B U L L E T IN OF NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN
ISSN 1991-3494
Volume 3, Number 367 (2017), 230 - 237
G. K a ra ta y e v 1, G. M enlibekova1, O m er Z aim oglu2, A. U zahova3 1L. N. Gumilyov Eurasian national university, Astana, Kazakhstan,
2Akdeniz university, Antalya, Turkey,
3South Kazakhstan state university named M. Auezov, Shymkent, Kazakhstan.
E-mail: [email protected], [email protected], [email protected], [email protected]
TECHNOLOGY OF FORMATION OF FUNCTIONAL COMPETENCE BY FUTURE TEACHERS OF COMPUTER SCIENCE
Abstract. In the state obligatory standard of secondary education the content of education is focused on forma
tion of abilities to analyze, process, synthesize and use of scientific information and possession of modern infor
mation and communication technologies. In this regard there is a need of training of the competitive teachers having necessary qualities, knowledge and abilities, functional competence. The technology of formation of functional competence of future teachers of computer science is considered in this article.
The case technology and technique of formation of functional future teachers of competence of Informatics are developed. Recommendations about training of teachers in educational space of higher education institution are offered. The teacher of Computer Science has to use skillfully in practical activities achievement of psychological- pedagogical and methodical sciences; to independently analyze various pedagogical phenomena and situations, to carry out research work. Throughout all training in higher education institution future teacher of Computer Science learns, expands and deepens knowledge of methods of scientific research, seizes research abilities.
The technology of formation of functional competence of future teachers of Computer Science is also described in the article. Cases of various types directed to situational training, individual and group and training in the analysis of information are provided for formation of research skills by future teachers of Computer Science in technology
Keywords: formation, functional competence, future teachers, computer science, technology.
ЭОЖ378.147:37
Г. С. К а р а т а е в 1, Г. Ж . М ецл1бекова1, О мер Зай м оглу2, А. С. У захова3 1Л. Гумилев атындагы Еуразия улттык университет^ Астана, Казахстан,
2Акдениз университет^ Анталья, Турция,
3М. Эуезов атындагы Оцтуспк казакстан мемлеткетпк университет^ Шымкент, Казахстан
БОЛАШАК ИНФОРМАТИКА М¥ГАЛ1МДЕРШЩ ФУНКЦИОНАЛДЫ К;¥З1РЕТТ1Г1Н
КАЛЫПТАСТЫРУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
Аннотация. Жалпыга мщдетп орта бш м берудщ мемлекетлк стандартыныц мазмунында окушылар казiргi замангы акпараттык-коммуникациялык технологияларды игеруге, акпареттарды талдауга, корытуга жэне, гылыми акпаратты пайдалануга кабшетш калыптастыруга багытталган бш м беру адзделген. Осыган байланысты функционалдык кузыретке ие, кажетп мацызды касиеттер мен бшм, iкерлiктердi игерген, бэсекеге кабшетп муFалiмдердi даярлау кажеттшп туындайды. Макалада болашак 1м р ^ м д е р д щ функцио
налдык кузыреттшпн калыптастыру технологиясын карастырады. Бш м беру кещсппнде болашак информа
тика ]мратмдершщ функционалдык кузыреттшпн калыптастыру технологиясы мен эдiстерi усынылды.
Информатика пэншщ муFалiмi ю жYзiнде психология-педагогикалык жэне эдютемелж Fылымдардыц жетiстiктерiн шебер пайдалана бiлуi керек; дербес Fылыми-зерттеу жумыстарын жYргiзу Yшiн, эр тYрлi педа- гогикалык кубылыстар мен эдiстемелiк жаFдайды талдай бiлуi кажет. Болашак информатика ]мратмдершщ
230
функционалды сауттылынын калыптастыруда Fылыми зерттеу эдiстерiн жYргiзу боынша жан-жакты бiлiм берiлдi, кейс техологиясын колдану акылы олардыц Fылыми-зерттеу даFдыларын арттырамыз.
ТYЙiн сездер: функционалдык кузыфеттшкп калыптастыру, информатика муFалiмдерi, Fылыми-зерт- теу, Fылыми-зерттеу даFдылары.
К1ркпе. Казакстан Республикасында бш м беруд1 дамытудыц 2011-2020 жылдарFа арналFан мемлекетлк баFдарламасында бш м алушылар Yшiн: «баршаFа б1рдей сапалы бш мге кол жетюзу;
коммуникативтш жэне кэсштш кузыреттiлiктi дамыту», кажеттiлiгi кeрсетiлген. Сонымен катар, студенттердщ кэсiби кузыреттiлiктерiн калыптастыруда электрондык окыту жYЙесiне кeшуге жэне олардыц бш ктш гш арттыру Yшiн акпараттык технологияларды пайдаланушыларды даярлау жэне олардыц бш ктш гш арттыру кажет, - екеш нактыланып берiлген [1].
Кейстщ цурылымына сипаттама берсек:
- ЖаFдайлар - кездейсок жаFдай, тYЙiндi мэселе, шынайы eмiрден окиFа.
- ЖаFдайдыц контекст - хронологиялык, тарихи, орын контекста эрекеттердiц немесе жаFдай- Fа катысушылардыц ерекшелiктерi.
