Untitled

(1)

(2)

The Management of the fW 9 7 0 6

Jardín de Modas and Collegíate Beauty Parlor

O P E N S THE

COLLEGIATE SCHOOL OF FASHION AND HAIR SCIENCE

A1TIIOIKIZEI» BY THE GOVERNMENT

Hair Culture 3 Months Dress Making - 2 Months

DON’T WASTE PRECIOUS TIME AND LOSE GOLDEN OPPORTUNITIES

ENROLL AT ONCE AT 2280 Azcarraga, Manila

S top R ead S ee !

*SRS ^MONTHLY ^$ ^November ⁽¹⁹⁴⁵⁾ ^Issue ^★

y

Read:

* “RAMBERITO V. AVERIANA”... By Lamberto V. Avellana

q Plus Other Interesting Articles By Leading Local Writers

SCREEN - RADIO - STAGE

in vivid PICTURES & FEATURES

★

Watch for our s pedal CHRISTMAS NUMBER

DESTINATION—HOLLYWOOD... By Rudy Robles THE “LIBERATION” OF PHIL. MOVIES... By Fidel de Castro I COVER THE GI CAMPS... By S. O. A.

JCIRIEIE^' IR a IDIIO ST a KÍIE

(3)

F FEB. I 1982

Sa Ganang Amin...

1 NG sigla sa paglabas ng mga ba- basahin sa wikang pambansa ay.

mnainarn na palatandaan ng pagpapa- laga ng bayan sa ating wika. Ang - tgpapahalagang iyan ay dapat nafing Spangalagaan.

Nasa ating pagsisikap ang ilalagi ng ' oagpapahalaga ng bayan. Alin sa dala- ' wang bagay lamang ang maaaring ' nangyari: mawili at tuluyan nang ma- hilig sa pagbabasa ang bayan ó maita- boy nating muli sa pagwawalang-baha- paababasa ng mga nasusulat sa wika.

Nagiging maingat ba tayo sa pakt- kitu/ngo sa mga mambabasa natin? Sa palagay namin ay hindi. Isa nang da- hilan ang pagkakaiba-iba ng palatiti- kang sinusunod ng mga pahayagan at mga magasin. Mabuti pa noong bago magdigmaan. Ang mga patnugot ng iba’t-ibang pahayagan ay nagkaroon ng isang tanging lupon na siyang nagtak- da ng mga patakaran. Ngayon pa kaya tayo hindi.maaaring magkasundo—nga

yon g nakikita natin ang kusang-loob na pagtangkilik ng mga mambabasa? *

’ - Sa ganang amin ay dapat sundín ang

“Balarila ng Wikang Pambansa,” ya-, mang wala namang ibang gramatikang kinilala at kinikilala ang pamahalaan.

Iyan ang sinusunod at pinagbabatayan sa mga paaralan. Hangga’t walang

¡bamg maipapalit sa “Balarila," ay iyan na ¿muña ang susundin namin. At sa kabutihan ng lahat ay inaakala naming danat sundín, iyan kaysa magkanya- kanyahan tayo.

Ang panukalang-batas na iniharap Kapulungang Pambansa na may-ki- nalaman sa pagpapalimbag ng isang panuntunan sa pagtuturo sa lahat ng

—^traían, upang magkaroon ng kaisahan Aig tunguhin ang mga guro, ay kapuri-

puri.

Gayundin naman, ang pagtutol ng Pansamantalang Kalihim José Reyes hinggil sa pagpapalimbag ng “lesson plan." ay kinakatigan nalmin. Kaila- ngan ang pagkakaroon ng kaisahan sa ituturo. Nguni’t ang pamamaraan ng pagtuturo ay dapat ipaubaya sa mga guro. Lalong mabisa ang pagtuturo kung nasusunod ng buong laya ang bi

lí g ng nagtuturo. Kami’y kaisang- r-kuro ng Kalihim Reyes sa palagay ni- iidhg^indi dapat mawalan ng pagsisi

kap at malasakit ang isang nagtuturo sa mga bagay na kanyang inilílipat sa isip ng estudiyante.

—CLODUALDO DEL MUNDO

TAON I IKA-20 NG OKTUBRE, 1945 BILANG Z3

JBntag-tala

“Ang Babasahin ng Mag-anak”

Inilalathala ng National Printing Co.

CLODUALDO DEL MUNDO

Patnugot

MAR. S. TORRES

Tagapamahalang Patnugot

JOSE FERNANDEZ ZORRILLA

Tagapangasiwa

CARLOS ACUSA

Tagapamahala ng Anunsiyo

{■ . ■

i

3 I

l í i í

i ( r í

< c

i i

Pagninilay

Ang Bukáng-liway wáy:

Ngití ng Panahóng ang inihúhudyát, Awá ng Maykapál;

Sa palad ng Api’y halík na matimyás Ng pag-asang buháy;

Sa kandungang-iná’y isinanlang hiyás Ng tapát magmahál -

Bukáng-liwaywáy ka, minúmutyáng Anák . . A Ang Tanghaling-tapát:

Ang lagáy ng Araw sa dibdíb ng langit, Nakabiting kwintás;

Ang buntóng-hiningáng himutók ng lnit, Pang-akit bulaklák;

Diwang waláng takot sa dilang-panganib, Kung naglálagabláb -

Ang Katanghalia’y buhay ko’t pag-ibig . . .

*At, ang Takíp-silim:

Inubang Maghapong ang nálabíng gandá’y Bakás ng damdamin;

Araw na namutláng nang lumálamlám na’y Pina-panginórin;

Náhulíng Liwanag na ligaya ko pang Pano-panoorin -

Palubóg nang Ilaw ang lagáy mo, Amá . . .

ENRIQUE C. AGLEHAM

ANG TATLONG LAYUNIN NG SINAG-TALA Una: Tumulong sa pagbuo ng isang malakas na damdaming-bayan na cailangan sa kabuhayang pambansa.

lkalawa: Itaguyod ang malinis at mabuting aliwang matatagpaan sa mga dulaan at mga babasahin.

Ikatlo: Makiisa sa mga guro sa ikagagaan ng pag-aaral ng kabataang Filipino, lulo na hinggil sa wikang pambansa.

AnaSINAG-TALA ayinilalathala, tuuiingika-10,20 at SO ng baiva’t buwan ng NatianalPrintingCo.

Tanggapan atpasulatan: 728 Lepanto, Maynila.. Halaga ng isangsipi, 50 sentimo. Ang mga padalang panlathalaayhindi maibabalik kung walang taglay na sobreng may sapatna selyo. Angmuhng pag- lilimbag ng mganüalaman dito’y hindi magagawa mahban kung may tanging pahintulot. Nagharap na ng kahilingaM upang maitala sa Koreobilang pangalawang un noong ika-8 ng Oktubre, 1915, sa tanggapan ng Koreo sa Maynila.

(4)

Pahina 4 S1NAG-TALA Oktubre 20, 1945

Kuwento ni

BRIGIDO C. BATUKGBAKAL

Isang wagas na paglalarawan ng buhay ng mga karaniwang tao sa panahon ng digmaan at ng kapa- yapaan—lalo na sa labas ng lunsod.

P

AGBUNGAD ni Inggo sa bu

laos ay natanaw na niya ang kanyang kubo, tila munting sipok ng yagit sa tugatog. Hu- minto si Inggo, at hinintay ang kanyang asawa, si Lilay.

“Bakit?” ang narinig niya kay Lilay. “Ano’t ikaw’y huminto? Na- papagod ka na ba?”

Sa halip na tugunin ni Inggo ang tanong ng kanyang asawa’y ngumiti lamang siya. Inulit ni Lilay ang pag-uusisa kung bakit nagtigil sa paglakad si Inggo.

“Malapit na tayo . . . hindi mo

Adyang. Kinalabit niya ang nag- sasalitang si Inggo, at nang lingu- nin jiito ang dakong inginuso niya’y nakitang dumarating si Ad

yang.

Akala nila’y magtutuloy sa kanilang kinaroroonan si Adyang nguni’t tumigil ito sa dakong libis ng kanilang pinag-aanihan.

“Lilay,” ang muli niyang narinig.

Napangiti siya. At saka na- ramdaman niyang hinawakan ang kanyang mga kamay... nagkata- ma ang kanilang mga paningin.

o hindi saan man.

Nagunita niyang siya’y di man lamang pinagbabawalan ni Inggo sa mga dadaluhang pagtitipon, nguni’t ang hinahanap niya’y hindi matagpuan kay Inggo. Ibig ni

yang pagbawalan siya ni Inggo tulad nang madalas niyang marinig sa ilang kaibigang dalaga, kung may ibig patunguhan ang kasintahan at ayaw ng kasuyong binata. Ang akala niya’y magka- sintahan na sila ni Inggo, hindi niya nagunitang noo’y ibig marinig ni Inggo ang kanyang pagsang-ayon sa iniluluhog nito.

