshurica Rupr. 들메나무
Syringa patula (Palib.) Nakai 털개회나무
Boraginaceae 지치과
Lithospermum zollingeri A.DC. 반디지치
Trigonotis icumae (Maxim.) Makino 덩굴꽃마리
Labiatae 꿀풀과
Ajuga multiflora Bunge 조개나물
Scutellaria dependens Maxim. 애기골무꽃
Caprifoliaceae 인동과
Lonicera praeflorens Batalin 올괴불나무
Campanulaceae 초롱꽃과
Lobelia sessilifolia Lamb. 숫잔대
Compositae 국화과
Carpesium glossophyllum Maxim. 천일담배풀
Rhaponticum uniflorum (L.) DC. 뻐꾹채
Alismataceae 택사과
Sagittaria aginashi Makino 보풀
Liliaceae 백합과
Allium tuberosum Rottler ex Spreng. 부추
Erythronium japonicum (Balrer) Decne. 얼레지
Gagea lutea (L.) KerGawl. 중의무릇
Hosta capitata (Koidz.) Nakai 일월비비추
Lilium callosum Siebold & Zucc. 땅나리
Polygonatum inflatum Kom. 퉁둥굴레
Veratrum versicolor Nakai 흰여로
Amaryllidaceae 수선화과
Lycoris flavescens M.Y.Kim & S.T.Lee 붉노랑상사화
Gramineae 벼과
Glyceria leptolepis Ohwi 왕미꾸리광이
Orchidaceae 난초과
Cephalanthera falcata (Thunb.) Blume 금난초
Cremastra variabilis (Blume) Nakai ex Shibata 약난초
Family name Scientific name Korean name Grade
에서제외하였다.
5. 외래식물 및 생태계교란야생식물
외래종(exotic species)은 외국 혹은 국내의 다른 지역에서 들어 온 모든 종을 말하고, 이 중에서 귀화종(naturalized
species)은 우리나라 비토착종으로서 인위적 또는 자연적인
방법으로우리나라에들어와 야생상태에서스스로 번식하여 생존할수 있는종을말한다. 외래식물의 분포는기존의식 물상 또는 식생의 조성, 자생 식물과의 경쟁에서 나타나는 생태적 지위 등을 반영하는 것으로 중요한 의미를 가진다 (김 등 2012).
무등산국립공원에서 확인된 외래식물은 총 73분류군이었 다(Table 4). 이중 번식력이 강한 외래식물이면서 자연생태 계에유입되어 토종서식지를 잠식하거나 생태계 균형을파
괴하여종다양성을저하시킬 수있는 환경부지정생태계교 란야생식물은 애기수영(Rumex acetosella L.), 도깨비가지 (Solanum carolinense L.), 돼지풀(Ambrosia artemisiifolia L.), 미국쑥부쟁이(Aster pilosus Willd.), 서양등골나물(Eupatorium rugosum Houtt.), 서양금혼초(Hypochaeris radicata L.), 양미 역취(Solidago altissima L.) 등 총 7분류군이었다(Table 5).
도시화지수는 23.5%로 인근에 위치한 내장산(24.9%) 보 다는다소 낮게나타났지만, 계룡산(18.5%), 북한산(18.5%), 속리산(12.9%), 설악산(11.9%) 보다 높게 나타났다. 귀화율 은 7.8%로 내장산(10.5%), 계룡산(7.8%) 및 북한산(8.3%)과 같은 도시형국립공원보다는 같거나 다소 낮게 나타났고, 지 리산(7.4%), 속리산(5.3%), 설악산(4.5%) 등의 산악형국립공 원보다는 높게 나타났다. 무등산국립공원은 인구가 150만 명에 이르는 광주시에 인접하고 있고, 연 탐방객이 500만
Table 4. The list of exotic species.
Family name Scientific name Korean name
Polygonaceae 마디풀과
Fallopia dumetorum (L.) Holub 닭의덩굴
Rumex acetosella L. 애기수영
Rumex crispus L. 소리쟁이
Rumex obtusifolius L. 돌소리쟁이
Phytolaccaceae 자리공과
Phytolacca americana L. 미국자리공
Caryophyllaceae 석죽과
Cerastium glomeratum Thuill. 유럽점나도나물
Silene armeria L. 끈끈이대나물
Chenopodiaceae 명아주과
Chenopodium glaucum L. 취명아주
Amaranthaceae 비름과
Amaranthus lividus L. 개비름
Amaranthus patulus Bertol. 가는털비름
Amaranthus retroflexus L. 털비름
Saururaceae 삼백초과
Houttuynia cordata Thunb. 약모밀
Cruciferae 십자화과
Brassica juncea (L.) Czern. 갓
Lepidium apetalum Willd. 다닥냉이
Lepidium virginicum L. 콩다닥냉이
Thlaspi arvense L. 말냉이
Rosaceae 장미과
Potentilla amurensis Maxim. 좀개소시랑개비
Leguminosae 콩과
Amorpha fruticosa L. 족제비싸리
Astragalus sinicus L. 자운영
Lotus corniculatus L. 서양벌노랑이
Robinia pseudoacacia L. 아까시나무
Trifolium pratense L. 붉은토끼풀
Trifolium repens L. 토끼풀
Vicia villosa Roth 벳지
Euphorbiaceae 대극과
Euphorbia supina Raf. 애기땅빈대
Simaroubaceae 소태나무과
Ailanthus altissima (Mill.) Swingle 가죽나무
Malvaceae 아욱과
Abutilon theophrasti Medicus 어저귀
Violaceae 제비꽃과
Viola papilionacea Pursh 종지나물
Onagraceae 바늘꽃과
Oenothera biennis L. 달맞이꽃
Oenothera erythrosepala Borbas 큰달맞이꽃
명에 이르며, 공원내 지역에 많은 차량 통행으로 인해 인위 적 간섭이 많아 도시화지수와 귀화율이 높게 나타난 것으로 판단된다. 외래식물 확산방지를 위해서는 외래식물 종수 증 가 여부 및 분포범위 확산에 대한 모니터링이 실시되어야 할 것으로판단된다.
