• Tidak ada hasil yang ditemukan

Қазақстандағы латентті қылмыстылықты салыстырмалы талдау мәселелері

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Membagikan "Қазақстандағы латентті қылмыстылықты салыстырмалы талдау мәселелері"

Copied!
7
0
0

Teks penuh

(1)

4311

ОЖ 343.9.018

АЗА СТАНДА Ы ЛАТЕНТТІ ЫЛМЫСТЫЛЫ ТЫ САЛЫСТЫРМАЛЫ ТАЛДАУ М СЕЛЕЛЕРІ

Е а На а Е б а, М а а Са а Аба а [email protected]. [email protected]

Л.Н.Г в а да Е а в , За а ,

« а » а а д 3 д ,

Н -С а а а , а а а

– . . ., д А ва Э.А.

д ав а д а б а а д г

а а а , б б а б д а д

а д да а а , ба а да д д а д да да а а а д а .Т

б а д а а а б ,

да а а а а а д г а д а

а а а а а б ад . Жа да а

б .Жа а б г г ,

д г ба а а да д а а д а а

ба а д ад . ба

да а д а а да Жа а а д

а да б г : Ба Е а

А Ш д а б . Д , Жа

а а б аб ад .Жа д г

д г а а а ад , б

д д а да

б д г д д г д д .А а да, а б а

, аб д д а д а а .М , 2010

Т да Т да- а д г а а а

да Жа аг г ба а Та а а

А д д а а ; 2003 аб да а а

а а д г а г д а а

а а а б д г а д а а да Жа да а д

а д а а а а а д ,б а а б г б а

а а д а д ад .Н д , а

б г б а а д а 2003 д а

ба ад да г д д д

а а д .Б Жа да а д а да а а

а а а а а д ,а а да, б а а д

а а а да а ад .Жа а б а а

. - а а а а да а а

а а а г д г .М а , д , ба а а ,

а ада да а ба а да а ба да б а

(2)

4312

а а а а , а а а а

а а а а [1].

а

а а а а а а

а а а а .Жа а а а а ,

а а а а . Е а , а

а а а а а а а а ( а а а а

а а а а ), а а а а ,

а а а а а а

а а а ( а а а а

а а ), а а а а а а а

(Ж а С а а а ).А а а а а а а ,

- а -

а а - а а а а а

а а , а а , а "

а А а " а а [2].

З а а, 2009 Жа а

а а 1 703 044 , 544 699

, , 31,2% - а

а а , а а а а а 75% - а

, а 2011 70% - а .Т , а а

а а а а а

а а а а . Б а ( ) а а

а а а

а а а , а а

а а .Е а а а Жа

а а а , а а

а а 4 а а а

а , а

а а а а а .

, а а а

а а а а . С а а , Жа а

а а а а . З

а а 54,3% – , 34,7% – а , 17,3% -

а а а а а .Б Жа

а а а а а а а а

а 0,9., 0,01 0,7% - а .Ха

а а а , а а а а

а а а а [4].

Ла а а а а а

а а а а а а

а а Жа « а » ( а а )

а а .Б а а а а

а .М а а , а

(3)

4313

а а а а, а а а а

а а б а а а а а

б аб а . а а а а

б а а , б а 2012

А Ф а а а а а а а ,

б а а а б

аб а .

ба а а а а а б а

а а б а а " а а " ( а

а а ) а . а 70- а Жа

ба ба а а а а а ,

а а а

а а ."Жа а а а

а а а - а а а б ,

б б а б ,

а а а а а а а » [4].

Ла а а б

аб а .Жа К М а а К

ба а а а а (а а а а)

ркелген (б б а а а) жа р н б

б а а а .Т а а 100% - а аб а ,

а а а а , а а а а а

а а 2 а а .

а а б а б , б

а а а ба а а а , а , а а

б а а а а І а а

25 а , ба – 4 , – 4 , а а – 2,5

. О а , а а а

а .Б а а , а ,

б а . б. а а

а а а а а а .М а , а

а а а а б ба а а а Б а (Я а)

а а а а а а ба

72,4% - б (б а,

а – а , а а а а а а ,

- а а) [5]. Жа аб "Х а"

"Т ба" аб а а

б а .Б а а а а а ба

а а а а , а а а б

а а а а б а а а б а

б [6].