- Автор усынFан жаFдаЙFа тYсiнiктеме беру.
- Кейспен жумыс ютеуге арналFан сурактар мен тапсырмалар.
- Косымшалар.
Болашак информатика пэш муFалiмнiц фунционалды кузыреттiлiгiн калыптастыруда муFа- лiмнiц ерекше педагогикалык ой-eрiсi (когнетивп, конвергенттi, практикалык, дивергенттi, диалек- тикалык, математикалык, логикалык жэне зерттеушiлiк) мен кабшеттер^ танымдык iс-эрекетi назарFа алынады.
Зерттеу э д к т е р ь Болашак информатика муFалiмдерiнiц функционалды кузiреттiгiн калып
тастыру максатында бiз, А.К. КаFазбаева, Г. Ж, Менлибекова, Б.Т. Барсай, Назарова Н. А. жэне т.б.ецбектерш зерделеп щыктык. Qнда,муFалiмнiц кэсiби кузыреттi казiргi зерттеулерде муFалiм бiлiм, iскерлiк пен даFдылардыц (Б1Д) функционалды элементтерiнiц, негiзгi педагогикалык функциялардыц калыптасу децгейiмен ерекшеленедi. Атап айтканда, педагогикалык ой^рю ш дамытужэне кабшеттерге ие (дидактикалык, коммуникативтiк, жобалык, уйымдастырушылык, академиялык, суггестивтiк, перцептивтiк, экспрессивтiк, колданбалы) муFалiм [2].
Бiлiмдiлiк туFыры турFысынан — зерттеу кузiреттiлiгi зерттеу ю-эрекетш табысты жYзеге асы- руFа кажетп теориялык, практикалык дайындык ретiнде Я.А Пономарев, О.С. Анисимов, В.В. Краевский, В.И. Загвязинский, В.С. Лазарев, Н.Н. Ставринова, З.А. Исаева, Сыздыкбаева А.Д.
жэне таFы баскалар ецбектервде зерделенген.
Жалпы болашак педагогтардыц кэсiби кузыреттшктерш калыптастыру бойынша Уздено- ва А.А. [3], Гончаренко В.М. [4], Максимова Н.А. [5], Зеер Э.Ф. [6], Краснова Л.А. [7], ал жеке тулFаныц акпараттык-функциональдык кузыреттшпн калыптастыру мэселелерi бойынша зерт
теулер жYргiзiлген
ЖоFары оку орындарында болашак мамандардыц кэсiби кузыреттiлiгiн калыптастыруда Кенжебеков Б.Т. кэшби кузыреттiлiктiц мынадай тYрлерiн бeлiп ^рсетедк арнайы кузыреттiлiк, элеуметтiк кузыреттiлiк, жеке тулFа кузыреттiлiгi жэне дара кузыреттшк [8]. Мысалы, элеуеттiк жумыс берушшердщ талаптарына сэйкес болашак инженерлердi шет тш нде карым-катынас жасауFа кэсiби кузыретттшгш арттыруда, окыту технологиясын тиiмдi пайдалануFа аFылшын тiлi муFалiмдерiн YЙрету максатында «Кэшби шет тiлi» пэнiнен б ш м беру технологиялары карасты- рылFан [9].
ЖоFары оку орны студенттерiнiц педагогикалык функциональдык-уткыр кузыреттiн калып
тастыру жeнiнде Бебина О. И. [10], енбектершде карастырFан.
Ал, акпараттык технологиялардыц куралдарын пайлану жэне курастыру, бiлiм берудi акпа- ратандырудыц теориясы, эдiснамасы жэне пратикасы саласындаFы зерттеулер Каймина В.А. [11], Кушниренко А.Г. [12], Ефимова И. [13], жэне т.д. енбектершде зерттелген. «АКТ саласы бойынша кузыреттшктер жэне педагогтыц кэшби кузыреттерi бойынша стандарттар» негiзге ала отырып окытушылардыц бiлiмiн жацарту саясатын жэне олардыц бш м ш тексеруде осы кузыреттерiдi басшылыкка алуды кeздейдi [14].
ЖоFары кэшби бiлiм беру барысында болашак маманныц кэсiби кызмет саласы бойынша зерттеу кузыреттшпн калыптастыру мэселелерш (В.И. Байденко, А.А. Вербицкий, И. А. Зимняя,
В.Д. Шадриков жэне т.б. карастырFан. Бул мэселеш шешуде Окушылардыц зерттеушшк ю эреке- тiн дамыту тужырымдамасын жYзеге асырудыц мацыздылыFын А.В.Леонтович атап кeрсетедi [15].
