คนจนมีสิทธิและโอกาสกับเขาหรือไม่ในสังคมไทย

(1)

คนจน มีสิทธิและโอกาสกับเขาหรือไมในสังคมไทย

นายนพดล ปกรณนิมิตดี

อาจารยประจําคณะนิติศาสตร

มหาวิทยาลัยศรีปทุม Noppadon.pa@spu.ac.th

ขณะที่นั่งแท็กซี่คันหนึ่งเพื่อเดินทางไปทํางานที่มหาวิทยาลัย บทสนทนาระหวางผูโดยสาร กับคนขับรถ ในเรื่องปญหาเศรษฐกิจ ตอนหนึ่งที่สะดุดใจ หรืออาจกลาวไดวาสะทอนปญหา พื้นฐานความตองการของคนไดมากขอหนึ่งก็คือ อาจารยครับ รุนลูกของผม จะมีโอกาสซื้อบาน กับเขาหรือไม

บานราคา 700,000 กวาบาท หรือ 800,000 กวาบาท สําหรับชานบาน ก็ถือวาแพงมากนะ ครับ

คนที่มีฐานะทางเศรษฐกิจดีหนอย อาจมองวา บานราคา เจ็ดแปดแสน เปนบานอีกเกรด หนึ่ง สําหรับคนลําดับลาง คือถือวาเปนบานราคาถูก

เจ็ด แปดแสนบาท สําหรับใครบางคน หรือคนรวย บางคน อาจเปนถือเปนเงินเล็กนอย แต

สําหรับใครตอใครอีกหลายคนในสังคมไทย อาจเปนทั้งชีวิตของเขาก็ได กวาจะไดเงินกอนหนึ่ง หรือผอนจนไดเงินกอนนี้เพื่อซื้อบาน

ในทางกฎหมาย คนจน และ คนรวย มีสิทธิและเสรีภาพ เทาเทียมกันหรือไม ? รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย

มาตรา 30 บุคคลยอมเสมอกันในกฎหมายและไดรับความคุมครองตามกฎหมายเทาเทียมกัน

ชายและหญิงมีสิทธิเทาเทียมกัน

มาตรา 43 บุคคลยอมมีเสรีภาพในการประกอบกิจการหรือประกอบอาชีพและการแขงขัน โดยเสรีอยางเปนธรรม

ถาจะเปรียบเทียบหลักกฎหมายกับเรื่องระบบเศรษฐกิจแลว จะเห็นไดวา ระบบเศรษฐกิจ แบบทุนนิยม เปนระบบเศรษฐกิจที่ผูประกอบการหรือ เอกชนมีกรรมสิทธิ์ในการผลิตสินคาและ บริการ มีการแขงขันกันในระบบเศรษฐกิจเพื่อทํากําไรสูงสุดใหแกตนเอง

ฉะนั้นบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญบางมาตราที่กลาวขางตน รวมถึงประมวลกฎหมายแพงและ พาณิชย บรรพ 4 ทรัพยสิน จึงมีสวนหนึ่งที่รองรับกับระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยมดวย

พูดงายๆ ก็คือ กฎหมายกําลังบอกเราวา ทุกคน มีสิทธิเทาเทียมกันนะ มีเสรีภาพในการ ประกอบกิจการ หรือประกอบอาชีพ อยากทํามาคาขายอะไรก็ทําได คนขยันทํามาหากินมาก ก็

ไดมาก ใครขี้เกียจก็ไดนอย

(2)

แตสําหรับใครหลายคน อาจบอกวา ผมขยันมาตลอดชีวิต ก็ไมเห็นรวยกับเขาเสียที

ขายกวยเตี๊ยวตั้งแตเชายันค่ํา ก็ไมเห็นรวย บางคนทํางานออฟฟค ค่ําขับแท็กซี่ตอ ก็ไมเห็นร่ํารวย ซักที เพราะภาระรายจายเยอะมาก

แตทําไมบางคน แคขายขนมหวานเพียงอยางเดียว ก็ร่ํารวยแลว บางคน แคขายกวยเตี๊ยว อยางเดียว ก็รวยแลว บางคนผูกขาดการขายสินคาหรือบริการเพียงบางประเภท ก็ร่ํารวยแลว คําตอบก็คือ ทุกคนมีสิทธิและเสรีภาพเทากัน ตามรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย อัน เปนกฎหมายสูงสุดของประเทศ แตอาจเปนเพราะโอกาสทางเศรษฐกิจ หรือ ความโชคดีของคนเรา ไมเทาเทียมกัน ดวยเหตุที่โอกาสทางเศรษฐกิจในบางเรื่อง หรือความโชคดีของคนเรา มิใชสิ่งที่