6. 식재종
무등산국립공원 내 분포하는 식재종은 전나무(Abies holo- phylla Maxim.), 삼나무(Cryptomeria japonica (L.f.) D.Don), 편백(Chamaecyparis obtusa (Siebold & Zucc.) Endl.) 등 총 90분류군으로 확인되었다(Table 6). 북한산국립공원의 212분
Family name Scientific name Korean name
Umbelliferae 산형과
Anthriscus caucalis M.Bieb. 유럽전호
Convolvulaceae 메꽃과
Convolvulus arvensis L. 서양메꽃
Cuscuta pentagona Engelm. 미국실새삼
Quamoclit coccinea Moench 둥근잎유홍초
Boraginaceae 지치과
Symphytum officinale L. 컴프리
Solanaceae 가지과
Solanum carolinense L. 도깨비가지
Scrophulariaceae 현삼과
Veronica arvensis L. 선개불알풀
Veronica persica Poir. 큰개불알풀
Plantaginaceae 질경이과
Plantago virginica L. 미국질경이
Compositae 국화과
Ambrosia artemisiifolia L. 돼지풀
Aster pilosus Willd. 미국쑥부쟁이
Aster subulatus Michx. 비짜루국화
Bidens frondosa L. 미국가막사리
Conyza bonariensis (L.) Cronquist 실망초
Conyza canadensis (L.) Cronquist 망초
Conyza sumatrensis E.Walker 큰망초
Coreopsis tinctoria Nutt. 기생초
Cosmos bipinnatus Cav. 코스모스
Crassocephalum crepidioides (Benth.) S.Moore 주홍서나물
Erechtites hieracifolia Raf. 붉은서나물
Erigeron annuus (L.) Pers. 개망초
Eupatorium rugosum Houtt. 서양등골나물
Galinsoga ciliata (Raf.) S.F.Blake 털별꽃아재비
Helianthus tuberosus L. 뚱딴지
Hypochaeris radicata L. 서양금혼초
Lactuca scariola L. 가시상추
Rudbeckia bicolor Nutt. 원추천인국
Senecio vulgaris L. 개쑥갓
Solidago altissima L. 양미역취
Sonchus asper (L.) Hill 큰방가지똥
Sonchus oleraceus L. 방가지똥
Tagetes minuta L. 만수국아재비
Taraxacum officinale Weber 서양민들레
Verbesina alternifolia Britton 나래가막사리
Xanthium strumarium L. 도꼬마리
Commelinaceae 닭의장풀과
Tradescantia reflexa Raf. 자주닭개비
Gramineae 벼과
Avena fatua L. 메귀리
Avena sativa L. 귀리
Dactylis glomerata L. 오리새
Festuca myuros L. 들묵새
Lolium perenne L. 호밀풀
Panicum dichotomiflorum Michx. 미국개기장
Poa pratensis L. 왕포아풀
류군 및 월악산국립공원의 129분류군 보다 낮게 나타났다.
일반적으로 식재종은 산지조림, 사방녹화, 식목행사, 훼손지 복구, 사찰의불사, 공원조성, 집단시설지구 조경, 가로수식
재, 화단조성 등의 목적으로 인해 공원지역에 유입되고 있다.
Table 5. List of ecosystem disturbance wildplants.
Family name Scientific name Korean name
Polygonaceae 마디풀과
Rumex acetosella L. 애기수영
Solanaceae 가지과
Solanum carolinense L. 도깨비가지
Compositae 국화과
Ambrosia artemisiifolia L. 돼지풀
Aster pilosus Willd. 미국쑥부쟁이
Eupatorium rugosum Houtt. 서양등골나물
Hypochaeris radicata L. 서양금혼초
Solidago altissima L. 양미역취
Table 6. List of planting plants.
Family name Scientific name Korean name
Ginkgoaceae 은행나무과
Ginkgo biloba L. 은행나무
Pinaceae 소나무과
Abies holophylla Maxim. 전나무
Abies koreana Wilson 구상나무
Cedrus deodara (Roxb. ex D.Don) G.Don 개잎갈나무
Larix kaempferi (Lamb.) Carriere 일본잎갈나무
Pinus densiflora f. multicaulis Uyeki 반송
Pinus koraiensis Siebold & Zucc. 잣나무
Pinus rigida Mill. 리기다소나무
Pinus strobus L. 스트로브잣나무
Pinus thunbergii Parl. 곰솔
Taxodiaceae 낙우송과
Cryptomeria japonica (L.f.) D.Don 삼나무
Metasequoia glyptostroboides Hu & W.C.Cheng 메타세콰이아
Cupressaceae 측백나무과
Chamaecyparis obtusa (Siebold & Zucc.) Endl. 편백
Juniperus chinensis L. 향나무
Juniperus chinensis var. sargentii A.Henry 눈향나무
Thuja occidentalis L. 서양측백나무
Taxaceae 주목과
Taxus cuspidata Siebold & Zucc. 주목
Torreya nucifera (L.) Siebold & Zucc. 비자나무
Salicaceae 버드나무과
Populus × canadensis Moench 이태리포플러
Betulaceae 자작나무과
Alnus sibirica Fisch. ex Turcz. 물오리나무
Fagaceae 참나무과
Castanea crenata Siebold & Zucc. 밤나무
Eucommiaceae 두충과
Eucommia ulmoides Oliv. 두충
Nyctaginaceae 분꽃과
Mirabilis jalapa L. 분꽃
Magnoliaceae 목련과
Liriodendron tulipifera L. 튜울립나무
Magnolia grandiflora L. 태산목
Magnolia kobus DC. 목련
Schisandraceae 오미자과
Schisandra chinensis (Turcz.) Baill. 오미자
Cercidiphyllaceae 계수나무과
Cercidiphyllum japonicum Siebold & Zucc. 계수나무
Berberidaceae 매자나무과
Jeffersonia dubia (Maxim.) Benth. & Hook.f. ex Baker & S.Moore 깽깽이풀
Nandina domestica Thunb. 남천
Family name Scientific name Korean name Nympaeaceae
수련과
Nelumbo nucifera Gaertn. 연꽃
Paeoniaceae 작약과
Paeonia lactiflora Pall. 작약
Theaceae 차나무과
Camellia japonica L. 동백나무
Camellia sinensis L. 차나무
Platanaceae 버즘나무과
Platanus occidentalis L. 양버즘나무
Platanus orientalis L. 버즘나무
Saxifragaceae 범의귀과
Deutzia crenata Siebold & Zucc. 빈도리
Rosaceae 장미과
Chaenomeles sinensis (Thouin) Koehne 모과나무
Crataegus pinnatifida Bunge 산사나무
Kerria japonica (L.) DC. 황매화
Prunus mume Siebold & Zucc. 매실나무
Prunus yedoensis Matsum. 왕벚나무
Pyracantha angustifolia (Franch.) C.K.Schneid. 피라칸다
Rosa rugosa Thunb. 해당화
Rosa hybrida L. 장미
Leguminosae 콩과
Cercis chinensis Bunge 박태기나무
Robinia pseudoacacia L. 아까시나무
Rutaceae 운향과
Poncirus trifoliata Raf. 탱자나무
Aceraceae 단풍나무과
Acer buergerianum Miq. 중국단풍
Acer palmatum Thunb. 단풍나무
Aquifoliaceae 감탕나무과
Ilex cornuta Lindl. & Paxton 호랑가시나무
Ilex crenata Thunb. 꽝꽝나무
Ilex serrata Thunb. 낙상홍
Celastraceae 노박덩굴과
Euonymus japonicus Thunb. 사철나무
Buxaceae 회양목과
Buxus koreana Nakai ex Chung & al. 회양목
Rhamnaceae 갈매나무과
Zizyphus jujuba var. inermis (Bunge) Rehder 대추나무
Malvaceae 아욱과
Althaea rosea (L.) Cav. 접시꽃
Hibiscus syriacus L. 무궁화
Passifloraceae 시계꽃과
Passiflora caerulea L. 시계꽃
Tamaricaceae 위성류과
Tamarix chinensis Lour. 위성류
Cucurbitaceae 박과
Melothria japonica (Thunb.) Maxim. ex Cogn. 새박
Lythraceae 부처꽃과
Lagerstroemia indica L. 배롱나무
Punicaceae 석류나무과
Punica granatum L. 석류나무
Cornaceae 층층나무과
Aucuba japonica f. variegata (Dombrain) Rehder 금식나무
Cornus officinalis Siebold & Zucc. 산수유
Araliaceae 두릅나무과
Eleutherococcus senticosus (Rupr. & Maxim.) Maxim. 가시오갈피
Ericaceae 진달래과
Rhododendron indicum (L.) Sweet 영산홍
Ebenaceae 감나무과
Diospyros kaki Thunb. 감나무
Oleaceae 물푸레나무과
Chionanthus retusus Lindl. & Paxton 이팝나무
Forsythia koreana (Rehder) Nakai 개나리
Ligustrum japonicum Thunb. 광나무
Syringa oblata var. dilatata (Nakai) Rehder 수수꽃다리
사 사
본 연구는 2013년 무등산국립공원 자연자원조사 사업의
일환으로 수행되었음을알립니다.