Б а а а. М , ба а

а а а а а а а

(4)

4314

а а а а а а а а - а а а

а а а а а а а а а а .

а

а , а а а Жа а а

а а а а а а а а .О а а а " а

А а а "а а а а

а а а а а а .С а а , а а Д

Д, Е Ф а а Са а а а а [7]. О

Жа а а а а а а а а

а а а 100.000 а а 3-

а , а а а а а .

З а а а а а а ,

а а а а а а а а а а а а а

а а а а :

1) а , а , а а , ,

. . а а ;

2) а а а а ;

3) а а а а а а а а а

а а а а а

.С а а , а а а а

а а а а а а ,

а а а .

а а а а- а а

а , а а а а . О

а а ( а а а)

а а а а а а а а

а , а -а а

а а а [8].Та а , а

Жа а, а а а . Ш

а а а, а а а , а

а а а . а а а

а а а а а а а

а а а а а а , а , а ,

а [9]. а а а а а а а

а а а а а а а а а

а а а а а а ,

а а а а а

а а а а а а а а

[10].

а 60- а а а а

а а а а а а а А. А. Г , Н. Н. К а , А. С.

Ш , Ф. За а . . С а а

а а Ф. За а а а :

"С а а а а а , а

(5)

4315

ашу ш н абылдан ан е жа сы ж йен ана к р н с бар. Сот т рел г н олына бер лген арестанттар саны, зенде ж з п ж рген балы тарды санын к рсетпейт ндей, шынайы жасалатын ылмыстар саны ш н жетк л кт рал жо ..." [11]. Б ра латентт ылмысты ма сатты зерттеу ткен асырды 70- ш жылдары ана басталды.Д л сол кезде латентт ылмысты ргел м селелер н зерттеу басталды, оны аны тау ж не лшеу, б л Ю. Д.

Блувштейнн ,Г. И. Забр нскийд , А. С. Шл почниковты ж не т. б.

е бектер нде к р н с тапты [12].

М селен Ресейд алса , аз рг уа ытта жасырын ылмыс ресейл к авторлармен ек позици да арастырылады: кешенд ж не жасырын ылмыстарды жекелеген т рлер бойынша[13]. Латентт ылмысты кешенд ба алау, оны т с н г , себептер мен жа дайлары С. М. Иншаков, Н. В. Сазон ж не т. б. авторларды назарын, латентт к ылмыс ымы мен таби атын аны тау а басты назар аударады.Мысалы, Н. В. Сазонова "мемлекетт к статистикалы есеп ж йес не к рмеген, пайда болу мен дамуды белг л б р ерекшел ктер мен, леуметт к ж не ылмысты - ы ты сипатымен, з н сапалы ж не санды сипаттамалары, уа ытша ж не ке ст кт к шекаралары бар о амды ау пт л г мен сипатталатын ылмыстарды жиынты ында сырт ы к р нген б л г " рет нде латентт ылмысты аны тайды» [14].

Б л ымны тар аны тамасын С.М.Иншаков беред , ол жасырын ылмыс деп на ты ылмысты т ркелмеген б л г н т с нед [15]. Жо арыда айтыл андардан орытынды жасау а болады: аз рг уа ытта латент

ылмысыны жалпы т с н г жо болса да, осы былысты белг л б р жалпы белг лер оны к птеген аны тамаларында бар.

В.В.Лунеевт жасырын ылмыстылы проблемасына процесс рет нде к з арасы жетк л кт ызы ты. " ылмысты латентизаци лау" ымын пайдалана отырып, автор оны аны тау ж не ескерту тарапынан жасырын ылмысты арастырады, оны ау ымын ку ландыратын мазасыз факт лерд к рсетед . Ресей ы ор ау органдарына т н емес сипаттамаларды бере отырып, ол, атап айт анда, «талданатын деректер о амда ы ор ау органдары ылмысты тек а азда ана ба ылап отыр анды ын растайды...»

[16].

аз рг заман ы о у ралдарында ы п наралы жасырын ылмыс м селес з н кешенд к р н с н жи табады. Мысалы, А.И.Долгова редакци сыны криминологи ж н ндег о улы ында латын ылмысы – халы аралы де гейде зерттелет н ж не сол т рт ппен шеш луге жататын к паспект л проблема деп айтылады [17]. В.Н.Кудр вцева, В. Е. Эминова редакци сымен шы ан о улы латентт к ылмыс ымын аны таумен атар, оны пайда болу механизм н аны тайды, оны ш нде жасырын м л мделмеген ылмыстар, ескер лмеген ылмыстар ж не аны талма ан

ылмыстар [18].

