รองรอย-บันทึก
โดย
นางสาว พรยมล สุทธัง
วิทยานิพนธนี้เปนสวนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาศิลปมหาบัณฑิต สาขาวิชาทัศนศิลป
บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร ปการศึกษา 2557
ลิขสิทธิ์ของบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
รองรอย-บันทึก
โดย
นางสาว พรยมล สุทธัง
วิทยานิพนธนี้เปนสวนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาศิลปมหาบัณฑิต สาขาวิชาทัศนศิลป
บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร ปการศึกษา 2557
ลิขสิทธิ์ของบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
TRACE OF MEMORY
By
Miss Phonyamon Sutthang
A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Master of Fine Arts Program in Visual Arts
Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2014
Copyright of Graduate School, Silpakorn University
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร อนุมัติใหวิทยานิพนธเรื่อง “ รองรอย-บันทึก ” เสนอโดย นางสาวพรยมล สุทธัง เปนสวนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาศิลปมหาบัณฑิต สาขาวิชาทัศนศิลป
……...
(รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทัศนวงศ) คณบดีบัณฑิตวิทยาลัย
วันที่...เดือน... พ.ศ...
อาจารยที่ปรึกษาวิทยานิพนธ
1.ผูชวยศาสตราจารยณัฏฐพล สุวรรณกุศลสง 2.ผูชวยศาสตราจารยสิทธิชัย ปรัชญารัติกุล 3.รองศาสตราจารยญาณวิทย กุญแจทอง
คณะกรรมการตรวจสอบวิทยานิพนธ
... ประธานกรรมการ (รองศาสตราจารยทินกร กาษสุวรรณ)
.../.../...
... กรรมการ ... กรรมการ (ศาสตราจารยเดชา วราชุน) (ผูชวยศาสตราจารยณัฏฐพล สุวรรณกุศลสง) .../.../... .../.../...
... กรรมการ ... กรรมการ (ผูชวยศาสตราจารยสิทธิชัย ปรัชญารัติกุล) (รองศาสตราจารยญาณวิทย กุญแจทอง) .../.../... .../.../...
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ง 55003206: สาขาวิชาทัศนศิลป
คําสําคัญ : รองรอย-บันทึก
พรยมล สุทธัง : รองรอย-บันทึก. อาจารยที่ปรึกษาวิทยานิพนธ : ผ.ศ.ณัฏฐพล สุวรรณกุศลสง, ผ.ศ.สิทธิชัย ปรัชญารัติกุล และ ร.ศ. ญาณวิทย กุญแจทอง. 55 หนา.
เรื่องราวประสบการณความรูสึก ความทรงจําของหวงเวลาในการเรียนรู คุณคา และ ความสําคัญของการศึกษา โดยบอกเลาเรื่องราวเหลานั้น ผานรองรอยของสมุดนักเรียน ที่ใชเปน สื่อในการปฎิสัมพันธระหวาง ครู-นักเรียน รองรอยเหลานั้นเปรียบเหมือนชีวิต ประสบการณ ความ ทรงจํา ความสุข การเรียนรู พากเพียร ความสัมพันธ ความรูสึก ขาพเจาสงผานความรูสึก ความทรง จํา ประสบการณ และความสําคัญในหวงเวลานั้น โดยการบันทึกเนื้อหารองรอยของสมุดนักเรียน นํารองรอยเหลานั้นมาทับซอนรวบรวม แทนหวงเวลาของการเรียนรู คุณคาและความสําคัญนี้
กลายเปนแรงบันดาลใจในการสรางสรรคผลงานศิลปะของขาพเจา
สาขาวิชาทัศนศิลป บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร ลายมือชื่อนักศึกษา... ปการศึกษา 2557 ลายมือชื่ออาจารยที่ปรึกษาวิทยานิพนธ 1. ... 2. ... 3. ...
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
จ 55003206: MAJOR: VISUAL ARTS
KEY WORD: TRACE OF MEMMORY
PHONYAMON SUTTHANG : TRACE OF MEMMORY. THESIS ADVISORS : ASST.PROF. NATTHAPOL SUWANKUSOLSONG, ASST .PROF. SITTCHAI PRATCHAYA- RATIKUN AND ASSOC.PROF. YANAWIT KUNCHAETHONG . 55 pp.
The story of emotional experiences, memories of learning time, value and importance of education by tell these stories through traces of students’ notebooks that are medium of interaction between teachers and students. These traces are as life, experiences, memories, happiness, effort and emotional relation. I present the emotion, memories, experiences and importance of time by recording traces of students’ notebooks, overlapping these traces to show learning time, value and this importance is my inspiration to do my artwork.
___________________________________________________________________________________
Program of Visual Arts Graduate School, Silpakorn University Student's signature ... Academic Year 2014 Thesis Advisors' signature 1. ... 2. ... 3. ...