참고문헌
광주광역시. 2011. 무등산공원계획타당성검토, 자연자원조사및 보전·관리계획(안).
김무열. 2004. 한국의특산식물. 솔과학, 서울. p. 408.
김유신, 김남영, 김영설, 이학봉, 김세창, 김지홍, 박완근. 2012. 강 원도괘병산과갈미봉일대의식물상과식생. 한국임학회지 101(2): 226-235.
김태정. 2008. 한국의야생화와자원식물. 서울대학교출판부.
박수현. 2001. 한국귀화식물원색도감. 일조각.
박수현. 1970. 보문 : 무등산식물조사연구. 식물분류학회지 2:23- 39.
서승용. 2012. 무등산의식물상. 전남대학교석사학위논문.
이영노. 1997. 원색한국식물도감. 교학사. 이우철. 1996. 한국식물명고. 아카데미서적. 이창복. 2003. 원색대한식물도감. 향문사.
임양재, 전의식. 1980. 한반도의귀화식물분포. 한국식물분류학회
지 22: 69-83.
임형탁, 홍행화. 2001. 제2차전국자연환경조사-식물상.
홍행화, 장정원, 선은미. 김별아, 김상준, 서승룡, 임형탁. 2013. 무 등산지역의식물상. 한국환경생물학회지 31(2): 121-153.
환경부. 2007. 제3차전국자연환경조사지침-식물상. 환경부. 2010. 생태계교란종모니터링(Ⅳ). pp. 197-205.
환경부. 2012. 제4차전국자연환경조사지침-식물구계학적특정종,
멸종위기야생식물및생태계교란야생식물목록. 국립환경과 학원, 인천. p. 185-220.
Melchior, H. 1964. A Engler’s syllabus der pflanzenfamilien band II. Gebruder Borntraeger, Berlin.
Oh, B.U., D.G. Jo, K.S. Kim and C.G. Jang. 2005. Endemic Vascular Plants in the Korean Peninsula. Korea National Arboretum, Pocheon.
Raunkiaer, C. 1934. Life forms of plants and statistical plant geography. Charendon Press. Oxford.
Spellberg, I.F. 1991. Monitoring Ecological Change. Cambridge University Press.
沒田眞. 1975. 귀화식물. 대일본도서. 동경. 국립수목원. 2013. 국가표준식물목록.
(2014년 9월 1일접수; 2014년 1월 15일채택) Apocynaceae
협죽도과
Nerium oleander L. 협죽도
Convolvulaceae 메꽃과
Pharbitis nil (L.) Choisy 나팔꽃
Quamoclit coccinea Moench 둥근잎유홍초
Solanaceae 가지과
Physalis alkekengi var. francheti (Mast.) Hort 꽈리
Bignoniaceae 능소화과
Campsis grandifolia (Thunb.) K.Schum. 능소화
Catalpa ovata G.Don 개오동
Pedaliaceae 참깨과
Sesamum indicum L. 참깨
Caprifoliaceae 인동과
Viburnum odoratissimum var. awabuki (K.Koch) Zabel ex Rumpler 아왜나무
Viburnum opulus f. hydrangeoides (Nakai) Hara 불두화
Campanulaceae 초롱꽃과
Platycodon grandiflorum (Jacq.) A.DC. 도라지
Compositae 국화과
Bellis perennis L. 데이지
Cosmos bipinnatus Cav. 코스모스
Helianthus annuus L. 해바라기
Rudbeckia bicolor Nutt. 원추천인국
Agavaceae 용설란과
Yucca filamentosa L. 실유카
Amaryllidaceae 수선화과
Narcissus tazetta var. chinensis Roem. 수선화
Iridaceae 붓꽃과
Belamcanda chinensis (L.) DC. 범부채
Iris sanguinea Donn ex Horn 붓꽃
Table 6. Continued.
Family name Scientific name Korean name
Family name Scientific name Korean name 2013 Lycopodiaceae
석송과
Lycopodium chinense H.Christ 다람쥐꼬리 0
Lycopodium cryptomerinum Maxim. 왕다람쥐꼬리 0
Lycopodium serratum Thunb. 뱀톱 0
Selaginellaceae 부처손과
Selaginella involvens (Sw.) Spring 바위손 0
Equisetaceae 속새과
Equisetum arvense L. 쇠뜨기 0
Ophioglossaceae 고사리삼과
Sceptridium ternatum (Thunb.) Lyon 고사리삼 0
Schizaeaceae 실고사리과
Lygodium japonicum (Thunb.) Sw. 실고사리 0
Hymenophyllaceae 처녀이끼과
Crepidomanes insigne (Bosch) Fu. 괴불이끼 0
Davalliaceae 넉줄고사리과
Davallia mariesii T.Moore ex Baker 넉줄고사리 0
Pteridaceae 봉의꼬리과
Dennstaedtia hirsuta (Sw.) Mett. ex Miq. 잔고사리 0
Dennstaedtia wilfordii (T.Moore) H.Christ 황고사리 0
Pteridium aquilinum var. latiusculum (Desv.) Underw. ex Hell. 고사리 0
Coniogramme x fauriei Hieron. 개가지고비고사리 0
Aspleniaceae 꼬리고사리과
Asplenium incisum Thunb. 꼬리고사리 0
Asplenium ruprechtii Sa.Kurata 거미고사리 0
Hymenasplenium hondoense (Murakami & Hatanaka) Nakaike 지느러미고사리 0 Dryopteridaceae
면마과
Cyrtomium fortunei J.Sm. 쇠고비 0
Dryopteris crassirhizoma Nakai 관중 0
Dryopteris erythrosora (D.C.Eaton) Kuntze 홍지네고사리 0
Dryopteris uniformis (Makino) Makino 곰비늘고사리 0
Dryopteris varia (L.) Kuntze 족제비고사리 0
Polystichum tripteron (Kunze) C.Presl 십자고사리 0
Thelypteris japonica (Baker) Ching 지네고사리 0
Asplenium deltoidofrons Makino 구슬개고사리 0
Athyrium iseanum Rosenst. 가는잎개고사리 0
Athyrium niponicum (Mett.) Hance 개고사리 0
Athyrium vidalii (Franch. & Sav.) Nakai 산개고사리 0
Asplenium yokoscense (Franch. & Sav.) H.Christ 뱀고사리 0
Deparia conilii (Franch. & Sav.) M.Kato 좀진고사리 0
Matteuccia struthiopteris (L.) Tod. 청나래고사리 0
Onoclea orientalis (Hook.) Hook. 개면마 0
Crypsinus hastatus (Thunb.) Copel.
