© КОЛЛЕКТИВ АВТОРОВ, 2017 УДК 616.61-07
А. С. Дильдабекова, Б. А. Абеуова, Р. Х. Бегайдарова
ЕРТЕ ЖАСДОЫ БАЛАЛАРДАFЫ ПРЕКПИНИКАПЬЩ БУЙРЕК АУРУПАРЫНЬЩ ДИАГНОСТИКАМ
Караганды мемлекетт1к медицина университет! (Караганды, Казакстан)
КЛИН 114 U С КАЯ МЕДИЦИНА_____________________________
М аксаты : Ерте жастаFы балалардаFы преклиникалык бYЙрек ауруларынын маркерi р е ™ д е сарысулык креатинин негiзiнде шумактык фильтрация жылдамды^ымен салыстырмалы тYPде цистатин С кер сеткш нН диагностикалык манызын баFалау.
М атериалдар ж эне эдю тер: 94 бала зерттел^ д! Наукастардын жасы 3 жаска де^н. БYЙрек кызметiн зерттеу Yшiн жалпы клиникалык зерттеулермен катар зэрдегi цистатин С мелшер^ сарысулык креатинин концентрациям жэне Шварц формуласымен сарысулык креатинин денгей бойынша шумактык фильтрация жылдамды^ы есептелдi.
Зерттеу н эти ж еа: Сарысулык креатинин жэне шумактык фильтрация жылдамды™ зерттелушi топтардын барлыFында калыпты денгейде. Регидратациялык терапиядан сон 12 саFаттан ке^н цистатин С керсеткiш терiнiн динамикасынын барлык топтарда жаксарFаны аныкталды.
Коры тынды: Цистатин С концентрациясын аныктау балаларда бYЙректiн преклиникалык ауруларын аныктауFа жэне уакытылы ем керсетуге мYмкiндiк бередi.
К л т сездер: креатинин, шумактык фильтрация жылдамды™ , цистатин С
Балаларда бYЙректiн кызмет1н багалау Yшiн креатининн1н сарысудагы денгей1 бойынша шумактык фильтрация жылдамдыгын (ШФЖ) есептеу колданылады. Б1рак креатининн1н б1рнеше кемш1л1ктер1 бар, кретининн1н концентрациясы салыстырмалы теракты жэне булшык ет масссасына, жынысы мен жасына тэуелд1. Сарысудагы креатинин концентрациясы мен ШФЖ белпа арасындагы сызыктык емес тэуелд1л1к шумакшалардагы фильтрациялык YPДiстердiн аздап темендеу1н аныктауга мYмкiндiк бермейд1; ШФЖ диапазоны 120-дан 50-60 мл/мин креатинин Yшiн «сокыр» болып есептелед1. Кем дегенде бул керсетк1шт1н шамалы «инерциясына»
байланысты бYЙректiн жедел закымдалуынан кей1н 24 сагат 1ш1нде креатинин концентрациясынын жогарылауы аныкталмауы мYмкiн [10]. Сондыктан б1з бYЙрек кызмет1нщ диагностикалык сен1мд1 маркер! - цистатин С
ны колдандык [3, 4].
Цистатин С барлык дерлк дене суйыктыктарында кездесед1. Цистатин С концентрациясы кан сарысуына караганда жулын суйыктыгында шамамен 5,5 есе жогары. Пептидт1н аныкталатын мелшер1 зэрде, ана сутнде, Цлекейде жэне жас суйыктыгында аныкталады [7]. Цистатин С шумактык фильтрация жолы аркылы ерк1н шыгарылады жэне тутктж реабсорбция мен катаболизмге ушырайды. Зэрдег1 цистатин С курамы бYЙректiн тубулярлы функциясын багалау Yшiн индикатор болып табылады [1].
БYЙректiн тут1кт1к функциясынын бузылысы
кез1ндег1 цистатин С концентрациясы 200 есе жогарылауы мYмкiн [2].
Цистатин С туракты енд1рту1 организмд1 ен жагымсыз нэтижеге алып келет1н бакылауга алынбайтын протеолиз активациясынан сактайды жэне эр тYрлi факторларга: жасына, жынысына, кабынуларга, 1актк есу, булшык ет массасына аз тэуелд1 болып есептелед1 [5].
