Медицинское и фармацевтическое образование
© КОЛЛЕКТИВ АВТОРОВ, 2016 УДК 61 (07)
М. М. Тусупбекова, Г. Н. Иманбаева, Л. М. Стабаева, Е. В. Гарсиева
«ПАТОЛОГИЯЛЬЩ АНАТОМИЯ» ИНТЕГРАЦИЯЛЫК ПЭН1Н ОКЫТУ БАРЫСЫНДА КЛИНИКАЛЫК ЖАFДАЙЛАРДЫЦ КОЛДАНЫЛУЫ
Караганды мемлекетт1к медицина университет! патологиялык анатомия жэне №2 хирургиялык аурулар кафедрасы
Оку Yдерiсiне тиiмдi инновациялык бiлiм беру технологияларын жэне 6miM алудын корытынды нэтижесiн баFалаудыц обьективтi эдiсiн енгiзу студенттердiн интеграциялык бiлiм алуынын негiзгi устанымдарын колдана отырып, кэсiптiк к¥зыреттiлiгiн калыптастырумен 6miM алудын кредиттiк тYрiн енгiзумен 6miM берудiн
устанымдарын ерекшелеп, алFа бастайды. Клиникалык ойлауды калыптастырады, медицинанын теориялык негiзiн игеруге, емдiк-диагностикалык эдiстердi ке^нен колдануFа мYмкiндiк туады.
К л т свздер: интеграция, окыту, сараптама, CBL-эдiсi, белсендi окыту эдiстерi Елбасы Нурсултан Н азарба евты н
«Казакстан - 2050» Стратегиялык багдар- ламасында элемдег1 дамыган отыз мемлекеттщ катарына ену жайында бастамасы халыкка ерекше серп1н берд1. Осы аскак мурат- максатты жYзеге асыру Yшiн Мемлекет басшысы «100 накты кадам» улттык жоспарын усынды [4].
Ел1м1з дамуынын жана кезен барлык салалардын инновациялык-индустриялык дамуы на квшуд1 карасты раты н жана м1ндеттерд1 алга койды. Бул жана талаптарга сэйкес б1л1м беру жуйесшщ взгер1стер1н талап етт1. Осы максаттарды 1ске асыру Yшiн 2011 жылы Мемлекет басшысы Б1л1м беруд1 дамытудын жана мемлекетт1к багдарламасын бек1тт1. Бул стратегиялык кужатта Казакстан Республикасы мемлекетт1к саясатынын 2011
2020 жылдарга арналган б1л1м беру саласынын уйымдастыру нег1з1 каланды. Сонымен б1рге ти1мд1 адами капиталды куру, инновациялык жобаларды 1ске асыру Yшiн жогары бткт1 к а д р л а р д ы т э р б и е л е у ж э н е ж а н а технологияларды курура ерекше назар аударылды [3].
Президент б1л1м беру жYЙесiн жангырту багытында алдымызга улан-гайыр м1ндеттер койды. Окыту YPДiсiне каз1рг1 замангы эдютемелер мен технологияларды енг1зу уакыт талабы екен1н угынатын мезг1л жетт1. Сонда рана казакстандык б1л1м беру жуйеа одан эр1 вркендеп, халы каралы к стан дарттарга тенесет1н болады. Елбасы Казакстан халкына арналган Жолдауында оку Yдерiсiне осы замангы эд1стеме мен акпаратты технологияны енг1зу кажетт1г1н атап кврсетт1. БYгiнде оку- эд1стемел1к базаны кредитт1к технологиясыз квзге елестетуд1н вз1 киын. Оку YPДiсiне окытудын интерактивт1 технологиясын енпзу, онын 1ш1нде, бейнеконтентпен кашыктыктан
окыту технологиясын колдану, инженерлк- техникалык мамандыктар бойынша материал- дык-техникалык базаны ныгайту, электронды оку залдарынын санын квбейту, гылыми- зерттеулерд1 уйымдастыру кеннен жалгасып келед1.
