ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Л.Н. ГУМИЛЕВ АТЫНДАҒЫ ЕУРАЗИЯ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Студенттер мен жас ғалымдардың
«Ғылым және білім - 2014»
атты IX Халықаралық ғылыми конференциясының БАЯНДАМАЛАР ЖИНАҒЫ
СБОРНИК МАТЕРИАЛОВ
IX Международной научной конференции студентов и молодых ученых
«Наука и образование - 2014»
PROCEEDINGS
of the IX International Scientific Conference for students and young scholars
«Science and education - 2014»
2014 жыл 11 сәуір
Астана
УДК 001(063) ББК 72
Ғ 96
Ғ 96
«Ғылым және білім – 2014» атты студенттер мен жас ғалымдардың ІХ Халықаралық ғылыми конференциясы = ІХ Международная научная конференция студентов и молодых ученых «Наука и образование - 2014» = The IX International Scientific Conference for students and young scholars «Science and education - 2014».
– Астана: http://www.enu.kz/ru/nauka/nauka-i-obrazovanie/, 2014. – 5830 стр.
(қазақша, орысша, ағылшынша).
ISBN 978-9965-31-610-4
Жинаққа студенттердің, магистранттардың, докторанттардың және жас ғалымдардың жаратылыстану-техникалық және гуманитарлық ғылымдардың өзекті мәселелері бойынша баяндамалары енгізілген.
The proceedings are the papers of students, undergraduates, doctoral students and young researchers on topical issues of natural and technical sciences and humanities.
В сборник вошли доклады студентов, магистрантов, докторантов и молодых ученых по актуальным вопросам естественно-технических и гуманитарных наук.
УДК 001(063) ББК 72
ISBN 978-9965-31-610-4 © Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық
университеті, 2014
2421
2. Браун И. Обратно – тригонометрические функции // Математика в школе:
методический журнал
3. Шыныбеков Ә. Н. Алгебра және анализ бастамалары: Жалпы білім беретін мектептің 10 – сыныбына арналған оқулық – 2 – басылымы. Алматы: Атамұра, 2011.
УДК 514.113
СТЕРЕОМЕТРИЯЛЫҚ ЕСЕПТЕРДІ ШЫҒАРУ ҮШІН БЕРІЛЕТІН КЕЙБІР ҰСЫНЫСТАР
Бекова Салтанат Кайрошевна [email protected]
Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінің студенті Көкшетау, Қазақстан
Ғылыми жетекші – Р.К. Мұсайбеков
Жоғары оқу орындарына түсемін деп тілек білдірген азаматтарға ҰБТ кезінде стереометриялық есептер беріледі. Осы есептерді оқушылардың көбі шығара алмайды.
Сондықтан мақалада берілген ұсыныстарды олар өз кәдесіне жаратама деген оймен кейбір пікір айтқымыз келіп отыр.
Әрине, есепті дұрыс шығару үшін көп дайындық жұмысы қажет болады. Есепті шығару нәтижесі оқушының ББД (білім, білік, дағдысына)-на байланысты. Оқушы міндетті түрде есепке қатысты формулаларды білуі керек және кеңістікте елестетуі, логикалық ойлау деңгейі, интуициясы да қажет болады. Кез келген стереометриялық есеп сызба салудан басталады. Дұрыс орындалған сызба есепті шешуге зор әсерін тигізеді. Есепте сызбаны орындау күрделі жұмыстардың біріне жатады және ол оқушының геометриялық мәдениетінің көрсеткіші ретінде саналады. Сызбаны дұрыс орындау үшін бірнеше ұсыныстар болады, сондықтан олармен оқушы міндетті түрде танысуы керек.
Үлгі ретінде екі стереометриялық есептердің мысалдарын келтірейік.
1-есеп. Дұрыс төртбұрышты пирамидада табанының симметрия центрінен бүйір қырына дейінгі ара қашықтық d-ға тең, ал бүйір қырындағы екіжақты бұрыш -ге тең.
Пирамиданың көлемін табыңыз. [1,256б.]
S
B C
K M
A D Сурет 1 Берілгені:
S ABCD- дұрыс төртбұрышты- пирамида ОK=d, LSMO=
Табу керек:
Шешуі:
O
2422
АD = a, SO=H болсын. Онда V=
ұ ү ұ
ұ ү ұ √ √ = √
√ √
√
2d√ =a√
A= √ √ √ √ V= √ √
√ √ Жауабы: √ √ .