Nguni’t ang ipinagtataka rin ni Inggo’y kung bakit ang lahat nang dadaluhang kasayahan ni Li

lay ay ipinagbibigay-alam sa kanya.

At kaya lamang nagkaroon ng maliwanag na tunguhin ang kani

lang pagtitinginan ay nang hali- kan siya ni Inggo sa kanilang kaingin. Npon lamang nasabi ni Li

lay na talagang sila’y nagkakagus- tuhan, at si Inggo man ay noon

gandang pangako ng kaligayahan.

“Inggo,” ang sabi ni Lilay.

“Ako ay ... ”

“Ikaw’y ano?”

“Magsisimba ako bukas sa kabayanan.”

Nabatid ni Inggo ang ibig sabihin ni Lilay.

“Oo, ako’y makikita mo sa kp-^

bayanan.”

At muía noon ay nagkasukob na sila sa isang tahanan. Naging maligaya sila sa kanilang pagsa-^

sama, at walang panahong dinilim ; ng di pagkakaunawaan.

Ang kanilang pagsasama’y patuloy sana sa ganap na kaligaya

han. Nguni’t sumiklab ang dig

maan. Sila ma’y nagulo rin sa kanilang pamumuhay.

Halos nalito ang pag-iisip síT inggo sa kanyang nabalitaan sa kabayanan. Hindi niya ibig pani- walaan na ang digma ay makara- rating sa kanilang pook, at kaya lamang napaniwala ang sarili’y nang makita niyang magdaan sa

(Buklatin sa pahina 14)

,c¿unyt< na ANG MGA DAMO

ba nákikita ang ating kubo? Ha- yun. . . Ku! kung hindi pa sumuko ang mga tinamaan ng lintik na mga magnanakaw ay di pa natin makikita ang ating tahanan.”

“Oo,” ang pabulong na tugon ni Lilay. Saka tinapunan ng isang mailap na tingin ang kubong tila isang munting sipok ng yagit sa tugatog. Nabuntong-hininga si Li

lay, at nakaramdam ng mayuming kaba sa kanyang dibdib.

Nagunita tuloy ni Lilay ang mga unang taon ng kanilang pamumu

hay sa kubong yaon, noon ay halos di pa naririnig ang pagdirigmaan ng mga bansa. Anong ligaya ng kanilang buhay noon; si Inggo’y nag-aahon ng mga gulay sa kaba

yanan at sa pagbabalik sa bundok ay uwi na ang lahat ng kanilang kailangan sa isang linggo. Ayaw sana niyang manalig kay Inggo na maidudulog nito sa kanya ang ka

ligayahan sa buhay nang ito’y na- nunuyo pa. Hindi na niya malaman kung bakit nakaisang-palad niya si Inggo. Wala siyang nata- tandaan kundi nang minsan sila’y mag-ani sa kanilang kaingin ay ka- tulong nila si Inggo . . .

Narinig niya ang sabi ni Inggo:

“Lilay, ang buhay ko’y nasa iyong palad. Ikaw lamang ang siyang makahahatol sa kapalaran ko kung mamalagi sa kalungkutan ó kali

gayahan. Ibig kong sabihin ay...

Hindi naipagpatuloy ni Inggo ang sasabihin pa sapagka’t sa su- sulpot ang pinsang-buo ni Lilay, si

Halos walang sang-iglap ay na- dama niya ang mariing halik ni Inggo. Ilang patak na luha ang nag-unahan sa kanyang mga mata nguni’t ang di niya malimot ay ang matamis na ngiting sumu- ngaw sa labi ni Inggo.

Hindi lamang si Inggo ang lu- migaw sa kanya. Marami ang na-’

humaling sa kanya nguni’t-ang di niya malaman ay kung bakit si Inggo nga ang nakaisang-palad niya, kahit ang pagtutol ng kan

yang mga magulang ay gayón na lamang.

Ang tanging nalalaman niya’y magaan ang kanyang dugo kay Inggo. At kahit na saan siya magtungo noon ay kung bakit naibabalita niya kay Inggo. Ibig niyang ang lahat ng bagay na may kinalaman sa kanyang buhay ay mátalos ni Inggo, ibig niyang marinig kay Inggo ang pagsang-ayon kung nararapat siyang magtuloy

NICDAOS AUTO SUPPLY I

g and a

REPAIR SHOP I

a

We receive all kinds of workt

S

Ci General Overhauling, Body Builder, g ffl Upholstery or Duco Painting K

W 349-A P. Campa Manila g

lamang nagkamalay na siya’y ini- ibig na ni Lilay.

“Baka masabi mo pa sa iba ang nangyaring ito, Inggo,” ang sabi sa kanya ni Lilay. Ang ilang pa

tak na luha at ang pagluhog ni Lilay ay naging sanglang di-ma- aUring manakaw kay Inggo muía noon.

“Lilay” . . . at hindi na nakapangusap si Inggo.

“Ano iyon?”

. . . “Lilay, ibig kong malagay tayo sa katahimikan sa lalong madaling panahon. Pumapayag ka ba?”.

Walang naitugon si Lilay kay Inggo. At sa pananahimik ni Li

lay ay parang natanaw ni Inggo ang magandang kinabukasan ng kanyang buhay, naiwangis niya ang kanyang kapalaran sa isang marikit na bukang-liwayway, na ang tanging silahis sa landas ng kanyang buhay ay pawang ma-

FOR PROMPT, ACCURATE, DEPENDABLE AND

GENUINE

Auto, Truck, Farm Tractor, Farm Ijnplement,Thresher, Huller,and Sta- tionary Engine SPAREPARTS

Calion

SERVICE PARTS SUPPLY

218 Lope deVega, Manila Service Engine Parts, Injection Pumps, Nozzles, Magnetos,Plungers and Barréis, Thresher . cylinder teeth, Engelberg Huller parts.

RIGHT SPARE PARTS foryourUnits guaranteed by Staff of ex-PCC and

ex-IHC men.

Reasonable Prices . . . Efficient Service

(5)

Oktubre 20, 1945 SINAG-TALA Pahina 5

Ang Afyng

MGA KAIBIGANG KANO

ni

ERIBERTO A. TABLAN

M

ARAMI sila—ang mga kaibigan kong masayahin at palabiro nguni’t hindi ko na babanggitin pa ang kanikani- lang pangalan at bayang pinanggalingan sa Amerika, tulad ng ginawa ng yumaong si Ernie Pyle.

Tutukuyin ko na lamang ang ba- w_a’t isa sa kanila sa taguring gi- líS^amit ng lahat—si Joe.

Ang kaunaunahang naging kaibigan kong GI Joe ay aking naki- lala sa isang paraang kungdi man masasabing kaiba ay maituturing namang pambihira.

Minsan, noong kapapasok pa la

mang nila sa lunsod, ay inabot ako ng gabi sa lansangan. Umiiral pa noon ang “Curfew” kaya gayón na lamang ang aking takot na ako’y madampot ng mga M.P. Nang ako’y malapit na sa aming taha- hanan ay bigla na lamang tumigil ang isang “jeep” at isang Kano 3$ig nanaog at mabilis na lumapit sa akin.

.“Saan ka galing? Ano ang pangalan mo? Saan ka nakatira?

Mayroon ka bang pases?” Mala- kas at sunudsunod na usisa niya sa akin kaya hindi ako nakahuma sa l|iki ng aking sindak. Datap- wa’t bigla namang bumaba ang kanyang tinig at halos pabulong na nagtanong, “Mayroon ka bang whisky?”

Noon lamang ako nakahinga nang maluwag at sinabi kong may

roon. Sumama siya sa amin. Bi- nuksan ko at ibinigay sa kanya ang isang botelya ng alak na na- -d' Thensiya ko sa mga naka-loot.

“Wow!” namumulang sigaw ni

ya. “Anong klaseng alak ito?”

“Alak-hapon,” sabi ko, sapagka’t .gayón ang nakalagay sa etiketa.

“Kaya pala,” wika niya’t ibina- lik sa akin ang botelya. “Hindi katakatakang maging baliw ang mga diyablong Hapones na iyan.”

Upang huwag siyang masiphayo ay nagpahanap ako sa aking may- bahay ng diyenuwaing alak. At muía noon ay naging magkaibigan kami/ Madalas siyang magtungo sá amin at marami siyang naiku- wéntong pavvang karanasan niya sa digmáín. Marami-rami rin naman ang mga de-latan g naibigay niya sa amin at marami-rami rin ang mga walang lamang botelya ng alak na naipon sa aming paming- galan. Talagang usapan na namin na siya’y aking kukumparihin

nang bigla na lamang naputol ang pagtungo niya sa amin. Nawika namin na marahil ay naipadala si

ya nang madalian sa larangan kaya nagkagayon. Kung minsan naman ay naiisip ko na marahil ay may nakapagsabi sa kanya kung gaano kalaki ang kapinsa- laang niyayapos ng isang nagiging kumpare dito sa atin kaya mina- buti na niya ang umiwas. Ewan ko rin.