Халыкаралык б1л1м нарыгында мамандар даярлау талаптарынын взгеру1 жэне оку-бш1м беру Yдерiсiнде инновациялык техноло
гияларды кен1нен енг1зу жогаргы б1л1м беру жэне медицинадагы гылыми -техникалык дамуды белсенд1 колдау аясында мемлекетт1к стратегиялар алдында жана максаттар кояды.
Оку Yдерiсiне ти1мд1 инновациялык б1л1м беру технологияларын жэне бт1м алудын сонгы нэтижес1н багалаудын обьективт1 эд1с1н енпзу студенттердщ интеграциялык б
1
л1
м алуынын непзп устанымдарын колдана отырып, кэс1пт1к кузыреттт1пн калыптастырумен б1л1м алудын кредитт1к тур1н енг1зумен б1л1м беруд1н устанымдарын ерекшелеп, алга бастайды.Заманауй технологияларды колдана отырып оку YДерiсiн уйымдастыру студенттердщ тэж1рибел1к дагдысын жет1лд1руге мYмкiндiк бередк ¥сынылган жагдайлык есепт1 мысалга ала о т ы р ы п , к л и н и к а л ы к о й л а у д ы калыптастырады, медицинанын теориялык непз1н игеруге, емдк-диагностикалык эд1стерд1 кеннен колдануга мYмкiндiк туады [1].
Денсаулык сактау саласында Казакстан Республикасынын мемлекетт1к саясатынын нег1зг1 талаптары халыкаралык денгейде колданыска ие заманауи гылымньщ дамуына Yлес косатын, жогары б1л1кт1 маман даярлау.
Жана маманнын калыптасуынын манызды бвлшег1 жогаргы оку орнындагы б1л1м беруд1н
^р1 жэне дэстур1, студенттерд1н окып, б1л1м алуынын жетшу1, заманауи б1л1м алу Yдерiсiндегi инновациялык эд1стерд1 колдану жэне оны бакылау эд1с1. Студенттерде нег1зг1
Медицина и экология, 2016, 1 129
Медицинское и фармацевтическое образование
медициналык пэндердi менгеруге деген ынтасын жэне ^ызырушыль^ын калыптастыру.
Бул игерген бiлiм аркылы накты клиникалык мэселенi шешуге мумкш дк туындайды.
ИнтеграцияланFан оку баFдарламалары фундаментальды жэне клиникалык Fылым- дардын арасындаFы байланысты камтамасыз етедi. ИнтеграцияланFан б ^ м беру болашак дэрiгерлерге клиникалык жаFай бойынша толык кeрiнiс алу уш н жэне эр накты наукаска езш дк ем таFайындауFа кемек бередi [2].
К р е д и т т к т е х н о л о г и я б о й ы н ш а интеграциялык б ^ м алу устанымдарын колданып пэн аралык тэжiрибелiк сабакты еткiзу медициналык Ж ОО тулектерш е K¥зыреттiлiгiн дамытуFа кажет коммуникативт даFдыларды, Yнемi езiн-езi дамыту даFдысын, топта жумыс iстей бiлу даFдысын калып- тастыруFа мYмкiндiк бередi [5].
Д э р с т к материалдардын пэн аралык интеграциясы екi жолмен жузеге асады.
Бiрiншiсiнде бiрнеше пэн бойынша м¥галiмдер дэрю окыйды. «Патологиялык анатомия-2»
бойынша 8 модульден интеграциялык дэрю (бYЙректiн гломеруллярлы аурулары; екпенiн жедел кабыну аурулары; ойык жара ауруы;
цереброваскулярлы аурулар; атеросклероздын кли н и ка-м о рф о логи ялы к ф ормалары ; эндокриндi жуйе аурулары; гипертензиялык аурулар) окылады. Интеграциялык дэрстщ максаты, патологиялык Yрдiстiн дамуынын себеп-салдарлык байланысына негiзделедi. Эр дэрюкер берiлген уакыт (эр пэнге 25 минут) ш н д е мэселе бойынша ез материалдарын талкыFа салады, берiлген нозологиялык форма бойынша баска пэн дерде ¥CынылFан м а тер и а лд а р д ы кай тала м ай зам анауи тYсiнiктемелер бередк Интеграция бойынша дэрiс калыптыдан патологияFа, себептен дамуFа (патологиялык физиология-2) деген
^ и д а бойынша курастырылады. Эрi карай басты клиникалык симптомдар, зерттеу эдютер^ патологиялык Yрдiстiн диагностикасы бойынша талкы ланады (iшкi аурулар пропедевтикасы, сэулелiк диагностика), емдеудщ негiзгi устанымдарымен аякталады (фармакология -2).