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ฉ
กิตติกรรมประกาศ
ขาพเจาขอนอมรําลึกถึงพระคุณบิดามารดาผูใหกําเนิด อบรมสั่งสอน คอยสนับสนุน และใหกําลังใจขาพเจามาโดยตลอด วิทยานิพนธชุดนี้สําเร็จไดดวยความอนุเคราะห จากอาจารยที่
ปรึกษาทั้งสามทาน ผูชวยศาสตราจารยณัฏฐพล สุวรรณกุศลสง ผูชวยศาสตราจารยสิทธิชัย ปรัชญารัติกุล และรองศาสตราจารยญาณวิทย กุญแจทอง ที่คอยใหคําปรึกษา ใหความรู ชี้นํา ขาพเจาไปในทิศทางที่ดีงามมาโดยตลอดขอกราบขอบพระคุณอาจารยทุกทาน และสุดทายนี้
ขาพเจาขอขอบคุณมิตรสหายทุกทาน ที่คอยชวยเหลือใหกําลังใจในการสรางสรรคผลงานศิลปะ ของขาพเจา ทําใหการสรางสรรควิทยานิพนธชุดนี้ประสบความสําเร็จไปไดดวยดี
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ช สารบัญ
หนา
บทคัดยอภาษาไทย ... ง บทคัดยอภาษาอังกฤษ ... จ กิตติกรรมประกาศ ... ฉ สารบัญภาพ ... ฌ บทที่
1 บทนํา ... 1
ความเปนมาและความสําคัญของปญหา ... 1
ความมุงหมายและวัตถุประสงคของการศึกษา ... 2
สมมติฐานของการศึกษา ... 2
ขอบเขตของการศึกษา ... 3
ขั้นตอนและวิธีการของการศึกษา ... 3
คํานิยามศัพท ... 3
2 ขอมูลที่เกี่ยวของกับการสรางสรรค ... 5
อิทธิพลจากบันทึกในประวัติศาสตร ... 5
อิทธิพลจากหนังสือและกวี ... 7
อิทธิพลจากงานศิลปกรรม ... 8
3 กระบวนการสรางสรรคและองคประกอบในการสรางสรรค ... 11
การคนควารวบรวมขอมูล ... 11
กําหนดรูปแบบในการสรางสรรคผลงาน ... 13
วัสดุและอุปกรณในการสรางสรรคผลงานวิทยานิพนธ ... 14
เทคนิคและวิธีการสรางสรรคผลงานวิทยานิพนธ ... 14
ขั้นตอนในการสรางสรรคผลงานวิทยานิพนธ ... 15
การติดตั้งและนําเสนอผลงาน ... 21
องคประกอบในการสรางสรรค... 22
4 แนวทางการพัฒนาผลงานและพัฒนาผลงาน ... 28
ผลงานกอนวิทยานิพนธระยะที่ 1 พ.ศ.2555 ... 28
ผลงานกอนวิทยานิพนธระยะที่ 2 พ.ศ.2556 ... 32
ผลงานวิทยานิพนธ ชุด “รองรอย-บันทึก” พ.ศ.2557 ... 35
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ซ
บทที่ หนา
5 บทสรุป ... 49
รายการอางอิง ... 50
ภาคผนวก ... 51
ประวัติผูวิจัย ... 55
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ฌ
สารบัญภาพ
ภาพที่ หนา
1 ภาพสําเนาจารึกหลักที่ 1 ... 6
2 ภาพผลงานของ On kawara ... 9
3 ภาพผลงานภาพพิมพของ Qiu Zhijie ... 10
4 ภาพสมุดนักเรียนวัสดุที่ใชในการสรางสรรคผลงาน ... 11
5 ภาพชั้นวางสมุดนักเรียนวัสดุที่ใชในการสรางสรรคผลงาน ... 12
6 ภาพชั้นวางสมุดนักเรียนวัสดุที่ใชในการสรางสรรคผลงาน ... 12
7 ภาพจําลองตนแบบผลงาน (Model) มุมดานหนา ... 13
8 ภาพจําลองตนแบบผลงาน (Model) มุมดานบน ... 13
9 ภาพวัสดุและอุปกรณในการสรางสรรคผลงานวิทยานิพนธ ... 14
10 ภาพสมุดนักเรียน ... 16
11 ภาพขั้นตอนการนํากระดาษแกวขาวขุนวางทับบนสมุดนักเรียน ... 16
12 ภาพขั้นตอนการพิมพดวยเทคนิคภาพพิมพถู (Rubbing) ... 17
13 ภาพขั้นตอนการเก็บรายละเอียด ... 17
14 ภาพขั้นตอนการผนึกงานลงบนกระดาษแข็ง ... 18
15 ภาพขั้นตอนการผนึกกระดาษแกวขาวขุน ... 18
16 ภาพขั้นตอนการเก็บรายละเอียดและตกแตงชิ้นงาน ... 19
17 ภาพขั้นตอนการรวบรวมชิ้นงานในสวนของรูปเลมสมุด ... 19
18 ภาพขั้นตอนการประกอบโครงสรางของโตะไฟ ... 20
19 ภาพขั้นตอนระหวางติดตั้งผลงาน ... 21
20 ภาพตัวอยางของรูปรางและรูปทรงตางๆในผลงาน ... 22
21 ภาพตัวอยางแสดงรายละเอียดที่ไดจากพื้นผิวของสมุดนักเรียน ... 23
22 ภาพตัวอยางแสดงจังหวะในผลงาน ... 24
23 ภาพตัวอยางแสดงพื้นที่ในการติดตั้งผลงาน ... 25
