รูปแบบการแต่งกายตามพระราชนิยมใหม่ของเจ้านายสตรี

2. รูปแบบฉลองพระองค์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

รูปแบบการแต่งกายตามพระราชนิยมใหม่ของเจ้านายสตรี

ดังทีผู้วิจัยได้กล่าวไว้แล้วในบทที 2 รูปแบบการแต่งกายทีมีความเปลียนแปลงอย่างชัดเจนทีสุดใน รัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เริมต้นขึ นในปี พ.ศ. 2461 โดยเริมจากการไว้ผมยาว และขัดฟันขาว เป็นอันดับแรก หลังจากนั นในปี พ.ศ. 2465 จึงเริมมีประกาศเชิญชวนให้นุ่งซินแทนการนุ่ง โจงกระเบนและกลายเป็นพระราชนิยม 3 อย่างในทีสุด ซึงการแต่งกายตามพระราชนิยมดังกล่าวจึงถือได้

ว่าเป็นเอกลักษณ์ของการแต่งกายสตรีในรัชสมัย

ผู้วิจัยจึงได้รวบรวมพระฉายาลักษณ์ของเจ้านายสตรีและพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว มาวิเคราะห์รายละเอียดการแต่งกายในรูปแบบต่างๆ ดังต่อไปนี

พระวรกัญญาปทาน พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี ทรงฉลองพระองค์ตามแบบพระราชนิยม ภาพที 18 : รูปแบบการแต่งกายตามพระราชนิยมใหม่ของเจ้านายสตรี พระรูปที 1

ทีมา : ภาพที 8

พระวรกัญญาปทาน พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี ทรงสวมเสื อคอกว้างกระดุมผ้าหน้าตลอดตัว ยาว ประมาณเข่า มีแขนผ้าลูกไม้ สวมทับซินยาวเกือบถึงข้อเท้า คาดทับด้วยเข็มขัดเส้นเล็กประดับพู่ มีทีคาด พระเกศาเส้นใหญ่ ทรงสวมสร้อยมุกหลายเส้น สร้อยข้อมือ และนาฬิกา ถุงเท้าและรองเท้าสีพื นเข้มตกแต่ง ด้วยหัวเข็มขัด

พระนางเธอลักษมีลาวัณ

ภาพที 19 : รูปแบบการแต่งกายตามพระราชนิยมใหม่ของเจ้านายสตรี พระรูปที 2 ทีมา : ศันสนีย์ วีระศิลป์ชัย, 2552 หน้า 174

พระนางเธอลักษมีลาวัณ ทรงสวมเสื อคอแหลม มีแขนพองระบายยาวเหนือศอกตัดเย็บด้วยผ้า โปร่ง สวมกับซินมีเชิงยาวประมาณข้อเท้า คาดทับด้วยเข็มขัดผ้าสองสี พร้อมสร้อยไข่มุกหลายเส้น สร้อย ข้อมือ และนาฬิกา สวมถุงเท้าขาว และรองเท้าสีเข้ม

สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี และพระสุจริตสุดา (เปรือง สุจริตกุล) ภาพที 20 : รูปแบบการแต่งกายตามพระราชนิยมใหม่ของเจ้านายสตรี พระรูปที 3

ทีมา : ภาพที 10

สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี (ซ้าย) ฉลองพระองค์เสื อผ้าลูกไม้ แขนยาวเพียงศอก ประดับด้วย สร้อยคอหลายเส้น และสร้อยคอมือ สวมถุงเท้าและรองเท้ามีส้นสีอ่อน

พระสุจริตสุดา (ขวา) สวมเสื อสายเดียวต่อแขนผ้าโปร่งยาวเสมอเข่า คาดเข็มขัดทับซินยาวครึงแข้ง มีเครืองประดับศีรษะ สวมเครืองประดับมุก ประกอบด้วยสร้อยคอ สร้อยข้อมือ นาฬิกา สวมถุงเท้าและ รองเท้าหัวแหลมสีอ่อน ติดเครืองประดับ

สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์ กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธร ภาพที 21 : รูปแบบการแต่งกายตามพระราชนิยมใหม่ของเจ้านายสตรี พระรูปที 4

ทีมา : ภาพที 12

สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์ กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธร ทรงฉลองพระองค์

ตามแบบพระราชนิยม เสื อคอแหลมผ้าลูกไม้บาง ทรงสไบแพรบาง พร้อมสร้อยไข่มุกหลายเส้น สร้อยคอ พร้อมจี ขนาดใหญ่ เข็มกลัด พระเกศาดัดลอนและทรงรัดเกล้า

พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าอภันตรีปชา ในรัชกาลที 6 (ซ้าย) พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าทิพยาลังการในรัชกาลที 6 (ขวา) ภาพที 22 : รูปแบบการแต่งกายตามพระราชนิยมใหม่ของเจ้านายสตรี พระรูปที 5 ทีมา : สํานักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ. ภ.001หวญ.30-53(1) ภาพหอพระสมุดวชิรญาณ ภาพ

พระองค์เจ้าทิพยาลังการ

พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าอภันตรีปชา ในรัชกาลที 6 (ซ้าย) ทรงสวมเสื อคอกลมกว้าง มีแขน เสมอศอก ยาวคลุมสะโพก นุ่งซินและคาดเข็มขัดทับ สวมสร้อยข้อมือหลายเส้นพร้อมนาฬิกา

พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าทิพยาลังการในนรัชกาลที 6 (ขวา) ทรงสวมเสื อคอแหลมตัดต่อ กับด้วยผ้าลูกไม้ทีคอและแขนเสื อ ยาวคลุมสะโพกและคาดเข็มขัดทับ สวมสร้อยคอระย้าเส้นเล็กและ นาฬิกา

จากซ้ายไปขวา พระองค์เจ้าหญิงอดิศัยสุริยาภา พระราชธิดาองค์ที 65 ในรัชกาลที 5, เจ้าจอมมารดาอ่อน, พระองค์เจ้าหญิงอรประพันธ์รําไพ พระราชธิดาองค์ที 48 ในรัชกาลที 5

ภาพถ่ายสมัยรัชกาลที 6

ภาพที 23 : รูปแบบการแต่งกายตามพระราชนิยมใหม่ของเจ้านายสตรี พระรูปที 6 ทีมา : ภาพที 6

พระองค์เจ้าหญิงทั งสองพระองค์ ฉลองพระองค์ตามพระราชนิยมในสมัยรัชกาลที 6 คือเสื อคอ ปาดทรงหลวม แขนสั นเหนือศอก ตัวยาวคลุมสะโพก คาดเข็มขัดทับซินยาวเกือบถึงข้อเท้า ทรง เครืองประดับมุกยาวหลายเส้น สร้อยข้อมือ ถุงเท้าและรองเท้าหัวแหลมแบบเรียบ

เจ้าจอมมารดาอ่อนฉลองพระองค์ตามพระราชนิยมเดิม ได้แก่ เสื อมีปกผ่าหน้ายาวคลุมสะโพก แขนยาว มีผ้าสไบพาดไหล่ รวบหัวไหล่ติดเข็มกลัดและปล่อยให้หย่อนลงมา รวบชายสไบไว้ข้างลําตัวทิ ง ชายยาว คาดเข็มขัดทับเสื อ สวมโจงกระเบน ถุงเท้าและรองเท้าหัวแหลมมีสายคาด

จากซ้ายไปขวา เจ้าจอมเอิบ เจ้าจอมอาบ เจ้าจอมเอื อน และเจ้าจอมเอียม ในรัชกาลที 5 ภาพถ่ายสมัยรัชกาลที 6

ภาพที 24 : รูปแบบการแต่งกายตามพระราชนิยมใหม่ของเจ้านายสตรี พระรูปที 7 ทีมา : ภาพที 11

เจ้าจอมเอิบและเจ้าจอมเอียมฉลองพระองค์แบบพระราชนิยมเดิม ได้แก่ เสื อคอกลมทรงหลวม แขนยาวประมาณศอก มีผ้าสไบพาดไหล่ รวบหัวไหล่ติดเข็มกลัดและปล่อยให้หย่อนลงมา รวบชายสไบไว้

ข้างลําตัวทิ งชายยาว สวมโจงกระเบน ถุงเท้าและรองเท้าแบบผูกเชือก (เจ้าจอมเอียม)

เจ้าจอมอาบและเจ้าจอมเอื อน ทรงเครืองแต่งกายตามพระราชนิยมใหม่ ได้แก่ ชุดกระโปรงคอ กว้างพิมพ์ลาย แขนยาวประมาณศอก คาดเอวด้วยเข็มขัดทับซินยาวครึงแข้ง ทรงเครืองประดับคาดพระ เกศา สร้อยคอ สร้อยข้อมือ ถุงเท้าและรองเท้าแบบเรียบหัวแหลม

พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี ในรัชกาลที 6

ภาพที 25 : รูปแบบการแต่งกายตามพระราชนิยมใหม่ของเจ้านายสตรี พระรูปที 8 ทีมา : เอนก นาวิกมูล, 2547 หน้า 153

พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี ทรงเครืองแต่งกายอย่างตะวันตก เป็นชุดกระโปรงสายเดียว ตัด ต่อผ้าสองสี ชายสีอ่อนตรงกลางยาวประมาณครึงแข้ง ส่วนชายสีเข้มรอบตัวยาวจรดพื น ประดับขนสัตว์