Оку Yдерiсiнiн басты белiмi болып тэжiрибелiк сабак саналады. Интеграция эр тYрлi пэн дер бойынш а м атери алды н кезектiлiгiн сактай отырып кун^збелк- такырыптык жоспарды курастырудан басталады. Материалдын кайталануына жол бермеген жен, сонымен катар бiрнеше нускада берiлген сурак-жауаптарын мазмундайтын клиникалык тапсырмаларды колдану.
М орф ологиялы к пэндер бойынша тэжiрибелiк сабак бiлiм алудын заманауи эдiстерiнiн екi тYрiн колдану аркылы жузеге асады: «CBL эдiсi» - Case-Based Learning клиникалык жаFдай немесе езектi мэселе негiзiнде окыту жYргiзiледi, екiншiсi - «TBL эдiсi» - Team-Based Learning, топпен жумыс жасау эдiсi колданылады.
Патологиялык анатомия жэне №2 хирургиялык аурулар кафедрасында белсендi бiлiм алудын мынадай формалары тиiмдi колданыска ие: CBL (Case - Based Learning) эдiсi клиникалык жаFдай немесе езектi мэселе непзшде окыту жYргiзiледi, TBL (Team-Based Learning) немесе топты-баFытталFан окыту эдiсi, ментальды карта курастыру эдiсi (майндмэпп, mindmapp).
Патологиялык анатомия жэне №2 хирургиялык аурулар кафедрасында CBL технологиясы «Патологиялык анатомия 2»
п э н б о й ы н ш а «Ж а л п ы м е д и ц и н а » факультетiнiн 3 курс студенттерiнiн бiлiм алу барысында колданылады. Бул белсендi оку тэсшш енгiзу Yшiн барлык муFалiмдер CBL технологиясы бойынша арнайы дайындыктан еткен. Э д ктем е лк камтамасыз ету бiлiм алушыларFа арналFан клиникалык жаFдаймен усынылFан, онда сабактын такырыбы, клиникалык жаFдайдын мазмуны, талкылауFа арналFан сурактар, окытушыларFа арналFан берiлген сурактардын жауабымен клиникалык жаFдай, курастырылFан патологанатомиялык диагноз керсетiлген. Базистк бiлiмдi бакылау ф ормасы - т е с т ту р ш де , курылымдык езгерiстердiн микросуреттерi, электронды интерактивтi жиынтыктаFы мэлiметтердi игерп, сараптау; микропрепараттар, макропре- параттар.
Осы технология бойынша студенттердщ т м р ш бiлу максатында жасырын сауалнама жYргiзiлдi. Онын Ы н е н 50 адам топта жумыс жасау барысында материалды игеру онай деген шешiмге келген,15-мэселенi шешу барысында коркыныш сезiмiнiн азаЙFанын, ал 25 адам клиника жаFдайына неFурлым жакындау болашакта диагностика жэне емдеу мэселелерiн шешуде он нэтиже беретiндiгiне сенiмдi. Сонымен катар 3 адам олардын езш дк ерекшелiктерiне байланысты топта жумыс жасау жеке жумыс жасауFа караFанда нэтижеаз деп тапкан.
ОсыFан орай CBL, е з Ы ^ баFалау, сараптау даFдысын, шаFын топта жумыс жасай бiлу даFдыларын дамыта отырып, белсендi бiлiм алу технологиясынын ен тиiмдi заманауй педогогикалык Yдерiстiн куралы болып табылады.
130
Медицинское и фармацевтическое образование
Топты-баFытталFан окыту эдiсi (TBL) мэселенi шешуге бiлiмдi колдана отырып м а т е р и а л д ы и г е р у г е т е р е н Tyci н i к калыптастырады. CBL эдiсi, TBL эдiсi сиякты бiлiм алуFа деген кулшынысты жоFарлатады, коммуникативтi даFдыларды жэне топта жумыс жасау даFдысын калыптастырады.