24 ภาพตัวอยางแสดงคาของสีและน้ําหนักในผลงาน ... 26
25 ภาพตัวอยางแสดงคาแสงและเงาในผลงาน ... 27
26 ผลงานกอนวิทยานิพนธระยะที่ 1 พ.ศ.2555 ... 29
27 ผลงานกอนวิทยานิพนธระยะที่ 1 พ.ศ.2555 ... 29
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ญ
ภาพที่ หนา
28 ผลงานกอนวิทยานิพนธระยะที่ 1 พ.ศ.2555 ... 30
29 ผลงานกอนวิทยานิพนธระยะที่ 1 พ.ศ.2555 ... 30
30 ผลงานกอนวิทยานิพนธระยะที่ 1 พ.ศ.2555 ... 31
31 ผลงานกอนวิทยานิพนธระยะที่ 1 พ.ศ.2555 ... 31
32 ผลงานกอนวิทยานิพนธระยะที่ 2 พ.ศ.2556 ... 32
33 ผลงานกอนวิทยานิพนธระยะที่ 2 พ.ศ.2556 ... 33
34 ผลงานกอนวิทยานิพนธระยะที่ 2 พ.ศ.2556 ... 33
35 ผลงานกอนวิทยานิพนธระยะที่ 2 พ.ศ.2556 ... 34
36 ผลงานกอนวิทยานิพนธระยะที่ 2 พ.ศ.2556 ... 34
37 ผลงานวิทยานิพนธชุดที่ 1 ... 36
38 ผลงานวิทยานิพนธชุดที่ 1 ... 36
39 ผลงานวิทยานิพนธชุดที่ 1 ... 37
40 ผลงานวิทยานิพนธชุดที่ 1 ... 37
41 ภาพบรรยากาศโดยรวมผลงานวิทยานิพนธ ... 38
42 ภาพบรรยากาศโดยรวมผลงานวิทยานิพนธ ... 38
43 ภาพบรรยากาศโดยรวมผลงานวิทยานิพนธ ... 39
44 ภาพบรรยากาศโดยรวมผลงานวิทยานิพนธ ... 39
45 ภาพบรรยากาศโดยรวมผลงานวิทยานิพนธ ... 40
46 ภาพบรรยากาศโดยรวมผลงานวิทยานิพนธ ... 40
47 ภาพรายละเอียดผลงานวิทยานิพนธ ... 41
48 ภาพรายละเอียดผลงานวิทยานิพนธ ... 41
49 ภาพรายละเอียดผลงานวิทยานิพนธ ... 42
50 ภาพรายละเอียดผลงานวิทยานิพนธ ... 42
51 ภาพรายละเอียดผลงานวิทยานิพนธ ... 43
52 ภาพรายละเอียดผลงานวิทยานิพนธ ... 43
53 ภาพรายละเอียดผลงานวิทยานิพนธ ... 44
54 ภาพรายละเอียดผลงานวิทยานิพนธ ... 44
55 ภาพบรรยากาศโดยรวมผลงานวิทยานิพนธ ... 45
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ฎ
ภาพที่ หนา
56 ภาพบรรยากาศโดยรวมผลงานวิทยานิพนธ ... 45
57 ภาพบรรยากาศโดยรวมผลงานวิทยานิพนธ ... 46
58 ภาพบรรยากาศโดยรวมผลงานวิทยานิพนธ ... 46
59 ภาพรายละเอียดผลงานวิทยานิพนธ ... 47
60 ภาพรายละเอียดผลงานวิทยานิพนธ ... 47
61 ภาพรายละเอียดผลงานวิทยานิพนธ ... 48
62 ภาพรายละเอียดผลงานวิทยานิพนธ ... 48
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
1
บทที่ 1 บทนํา
จากอดีตจนถึงปจจุบันการศึกษาของไทยมีการเปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลา วิวัฒนาการของการศึกษา ไดพัฒนาไปตามระบบของสังคมประชากรวิถีชีวิตเศรษฐกิจการเมืองและ วัฒนธรรมปจจัยเหลานี้มีอิทธิพลตอการศึกษาเปนอยางมากเพราะการศึกษาคือกระบวนการทาง สังคมที่ทําใหเกิดการพัฒนาในดานตางๆ สรางทักษะของบุคคล ขัดเกลาสั่งสมความรูปญญา เพิ่ม ประสบการณทักษะ ในการประกอบอาชีพเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต อีกทั้งยังสามารถชวยสรางสรรค
สังคมและพัฒนาประเทศชาติ
การเรียนรูเพื่อสั่งสมประสบการณจึงเปนสิ่งสําคัญในการดํารงชีวิตที่จะขาดไมได
ครอบครัวของขาพเจา ประกอบอาชีพในดานการศึกษาทําใหขาพเจาไดพบเจอและไดรับ ประสบการณตรงในกระบวนการของการศึกษา การถายทอดความรูจากรุนสูรุนมาเปนเวลานาน จากประสบการณนั้นทําใหขาพเจานึกถึงหวงเวลาของการเรียนรูในอดีต ความรูสึกความทรงจําและ สิ่งตางๆมากมายเหลานั้นลวนสรางใหขาพเจามีพลังปญญา มีความรูความสามารถมีไหวพริบในการ แกปญหาตางๆในชีวิต และจากประสบการณนั้นทําใหขาพเจาสนใจอยากที่จะถายทอดความรูสึก ในหวงเวลานั้นใหเห็นถึงคุณคาและความสําคัญของการศึกษา เพื่อที่ความรูสึกเหลานั่นจะสามารถ สงผานไปใหผูอื่นไดรับรู หวนระลึกถึงความรูสึกนั้นรวมกันและเห็นถึงคุณคาของกระบวนการของ การศึกใ หความสําคัญในการศึกษาเรียนรูและทําใหการศึกษาของไทยไดพัฒนาสงตอไปยังรุน ตอไปในอนาตดเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตและประเทศชาติ
ความเปนมาและความสําคัญของปญหา
การศึกษาคือการถายทอดความรู จากรุนสูรุน ครูสูนักเรียน เปนกระบวนการทางสังคม ที่ทําใหเกิดการเรียนรูสั่งสมประสบการณเพื่อพัฒนาและนําความรูความสามารถมาใชใหเกิด ประโยชน ซึ่งขาพเจาเติบโตจากสิ่งแวดลอมที่เปนระบบสังคมของการศึกษา ดวยประสบการณตรง ทําใหขาพเจาสนใจและเห็นคุณคาในเรื่องของการถายทอดความรูจากครูสูนักเรียน กระบวนการ เหลานั้นสะทอนใหเห็นถึงหวงเวลาในชวงชีวิตในวัยเด็ก ที่ไดเห็นการเรียนรู บากบั่น พากเพียร ฝกฝน ความสุข ความผูกพันธ ความรูสึกเหลานั้นกลายเปนประสบการณล้ําคาในชีวิต
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
2
ความมุงหมายและวัตถุประสงคของการศึกษา
การศึกษาคือสวนหนึ่งของชีวิตมนุษยในปจจุบันหนึ่งในกระบวนการของการศึกษานั้น ก็คือการเรียนรูจากทั้งในหองเรียนและจากนอกหองเรียนรวมทั้งประสบการณของผูใหความรู ซึ่ง สิ่งตางๆในอดีตที่ผานมาในวัยเด็กของขาพเจาเปนประสบการณตรงจากการเห็น สัมผัส ใกลชิด คุย เคยกับวัตถุสิ่งของในหองเรียนทั้งสภาพแวดลอมของหองเรียน กระดานดํา โตะนักเรียน หนังสือ เรียน สมุดของนักเรียนและอื่นๆ สวนประกอบเหลานั้นอาจจะดูเหมือนเปนแคสิ่งของเครื่องใชปกติ
แตอีกนัยหนึ่งสิ่งของตางๆเหลานั้นเปนเครื่องมือที่สะทอน อดีตเรื่องราวความทรงจํา ความสุข ความฝน เปนหวงเวลาแหงการเรียนรูของชวงชีวิต ที่มีความหมายและความสําคัญ สิ่งของเหลานั้น เมื่อผานพนกาลเวลามา ความเกา ความทรุดโทรม และรองรอยตางๆนั้น เปรียบเสมือนชีวิตของวัตถุ
สิ่งของซึ่งรองรอยเหลานั้นคือการเดินทางที่มีทั้งรองรอยของความรูสึก ความทรงจํา การเรียนรู
ประสบการณ ที่เกิดขึ้นในตัวของขาพเจา ขาพเจาบันทึกรองรอยของวัตถุสิ่งของ ถายทอดชวงเวลา ความรูสึก และประสบการณดวยรองรอยจากการขีดเขียนตัวหนังสือของนักเรียนและบันทึก รองรอยรูปทรงของสมุดนักเรียนดวยเทคนิคภาพพิมพถู (Rubbing) สรางสรรคผลงานศิลปะใน รูปแบบ 2 มิติ และ3มิติ บอกเลาถึงหวงเวลาของความทรงจํา และความสําคัญของการเรียนรู
ถายทอดความรูสึก และประสบการณของหวงเวลาแหงการเรียนรูในชวงชีวิตที่เคยผานมาของ ขาพเจา
สมมติฐานของการศึกษา
ขาพเจาตองการที่จะถายทอดเรื่องราวประสบการณความรูสึก ความทรงจําของหวง เวลาในการเรียนรู คุณคาและความสําคัญของการศึกษาโดยบอกเลาเรื่องราวเหลานั้นผานรองรอย ของสมุดนักเรียน ที่ใชเปนสื่อในการปฎิสัมพันธระหวาง ครูกับนักเรียน รองรอยเหลานั้นเปรียบ เหมือนชีวิตประสบการณ ความทรงจํา ความสุข การเรียนรู พากเพียร ความสัมพันธความรูสึก ขาพเจาสงผานความรูสึก ความทรงจํา ประสบการณและความสําคัญในหวงเวลานั้นโดยการบันทึก เนื้อหาของสมุดนักเรียน นํารองรอยเหลานั้นมาสรางเรื่องราวของการทับซอน รวบรวมแทนหวง เวลาของการเรียนรู คุณคาและความสําคัญนี้กลายเปนแรงบันดาลใจในการสรางสรรคผลงานศิลปะ ของขาพเจา
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
3
ขอบเขตการศึกษา
การสรางสรรคศิลปะในสวนวิทยานิพนธนี้ เปนการสรางสรรคที่จําเปนตองกําหนด การทํางานใหชัดเจน ภายในชวงเวลาอันสั้น ขาพเจาจึงกําหนดขอบเขตของการศึกษาดังนี้
1. เนื้อหาเกี่ยวกับการศึกษา การพัฒนาการของการศึกษา และชวงชีวิตในโรงเรียน หองเรียน รองรอยของการขีดเขียนบนสมุดนักเรียน