Isa namang Joe ang aking na

ging kaibigan at nakatalik sa loob lamang ng maikling panahon.

Naghihintay ako noon ng isang trak na magdadala sa akin sa Wakwak na sana’y aking papasu- kan, nang sa aki’y lumapit ang isang Kano. May hawak siyang isang botelya ng alak.

“Alam mo,” wika niya sa akin at napansin kong ang kaunting nababawas sa alak niyang hawak ay may bisa na sa kanya, “ang lahat ng tao ay aking kaibigan.

Ikaw ay aldng kaibigan kaya heto, uminom ka.”

Tumanggi ako sapagka’t tala

gang nangihgilag ako sa bagay na iyon.

“Bakit, natatakot ka ba? Apro

bado ito ng Provost Marshal.”

At, ako’y pinilit na uminom kahit kaunti. Naisip ko tuloy na gumamit ng isang estratehiya.

“Nguni’t naeksamen na ba iyan ng mga optiko?” Sabi ko.

“Ng mga optiko, at bakit?” Na- mangha siya.

“Mangyari’y may mga alak na masama sa mata,” pakli ko sapag

ka’t noo’y nabalitang marami ang nabulag dahil sa pag-inom ng alak. Ngüni’t nabigo ako sa pag- asang siya’y matatawa sa aking latoy. Sandali siyang nag-isip at pagkatapos ay kinuha sa kanyang lukbutan ang kanyang salamin sa mata at kanyang isinuot. Humi- na tuloy ang aking loob dahil sa pagkabigo kaya ako na ang humi- ngi ng alak. Matalik na matalik ang aming pagkakaibigan nang kami’y maghiwalay.

Huwag naman ninyong iisiping may sugapa na ang lahat ng aking mga kaibigang Kano. Ang gayong pag-aakala ay lisya sapagka’t si Joe, ang kaibigan ng aking pa- mangkin at kaibigan na rin naming lahat ay naiiba. Wala siyang bisyo—hindi umiinom ng alak at hindi rin naninigarilyo. (—Ang

"VictoryJoe—one cigarette?”

bait, hane po?)

Nguni’t tulad ng karamihan sa kanila, si Joe ay masayahin at pa

labiro. Gayón na lamang ang aming kasayahan kung siya’y nag- tutungo sa amin, sapagka’t hindi maalis sa kanya ang pagpapatawa.

Naroong kunwari’y pinagtatahi-

I

HAVE RETURNED

FRED M. HARDEN

Solé Iniporter

PLAZA LUNCH

Manila, Philippines

tahi niya ang kanyang mga daliri sa kamay at naroon ding mag- bilang siya ng katakut-takot na salapi na wala naman sa kanya.

Kung minsan naman ay magkaka- kanta siya at isasayaw ang maliliit na bata sa amin. Datapwa’t sapul

(6)

Oktubre 20, 1945 Pahina 6 ___________ ______________________ SINAG-TALA__________

"HANGGANG PIYER" - Palabas J\[a Pinanood Ng 25,000 Teto

PAG4BIG AT PANATA (Karugtong ng nasa pah. 12)

K

UMITA ng humigtt-kumulang sa P50.000 at pinanood ng di-kukulangin sa 25,000 katao sa loob ng mahigit na isang buwan, iyon ang rekord ng dulang Hang- gang Piyer,” ang Ialong napabantog na palabas sa mga “slage shows”

sa Maynila.

Ngayon ay bukambibig na ng Iahat ang "Hanggang Piyer.” Ito ang naging. dahilan—at malimit na maging dahilan, ng pagbaba sa

"jeep” ng maraming babaing Pili pina at pakikipag-away sa sinu- mang sumigaw ng "Hanggang Pi

yer. Lahat halos ng pahayagan, sa Tagalog at Ingles man ay gina- mit ang hanay na iyan—"Hanggang Piyer,”—a t malimit na dinaragda- gan pa ng "Iamang.”

yumao ang kanyang ama.

Kumalat ang pagiging “popular”

ng “Hanggang Piyer” hanggang sa malalayong lalawigán. Nitong mga huling araw, sa pangalawang ulit ng paglalabas, ay trak-trak ang du- marayong mga taga-probinsiya, upang mapanood Iamang ang tinu- rang palabas. Isang Irak ng mga kawal Pilipino ang nagsadya sa dulaan, isang araw ng linggo, upang panoorin Iamang ang mga kakulukutuyan nina Pugo at Togo.

Noong panahon ng Hapones ay kamuntik nang mautas sina Pugo at Togo—dahil sa kanilang págbi biro. Ang biro nila sa mga Hapo nes ay may-kinalaman sa pagkagi- liw ng mga Ponjap sa mga relo, al Ang unang binalak na pamagal

nina Mariano (Pugo) Contreras at Domingo Principe ay "Hanggang Sa Pantalan. Sa mungkahi ng aming Patnugot (na kabilang din sa "staff” ng F. P. Productions), ay ginawang piyer ang pantalan, sa matuwid na mahirap unawain ang kahulugan ng pantalan. Sa simu- la’y "Hanggang Piyer" ang pinag- kasunduan nguni t bago itinuloy ang palabas ay inalis na ang “sa.”

Hindi pa nag-uumpisa ang pala

bas ay naging bukambibig na ang

"Hanggang Piyer." Ito’y narinig muña sa bibig ng inga Iimpiya-bola.

dinala sa mga palengke. at pagkatapos ay dinampot nga ng mga pa

hayagan. Hindi iilang pangulong tudíing al mga pitak sa mga paha

yagan ang tumukoy sa "Hanggang Piyer."

Ang pinagkakaulangan ng kasay- sayan ng "Hanggang Piyer” ay si Mariano (Pugo) Contreras. Siya din ang naging direktor ng tinu- rang palabas, katuíong si Oscar del Rosario sa pag-aangkop ng mga bilang sa tugtugin. Nguni’t ang mga biruan ay sariling-sarili nina Pugo at Tflgo.

Ang gumanap ng pang-unang papel na babae ay pinaghalinhan nina Zony Quison at Estrella Kuenzler. Si Coring man ay nagkasakit din sa labas na ito at kina- ilangang palitan ni Sari. Nguni’t sina Pugo at Tugo ay patuloy sa kanilang pagpapatawa—kahit na isang araw ay hindi gaanong na

ging mabisa ang pagpapatawa ni Togo (Andrés Solomon) sapagka’t

gayundin naman sa mga pagbaba- lita ng "Tribune” noong araw. Hu- migil-kumulang ay ganito ang ginawa nilang biro:

Pugo: "Alin ang pinakamalakas umutas sa buhay ng tao, malakas makapagpalubog ng bapor, at ma- kapagpabagsak ng aeroplano .'

logo: “Masinggan.

Pugo: "Hindi.”

Togo: "Kanyon . . .. Anti-air- craft. . . ”

Pugo: "Hindi lin.

Togo: “Dinamita... torpedo...

Pugo: "Lalong hindi.

Togo: "Aber, e ano?

Pugo: "Ang TRIBUNE."

ngarap niyang maidulot kay Lita, . tagumpay na mahalaga at matim- - bang sa'kanyang puso.

Madaling araw na nang matapos ang kasayahan!

Ang mga huling panauhin a mapayapang inihatid nina dojiy Luisa, Remy at Lita. Namagit ang malugod na pagpapaalamai.

ng panauhin at ng may-bahay.- Iyon na Iamang ang mga huling butil upang mabuo ang kuwintas hg isang matagumpay na pagdi- riwang. Huling nanaog ay si doktor Santos.

SINAPUGO AT TOGO, ang mga bantog namapagpatawa, ay kumikita ng P1.400 isang linggo. Mayroon silangmga minsanang labas na “extra” nabinabayaran hanggang P500 isang araw. Ang“hit" nilasa dulaan ayang “Hanggang Piyer.”

SICARMENROSALES (nasaaming pabalatíay nagtapat na “tapos na ang tampuhan” nila ni Rogelio de la Rosa.

Ang ibig niyang sabihinay maaari silang lumabas na magkatambalsa pelikula.

Ang totoo ay nasasabik ang madlang ma- nonoodna mapanood uli ang pareha sa

‘Señorita,” Lambingan” at "Tampuhan.” L[] Mga sapatos na may taglay na uri ang aming katangian

RUBEN FOOTWEAR [n Manggagawa * Mangkukumpuni *

[n Pakyawan at Tingian

S 354 Legarda Maynila 338 Raon

Nang muling magbalik ang katahimikan ay saka Iamang suíJSl-, gi sa ata-ala ni donya Luisa si mang Pedro.

“Nahan ang iyong ama?” pa- nggigilalas na tanong kay Lita.

Si Lita’y hindi kaagad nakasa- got. Natigilan siya at parang na- tulig sa tanong na iyon.

