Buddhist-Muslim Strategies A Model of Religious Management to ASEAN Religions

(1)

พิเ ทั่

^*

ธั วรรธน น กว

^**

ท ั ยอ

ศาสนามีเปา มายเพ่อส เสริม สมา ิก นศาสนา ป ิบั ิ าม ักการ ทร คุ คา วิ ีป ิบั ิ าม ักศาสนาอยา ส สุ เปน ริ ความ ก า อ ยุทธศาส ร ก ยุทธ อ ทั 2 ศาสนา ซึ่ มี เปน าพ ักษ ที่ ก า กันร วา ศาสนา ทั เปนเคร่อ มอที่ เปนเคร่อ อานวย เกิ การบริ าร ั การ อความเปนอ คกรทา ศาสนา น าพ รวม วย ยุทธศาส รพุทธ-ก ยุทธมุส ิม ึ เปนอ คาพยพการ ั วา ัว น อย น อบ าย อ าน การ าเนิน านที่ เปน ป กอ เกิ ปร ย นอยา ส สุ นอ คกร เพ่อเปา มาย อ การเรียนรซึ่ กัน กัน อยรวมกันอยา สัน ิสุ นความเปนปร าคม อาเซียนอัน พึ เกิ ึน อ ป บทความนีมีเปา มายเพ่อศึกษา นวคิ การบริ ารกิ การศาสนา ทั พุทธ อิส าม เพ่อเปน นวทา บริ ารกิ การศาสนา เพ่อการอยรวมกันอยา สัน ิ

นปร าคมอาเซียน

า า ั ก ยุทธ การ ั การเ ิ พุทธ การบริ ารอ คกรทา ศาสนา

*ค สั คมศาส ร ม าวิทยา ัยม า ุ า กร รา วิทยา ัย

**

ม าวิทยา ัยรา ั อุ รธานี

(2)

.

. .

.

- - .

.

ทนา พร พุทธศาสนา เปนศาสนาที่มีพร พุทธเ าเปนศาส า กอ ั วเม่อปร มา 2 ปีที่ านมา มีพร ส รอพุทธบริษัท เปน ุม น อ นับ อศาสนา ศึกษาป ิบั ิ น

ามคาสั่ สอนพร ศาส า สิริวั น คาวันสา 25 2 เพ่อสบทอ วซึ่ คาสอน รวมเรียกวา พร รั น รัย ศาสนาพุทธสอน มนุษย าเนิน ีวิ วย การกร ทา อ น าม ก กรรม มิ มา ากการออนวอน อ ากพร เปนเ า สิ่ ศัก ิสิทธินอกกาย คอ พึ่ นเอ เพ่อพา ัวเอ ออก ากกอ ทุก มี ุ มุ มายคอการสอน มนุษย ุ พน ากความทุก ทั ปว น ก วยวิธีการสรา ป า นการอยกับความทุก อยา รเทาทัน ามความเปน ริ พร ม าพิ ิ อ ุ เว ท 25 9 วั ุปร ส คส สุ อ ศาสนา คอ การ ุ พน ากความทุก ทั ปว วั ักรการเวียนวาย ายเกิ เ นที่พร พุทธเ าทร

ุ พน วยกา ั ส ิป า ความเพียร อ พร อ คเอ น าน ที่พร อ คกทร เปนมนุษยมิ เทพเ า รอท อ พร เ าอ ค

ศาสนาพุทธมี นับ อกร าย ปทั่ว กปร มา านคน พร ม า ร.สม าย

°านวุ 255 ยมี านวน นับ อสวน อย นทวีปเอเ ีย ทั นเอเ ียก า

(3)

เอเ ีย วันออก 2 12 เอเ ีย วันออกเฉีย ยเฉพา ปร เทศ ทยมี นับ อศาสนาพุทธเปนสั สวนที่มากที่สุ น ก นปร เทศก ุมอาเซียน

19 รวมทั การที่ค ส รั บา าเนินน ยบาย ปร เทศ ทยเปนศนยก า พร พุทธศาสนา ก วย

มุส ิม คอ นับ อศาสนาอิส าม คาวา มุส ิม เปนคาที่ยมมา าก าษาอา รับ ป วา ศิ รราบ ัก ี มนุษยทุกคนสามาร เปนมุส ิม ยการป ิ า น มุส ิมนัน ม ากั เ าพันธุ อายุ เพศ วรร ที่เปนมุส ิม อ ป ิบั ิ ามศาสนวินัย า อ อิส าม ทั วา ิบ รอม ที่เปนมุส ิม อ ป ิบั ิ าม ักศาสนกิ 5 ปร การ

ั นี คอ การก าวคาป ิ าน นเ ารับอิส าม การ มา 5 เว า น วัน การ อ ศี อ นเ อนรอม อน การบริ าคทาน ซ กา การทา ั มุส ิมมี ักความเ ่อ ัก ปร การ นั่นคอ เ ่อ นพร เ าอ คเ ียว อั อ เ ่อ นบรร าม าอีก เ ่อ นคัม ีรที่

กปร ทานมา ากพร เ า เ ่อ นบรร าศาสนท า เ ่อ นวันสิน ก วันกียาม เ ่อ นก ความ ีความ ั่ว กอ อ กอ ัร เสาวนีย ิ มว 25 5

ก ุม า ิพันธุที่คน ทยเรียกกันวา ก คา วา มาย ึ าวมุส ิม ยรวม ทั นีพอคา าวมุส ิม นคาบสมุทรเปอรเซียที่เ ามาคา าย น มม าย อิน นีเซีย มาเ เซีย

นาศาสนาอิส ามเ ามา วย าย ั คนพนเมอ ึ เป ี่ยนมานับ อศาสนาอิส าม สวน นปร เทศ ทยนีพบ ัก านวาคน ทย ิ อสัมพันธกับ าวมุส ิม ครั สุ ทัย กรุ ศรีอยุธยาเร่อยมา ย าวมุส ิมบา คนนัน เปน ึ ุนนา นรา สานัก น ว น กรุ รั น กสินทรมี าวมุส ิมอพยพมา ากม าย เป ี่ยนสั า ิเปน ทย นอก ากนียั มี

าวมุส ิมอินเ ียที่เ ามา ั รกราก รวม ึ าวมุส ิมยนนานที่ นี ัยการเบีย เบียนศาสนา

ั การป ิวั ิคอมมิวนิส นปร เทศ ีนมีการเ ิบ อยา รว เรว ยส ิ ิร บุวาปร ากร มุส ิมมีร วา 2.2 - . านคน ซึ่ มีความ าก าย ากการอพยพเ ามา ากทั่ว ก มุส ิม น ทยสวน เปนนิกายซุนนีย ส าบันศึกษา วันออกก า กมุส ิม 255

ั นัน เพ่อความเ า เกี่ยวกับพร พุทธศาสนา ศาสนาอิส าม นสั คม ทย เพ่อรอ รับการปรับ ัวที่ เ าสปร าคมอาเซียน สั คม ก ึ ควรศึกษายุทธศาส ร อ ทา นการบริ ารกิ การศาสนา นอาเซียน ที่ เปนเคร่อ มอ นการบริ ารกิ การ ศาสนา นอนาค นเว าเ ียวกันศาสนา า น กนีมีนัยย อ การสนับสนุนส เสริม ศาสนิก อ นเอ กาว ปสอุ มค ิทา ศาสนาที่ นนับ อ เพ่อ ีวิ าม ักศาสนา

