2420
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Бабалар сөзі: Жүзтомдық. – Нұр-Сұлтан: «Фолиант», 2013. Т.96: Ауызекі әңгімелер. – 432 бет.
2. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі/ Жалпы редакциясын басқарған Т.Жанұзақов. – Алматы: Дай-Пресс, 2008. -968 б.
3. Сарекенова Қ.Қ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы: Оқулық. Екінші басылым – Алматы: Эверо, 2014. – 168 б.
4. Ахметова М.К. Мәтін лингвистикасы: Оқу-әдістемелік құрал. – Орал: «Ағартушы», 2008. – 148 б.
5. Тураева З.Я. Лингвистика текста (Текст: структура и семантика). Учеб. пособие для студентов пед. ин-тов по спец. №2103 «Иностр. яз.». – М. :Просвещение, 1986. – 127с.
6. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. – Алматы: Сөздік- Словарь, 2007. -344 бет. https.//kk.m.Wikipedia. org
ӘОЖ 8
ТІЛ ТҰҒЫРЫ – ҰЛТ ҒҰМЫРЫ Қаршыға Мадина Жарылқапқызы
Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институтының «шетел тілі: екі шетел тілі» мамандығының 3-курс студенті, Арқалық, Қазақстан
Ғылыми жетекшісі – Г.Х. Ахметова
Қазіргі қарбаласқан,мына дамып жатқан заманда шешілмеген қаншама мәселе өз жолын таппай тұр. Соның бірі – «Рухани жаңғыру» бағдарламасында қозғалған ұлттық тіл мәселесі. «Елбасының “Болашаққа бағдар рухани жаңғыру” атты бағдарламалық мақаласында қазақ ұлтының тағдырына, болашақта оның Мәңгілік ел болып қалуына қатысты тағдыршешті,тарихи үндеу тасталды. Ол–2025 жылға дейін қазақ жазуын латын негізді жаңа ұлттық әліпбиге көшіру. Бұл оқиға қоғамда үлкен резонанс туғызды.Латын негізді жаңа ұлттық қазақ әліпбиі-рухани жаңғырудың бірегей белгісі,қазақ ұлтының келбетін, болмысын танытатын ерекше бояулы нақыш болып табылады»-деп жарияланған болатын ана тілі газетінде.
Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың өткен 2017 жылы сәуір айында
«Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласы жарияланғалы бері қазір еліміздің түкпір-түкпірінде «Рухани жаңғыру» бағдарламасы жүзеге аса бастады.
Ұлттық айна — ұлттық тіл, діл, мәдениет, салт-дәстүр, әдет-ғұрып, тәрбие, тарих және Отаны мен оның шекарасы екеніне күмән жоқ. Осының бәрі бірігіп ұлттық болмысты қалыптастырады. Қазақ тілінің әліпбиі тым тереңнен тамыр тартып келеді. Осы бір сөздерімен-ақ, әке қаны мен ана сүті арқылы қанымызға тарап тамырымызда бүкілдеп жатқан ана тіліміздің болашағына даңғыл жол ашады. «Жаңа түрдегі жаңғырудың ең басты шарты - сол ұлттық айнаны сақтай білу.
«Рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асыру барысында мемлекеттік тілдің, қазақ тілінің мәртебесін көтермейінше, оның қолданыс аясын кеңейтпейінше жаңғыруымыз рухани жаңғыру емес «рухани мәңгіру» болмақ.«Ұлттық жаңғыру деген ұғымның өзі ұлттық сананың кемелденуін білдіреді. Оның екі қырына тоқталсам.
Біріншіден, ұлттық сана-сезімнің көкжиегін кеңейту болса, екіншіден, ұлттық болмыстың өзегін сақтай отырып, оның бірқатар сипаттарын өзгерту. Сонымен қатар әлемдік өркениет көшінде әрбір ұлт өзінің барлық құндылықтарын, әсіресе тіл деген ұлы байлығын шама келгенше қорғап, сақтау жолында. Ұлттық сананың қалыптасу кезінде, өткен тарих көшіндегі өнеге-ғибраттарды сақтау арқылы біз қазіргі аласапыран заманда
2421
ы і і і і ғ ы . і ғы ы , ығ ы ің
ы ы ші і і . , і ың іші ы і –
і, ы .
12 ы ы і і і ғы . 2008 ы ы ы ғ
ың ы ы шы , і ш ші і ғ і і і, і ің
ы і і і ш ы і і і. М ы ы ы
ғы шы ы і і ы , ы ы ы ғы ы ғы ың
іші , , , ы і і і ғы шы і і
і . і ш ы , С ың, ың ы і ы ың
і і і і , і і і ы . ығ ің ы
ы ы , і і і ы і ы , і ы і і .
і і і і, і і і і і, - і і -ғ ы ы ы і ң
ғ ы ы , ы і ш і і ы. ғы шы
ы і і і , і ы . ы 12-
13 і і і і , ы ң і шы ы , і ы - ы ы і
і. ың - ы ы , ы, і, і ш і і і
ы , і - ы ...
ы і і ы ы , ығы , і ң шы -
" " , і і , ы , . і
ың і ( ы шы ы ың ші і і ) і шыңы ы,
і і ћ і ғ ы. і і ң ғы і і і
ы ы ғы ы ы ғы і ы ың 90 ы ы ш і і ы
ы. і і і ы ы ғы і ың ы ғ . О ы
ғ і і і і ы ғ ы
ы:
- ы - ы ы ғ ы ы;
- і і і ғ ы ғы ы і ің і і і і і;
- і ы і і ы і і ің
ы ы;
- ғы ы ы і ы ың і;
- і ғы ы і ы ың шы ығы ы
ың і і і і і . .;
- і і і і ғы ы ың ығы;
- ы і , і і ғы ы - і і ы ы ың
ығы;
- і і і, ы ы ы ы ы ың ығы
ғы ы.