Цистатин С тубулярлы сацылауга тускен жагдайда жэне проксимальд1 ирект1к езекшеде реабсорбция кезнде толыгымен метаболизмге ушырайды. Сондыктан сарысудагы цистатин С концентрациясы катан тYPде ШФЖ-га кер1 байланысты болуы керек. Осыган байланысты цистатин С-нын сарысулык мелшер1н баска колжет1мд1 шаралардан накты айырмашылыгы бар ШФЖ-нын колайлы багасы екен1н кеб1с1 мойындайды.
Жумыс максаты: ерте жастагы балалардагы преклиникалык бYЙрек ауру
ларынын маркер! ретнде сарысулык креатинин нег1з1нде шумактык фильтрация жылдамдыгымен салыстырмалы турде цистатин С керсетк1ш1нщ диагностикалык манызын багалау.
МАТЕРИАЛДАР ЖЭНЕ ЭД1СТЕР Ж1И-мен 94 бала зерттел1нд1. Наукас жасы 3 жаска дей1н. Сонын 1ш1нде 51 (54.3%) ул балалар жэне 43 (45.7%) кыз балалар.
Клиникалык кер1н1стер1 бойынша наукастар 3 топка бел1нед1. Б1р1нш1 топты сусызданудын I дэрежес1мен 37(59,4%) бала курады (дене салмагын жогалту 5%-ке дей1н, дэрет1 сирек, кусу 1-2 рет). Еюнш1 топты сусызданудын II-
66
Клиническая медицина
1 кесте - Сарысулык креатинин (мкмоль/л) жэне ШФЖ (мл/мин) KepceTK^Tepi
Топ 1 топ 2 топ 3 топ 4 топ
креатинин мкмоль/л
Me [Lq; Uq] 30 [27;33] 33 [31;35] 35 [32;37] 33 [28;36]
ШФЖ мл/мин
Me [Lq; Uq] 104 [95;117] 96 [82;103] 92 [87;98] 100 [93;115]
Ескерту: Me - медиана; Lq - тeмeнгi квартиль; Uq - жоFаpFы квартиль
2 кесте - Зepттeлушi топтардары регидратациялык терапияра дeйiнгi жэне регидратациялык терапиядан кешнп цистатин С кepceткiштepi.
Топ 1 топ 2 топ 3 топ 4 топ
цистатин С емге дешн, мг/л Me [Lq; Uq]
0,171 [0,100;0,210]
0,232 [0,167;0,263]
0,400 [0,354;0,443]
0,95 [0,85;0,123]
цистатин С емнен кейн, мг/л Me [Lq; Uq]
0,133 [0,87;0,186]
0,185 [0,118;0,224]
0,325
[0,265;0,396] -
Ескерту: Me - медиана; Lq - теменп квартиль; Uq - жоFаpFы квартиль
дэрежес бар 32 (34,1%) бала курады (дене салмарын жоралту 6-9%, дэрет кYнiнe 10 ретке дейн, кусу кайталамалы). Yшiншi топты сусызданудын III-дэpeжeci бар 25 (26,5 %) бала курады. (дене салмарын жоралту 10%
жорары, дэpeтi жиi, су тэpiздi, кеп peттi кусу).
Тepтiншi топ 30 дeнi сау баладан турды.
Дегидратация сатысы мен диагноз Д ун иеж узтк Денсаулык Сактау ¥йымы усынысына сэйкес Казакстан республикасынын улттык клиникалык хаттамасында курасты- рылран iшeктiк инфекциялардын диагнос- тикасы мен eмiнe карай койылды. Зерттеуге катысудан шeттeушi кpитepийлepi косымша бYЙpeктiк патологиянын болуы.
Клинико-лабораториялык кер сеткш тердщ динамикасын баралау уш к бiз цистатин С денгешн регидратациялык терапияра дeйiн жэне регидратациялык терапиядан сон 12 сараттан кeйiн зерттедк. Цистатин С-нын зэpдeгi peфepeнттi мeлшepi 0,096±0,044 мг/л [9]. Сонымен бipгe наукастын сарысулык креатинин концентрациясы бараланды жэне Шварцтын формуласымен кpeатининнiн сарысулык денгей бойынша шумактык фильтрация жылдамдыры eceптeлдi [6].