2. รูปแบบของผลงาน บันทึกรองรอยการขีดเขียน รูปทรงของสมุดนักเรียนที่เกี่ยวของ และเปนสาระสําคัญ กับเนื้อหาของผลงาน
3. ใชกระบวนการการสรางสรรคศิลปะภาพพิมพ เทคนิคภาพพิมพถู (Rubbing) บันทึกรองรอย วิธีการเรียนรูของเด็ก จาก แบบฝกหัด สมุดเรียน เพื่อนํารองรอยการขีดเขียนนั้น มา สื่อความหมายในผลงานการสรางสรรค
4. รูปแบบ การแสดงออกเปนงานประเภทภาพพิมพ แบบจัดวาง (Insallation) ทั้ง2 มิติ
และ3 มิติ
ขั้นตอนและวิธีการของการศึกษา
ในสวนของขั้นตอนของการศึกษาและสรางสรรคผลงานงานนั้น การศึกษาหาขอมูล เปนขั้นตอนสําคัญในการสรางสรรคผลงานศิลปะภาพพิมพ และ ลําดับของขั้นตอนตางๆในการ สรางสรรคสามารถแบงอกไดตามลําดับดังนี้
1. ศึกษาหาขอมูลในการทํางานตามสถานที่จริง และนําขอมูลจริง(สมุดนักเรียน)จาก โรงเรียนมาเปนขอมูลในการสรางสรรควิทยานิพนธ
2. ผลงานวิทยานิพนธชุดนี้ใชเทคนิค ภาพพิมพถู (Rubbing) มาสรางสรรคศิลปะ เพื่อใหเกิดภาพรองรอย ของการขีดเขียนของสมุดนักเรียน
3. นําผลงานภาพพิมพจากสุมดนักเรียน มาสรางสรรคเปนผลงานศิลปะภาพพิมพและ นําเสนอในรูปแบบของศิลปะจัดวาง (Insallation) ในรูปแบบ 2 มิติ และ 3 มิติ
คํานิยามศัพท
Rubbing ภาพพิมพถู
Insallation ศิลปะจัดวาง Space พื้นที่
Dimensions Variable ปรับเปลี่ยน,แปรผัน
Interaction ปฎิสัมพันธ
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
4
Composition of Art องคประกอบของศิลปะ
Shape and From รูปรางและรูปทรง
Colors and Tone สีและน้ําหนัก
Light and Shade แสงและเงา
Texture พื้นผิว
Line เสน
Rhythm จังหวะ
Space – Time ที่วาง-เวลา
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
5
บทที่2
ขอมูลที่เกี่ยวของกับการสรางสรรค
ในการสรางสรรควิทยานิพนธชุดนี้ ขาพเจาไดรับอิทธิพลจากประสบการณตรงของ ขาพเจาในวัยเยาว ดวยความรูสึกที่ผูกพันธกับสิ่งแววดลอมที่เติบโตมาทําให ประสบการณความ ทรงจําเกี่ยวกับการเรียนการศึกษาการใชชีวิต ในอดีตกลายเปนแรงบันดาลใจ ในการสรางสรรค
ผลงานโดยสื่อความหมายเปรียบเสมือนเปนการเดินทางของความทรงจํา สั่งสมความรู
ประสบการณคุณคาความสําคัญของการศึกษา ดวยการใชเทคนิคภาพพิมพเปนสื่อนํา ถายทอด ความรูสึกความคิดจินตนาการของขาพเจา สรางสรรคออกมาเปนผลงานวิทยานิพนธในหัวขอเรื่อง
“รองรอย-บันทึก”ดวยการบันทึกความรูสึก ของรองรอยการขีดเขียนบนสมุดนักเรียน ความรูสึกใน รองรอยการขีดเขียนนั้นทําใหขาพเจาหวนระลึกถึงเรื่องราวในอดีต นอกเหนือจากอิทธิพลทางดาน ประสบการณแลวขาพเจายังไดรับอิทธิพลในการสรางสรรคผลงานโดยแบงไดดังนี้
อิทธิพลจากบันทึกในประวัติศาสตร
วิวัฒนาการของการศึกษานั้นไดพัฒนาเปลี่ยนแปลงตามยุคสมัย และเทคโนโลยีตางๆ การศึกษาเลาเรียน จึงไดปรับเปลี่ยนและใชวัสดุสื่อในการสอน เพื่อใหสอดคลองกับยุคสมัยของ การศึกษา ตั้งแตอดีตการศึกษาหาความรูของมนุษย คือการสืบทอดสงตอความรูปญญาซึ่งในอดีต มนุษยไดใชศิลปะภาพพิมพถู (Rubbing) ซึ่งไดถูกคิดคนโดยประเทศจีน ในการสงผานความรู
ในป ค.ศ. 175 ไดมีการใชกลวิธีภาพพิมพถู (Rubbing) ขึ้น โดยการนํากระดาษมาวาง ทาบบนแผนหินที่ไดสลักวิชาความรูตางๆไวแลวใชถานหรือสีทาลงบนกระดาษสีจะติดบนกระดาษ ในสวนที่หินนูนขึ้นมานับวาเปนกลวิธีนี้ชวยเปดโอกาสใหกับผูสนใจศึกษาหาความรูไดสะดวกขึ้น1 นอกจากนั้นในประวัติศาสตรของไทย ยังมีบันทึกของศิลาจารึกพอขุนรามคําแหง มหาราช ซึ่งไดใชเทคนิคภาพพิมพถู (Rubbing) ในการบันทึกไวเชนเดียวกัน
1สมาพร คลายวิเชียร,ภาพพิมพของกลุมประเทศตะวันออก, เขาถึงเมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม 2558, เขาถึงไดจาก http://www.samaporn.com/?p=2091