“Nasa labas yata, ah!” ani Remy.

Si Lita’y matuling lumabas upang tignan ang kanyang nali- mutang ama. Sumunod din ang mag-ina kay Lita. Wala, wala doon si mang Pedro. Si Lita’y muling nagbalik at nagtungo 'éa may durungawan. Ang kanyang nakita sa lupa ay si doktor Santos na nakatayo sa harap ng kanyang kotse. Nguni’t nang bumaliiig siyang muli sa bulwagan ay bigla siyang natigilan. Para siyang na- hambal at nagdalang awa sa nakitang ayos ng kanyang ama.

Hindi kinukusa’y napasugod si Lita. Niyakap ang kanyang mang nakalungayngay sa pagka- kaupo.

“Kaawaawang ama ko!” paiyak ni Lita.

Patakbong lumapit sina donya Luisa at Remedios upang alaLJm kung ano ang n^ngyari.

Samantalang sa lupa, si doktor Santos na sasakay na Iamang sa kanyang • kotse ay napatigil nang marinig ang tinig ni Lita. Tumi- ngin siya sa durungawan. Nakita ni ya ang pagdungaw ni donya Luisa.

“Bakit po?” tanong ni doktor Santos, “Ano ang...”

, “A, doktor Santos!” pahingal na sambitla ng donya, “Umakyat kayo, madaliii!”

(ITUTULOY)

(7)

Oktubre 20, 1945 SINA G-TALA Pahina 7

Pagpapafyisafyt...

ni Pxosaiia A. Aguiiar

» MAIKLING KUWENTO

Bihirang pu- song umiibig ang n a ha han dang magpakasakit ng tahasan, alang- alang sa iba.

ang pakikipagibigan ko sa kanya.

' Si Mercedes ay biglang nalumbay at ang kanyang sabi ay:

“Para mo ng awa, huwag mo nang ipagpatuloy. Sarilihin mo na ang iyong kaligayahan.”

“Bakit naman. Hindi ba’t ikaw ay aking kaibigan na dapat pag- tapatan? Hindi ba’t ikaw’y nangako sa akin na tayo’y magdada- mayan sa anumang suliranin sa buhay—kalungkutan man ó kasayahan? Ang lahat ng aking pag- tatapat ay hindi ko maaaring ipa- hiwatig sa mga kapatid ko kaya’t ikaw ang minarapat kong pagsa-

H

“Huwag na. Ipagwalang-bahala

mo ang aking anyo sapagka’t walang anuman ito. Ang pakikipagibigan ay tapos na sa akin. Na-

pagtanto ko na ang kalooban ng ______ _____ _ isang' lalaki—pawang balatkayo,” bihan. Hindi mo ba ako maaaring ang dali-dali niyang tugon,

“Mercedes, huminahon ka. Itu- INDI na sana dapat ungka-

tin ang lumipas na kahapon kung -nais nating maghilom ang sugat na likha nito. Nguni’t ang mga gunita ang nag-uudyok upang sumariwa sa ating alaala ang mga pasakit at himutok ng

buhay. Ang pag-ibig nga naman! _______ , ... o ___ =

Masarap bigkasin—mahirap ala- r¡ng mong ako’y iba sa iyong mga lambot sa damdamin ni Mercedes, lahanin. kakilala. Ang aking kasiyahan ay Kaya’t muía noo’y walang tagpo

Siyam na taon na ang lumipas nababalot ng isang maulaf) na ka- namin ni Mario na hindi ko isi- nang kami ni Mercedes ay mag- hapon. Kung kaya’t ang aking nangguni kay Mercedes. At si- kaibigan. Marahil, sa mga san- ayos ay g-anito—palaging masaya Mercedes naman ay matiyagang- dáling ito’y kanya nang nalimu- —sapagka’t ,pinipilit kong malí- matiyaga sa pakikinig. Kung anu

ían. Anupa’t sa katagalan ng pa- niutan ang' lahat ng saklap upang man ang kanyang damdamin sa uahon, ang aking sapantaha ay harapin ang isang masayang hi- mga sandaling yaon ay hindi ko maaaring hindi magkamali, sa- naharap. Hala, ngumiti ka at ipinag-ukülan ng pansin. Wala pagka’t si Chedeng ay isang ba- magtapat ka sa akin, sige na...’’ akong ibang isinaloob kundi ang baing mayumi, marikit, at ma- ^.t si Mercedes ay nagtapat at aming pagmamahalan ni Mario, hinhin—mapagtimpi at mapagma- aking naunawaan ang lahat. Nagdaan ang mga araw...

hal.w Samantala’y isang salawahan Muía noon ay matalik na ka- bfang kami’y nasa ikaapat na at mapagimbot naman ako. ming magkaibigan. Walang san- baytang ng aming pag-aaral ay Nasa jkatlong baytang kami sa dali na hindi ko siya pinaghaha- nahiwalay sa amin si Mercedes sa-

“high school” nang magsimula ang nap at siya’y ganoon din. Anu- pagka’t siya’y napababa ng “sec- aming pagkikilala. “Laboratory pa’t ang aming kawiliwiling pag- tion.” Hindi ko lubos mawatasan period” namin noon. Lumapit ako sasamahan ay kinainggitan ng kung bakit bumaba ang kanyang at nakiupo sa kanyang tabi. Tini- marami. Isang hindi sukat aka- marka gayong siya’y masikap na- tigan ko siya—nangingilid ang laing pangyayari ang biglang umi- man sa pag-aaral. Ang kalung- kanyang luha. Tií--- - ' ' ■ - - - -■ ... - - - -- - dahilan ng kanyang anyo.

ltónyang sagot ay:

“Wala, nalulungkot ako.”

“Maaari kaya na ang isang tao ay manimdim ng walang sanhi,”

ang pakli ko. “Huwag kang ma- ngamba. Magtapat ka at ako’y nahahandang dumamay sa iyo.”

K Enrollment is in full swing at the— “]

sine sa lalawigan. Ang aming pagkikita ay naging madalang.

Abril noon nang ako’y operaban sa apendisitis sa Ospital Heneral.

Ipinasabi ko kay Mario na sumu- lat kay Mercedes upang ipagbi- gay-alam ang aking karamdaman.

Ang hindi pagtupad ni Mario sa aking kahilingan ay napatunayan ko nang si Mercedes ay dumalaw na may hinampo sa akin. Ako’y nagtaka, nguni’t aking ipinagwa- lang-bahala sapagka’t si- Mario ay naroroon sa mga sandaling yaon.

Nang lubusan nang maulila si Mercedes ay inanyayahan ko na siya sa aming tahanan. Pinaun- lakan niya ako kaya’t wala ta-

pagbigyan?” . . _

Ang aking binigkas ay nagpa- -ming lakad ni Mario na hindi kasama si Mercedes, maging sa sine

í T L A S T They Are Back

Itinanong ko ang ra] sa akin—ako’y nahumaling sa kutan ng kanyang mukha ay hindi Ang ¡sa naming kamag-aral. Isang nagbago. Taglay pa rin niya ang

lalaking makisig at matalino—na isang napakaamong anyo — mga hinahangaan ng halos lahat ng matang tila umiiyak at nangu- aming mga kasamahang babae. ngusap.

Ito’y walang iba kundi si Mario, hiwalay ay lalong sumidhí ang Isang hapon, sa aking malabis na aming pagmamahalan.

tuwa sa pag-uukol ni Mario ng Pagkatapos ng aming pag-aaral pagmamahal sa akin, ay malugod sa “high school,” si Mercedes ay kong ipinagtapat kay Mercedes natanggap riá “checker” sa mga lamang

Subali’t sa aming paghi-

* /Vterle Norman

I Br ffiuxr 3Fasl|tnn

AUTHORIZED BY THE GOVERNMENT

Beauty Products used extensively in the pre-war days by ladies of taste and dis- tinction at the Manila Hotel Beauty Shop are now available to help restore to women what is theirs—B e a u t y .

Merle Norman coid cream, powder, rouge, lip- stick, cologne and lotion are all you need to reclaim your charm.

DRESSMAKiNG & HAIR SCIENCE

Ask Your Druggist for—

Merle Norman

Enroll at Dasmariñas and David, near the People’s Bank S

Distributors Contact ISIP BROS CO., INC.

448 Juan Luna

(8)

Pahina 8 SINAG-TALA Oktubre 20, 1945

• NOBELA

(Ika-2 Labas)

ISA PANG

BAYAM

N

ANGINGINIG ang mga kamay na iniangat ni Ramón ang tarangka ng kanilang pinto.

Kinabig niya ang malaking pintuan na lumangitngit pa nang ma- buksan, Ang unang bumati sa kanyang mga mata ay halos nag- páwala sa kanyang malay.