Crypsinus hastatus (Thunb.) Copel. 고란초
고란초
0 0 Polypodiaceae
고란초과
Lepisorus thunbergianus (Kaulf.) Ching 일엽초 0
Lepisorus ussuriensis (Regel & Maack) Ching 산일엽초 0
Pyrrosia linearifolia (Hook.) Ching 우단일엽 0
Ginkgoaceae 은행나무과
Ginkgo biloba L. 은행나무(식) 0
Pinaceae 소나무과
Abies holophylla Maxim. 전나무(식) 0
Abies koreana Wilson 구상나무(식) 0
Cedrus deodara (Roxb. ex D.Don) G.Don 개잎갈나무(식) 0
Larix kaempferi (Lamb.) Carriere 일본잎갈나무(식) 0
Pinus densiflora Siebold & Zucc. 소나무 0
Pinus densiflora f. multicaulis Uyeki 반송(식) 0
Pinus koraiensis Siebold & Zucc. 잣나무(식) 0
Pinus rigida Mill. 리기다소나무(식) 0
Pinus strobus L. 스트로브잣나무(식) 0
Pinus thunbergii Parl. 곰솔(식) 0
Taxodiaceae 낙우송과
Cryptomeria japonica (L.f.) D.Don 삼나무(식) 0
Metasequoia glyptostroboides Hu & W.C.Cheng 메타세콰이아(식) 0
Appendix 1. Continued.
Family name Scientific name Korean name 2013
Cupressaceae 측백나무과
Chamaecyparis obtusa (Siebold & Zucc.) Endl. 편백(식) 0
Juniperus chinensis L. 향나무(식) 0
Juniperus chinensis var. sargentii A.Henry 눈향나무(식) 0
Juniperus rigida Siebold & Zucc. 노간주나무 0
Thuja occidentalis L. 서양측백 (식) 0
Thuja orientalis L. 측백나무 0
Cephalotaxaceae 개비자나무과
Cephalotaxus koreana Nakai 개비자나무 0
Taxaceae 주목과
Taxus cuspidata Siebold & Zucc. 주목(식) 0
Torreya nucifera (L.) Siebold & Zucc. 비자나무(식) 0
Juglandaceae 가래나무과
Juglans mandshurica Maxim. 가래나무 0
Platycarya strobilacea Siebold & Zucc. 굴피나무 0
Salicaceae 버드나무과
Populus davidiana Dode 사시나무 0
Populus deltoides Marsh. 미루나무 0
Populus x canadensis Moench 이태리포플러(식)* 0
Populus tomentiglandulosa T.B.Lee 은사시나무 0
Salix babylonica L. 수양버들 0
Salix caprea L. 호랑버들 0
Salix chaenomeloides Kimura 왕버들 0
Salix gilgiana Seem. 내버들 0
Salix gracilistyla Miq. 갯버들 0
Salix hallaisanensis H.Lev. 떡버들 0
Salix koreensis Andersson 버드나무 0
Salix koriyanagi Kimura 키버들 0
Salix matsudana f. tortuosa Rehder 용버들 0
Salix pseudolasiogyne H.Lev. 능수버들 0
Salix subfragilis Andersson 선버들 0
Betulaceae 자작나무과
Alnus firma Siebold & Zucc. 사방오리 0
Alnus sibirica Fisch. ex Turcz. 물오리나무(식) 0
Betula schmidtii Regel 박달나무 0
Carpinus cordata Blume 까치박달 0
Carpinus laxiflora (Siebold & Zucc.) Blume 서어나무 0
Carpinus tschonoskii Maxim. 개서어나무 0
Carpinus turczaninowii Hance 소사나무 0
Corylus heterophylla Fisch. ex Trautv. 개암나무 0
Corylus sieboldiana var. mandshurica (Maxim. & Rupr.) C.K.Schneid. 물개암나무 0 Fagaceae
참나무과
Castanea crenata Siebold & Zucc. 밤나무(식) 0
Castanopsis cuspidata (Thunb.) Schottky 모밀잣밤나무 0
Quercus acutissima Carruth. 상수리나무 0
Quercus aliena Blume 갈참나무 0
Quercus dentata Thunb. 떡갈나무 0
Quercus mongolica Fisch. ex Ledeb. 신갈나무 0
Quercus serrata Thunb. ex Murray 졸참나무 0
Quercus variabilis Blume 굴참나무 0
Ulmaceae 느릅나무과
Aphananthe aspera (Thunb.) Planch. 푸조나무 0
Celtis biondii Pamp. 폭나무 0
Celtis choseniana Nakai 검팽나무 0
Celtis sinensis Pers. 팽나무 0
Ulmus davidiana var. japonica (Rehder) Nakai 느릅나무 0
Ulmus parvifolia Jacq. 참느릅나무 0
Zelkova serrata (Thunb.) Makino 느티나무 0
Eucommiaceae 두충과
Eucommia ulmoides Oliv. 두충(식) 0
Moraceae 뽕나무과
Broussonetia kazinoki Siebold 닥나무 0
Cudrania tricuspidata (Carr.) Bureau ex Lavallee 꾸지뽕나무 0
Morus alba L. 뽕나무 0
Morus bombycis Koidz. 산뽕나무 0
Cannabaceae 삼과
Humulus japonicus Sieboid & Zucc. 환삼덩굴 0
Urticaceae 쐐기풀과
Boehmeria longispica Steud. 왜모시풀 0
Boehmeria nivea (L.) Gaudich. 모시풀 0
Boehmeria platanifolia Franch. & Sav. 개모시풀 0
Boehmeria spicata (Thunb.) Thunb. 좀깨잎나무 0
Boehmeria tricuspis (Hance) Makino 거북꼬리 0
Laportea bulbifera (Siebold & Zucc.) Wedd. 혹쐐기풀 0
Nanocnide japonica Blume 나도물통이 0
Pilea peploides (Gaudich.) Hook. & Arn. 물통이 0
Urtica angustifolia Fisch. ex Hornem. 가는잎쐐기풀 0
Urtica thunbergiana Siebold & Zucc. 쐐기풀 0
Santalaceae 단향과
Thesium chinense Turcz. 제비꿀 0
Loranthaceae 꼬리겨우살이과
Viscum album var. coloratum (Kom.) Ohwi 겨우살이 0
Polygonaceae 마디풀과