Зepттeудi жYpгiзу ж ер гш кт этикалык комитeтiмeн руксат eтiлгeн. Эpбip наукастын ата-анасынан акпараттык кeлiciм алынды.
Клинико-зертханалык зерттеу Караранды каласынын «Облыстык балалар инфекциялык
ауруханасынын» базасында жэне Караранды Мeмлeкeттiк Медицина Унивepcитeтiнiн рылыми зерттеу орталырында жYpгiзiлдi.
Жалпы карау, толык анамнез жинау, лабораториялык зерттеулер жэне аспаптык диагностикалык эдicтep юретн топтык зерттеулер жYpгiзiлдi.
Зэpдeгi цистатин С мeлшepi «Biovendor Human Cystatin C ELISA» (Чехия) фирмасынын коммерциялык жинарын колдануымен сэйкес нускау бойынша иммуноферментт анализ
«сэндвич» эдiciмeн зерттелдк Зерттеу нэтижeci
«Statistica 7.0» статистикалык анализ акпараттарынын пакeтiмeн eндeлдi. Сандык мэлiмeттep Ме (медиана) тYpiндe керсетшген, кваpтильдiк елшем 25% жэне 75% процентиль туркде. Статистикалык марынасы эpтYpлi салыстырулардын паpамeтpлiк емес кpитepийлepi бойынша айырмашылыктары Kruskal-Wallis, Sperman паpамeтpлiк емес корреляция коэффициент колданылады.
Статистикалык манызды деп p<0,05 болранда саналды.
ЗЕРТТЕУ НЭТИЖЕС1 ЖЭНЕ ОЛАРДЬЩ ТАЛКЫЛАУЫ
Сарысулык креатинин жэне ШФЖ кepceткiштepi зepттeлушi топтардын барлырында калыпты денгейде (1 кесте).
Цистатин С бойынша статистикалык манызды айырмашылыктар бipiншi жэне eкiншi топ арасында (p=0,001) жэне бipiншi жэне
Медицина и экология, 2017, 2 67
Yшiншi топ арасында (p=0,008) емге дейiн жэне 6 i p ^ i жэне екiншi топ арасында (p=0,006) жэне бipiншi жэне Yшiншi топ арасында (p=0,0l0) регидратациялык терапиядан сок 12 саFаттан кейiн аныкталды.
Yш топтык балаларында цистатин С мeлшеpi регидратациялык терапиядан сок 12 саFаттан кейiн тeмендедi (2 кесте).
Зерттеу нэтижелеpi бYЙpек функциясын аныктауда цистатин С сарысулык креатинин бойынша ШФЖ есептеуiне каpаFанда нактырак. Регидратациялык терапиядан сок 12 саFаттан кейiн цистатин С керсетюштерЫщ динамикасынык барлык топтарда жаксаpFаны кеpiнедi.
Зерттеу мэлiметтеpi бойынша цистатин С керсеткш саpысудаFы креатинин бойынша аныкталFан ШФЖ-нык >60 мл/мин/1,73м2 диапазонында болатын калыпты декгейi кезнде жэне цистатин С мелшеpi жоFаpылаFан наукастарда ерте жэне преклиникалык бYЙpектiк аурулардык маpкеpi pетiнде колданылады [8].
Осылайша зэpдегi цистатин С концентрациясын аныктау ерте жастаFы балаларда бYЙpектiк преклиникалык ауруларын аныктауFа мYмкiндiк беретн казipгi заманFы лабораториялык диагностика эдiсi болып табылады. Ол ез кезепнде уакытылы ем керсетуге мYмкiндiк бередк
Кызь^ушыльщ конфликтi. Автор- ларда кызыгушыльщ конфликтi жок-
ЭДЕБИЕТ
1 Jeon Y. K. Cystatin C as an early bi
omarker of nephropathy in patients with type 2 diabetes /Y. K Jeon, M. R Kim, J. E. Huh et al //
Korean Med. Sci. - 2011. - V. 26. - P. 258-263.
A. S. D ildabekova, B. A. Abeuova, R. Kh. Begaidarova DIAGNOSIS O F PRECIIN ICAL K ID N EY DISEASE IN IN FAN TS Karaganda state m edical university (Karaganda, Kazakhstan)
Клиническая медицина______________
2 Jerums G. New and old markers of pro
gression of diabetic nephropathy /G. Jerums, E.