Sa kanyang harap ay nakatutok ang mga baril na nangingislap ang bayoneta. Nakita niyang ang mga may-hawak nitó ay pawang mababangis ang mukha. Marumi at nangangamoy ang mga suot na uniporme, at sa kanilang mga mata ay madali siyang nakadama ng takot.

Narinig ni Ramón na nagsalita ang isang nasa likuran ng kaharap niyang kawal. Nasabi niyang pinuno marahil ang nagsalitang ito, sapagka’t noo’y isa-isang ibi

naba ang mga bayonetang naka

tutok sa kanya. Sa isa pang utos ng pinuno ay rumaragasang pumasok sa loob ng kanyang tahanan ang mga kawal.

“Ako’y si Kapitan Omura,” sa wikang Ingles ay pakilala kay Ramón ng pinunong Hapones.

“Kami’y mabubuting kaibigan.

Ikaw ba’y kaibigan ng mga Hapo

nes o ng mga Amerikano?”

Madaling naunawaan ni Ramón ang kinabibitinan ng kayang buhay kaya’t nakangiti siyang tu- mugon:

“Ah, siyempre, kaibigan ako ng mga Hapones. Bakit ako magiging kaibigan ng mga Amerika

no? Ang mga Amerikano ay walang ginawa kundi pahirapan kami. Samantalang kayo’y dumating dito upang kami’y tubusin, hindi ba?”

“Ikaw ay mabuting Pilipino,”

nakatawa nang pakli ng Hapones.

“Tayo’y magiging magkaibigan.”

“Tuloy kayo... Tuloy kayo, Ka

pitan Omura.” Buhay na ang loob ay anyaya ni Ramón. “Ariin ninyong sarili ang aming tahanan.”

Magkasabay nang pumapanhik si Ramón at si Kapitan Omura, nang bigla silang makarinig ng kalabog. Natigilan na lamang si Ramón nang makita niyang naka- tumba ang kanyang mga silya at mesa. Pinag-aagawan na ng mga sundalo ang kanilang natagpuang alak, sigarilyo at pagkain, at ang mga iba’y patuloy naman sa pag- .. haha|ughog. Isang nakangising Hapones ang nakita pa niyang dahan-dahang lumalapit kay Lui

sa, habang ito’y mahigpit na na- kayakap sa dalawang anak at nagpapakaliitliit sa isang sulok.

Salamat at sa isang matalim na

utos ni Kapitan Omura ay matuwid na nagsitayo ang mga kawal.

Nawari ni Ramón na kaipala’y pi- nangaralan ang mga ito, sapagka’t matapos magsalita ang kapitan ay kumilos na sila nang maayos.

“Dinaramdam ko ang nangyari,” ani Kapitan Omura. “Hindi nila nalalamang ikaw ay kaibi

gan.”

ni ^eodorico Q. Santos

Kapitan Omura. Sa pagitan ng pagsasalin ng alak ay ulit-ulit na sinasabi ni Ramón na talagang talo na ang mga Amerikano, at habang pinupuri niya ang tapang ng mga Hapones ay lalo namang nagpapakita ng yabang ang pinu

nong Hapones.

“Ah, walang anuman iyan. Wa- lang anuman...” ani Ramón at tinawag ang asawa. “Luisa, mag- handa ka ng pagkain para kay Kapitan Omura at sa kanyang mga kawal.”

Nang tumayo na si Luisa upang sumunod sa kanyang utos ay hu- mila si Ramón ng dalawang silya at naupo silang magkaharap ni

Naputol ang pagsasalita ni Ra-'~

mon, nang buhat sa kanyang \§ilid na aklatan ay lumabas ang isaríjg kawal. Ito’y tuwid na tuwid na tumayo biláng pagpupugay kay— - Kapitan Omura, saka nagsalita nang mabilis at sunud-sunod sa tinig na pagalit.

Kinabahan si Ramón nang ma

kita niyang biglang tumayo si Kapitan Omura. Ito’y pagalit na sumulyap sa kanya at saka hu- makbang nang malalaki na pa$?h riod sa kawal. , Siya’y namumut- lang sumunod.

Ang mga ikikilos ni Mang Ramón sa harap ng ka- away ay maaaring maging sanhi ng kanyang pagi- ging isang taksil o matapat na Pilipino.

Halos hindi m^kapamwala si Mang Ramón sa narinig niyangsinabing kanyang anaknakawal.

Sa bungad pa lamang ng kan

yang silid na aklatan ay natu- nugan ni Ramón na may masamang mangyayari. Nakita niyang si Kapitan Omura ay nanginginig at mapulang-mapulang namay- wang sa harap ng isang malaking larawan ng Pangulong Manuel L. Quezon na ang nakapalamuti ay isang bandilang Pilipino at isang bandilang Amerikano. Na- gunita niya ang ukol sa isang Pi- lipinong pinatay sa Iloko sapagka’t ito’y tumangging alisin ang bandilang Amerikano sa kanyang tahanan kaya siya’y biglang kini- labutan.

At bago nakapagpaliwanag si Ramón ay mag-asawang tampal ang biglang dumapo sa kanyang muka. Ito’y sinundan pa ng kali- wa at kanan ni Kapitan Omura, hanggang sa dumaloy ang dugo sa kanyang bibig at ilong. Nakara- ramdam na ng hilo si Ramón nang marinig niya ang sigaw na “Ta- tay... Tatay ko...” ng dalawa niyang anak. Nakita niyang si Luisa’y maputlang-maputlang na- pasandál na laman¿ sa tabi rig pinto samantalang pigil-pigil nito ang umiiyak na sina Berting at Rosa.

“Dinaramdam ko ang magalit nang ganito,” nakasalikod-kamay at paroo’t-paritong lumalakad sa harap ni Ramón ay wika ni Ka

pitan Omura. “Subali’t, dapat malaman ninyong mga Pilipino na aalisin namin áng lahat ng masamang bakas ng Amerika sa bayang ito. Kayo’y bibigyan na

min pg paglaya, sa pasubali na, kayo’y tutulong sa amin. Naiín- tindihan mo ba?” „

“Opo” mapakumbaba ay tugon ni Ramón.

1 “Dinaramdam ko ang magalit nang ganito,” ulit pa ni Kapitan

(9)

Oktubre 20, 1945 SINAG-TALA ranina y

PAG-IBIG

aí Panata

• NOBELÁ (Ika-2 Labas)

“Ang kabiguan ng pag-asa ay hindi maaaring malimutan. At isipin ninyong malagay ako sa paghihintay ng wala!” sagot ng donya.

“Buweno!” pangiting pakli ng doktor, “Ngayon marahil ay wala na kayong sasabihin.. . narito na at saka inulit bata!” ang wala sa loob ay naibu- ako!”

ni MAR. S. TORRES

aking tatawagin ang inyong hinahanap!”

—».ay jtvemy, suba- Sumunod ang panauhin. Mga li’t ang kanilang pansin at mata- ilang Jiakbang lamang buhat sa ___

pat na paghanga’y nauwi sa ka- kanyang pinanggalingan ay hu- panauhin.

tulong-tulong ng mag-inang turna- minto at hinabol ng tingin ang «Abát » patigagal ng bina- tanggap ng mga panauhin, kay kariktang nababago sa kanyang ti> «Doktor Santos> anong kapa. <

0 es- pan an a. laran ang naghatid sa inyo sa da-

Tunay na namukod si Lita sa Ito kaYa si Remedios?” tanong kong ito?„ at ang patuloy pa ng 5 pagkakataong iyon.

“Donya Luisa!” sambitla ng

,,T. < . .. ícvxciii uaguaviu u<x-

—--- — Ito kaya si Remedios, tanong kong ¡to?” at ang patuloy pa ng - - — Tumbalik sa sa sanli ng panauhin, at pagkata- lonya) <<Mabuti pa palang hindi -kanyang inaasahan, ang kanyang P°s magpalinga-linga at tapunan kayo pinaaanyayahaili SUmisipot

T

ANGING tangí ang pagdiri- wang sa kaarawan ni Reme

dios. Halos natipon ang mga li- taw na angkan sa mga bayang karatig ng Poblasyon. Maging

j ang pangulong bayan, ang kalihim Tumango si Lita _J---- . „„ „ --- ---„ ---

a> ang punong lalawigan ng Bu- anS anyaya.- “Tuloy na kayo at long sa sarili ng panauhin. “E> ano pa nga ba ang sasabi- iakan ay nagpaunlak sa anyaya ni aking tatawagin ang inyong hi- Nang iangat na muli ang kan- hin ko!” tanggap ng donya at donya Luisa. Lahat halos ay may nahanap!” yang ulo ay siyang pagtatama ng pagkasabi niyon ay bumaling kay dalang handog kay Remy, suba- Sumunod ang panauhin. Mga tingin nila ng donya. Lita na noo’y nakikinig lamang at

í-tz. ... ’ . - - - titingin-tingin sa dalawang nag-

uusap.

Tawagin mo, ineng, si Reme

dios” utos ng donya kay Lita,

“Sabihin mong narito ang kan

yang doktor!”