Aconogonon alpinum (All.) Schur 싱아 0
Fagopyrum esculentum Moench 메밀 0
Fallopia dumetorum (L.) Holub 닭의덩굴 0
Fallopia multiflora (Thunb.) Haraldson 하수오 0
Persicaria bungeana (Turcz.) Nakai ex Mori 바늘여뀌 0
Persicaria filiformis (Thunb.) Nakai ex Mori 이삭여뀌 0
Persicaria foliosa var. paludicola (Makino) H. Hara ex I.Ito 버들겨이삭여뀌 0
Persicaria hydropiper (L.) Spach 여뀌 0
Persicaria japonica (Meisn.) H.Gross ex Nakai 흰꽃여뀌 0
Persicaria lapathifolia (L.) Gray 흰여뀌 0
Persicaria longiseta (Bruijn) Kitag. 개여뀌 0
Persicaria nepalensis (Meisn.) H.Gross 산여뀌 0
Persicaria perfoliata (L.) H.Gross 며느리배꼽 0
Persicaria posumbu var. laxiflora (Meisn.) H. Hara 장대여뀌 0
Persicaria praetermissa (Hook.f.) Hara 좁은잎미꾸리낚시 0
Persicaria sagittata (L.) H.Gross ex Nakai 미꾸리낚시 0
Persicaria senticosa (Meisn.) H.Gross ex Nakai 며느리밑씻개 0
Persicaria thunbergii (Siebold & Zucc.) H.Gross ex Nakai 고마리 0
Persicaria tinctoria H.Gross 쪽 0
Persicaria viscosa (Hamilt. ex D.Don) H.Gross ex D.Don 기생여뀌 0
Persicaria vulgaris Webb & Moq. 봄여뀌 0
Polygonum aviculare L. 마디풀 0
Rumex acetosa L. 수영 0
Rumex acetosella L. 애기수영 0
Rumex aquaticus L. 토대황 0
Rumex conglomeratus Murray 묵밭소리쟁이 0
Rumex crispus L. 소리쟁이 0
Rumex japonicus Houtt. 참소리쟁이 0
Rumex obtusifolius L. 돌소리쟁이 0
Phytolaccaceae 자리공과
Phytolacca americana L. 미국자리공 0
Nyctaginaceae 분꽃과
Mirabilis jalapa L. 분꽃(식) 0
Molluginaceae 석류풀과
Mollugo pentaphylla L. 석류풀 0
Portulacaceae 쇠비름과
Portulaca oleracea L. 쇠비름 0
Family name Scientific name Korean name 2013
Caryophyllaceae 석죽과
Arenaria serpyllifolia L. 벼룩이자리 0
Cerastium glomeratum Thuill. 유럽점나도나물 0
Cerastium holosteoides var. hallaisanense (Nakai) Mizush. 점나도나물 0
Dianthus longicalyx Miq. 술패랭이꽃 0
Lychnis cognata Maxim. 동자꽃 0
Pseudostellaria heterophylla (Miq.) Pax ex Pax & Hoffm. 개별꽃 0
Pseudostellaria palibiniana (Takeda) Ohwi 큰개별꽃 0
Sagina japonica (Sw.) Ohwi 개미자리 0
Silene armeria L. 끈끈이대나물 0
Silene firma Siebold & Zucc. 장구채 0
Stellaria alsine var. undulata (Thunb.) Ohwi 벼룩나물 0
Stellaria aquatica (L.) Scop. 쇠별꽃 0
Stellaria media (L.) Vill. 별꽃 0
Chenopodiaceae 명아주과
Chenopodium album var. centrorubrum Makino 명아주 0
Chenopodium glaucum L. 취명아주 0
Kochia scoparia (L.) Schrad. 댑싸리 0
Amaranthaceae 비름과
Achyranthes japonica (Miq.) Nakai 쇠무릎 0
Amaranthus lividus L. 개비름 0
Amaranthus patulus Bertol. 가는털비름 0
Amaranthus retroflexus L. 털비름 0
Magnoliaceae 목련과
Liriodendron tulipifera L. 튜울립나무 0
Magnolia grandiflora L. 태산목(식) 0
Magnolia kobus DC. 목련(식) 0
Magnolia sieboldii K.Koch 함박꽃나무 0
Schisandraceae 오미자과
Schisandra chinensis (Turcz.) Baill. 오미자(식) 0
Lauraceae 녹나무과
Lindera erythrocarpa Makino 비목나무 0
Lindera glauca (Siebold & Zucc.) Blume 감태나무 0
Lindera obtusiloba Blume 생강나무 0
Lindera sericea (Siebold & Zucc.) Blume 털조장나무 0
Neolitsea sericea (Blume) Koidz. 참식나무 0
Cercidiphyllaceae 계수나무과
Cercidiphyllum japonicum Siebold & Zucc. 계수나무(식) 0
Ranunculaceae 미나리아재비과
Aconitum jaluense Kom. 투구꽃 0
Aconitum longecassidatum Nakai 흰진범 0
Actaea asiatica H. Hara 노루삼 0
Adonis amurensis Regel & Radde 복수초 0
Anemone raddeana Regel 꿩의바람꽃 0
Caltha palustris L. 동의나물 0
Cimicifuga dahurica (Turcz. ex Fisch. & C.A.Mey.) Maxim. 눈빛승마 0
Clematis apiifolia DC. 사위질빵 0
Clematis brachyura Maxim. 외대으아리 0
Clematis fusca var. violacea Maxim. 종덩굴 0
Clematis terniflora var. mandshurica (Rupr.) Ohwi 으아리 0
Clematis trichotoma Nakai 할미밀망 0
Eranthis byunsanensis B.Y.Sun 변산바람꽃 0
Hepatica asiatica Nakai 노루귀 0
Ranunculus cantoniensis DC. 털개구리미나리 0
Ranunculus chinensis Bunge 젓가락나물 0
Ranunculus japonicus Thunb. 미나리아재비 0
Ranunculus sceleratus L. 개구리자리 0
Ranunculus tachiroei Franch. & Sav. 개구리미나리 0
Semiaquilegia adoxoides (DC.) Makino 개구리발톱 0
Thalictrum aquilegifolium var. sibiricum Regel & Tiling 꿩의다리 0
Appendix 1. Continued.