і і ң , ы ы ы ш ы
ы ы . ы ы, і ы - ғ
і ші ы ы . ғы і і ың і - 90-95
ы . - ы ығы - ың ың іші
ың ғы - 40-45 ы ы ы.
М , Ф і і ы ғ ы ш і
ың 15-20 ы ы ң і і . і
і ің - ы ы і і ғ ы ғ
ың ығы і і і і і і ы ы.
і ің 26-шы ы ңы , і іш і , і і ің і і - і,
ы ы і і ы ғ ы ы ы ы . С ың іші і
ы ғы, і і ғы ы і і, і ы ғы , ы ы ғ
ы ы . « і і ің ы ы ?» −
ы і і і і ы ы ы ы ғы
. , - ы , ы ы і і і і ы
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
2422
ш ші і , ы ы і і ү і . і і
і і і х ы ы ғ і і і « ғ ы » і -
і і шығ ы . і і і ы ң
ң ы ы ұ ғы ы ы , ің і ы ы ң ың
ы ы ы ң , ш ы ы ү ы ы .
і і і і ің ы ығ ы ғы ғ ң ы ы ,
і ғ ы ы , ғ ы ү ы үші і -
ш ың ы і. , і і ы і і і
ың ы ғы ы - ы і і ы ы і
. і, і і- і і ңы ы , ң і ің і і.
ұ ғ , ү і і ү і і і ің і ы
ш ың ы ғ ығы і і ы. ы ы
і : ің 1996 ы ың 4-ші ш ғы « ы ың і
ы ың ұ ы ы ы ы» шы і і, 1997 ы ың 11-ші ші і і
« ы ғы і ы» ңы, ы і ің
2001 ы ғы 7 ғы № 550 « i i ы ың 2001-2010 ы ғ
ғ i ғ ы ы» ы ы, ы
і ің 2011 ы ғы 29 ы ғы « ы і і ы
ың 2011 - 2020 ы ғ ғ і ғ ы ы»
ы ы , ң ы ғы ш ы ы . і , ы ш
– ғ і і і і ң і і ы, і і ің
ы ғ і ғ , ң ы , ш ы
ғ ы і.
ы ың і . . ың « –2050»
ы – ы ің ң ғы ы» ы 2012 ы ың 14-ші
ы ғы ы : « і ,шы
і ы . ы ғ - ғ і і . і і
ы і і ы , шы і і і і і , і і і
і ы ы » - ы і ы. і і ығы
ұғы ғ . і ы і ығы, і і
ұ ы ы . і ің ы і ың і
ы ы ы ы ы ы ғ ы, ұ ы ығы . і ы
і ы ң ің ғ ғы ы , і , і
ы ы, ы і ұ ы ғ ы ң і ы . і і
ы і і і ы. ү і і і і ү і і ү і
ы : ы , ы ,ғы ы ы , , , ,
ы , ы, і , ы , ы ы і үш . ү і і і
і ң ы ы ғ і і і. ы ы, ы, ү і і
ұ ы ы ы ы, , , і , ы ы і і
ң , ы . , ұ ы ы , ы ы.
і і ғы ы і ы ы і і, ы ү
і , ы і і. ғы ғ ш , ғы х ы ың, ы
ы ың і і ы , ү і ы ы . і і і і і і
ы ы, - ы, ғ ың ы ы ы ы .
і ұ ғ ы і і ы ың і і , ғ ы
ұшы ы ғ ы». ғ ы ұ ы, ы ы і і
ұ , ғ ы ұ ш і» і і і
ы . - ғ шы і і ү ің ы ы . і і ші , шы
і і ы ң ғ і ші і і ы ғ ы. і ші ,
ғ ы і і ің ы , і і і ы ы ы ғ ы і.
і -ұ ы ы . і ы ғы ың і і і ңі і і
х ы х . « ү і , ұ « і ің і і ш
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
2423
, ғ і і , ғ і» ғ .
ң і і і » і і ғ .
« ң і і . і і і 100 ң »
ң ңғ і – ң
« ңғ » і ғ і . і і
ң . і ің ң « ңғ ғ »
і і , . ,
ң і і . , і і і і
і і і ң і ң і і ғ
і і і .
ң і : « і і і ,
ің ң ғ і і і ң» ,
і і і і , і і ің і ң ң ғ ң
ғ , і , і і ң і . і
і і і ң і , і . і і і ғ ,
і і ғ , і ң , ғ
і і . ң , і і і і і .
і і і і, і і і і ғ .
ы ғ і і і
1. . ғ і і і і ң « і » . 2016.
№2
2. . . ғ : ңғ / , 12 і
2017 .
3. .Qaz.infozakon.kz, , 2017.
4. . К., . . ғ – ңғ //
. — 2018. — №14.1. - 6-7 .
5. і ы . ңғ – ң і і ңғ ң і і.//
http://ortalyq.kz/ruhani-zha-yru-aza-stanny-shinshi/.
6. . і і і і і // , №2,
2005. -32-36- .
К 811.512.157
А Е А А Ь А
Е А
- .К. ,
И , ,
- . .
. И - ,
, , , (
, Facebook, Instagram, Twitter) Whatsapp, Viber. ,
,
- .
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
