จังหวัดนครราชสีมา
4. การเลือกกลุ่มตัวอย่าง (Sampling)
116 O2 , O4 หมายถึง การเก็บรวบรวมข้อมูลกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมหลังการทดลอง ด้วยแบบสอบถาม และเก็บตัวอย่างเลือดไปตรวจวิเคราะห์ทางห้องปฏิบัติการ
X1 หมายถึง กิจกรรมครั้งที่ 1 การปฐมนิเทศ และร่วมวางแผนการจัดกิจกรรม
X2 หมายถึง กิจกรรมครั้งที่ 2 การส่งเสริมความรอบรู้สุขภาพและพฤติกรรมป้องกันการรับ สัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืช
X3 หมายถึง กิจกรรมครั้งที่ 3 การติดตามและกระตุ้นการพัฒนาทักษะความรอบรู้สุขภาพ และพฤติกรรมป้องกันการรับสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืช
X4 หมายถึง กิจกรรมครั้งที่ 4 สรุปผลการเรียนรู้ และปิดโครงการ 2. ประชากรที่ศึกษา (Population)
ประชากร คือ เกษตรกรที่เพาะปลูกข้าว ตามข้อมูลทะเบียนครัวเรือนเกษตรกรของ สำนักงานเกษตรจังหวัดนครราชสีมา ระหว่างปี พ.ศ. 2562-2563
2.1 ประชากรที่ใช้ในการศึกษาวิจัยในระยะนี้ คือ เกษตรกรที่ทำนาเพาะปลูกข้าว ที่
อยู่ในเขตพื้นที่จังหวัดจังหวัดนครราชสีมา
2.2 ทำการเลือกจากอำเภอที่พบปัญหาการตกค้างของสารเคมีในเลือดเกษตรกรใน สองอันดับแรก โดยใช้ข้อมูลจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครราชสีมา (2562) จากนั้นทำการ เลือกกลุ่มเกษตรกรที่จะศึกษาทดลองมา 2 ชุมชน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง และกลุ่มควบคุม
117 เกณฑ์การคัดเลือกพื้นที่ของกลุ่มตัวอย่าง ใช้การเลือกบริบทของพื้นที่มีความคล้ายคลึงกัน และกลุ่มทดลองกับกลุ่มควบคุม อาศัยอยู่ในพื้นที่ห่างกัน ไม่มีพื้นที่ติดต่อเชื่อมกัน เพื่อป้องกันการ สื่อสารข้อมูลระหว่างกัน (Contaminated) โดยชุมชนของกลุ่มตัวอย่างที่ถูกคัดเลือกนั้น มีความ พร้อมและยินดีสมัครใจที่จะให้ความร่วมมือในการศึกษาวิจัยครั้งนี้
เกณฑ์คุณสมบัติการเลือกเข้าศึกษาของกลุ่มตัวอย่าง (Inclusion criteria) - มีอายุตั้งแต่ 18–65 ปี
- สามารถอ่าน ฟัง เขียนภาษาไทยได้
- ขึ้นทะเบียนเป็นเกษตรกรผู้ปลูกข้าวทั้งนาปังและนาปี
- มีประวัติเคยใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชในแปลงนาข้าวมาแล้ว - ไม่มีการเจ็บป่วยรุนแรงที่เป็นอุปสรรคต่อการเข้าร่วมการศึกษา - ยินยอมเข้าร่วมการวิจัย
เกณฑ์คุณสมบัติการคัดออกของกลุ่มตัวอย่าง (Exclusion criteria) - ขอถอนตัวออกจากการวิจัย
- เข้าร่วมกิจกรรมไม่ครบจำนวนครั้งตามโปรแกรมที่วางไว้
- ตอบแบบสอบถามไม่ครบหรือให้ข้อมูลไม่สมบูรณ์ตามที่กำหนดไว้
5. เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา
การวิจัยเพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมความรอบรู้สุขภาพและพฤติกรรมป้องกันการ รับสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร ประกอบด้วยเครื่องมือการวิจัย 3 ส่วน ดังนี้ คือ
ส่วนที่ 1 แบบสอบถามความรอบรู้สุขภาพ ประกอบด้วยข้อคำถาม 3 ตอน ดังนี้