Dali-daling sumunod si Lita.

Tila napamulagat ang doktor sa kanyang narinig, sapagka’t nag

kamali ang kanyang akala sa da-

“Si donya Luisa naman!” salag lagang sumalubong sa kanya.

pa palang hindi paligid ay naging mabulaklak, na-

sabugan ng madlang papuri at higit doo’y napadambana sa puso ng karamihan ang kanyang kariktang may samyo ng isang bagong bukad na bulaklak.

Kay dami ng ipinakilala sa kanya ni Remedios. Marami din ang nailapit sa kanya ni donya Luisa.

Subali’t ni isa man doon ay walang natandaang pangalan si Li

ta. Ang lahat ay tinutúgon la

mang niya ng ngiti, ng bahagyang pagyukod ng ulo na tila bunga ng - kanyang kakimian at pag-aala- nganin sa kalagayan ng kanyang

<j3iga kaharap. Hindi nalalaman ni Lita, na ang mga kilos niyang iyon na para sa sa kanyang palagay ay pag-aaral at pakikibagay sa. pagkakataon, ay pinag-uukulan ng pansin at masuring pagsubay- bay, hindi lamang ng mga binata at dalaga kundi ng mga magu- magulang ng mga iyon na siyang higit na nakawawatas ng mabubuting kaugalian.

Malapit nang magsimula ang sayawan nang bumungad ng buJ- wagan ang isang tila nahuling pa- . nauhin. Si Lita lamang ang na- ->iwan doon sa bungad ng pintuan, pagka’t si donya Luisa ay nasa kusinaan at tinitignan ang lagay ng mga bagay-bagay doon, samantalang si Remedios ay nasa kabT- lang panig ng bulwagan at abala sa pakikiharap sa kanyang mga kaibigan.

Napatingin si Lita sa bagong dating. Iyon naman ay tila naga- langanin nang makita si Lita at tila nagbalak pang lumisan sa pag-aakalang nagkamali siya ng pinatunguhan. Nguni’t ang matamis na tinig ni Lita’y tila hindi kayang paglabanan:

"Magtuloy kayo!” ani Lita.

Napangiti ang panauhin. Pag- katapos matitigan si Lita ay magalang na sumagot: “Tila po nagkamali ako. Ito po ba ang tahanan ni donya Luisa?”

ng tingin ang karamihan ng mga kay0¡»

panauhin ay tumungo sa kanyang

niyayapakang dako na tila hiña- _ ___ -______ __ _„ - ... - , . hanap ang wastong kasagutan sa ng doktor, “Hangga ngayon ba’y Gayunman, upang tiyakin ang kanyang tanong. “Kay gandang natalala pa ninyo iyon!” kanyang pag-aalinlangan ay nasa-

Patuloy sa mahinhing pagdaloy ang buhay ni Lita, na kaugnay ng buhay ng mga taong nasa kanyang paligid.

kanyang pag-aalinlangan ay nasabi ang ganito: “Iyan yata ang bunso tninyo.”

“Sino, si Lita?” pagulat na sagot ng donya, “Nalimutan na ba .ninyong iisa ang aking anak?”

Napatawa si doktor Santos, lisa nga pala' ang anak ng donya, na nang may limang taon ang nakararaan ay nailigtas niya sa isang mabigat na karamdaman, kaya nga buhat noon ay siya na ang naging palagiang manggagamot ng mga de Luna,. Kay dali niyang makalimot.

“Doktor!” masayang bati ni Remy, “Kailan kayo dumating?”

“Kangi-kangina lamang!” na- kangiting sagot ng binati, “Ku- musta ka?”

“Abá..,” ani Remy, “Ano bang kumusta,—batiin ninyo ako!”

“Kaarawan ngayon ng inyong pasiyente!” katlo ni donya Luisa.

“Buweno!” masayang tanggap ng doktor, “Nais ko ang isang ma- luwalhating kaarawan!” at kina- mayan niya si Remedios.

‘Salamat!” ani Remedios at pagkaraan ng pakikipagkamay niya sa doktor ay kinawit naman ang kamay ni Lita na noo’y ma- tamang nakikinig ng usapan,

“Ang aking kaibigan at kababata, doktor!” ani Remy.

“Isang karangalan ko!” ani dok

tor Santos, kasabay ang pag-aabot ng kanyang kamay sa nakikiming si Lita.

‘Bahagya nang nakapangusap si Lita. Wala siyang nagawa kundi tupdin ang hinihingi ng" magandang asai, bagama’t ang kalooban ni Lita ay tila alapaap at di ma- wasto, sanhi sa nakalulunod na papuring noon lamang niya narinig, na buhat pa naman sa isang kilalang manggagamot.

(10)

runrna in SIN AG-TAL A Oktubre 20, 1945

SI DELYMAGPAYO ay malamang na muling marinig ang tinig sa radyo.

A

NG pangalan ni José Corazón de Jesús ay muling nanariwa sa gunita ng hayan nang ipaíabas sa dalawang dulaan sa Abenida Rizal and kanyang "Gahaman. at

"lrog, Paalam (ilong huli’y ibina- lay sa kanyang “Ang Pagbabalik. ) Ang Gahaman ay bindi lamang sadyang katha ni Huseng Batute, kundi ang isa sa Iumabas ay anak din niyang tunay, ang ngayo y kiía- la sa pangalang Corazón de Jesús.

Si Corazón de Jesús ay unang nagkaroon ng pagkakataon nang siya’y gumanap ng isang maliit na papel sa Ang Haring Hampas-lupa.” na ang bubay ay may-kinalaman sa makala ng Pransiya, kay Francois Villqn. na ginanap ni Fernando Poe.

PALABAS siLuningning sa mga lalawigan-atdoon tinatagpo ang kanyang mga tagahanga.

K T nabanggit na rin lamang natin si Fernando Poe, nalimutan na ba ninyo ang kanyang “Paíaris r-ang "Robín Hood” na Pilipino t Ngayo’y kasalukuyang inihahanda ang isang malaking samabang pi- namagatan niya ng “Palaris Enter

prises. ’ Ang samabang ito’y kabi- bilangan ng isang estudiyo. isang bahay-kalakal, isang tindaban ng radyo, isang palimbagan. magasin.

"E?" UNG alukin ng isang kontra-

“ " ta sa Hollywood si Pat Mija

res ay hindi katakataka. Ang kan

yang Iarawan na kuba ni Maynard ng Metro Goldwyn-Mayer” ay iti- nuturing ngayon sa Amerika na larawan ng gandang Pilipina. Gan- yan din ang masasabi natin kina Pugo at Togo, na maraming larawan ang nakarating sa Hollyjvood nang kunan sila sa bantog nilang Jabas na “Hanggang Piyer.”

A

NG gipagawa nila ngayon, ba bang wala pang kubanan ng peli kula:

Si Gerardo (Jerry) de León ay tagapamabala sa Club Rio.

Si Ely Ramos ay isa nang manga ngalakal—sari-sari ang kanyang pa ninda.

Si Angel Esmeralda ay nagyayao t dito sa Ialawigan sa pamamagitan ng kanyang sáriling trak.

Si Mila del Sol ay nangasiwa ng isang “nigbt club," ang “Villa Her mosa”—pangalang kuba sa isa sa mga pelik ula niya noong araw.

Si Armando (Pinoy) Cris ay na

sa kampamento Murpby pa rin. at siya ang namamabala ng pangkal ukol sa aliwan ng mga kawal.

Si Norma Blanca flor at Ester Magalona, ay kapuwa maligaya sa piling ng kanilang mga kabiyak ang una’y nasa Baliwag, at ang pa- ngalawa’y sa Nueba Biskaya.

Si Sonta Reyes ay maligaya sa nag-aalaga sa kanyang unang sup- ling.

Si Luningning ay patuloy sa paglabas sa mga “ttaveling shows,” at kamakailan lamang ay kasama nina Alfonso Carvajal, Florentino Balle- cer,. atbp.

Si Rogelio de la Rosa ay naglili- bot na rin sa mga Ialawigan sa pamamagitan ng kanyang pangkat na datipg nagpapalabas sa Lotus.

Pagkatapos ng kanilang kontrata sa special Service” ng hukbo ay muling magbabalik sa Alegría sina

MAáAYA si Manuel Condesapagka’t ga- gawauli sita ng pelikulasa L-V-N ni

Mita, del Sol. ,

ng rondalya. Ang buong pangkat • ng Filipiniana ay umaabol sa 52 katao.

Benny. Rommy at Dulcy Din.

Si Carlos Vander Tolosa, kilala sa pagka-direktor sa pelikula, at namahala ng "Dugong Silangan na ipinalabas sa Lyric at naging_

sanhi ng .pagkadala sa kanya str

"Fort Santiago,” ay kinuha ni Lou Salvador upang maging tagapania hala ng “Corrigidor,” isang tanging palabas na itinatanghal ngayon'.