Болашак муFалiмдердi даярлауда оларFа Fылыми-педагогикалык зерттеу эдiсiнiц мэш (теория- лык-эмпирикалык, эксперименттiк, математикалык) мен FылымдаFы туракты философиялык жэне теориялык тужырымдар мен кортындылар жeнiнде бш м бершзерттеу жумыстарын аткарып педа
гогикалык ой-eрiсiн дамытуFа. Бул зерттелiп жаткан саладаFы жаца жYЙелiк тутастык бш мдерш алуFа кeмектеседi. Эмпирикалык децгейдегi б ш м кайта курылып, теориялык бiлiм мен накты шындыктыц eзара катынасы саласындаFы теориялык кортындылар мен нактыландырулардын непзш курастыру кажет. Теория кeбiнесе жеке тулFаны тэрбиелеу, окыту мен калыптастырудыц калыптаскан тэжiрибесiн шыFармашылыкпен кайта курумен байланысты. Осылайша, ол педагоги
калык тэжiрибенi кортындылап, жеке тулFаныц болашакта калыптасуы мен дамуыныц жоспарын аныктайды. Теория eзара байланысты бiлiмдер жиынтышы, эрi осы бiлiмдердiц белгiлi бiр зерттеу баFдарламасы тYрiнде куралуыныц механизма Теория шынайы eмiрде жок, бiрак теориялык- эдiснамалык бiлiмдерге CYЙенiп жYзеге асыруFа болатын нэрсенi курастыруFа кeмектеседi. Осыныц бэрi Fылыми бiлiмдердiц жалпы жYЙесi ретiнде педагогикалык теорияныц тутастышын курайды.
Теориялык бiлiм зерттеушiге оныц не нэрсеш бiле алатынын гарсетсе, практикалык бiлiм оныц не ютеу керектiгiне баFыттайды. Кез-келген теорияныц акикаттылышыныц белгiсi - болмыстыц практикалык eзгерiсi. Практика теориялык тYсiнiкке караFанда элдекайда кец жэне кYрделi. Алай- да, баска жаFынан караFанда, теориялык болжамдар, мысалы, Д. И. Менделеевтщ химиясы прак- тикаFа белгiсiз жаца химиялык элементтердш ашылуын болжаFан. Осылайша Нептун Fаламша- рыныц ашылуы да бiрiншi теория жYзiнде болжанып, практика жYзiнде заманFа сай телескоптар пайда болFан кезде Fана оны кeре аетан. 1с жYзiнде таза теория болмайды, eйткенi ол эркашан зерт- телшетш пэннiц эдiстемесiмен eзара тыFыз байланыста болады жэне зерттеу iс-эрекетiнiц баFытын аныктайтын бастапкы нYкте болып табылады. Казiргi замандаFы Fылымныц эдiснамасы бш мнщ жеке бiр саласы ретiнде дамып келе жатыр, OFан накты-Fылыми децгейде eкiзiлген зерттеулер CYЙенедi.
QсыFан орай бiз болашак муFалiмдердi даярлауда олардыц зерттеушшк ой-eрiсiн дамытуда кейс технологиясы мYмкiндiктерiн ашып кeрсетудi жeн санадык.
Кейс-технология - окытушылардыц дэстYрлi жэне кашыктыктан кецес беруiн уйымдастыру кезшде мэиндш, аудиовизуалдык, мультимедиялык оку-эдiстемелiк материалдарды жинау жэне оларды пайдаланушылардыц eз бетiнше мецгеруi Yшiн жiберуге непзделген.
Кейс-технологиясы (аFылшынныц case - потрфель) окытудан жасалынFан эдiстемелiк мате- риалдармен iске асырылады. Кейс-технологияFа арналFан материалдар тYрлерi мыналар: эдюте- мелiк нускаулар, аныктама, оку, аудио, бейне материалдар, бакылау жэне емтихан материалдары.
XX Fасырдыц басында Гарвард университетiнде бизнес мектебi колданыска енгiзiлген кейс — стади adici немесе окытудыц накты жаFдаяттар эдiсi болып табылады.«Кейс-стади эдюЬ>угымын американдык Fалым Коплендтiц 1921 жылы окытудыц накты жаFдаяттар жинаFында, кейс-стади амал-тэсшн колдану жолдарын ашып кeрсетiлген болатын.
БYгiнде кейс-стади эдiсi педагогикалык окыту Yрдiсiне енгiзу мэселелерi В.А. Ясвин, К. Крис
тенсен, Э.Хансен, М.В. Коротков, М.В. Кларин, А.И.Наумова, А.М.Зобина, М.С.Керимбаева, В.А.Канн-Калик, Н.Д.Никандров, Б.Н.Киселева, И.В. Липсина, Г.А.Полонский, Д.Экинсон, И.Уил- сондар ецбектерiнде карастырылFан [16].
ЖаFдай (кейс) деп ужымдаFы, коFамдаFы кандай да бiр накты шынайы жаFдайдыц жазбаша берiлуiн айтамыз. Бiлiм алушылар усынылFан жаFдайды талдап, мэселенiц мацызын тYсiндiрiп, шешу жолдарын кeрсетудi жэне олардыц ш ш ен ец тиiмдiсiн тацдап алулары тиiс. Осы талдау барысында б ш м алушылар eздерiнiц алFан бш мдерш утымды пайдалана алады. студенттердiц ауызша сeйлеу даFдыларын калыптастыруда кейс-стади амал- тэсiлiн колдану казiргi бiлiм беру талабына студенттiц тiлге деген кызышушылышын туFызатын жеке педагогиканыц жаца иннова- циялык жYЙесi [17].