Premaratne, S. Panagiotopoulos et al. //Diabetes Res. Clin. Pract. - 2008. - V. 82. - P. 30-37.
3 Mares J. Use of cystatin C determination in clinical diagnostics /J. Mares, D. Stejskal, J.
Vavrauskova et al //Biomed Papers. - 2003. -V.
147 (2). - P. 177-180.
4 Mussap M. Biochemistry and clinical role of human cystatin C /M. Mussap, M. Plebani //
Crit. Rev. Clin. Lab. Sci. - 2004. - V. 41 (5-6). - P. 467-550.
5 Rodrigo E. Measurement of renal function in pre-ESRD patients /E. Rodrigo, A. L. Martin de Francisco, R. Escallada et al. //Kidney Int. - 2002. - V. 61. - P. 11-17.
6 Schwartz G. J. Measurement and estima
tion of GFR in children and adolescents /G. J.
Schwartz, D. F. Work //Clin. J. Am. Soc. Nephrol.
- 2009. - V. 4 (11). - P. 1832-1843.
7 Seronie-Vivien S. Cystatin C: current po
sition and future prospects /S. Seronie-Vivien, P.
Delanaye, L. Pieroni et al. //Clin. Chem. Lab.
Med. - 2008. - V. 46 (12). - P.1664-1686.
8 Shlipak M. G. Cystatin C: research priori
ties targeted to clinical decision making //Am. J.
Kidney. Dis. - 2008. - V. 51. - P. 358-361.
9 Shlipak M. G. Update on cystatin C: in
corporation into clinical practice /M. G. Shlipak, M. D Mattes, C. A. Peralta //Am. J. Kidney Dis. - 2013. - V. 62 (3). - P. 595-603.
10 Waring W. S. Earlier recognition of ne
phrotoxicity using novel biomarkers of acute kid
ney injury /W. S. Waring, A. Moonie //Clin. Toxi
col. - 2011. - V. 49 (8). - P. 720-728.
Поступила 30.01.2017
Aim : To rate the importance o f cystatin C in comparison with the calculation o f glom erular filtration rate based on creatinine levels as a diagnostic marker o f preclinical kidney disease in infants.
M aterials a n d m ethods: The study involved 94 children. The age o f children up to 3 years. For the study o f re
nal function along with clinical tests measured cystatin C in urine, serum creatinine, produced glom erular filtration rate calculation Schwartz formula for serum creatinine.
R esu lts: Indicators o f serum creatinine and glom erular filtration rate in all three groups were within normal lim
its. Visible dynamic parameters improve cystatin C after 12 hours from the start o f rehydration therapy undertaken.
C on clu sion s: The determination o f cystatin C concentration revealed preclinical kidney disease in children, which allowed to provide tim ely treatment.
K ey words: creatinine, glom erular filtration rate, cystatin C А. С. Д ильдабекова, Б. А. Абеуова, Р. Х. Бегайдарова
ОСОБЕННОСТИ Д ИАГНО СТИКИ ПРЕКЛИНИЧЕСКИХЗАБОЛЕВАНИЙ П О ЧЕК У Д Е ТЕ Й РАННЕГО ВОЗРАСТА Карагандинский государственны й медицинский университет (Караганда, Казахстан)
Цель: Оценить диагностическую значимость цистатина С в сравнении с расчетом скорости клубочковой фильтрации на основании уровня сывороточного креатинина как диагностического маркера преклинических заболеваний почек у детей раннего возраста.
68
Клиническая медицина
М атериалы и методы : Были обследованы 94 детей. Возраст пациентов до 3 лет. Для исследования функции почек наряду с общеклиническими исследованиями определяли цистатин С в моче, сывороточный креатинин, осуществляли расчет скорости клубочковой фильтрации по формуле Шварца по сывороточному креатинину.
Результаты . Показатели сывороточного креатинина и скорость клубочковой фильтрации во всех трех группах были в пределах нормы. Выявлена динамика улучшения показателей цистатина С через 12 ч от начала проводимой регидратационной терапии.
Выводы: Определение концентрации цистатина С позволило выявить преклиническое нарушение функции почек у детей и оказать своевременное лечение.
Клю чевые слова: креатинин, скорость клубочковой фильтрации, цистатин С