Майнд мэппингт колдану кeлемдi оку материалдарын туануд1 жэне конспектiлеудi женшдетед^ себебi yFbiM аралык ойлау байланыстарын аныктай отырып иерар- хиядаFы байланыстын курылымын елестетуге мYмкiндiк бередi, сонымен катар толык т у а н к т калыптастыру Yшiн ассоциятивтi мысалдар косылFан.
Kазiргi кезде патологиялык анатомия пэын окыту барысында кажеттi материал- дарды керсету, ой калыптастыру, жктеу, морфогенездiк сызбаларды керсету, анык жэне тура керсету уш к мониторда керсетуге м у л ь ти м е д и я л ы к аспап колданы лады , салыстырмалы нэтижелердщ каFидалары мен дифференциалды диагностиканын эртYрлi патологиялык Yрдiстерiн пайдалана отырып, макро- жэне микроскопиялык езгерiстердi анык жэне кернект етiп керсетедi.
Студенттердщ е з д к жумысы мен тэжiрбиелiк жумыстарында «LEICA DM 1000»
атты компьютерленген микроскоп, микро- с у р е т т е р i б а р C D - а т л а с ы , э р т Y р л i патологиялык удерктердщ макро- жэне м и к р о п р е п а р а т т а р ы н ы н э л е к т р о н д ы к демонстрациялык базалары жэне окулык фильмдерi, оку материалынын игеру дэрежеан жоFaрылaтaтын казак тiлiндегi окулыктар мен п р е зе н та ц и я л а р д ы н эле ктр о н д ы к тYрi колданылады. Сонымен катар, F b m b ^ патоморфологиялык лабораторияларында и м м у н о ф л ю р о с ц е н т т i ж э н е за м а н а у и б и н о к у л я р л ы , п а т о л о ги я л ы к у р д к т щ курылымы мен гистологиялык материалдын ендеу негiзiн терен тYсiнуге мYмкiндiк беретiн, бояуы мен ре^мен жургiзлетiн гистологиялык материалдардын автоматтандь^ан жYЙесi орналаскан.
Кредиттiк технология бойынша интегра- циялык бiлiм беру устанымдарын колдана отырып пэн аралык тэжiрибелiк сабакты жYргiзу, медициналык оку орндарында бiлiм алатын студенттердiн клиникалык ойлауын, оны курастыру мYмкiншiлiктерiн ашады, накты клиникалык жаFдайды мысалFа ала отырып патологиялык удеркке обьективтi баFа берп, клиникалык мамандыктар бойынша кэсiби турде даярлау ж Yргiзiледi. Заманауи инновациялык технологияларды тек оку
Yдерiсiнде Fана емес, сонымен катар жоFары мамандандырылFан, халыкаралык нарык талабына сай, басекеге к а б те тт маман даярлауда кен келемде колдану муммндП он нэтиже берiп отыр.
Оку Yдерiсiнде белсендi оку эдютерн колдану, интеграциялык окыту устанымдарын колдана отырып пэн аралык тэжiрибелiк сабактарды жYргiзу студенттердiн бiлiм алуFа деген кулшыныстарын жоFарлатып, кэсiби кузыреттiлiгiн калыптастыруFа ыкпал етедi, жоFары мамандандырылFан Yнемi даму Yстiндегi маман даярлаудын талаптарына жауап бередi.
ЭДИБИЕТ
1 Внедрение инновационных форм о б у ч е н и я в у ч е б н ы й п р о ц е с с по морфологическим дисциплинам /М. М.
Тусупбекова, А. В. Куркин, С. К. Жумабаева и др. //Морфология и доказательная медицина.
- 2014. - №3-4. - С. 41-44.
2 Ж аугашева С. К. Кредитные технологии в образовательном процессе К а р а г а н д и н с к о г о г о с у д а р с т в е н н о г о медицинского университета с использованием принципов интегрированного обучения /С. К.
Жаугашева, М. М. Тусупбекова, С. Б.
Жаутикова //Медицина и экология. - 2014. -
№4(73). - С. 53-54.
