ลิขสิทธิ์เป็นของมหาวิทยาลัยบูรพา การพัฒนาความรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับสารกำจัดศัตรูพืชเพื่อลดความเสี่ยงด้านสุขภาพและผลกระทบต่อสุขภาพของคนงานเกษตรในนาข้าว หลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต ภาควิชาสุขศึกษาและส่งเสริมสุขภาพ มหาวิทยาลัยบูรพา คณบดีคณะสาธารณสุขศาสตร์ ธวัชชัย เอกสันติ: การพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพในการใช้ยาฆ่าแมลงเพื่อลดความเสี่ยงและผลกระทบต่อสุขภาพของคนงานเกษตรในนาข้าว จังหวัดนครราชสีมา การพัฒนาความรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับสารกำจัดศัตรูพืชเพื่อลดความเสี่ยงด้านสุขภาพและสุขภาพของคนงานเกษตรในนาข้าวตกในนาข้าวในนาข้าวจังหวัดนครราชสีมา) คณะกรรมการกำกับดูแลวิทยานิพนธ์: นิภา. ใช้ในระยะที่ 3 เพื่อศึกษาผลของโครงการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในคนงานภาคเกษตรกรรม
กิตติกรรมประกาศ
บทที่ 1 บทนำ
ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา
อาจเกิดปัญหาสุขภาพได้ แต่การมีความรู้ด้านสุขภาพสูงจะทำให้ตัดสินใจเรื่องสุขภาพได้ดีขึ้น (Chesser, Woods, Smothers, & Roger, 2016) การศึกษาได้ดำเนินการในปากีสถานเกี่ยวกับความรู้ทางเทคนิคและความตระหนักเกี่ยวกับการใช้ยาฆ่าแมลงและความเสี่ยงด้านสิ่งแวดล้อม และสุขภาพที่เกี่ยวข้อง การประเมินการปนเปื้อนในดินด้วยสารกำจัดศัตรูพืชออร์กาโนคลอรีนพบว่ามีระดับการรู้หนังสือต่ำมาก พบว่า เกษตรกรไม่สามารถอ่านและเข้าใจคำแนะนำได้ เกี่ยวกับการใช้ยาฆ่าแมลงที่ทำเครื่องหมายไว้บนบรรจุภัณฑ์อย่างเต็มรูปแบบ (Ahmad et al., 2019) การศึกษาความสำคัญของความรอบรู้ด้านสุขภาพของเกษตรกรในภาคเหนือของประเทศไทย พบว่า ความรอบรู้ด้านสุขภาพค่อนข้างสูง การศึกษา รายได้ การทำงานเป็นอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อายุ ระยะเวลาในการทำเกษตรกรรม การไม่ใช้สารเคมีทางการเกษตร สุขภาพ และการตรวจสอบยาฆ่าแมลงมีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับพฤติกรรม หนังสือสุขภาพ (R2 = 0.19) เกษตรกรไทยมีความรู้ด้านสุขภาพดีกว่าหลายประเทศในเอเชียที่รายงาน ผลลัพธ์สามารถนำไปใช้ในการออกแบบโครงการส่งเสริมสุขภาพในอนาคตได้ (Ayood et al., 2020)
วัตถุประสงค์ของการวิจัย
ระยะที่ 1
ระยะที่ 2
ระยะที่ 3
สมมติฐานของการวิจัย
กรอบแนวคิดในการวิจัย
คุณลักษณะส่วนบุคคล
สถานการณ์และข้อมูลเชิงประจักษ์
- การเข้าถึงข้อมูลและบริการ (Access)
- ความรู้ความเข้าใจ (Cognitive)
ระดับความรอบรู้สุขภาพ
การสรุป และประเมินผล
ประโยชน์ต่อนักวิจัย
ประโยชน์ทางด้านวิชาการ
ประโยชน์ต่อสังคม
ขอบเขตของการวิจัย
นิยามศัพท์เฉพาะ
บทที่ 2
การจำแนกตามชนิดของศัตรูพืช
การจำแนกตามลักษณะการใช้
แถบสีของฉลาก ผลิตภัณฑ์
ความหมาย
อัตราส่วนผสมและลักษณะผลิตภัณฑ์
วัตถุประสงค์การใช้
ขั้นตอนการทำนาข้าว
กระบวนการเพาะปลูกข้าว
- ประเภทของแมลงและศัตรูพืชในแปลงนาข้าว
- กรณีได้รับอันตรายจากการฉีดพ่น
การประเมินความเสี่ยงทางสุขภาพ (Health risk assessment)
- เอนไซม์โคลีนเอสเตอเรส (Cholinesterase enzyme หรือ ChE) สารเคมี
- สารไดอัลคิลฟอสเฟต เมทตาบอไลท์ (Dialkylphosphate metabolites
- การตรวจเลือดด้วยกระดาษทดสอบพิเศษ (Reactive paper)
- การจัดเก็บและการดูแลรักษาอุปกรณ์
- การตรวจอุปกรณ์ก่อนใช้
