สังคมไทย รับไดหรือจริง ทําผิด ไมตองติดคุก แตใชโทษปรับแทน
ผศ.นพดล ปกรณนิมิตดี
อาจารยประจําคณะนิติศาสตร
มหาวิทยาลัยศรีปทุม Noppadon.pa@spu.ac.th
ลงพิมพในหนังสือพิมพไทยโพสต 25 กันยายน 2553
เมื่อไมนานนี้ ผูเขียนไดรับชมรายการในสื่อโทรทัศน โดยมีนักวิชาการทานหนึ่ง ที่
ออกมากลาวถึงเรื่องงานวิจัยที่เกี่ยวของกับปญหากระบวนการยุติธรรมทางอาญาของไทย โดยมี
ขอเสนอใหปลดล็อค ปฏิรูประบบยุติธรรมทางอาญา แกปญหาคดีลน-นักโทษลนคุก โดยชี้วา ถึง เวลาแกไขโทษปรับสูงสุดตามกฎหมาย ใหขึ้นตามเงินเฟอ โดยเชื่อจะปองปรามการทําผิด-ฝาฝน กฎหมายไดนั้น
จากการรับฟงความคิดความเห็นและทัศนคติดังที่ปรากฎในรายการที่มีการเผยแพรทางสื่อ ไปแลวนั้น ในฐานะนักกฎหมายและนักวิชาการ อันมีความเคารพตอความคิดความเห็นของทาน และดวยความเคารพอยางแทจริงตอความคิดเห็นในทางวิชาการ ที่อาจเห็นแตกตางกัน ก็อดไมไดที่
จะขอรวมดวยชวยคิดทั้งเห็นดวยและไมสบายใจในประเด็นนี้ เทาที่พอจะใหความเห็นได และขอ อนุญาตมองตางมุม ซึ่งจะอาจจะถูกหรือผิดก็ได
เมื่อกลาวถึงโทษจําคุก หรือโทษปรับนั้น กอนอื่น ตองทําความเขาใจกอนวา โทษจําคุก หรือปรับนั้น เปนโทษทางอาญา ที่ปรากฎเฉพาะในประมวลกฎหมายอาญา หรือกฎหมายที่มีโทษ ทางอาญาเทานั้น
โดยมาตรา 18 แหงประมวลกฎหมายอาญา บัญญัติวา โทษสําหรับลงแกผูกระทํา ความผิดมีดังนี้ 1. ประหารชีวิต 2. จําคุก 3. กักขัง 4. ปรับ 5.ริบทรัพยสิน
จุดประสงคในการลงโทษทางอาญา นั้น มีทฤษฎีที่เกี่ยวของอยู 2 ทฤษฎีดวยกัน กลาวคือ 1. ทฤษฎีเด็ดขาด (absolute theory)
2. ทฤษฎีสัมผัส (relative theory)
ทฤษฎีเด็ดขาด ถือวา การที่กฎหมายอาญาบัญญัติใหลงโทษผูกระทําผิดนั้น ก็เพราะเหตุที่
ไดมีการกระทําความผิดเกิดขึ้นอยางเดียว กลาวคือจะตองมีการลงโทษเพื่อใหมีการตอบแทนแก
แคนที่ถูกตองตอผูกระทําความผิด (หยุด แสงอุทัย,2540:249) ทฤษฎีสัมผัส
ในสวนที่เกี่ยวแกจุดประสงคของการลงโทษ ทฤษฎีสัมผัสไมไดพิจารณาในแงการกระทํา ความผิด แตไดพิจารณาในแงที่วาควรจะลงโทษอยางใดจึงจะเกิดประโยชนและโดยเหตุนั้นการ
ลงโทษ จึงตองคํานึงถึงตัวผูกระทําความผิดกับเพื่อนมนุษยอื่นๆ โทษนั้นควรจะมีผลเปนการ กระทําใหผูกระทําความผิดหวาดกลัว ทําใหผูกระทําความผิดกลับตนเปนคนดี หรือทําใหสังคม ปลอดภัยจากการกระทําความผิด ทั้งนี้เพื่อเปนการปองกันขัดขวางมิใหมีการกระทําความผิด เกิดขึ้นอีก (หยุด แสงอุทัย,2540:251)