Зерттеу нэтиж елерь Болашак информатика муFалiмдерiнiцFылыми зерттеу ю керлт мен даFдысын аныктау Yшiн, эрi кэсiби пэндер бойынша игерген бш мдерш тексеру максатында кейс тапсырмаларын усынылды.
232
1-Кейс: Ш а р ты : Fылымныц бiрден - бiр пайдасы, алдын - ала болжам жасауFа, болашакка зер салуFа Fана себеп болады. Fылымныц, сол с еб еп т де, акикат нэрсе емес е к е н д т де осыдан. Элде- бiр тэжiрибе жeнiнде эцгiме козFалFанда, сiз eзiцiз тiкелей араласпасацыз, сол мезетте-ак сешм- сiздiк пайда болады. Дегенмен, бiз мунда тек eзiмiз нактылы катыспаFан салалар жeнiнде Fана пiкiр айтуымыз керек, олай болмаFанда Fылымнан ешкандай да, пайда, кайыр болмаFан болар едь Мысалы, энергияныц сакталынуына байланысты дене козFалFанда массасы eзгередi. М асса мен энергия эквивалента болуына себешг, козFалыстаFы дене ауыр тартады.
Дегешмен, Ньютон баскаша пiкiрде болFан едь Ол масса эркашанда туракты калып отырады деген пiкiр айтады. ЖоFарыдаFы шындык аныкталFанда, барлыкFалымдар Ньютонныц пiкiрi дурыс еместiгiне байланысты. «Сумдык! Физиктер eздерiнiцкатесiн тапты! Не себептi олар eздерiн дурыс санаFан?» - деп жаFасын устаFандар болды. АйтылFан мысалда эффект аз, бул жаFдай тек дене жарык жылдамдыгына жакын козFалыста Fана бiлiнетiнi хак. Осы себегсп, Fылымда кандай да бiр акикатка кeз жеткiзуде тэжiрибеге CYЙенедi жэне онда оныц орындалу шарттары ескерiлуi тиiс.
Сондыктан бiз Fылымнан пайда болсын десек болжам жасауымыз кажет Б ер ш ген ш а р т т ы ш еш у Yшiн к е л е с C¥рактарFа ж ауап беру каж ет:
1. Бершген мэлiметтер кандай тYсiнiктi калыптастырады?
2. Берiлген мэлiметтерде Fылыми шындык пен шатасу мэш бар ма?
3. Бершген мэлiметтерде Fылыми тацгажайылыктыц мэнi бар ма?
4. Бершген мэлiмдемеде «жаца бiлiм» тYсiнiгi бар ма?
5. Жаца б ш м кай кезде кажет болады?
Fылым тэж1рибелер хаттамаларына айналмасын десек, бiз зандар, зацдылыктарды алFа тар- туымыз керек. Сондыктанда Fылымда оныц орындалу шарттары алдын-ала баFынатын зацдары, зацдылыктары ескерiлуi тиiс.
1-мысал: Симметрия туралы. Симметрия дегенiмiз не? Сырт караFанда адамныц оцы мен солы бiр - бiрiне симметриялы. Олай болса, оларды eзара ауыстырып коЙFан жаFдайда буры ш ы калыпты сактауы тиiс.
2-мысал: Бiр кесек борды саусактарымызFа кысып устап турайык. Саусактарымызды ажыра- туымыз сол - ак екен, бор тeмен карай кулаFанын кeремiз. Бор неге кулады?, - деген сауалFа калай жауап береаз.
МысалдарFа Fылыми турFыдан толыкканды жауап берiцiз.
2-Кейс: Г ы л ы м н ы ц л о г и к а л ы к к у р ы л ы м ы .
Fылымныц коFамдаFы рeлi дYниетанымдык баFыттары мен мiндеттерiн калай уFынуFа бо
лады? Себебi Fылым - адамдардыц арнайы iс-эрекеттерi нэтижешнде табиFат, коFамныц жэне ойлаудыц объективт зацдарыныц Yздiксiз дамып отыру жYЙесi жeнiндегi бiлiм болып табылады.
Сондыктан, Fылымныц негiзi бiлiм болып саналады.
Бiлiм - шындыктыц бейнелену формасы жэне тэсiлi болFандыктан - онда заттыц касиетi, бел- гiлерi жэне eзара байланыстары назарFа алынFан. Осы себешг, бiлiмнiц Fылымды ашудаFы жумыс ютеу тэсiлi, материалдык, не рухани ю-эрекет болып табылады. Ягни, Fылымныц диалектикалык дамуы фактiлердi жинактау, оларды окып YЙрену, жYЙелеу, корытындылау жэне олардыц жеке зацдылыктарын ашу, б елгю з фактiлердi тYсiндiретiн жацалыкка жетелейтiн гылыми бiлiмнiц логикалык жYЙесiн аныктаудан турады.
Сол себептi де, Fылымныц максаты - сырттай кeрiнiп турFанныц ш ю , нактылы козFалысын, яFни зерттелiнiп жатканныц мэнiн ашу болып табылады.