Сонымен атар, б р атар авторларды п к р нше, егер жасал ан ылмыс за ды салдар а кеп со са, онда с ж рг зу аспект с нде латентт л к туралы айту а нег з жо . Т. Ю. Ельскенен п к р нше, ы ор ау ызмет н

(6)

4316

т жірибесі ылмысты іс ж зінде аны таусыз ж не оларды жасау а кін лі адамдарды ылмысты жауапкершілікке тартусыз ылмысты ресми аны талуы мен ескерілуі фактілерін біледі [19]. Б л ретте Р.М.Акутаев жасырын ылмыс деп ылмысты - ы ты ы пал ету ж не кін лі адамдарды удалауды ж не жауапкершілікке тартуды ж ргізетін органдар тарапынан ы пал етуге кеп со па ан рекеттерді жиынты ын т сінеді.

Жасырын ылмысты зерделеуді кешенді т сілінен бас а, м ні жасырын ылмыстарды белгілі бір т рін ж не осы ылмыстарды жасайтын субъектілерді жеке, тере зерттеуден т ратын іріктемелі т сіл де бар. азіргі уа ытта к птеген елдерже осы е к п тарал ан т сілді бір атар алымдаратап к рсетеді. Осы т сілді негізгі арты шылы ы оны латенттік ылмысты на ты проблемасын зерделеуге негізделуі, оны негізгі детерминанттарын ашады, оны ау ымын д л т сінуге к мектеседі ж не осыны негізінде ы ор ау органдары тарапынан осындай ылмыс а барынша жылдам ж не д л ден ою шараларын зірлеуге к мектеседі. Латентті ылмысты жекелеген т рлерін зерттеу бір жа ынан, осы былысты зерттеуді зектілігін к рсетеді; екінші жа ынан, м ндай зерттеулер рдайым с тті емес,себебі к п жа дайда шолу сипатында болады.К рсетілгендей, латенттілік ылмысын осындай зерттеу оны кешенді зерттеуімен бірге немесе одан кейін ж ргізілуі тиіс.

рине, латенттілік ылмысын зерттеуді шетелдік т жірибесін зерделеу осы проблеманы т сінуімізді ке ейтіп, тере дете алады.Жапонияда ы сия ты, бізді елде де латентті ылмысты т ра ты есебі жо , алайда Жапонияда бар осы м селе бойынша уа ытша Мемлекеттік зерттеу жобалары да жо , б л ылмысты статистиканы шынайылы ы мен барлы ылмыстар а ж не атап айт анда, Жасырын ылмыс а арсы іс- имыл ж ніндегі шараларды тиімділігі шін белгілі бір ала даушылы ту ызады.Б л проблеманы зерттеу Бізді елімізде жал астырылатын болады, ал ылмысты саясатты алыптастыратын мемлекеттік органдар Жасырын ылмыс проблемасын шешу туралы ойланады деп міттенеміз, себебі ылмысты статистиканы шынайы деректерінсіз ылмыс а арсы к ресті тиімді реттеу м мкін емес.

Пайдаланыл ан дебиеттер т з м :

1. Международный симпозиум по сокращению преступности. Токио, 2010.

2. Уэда К. Преступность и криминология в современной Японии. 1989.

С. 71.

3. Иншаков С.М. Зарубежная криминология. М., 1997.

4. Чу Се Джон, Джо ШаньШень, Морозов Н. Особенности

преступности, уголовной политики, правосознания и правовой культуры в странах АТР //Закон. 2003. 3.

(7)

4317

5.

6. -

7.

8. -

9.

97.

10.

11.

12.

- 13.

- 14.

10 15.

16.

17.

- 18.

19.

-

[email protected] 2 -

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)

Referensi

Dokumen terkait

Сонымен қатар, христиан діні үшін монотеизм ғана емес, теоцентризм де тән – біртұтас Құдай әлемдегі барлық нәрсенің орталығы: сенім, ойлау, таным және т.. Жаратушы идеямен тікелей