ตอนที่ 1 ข้อมูลทั่วไปส่วนบุคคล มีข้อคำถาม จำนวน 12 ข้อ ให้ผู้ตอบเติมข้อความหรือใส่
เครื่องหมายถูกหน้าข้อความที่ตรงกับข้อมูลของตนเอง คำถามประกอบด้วย เพศ อายุ สถานภาพสมรส การศึกษา อาชีพหลัก รายได้ ประวัติการใช้ แหล่งรับข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช ประเภทและชนิดของสารเคมีกำจัดศัตรูพืชที่ใช้ในการเพาะปลูกข้าว ประวัติการสัมผัสสารเคมีกำจัด ศัตรูพืชล่าสุด ประสบการณ์เข้ารับการอบรมเกี่ยวกับการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช และประวัติการตรวจ คัดกรองความเสี่ยงด้วยกระดาษทดสอบหาระดับเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรส (Cholinesterase reactive paper)
ตอนที่ 2 ความรอบรู้สุขภาพ ประกอบด้วย
2.1 ด้านความรู้และความเข้าใจ มีจำนวน 13 ข้อ ประกอบด้วยข้อคำถามเชิงบวกและ เชิงลบ แบบปลายปิดให้เลือกตอบ 3 ตัวเลือก คือ ใช่ ไม่ใช่ และไม่แน่ใจ ตอบถูกต้องได้ 1 คะแนน ตอบผิดหรือไม่แน่ใจ ได้ 0 คะแนน เกณฑ์การแปลผล มีดังนี้
118 คะแนนตั้งแต่ ร้อยละ 80 ขึ้นไป (11-13 คะแนน) หมายถึง ระดับมาก
คะแนนระหว่าง ร้อยละ 60 - 79 (8-10 คะแนน) หมายถึง ระดับปานกลาง คะแนนน้อยกว่า ร้อยละ 60 (0-7 คะแนน) หมายถึง ระดับน้อย
2.2 ด้านการเข้าถึงข้อมูลและบริการ จำนวน 7 ข้อ ลักษณะเป็นข้อคำถามเชิงบวกและ เชิงลบแบบปลายปิด ให้เลือกตอบ 5 ตัวเลือก มีความหมายดังนี้
เป็นประจำ หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติครบ 7 วัน บ่อยครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 5-6 วัน บางครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 3-4 วัน นาน ๆ ครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 1-2 วัน ไม่เคย หมายถึง ไม่ได้ปฏิบัติต่อสิ่งนั้นเลย
เกณฑ์การให้คะแนน มีดังนี้
ข้อคำถามเชิงบวก ข้อคำถามเชิงลบ
เป็นประจำ 5 คะแนน 1 คะแนน
บ่อยครั้ง 4 คะแนน 2 คะแนน
บางครั้ง 3 คะแนน 3 คะแนน
นาน ๆ ครั้ง 2 คะแนน 4 คะแนน
ไม่เคย 1 คะแนน 5 คะแนน
เกณฑ์การแปลผลตามเปอร์เซ็นไทล์ (Percentiles) ดังนี้
ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 75 (24-35 คะแนน) หมายถึง ระดับมาก ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 50 (18-23 คะแนน) หมายถึง ระดับปานกลาง ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 25 (1-17 คะแนน) หมายถึง ระดับน้อย 2.3 ด้านการสื่อสาร จำนวน 8 ข้อ ลักษณะเป็นข้อคำถามเชิงบวกและเชิงลบแบบ ปลายปิด ให้เลือกตอบ 5 ตัวเลือก มีความหมายดังนี้
เป็นประจำ หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติครบ 7 วัน บ่อยครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 5-6 วัน บางครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 3-4 วัน นาน ๆ ครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 1-2 วัน ไม่เคย หมายถึง ไม่ได้ปฏิบัติต่อสิ่งนั้นเลย
119 เกณฑ์การให้คะแนน มีดังนี้