Гылымныц логикалъщ щурылымы твмендеггдей болып келедг:
1. Fылымныц iргетасы немесе жалпы каFиданыц (теорияныц) жаFдайы; 2. Зацдар; 3. Негiзгi уFымдар; 4. Теориясы; 5. Мураты (идеясы);
¥Fымдар, зацдар, каFидалар, устанымдар, ережелер - Fылыми бiлiм категориялары болып саналады.
Б ер ш ген м элiм ет б ой ы н ш а су р актар а р к ы л ы м эселеш ш еш у:
1. Fылым коFамдык дамудыц мацызды факторына калай айналып отыр?
2. Осылардыц негiзiнде кандай кагида тYзiледi?
3. Кандай тYсiнiктердi гылыми б ш м категориялары деп атайды?
4. «¥гы м » тYсiнiгiнiц мэнi мен магынасы кандай?
5. Логикалык аныктама кандай жагдайда пайда болады?
6. Н е п зп угымдарга не жатады?
7. Теорияныц гылыми проблеманы ш еш удеп рeлi кандай?
8. Мурат (идея) -дегендi калай тYсiнесiз?
3. Кейс: Г ы л ы м и зерттеудщ э м п и р и к а л ы к э д к т е р к
а) зерттеу такырыбына байланысты эдебиеттер, нормативтiк, эдiстемелiк кужаттарды оку, танысу;
э ) эцпмелесу (интервью, анкеталау);
б) педагогикалык бакылау;
в) тестшеу;
г) рейтингiлеу, рангiлеу;
д) педагогикалык тэжiрибе (эксперимент);
е) тэж р и б еш жинактау жэне корытындылау.
1-тапсы рм а: э м п и р и к а л ы к э д к те р д щ эр к а й с ы с ы н ы ц а н ы к т а м а с ы айту жэне оларды м ы сал м ен дэлелдеу.
^ р к е у эдiстерi негiзiнде Стьюдент критерийiн есептеу.
Тiркеу эдiсi окушылардыц мецгерген б ш м д ерш щ кeлемiн, мeлшерiн гарсете отырып, колданылып отырган эдiстiц т т м д ш п жeнiнде пiкiр айтуга мYмкiндiк береди Осы максатта окытылатын такырып мазмуны бiлiм элементтерiне бeлiнедi. Бiлiм элементтерi болып жалпы бiлiм бiрлiктерiнiц логикалык курылымы алынады. Оларды оку э л е м е н п ^ деп карастырган да жeн.
Оларга такырып мазмунындагы угымдарды (сурактарды) алуга болады. Мысалы, электр заряды;
электр eрiсi; электр тогы; магнит eрiсi; потенциалдар айырымы; кернеулiк; кернеу т.с.с.
2-тап сы рм а. Т iркеу эдiстерi негiзiнде Стьюдент критеришн калай есептеледi?
Оку элементтерш тiркеу Yшiн окушылар тарапынан олардыц айтылуын кадагалап отыру кажет.
Qлардыцмeлшерiекiкластаберiледi:
"1" - класс, жоFарыдаFыбелгiлерi бар жауаптар.
"0" - класс, жоFарыдаFыбелгiлерiжокжауаптар.
Осы белгшердщ бар немесеболмаумYмкiндiгi.
Р п 1 п 1 р n 0 n 0
Pi = --- = — жэне P0 = --- = — . n t + n 0 N n } + n 0 N
Мундагы n - 1 класс ж ш л т ; n0 - 0 класс ж и ш п ; N - барлыкэлементтержиынтыгы [18].
Н этиж елердi талдау. Кейс эдiсiн колдануда студенттщ iс - эрекетi екi кезецнен турды:
Бiрiншi кезецде, кейс (жагдай) тацдап алу жэне сурактар курауга арналган шыгармашылык жумыс жасалды, жагдайларды Fылыми зерттеу негiздерi пэнiнiц такырыптарына сэйкес тацдап алынды. Эрбiр кейс тапсырмасыныц максаты пен мiндеттiрi аныктады; гылыми зертеу умыстары бойынша накты жагдайды курастырылыды жэне суреттелдi.
Екiншi кезецде, студенттiц аудиториядагы iс-эрекетiерi б елсен д ш кп байкатты, аудитория- дагы кейс эдiсiн колданылды: берiлген тапсырмада алдымен кейске юрюпе жасалды, студенттердiц шагын топтарында кейс тапсырмасында берiлген жагдайды талкылады, эрбiр студнт eз ойларын айтып пiкiрталаска тYсiп отырды, сцында ортак п ш р ге келiп eз кортындыларын шыгарды.
Кейс стади эдiсi - студенттщ шыгармашылык ойлауын дамытып, сабактыц мазмунын ерекше куру мYмкiндiгiн кецейтуге жагдай жасайды.
Болашак бастауыш сынып м угатм д ерш щ кэсiби кузыреттiлiгiн дамыту жeнiндегi зерттеу нэтижелерi усынылган. Сонымен катар, бастауыш сынып педагог кадрларын даярлауда оларды, бастауыш мектеп окушыларыныц азаматтык мшез-кулыкын дамытудыц тиiмдi куралы ретiнде кейс технологиясын колдануга YЙретудi карастырады [19].