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
6
ภาพที่ 1 ภาพสําเนาจารึกหลักที่ 1
ที่มา: Wikipedia, ศิลาจารึกพอขุนรามคําแหงมหาราช, เขาถึงเมื่อ 11 พฤษภาคม 2558, เขาถึงไดจาก http://th.wikipedia.org/wiki/ศิลาจารึกพอขุนรามคําแหงมหาราช
“ศิลาจารึกพอขุนรามคําแหงมหาราชหรือศิลาจารึกสุโขทัยหลักที่ 1 เปนจารึกหลักแรก ที่ใชภาษาไทยและตัวอักษรไทยซึ่งพอขุนรามคําแหงทรงประดิษฐขึ้นเปนตนเคาของตัวอักษรและ วิธีการเขียนหนังสือไทยในปจจุบัน โดยมีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงบาง แตยังคงเอกลักษณเดิม”2 ขาพเจาไดนําเทคนิคภาพพิมพถู (Rubbing) ที่เคยใชบันทึกในประวัติศาสตรมาใชใน การสรางสรรคผลงานวิทยานิพนธบันทึกความรูสึกรองรอยของการเรียนรูในสมุดนักเรียน
2 ศิลาจารึกพอขุนรามคําแหงมหาราช, เขาถึงเมื่อ 11 พฤษภาคม 2558, เขาถึงไดจาก http://www.lib.ru.ac.th/journal/stone_inscript.html
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
7
อิทธิพลจากหนังสือและกวี
เนื้อหาความหมายในหนังสือและบทกวีสงผลและมีอิทธิพลตอแนวความคิดของ ขาพเจาซึ่งเนื้อหาในหนังสือไดแสดงใหเห็นถึงคุณคาของการเรียนรูการศึกษาและการใชชีวิตสงผล ใหเกิดเปนแรงบันดาลใจในการสรางสรรคผลงานวิทยานิพนธชุดนี้ ไมวาจะเปนเนื้อหาบางสวน จากหนังสือกวีเรื่อง “ คําครู ” ของ คาลิล ยิบราน
ปญญา
ผูฉลาดคือบุคคลที่รักและนับถือพระผูเปนเจาความดีของบุคคลอยูในความรูและการกระทํา
ของเขา มิใชอยูที่สีผิว ความศรัทธาเชื้อชาติหรือตระกูล จําไวเถิดสหายบุตของคนเลี้ยงแกะผูมีความรู
ยอมมีคุณคาแกประเทศชาติมากกวารัชทายาทของกษัตริย หากวาเขาเงาโงความรูคือสิทธิบัตรแหง เกียรติยศที่แทจริงของทาน โดยมิตองคํานึงวาบิดาของทานคือใคร หรือเชื้อชาติของทานเปนเชนไร ความรูเปนสมบัติอยางเดียวเทานั้นที่บรรดาทรราชมิอาจฉกชิงได
ความตายเทานั้นที่สามารถหรี่ตะเกียงแหงความรูซึ่งอยูภายในตัวทาน ความมั่งคั่งที่แทจริง ของชาติมิไดอยูที่เงินทอง แตอยูที่ความรู ปญญาและความเที่ยงธรรมของเหลาบุตรแหงชาตินั้น ความร่ํารวยทางวิญญาณทําใหใบหนาของบุคคนนั้นงดงามและกอใหเกิดความถูกอกถูกใจ และความนับถือจิตวิญญาณทุกผูคนสําแดงออกในสายตา ใบหนาและกิริยาอาการเคลื่อนไหวในทุก สวนของรางกายรูปรางหนาตาภายนิกของเรา คําพูดของเรา การกระทําของเราไมเคยยิ่งใหญไปกวา ตัวเราเอง เพราะวิญญาณคือบานของเราดวงตาของเราคือหนาตาง และถอยคําของเราคือผูสื่อสารมัน
ความรูและความเขาใจเปนมิตรที่ซื่อสัตยของชีวิตซึ่งจะไมเคยเลยที่จะไมซื่อตรงตอทาน เพราะเหตุวาความรูคือมงกุฎของทานและความเขาใจคือไมเทาของทาน และเมื่อมันไดอยูกับทานทาน ก็ไมอาจครอบครองขุมคลังใดๆ ที่ยิ่งใหญไปกวานี้อีกแลว
เขาเปนผูซึ่งเขาใจทาน ยอมใกลชิดกับทานยิ่งกวาพี่นองของทาน เพราะเหตุวาแมแตญาติพี่
นองของทานเองก็ไมอาจเขาใจทานหรือไมรูจักคุณคาที่แทจริงของทานได
การผูกมิตรกับคนโงเปนสิ่งโงเงาเชนเดียวกับการถกเถียงกับคนขี้เมา
พระผูเปนเจาทรงประทานปญญาและความรูมายังทาน จงอยาดับประทีปแหงความรุงโรจน
ของพระผูเปนเจาและอยาปลอยใหแสงเทียนแหงปญญาดับแสงอยูในความมืดของราคะจริตและความ ผิดพลาดเลยเพราะผูฉลาดยอมชวยสองสวางทางมนุษยดวยคบเพลิงของเขา
จําไวเถิด ผูเที่ยงธรรมเพียงคนเดียวจักเปนเหตุใหซาตานมารรายไดรับความเดือดรอนมากวา ผูศรัทธางมงายนับจํานวนลาน
ผูมีแตความรูแมแตนอยที่ปฎิบัติยอมมีคาอนันตกวาผูมีความรูมากแตเกียจคราน