ข้อคำถามเชิงบวก ข้อคำถามเชิงลบ
เป็นประจำ 5 คะแนน 1 คะแนน
บ่อยครั้ง 4 คะแนน 2 คะแนน
บางครั้ง 3 คะแนน 3 คะแนน
นาน ๆ ครั้ง 2 คะแนน 4 คะแนน
ไม่เคย 1 คะแนน 5 คะแนน
เกณฑ์ในการแปลผล มีดังนี้
ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 75 (30-40 คะแนน) หมายถึง ระดับมาก ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 50 (19-29 คะแนน) หมายถึง ระดับปานกลาง ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 25 (1-18 คะแนน) หมายถึง ระดับน้อย
2.4 ด้านการจัดการตนเอง จำนวน 6 ข้อ ลักษณะเป็นข้อคำถามเชิงบวกปลายปิด ให้
เลือกตอบ 5 ตัวเลือก มีความหมายดังนี้
เป็นประจำ หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติครบ 7 วัน บ่อยครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 5-6 วัน บางครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 3-4 วัน นาน ๆ ครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 1-2 วัน ไม่เคย หมายถึง ไม่ได้ปฏิบัติต่อสิ่งนั้นเลย
เกณฑ์การให้คะแนน มีดังนี้
ข้อคำถามเชิงบวก ข้อคำถามเชิงลบ
เป็นประจำ 5 คะแนน 1 คะแนน
บ่อยครั้ง 4 คะแนน 2 คะแนน
บางครั้ง 3 คะแนน 3 คะแนน
นาน ๆ ครั้ง 2 คะแนน 4 คะแนน
ไม่เคย 1 คะแนน 5 คะแนน
เกณฑ์ในการแปลผล มีดังนี้
ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 75 (24-30 คะแนน) หมายถึง ระดับมาก ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 50 (7-23 คะแนน) หมายถึง ระดับปานกลาง ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 25 (1-6 คะแนน) หมายถึง ระดับน้อย
2.5 ด้านการรู้เท่าทันสื่อสารสนเทศ จำนวน 6 ข้อ ลักษณะเป็นข้อคำถามเชิงบวกแบบ ปลายปิด ให้เลือกตอบ 5 ตัวเลือก มีความหมายดังนี้ คือ
120 เป็นประจำ หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติครบ 7 วัน
บ่อยครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 5-6 วัน บางครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 3-4 วัน นาน ๆ ครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 1-2 วัน ไม่เคย หมายถึง ไม่ได้ปฏิบัติต่อสิ่งนั้นเลย
เกณฑ์การให้คะแนน มีดังนี้
ข้อคำถามเชิงบวก ข้อคำถามเชิงลบ
เป็นประจำ 5 คะแนน 1 คะแนน
บ่อยครั้ง 4 คะแนน 2 คะแนน
บางครั้ง 3 คะแนน 3 คะแนน
นาน ๆ ครั้ง 2 คะแนน 4 คะแนน
ไม่เคย 1 คะแนน 5 คะแนน
เกณฑ์การแปลผล มีดังนี้
ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 75 (23-30 คะแนน) หมายถึง ระดับมาก ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 50 (7-22 คะแนน) หมายถึง ระดับปานกลาง ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 25 (1-6 คะแนน) หมายถึง ระดับน้อย
2.6 ด้านการตัดสินใจ จำนวน 10 ข้อ ลักษณะเป็นข้อคำถามเชิงบวกและ เชิงลบแบบ ปลายปิด ให้เลือกตอบ 5 ตัวเลือก มีความหมายดังนี้ คือ