Рабцевич А. А., Валиуллина В. Э. п ш рш ш е кейс-стади эдiсi шетелдерд экономика мен бизнес мамандарын даярлуда кещнен колданылады. Кейс эдiсi - ынтымактастык пен iскерлiк серiктетiкке багытталган белсецщ окытудыц интенсивтi технологиясы болып табылады, себебi ол топ арасында талкыланады делiнген [20].
234
Жагдайаты мэселелер тYрлi формады берiлуi мYмкiн: жагдайаттыц электронды, ауызша сипаттамасы, кино фильм Yзiндiлерiн кeрсету немесе студенттердiц eздерi рeлде ойнауы. 0 н д >
рiстiк жагдайаттарды талдауда негiзгi дидактикалык материал, олардыц электрондык немесе ауызша сипаттамасы табылады. Жагдайаттар, кейс, сызбалар, жоспарлар, диаграммалар, кужат ретiнде усынылып, оларга талдау жасалды [21].
Ж урпзш ген нэтижелердi талдап, бiз практикалык сабак барысында болашак информатика пэш муFалiмдерiн топка бeлiп окыту аркылы олардыц гылыми зерттеу жумыстарын орындауга белсен- дiлiгi арттыкандыгын байкадык. Студенттердiц гылыми пратикалык конференцияларга, олимпиа- даларга, гылыми жобаларга катысу децгеш нщ жогарылагандыгын байкадык.
^ о р ы т ы н д ы . Сонымен, кейс-стади колдану аркылы болашак информатика муалiмдерiнiц функциональдык кузыреттiлiгiн калыптастыру нэтижесiнде олардыц пэндш бiлiмдерi жогарлап, кэсiби практикалык дагдыларды игерiп, кундылык сапаларды игерш, кэсiби кeзкарасы жэне дYниетанымдары мен eмiрлiк устанымдары нактылана тYседi.
ЭДЕБИЕТ
[1] Казахстан Республикасында бiлiмдi дамытудыц 2011-2020 жылдарта арналган М емлекетлк батдарламасы. - Астана, 2010.
[2] Назарова А.Ж., Садуова Ш.М. Шет тшш «кейс-стади» эдта аркылы окынудыщ ерекшел1ктер1 // К аз¥У хабар- шысы. Шытыстану сериясы. - 2013. - № 2(63). - 86-90 б.
[3] Узденова А.А. Формирование профессиональной компетентности будущих учителей как условие развития информационно-компьютерной культуры младших школьников: Дис. ... канд. пед. наук: 13.00.01. - Карачаевск, 2002. - 158 с. - РГБ ОД, 61:03-13/508-9.
[4] Гончаренко В.М. Мониторинг развития профессионально-педагогической компетентности педагогов общеобра
зовательной школы: Дис. ... канд. пед. наук: 13.00.01, 13.00.08. - Екатеринбург, 2003. - 161 с. - РГБ ОД, 61:03-13/2442-3 [5] Максимова Н.А. Формирование профессиональной компетентности студентов технического вуза (На примере специальности "Электроснабжение"): Дис. ... канд. пед. наук: 13.00.01. - Якутск, 2005. - 231 с. - РГБ ОД, 61:05-13/999
[6] Зеер Э.Ф. Компетентностный подход к модернизации профессионального образования / Э. Зеер, Э. Сыманюк //
Высшее образование в России. - 2005. - № 4. - С. 23-30.
[7] Краснова Л.А. Технология формирования профессиональной компетенции учителя физики в педвузе: Дис. ...
канд. пед. наук. - Елабуга, 2002. - 187 с.
[8] Кенжебеков Б. Т. Педагогические условия организации внеклассной и внешкольной работы учащихся по технике и труду (на материале Республики Казахстан): Автореф. дис. ... кандидата педагогических наук: 13.00.01. - Алматы, 1994. - 26 с.: ил.
[9] Danilov A., Grigorieva K., Salekhova L. The results o f clil implementation in bilingual teaching of university students //
Modem Journal of Language Teaching Methods. - DEC 2016. - P. 54-58.
[10] Бебина О.И. Формирование педагогической мобилизационно-функциональной компетенции студентов вуза:
Дис. ... кандидата педагогических наук: 13.00.08 / Бебина О.И. Челябинск. - 2010. - 240 с.: 61 11-13/250.
[11] Каймин В.А. Информатика: Учебник. - М.: ИНФРА-М, 2000. - 232 с. (Серия «Высшее образование»).
[12] Кушниренко А.Г., Лебедев Г.В., Сворень Р.А. Основы информатики и вычислительной техники: Учебное пособие для 10-11-х кл. общеобразовательных учреждений. - М.: Просвещение, 1990. - 224 с. - ISBN 5-09-002719-6. - Было переиздано в 1991, 1993 и 1996 годах.
[13] Ефимова И.О., Ефимов П.П. Направления использования современных информационных технологий в иннова
ционной образовательной среде вуза [Текст] // Теория и практика образования в современном мире: материалы VY Меж- дунар. науч. конф. (г. Санкт-Петербург, декабрь 2014 г.). - СПб.: Заневская площадь, 2014. - С. 373-376.