ฉะนั้น จึงอาจกลาวไดวา การลงโทษทางอาญา ตามกฎหมายนั้นมีวัตถุประสงคหลัก ในการลงโทษ ผูกระทําความผิด ใหเกรงกลัวตอการกระทําความผิดตามกฎหมาย ซึ่งหากวันใด เมื่อใดตนไดกระทําผิด ตนอาจจะตองไดรับโทษตามที่กฎหมายกําหนด
วัตถุประสงคในการลงโทษ กับเรื่องของการใชเงินเพื่อการรักษาความเปนกฎหมาย ใน การลงโทษผูกระทําความผิด จึงควรนาจะเปนสิ่งที่ตองพิจารณาแยกออกจากกัน
การลงทุนดานงบประมาณของประเทศ ในการรักษาความสงบเรียบรอย ในการ ลงโทษผูกระทําความผิดนั้น แนนอน ถามีผูกระทําความผิดจํานวนมาก ตัวเลขของจําเลยที่อาจถูก ลงโทษจําคุก ก็อาจมีตัวเลขที่สูงขึ้นดวยในทางเดียวกัน อันสงผลตอ ระบบราชทัณฑ เรือน จําตองรองรับจํานวนนักโทษมากขึ้น ตองใชเงินงบประมาณของประเทศจํานวนมากตอเรื่อง เหลานี้
ปญหาคนลนคุก จึงควรแกดวยวิธีการมิใหคนทําผิดกฎหมาย มากกวาที่จะคิดเสียดาย เงินทองในการลงโทษผูกระทําความผิด การที่มองวามีนักโทษลนคุก สงผลเสียตอการใชจาย งบประมาณแผนดินนั้น
ในทางกลับกัน เราจะมองอีกดานหนึ่งไดไหมวา การใชจายเงินงบประมาณแผนดิน เปน การใชเพื่อเยียวยารักษา ฟนฟู และปรับสภาพจิตใจของนักโทษ ใหสามารถกลับตนเปนคนดี
หลังจากกลับคืนสูสังคมแลว สามารถประกอบอาชีพเลี้ยงตนเองได ไมเปนภาระตอสังคม การลงทุน เพื่อสรางคน การลงทุนเพื่อสรางอนาคตใหมใหกับคนที่หลงผิด การลงทุน เพื่อใหคนเกรงกลัวตอกฎหมายบานเมือง การลงทุนเพื่อสรางบรรทัดฐานที่ดีในการอยูรวมกันของ คนในสังคม สังคมควรรูสึก เสียดายเงินทองที่ตองสูญเสียไปกับสิ่งตางๆเหลานี้ หรือ...?
ในฐานะนักกฎหมายรูสึกตกใจ กับความคิดที่วา ถาสมมตินักโทษที่ถูกจําคุกมีอยู
100,000 คน คนเหลานี้ถาไมตองถูกติดคุก ก็จะสามารถไปหาเงินไดคิดเทากับคาจางแรงงาน ถาสมมติ วันหนึ่ง140 บาท คนเหลานี้ สามารถสรางรายไดตอวัน 14,000,000 บาท เปนตน เพราะถาคิด อยางนี้ คิดโดยใชเงินเปนตัวตั้ง มองความสูญเสียทางเศรษฐกิจ ซึ่งไมรูวา จะไดจริงหรือเปลา เปนตัวตั้ง โดยละเลยตอความสูญเสียบรรทัดฐานแหงการเปนคนดีของสังคม จะเปนความคิดที่ถูกตองหรือไมถูก ก็ยังนาสงสัย
เงินทองเสียไป ก็หาใหมได แตนิสัยคนถาเสียไป หรือจิตใตสํานึกของคนที่เสียไป ถา เสียไปแลว ก็อาจเสียไปเลยก็วาได ติดนิสัยขี้โกงอันมาจากความทะเยอทะยาน ก็อาจเสพติดไปทั้ง ตลอดชีวิต