กำจัดแมลงกลุ่มออร์กาโนฟอสเฟตและคาร์บาเมตในการส่งกระแสประสาทผ่านแรงกระตุ้นเส้นประสาทไปยังไซแนปส์หรือรอยต่อของกล้ามเนื้อหัวใจ Acetylcholine เป็นตัวกลางในการส่งกระแสประสาทจากปลายประสาทของเส้นใยอัตโนมัติ preganglionic ที่เห็นอกเห็นใจและกระซิกพาเทติก, เส้นใยกระซิกของ postganglionic และ postganglionic เส้นใยที่เห็นอกเห็นใจ ระบบประสาท cholinergic และระบบประสาทขี้สงสาร และแท้จริงแล้ว - เอนไซม์ Cholinesterase เป็นเอนไซม์ที่มีความเฉพาะเจาะจงมากในการสลายอะเซทิลโคลีน พบได้ในเซลล์เม็ดเลือดแดง เซลล์ประสาทและ
ส่วนที่ 4 ความรอบรู้สุขภาพ
ความหมายของความรอบรู้สุขภาพ
การใช้ความรอบรู้ด้านสุขภาพในภาษาไทยมีคำและการตีความหลายคำ ดังนี้ ความรอบรู้ด้านสุขภาพ กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข กำหนดไว้ ความสามารถและทักษะในการเข้าถึงข้อมูล ความรู้ และความเข้าใจด้านสาธารณสุข ได้กำหนดไว้ว่า ความสามารถและทักษะในการเข้าถึงข้อมูล ความรู้ และความเข้าใจ เพื่อวิเคราะห์ ตีความ ประเมิน นำไปปฏิบัติ และจัดการตนเอง พร้อมทั้งชี้แนะ สุขภาพของบุคคล ครอบครัว และชุมชน เพื่อสุขภาพที่ดีรวมถึงการส่งเสริมให้ประชาชนมีความรู้ด้านสุขภาพหรือความรู้ด้านสุขภาพ เป็นเรื่องเกี่ยวกับการสร้างและพัฒนาความสามารถในการรักษาสุขภาพของตนเองอย่างยั่งยืน (กองสุขศึกษา, กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ, กระทรวงสาธารณสุข, 2554).
องค์ประกอบของความรอบรู้สุขภาพ
ผู้ที่มีความรอบรู้ด้านสุขภาพในระดับต่ำมีอิทธิพลต่อการใช้ข้อมูลและการเข้าถึง บริการด้านสุขภาพ เช่น การดูแลตนเองเมื่อเจ็บป่วย การป้องกันโรค (De Walt et al., 2004) และมีแนวโน้มที่จะประสบปัญหาสุขภาพตั้งแต่อายุยังน้อย และมีแนวโน้มที่จะมีสุขภาพแย่ลงหรือป่วยหนักมากกว่า ต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลมากขึ้น (NAAL, 2003) และการศึกษาพบว่าผู้ที่มีความรอบรู้ด้านสุขภาพในระดับต่ำมีความเสี่ยงที่จะเสียชีวิตด้วยโรคหัวใจมากกว่าโรคมะเร็ง (Baker et al., 2007) อาจเกิดจากการขาดความรู้ และทักษะในการป้องกันและดูแลสุขภาพของ It's you
รูปแบบการวิจัย (Research design)
ประชากรที่ศึกษา (Population of the study)
ขนาดกลุ่มตัวอย่าง (Sample size)
การสุ่มตัวอย่าง (Sampling)
จังหวัดนครราชสีมา
การวิเคราะห์ข้อมูล
- สถิติเชิงอนุมาน ได้แก่
การกำหนดขนาดตัวอย่าง (Sample size)
การเลือกกลุ่มตัวอย่าง (Sampling)
การพัฒนาและตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือ
- ขั้นเตรียมการ
- ขั้นประเมินผล
- สถิติเชิงพรรณนา (Descriptive statistics)
- วิเคราะห์สถิติเชิงอนุมาน (Inferential statistics)
การรักษาความลับ
กระบวนการขอความยินยอม (Consent process)
บทที่ 4 ผลการวิจัย
ผลการศึกษาระยะที่ 1
สารเคมีกำจัดแมลง - ใช้
สารเคมีกำจัดเพลี้ย - ใช้
สารเคมีกำจัดหอย - ใช้
สารเคมีกำจัดหนู
การทำความเข้าใจเกี่ยวกับความปลอดภัยในการใช้
การอธิบายผลการตรวจหาสารเคมีในร่างกายให้แก่
การไม่สวมรองเท้า หรือสวมแค่
การติดป้ายเตือนบอกถึงการใช้
การเทน้ำที่ใช้ทำความสะอาดอุปกรณ์
ผลการศึกษาระยะที่ 2
กิจกรรมปฐมนิเทศ และร่วมกันวางแผนการจัดกิจกรรม
- สารเคมีกำจัดเพี้ย - ใช้
เพื่อนชาวนา - สมาชิกในครอบครัว - ฉลากผลิตภัณฑ์เคมี ตารางที่ 39 แสดงลักษณะทางประชากรของกลุ่มตัวอย่างเกษตรกร 70 ราย จำแนกเป็นกลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลอง ปรากฎว่าไม่มีเพศและอายุของกลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลอง 170 ตารางที่ 42 ผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพต่อระดับโคลิเนสเตอเรสในซีรั่ม ก่อนและหลังการทดลอง p<0.001) โดยก่อนการทดลอง กลุ่มทดลองส่วนใหญ่มีระดับโคลีนเอสเทอเรสในเลือด
บทที่ 5
สรุป อภิปรายผล และข้อเสนอแนะ
สรุปผลการวิจัย
อภิปรายผลการวิจัย