Family name Scientific name Korean name 2013
Thalictrum filamentosum var. tenerum (Huth) Ohwi 산꿩의다리 0 Thalictrum kemense var. hypoleucum (Siebold & Zucc.) Kitag. 좀꿩의다리 0 Berberidaceae
매자나무과
Jeffersonia dubia (Maxim.) Benth. & Hook.f. ex Baker & S.Moore 깽깽이풀(식) 0
Nandina domestica Thunb. 남천(식) 0
Lardizabalaceae 으름덩굴과
Akebia quinata (Houtt.) Decne. 으름덩굴 0
Stauntonia hexaphylla (Thunb.) Decne. 멀꿀 0
Menispermaceae 새모래덩굴과
Cocculus trilobus (Thunb.) DC. 댕댕이덩굴 0
Nympaeaceae 수련과
Nelumbo nucifera Gaertn. 연꽃(식) 0
Ceratophyllaceae 붕어마름과
Ceratophyllum demersum L. 붕어마름 0
Saururaceae 삼백초과
Houttuynia cordata Thunb. 약모밀 0
Chloranthaceae 홀아비꽃대과
Chloranthus fortunei (A.Gray) Solms 옥녀꽃대 0
Aristolochiaceae 쥐방울덩굴과
Aristolochia contorta Bunge 쥐방울덩굴 0
Asarum sieboldii Miq. 족도리풀 0
Paeoniaceae 작약과
Paeonia japonica (Makino) Miyabe & Takeda 백작약 0
Paeonia lactiflora Pall. 작약(식) 0
Actinidiaceae 다래나무과
Actinidia arguta (Siebold & Zucc.) Planch. ex Miq. 다래 0
Actinidia polygama (Siebold & Zucc.) Planch. ex Maxim. 개다래 0
Theaceae 차나무과
Camellia japonica L. 동백나무(식) 0
Camellia sinensis L. 차나무(식) 0
Stewartia pseudocamellia Maxim. 노각나무 0
Guttiferae 물레나물과
Hypericum ascyron L. 물레나물 0
Hypericum erectum Thunb. 고추나물 0
Hypericum japonicum Thunb. 애기고추나물 0
Hypericum laxum (Blume) Koidz. 좀고추나물 0
Droseraceae 끈끈이주걱과
Drosera rotundifolia L. 끈끈이주걱 0
Papaveraceae 양귀비과
Chelidonium majus var. asiaticum (Hara) Ohwi 애기똥풀 0
Coreanomecon hylomeconoides Nakai 매미꽃 0
Hylomecon vernalis Maxim. 피나물 0
Fumariaceae 현호색과
Corydalis heterocarpa Siebold & Zucc. 염주괴불주머니 0
Corydalis incisa (Thunb.) Pers. 자주괴불주머니 0
Corydalis ochotensis Turcz. 눈괴불주머니 0
Corydalis pauciovulata Ohwi 선괴불주머니 0
Corydalis remota Fisch. ex Maxim. 현호색 0
Corydalis speciosa Maxim. 산괴불주머니 0
Cruciferae 십자화과
Arabis glabra Bernh. 장대나물 0
Arabis hirsuta (L.) Scop. 털장대 0
Barbarea orthoceras Ledeb. 나도냉이 0
Brassica juncea (L.) Czern. 갓 0
Capsella bursapastoris (L.) L.W.Medicus 냉이 0
Cardamine amaraeformis Nakai 꽃황새냉이 0
Cardamine flexuosa With. 황새냉이 0
Cardamine impatiens L. 싸리냉이 0
Cardamine leucantha (Tausch) O.E.Schulz 미나리냉이 0
Descurainia sophia (L.) Webb ex Prantl 재쑥 0
Draba nemorosa L. 꽃다지 0
Lepidium apetalum Willd. 다닥냉이 0
Lepidium virginicum L. 콩다닥냉이 0
Rorippa indica (L.) Hiern 개갓냉이 0
Rorippa palustris (Leyss.) Besser 속속이풀 0
Thlaspi arvense L. 말냉이 0
Family name Scientific name Korean name 2013
Platanaceae 버즘나무과
Platanus occidentalis L. 양버즘나무(식) 0
Platanus orientalis L. 버즘나무(식) 0
Hamamelidaceae 조록나무과
Corylopsis gotoana var. coreana (Uyeki) T.Yamaz. 히어리 0
Crassulaceae 돌나물과
Hylotelephium erythrostictum (Miq.) H.Ohba 꿩의비름 0
Meterostachys sikokiana (Makino) Nakai 난쟁이바위솔 0
Orostachys japonica (Maxim.) A.Berger 바위솔 0
Sedum aizoon L. 가는기린초 0
Sedum bulbiferum Makino 말똥비름 0
Sedum kamtschaticum Fisch. & Mey. 기린초 0
Sedum polytrichoides Hemsl. 바위채송화 0
Sedum sarmentosum Bunge 돌나물 0
Saxifragaceae 범의귀과
Astilbe rubra Hook.f. & Thomson 노루오줌 0
Chrysosplenium flagelliferum F.Schmidt 애기괭이눈 0
Chrysosplenium ramosum Maxim. 가지괭이눈 0
Deutzia crenata Siebold & Zucc. 빈도리(식) 0
Deutzia glabrata Kom. 물참대 0
Deutzia grandiflora var. baroniana Diels 바위말발도리 0
Hydrangea serrata f. acuminata (Siebold & Zucc.) E.H.Wilson 산수국 0
Mukdenia rossii (Oliv.) Koidz. 돌단풍 0
Parnassia palustris L. 물매화 0
Philadelphus schrenkii Rupr. 고광나무 0
Philadelphus tenuifolius Rupr. & Maxim. 얇은잎고광나무 0
Ribes fasciculatum var. chinense Maxim. 까마귀밥나무 0
Ribes maximowiczianum Kom. 명자순 0
Saxifraga fortunei var. incisolobata (Engl. & Irmsch.) Nakai 바위떡풀 0
Saxifraga stolonifera Meerb. 바위취 0
Rosaceae 장미과
Agrimonia coreana Nakai 산짚신나물 0
Agrimonia pilosa Ledeb. 짚신나물 0
Aruncus dioicus var. kamtschaticus (Maxim.) H. Hara 눈개승마 0
Chaenomeles sinensis (Thouin) Koehne 모과나무(식) 0
Chaenomeles speciosa (Sweet) Nakai 산당화 0
Crataegus pinnatifida Bunge 산사나무(식) 0
Duchesnea indica (Andr.) Focke 뱀딸기 0
Filipendula glaberrima (Nakai) Nakai 터리풀 0
Geum aleppicum Jacq. 큰뱀무 0
Geum japonicum Thunb. 뱀무 0
Kerria japonica (L.) DC. 황매화(식) 0
Kerria japonica f. pleniflora (Witte) Rehder 죽단화 0
Malus baccata Borkh. 야광나무 0
Malus sieboldii (Regel) Rehder 아그배나무 0
Potentilla amurensis Maxim. 좀개소시랑개비 0
Potentilla anemonefolia Lehm. 가락지나물 0
Potentilla chinensis Ser. 딱지꽃 0
Potentilla dickinsii Franch. & Sav. 돌양지꽃 0
Potentilla fragarioides var. major Maxim. 양지꽃 0
Potentilla freyniana Bornm. 세잎양지꽃 0
Pourthiaea villosa (Thunb.) Decne. var. villosa 윤노리나무 0
Prunus davidiana (Carriere) Franch. 산복사나무 0
Prunus japonica var. nakaii (H.Lev.) Rehder 이스라지 0
Prunus mandshurica (Maxim.) Koehne 개살구나무 0
Prunus mume Siebold & Zucc. 매실나무(식) 0
Prunus sargentii Rehder 산벚나무 0
Appendix 1. Continued.