นเว าเ ียวกันก ทา คุ าพ ีวิ เกิ ความส บสัน ิ นการ าเนิน ีวิ วย

ทั นปร เทศ า รวมทั อาเซียน เพ่อนา ปสการกา น ทาที การ ส ออก อศาสนา

รวมกันอยา เ า เ นบริบท รอบทบาทความเ า ที่ ั เ นรวมกัน อัน พึ เกิ ึน

(4)

นอนาค อัน ก ั นัน นบทความนี ส ทอนยุทธศาส รพุทธ ก ยุทธมุส ิม เพ่อส ทอน นวทา การบริ ารกิ การศาสนา อ ทั 2 ศาสนา นปร เทศ ทย รวมทั เพ่อ าเนิน ศาสนา ทั 2 เปนก ก นการ ีวิ รวมกัน อ ปร าคมอาเซียนอัน พึ เกิ ึน นอนาค

ร เทศ ร ชากร อิ ลาม ุท ริ ์ อน มห

านวน % านวน % านวน ^% ^านวน %

กัมพ า 1 5 2 .5 1 . 5 9 1 1 9 ¹

ทย 5 99 2 2 21 . 1 9 . 5 5 ^. .1

าว 2 1 1 . 9 1 1 ^1.5

พมา 5 519 1.9 9 1 91 9 1.9

สิ ค ปร 5 21 15 2 1 2 21 2.5 29 ^{1 .5} 15

เวีย นาม 92. 1 .2 11 9. . 9 ^.2 .

บร น 19 211 1 1 ¹ 1

อิน นีเซีย 2 2 . 5 . 1.21 2 .

ิปปนส 91 9 . 5 1.9 2.5 . ^.9 ^22.5

มาเ เซีย 29 55 1 .1 . 5. 19.2 2.5 ^9.1 11.

รวม ปม. 59512 2 2 2 521 2 . 151 51 515. 1 12 9 12 1 .9 192.

อา อิ ส ิ ิ นับ อศาสนาซึ่ ยั มนับรวม ัทธิเ า ศาสนา ิน ที่มาออน น .

. - - 1 สบคนเม่อ 1 มกราคม 255 .

ส ิ ิ นับ อศาสนา ที่มาออน น . . สบคนเม่อ กรก าคม 255 .

ส ิ ิ นับ อศาสนา ศาสนาอ่น ที่มาออน น .

. - - 1 สบคนเม่อ กรก าคม 255 .

ส ิ ิ นับ อศาสนา 2. 2.2 2 15.5

. . - - 1 สบคนเม่อ กรก าคม 255 .

ตารางที่ 1 เปรียบเทียบสัดส่วนของพลเมืองที่นับถือแต่ละศาสนาในกลุ่มประเทศอาเซียน, ที่มาออนไลน์ http://www.nationmaster.com/red/country/la-laos/rel-religion&all=1,

สืบค้นเมื่อ 3 กรกฎาคม 2558

ยุท ศา ร์ ล กลยุท ์

ศาส รทา การบริ าร ั การ เปนเคร่อ มอ นการ บริ าร เพ่อรอ รับการ เป ี่ยน ป นอนาค ที่เกิ ึนอยา อเน่อ อ เว า เพ่อสรา ความพรอม นา ปส การสรา ปร สิทธิ าพอยา กวา วา อ อ คกรนัน รวม ป ึ อ คกรทา ศาสนา วย ที่ าเปน อ นวป ิบั ิ ักการ การป ิบั ิ นทา ศาสนา เ น ก ก อ

ักคาสอน ักป ิบั ิ อ ศาสนา รวม ป ึ ักก มาย ก ร เบียบ อวั รป ิบั ิ เพ่อ

การป ิบั ิ ปสปร ย นส สุ อ อ คกรนัน รวม ป ึ การนาพา อย นอ คกร ศาสนิก

(5)

ปสเปา มายอันเปนอุ มค ิ าม ักศาสนา วย

ยุทธศาส ร ก ยุทธ รอคา น าษาอั ก ษที่วา อันมีนัยย มาย ึ นการป ิบั ิซึ่ วา เพ่อ บรร ุเปาปร ส ค าเพา ก ยุทธ รอยุทธศาส ร นทา ท าร นัน ก า ากยุทธวิธี ซึ่ วา วยการ าเนินการรบป ท ที่ยุทธศาส ร นัน วา วยวิธีการเ ่อม ย การรบป ท า เ า วยกัน คา ามที่วา สรบอยา ร เปนป าทา ยุทธวิธี อกา น เ ่อน ซึ่ มีการสรบกัน ความเ มา สม นการ สรบกันนันเปนป าทา ยุทธศาส ร ซึ่ เปนสวน นึ่ อ การส คราม สี่ร ับ ก วั ุปร ส คทา การเมอ รอยุทธศาส ร ัก ยุทธศาส ร ป ิบั ิการ ยุทธวิธี

นักคิ คน นึ่ นิยามยุทธศาส ร ววาเปน วิ ีอยา ครอบค ุม นอันที่ พยายามป ิบั ิเพ่อ เบอ ป ายทา การเมอ รวมทั การ ม รอการ กา ั อยา ท ริ นวิ าษวิธี

เ าน ซึ่ า อ มีอยา นอยสอ าย นความ ั ย นึ่ ายเ านีมีป ิสัมพันธ กัน ั นัน ยุทธศาส ร ปร สบความสาเร นอยครั าก ม ส ความสามาร นการ

ั ป ยุทธศาส ร ยายออกนอกสา าการท าร ปยั ธุรกิ เศรษ ศาส ร ท ษ ี เกม สา าอ่น บุ ทัน อก ธส 25 ั ที่ปราก เ น นป ุบัน

ภาพที่ 1 การบริหารกิจการศาสนาและการสร้างความร่วมมือทางศาสนา

ที่มาภาพ http://smokefreezone.or.th/content_attachment/file_storage/pic%20 3-1%20t.jpg สืบค้น 2 กันยายน 2559

นบทความนี เทียบเคีย นวทา ก ยุทธ-ยุทธศาส ร เพ่อ กับการวิเครา

า นวทา การบริ ารกิ การศาสนา นปร เทศ ทย ยเฉพา พุทธศาสนา ศาสนาอิส าม

เพ่อการอยรวมกัน รอเพ่อ า นวทา นการบริ ารกิ การศาสนาสความเปนปร าคม

อาเซียน เกิ การ ับเค ่อน เรียนร สรา การมีสวนรวม อ ุม น สั คม น าพกวา

อันสัมพันธกับบริบท อ อาเซียน อ ป

(6)

ยุท ศา ร์ ุท ูการ ริหารกิจการศา นา ุท น ร เทศ ทย

นวทา ที่เกิ ึนเกี่ยวกับการบริ ารกิ การศาสนา นปร เทศ ทย นับ ั การ มีก มาย ราสาม ว นสมัยรั กา ที่ 1 วินัย พ ศศรีเพียร 25 9 การ ั กอ สั การี น สมัยรั กา ที่ 2 ป นกร ทั่ พร รา บั ั ิค ส รศ.121 ิรั า เที่ย ทัยธรรม 25 5

นสมัยรั กา ที่ 5 ทา มีม าเ รสมาคม มีการ ราพร รา บั ั ิก มายค ส พ.ศ.