มาตรวาความรูของทานมิไดสอนทานถึงคุณคาของสรรพสิ่งแลไมไดปลดปลอยใหพนจาก พันธนาการของวัตถุทานก็จักไมมีทางเขาใกลบัลลังคแหงสัจธรรมได
มาตรวาความรูของทานมิไดสอนทานใหยกตัวทานเหนือความออนแอและทุกขทรมาณของ มนุษยและมิไดนําเพื่อนมนุษยของทานไปในทางเที่ยงธรรมแลว แทตริงทานเปนบุคคลผูมีคุณคานอย และจะยังคงมีคานอยเชนนั้นตอไปจนถึงวันพิพากษาของโลก
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
8
จงเรียนถอยคําแหงปญญาซึ่งผูฉลาดไดเอื้อนเอยออกมาและนํามาใชในชีวิตของทานเอง จง ใหชีวิตแกมันเถิด อยาสักแตทําโออวดดวยการทองสาธยายมันเพราะผูทองบนในสิ่งที่ไมเขาใจยอมไม
มีไปกวาลาบรรทุกหนังสือ3
ซื่งเนื้อหาสาระในหนังสือไดสงอิทธิพลทั้งแนวความคิดและการสรางสรรคผลงานศิลปะภาพพิมพ
ของขาพเจา
อิทธิพลจากงานศิลปกรรม
อิทธิพลที่ไดรับจากงานศิลปกรรมในการสรางสรรคผลงานศิลปะ จากผลงานของ ศิลปน ขาพเจาไดศึกษาวิธีการสรางสรรคผลงานของศิลปนและไดรับอิทธิพลตอผลงานในรูปแบบ ของวิธีการนําเสนอ และวิธีการสรางสรรคผลงาน อิทธิพลจากผลงานศิลปกรรมนั้นขาพเจาไดรับมา ปรับใชและเรียนรูเพื่อใหผลงานของขาพเจามีความนาสนใจ และสมบูรณมากยิ่งขึ้นโดยศิลปนที่
ขาพเจาไดรับอิทธิพลมีดังนี้
on kawara ศิลปนรวมสมัยชาวญี่ปุน เกิดเมื่อป 1933 ทํางานแนว Conceptual Art ที่
สรางสรรคผลงานเกี่ยวของกับเรื่องของ “ภาวะการมีตัวตน แสดงใหเห็นถึงการเปนอยู และมีอยูของ มนุษย กลิ่นอายแนวความคิดแบบเซน ถูกถายทอดผานงานศิลปะแบบเรียบงาย คําถามเรื่องชีวิตของ มนุษยรวมถึงเรื่องของเวลา เกิดขึ้น คลายบทสนทนาผานทางงานศิลปะระหวางศิลปนและตัวผูชม”4 เนื่องจากแนวความคิดของขาพเจามีเรื่องของเวลา คลายกับผลงานของ on kawara ขาพเจาจึงไดใช
วิธีการคิดรูปแบบ และการสรางสรรคของศิลปน มาใชเทียบเคียง วิเคาระหตามแบบผลงานของ on kawara เพื่อเปนแนวทางในการศึกษาศิลปะและเปนความรูในการสรางสรรคผลงานศิลปะ
3คาลิล ยิบราน, คาลิล ยิยราน คําครู, พิมพครั้งที่ 3, แปลโดย นานรังษี กิติมา (กรุงเทพฯ:
แสงดาว, 2548), 89.
4On Kawara Consciousness. Meditation. Watcher on the Hills, เขาถึงเมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม 2558, เขาถึงไดจาก http://www.yipintsoi.com/aara/on20kawara/ onkawara.html
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
9
Qiu Zhijie เปนศิลปนชาวจีน เกิดเมื่อ 1969 เปนศิลปนที่ทํางานศิลปะรวมสมัย (Contemporary)ผลงานของ Qiu Zhijie ผลงานของเขาจะมีเรื่องของประวัติศาสตรและสะทอนให
เห็นถึงประเพณีของจีน โดยในผลงานชุดนี้ที่ขาพเจาไดรับอิทธิพล ศิลปนไดใชตัวอักษรของจีนมา แกะสลักลงบนหินที่ Qiu Zhijieไดไปพบเจอตามสถานที่ตางๆ และพิมพตัวอักษรของจีนขึ้นมาดวย วิธีการดังเดิม โดยใชหมึกจีน Rubbing ตัวอักษรจีนที่สลักไวเพื่อสะทอนใหเห็นถึงประเพณีของภาพ พิมพในประเทศจีน ซึ่งเทคนิคและวิธีการการสรางสรรคผลงานศิลปะของ Qiu Zhijie มี
กระบวนการการทํางาน และวิธีคิดที่คลายกับแนวความคิดของขาพเจา ขาพเจาจึงไดคนควาและ ศึกษารูปแบบของ Qiu Zhijie เพื่อเปนวิทยาทานแกขาพเจา และเปนแนวทางในการพัฒนา สรางสรรคผลงานศิลปะภาพพิมพ
ภาพที่ 2 ภาพผลงานของ On kawara
ที่มา: On kawara-silence, เขาถึงเมื่อ 11 พฤษภาคม 2558, เขาถึงไดจาก http://www.afnewsletter.com/?=298
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
10
ภาพที่ 3 ภาพผลงานภาพพิมพของ Qiu Zhijie
ที่มา: Philagrahka2010, Qiu Zhijie, เขาถึงเมื่อ 11 พฤษภาคม 2558, เขาถึงไดจาก http://www. Philagrahka2010.org/artist/-qiu-zhijie