[14] Ascencio Ojeda, Paola Beatriz; Garay Aguilar, Mario Fabian; Seguic Zeran, Estela. Ynitial Teacher Training (FYD) and Technologies o f Ynformation and Comunicacion (TYC) in the University o f Magallanes-Chilean Patagonia. Digital Education Review Yssue: 30 Published: DEC 2016. - Р. 123-134.
[15] Леонтович А.В. К проблеме развития исследований в науке и образовании // Интернет-портал «Исследователь
ская деятельность школьников» - http://www.researcher.ru/methodics/development/ist_0003.html
[16] Ахметова Г.К., Исаева З.Э., Элкожаева Н.С. Педагогика: Окулык;. - Алматы: Казак; университета, 2006. - 220 б.
[17] Жушсбек А. Жаца технология негiздерi - сапалы б ш м // Казахстан мектебг - 2008. -№ 4.
[18] Пошаев Д.К. Еылыми-педагогикалык; зерттеу непздерг Оку куралы. - Шымкент: Нурлыбейне, 2011. - 184 б.
[19] Dominguez Almansa, Andres; Lopez Facal, Ramon. Conflictive heritages, civic competence and professional training in primary education. Revista De Educacion. 2015 Journal Citation Reports®/ Ministry Education & Science, San Fernando Del Jarama, 14, Madrid, 28002, Spain. Revista De Educacion. Yssye: 375 P.: 86-109. JAN-MAR 2017
[20] Рабцевич А. А., Валиуллина В. Э. Технология кейс-стади как разновидность деловой игры // Молодой ученый.
- 2014. - № 5. - С. 554-555.
[21] Mеnlibekova G.Zh., Karatayev G.S., Omer Z. Information technology education as a means o f formation o f functional competence o f future specialists. “Industrial Technologies and Engineering” (ICITE - 2016) M.Auezov South Kazakhstan State University. October 28-29, 2016. - P. 400-404.
REFERENCES
[1] Qazaqstan Respublikasynda bilimdi damytudyn 2011-2020 zhyldarga arnalgan Memlekettik til bagdarlamasy. Astana, 2010.
[2] A J Nazarov, Sadwova Jwmdina Sh.M. Sheth tilin «keys-stady» adisi arqyly oqytwdyn erekshelikteri tilin. QazUU Xabarshysy. Shygystanu seriyasy. №2 (63). 2013 86-90 Bet.
[3] Wzdenova A.A. Formirovanie professionalnoy kompetentnosti bwdwshchix wchiteley kak wslovie razvitiya informa- cionno-kompyuternoy kwltwry mladshix shkolnikov :Dis. ... kand. ped. nawk : 13.00.01 : Karachaevsk, 2002 158 c.
[4] Goncharenko V.M.Monitoring razvitiya professionalno-pedagogicheskoy kompetentnosti pedagogov obshcheobrazo- vatelnoy shkoly :Dis. ... kand. ped. nawk : 13.00.01, 13.00.08 Ekaterinbwrg, 2003 161 s.
[5] Maksimova N.A. Formirovanie professionalnoy kompetentnosti stwdentov texnicheskogo vwza (Na primere specialnosti
"Elektrosnabjenie") :Dis. ... kand. ped. nawk : 13.00.01 : Yakwtsk, 2005 231 c.
[6] Zeer E.F. Kompetentnostnyy podxod k modernizacii professionalnogo obrazovaniya / E. Zeer, E. Symanyuk // Vysshee obrazovanie v Rossii. 2005. - № 4. - S. 23 - 30.
[7] Krasnova, L.A. Texnologiya formirovaniya professionalnoy kompetencii wchitelya fiziki v pedvwze: Dis. kand. ped.
nawk. / L.A. Krasnova. Elabwga, 2002. -187 s.
[8] Kenjebekov B. T. Pedagogicheskie wsloviya organizacii vneklassnoy i vneshkolnoy raboty wchashchixsya po texnike i trwdw (na materiale Respwbliki Kazaxstan) : avtoreferat dis. ... kandidata pedagogicheskix nawk : 13.00.01.- Almaty, 1994.- 26 s.
[9] Danilov, A ., Grigorieva, K., Salekhova, L.The results of clil implementation in bilingual teaching o f university students.
Modern Journal o f Language Teaching Methods. DEC 2016. P.:54-58.
[10] Bebina O. Y. Formirovanie pedagogicheskoy mobilizacionno-fwnkcionalnoy kompetencii stwdentov vwza: disserta- ciya ... kandidata pedagogicheskix nawk : 13.00.08 / Bebina O.Y. CHelyabinsk, 2010 240 c.
[11] Kaymin V.A. Ynformatika: Wchebnik. - M.: YNFRA-M,2000. - 232 s. - (Seriya «Vysshee obrazovanie»).