2 19 5 พร ม าวร ัย ก ึ พธิ 25 9 ที่ทา ค ส มีร บบส าส มีร บบการ ปกครอ ที่เรียกสั มน รี าม าร านค ส กร ทั่ นา ปสการรา พร รา บั ั ิค ส น พ.ศ.25 5 19 2 ิ ทอ ปร ยร 25 9 ที่ ก ย อานา การบริ ารกิ การค ส

วที่สวนก า ทั ม ทั ก ายเปนป า อุปสรรคสา รับการบริ ารกิ การค ส น

ัวเอ วย เสวก สุบรร เก ุ 25 พั นาการ อ อ ี น ว เว าเปนทั การ บริ าร ั การ การควบคุม อ คกรทา ศาสนาที่มีอย นปร เทศ ทย นับเปน การบริ ารกิ การพร พุทธศาสนา นปร เทศ ทยกมีก มาย ั ก าวเปนกรอบ นการบริ าร สบเน่อ มา นกร ทั่ ป ุบัน เพ่อ เ น อ ั อ อ การบริ ารกิ การพร พุทธศาสนา

นปร เทศ ทย นการเ ียนบทความนี นา นวคิ การบริ ารทา ก มาย นามา วิเครา เ นคาความสอ ค อ ความเ มอน ความ า านก มายที่ รา ึน ซึ่ สามาร อธิบาย คอ

เงอน าย กากั องรั ากพิเครา าม ัก านทา ปร วั ิศาส ร พร พุทธศาสนา นปร เทศ ทย เกิ ึน าย กากับ อ รั การ อานา รั านส าบันกษั ริย รวม ป ึ การ ราก มาย ที่มีความ มายเพ่อการบริ าร ั การ การบั คับ รอการ ั การ เพ่อ เกิ การป ิบั ิ าม ักพร ธรรมวินัยทา ศาสนา สอ ค อ กับ นวทา อ รั

ั เ น กร ีสมเ พร นารายม ารา พ.ศ.2199-22 1 1 5 -1 นสมัยอยุธยากับ การอุป ัม ศาสนา นิธิ เอียวศรีว ศ 25 5 พร เ า ากสิน พ.ศ.2 1 -2 25 1 -1 2 กับการสนับสนุนกิ การพร ศาสนา วั รา ค ายนาทร 2555 1 9-1 2 การ ราก มาย

รา ว นสมัยรั กา ที่ 1 วินัย พ ศศรีเพียร 25 9 รอบทบาท อ รั กา ที่ กับ การส เสริมพร พุทธศาสนา พร อธิการเกียร ิศัก ิ กิ ิเม ธ 255 เปน น ซึ่ เปน พั นาการรวมทา ปร วั ิศาส รพร พุทธศาสนา การบริ ารกิ การพร พุทธศาสนา

นปร เทศ ทยนับ อ ี นกร ทั่ ป ุบัน

เงอน น วน องศา นา ุท ที่เกิ ึน าย พ.ร.บ. ค ส ทย 25 5 ก ปรับปรุ 25 5 สุทธิพ ษ ัน ยาพิศา สุทธิ 25 1 ซึ่ นความ มายพร พุทธศาสนา

นปร เทศ ทย กบริ าร านก ก อ ก มายพร รา บั ั ิค ส ฉบับป ุบัน

ซึ่ พอปร มว เปนเ ่อน เ ิ ร บบ คอ

(7)

ก า หาทีเกิ จาก ร ที่ บริ ารกิ การค ส มี ักษ คร สรา เปน นว ิ่ เกิ ึน าย เ ่อน อ วั นธรรมอานา มี า ับการบั คับบั า ากบน

า ั สายบั คับบั า ากม าเ รสมาคม ึ วั นรปปรามิ ทา อ คกรศาสนาสัมพันธ กับวั นธรรมอานา การ อานา นเ ิ ปกครอ ควบคุมเปน าน ัก ทา เสีย อกาส นการ ัน รอการเป เสรี าย ักการ ทา สมา ิก นอ คการบริ ารกิ การ ศาสนาที่มี านสมา ิก นการบริ ารวั อยทั่วปร เทศ ปร มา . ม่นรปทั่วปร เทศ ก าย เปนอ คกร การรับคาสั่ ส่อสารทา เ ียวรอคาสั่ เพ่อ ป ิบั ิ ยรอรับคาสั่ ากเบอ บนเทานัน ก ายเปนอ คกรที่ออน อเ ิ คร สรา วยเ ุ วั นธรรมอ คกร กสัมพันธกับ บุคค ร บบบุคค มากเกิน ป

เงอน วา วยอายุ อง ู ริหารร ั ูง มาย ึ การที่ม าเ รสมาคมเปน อ คกรที่พร บริ าร นร ับน ยบายสวน เปน ส อายุ ั นัน นความส อายุนี

ก ายเปนเ ่อน อุปสรรค นการบริ าร ั การ วย ก าวคอพร สวน ปรับ ัว มทันกับ การเป ี่ยน ป าย ส าน การ ม กทัศนวิสัยทัศนยั ากั วย ว เว า

มสามาร กา น ัวเอ ามยุทธศาส ร อ การบริ ารกิ การศาสนา รวมทั ความเ บปวย อันเกิ ากความ รา าพ ึ ทา การป ิบั ิ าน อ อ คกร มครบอ คปร ุม ปรับ ัว มทัน กับส านการ ที่เกิ ึน น ว เว า

ท าท องมหาเ ร มา ม หรออง ์กรศา นา ม ูกกาหน หมี ท าท อ า รั ย รง ก าวคอ ม มีอานา รอก ก น าน ที่ เปนที่ปรึกษาร ับอาเ อ ร ับ

ั วั กับ ายบานเมอ ามก มาย เปนเพีย นวยปกครอ ที่มีเปา มายเพ่อการปกครอ เฉพา พร ิกษุ ศาสนิก าย นเ วั ทา การบริ าร กอยกับ ุม น เปน ป ย ความสมัคร ม มีเปา มายเพ่อการบริ าร น บบอ ครวม

เงอน อจากั ทีเกิ ึน าย ก ร เ ีย า ัง อันวา วยการ รางวั นวคิ

นีมอ เร่อ การ ยาย ัว การเ ริ เ ิบ อ วั วา วยการสรา วั าย กรอบ อ ก มายค ส ทั ก ร เบียบที่ออกมาเพ่อเปนเคร่อ มอ นการบริ ารกิ การศาสนา เ น ก กา น วา สรา วั อ มีร ย า ากวั อ่น มนอยกวา 2 กิ เม ร ก กร ทรว ฉบับที่ 1 พ.ศ. 25 ออก ามความ นพร รา บั ั ิค ส พ.ศ.25 5 วา วยการสรา วั ป วาวั สรา อ สาคั วยเ ่อน นเร่อ อ ร ย า มอ มุม นึ่ เ มอนเปนการ กา น อบเ พนที่ทา การบริการ ม ก กันเกิน ป อีกนัย นึ่ กก ายเปน อ ากั