คาดเข็มขัดเป็นครุยระย้า คล้องสายสะพายประดับเครืองยศ สวมมงกุฎเพชรประดับขนนก สร้อยคอ กําไล ข้อมือสองข้างและแหวนเพชรเข้าชุด สวมถุงเท้าและรองเท้าหัวแหลมสีเข้ม ประดับหัวเข็มขัดกลมเล็ก

สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระวรราชชายา

ภาพที 26 : รูปแบบการแต่งกายตามพระราชนิยมใหม่ของเจ้านายสตรี พระรูปที 9 ทีมา : เอนก นาวิกมูล, 2547 หน้า 152

สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระวรราชชายา ทรงฉลองพระองค์แบบตะวันตก ชุดกระโปรง สายเดียวผ้าลูกไม้ทั งตัวยาวครึงแข้ง จับถ่วงทีชายกระโปรงทั งสองข้าง เสริมผ้าเป็นชายทิ งยาวถึงพื นจาก ด้านหลัง คล้องสายสะพาย ทรงเครืองประดับมงกุฎเพชร สร้อยคอเพชรเข้าชุด มีเครืองประดับคาดทีต้น แขน นาฬิกา และถุงน่องรองเท้าหัวแหลมสีเข้ม ประดับหัวเข็มขัดสีเหลียม

รูปแบบฉลองพระองค์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงฉายร่วมกับ พระวรกัญญาปทาน พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี

ภาพที 27 : รูปแบบฉลองพระองค์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระรูปที 1 ทีมา : ภาพที 7

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเครืองปกติขาว จอมพล ผู้บังคับการพิเศษ กรม ทหารบกราบที 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ จ.ป.ร. เป็นเสื อคอตั งสีขาว แขนยาว ติดกระดุมผ่าหน้าตลอดตัว สวมกับกางเกงขายาว และรองเท้าหนัง

พระวรกัญญาปทาน พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี แต่งกายตามพระราชนิยมต้นรัชสมัย ได้แก่ เสื อคอ แหลมแขนยาวประมาณศอก ทับด้วยผ้าลูกไม้โปร่ง ตัวยาวคลุมสะโพก สวมทับโจงกระเบนคาดเข็มขัดทับ เสื อ สวมถุงน่องและรองเท้าแบบเรียบประดับหัวเข็มขัด มีทีคาดพระเกศาเส้นเล็ก และสวมสร้อยคอมุก หลายเส้น ต่างระดับ

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงฉายร่วมกับพระนางเธอลักษมีลาวัณ ภาพที 28 : รูปแบบฉลองพระองค์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระรูปที 2

ทีมา : ภาพที 9

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเครืองเต็มยศ จอมพล ผู้บังคับการพิเศษกรมทหารบก ราบที 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ จ.ป.ร. เป็นเสื อคอตั งแขนยาว กระดุมผ่าหน้าตลอดตัว ยาวคลุมสะโพก สวมทับกางเกงขายาว พร้อมรองเท้าบูทหนัง

พระนางเธอลักษมีลาวัณ ทรงสวมเสื อคอแหลม มีแขนพองระบายยาวเหนือศอก สวมกับซินยาว ประมาณข้อเท้า คาดทับด้วยเข็มขัดผ้าสองสี พร้อมสร้อยไข่มุกหลายเส้น สร้อยข้อมือ และนาฬิกา สวมถุง เท้าสีอ่อน และรองเท้าสีเข้ม

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงฉายร่วมกับคุณเปรือง สุจริตกุล (พระสุจริตสุดา พระสนมเอก) ในวันอภิเษกสมรส วันที 27 ตุลาคม พ.ศ. 2464 ภาพที 29 : รูปแบบฉลองพระองค์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระรูปที 3

ทีมา : ภาพที 13

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเครืองครึงยศ นายนาวาเอก ราชนาวีเสือป่า เป็นเสื อ คอตั งสีขาวพักปกทีด้านใน ทับด้วยเสื อคลุมสีเข้มแขนยาว ปกเทเลอร์ยาวประมาณศอก คาดทับด้วยเข็มขัด สวมกับกางเกงขายาวสีอ่อน รองเท้าหนัง

คุณเปรือง สุจริตกุล (พระสุจริตสุดา พระสนมเอก) สวมชุดกระโปรงคอสีเหลียมมีแขน เข้ารูปช่วง เอว ยาวประมาณเข่าแบบตะวันตก ทับผ้าซินยาวใกล้เคียงกัน สวมผ้าคลุมผมลูกไม้ มงกุฎดอกไม้ ถุงเท้า และรองเท้าสีขาว