กฎหมายจะกําหนดใหไดเสมอไป

ยกตัวอยางเชน บางคนที่ขายขนมหวาน เพียงอยางเดียว ก็ร่ํารวยแลว ก็เพราะขนมหวานของ เขามีรสอรอยมาก คนอื่นทําไมไดเหมือนเขา พอคาหรือแมคาขนมหวานทานนี้ ก็ยอมตองมีโอกาส ทางเศรษฐกิจดีกวาคนอื่น หรือพูดงายๆก็คือ ขายของดีกวาคนอื่นและไดกําไรมากกวาคนอื่น นั่นเอง

แตเนื่องจากผูประกอบการบางคน มีชองทางแสวงหาประโยชนจากโอกาสทางเศรษฐกิจที่

ดีกวาคนอื่น จึงอาจมีความพยายามกีดกัน หรือปดกั้นโอกาสทางเศรษฐกิจของผูอื่น เพื่อมิใหเขามา เปนคูแขงตน

ฉะนั้น รัฐจึงควรตองเขามามีบทบาทที่สําคัญในการสรางโอกาสทางเศรษฐกิจของบุคคล ให

เทาเทียมกันใหไดตาม แนวนโยบายพื้นฐานแหงรัฐตามรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย ใน สวนที่ 7 ที่วาดวยแนวนโยบายดานเศรษฐกิจ มาตรา 84 (6) ที่วา รัฐตองดําเนินการใหมีการกระจาย รายไดอยางเปนธรรม คุมครอง สงเสริมและขยายโอกาสในการประกอบอาชีพของประชาชนเพื่อ การพัฒนาเศรษฐกิจ...

การทําใหชองวางระหวางคนรวยและคนจน มีนอยที่สุด หรือการสรางแตมตอใหกับคนจนนั้น จึงคงเปนบทบาทและหนาที่ของรัฐอยางหลีกเลี่ยง ในขณะเดียวกันการสรางโอกาสทางเศรษฐกิจ ใหกับคนจน โดยใชนโยบายประชานิยม บางเรื่อง อาจมิไดชวยสรางแตมตอทางเศรษฐกิจแกคน จนเลย เพราะรัฐบาลมินาจะใชวิธีการในลักษณะเชนนี้ไปตลอดได

ยอนไปที่เรื่องราวคนขับแท็กซี่ คนขับแท็กซี่ บอกกับผูเขียนวา คําพูดปลอบใจที่วา เวลาที่

รูสึกทอแท ใหมองคนที่ต่ํากวาเรา ใชไมไดกับเขาหรอก มันเปนคําพูดของเศรษฐีที่ตองการเอา เปรียบคนจน คนขับแท็กซี่ พูดอยางนาสนใจ ใหผูเขียนฟงวา การสอนคนจนใหมองต่ําลง อยาเงย หนาขึ้นมา ก็เพื่อใหคนรวย เหยียบหัวคนจนได เพราะถาคนจนลุกขึ้นเงยหนาได คนรวยก็อาจลม ลงได

(3)

แมคําพูดของคนขับแท็กซี่ ออกจะเปนคําพูดที่ดูมองโลกในแงลบอยูบาง แตสวนหนึ่งของ คําพูดดังกลาว ก็นาจะมีสวนอยูจริงบางในสังคมไทย ดังจะเห็นไดจากคนรวยบางคนที่ชอบเอา เปรียบคนอื่น

หวังวาคําพูดของคนขับแท็กซี่ อาจจะมีสวนชวยเปดใจอีกดานหนึ่งของคนรวยใน สังคมไทยไดบาง ทายสุดนี้ไมวาคนรวยหรือคนจน ยอมมีสิทธิและหนาที่เทาเทียมกันตาม รัฐธรรมนูญ แตโอกาสทางเศรษฐกิจและสังคมก็คงจะอยูที่รัฐ หรือผูที่มีฐานะทางเศรษฐกิจดีกวา จะจริงใจหรือเปดใจใหกวาง ใหแตมตอและโอกาสกับคนจนมากกวานี้ และหวังวาวันนั้นคงจะ มาถึงนะครับ สวัสดีครับ