อ การบริ าร ั การ าย นอ คกรค ส วย ัวมันเอ านวนที่ ิน นการสรา วั

ร เบียบกา น การสรา วั อ มีที่ ิน มนอยกวา ร เม่อวั กกา น วยเ ่อน เ ิ

พนที่ทา วั ที่มีที่ ินนอยกวานัน มสามาร พั นา เปนวั ศาสนส านที่ วยเ ่อน ที่

(8)

ก ย อยกับเนอที่ร ย า ามก ที่ออกอันเน่อ วยพร รา บั ั ิค ส ั นันร เบียบที่ กสรา ึนนัย นึ่ เปนกรอบ เก ักป ิบั ิเพ่อเปน นวสา รับ การบริ าร อีกนัย นึ่ ก ายเปนเ ่อน ทา เกิ การ อ ัว นปร เ น อ การสรา วั

ศาสนส าน นพร พุทธศาสนา ป

เงอน ององ ์กรศา นา ูนา มาย ึ นวทา ศาสนา ทั ักคิ ุ คิ

ส เสริม เกิ การ ยก ัว ัว ากการเมอ วุ ินันท กันท เ ียน 25 1 นวคิ เร่อ ความ เปนก า นวคิ เร่อ กีย กุ ร พร พศา วิสา 25 นวคิ ทา ก มายที่

กา น พร เปนบุคค พิเศษที่ มพึ มีสวนรวมทา การเมอ ยก ัวออก ากครอบครัว มมีสิทธิเ อก ั สมัครรับเ อก ั สมพ พ ษพิพั น 25 5 รอการเ า ปมีสวนรวม น า น ทา การเมอ การปกครอ ทุกร ับ ป วา บทบาท อ พร รอคน นอ คกร ศาสนา กับการเกา เกี่ยวกับรั กับปร า น นเ ิ สรา เ ่อน เ ิ ร บบรวมกัน มมี

ทา เกิ อ วา ร วา นากับปร า น น คร สรา เ ิ ร บบ อ พร พุทธศาสนา เงอน อง วิ ีศา นา ศา น ิ ี มาย ึ าวพุทธ ปร กอบพิธีทา ศาสนา อเม่อ มีเ ุอ่น เ น ทาบุ ึนบาน ม าน บว นาค ศาสนพิธี ึ เปนสวน นึ่ อ การนัน รอ อเม่อ ึ วันสาคั ทา พุทธศาสนา เ น วันมา บ า วิสา บ า อาสา บ า อั มีบ า วันเ าพรรษา วันออกพรรษา วันพร ค่า 1 ค่า 15 ค่า ทั ม เปนเพีย กิ กรรม พิธีกรรมที่นับเน่อ ากพร พุทธศาสนา ม น าน ศาสนาเปนวิ ี ีวิ รอมี

ความสาคั อการ าเนิน ีวิ ที่ อ ป ิบั ิ นกร ทั่ เปนวิ ี พร พิทักษ สิริท ยา นิยม 2555 อยา รอเปนก นสั สวนที่นอยที่ ส ออกมาเปนวิ ีทา ศาสนา เ น การ ีวิ ที่ส บ สัน ิ สม เรียบ าย เปน น

ั นัน ากมอ น าพรวมเกี่ยวกับยุทธศาส รพุทธ ึ ากั วยเ ่อน ก ก อันเปนเคร่อ นการบริ าร ั การ าย น วย ยมอ ปที่การบริ ารเ ิ คร สรา ที่ยั มมี

ความ ั เ น เปนเคร่อ มอ รอก กเพ่อ ปสการบริ าร ั การทั น ัวร บบ คร สรา การบริ ารเพ่อ าวพุทธ เ า ึ อุ มค ิ ักการทา พร พุทธศาสนาอยา เปนร บบ กลยุท ์อิ ลาม ูการ ริหารกิจการศา นาอิ ลาม น ร เทศ ทย

ศาสนาอิส าม น าน ที่เปนก ก นึ่ ทา สั คม นึ่ นปร เทศ ทย การมอ พั นาการ อ การกาวยา น าน ที่เปนอ คกรทา ศาสนา การ ั วา ัว น นพนที่ที่

เรียกวาปร เทศ ทย ก ก า ที่เปนเคร่อ มอ นการบริ ารกิ การศาสนาอิส าม ึ มี

ความสาคั พรอมทั ับเค ่อน ยา กาว พั นา ป นทิศทา ที่พึ ปร ส ค รอพั นากาว

เกิ การ ยับเค ่อน ป า นา นเว าเ ียวกัน นวคิ ความสาคั ั ก าว ก าย

(9)

เปน อ ทา นการเอาเปรียบ รอ นุน เกิ การเอาเปรียบ อก ุมปร ากรอ่น ซึ่ เปนเร่อ ที่ มสมควร เพรา เม่อ ึ ที่สุ ศาสนาเปนเพีย ก ก นึ่ นการทา สั คมอยรวมกัน อยา เปนปก ิสุ เทานัน

ศาสนาอิส าม ม มี นวคิ ยกออก ากกันร วา รั ศาสนา นัย นึ่

เปน อ ากั นเร่อ อ การ ั สรรอานา นัย นึ่ เปนการสรา พนที่อยา มีสวนร วา อานา กับรั รอการเ า ปเปน ั การรั นนาม อ สมา ิก นศาสนา รออ คกร ศี ธรรม าม ักศาสนาที่เ า ปควบคุมมา ร านทา ศาสนา านการ ั การ าครั รอ สมา ิก นรั ป ยปริยาย ักการ อ อิส าม อคาสอนทา ศาสนาเปนก มาย

น ายบานเมอ วย ั นัน เพ่อ เปนการ ั อ คกรบริ าร รอเ นการบริ ารกิ การ อ ศาสนาอิส าม น ทยปร เทศ ทย ยกกร ี ัวอยา อันเกิ ากเคร่อ อ อ คกรอิส าม

นปร เทศ ทย คอ

เ รองมอ องการ ริหาร าน ร อ คการอิส าม ปร เทศ ทย มาย ึ การที่อ คกรอิส าม าเนินการ านกร บวนการทา ก มาย อ พ.ร.บ.อิส ามเพ่อ เปน ก ก เคร่อ มอทา การบริ าร กับอิส าม านกร บวนการทา ก มาย าพ ักษ ที่เราเ น พบกคอ อ คกรพร พุทธศาสนา รออ คกรศาสนา สรา ก มาย ึนมาเปน เคร่อ มอ นการบริ ารกิ การศาสนา อ นเอ ค กรรมการก า อิส าม ปร เทศ ทย เพิ่ม านวน าม านวน อ ค กรรมการอิส ามปร า ั วั 1 ค เปน ัว ทน ั วั

1 คน ปเปนกรรมการก า

เ รองมอ องการจั การ ินทรั ย์ าน ร นา ารอิ ลาม หง ร เทศ ทย ก กการบริ ารร บบทุน นศาสนา ที่เปนทั ยุทธศาส ร นการบริ ารสินทรัพย รอเอา สินทรัพยอันเกิ ากการ ทุนมา านกร บวนการบริ ารเพ่อ มาซึ่ สวน า ก ายเปน ปร ย นสา รับสมา ิก น าน เปนเ า อ เ ิน าก ส อคุ าพ ีวิ