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
11
บทที่ 3
กระบวนการสรางสรรคและองคประกอบในการสรางสรรค
กระบวนการและวิธีการสรางสรรคผลงานวิทยานิพนธชุดนี้ มีลําดับขั้นตอนกระบวนการ ในการสรางสรรคโดยไดรับแรงบันดาลใจ และอิทธิพลที่สงผลในการสรางสรรคผลงาน ตามที่ไดกลาว ไวในบทที่2ขั้นตอนตางๆตั้งแตแนวความคิด การหาขอมูลในการสรางสรรคผลงาน การหาความเปนไป ไดในการสรางผลงาน รวมทั้งวิเคราะหองคประกอบศิลปในวิทยานิพนธชุดนี้มีลําดับขั้นตอนดังตอไปนี้
การคนควารวบรวมขอมูล
การหาขอมูลในการทํางาน เปนสวนที่สําคัญในการสรางสรรคผลงานชุดนี้เปนอยางมาก เนื่องจากขอมูลตางๆที่ไดรวบรวมมาเปนขอมูลสําคัญในกระบวนการของการสรางสรรค ขาพเจาไดไป รวบรวมขอมูลที่เปนหัวใจหลักในการสรางสรรคผลงานชุดนี้ คือสมุดนักเรียนดวยการกลับไปที่บานเกิด ของขาพเจาซึ่งเปนสถานที่ ที่ทําใหขาพเจาเกิดแรงบันดาลใจในการคนควาสรางสรรคผลงานศิลปะภาพ พิมพ การไปศึกษาหาขอมูลตามพื้นที่จริงนั้นทําไดขาพเจาไดรวบรวมวัสดุที่ใชในการถายทอดผลงาน และจินตนาการ ตรงตามจุดประสงคและเปาหมายในการทํางานศิลปะของขาพเจา
ภาพที่ 4 ภาพสมุดนักเรียนวัสดุที่ใชในการสรางสรรคผลงาน
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
12
ภาพที่ 5 ภาพชั้นวางสมุดนักเรียนวัสดุที่ใชในการสรางสรรคผลงาน
ภาพที่ 6 ภาพชั้นวางสมุดนักเรียนวัสดุที่ใชในการสรางสรรคผลงาน
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
13
กําหนดรูปแบบในการสรางสรรคผลงาน
กําหนดรูปแบบผลงานเปนศิลปะภาพพิมพจัดวาง (Installation Art) หาความเปนไปไดใน การจัดวางผล งานนําสวนประกอบตางๆ ในผลงานมาประกอบกันแสดงใหเห็นถึงการบันทึกความทรง จํา รอยเรียง ทับซอนกันแสดงถึงหวงเวลาในอดีตตาม แนวความคิดและจุดประสงคในการสรางสรรค
ผลงาน จัดวางรูปแบบชิ้นงานทั้ง 2 มิติ 3 มิติ ใหเห็นออกมาเปนรูปธรรม ดวยการจําลองแบบ (Model) เพื่อใหเห็นภาพรวมของผลงาน
ภาพที่ 7 ภาพจําลองตนแบบผลงาน (Model) มุมดานหนา
ภาพที่ 8 ภาพจําลองตนแบบผลงาน (Model) มุมดานบน
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
14
วัสดุและอุปกรณในการสรางสรรคผลงานวิทยานิพนธ
ในการสรางสรรคผลงานวิทยานิพนธของขาพเจา ขาพเจาใชสมุดนักเรียนเปนวัสดุหลัก ใน การสรางสรรคชิ้นงาน ดวยเทคนิคภาพพิมพถู (Rubbing) สมุดนักเรียนถูกนํามาใชเปนแมพิมพ รองรอย การขีดเขียนบนสมุดนักเรียน แรงกดของขอมือในการเขียน ในแตละเลมมีน้ําหนักที่ตางกันออกไป ทํา ใหเกิดเปนการสรางพื้นผิวที่แตกตางกัน ขาพเจาใชกระดาษแกวขุน ซึ่งกระดาษแกวขาวขุนมีลักษณะที่
บาง และลื่นทําใหการใชเทคนิคภาพพิมพถู (Rubbing) มีความสมบูรณในทางเทคนิค จากนั้นใชผงชาร
โคลสีดํา ถูลงไปบนกระดาษแกวขาวขุน เนื่องดวยกระดาษแกวขาวขุนมีความบาง และโปรงใสมาก ขาพเจาจึงไดนํากระดาษแกวขุนที่ผานการพิมพแลวมาผนึกเขากับกระดาษแข็งสรางความทนทานใหกับ ชิ้นงาน
ภาพที่ 9 ภาพวัสดุและอุปกรณในการสรางสรรคผลงานวิทยานิพนธ
เทคนิคและวิธีการสรางสรรคผลงานวิทยานิพนธ
เทคนิคภาพพิมพถู (Rubbing) เปนเทคนิคที่ถูกใชในการบันทึกรองรอย สามารถ ถอดแบบ รูปทรง ของวัสดุหรือวัตถุตางๆ เปนเทคนิค ที่สามารถพิมพพื้นผิว ลักษณะ ของวัสดุออกมาไดโดยตรง และสมบูรณเนื่องดวยเทคนิคนี้ ตรงตามจุดประสงค สอดคลองตามเจตนา ในการสรางสรรคผลงานของ ขาพเจ า ขาพเจาจึงไดนําเทคนิคภาพพิมพถู (Rubbing) มาใชเปนเทคนิคในการสรางสรรคผลงาน วิทยานิพนธชุดนี้ซึ่งขั้นตอน และวิธีการพิมพ มีขั้นตอนดังตอไปนี้