3 Инновационные технологии в обуче
нии и оценке учебных достижений студентов Карагандинского государственного медицин
ского университета /М. К. Телеуов, Р. С. До- смагамбетова, В. Б. Молотов-Лучанский и др. - Караганда, 2010. - С. 10-85.
4 ^азакстан Республикасынын 2011-2020 жылдардаFы бiлiмдi дамытудын МЕМЛЕКТТ1К БАРДАРЛАМАСЫ. http: //www.ed u.gov.kz
5 Костылева О. А. Применение обучения, основанного на клиническом случае, при пре
подавании дисциплины «Патологическая ана
томия» /О. А. Костылева, Д. Л. Косицын, Н. Б.
Ким //Матер. междунар. науч.-практ. конф.
«Наука и образование в XXI веке». - Тамбов:
Изд-во ТРОО «Бизнес-Наука-Общество», 2013.
- С. 88-89.
REFERENCES
1 Introduction of innovative forms of learn
ing in the educational process on morphological disciplines /M. M. Tussupbekova , A. V. Kurkin, S.
K. Zhumabaeva, et al. //Morphology and evidence -based medicine. - 2014. - No. 3-4. - Pp. 41-44.
(in Russian)
2 Zhaugasheva S. K. Credit technology in the educational process of Karaganda state medi
cal university using the integrated training princi
Медицина и экология, 2016, 1 131
http://www.edu.gov.kz(in Russian)
5 Kostyleva O. A. Application of learning based on the clinical case, the teaching of disci
pline «Pathoanatomy» /O. A. Kostyleva, D. L.
Kositsyn, N. B. Kim //Proceedings of intern. scien
tific-practical conf. «Science and education in XXI century». - Tambov: Publishing house «Business- Science-Society», 2013. - Pp. 88-89. (in Russian)
Поступила 14.03.2016 Г.
Медицинское и фармацевтическое образование_________________________
M. M. Tussupbekova, G. N. Im anbayeva, L M. Stabayeva, Ye. V. Garsiyeva
SYSTEM IC USE O F A C TIV E LEARNIN G M ETHODS IN TEACHING IN TEG RATED D ISCIPLIN E «PATHOLOGY»
Karaganda state m edical university
The introduction o f the learning process o f effective and innovative educational technologies and methods for the objective evaluation o f learning outcomes allows to shift the focus o f teaching with the introduction o f credit form o f training with the basic principles o f integrated education o f students with formation o f professional com petence.
Organization o f educational process allows students to develop their practical skills forming clinical thinking.
K e y w o rd s: integration, education, analysis, active learning methods.
М. М. Тусупбекова, Г. Н. Иманбаева, Л . М. Стабаева, Е В. Гарсиева
СИСТЕМ НО Е ИСПОЛЬЗОВАНИЕ АКТИВНЫ Х М ЕТОДОВ ОБУЧЕНИЯ П РИ ПРЕПОДАВАНИИ ИНТЕГРИРОВАННОЙ ДИСЦИПЛИНЫ «ПАТОЛОГИЧЕСКАЯ АНАТОМИЯ»
Карагандинский государственны й медицинский университет
Внедрение в учебный процесс эффективных инновационных образовательных технологий и объектив
ных методов оценки конечных результатов обучения, а также внедрение кредитной формы обучения позволяет сместить акценты в преподавании, использовать основные принципы интегрированного обучения студентов с формированием профессиональной компетентности. Организация учебного процесса позволяет студентам отра
батывать практические навыки и умения, формируя клиническое мышление.
Клю чевые слова: интеграция, обучение, анализ, CBL -метод, активные методы обучения.
ple /S. K. Zhaugasheva, M. M. Tusupbekova, S.
B. Zhautikova //Medicine and Ecology. - 2014. - No. 4 (73). - Pp. 53-54. (in Russian)
3 Innovative technologies in teaching and assessment of educational achievements of stu
dents of Karaganda state medical university /M.
K. Teleuov, R. S. Dosmagambetova, V. B. Molotov -Luchanskii, etc. - Karaganda, 2010. - Pp. 10-85.
(in Russian)
4 The Republic of Kazakhstan National pro
gram of education development on 2011-2020.