อ าวมุส ิม มีคุ าพ ีวิ านส าบันการเ ินศาสนา

ก หกูเงิน ย ม ิ อกเ ีย ป วาศาสนิก อ อิส าม มี านการเ ิน รอ เ ินทุนที่เปน ป าม ักศาสนา เปน าน นการพั นาคุ าพ ีวิ าม ัก อ าน การเ ิน การ ิ ที่สาคั

ูกูเงิน องเ นชาวมุ ลิม มาย ึ มุส ิมเปน สิทธเบอ น ากนันอา ทา

เกิ ร นการเพิ่มศาสนิก านส าบันการเ ิน เพ่อเ า ึ ทุนทา การเ ิน รอส าบัน

การเ ินศาสนา

(10)

ก กร ทรวงวา วยการ รางมั ยิ มาย ึ การที่ก มายกา น ศาสนา มา รา 12 การสรา การ ั ั การยาย การรวม การเ ิก การ ท เบียนมัสยิ เปน

ป าม ักเก วิธีการที่กา น นก กร ทรว การ ั ั การรวม การเ ิกมัสยิ

ปร กาศ นรา กิ านุเบกษา ก มกา น ร ย า ากมัสยิ อ่น มกา น นา ที่ ิน นการสรา มัสยิ ค อสรา ั ท เบียนเปนค ัส ึ ทา การ ยาย ัว ความกาว นา อ การบริ ารกิ การศาสนาอิส าม ยาย ัว มีพนที่ นการบริ าร ั การ

กวา ึน

ท าทรวม อง ูนาศา นา มาย ึ บทบาท อ การเปน นา นวิ ีมุส ิม เปน ทั นาครอบครัว นาศาสนา นาทา การเมอ มุส ิม นบุคค เ ียวกัน เ ่อน เ ิ บุคค ึ สามาร าเนินการ รอ ั สิน เ ย ากมอ อ คาพยพอยา รอบ าน น าน บุค ากรทา ศาสนา ยอมมีบทบาทที่เกา เกี่ยวกับรั เกี่ยวกับปร า น นเ ิ อ บุคค

อ คกร

วิ ีชีวิ วิ ีศา นา ศา น ิ ีทีเ นมากกวา ิ ีกรรม มาย ึ วิ ี ีวิ ทา ศาสนา ส ทอน านรป บบ ักป ิบั ิ ศาสนบั ั ิ เปนวิ ี ีวิ ปร าวัน คอการป ิบั ิอยา

อเน่อ สม่าเสมอ เปนกิ วั ร เปนวิ ี ีวิ เ น การทา มา ที่ อ ป ิบั ิทุกวัน 5 ครั การที่ทา ศาสนพิธีเปนวิ ี ีวิ นัน เปนสวนสนับสนุนความมั่นค ศาสนา

ศา นาที ัม ัน ์กั เศรษ กิจ มาย ึ การสัมพันธกับ ักคิ ทา ศาสนา สการสรา นวป ิบั ิ านวิ ีทา ศาสนา ทา ความสัมพันธกับวิ ีทา เศรษ กิ อ มั

อัซ าร บา ิร 25 5 านวิ ีทา ศาสนา ั กร ีการ ั ั ธนาคาร าม ักอิส าม ส าบัน ส เสริมการศึกษา วิ ัยเกี่ยวกับอิส าม 25 5 านกร บวนการก มายทา ก ุม ศาสนิก นปร เทศ ทยมีธนาคาร นการ วยส านทา การเ ิน อา ีพ อันสัมพันธกับศาสนา น นามก ุมอ คกรทา ศาสนา มีพ ั นการสรา เ ่อน ทา เศรษ กิ เ น ร เบียบวา วย กิ การ า า การ ั ั อ คกร า า านก ก อ สานัก านค กรรมการศาสนาอิส าม น ั วั เพ่อสรา เ ่อน เ ิ เศรษ กิ านสินคา การยินยอมทา สินคา มี อม วา ศนยวิ ัยกสิกร คา วาปี 255 การส ออกอา ารเคร่อ ่ม า า อ ทยอยที่ปร มา 5

านเ รีย ส รั ยาย ัวรอย . นปี 255 คา วา ยาย ัว ีราวรอย 5.1

ปอยที่ปร มา 1 านเ รีย ส รั รอปร มา 2 สน านบาท ก ป วาก ก อ

ศาสนาอิส ามกับธุรกิ เปนสวนเ ียวกัน สามาร สรา ทั คุ คา ม คารวมกันร วา

ศาสนากับเ ่อน ทา เศรษ กิ

(11)

า ับ ปร เทศ รอย

1 อินเ ีย .2

2 บราซิ .5

ส รั อเมริกา .

อารเ น ินา 5.5

5 รั่ เศส .5

ออสเ รเ ีย .1

ุรกี .

ีน .

9 อิน นีเซีย .

1 รัสเซีย .2

11 ทย .1

ตารางที่ 2 มูลค่าทางเศรษฐกิจผ่าน “ฮาลาล” ของผู้ส่งออกอาหารฮาลาลและเครื่องดื่มฮาลาลรายใหญ่

พ.ศ.2556 (ที่มา : แนวโน้ม, อาหารและเครื่องดื่ม ฮาลาลไทยส่งออกแตะ 2 แสนล้าน, (12-18 ธันวาคม 2557), มติชนสุดสัปดาห์, 35 (3179): 108)

นปร เทศ ทยมีการ อรับรอ เคร่อ มาย า า ซึ่ เ ิมสานัก ุ ารา มน รีเปน

เคร่อ มายรับรอ ั ก าวมา ั ปี พ.ศ.25 นป ุบันการรับรอ เคร่อ มาย

า า เปนบทบาท อ ส าบันมา ร านอา าร า า าย การกากับ อ ค กรรมการ

ก า อิส าม ปร เทศ ทย าย ร เบียบ ฉบับ 1. ร เบียบค กรรมการก า อิส าม

ปร เทศ ทยวา วยการรับรอ า า พ.ศ.25 2. ร เบียบค กรรมการก า อิส าม

ปร เทศ ทยวา วยการรับรอ า า ฉบับที่ 2 พ.ศ.25 5 . ร เบียบค กรรมการ

ก า อิส าม ปร เทศ ทยวา วยการรับรอ า า ฉบับที่ พ.ศ.25 ที่เปนเ ่อน

อันสัมพันธกับก กทา เศรษ กิ าม ักศาสนาอิส าม

(12)

เ รีย เทีย อง ์กร ุท กั มุ ลิม

าม ร ก ม ก กร ทรวงวา วยการ ริหารกิจการศา นา

าร า ั ุท มุ ลิม ร ั

ปร ากร า ับ 1 95 อัน ับ 2 1 ทย

า ับ 2 151 มากที่สุ 25 าน อาเซียน

า ับ าน 1 านคน ปร าคม ก

บริ ารค บริ ารร ับส ค ส มส.