Family name Scientific name Korean name 2013
Prunus serrulata var. spontanea (Maxim.) E.H.Wilson 벚나무 0
Prunus verecunda (Koidz.) Koehne 개벚나무 0
Prunus yedoensis Matsum. 왕벚나무(식) 0
Pyracantha angustifolia (Franch.) C.K.Schneid. 피라칸다(식) 0
Pyrus calleryana var. fauriei (C.K.Schneid.) Rehder 콩배나무 0
Pyrus pyrifolia (Burm.f.) Nakai 돌배나무 0
Pyrus ussuriensis Maxim. 산돌배 0
Rosa maximowicziana Regel 용가시나무 0
Rosa multiflora Thunb. 찔레꽃 0
Rosa rugosa Thunb. 해당화(식) 0
Rubus corchorifolius L.f. 수리딸기 0
Rubus coreanus Miq. 복분자딸기 0
Rubus crataegifolius Bunge 산딸기 0
Rubus hirsutus Thunb. 장딸기 0
Rubus oldhamii Miq. 줄딸기 0
Rubus parvifolius L. 멍석딸기 0
Rubus phoenicolasius Maxim. 곰딸기 0
Sanguisorba hakusanensis Makino 산오이풀 0
Sanguisorba officinalis L. 오이풀 0
Sorbus alnifolia (Siebold & Zucc.) K.Koch 팥배나무 0
Sorbus commixta Hedl. 마가목 0
Spiraea prunifolia f. simpliciflora Nakai 조팝나무 0
Stephanandra incisa (Thunb.) Zabel 국수나무 0
Rosa peace 장미(식)* 0
Leguminosae 콩과
Aeschynomene indica L. 자귀풀 0
Albizia julibrissin Durazz. 자귀나무 0
Amorpha fruticosa L. 족제비싸리 0
Amphicarpaea bracteata subsp. edgeworthii (Benth.) H.Ohashi 새콩 0
Astragalus sinicus L. 자운영 0
Campylotropis macrocarpa (Bunge) Rehder 꽃싸리 0
Cercis chinensis Bunge 박태기나무(식) 0
Chamaecrista nomame (Siebold) H.Ohashi 차풀 0
Crotalaria sessiliflora L. 활나물 0
Desmodium oldhami Oliv. 큰도둑놈의갈고리 0
Desmodium podocarpum DC. 개도둑놈의갈고리 0
Desmodium podocarpum var. oxyphyllum (DC.) H.Ohashi 도둑놈의갈고리 0
Dunbaria villosa (Thunb.) Makino 여우팥 0
Gleditsia japonica Miq. 주엽나무 0
Glycine soja Siebold & Zucc. 돌콩 0
Indigofera kirilowii Maxim. ex Palib. 땅비싸리 0
Indigofera pseudotinctoria Matsum. 낭아초 0
Kummerowia striata (Thunb.) Schindl. 매듭풀 0
Lathyrus davidii Hance 활량나물 0
Lathyrus quinquenervius (Miq.) Litv. 연리초 0
Lespedeza bicolor Turcz. 싸리 0
Lespedeza cuneata G.Don 비수리 0
Lespedeza cyrtobotrya Miq. 참싸리 0
Lespedeza maximowiczii C.K.Schneid. 조록싸리 0
Lespedeza maximowiczii var. tomentella Nakai 털조록싸리 0
Lespedeza thunbergii subsp. formosa (Vogel) H.Ohashi 풀싸리 0
Lotus corniculatus L. 서양벌노랑이 0
Family name Scientific name Korean name 2013
Maackia amurensis Rupr. & Maxim. 다릅나무 0
Pueraria lobata (Willd.) Ohwi 칡 0
Robinia hispida L. 꽃아까시나무 0
Robinia pseudoacacia L. 아까시나무(식) 0
Sophora flavescens Solander ex Aiton 고삼 0
Sophora japonica L. 회화나무 0
Trifolium pratense L. 붉은토끼풀 0
Trifolium repens L. 토끼풀 0
Vicia amoena Fisch. ex DC. 갈퀴나물 0
Vicia amurensis Oett. 벌완두 0
Vicia angustifolia var. segetilis (Thuill.) K.Koch. 살갈퀴 0
Vicia hirsuta (L.) Gray 새완두 0
Vicia nipponica Matsum. 네잎갈퀴나물 0
Vicia pseudoorobus Fisch. & C.A.Mey. 큰등갈퀴 0
Vicia tetrasperma (L.) Schreb. 얼치기완두 0
Vicia venosa (Willd.) Maxim. 연리갈퀴 0
Vicia venosa var. cuspidata Maxim. 광릉갈퀴 0
Vicia villosa Roth 벳지 0
Vigna angularis var. nipponensis (Ohwi) Ohwi & H.Ohashi 새팥 0
Vigna umbellata (Thunb.) Ohwi 덩굴팥 0
Wisteria floribunda (Willd.) DC. 등 0
Oxalidaceae 괭이밥과
Oxalis corniculata L. 괭이밥 0
Oxalis obtriangulata Maxim. 큰괭이밥 0
Oxalis stricta L. 선괭이밥 0
Geraniaceae 쥐손이풀과
Erodium moschatum L'Her. 유럽쥐손이 0
Geranium dahuricum DC. 산쥐손이 0
Geranium krameri Franch. & Sav. 선씀바귀 0
Geranium krameri Franch. & Sav. 선이질풀 0
Geranium sibiricum L. 쥐손이풀 0
Geranium thunbergii Siebold & Zucc. 이질풀 0
Geranium wilfordii Maxim. 세잎쥐손이 0
Euphorbiaceae 대극과
Acalypha australis L. 깨풀 0
Euphorbia humifusa Willd. ex Schltdl. 땅빈대 0
Euphorbia pekinensis Rupr. 대극 0
Euphorbia sieboldiana Morren & Decne. 개감수 0
Euphorbia supina Raf. 애기땅빈대 0
Mallotus japonicus (Thunb.) Muell. Arg. 예덕나무 0
Phyllanthus urinaria L. 여우구슬 0
Phyllanthus ussuriensis Rupr. & Maxim. 여우주머니 0
Sapium japonicum (Siebold & Zucc.) Pax & Hoffm. 사람주나무 0
Securinega suffruticosa (Pall.) Rehder 광대싸리 0
Rutaceae 운향과
Dictamnus dasycarpus Turcz. 백선 0
Euodia daniellii Hemsl. 쉬나무 0
Orixa japonica Thunb. 상산 0
Poncirus trifoliata Raf. 탱자나무(식) 0
Zanthoxylum coreanum Nakai 왕초피나무 0
Zanthoxylum piperitum (L.) DC. 초피나무 0
Zanthoxylum planispinum Siebold & Zucc. 개산초 0
Zanthoxylum schinifolium Siebold & Zucc. 산초나무 0
Simaroubaceae 소태나무과
Ailanthus altissima (Mill.) Swingle 가죽나무 0
Picrasma quassioides (D.Don) Benn. 소태나무 0
Anacardiaceae 옻나무과
Rhus javanica L. 붉나무 0
Rhus sylvestris Siebold & Zucc. 산검양옻나무 0
Appendix 1. Continued.