เป็นประจำ หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติครบ 7 วัน บ่อยครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 5-6 วัน บางครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 3-4 วัน นาน ๆ ครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 1-2 วัน ไม่เคย หมายถึง ไม่ได้ปฏิบัติต่อสิ่งนั้นเลย
เกณฑ์การให้คะแนน มีดังนี้
ข้อคำถามเชิงบวก ข้อคำถามเชิงลบ
เป็นประจำ 5 คะแนน 1 คะแนน
บ่อยครั้ง 4 คะแนน 2 คะแนน
บางครั้ง 3 คะแนน 3 คะแนน
นาน ๆ ครั้ง 2 คะแนน 4 คะแนน
ไม่เคย 1 คะแนน 5 คะแนน
121 เกณฑ์การแปลผล มีดังนี้
ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 75 (36-50 คะแนน) หมายถึง ระดับมาก ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 50 (19-35 คะแนน) หมายถึง ระดับปานกลาง ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 25 (1-18 คะแนน) หมายถึง ระดับน้อย
สรุปคะแนนความรอบรู้สุขภาพรวมทุกองค์ประกอบ ทั้ง 6 ด้าน จำนวน 50 ข้อ คะแนน รวมเต็ม 198 คะแนน แบ่งระดับคะแนน ออกเป็น 3 ระดับ มีเกณฑ์การแปลผล ดังนี้
ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 75 (144-198 คะแนน) หมายถึง ระดับมาก (Strong)
ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 50 89-143 คะแนน) หมายถึง ระดับปานกลาง (Moderate) ตำแหน่งเปอร์เซ็นไทล์ 25 37-88 คะแนน) หมายถึง ระดับน้อย (Weak)
ตอนที่ 3 พฤติกรรมป้องกันการรับสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืช (Pesticide Protective Behaviors: PPBs) มีจำนวน 30 ข้อ ประกอบด้วยข้อคำถามเกี่ยวกับการปฏิบัติตัวของเกษตรกร ตาม ลักษณะของพฤติกรรมการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช แบ่งได้เป็น 3 ช่วง คือ
3.1 เตรียมใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช มีข้อคำถามจำนวน 10 ข้อ ประกอบด้วย ข้อ คำถามเกี่ยวกับการศึกษาข้อมูลความรู้ การเลือก การเตรียมตัว การเตรียมอุปกรณ์ และเตรียม สารเคมีกำจัดศัตรูพืช
3.2 ขณะฉีดพ่นสารเคมีกำจัดศัตรูพืช จำนวน 9 ข้อ ประกอบด้วยข้อคำถามเกี่ยวกับ การผสมสารเคมีตามที่ฉลากกำหนด การแต่งกายและสวมใส่อุปกรณ์คุ้มครองความปลอดภัยส่วน บุคคล รวมถึงพฤติกรรมการฉีดพ่นสารเคมีที่ถูกต้องเหมาะสม
3.3 หลังเสร็จสิ้นการฉีดพ่นสารเคมีกำจัดศัตรูพืช จำนวน 11 ข้อ ประกอบด้วยข้อ คำถามเกี่ยวกับ การปฏิบัติตัวในการทำความสะอาดร่างกาย การทำความสะอาดวัสดุและอุปกรณ์
การเก็บ รวมถึงการทิ้งหรือการกำจัดสารเคมีกำจัดศัตรูพืช
ลักษณะเป็นข้อคำถามเชิงบวกและเชิงลบแบบปลายปิดให้เลือกตอบ 5 ตัวเลือก มี
ความหมายดังนี้ คือ
เป็นประจำ หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติครบ 7 วัน บ่อยครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 5-6 วัน บางครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 3-4 วัน นาน ๆ ครั้ง หมายถึง ในหนึ่งสัปดาห์ ปฏิบัติได้ 1-2 วัน ไม่เคย หมายถึง ไม่ได้ปฏิบัติต่อสิ่งนั้นเลย