คนที่ทําผิดกฎหมายบานเมือง หากไมยอมติดคุก ก็ตองหนีไปตลอดชีวิต แตหากติด คุก วันหนึ่งเมื่อกลับมาสูสังคม ถาเขาสามารถกลับตนเปนคนดีไดแลว ผูคนในสังคมบางสวนที่
ไมยอมรับเขาตางหากที่มีปญหา มิใชเพราะการลงโทษโดยการจําคุก ที่ไปสรางปญหาใหเกิดกับ คนที่เคยติดคุกเหลานี้
คนที่ทําผิด สวนใหญยอมรูอยูในใจแลววา สิ่งที่ตนทํานั้นผิด ไมวาจะเปนการทุจริตเชิง นโยบาย หรือไมนโยบาย ฆาคนตาย ลักทรัพย และอื่นๆ แตจะดวยความขาดสติ หรือความมั่นใจ ที่ผิดๆของตน เมื่อถูกจับ ถูกลงโทษ และตองลําบากจากการถูกจองจํา ก็ตองเปนสิ่งที่จําตอง ยอมรับ
โทษทางอาญา ตามกฎหมายนั้น ลดหลั่นตามกันลงมา ตั้งแตโทษประหารชีวิต จนถึงริบ ทรัพยสิน ซึ่งโทษประหารชีวิตถือวาหนักที่สุด รองลงมาคือจําคุก และรองลงมาคือ การปรับ ความหนักเบาของโทษขึ้นอยูกับความผิดที่กอ ถาความผิดรายแรง เชน ฆาผูอื่น ตามมาตรา 288 ของประมวลกฎหมายอาญา โทษก็ประหารชีวิต จําคุกตลอดชีวิต หรือจําคุกตั้งแตสิบหาปถึงยี่สิบป
ความผิดที่ไมหนักหนาอะไรแกสังคมมากนัก เชนความผิดลหุโทษ สวนใหญจะเปนโทษ ปรับอยางเดียวอยูแลว ฉะนั้นการรางกฎหมายที่ผานมา เขาใจวานาจะไดเห็นถึงความจําเปนที่
ตองมีบทลงโทษทางอาญา กรณีจําคุก หรือระดับของการวางโทษที่ควรจะเปนอยูแลว
แตแนนอนสวนหนึ่งก็เห็นดวยกับปรับเปลี่ยนอัตราโทษปรับในกฎหมาย ที่ไมสอดคลองกับ สภาพการณ ณ ปจจุบัน บางฐานความผิดที่ไมควรเอาคนเขาคุก ก็เห็นดวยถาจะตองมีการแกไข แตถาจะเนนวา ควรจะตองลงโทษดวยการปรับเปนหลัก เพื่อเปนการหาเงินเขารัฐ มากกวา เสียเงินดูแลนักโทษ เอาเงินจากกระเปาผูทําผิดมาเปนของรัฐ ก็นาจะเปนความคิดที่อาจกอใหเกิด ความไมสบายใจอยูบาง
ในสวนหนึ่งเห็นดวยกับการประยุกตเอาความคิดทางเศรษฐศาสตร มาประสานกับหลัก นิติศาสตร แตการเอาหลักวิชาทางเศรษฐศาสตรมาใชในกฎหมาย นาจะเปนการนํามาใชเพื่อเติม เต็มการบังคับใชกฎหมายใหเกิดความยุติธรรม และความถูกตอง อันผูคนในสังคมยอมรับได
ทายสุดนี้ ก็เห็นดวยกับนักกฎหมายอาวุโสบางทาน ที่มองวา คนรวยอาจไดประโยชน หรืออาจ ยอมเสียเงิน เพื่อแลกกับการติดคุก การทุจริต ควรถูกลงโทษโดยการจําคุกหรือไม เปนสิ่งที่นาคิด ตอ แตถาวันไหนสังคมไทยยอมรับไดวา โทษปรับสามารถแทนโทษจําคุก ผูคนยังจะเกรงกลัว ตอกฎหมายกันอีกหรือไม ทางออกที่นาจะดีที่สุดสําหรับสังคมไทย คือถากลัวติดคุก ก็ชวยกัน อยาทําผิดกฎหมาย เพื่อจะไดไมตองหนีหนาผูคนไปทั้งชีวิต จริงไหมครับ