Family name Scientific name Korean name 2013
Rhus tricocarpa Miq. 개옻나무 0
Rhus verniciflua Stokes 옻나무 0
Aceraceae 단풍나무과
Acer buergerianum Miq. 중국단풍(식) 0
Acer palmatum Thunb. 단풍나무(식) 0
Acer pictum subsp. mono (Maxim.) Ohashi 고로쇠나무 0
Acer pseudosieboldianum (Pax) Kom. 당단풍나무 0
Acer pycnanthum Koch 꽃단풍 0
Acer saccharinum L. 은단풍 0
Acer saccharum Marsh. 설탕단풍 0
Acer tataricum subsp. ginnala (Maxim.) Wesm. 신나무 0
Hippocastanaceae 칠엽수과
Aesculus turbinata Blume 칠엽수 0
Sabiaceae 나도밤나무과
Meliosma myriantha Siebold & Zucc. 나도밤나무 0
Meliosma oldhamii Maxim. 합다리나무 0
Balsaminaceae 봉선화과
Impatiens nolitangere L. 노랑물봉선 0
Impatiens nolitangere var. pallescens Nakai 미색물봉선 0
Impatiens textori Miq. 물봉선 0
Impatiens textori var. koreana Nakai 흰물봉선 0
Aquifoliaceae 감탕나무과
Ilex cornuta Lindl. & Paxton 호랑가시나무(식) 0
Ilex crenata Thunb. 꽝꽝나무(식) 0
Ilex macropoda Miq. 대팻집나무 0
Ilex serrata Thunb. 낙상홍(식) 0
Celastraceae 노박덩굴과
Celastrus flagellaris Rupr. 푼지나무 0
Celastrus orbiculatus Thunb. 노박덩굴 0
Euonymus alatus (Thunb.) Siebold 화살나무 0
Euonymus alatus f. ciliatodentatus (Franch. & Sav.) Hiyama 회잎나무 0
Euonymus fortunei var. radicans (Miq.) Rehder 줄사철나무 0
Euonymus hamiltonianus Wall. 참빗살나무 0
Euonymus japonicus Thunb. 사철나무(식) 0
Euonymus macropterus Rupr. 나래회나무 0
Euonymus oxyphyllus Miq. 참회나무 0
Euonymus pauciflorus Maxim. 회목나무 0
Euonymus sachalinensis (F.Schmidt) Maxim. 회나무 0
Tripterygium regelii Sprague & Takeda 미역줄나무 0
Staphyleaceae 고추나무과
Euscaphis japonica (Thunb.) Kanitz 말오줌때 0
Staphylea bumalda DC. 고추나무 0
Buxaceae 회양목과
Buxus koreana Nakai ex Chung & al. 회양목(식) 0
Rhamnaceae 갈매나무과
Rhamnella franguloides (Maxim.) Weberb. 까마귀베개 0
Rhamnus yoshinoi Makino 짝자래나무 0
Zizyphus jujuba var. inermis (Bunge) Rehder 대추나무(식) 0
Vitaceae 포도과
Ampelopsis brevipedunculata (Maxim.) Trautv. 개머루 0
Parthenocissus tricuspidata (Siebold & Zucc.) Planch. 담쟁이덩굴 0
Vitis amurensis Rupr. 왕머루 0
Vitis coignetiae Pulliat ex Planch. 머루 0
Vitis ficifolia var. sinuata (Regel) H. Hara 까마귀머루 0
Tiliaceae 피나무과
Corchoropsis tomentosa (Thunb.) Makino 수까치깨 0
Grewia parviflora Bunge 장구밤나무 0
Tilia mandshurica Rupr. & Maxim. 찰피나무 0
Triumfetta japonica Makino 고슴도치풀 0
Malvaceae 아욱과
Abutilon theophrasti Medicus 어저귀 0
Althaea rosea (L.) Cav. 접시꽃(식) 0
Hibiscus syriacus L. 무궁화(식) 0
Sterculiaceae 벽오동과
Firmiana simplex (L.) W.F.Wight 벽오동 0
Family name Scientific name Korean name 2013
Thymelaeaceae 팥꽃나무과
Edgeworthia chrysantha Lindl. 삼지닥나무 0
Elaeagnaceae 보리수나무과
Elaeagnus umbellata Thunb. 보리수나무 0
Violaceae 제비꽃과
Viola acuminata Ledeb. 졸방제비꽃 0
Viola albida Palib. 태백제비꽃 0
Viola albida var. chaerophylloides (Regel) F.Maek. ex Hara 남산제비꽃 0
Viola collina Besser 둥근털제비꽃 0
Viola japonica Langsd. ex Ging. 왜제비꽃 0
Viola lactiflora Nakai 흰젖제비꽃 0
Viola mandshurica W.Becker 제비꽃 0
Viola papilionacea Pursh 종지나물 0
Viola patrinii DC. ex Ging. 흰제비꽃 0
Viola phalacrocarpa Maxim. 털제비꽃 0
Viola rossii Hemsl. 고깔제비꽃 0
Viola selkirkii Pursh ex Goldie 뫼제비꽃 0
Viola variegata Fisch. ex Link 알록제비꽃 0
Viola verecunda A.Gray 콩제비꽃 0
Viola yedoensis Makino 호제비꽃 0
Passifloraceae 시계꽃과
Passiflora caerulea L. 시계꽃(식) 0
Tamaricaceae 위성류과
Tamarix chinensis Lour. 위성류(식) 0
Cucurbitaceae 박과
Melothria japonica (Thunb.) Maxim. ex Cogn. 새박(식) 0
Trichosanthes kirilowii Maxim. 하늘타리 0
Lythraceae 부처꽃과
Lagerstroemia indica L. 배롱나무(식) 0
Lagerstroemia indica f. alba (W.A.Nicholson) Rehder 흰배롱나무 0
Lythrum anceps (Koehne) Makino 부처꽃 0
Punicaceae 석류나무과
Punica granatum L. 석류나무(식) 0
Onagraceae 바늘꽃과
Circaea alpina L. 쥐털이슬 0
Circaea cordata Royle 쇠털이슬 0
Circaea mollis Slebold & Zucc. 털이슬 0
Circaea quadrisulcata (Maxim.) Franch. & Sav. 말털이슬 0
Epilobium cephalostigma Hausskn. 돌바늘꽃 0
Epilobium pyrricholophum Franch. & Sav. 바늘꽃 0
Oenothera biennis L. 달맞이꽃 0
Oenothera erythrosepala Borbas 큰달맞이꽃 0
Alangiaceae 박쥐나무과
Alangium platanifolium var. trilobum (Miq.) Ohwi 박쥐나무 0
Cornaceae 층층나무과
Aucuba japonica Thunb. 식나무 0
Aucuba japonica f. variegata (Dombrain) Rehder 금식나무(식) 0
Cornus controversa Hemsl. 층층나무 0
Cornus kousa F.Buerger ex Miquel 산딸나무 0
Cornus macrophylla Wall. 곰의말채나무 0
Cornus officinalis Siebold & Zucc. 산수유(식) 0
Cornus walteri F.T.Wangerin 말채나무 0
Araliaceae 두릅나무과
Aralia cordata var. continentalis (Kitag.) Y.C.Chu 독활 0
Aralia elata (Miq.) Seem. 두릅나무 0
Eleutherococcus divaricatus var. chiisanensis (Nakai) C.H.Kim & B.Y.Sun지리산오갈피 0 Eleutherococcus senticosus (Rupr. & Maxim.) Maxim. 가시오갈피(식) 0
Eleutherococcus sessiliflorus (Rupr. & Maxim.) S.Y.Hu 오갈피나무 0
Hedera rhombea (Miq.) Bean 송악 0
Kalopanax septemlobus (Thunb.) Koidz. 음나무 0
Umbelliferae 산형과
Angelica cartilagino-marginata (Makino) Nakai 처녀바디 0
Angelica dahurica (Fisch. ex Hoffm.) Benth. & Hook.f. ex Franch. & Sav.구릿대 0 Appendix 1. Continued.
Family name Scientific name Korean name 2013