[12] Kwshnirenko A. G., Lebedev G. V., Svoren R. A. Osnovy informatiki i vychislitelnoy texniki: Wchebnoe posobie dlya 10-11-x kl. obshcheobrazovatelnyx wchrejdeniy. — M.: Prosveshchenie, 1990. - 224 s.- YSBN 5-09-002719-6. - bylo pereizdano v 1991, 1993 i 1996 godax
[13] Efimova Y.O. Efimov P. P., Napravleniya ispolzovaniya sovremennyx informacionnyx texnologiy v innovacionnoy obrazovatelnoy srede vwza [Tekst] // Teoriya i praktika obrazovaniya v sovremennom mire: materialy VYMejdwnar. nawch.
konf. (g. Sankt-Peterbwrg, dekabr 2014 g.). — SPb.: Zanevskaya ploshchad, 2014. — S. 373-376.
[14] Ascencio Ojeda, Paola Beatriz; Garay Aguilar, Mario Fabian; Seguic Zeran, Estela. Ynitial Teacher Training (FYD) and Technologies of Ynformation and Comunicacion (TYC) in the University o f Magallanes- Chilean Patagonia. Digital Education Review Yssue: 30 Published: DEC 2016.-p.123-134.
[15] Leontovich A.V. K probleme razvitiya issledovaniy v nawke i obrazovanii // Ynternet-portal «Yssledovatelskaya deyatelnost shkolnikov» - http://www.researcher.ru/ methodics/development/ ist_0003.html
[16] Axmetova G.K., Ysaeva Z.A., AlqojaevaN.S.Pedagogika: Oqwlyq. - Almaty: Qazaqwniversiteti, 2006. - 220 b.
[17] Junisbek A. Jana texnologiya negizderi - sapaly bilim. -//Qazaqstan mektebi. -№4. - 2008.
[18] Poshaev D.Q. Gylymi-pedagogikalyq zerttew negizderi, Oqw quraly, Shymkent, Nurlybeyne, -2011 - 184 b.
[19] Dominguez Almansa, Andres; Lopez Facal, Ramon. Conflictive heritages, civic competence and professional training in primary education. Revysta de educacyon. 2015 Journal Citation Reports®/ Ministry Education & Science, San Fernando Del Jarama, 14, Madrid, 28002, Spain. Revista De Educacion. Yssye: 375 JAN-MAR 2017. P.: 86-109.
[20] Rabcevich A. A., Valiwllina V. E. Texnologiya keys-stadi kak raznovidnost delovoy igry// Molodoy wchenyy. 2014.-
№5.- S. 554-555.
[21] Mcnlibekova G.Zh., Karatayev G.S., Omer Z. Information technology education as a means o f formation o f functional competence o f future specialists. “Industrial Technologies and Engineering” (ICITE - 2016) M.Auezov South Kazakhstan State University. October 28-29, 2016. P. 400-404.
Г. С. Каратаев, Г. Ж. Менлибекова, Омер Займоглу, А. С. Узахова 1Евразийский национальный университетим. Л. Н. Гумилева, Астана, Казахстан,
2Университет Акдениз, Анталья, Турция,
3Южно-Казахстанский государственный университет им. М. Ауэзова, Шымкент, Казахстан ТЕХНОЛОГИЯ ФОРМИРОВАНИЕ ФУНКЦИОНАЛЬНОЙ ГРАМОТНОСТИ
БУДУЩИХ УЧИТЕЛЕЙ ИНФОРМАТИКИ
Аннотация. В государственном общеобязательном стандарте среднего образования содержание образо
вания направлено на формирование умении анализировать, обрабатывать, синтезировать и использовать научную информацию и владении современными информационно-коммуникационными технологиями. В связи с этим возникает необходимость подготовки конкурентоспособных учителей, обладающих необходи
мыми важными качествами, знаниями и умениями, обладающие функциональной компетентностью. В статье рассматривается технология формирования функциональной компетенции будущих учителей информатики.
236
Разработанатехнология кейса и методика формирования функциональной компетенций будущих учителей информатики и предложены рекомендации по подготовке учителей в образовательном пространстве.
Учитель информатики должен умело использовать в практической деятельности достижения психолого
педагогических и методических наук; самостоятельно анализировать различные педагогические явления и методические ситуации, проводить исследовательскую работу. Поэтому, на протяжении всего обучения в вузе будущий учитель информатики познает, расширяет и углубляет методы научных исследований, владеет исследовательскими умениями.
Также в статье раскрывается технология формирование функциональной грамотности будущих учите
лей информатики. Для формирование исследовательских навыков работы будущих учелей информаики применяются кейс техонология. Кейс-технология направлено на обучение личное и групповое и обучение анализу информации.
Ключевые слова: формирование функциональной компетенции, преподаватели информатики, науч- ное-исследование, научно-исследовательские навыки.
Сведения об авторах:
Менлибекова Гульбахыт Жолдасбековна - доктор педагогических наук профессор кафедры «Социаль
ная педагогика и самопознания» ЕНУ им. Л. Н. Гумилева.
Каратаев Галымжан Сакенович - докторант по специальности 6D010300 - «Педагогика психология», кафедры «Социальная педагогика и самопознания» ЕНУ им. Л. Н. Гумилева.
Омер Займоглу - доктор педагогических наук, профессор Университета Акдениз, Республика Туреция.
Узахова Айнагул Сламовна - кандидат педагогических наук, старший преподаватель ЮКГУ им.
М. Ауезова.