ก ากั วย านวน - ยก ัวออก ากครอบครัว - ยก ัวออก ากการเมอ - ยก ัว ากร บบสั คม

- มเ ่อม ย อย นเ ปกครอ อ นเอ

บริ ารค กรรมการอิส าม เกิ ึน ย ม ากั เกา เกี่ยว ร ับบน า

เ ่อมสัมพันธกับร บบ ครอบครัว สมา ิก- ัว นา

เปนนักการเมอ -เ ่อม ย เครอ าย

ปร เทศ ทย อิส าม เ ่อม

ย เปนเครอ าย นร ับ า ิ นานา า ิ ก

กอสรา การ ศาสนส าน

วั มัสยิ

- เ ่อน มาก ที่ ิน ร

- ร ย า ากวั อ่น มนอยกวา 5 กม. านวนครัวเรอน

- ากั วย ัน อน ร ย เว านาน

- เ ่อน ที่ ิน มมีกา น - ม ากั ร ย า - ม ากั วย ัน อน - ม ากั ปร ากร

ปร เทศ ทย

การเ ิน การบริ าร

เ ิน

เกิ ึน ามศรัทธา การบริ าค การร มทุนเปนคราว มเปน ยุทธศาส รทา การบริ าร การเ ิน ที่ ั เ น

ศรัทธา ธุรกรรม ทา การเ ินที่

มีก มายรอ รับ เ น ธนาคาร อิส าม กิ การ า า เพ่อการ พา ิ ย เปน น

พุทธ ทย อิส าม เ ่อม อ กับอาเซียน ปร าคม ก พิธีกรรม

ักป ิบั ิ เปนเพีย รป บบเกิ ึนเฉพา กิ

ามส านการ น ุม น มมี

ความเปนเอก าพเกา เกี่ยวซึ่ กัน กัน

เปนวิ ี ีวิ กิ วั รปร า วัน เปนรป บบการ าเนิน ีวิ

ส ทอนเปนวิ ีอันเปนเอก ักษ

พุทธ ทย อิส าม การเ ่อม

อกับอาเซียน ปร าคม ก เคร่อ มอ

ทา การ บริ าร

พร รา บั ั ิค ส 25 5 ก พ.ศ.25 5 พร รา บั ั ิ ม าวิทยา ัยม า ุ า กร รา วิทยา ัย พ.ศ.25 พร รา บั ั ิ ม าวิทยา ัยม ามกุ รา วิทยา ัย พ.ศ.25

พร รา บั ั ิธนาคารอิส าม ปร เทศ ทย พ.ศ.25 5 พร รา บั ั ิการบริ าร อ คกรศาสนาอิส าม พ.ศ.25 พร รา บั ั ิส เสริมกิ การ

ั ย พ.ศ.252 เปน น

พุทธ ทย ม าวิทยา ัยส นานา า ิ

ตารางที่ 3 ตารางเปรียบเทียบเปรียบเทียบองค์กรพุทธกับมุสลิม ตาม พ.ร.บ. กฎ มส.กฎกระทรวงว่าด้วยการบริหารกิจการศาสนา

(13)

าก ารา อา เปรียบเทียบ เ น วาการบริ ารกิ การศาสนา อ ทั 2 ศาสนา มีเ ่อน เ ิ ร บบที่ ก า กัน ทา การบริ ารกิ การศาสนามี าพ ักษ ที่เปน อ ากั

ร วา พุทธกับอิส าม นเว าเ ียวกันเม่อเ าสปร าคมอาเซียนความ าก าย ทั ทา าษา า ิพันธุ ศาสนายอมเกิ ึน การบริ ารกิ การศาสนา ึ ควรเ า ปสรา ความรวมมอ ความเ า การเรียนรซึ่ กัน กัน ความ ก า ก กทา การบริ าร

า เปนทั อ คคุ เ ่อน ที่ อ ปรับ กเพิ่มเ ิม มีปร สิทธิ าพ นการบริ ารกิ การ ศาสนา นอนาค

นวทาง นการ ริหารกิจการ ร ศา นา ู วามเ นอาเซียน ล นานาชา ิ

ป ุบันส านการ อ สั คม การเมอ นปร าคมอาเซียนเป ี่ยน ป วิ ีศาสนา บบ

ั เ ิม ม รับการยอมรับบทบาท ทาที่ทา ศาสนา ึ ควรปรับ ัว สว า ุ คิ

คาอธิบาย ม ที่กวา ึน อบรับกับความ าก าย มาก ึน เพ่อรอ รับกับความ เป ี่ยน ป าก ายเ านี ยเฉพา การเปนปร าคมอาเซียนที่มีเอก ักษ

ักษ รวมกัน ซึ่ สามาร เสนอเปน นวคิ นการปรับก กทา ศาสนาเพ่อการเปนปร าคม อาเซียน ซึ่ สามาร อธิบาย คอ

ศา นา นอนา องเ นศา นาทีมี วามเ นเอก า มาย ึ เปนศาสนาที่

อ เปน ุ ริยธรรมเ ียวกัน เก ั สินทา ศี ธรรมที่เปนสาก รวมกัน ยการอธิบาย

ีความ อ เปน ป นวทา เ ียวกัน เ น เก ทา านสิทธิมนุษย น ความเทาเทียม กัน อ มนุษย วา วยสิ่ ว อม การ เมิ อทรัพยากร อ สวนรวม รอปร เ นอ่น ที่นอกเ นอ ริยธรรมทา ศาสนา อ เปน ป นมิ ิเฉพา าน ึ ่อวาเปนศาสนา อ ปร าคม นว กวา มาก ึน เปน น พรอมกันนันศาสนา นอนาค อ เปนศาสนา ที่กอ เกิ การ ับเค ่อน กาว ป า นาอยา มีความ มายเปนเอก าพ มีพ ั น

ัวเอ ก าวคอ ศาสนา อ ปร าคมอาเซียน อ เปนศาสนาที่มีมิ ิเ ิ วั นธรรมศาสนา ที่เปน ริยธรรมรวมกันทา ศาสนา ม ัวศาสนาที่ เปน ักป ิบั ิเพ่อ ยก า รอคุกคาม

อศาสนาอ่น ปร การ ม

ศา นา ล หลักการทางศา นา อง งเ ริม หมนุษย์อยูรวมกันอยาง ัน ิ นว ิ ที า ั คอ อ ทาอยา รที่ ศาสนาที่มีอย นสั คม ทย รอทุกสั คม น ศาสนา

นวคิ ักป ิบั ิ วิ ีทา ศาสนามาเปนก กสาคั นการอยรวมกันอยา สัน ิ าม ัก

ศาสนา อ น เพ่อส เสริม ปร าคมอยรวมกัน าย ักการ นวคิ ทา ศาสนา

เปนสาคั มิ การนา ักศาสนามาเปนก ก นการ ย อ านซึ่ กัน กัน อการเ าส

ความเปนปร าคมอาเซียน

(14)

ศา นาจ องเ นศา นาทีเออ หมนุษย์มีเจ จานง นการทีจ เ า ึงอุ ม ิ นศา นา อง ัวเองอยาง ูง ุ มาย ึ รั รอปร าคมทา ศาสนา อ มีก ก นการที่ ศาสนิก นศาสนา อ นเอ มี ักปร กัน นการเ า ึ ความเปน นับ อ ป ิบั ิ าม ักศาสนานัน กอ เกิ การ ับเค ่อน น าพรวม ส เปนเอก ักษ รวมร วา ศาสนา ศาสนา