Kasalukuyang inihahanda ni Ma nuel (Ararong Ginto, Maginoong Takas) Conde, ang “Alaala Kita, ibinatay sa isang awiting may ti tik ni Gng. Aurora Aragón Quezon.

Nakatakdang Ialabas sina Rodrigo (Bimbo) Danao, Mila del Sol, Do mingo Principe, Fidel de Castro.

Cecilio Joaquín, at “Elvira", isang bagong tuklas ni Donya Sisang ng L-V-N.

A

NG bagong tuklas na bituin ni Tor Villano ay si Luz Divinia, at ang itatambal niya’y si Fred Peñaiosa, isang dati y bituing manglalaro ng basketbol. Ang da

lawang bagong tuklas na ito ni Tor, áy isasáma sa mga beteranong sina Pugo at Tugo, Rolando Liwanag, Oscar Keesee, Rogelio N>te, Lily Miraflor, Totoy Torrente, atbp. La- hat sila’y Jalabas sa fhey Died To Live” (Nangamatay Upang Mabu- hay).

« * *

Si Guillermo (Billy) Icasiano ay nághahanda na rin ng kanyang

“script” para sa "Sampagita.” Sa mga huling balita ay nabatid naming si Lorenzo Tuells ang magiging tagapangasiwang pangkalaha- tan ng linurang estudiyo, sa pamu- muño ni Hukom José O. Vera, kapatid ng yumaong Pedro Vera.

Malamang na sa buwan ng Dis- yembre ay dalhin sa Amerika ang

"Filipinfana”, pangkat ng mga ma- nanavaw, mang-aawit at mga mu- sikong Pilipino, na kasalukuyang nasa kagawaran ng tanging pagli- Iingkod sa hukbo. Ang mga ma- nanayaw ay. pinamumunuan ni Gng. Francisca Tolentino ng Uni- bersidad ng Pilipinas, karamihan ng mga mangaawit ay dating nasa rad

yo KZRH, at ang mga musiko ña

man ay bumubuo ng isang pangkat

Si Billy Smith, tekniko ng "Sam- pagita,” na noong panahong Ha- pones ay ikinulong sapagka t na- pagbintangang gumagawa ng

“transmitler". ay nagtungo sa Los

SIJERRY DE LEON, isang idoktor, ay patuloy sa pagigingdirektor saFederal Films.

NEW ENGLAND HOTEL & RESTAURANT

Quezon Boulevard

* Prompt Service * Delicious Dishes OPEN 8:00 A.M. TO 9:00 P.M.

(11)

Oktubré 20, 1945 SIN AG-TALA Pahina 11.

Kamakailan lamang' ay luían ng isang aeroplano sina Pugo at Togo, kasama sina Lily Mirador at Mel

ba. upang lumabas sa isang tanging pagtatanglial sa Takloban. Leyte.

Ang pagsakay sa aeroplano ay naging karaniwan na sa mga artista natin, Ang iba sa kanila'y nakaii- pad na sa Bataan, Mindoro, Linga- Aen, at Leyte, upang lumabas la

mang sa loob ng isa o dalawang aráw.

* * «

Ang mapagpatawang si Coring ay unang napansin nang gampanan

• Angeles, California, upang sunduin niya ang isang papel na ukol kay ang kanyang may-bahay. si Violeta Pat Mijares, ang “Huguette sa “Ha

de! Campo, Ang dalawa’y babalik ring Hampas-Lupa.” Nagkasakit dito pagkatapos na makapamili ng noon si Pat. Ngayon ay maaari si ilang kagamitan para sa “Sampagi- Coring sa pagpapatawa, pagsayaw, la. Si Eduardo (Marvin) de Cas- sa "dramatic role,” o kahit na sa tro na naroroon na rin sa Amerika, anong uri ng papel.

.ay. ipinalalagay na tumitingin din ____________ . __

’jg mga aparato para naman sa

X Otic Films." Ang L-V-N. ba Pagpapakasakit

gaman hindi napinsalaan, ay mala- (Karugtong ng nasa pah. 7) mang na magpasugo din ng kan- ó sayawan. Isang dapit-hapon, yang kinatawan sa zVmerika, upang ipinagtapat sa akin ni Mercedes buriuli ng mga bagong kagamitan sa na nais niyang mag-madre. Siya’y aking pinangáralan na huwag ni

yang isaisip ang gayón. Pinaking- gan niya ako kaya’t hindi na niya ipinagpatuloy ang kanyang balak.

Nang sumalakay ang hukbong Hapones sa Maynila—si Mercedes ay pumiling sa kanyang mga kamag-anakan sa Ialawigan. Si Ma

rio naman ay napabilang sa mga sundalong Jumaban sa Bataan.

Nang mga panahong yaon ay pawang kalungkutan ang umiral sa akin. Napakasaklap ng buhay noon!

Nang ako’y wala nang mabalitaan kay Mario, ay naisip kong marahil ay nasawi siya. Nagka taon naman na mayroon kaming kapit-bahay na nagnanais magpa- hayag sa akin at gustong-gusto ng aking mga kapatid. Tinang- gap ko ang kanyang pag-ibig ka

ya’t ang amin na lamang hinintay ay buwan upang kami’y makasal.

Nang mabalitaan ni’ Mercedes ang gayón, siya’y dali-daling nagtungo sa bahay at ako’y kanyang píhag- wikaan ng ganito:

“Luz, kapag ikaw ay napakasal sa lalaking iyan ay ituturing na kitang patay. Dapat mong alalahanin na ikaw’y nakipagkasundo kay Mario. Nangako ka sa kan

yang ikaw’y maghihintay. Wala ka pa namang balita na siya’y pa

tay na, nakipagkasundo ka na na

man sa iba. At saka tandaan mo ito: Kung si Mario ang maka- isang-palad mo’y idudulot ko sa iyo ang lahat ng aking makakaya.

Ngúni’t kung ikaw ay magpapa-

HARRISONI VENETIAN BLIND MFG.

WILL ACCEPT: CONTRACTS & JOBS FOR VENETIAN BLINDS MADE TO ORDER

337 Trabajo St., córner G. Tuazon, Sampaloc

HINDI pa nakatutugtQg si Corazón Noble gayangnasa Iarawan,nguni’tmagpapa- gamotsiya sa Amerika, upang magsauliang napiftiy niyang kamay.

Isa pang Bayani . . . (Karugtong ng nasa pah. 8) Omyra. Binalingan nito ang kanyang mga kawal at sa isang utos ay nakita ni Ramón na binal- tak ang kuwadro ng Iarawan ng Pangulong Quezon. Sapagka’t ka

sama ng Iarawan ang bandilang Amerikano, kaya’t ang Iarawan ng Pangulo ay kasamang pinag- yayapakan ng nagkakatuwang mga Hapones.

“Nakahanda na po ang pag- kaih,” sa wakas ay nasabi ni Luisa.

Nakangiti na si Kapitan Omu

ra, kaya’t nagsalita naman si Ra-

“Halina kayo, Kapitan. Tawa- gin ninyo ang inyong mga kawal.”

“Ang mga kawal ay hindi ku- makaing kasabay ng kanilang pinuno,” wika ni Kapitan Omura.

“Ako ang kanilang pinuno, kaya ako lamang ang kakain.”

(ITUTULOY) tuloy sa iyong kasunduan sa lala

king iyan, wala kang maaasahan sa akin.”

Hpdi naglao’t ang ating mgá.

hukbo ay sumuko sa Bataan. Wa- lang anu-ano’y nabalitaan kong si Mario ay kabilang sa mga bihag na pinalaya sa'Kampo O’Donnell sa Kapas Tarlak. Si Mario ay payat na payat noon at halos ma

tamba sa kahinaan nang aking da- lawin sa ospital. Nang siya’y gu- maling ay nasok siyang ahente ng “real estáte.” Wala pa siyang isang taon sa kanyang pinapasu- kan, napataas na si Mario sa kan

yang tungkulin. Napag-usapan namin na kami’y dudulog- na sa dambana.

Handa na ang lahat noon — si Mercedes pa nga ay hindi nagku- lang sa kanyang pangako—iniu- kol niya ang isang buwang singkad sa paghahanda ng aking mga ga- gamitin—mga kakailanganin sa pamamahay. Nguni’t si Merce

des ay tumanggi sa kanyang pagiging “dama de honor.”

. Nang sumapit ang araw ng aming kasal ni Mario, nawawala si Mercedes. Nakaluhod na kami nang aking napansin si Mercedes sa isang dako—masaya ang kan

yang mukha, at sa wari ko’y lalo

■pa siyang gumanda. Pagkatapos ng kasal, malugod niya akong niyakap.

“Binabati kita, Luz. Nawa’y bigyan ka ng Panginoong Diyos ng maligayang hinaharap.”

“Salamat, Mercedes, salamat.”