2-есеп. Конустың табанына параллель және төбесінен d қашықтықта болатын қима жүргізілген.Егер конустың табан радиусы R, биіктігі болса, онда қиманың ауданын табыңыз.[2,99-100 б.]
Есепті шығарудың алдында оқушылармен келесі мәліметтерді қайталап өткен жөн болады.
1. Есепте қима қандай фигура деп ойлайсыз? (дөңгелек) 2. Қиманың ауданы қалай табылады? )
3. Осьтік қимада қандай фигура шығады? ( табаны конус табанының диаметріне тең, ал бүйір қабырғалары конус жасаушыларынан құрылған теңбүйірлі үшұрыш).
4. Ұқсас фигуралар дегеніміз не?(пішіндері бірдей, ал өлшемдері әртүрлі болатын фигуралар).
Осыдан кейін сызбаны келтіріп, есептің шығаруына кірісеміз.
S
А1 B1
А В
Сурет 2 Берілгені:
Конус, АО= R, S
қ ң Шешуі:
Мұнда қимаға центрі өң
AB=2R;
O1
O
2423
Сондықтан
қ ң (
)
Жауабы: ( )
Стереометриялық есептерді нәтижелі түрде шығару үшін жоғарыда айтылғандай оқушы кеңістікте жақсы елестетуі керек және оқушының осы қабілетін мұғалім әрдайым дамытып отыратындығын жөн көріп отырмыз. Оқушының кеңістікте елестетуі келешекте оның жақсы маман (архитектор, хирург, конструктор және т.б.) болуына өз үлесін қосады.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. 3000 конкурсных задач по математике.2-е издание, испр.и доп.-М.: Гольф, Айрис- пресс,1998.-624с.,с илл.
2. Земляков А.Н. Геометрия в 10 классе: Метод.рекомендации к преподаванию курса геометрии по учеб.пособию А.В.Погорелова:
3. Пособие для учителя.-М.:Просвещение,1986.-208с.:илл.
УДК 519.8
МАТЕМАТИКА МЕН ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ БАЙЛАНЫСЫ Бекова Салтанат Кайрошевна
Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінің студенті Көкшетау, Қазақстан
Ғылыми жетекші – Р.К. Мұсайбеков
Математикаға оқыту – бұл жеке әрбір оқушыға бағытталған өнер. Ол бір күй сияқты, қоңырау салынғанда басталып, қоңыраумен аяқталатын. Ал, осы аралықта аудиторияда отырған жас талаптарға өзінің санасында да көңілінде де сақталып қалатын із қалдырамыз.
Ол шытырмандар мен жыралар арқылы ақиқатқа, түсінуге, білімге деген із. Бірақ барлық оқушылар да еңбексүйгіш емес. Сондықтан әрбір жас талапты түсіну және жүрегіне жол табуды өте маңызды деп санаймын.
Көптеген мұғалімдер сабақты «орташа қарқынмен» жүргізіп, орташа оқитын оқушылардың «ыңғайына» қарайды. Мұндай қарқынмен сабақ өткізу барлық оқушылар үшін ыңғайлы емес. Себебі нашар оқитын оқушылар бұл «орташа қарқынға» ілесе алмай, яғни мұғалімнің айтқанын меңгеріп түсіне алмай, қалып қояды. Бұл жағдайда мұғалім
«асығыстық» жасады деуге болады. Ал, мұғалімнің айтқанын тез қабылдайтын оқушылардың дамуында тежеу басталып, ол оқушылар меңгеретін материал «жеңіл» болып, мұғалім оны «баяу» баяндағандықтан жалыға бастайды. Сонымен қатар, мұғалім «орташа»
оқитын оқушының білім деңгейін ескере отырып сабақты жүргізетіндіктен білімнің белгілі бөлігі меңгерілмей қалады. Оқушылардың барлық (жақсы, орташа, нашар оқитын) категориясына бірдей ыңғайлы болатын әмбебап әдістемені жасауға болмайтын болғандықтан, әрбір оқушының жеке тұлғалық ерекшеліктерін ескеруге тура келеді. Ол жеке ерекшеліктер әрбір оқушының оқу материалдарын жеке-дара мысалдан бастап түсіндіріп, содан кейін жалпы жағдайға көшсе жақсы түсініп, материалды жеңіл түсініп кетеді. Ал, басқа бір оқушылар алдымен жалпы жағдайды қарастырып, содан кейін, оған жеке-дара мысалдар келтірсе, жақсы түсініп материалды меңгеруі артады.
Оқушыларды қалай математикаға қызықтыру керек?
Оларды математика сабағын асығыспен күту үшін не істеу керек?