ั นันศาสนา นอนาค ึ อ เปนศาสนาที่มีมิ ิซับซอน รอ รับความ าก าย ส เสริมการอยรวมกันอยา สัน ิ าย ความ ก า ปร กอบ วยความอ ทน

ัน ิธรรมทา ศาสนา- อยรวมกันอยา เ มา สม ม ศาสนาเปน เ ่อน นา ปสความ ั ย รอการเ ิ นา นกร ทั่ ก ายเปน ออา รอเ ุอา น การปร ั ปร าร การเ ิ นา รอการ ความรุน ร ทุก นิ นมิ ิทา ศาสนา เพรา

าเปนอยา นัน เทากับวาศาสนา มีส าน เปนเคร่อ มอทา ความเ ่อที่ทา คนเ ่อ ว นาความเ ่อนัน ป กอความรุน ร นก ายเปนส ครามอันวา วยเร่อ า ิพันธุ รอศาสนา

ั กร ีเคยเกิ ึน น ่อส ครามศาสนา อ ครเส ความรุน ร น ่อศาสนาเร่อ วิ ารทอ คา เพรา เ ่อ เ ยวาศาสนาค ม อ การ ศาสนิก อ นเอ มา ับ าบ ปร ั ปร ารซึ่

กัน กัน ย า ความเม าปรา ี ปร การ ม าก นวคิ ทุกศาสนา วนสอน มี นวคิ เร่อ สัน ิ คอการ ม ความรุน ร รอการเ ิ นา นทุกกร ี ั นันความรุน ร การเ ิ นา รอการ ัน ึ มควรเกิ ึน นมิ ิทา ศาสนา อ เราอยา ที่ปราก อย

นป ุบัน

รุ ศาสนาเปนสิ่ สรา ทา ความเ ่อที่เกิ ึน น าย ั นเปนวิ ี ักป ิบั ิ อ มนุษย การมี ีวิ อยา ส บสุ ึ ควร อ มากอน ความออน วทา ศาสนา นเปนเ ุนา ปส ความ ั ย อ ม กทา เปนเคร่อ มอ นก ายเปนการป ท ทาราย ปร ั ปร าร นความ ีกวาเ นอกวา เพรา าเปนอยา นัน ส คราม าก คน นศาสนา เกิ ึน

ก ายเปนเ ุการ ความทร าอีกครั นปร วั ิศาส ร อ มนุษย า ิที่เกิ ึน ม า ว เว ากัน นปร วั ิศาส ร ก ศาสนาเกิ ึนมาเปนสวน นึ่ อ มนุษย ทา นาที่

นการส อ ริยธรรม คน น ว นึ่ เว า นึ่ ที่ ทา สั คมกาว นา เ ิน อ ป ทั ยั เปนเพีย ก เก นการอยรวมกัน นสั คมนีเทานัน การ อยรวมกัน นสั คมสิ่ ที่

สาคั ที่สุ กคอสั คม กาว นา รอกาวเ ิน ปอยา รบนพน าน อ ักการ สัน ิ าม

ัก พุทธ อิส าม รอ าม ักศาสนาทุกศาสนา การบริ ารกิ การศาสนาทั นสวน

ยุทธศาส รพุทธ รวม ป ึ ก ยุทธอิส าม ามกรอบการเ ียนบทความนี นัย นึ่ เปนการ

(15)

ส ทอนวิธีการบริ าร ั การ าย นที่ อ เพิ่มเ ิม รอปรับ ก สม ุ เทาเทียม ทั ส ทอนคิ

เ น ึ มิ ิ อ การ ั วา อย ร ที่วา อ ม ัน นก ายเปนการเบีย ทรกเอาเปรียบ รุกรานบี าศาสนา ก กทา ศาสนาอ่น เพรา ากร ทา วยเ นา อ การ ัน เบีย บั ซึ่ เทากับ ก ายเปนการคุกคาม กร ทาความรุน ร ว คาวา สัน ิ เปน

ออา ว ากเปนเ นนัน วสัน ิยอม มเกิ ึนอยา นนอน ั นัน เพ่อการกาว ป อ มว มนุษย า ิ เพ่อการกาว ป า นา อ ศาสนา อ คกร อ ศาสนาการบริ าร ั การ ึ มีความสาคั กาวสความเปนรั ปสความ รรั ก ายเปนมว มนุษย า ิ าเปน อยา นันศาสนา ทา นาที่ ทา ศาสนาก ายเปน อ ทา สรา สัน ิสุ นการอยรวมกัน อยา ท ริ

เอก ารอางอิง

ก กร ทรว ฉบับที่ 1 พ.ศ.25 ออก ามความ นพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ.2505: ว่าด้วย

การสร้างวัด, ที่มาออน น . . . 12. สบคนเม่อ

2 สิ าคม 2559.

ก กร ทรว ฉบับที่ 2 พ.ศ.25 2 ออก ามความ นพระราชบัญญัติการบริหารองค์กรศาสนา อิสลาม พ.ศ.2540 “ว่าด้วยการการสร้างและจัดตั้งมัสยิด” ที่มาออน น .

. . 2 11 . 11 9 สบคน

เม่อ 2 สิ าคม 2559.

การบริหารกิจการศาสนาและการสร้างความร่วมมือทางศาสนา ที่มาออน น

. . 2 -1 2 .

สบคน 2 กันยายน 2559.

คุ นิ ิ นวรั น 2555 . มี มุสลิม กี่ คน บน โลก ใบ นี้, ที่มาออน น . . . สบคนเม่อ 2 กันยายน 2559.

ิรั า เที่ย ทัยธรรม 255 . บทบาทของพระมหากษัตริย์ไทยในการก�าจัดอลัชชีระหว่าง พ.ศ.2310-2445. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (ประวัติศาสตร์ไทย), บั ิ วิทยา ัย ม าวิทยา ัยศรีนครินทรวิ ร .

ิ ทอ ปร ยร 25 9 . ค�าบรรยายพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ.2505 กรุ เทพ ร พิมพ าร ธรรม.

ซั มาน เ มมาน . 25 9 . ธนาคารไม่มีดอกเบี้ยตามหลักค�าสอนของศาสนาอิสลาม : Islamic

interestless banking. วิทยานิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต, ค นิ ิศาส ร ุ า กร

ม าวิทยา ัย.

(16)

บุ ทัน อก ธส 25 . ยุทธศาสตร์การบริหารการพัฒนา (อดีต-ปัจจุบัน), กรุ เทพ เสมาธรรม.

น นาท อนุพ ศพั น 25 . “ผลกระทบของพระราชบัญญัติลักษณะปกครองคณะสงฆ์

ร.ศ. 121 ต่อการปกครองคณะสงฆ์ไทย = The impact of the Sangha Act of 1902 on the Thai sangha administration”, วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต (ประวัติศาสตร์), ค อักษรศาส ร ุ า กร ม าวิทยา ัย.