Magdadalawang taon na nga- yong kasal kami ni Mario. Malaki na ang aming sanggol—nguni’t si Mercedes ay hindi ko nakita ó na

balitaan man lamang.

(12)

Pahina 12 SINAG-TALA Oktiibre 20, 1945

Pag'ibig at Panata

(Karugtong ng nasa pahina 9)

LATOY

“May dinaramdam yata kayo!”

puna ni doktor Santos, pagkatapos madama ang panlalamig ng palad ni Lita.

Nang marinig ni donya Luisa ang sinabi ni doktor Santos ay di- nama agad ang pisngi ni Lita.

Tinularan naman ni Remedios ang ginawi ng kanyang ina.

“Nanlalamig ka, Lita!’’ anang donya, “Kumain na ba kayo ni Remedios?”

“E, hindi pa nga!” sagot ni Re

my, “Pano’y dating at dating ang mga bisita.”

“Nakú!” sambitla ng butihing ina, at ang baling kay doktor Santos, “Tignan ninyo doktor ang mga batang ito. Pati ang pagkain ay'nalilimutan na!”

“A.., sa kanila maaaring ikapit ang kasabihang nasa tubig ay nauuhaw!” sagot ng tinukey.

“Hala, ipagsama na ninyo .si doktor sa labas!” ani donya Luisa sa magkaibigan, na hindi na pi- nansin ang huling sinabi ng manggagamot, “Alagaan ninyo siya sa pagkain at nang kung kayo’y magkasákit ay may guma- mot sa inyo!”

Tumanggi man si doktor Santos ay wala ring nangyari. Ang na- sunod ay ang bilinuii donya Luisa.

Samantalang si Lita, maging sa harap ng pagkain ay tila atubili.

Sumagot man sa usapan nina dok

tor Santos at Remy ay manaka- naka lamang at iyon ay kung sa kanya nababaling ang paksa ó kaya’y siya ang tinatanong ng mga kaharap.

Nakikipag-usap man si doktor Santos ay kung bakit hindi niya matiis na di tapunan ng kahit pa- nakaw na sulyap si Lita. Ano ba’t habang tumatagal ay nagiging kasabik-sabik ang kaganda- hang iyon na lalong pinamukod ng kayumian, kayumian na bihira nang makita sa mga anak ng lipunan.

Maaaring isang pagkahumaling lamang ang kay doktor Santos sa

pagka’t ang kanyang nakikita kay Lita ay isang hiwalay na katangian na nabubukod sa tanang nakada- up-palad niya. Ang kanyang gu- lang na tatlumpu’t dalawang taon at ang panahong ginugol niya sa pagsasanay ng kahyang propesi- yon, kasama na ang pakikiumpok sa lipunan, ay mga karanasang nagturo sa kanya upang mama- laging binata.

Subali’t sa pagkakataong iyon ay parang namulat siya sa isang mahabang pagkaidlip. Ang kan

yang damdamin na pinukaw ng kariktan ni Lita ay unti-unting nahihikayat sa isang paniniwa- lang may kulang pa sa kanyang

buhay at ang kakulangang iyon ay hindi pa rin niya lubusang mati- yak kung na kay Lita na nga.

Ang matagal din namang pag- kawala nina Remedios at Lita sa bulwagan ay naging kainip-inip para sa mga kaibigan ni Remy, ga

yón din sa tanang tagahanga ni Lita, Kaya bilang sagot sa dating at dating na katanungan kay don

ya Luisa, kung saan napasuot ang may kaarawan at ang mutyang may gayuma, ay minarapat na ng donyang kaunin ang mga iyon sa silid ng kainan.

“Ano ba, mga ineng!” bungad ng mabait na ginang, “Doon na ninyo tapusin ang paguusap sa bulwagan. Tayna kayo doktor nang huwag namang pinaghahap ang mga batang iyan.”

Magkapanabay na tumindig sina Remy at doktor Santos. Na- huling tumindig si Lita, nguni’t hindi sumunod sa dalawa at ti- nangkang magpaiwan doon upang tumulong sa pagliligpit, nguni’t si donya Luisang hindi pa rin tumi- tinag sa kanyang pagkakatayo ay agad nag-ukol ng puna:

“O.., bakit ka pa nagpaiwan.

Bayaan mo na iyan. Pumasok ka na sa loob.”

“Ano?” katlo naman ni Remy,

“Tayo na!” at nang huwag nang magpatumpik-tumpik ang kaibi

gan ay nilapitan na ni Remy at kinawit sa bisig. “Tayo na!...

hindi ka nila isasayaw. Ako ang ituro mo kung may lalapit sa iyo!”

Alanganin man si Lita’y napili- tan na rin siyang bumalik sa loob ng bulwagan. Kasunod silang magkaibigan ng nagpaunang sina donya Luisa at doktor Santos, bagama’t si doktor Santos, kahit kausap ang ina ni Remy ay sina- salitan din ng tingin ang nasa dakong hulihan, si Lita.

Hindi na nagkaroon ng panahon

Si Eduardo (Marvin) deCastro, nagigitna

ay kasalukuyangnasa Amerika at bumibilinina Mona Lisa atMatty Torres, ng mga kagamitan para sa X’Otic

Magaling sa Matematika Bata: Titser, walong beses ko na pong sinuma ang mga nume- rong ito.

Titser: Magaling! Ikaw’y maingat at matiyaga.

Bata: E, heto po naman ang walong kasagutan.

Sa Hukuman

Isang tao ang isinakdal sa pa- mamaril ng kalapati. Sinikap ng abogado ng pagtatanggol na ta- kutin ang may-aring nagsasak- dal.

Anang abogado: “Ikaw ba’y nahahandang sumumpa na talagang binaril ng taong ito ang iyong mga kalapati?”

Mahinahong sumagot ang may- ari: “Hindi ko po sinabing siya ang bumaril. Ang sabi ko po’y may hinala akong siya ang buma

ril.”

“Ah!. .. kung gayón ay maliwanag na tayo ngayon. Ano ang iyong pinagbabatayan sa paghihir nala sa taong ito?”

“Buweno, unang-una’y inabutan ko siya. sa aming bakuran na may hawak na isang ripie. Pangala- wa’y narinig ko ang putok ng ri

pie at lumagpak ang ilang kala- si doktor Santos na makausap si Lita paka’t sunud-sunod and lapit ng mga binata na pawang nagna- nasang makasayaw ang dalaga.

At si Lita’y tila nakalimot. Sa gi’tna ng gayong kasayahan ay saglit na nawala ang dating ka- akibat na mga alalahanin. San- daling nalimutan ang kanyang kalagayan, sapagka’t ang kanyang kinaroroonan ay wala ng tagapag- pagunitang butas-butas na bubu- ngan, ng namumulang kurtina, ng sahig na maraming silat, ng sa-

pati. Pangatlo’y natagpuan ko sa kanyang bulsa ang apat sa aking^

mga kalapati—at sa palagay ko po, ang mga kalapati ay hindi na

man lumipad sa kanyang bulsa at doon naghara-kiri.”

Magalang nguni’t. . .

Si Donya Consolación ay nag-- tatagubilin sa kanyang bagong utusan. “Bago mo alisirTang plato ng sopas, Nene., ay lagi mong tatanungin kung gusto pa.”

“Opo.”

Nang sumunod na araw ay nag- handa si Donya Consolación. Si Nena ay magalang na yumukod sa isang bisita, at ang tanong-

“Gusto pa ba ninyo ng sopas?”

“Oo, kung maaari.”

“E, wala na po, ah.”

Plansado 1

Umiiyak na nagkukuwento si Aling Barang. “Isang tao ang nagsabi kay Pitong, na, ang kan

yang pantalón ay madaling ma- paplansa kung padadaanan sa isang pisón.”

“Puwes, ano ang nangyari?”

“Naging plansado nga ang pan

talón ng aking si Pitong nguni’t hindi niya inalis iyon bago pina.- daanan sa pisón.”

waling nilulumot, na pawang ani

ño ng karalitaan, Walang-wala sa gunita ni Lita ang lahat, pati na ni mang Pedro na naroon sa isang sulok ng bulwagan, £ag- iisa, walang pumapansin, walang kakilala, walang kaibigan, na lalo pang pinangulila ng kanyang mi- namahal na anak. Sa rurok ng nakalalangong tagumpay ay tila nalimutan na ni Lita ang kanyang Gayunmfin, si mang Pedro, sa kabila ng pangungulila sa anak ay taglay pa rin ang pagbibigagt, ang hindi matatawarang pagpa- paumahhin palibhasa’y isang amang mapagmahal. Kasiyahán na niyang makita ang pamumu- kod ni L'ita sa karamihan. Lu- god na niyang marinig ang mga papuring inuukol sa kanyang anak. Sa tagumpay ni Lita ay lihim siyang nakikihati, sapagka’t ang tagumpay na iyon ang pa-