นิธิ เอียวศรีว ศ. 25 . การเมืองไทยสมัยพระนารายณ์. พิมพครั ที่ . กรุ เทพ ม ิ น.

แนวโน้ม,อาหารและเครื่องดื่ม ฮาลาลไทยส่งออกแตะ 2 แสนล้าน, 12-1 ธันวาคม 255 ม ิ นสุ สัป า ปีที่ 5 1 9 1 .

พร ม าวร ัย ก ึ พธิ 25 9 . “การปกครองคณะสงฆ์ไทยตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์

พุทธศักราช 2484 = Thai sangha government under the Sangha act of 1941”, วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต (ประวัติศาสตร์), ค อักษรศาส ร ุ า กร ม าวิทยา ัย.

พร พศา วิสา . 25 . พุทธศาสนาไทยในอนาคต: แนวโน้มและทางออกจากวิกฤต. กรุ เทพ ม นิธิส ศรี-ส ษ ิว ศ.

พร อธิการเกียร ิศัก ิ กิ ิเม ธ กุน ี . 255 . การศึกษาวิเคราะห์บทบาทของพระบาทสมเด็จ พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวในการท�านุบ�ารุงพระพุทธศาสนา. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตร มหาบัณฑิต (สาขาวิชาพระพุทธศาสนา). บั ิ วิทยา ัย ม าวิทยา ัยม า ุ า กร รา วิทยา ัย.

พร พิทักษ สิริท ยา นิยม 2555 . “การวิเคราะห์คุณค่าและหลักค�าสอนในการสวดมนต์ใน พระพุทธศาสนาเถรวาทกับการละหมาดในศาสนาอิสลาม”, วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหา บัณฑิต (ศาสนาเปรียบเทียบ), บั ิ วิทยา ัย ม าวิทยา ัยม า ุ า กร รา วิทยา ัย.

พร ม าพิ ิ อ ุ เว ท. 25 9 . ประวัติพุทธศาสนาในประเทศไทย. พิมพ์ครั้งที่ 1. นอ คาย ม าวิทยา ัยม า ุ า กร รา วิทยา ัย วิทยาเ นอ คาย.

พร ม า ร.สม าย านวุ 19 กันยายน 255 การรวมพลังชาวพุทธทั่วโลก เพื่อฟื้นฟู

พระพุทธศาสนา, นั สอพิมพสยามรั รายวัน ที่มาออน น . . สบคนเม่อ 2 สิ าคม 2559.

พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย พ.ศ.2540. ราชกิจจานุเบกษา, เล่มที่ 114, ตอนที่ 51 ก, วันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2540 2 .

พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย พ.ศ.2540. รา กิ านุเบกษา เ มที่ 11

อนที่ 51 ก วันที่ 1 ุ าคม พ.ศ.25 2

(17)

พระราชบัญญัติ การบริหารองค์กรศาสนาอิสลาม พ.ศ.2540, ที่มาออน น

. . . 2 11 . -

11 22 สบคนเม่อ 2 สิ าคม 2559. ปร กาศ นรา กิ านุเบกษา นา เ ม 11 อน 5 ก วันที่ พ ศ ิกายน พ.ศ.25 .

พระราชบัญญัติธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย พ.ศ.2545,ที่มาออน น

. . . 2. -

5 สบคนเม่อ 2 สิ าคม 2559. ปร กาศ นยรา กิ านุเบกษา นา 1 เ ม 119 อน 1 ก วันที่ 21 ุ าคม พ.ศ.25 5.

พระราชบัญญัติส่งเสริมกิจการฮัจย์ พ.ศ.2524, ที่มาออน น . . . - 9- -1- . สบคนเม่อ 2 สิ าคม 2559.

ระเบียบคณะกรรมการกลางอิสลามแห่งประเทศไทยว่าด้วยการรับรองฮาลาล พ.ศ.2544 ระเบียบ คณะกรรมการกลางอิสลามแห่งประเทศไทยว่าด้วยการรับรองฮาลาล (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2545.

ระเบียบคณะกรรมการกลางอิสลามแห่งประเทศไทยว่าด้วยการรับรองฮาลาล (ฉบับที่ 3) พ.ศ.

2546 ราชกิจจานุเบกษา, พร รา บั ั ิม าวิทยา ัยม า ุ า กร รา วิทยา ัย พ.ศ.25 . เ มที่ 11 อนที่ 51 ก วันที่ 1 ุ าคม พ.ศ.25 2

รา กิ านุเบกษา พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย พ.ศ.2540. เล่มที่

114, ตอนที่ 51 ก, วันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ.2540: 2 .

วินัย พ ศศรีเพียร บรร าธิการ 25 9 . กฎหมายตราสามดวง: หน้าต่างสังคมไทย. กรุ เทพ สานัก านกอ ทุนสนับสนุนการวิ ัย.

วุ ินันท กันท เ ียน 25 1 . “พระสงฆ์กับการเมือง: แนวคิดและบทบาทในสังคมไทยปัจจุบัน”

บั ิ วิทยา ัย ม าวิทยา ัยม ิ .

วั รา ค ายนาทร 2555 . ตามรอยเสด็จสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชในพื้นที่ฝั่งธนบุรี:

ศึกษาจากพงศาวดารและสถานที่จริง. ราย านการวิ ัย. ค ครุศาส ร ม าวิทยา ัย รา ั บานสมเ เ าพร ยา. ที่มาออน น 2. . .

2555- . สบคน 2 สิ าคม 2559.

สมพ พ ษพิพั น 25 5 . พระราชบัญญัติ การเลือกตั้ง. กรุ เทพ มิบั ิ .

สถิติผู้นับถือศาสนา, ที่มาออน น . . -

- 1 สบคนเม่อ 1 มกราคม 25 5

สถิติผู้นับถือศาสนาในประเทศเวียดนาม. ที่มาออน น . .

สบคนเม่อ

กรก าคม 255 .

(18)

เสวก สุบรร เก ุ 25 . “บทบัญญัติในพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ.2505 ที่เป็นอุปสรรคต่อ การบริหารคณะสงฆ์ไทย (พ.ศ.2505-2535)”, วิทยานิพนธศิ ปศาส รม าบั ิ

ปร วั ิศาส ร ทย บั ิ วิทยา ัย ม าวิทยา ัยศรีนครินทรวิ ร .

สุทธิพ ษ ัน ยาพิศา สุทธิ 25 1 . พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ฉบับที่ 2 พ.ศ.2535: กฎกระทรวง กฎมหาเถรสมาคมพร้อมด้วยระเบียบค�าสั่งมหาเถรสมาคมเกี่ยวกับการปกครองคณะสงฆ์

และการพระศาสนา. กรุ เทพ กรมการศาสนา.

สี า สอนศรี ค 255 . มุสลิมบนเส้นทางสู่เสถียรภาพความมั่นคง และสันติภาพของรัฐ จากอุษาคเนย์สู่ผืนทวีปเอเชียและยุโรป: ฟิลิปปินส์ จีน อินเดีย สิงคโปร์ รัสเซีย สเปน ปากีสถาน มาเลเซีย อินโดนีเซีย ตุรกี, กรุ เทพ ศนย นั สอ ุ า กร ม าวิทยา ัย.