VI
สารบัญ
หน้า บทคัดย่อภาษาไทย……….. I บทคัดย่อภาษาอังกฤษ……….……….………… III กิตติกรรมประกาศ………...……… V
สารบัญ……… VI
บทที่
1 บทน า……….………. 1
ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา……….…….……….. 1
วัตถุประสงค์ของการศึกษา……….…….……….. 6
สมมติฐานของการศึกษา……….……….…….. 7
ขอบเขตของการศึกษา………..……….….… 7
วิธีด าเนินการศึกษา……….……….…….. 7
ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ……….……….…….. 8
นิยามศัพท์……….….……… 8
2 ความหมาย แนวคิด และทฤษฎีเกี่ยวกับการเยียวยาผู้เสียหายในคดีสิ่งแวดล้อม โดยผลผูกพันของค าพิพากษา……….…….……… 10
ความหมายสิ่งแวดล้อมของต่างประเทศและประเทศไทย……….. 11
1. ความหมายของสิ่งแวดล้อมในต่างประเทศ………..………… 11
2. ความหมายของสิ่งแวดล้อมในประเทศไทย………..…………... 12
แนวความคิดพื้นฐานและหลักการพื้นฐานที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อม……… 12
1. สิทธิในสิ่งแวดล้อม……….. 14
2. หลักความเดือดร้อนร าคาญ (Nuisance)……… 16
3. หลักการพัฒนาอย่างยั่งยืน (Sustainable Development)………….….. 17
4. หลักผู้ก่อมลพิษเป็นผู้รับผิดชอบค่าใช้จ่าย (Polluter Pays Principle: PPP)……….. 21
5. หลักความรับผิดโดยเคร่งครัด (Strict Liability)……….………... 24
6. หลักการป้องกันเอาไว้ก่อนหรือหลักเตือนภัยก่อนที่ปัญหาจะเกิดขึ้น (Precautionary Principle)………..………… 28
VII
สารบัญ (ต่อ)
บทที่ หน้า
2 7. หลักภาระการพิสูจน์ในคดีละเมิดโดยประมาทเลินเล่อ
(Res Ipsa Loquitur) ตามกฎหมายของประเทศสหราชอาณาจักร…….. 29 8. หลักภาระการพิสูจน์ในคดีละเมิดโดยประมาทเลินเล่อ
(Res Ipsa Loquitur) ตามกฎหมายของประเทศสหรัฐอเมริกา………… 37 วิวัฒนาการและรูปแบบของการเรียกค่าตอนแทนการจ้างว่าความตามหลัก
Contingent Fee……….. 49 1. วิวัฒนาการของการเรียกค่าตอบแทนการจ้างว่าความ……….. 49 2. รูปแบบการเรียกค่าตอบแทนการจ้างว่าความ………..……… 50 แนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการเยียวยาตามค าพิพากษาและ
ค าสั่งของศาลในคดีสิ่งแวดล้อมของต่างประเทศ……… 53 1. แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับค าพิพากษาหรือค าสั่งของศาลใน
ประเทศสหรัฐอเมริกา……… 53 2. แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับค าพิพากษาหรือค าสั่งของศาล
ของประเทศสหราชอาณาจักร……….……... 58 3. ทฤษฎีและหลักเกี่ยวกับผลผูกพันของค าพิพากษาตามกฎหมาย
วิธีพิจารณาความของประเทศสาธารณรัฐฝรั่งเศส……… 64 แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับการเยียวยาผลผูกพันของค าพิพากษาในระบบ
กฎหมายจารีตประเพณี (Common Law) และระบบกฎหมายลายลักษณ์อักษร (Civil Law) ตามหลักการฟ้องคดีกรณีผู้เสียหายจ านวนมาก……….. 66
1. วิวัฒนาการของการด าเนินคดีแทนผู้เสียหายจ านวนมาก……….. 71 2. ความส าคัญและแนวคิดของการด าเนินคดีแทนผู้เสียหายจ านวนมาก.. 72 แนวความคิดพื้นฐานเกี่ยวกับการบังคับตามค าพิพากษาของศาล
ต่างประเทศ……… 75
1. แนวความคิดที่สนับสนุนต่อการบังคับตามค าพิพากษา
ศาลต่างประเทศ………..……….. 76 2. กรณีที่เป็นค าพิพากษาศาลต่างประเทศที่เกี่ยวกับทรัพย์
(Foreign judgments in rem)……….………… 80
VIII
สารบัญ (ต่อ)
บทที่ หน้า
2 3. ค าพิพากษาศาลต่างประเทศจะต้องถึงที่สุดและเสร็จเด็ดขาด……...… 80 4. กรณีเป็นค าพิพากษาศาลต่างประเทศที่เกี่ยวด้วยหนี้เหนือบุคคล
ค าพิพากษานั้นต้องก าหนดให้ช าระหนี้เงินเป็นจ านวนที่แน่นอน……. 81 แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับผลผูกพันตามค าพิพากษาของศาลไทย………….. 82 1. แนวคิดและทฤษฎีการมีค าพิพากษาของศาลยุติธรรม…………..……. 82 2. แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับการท าค าพิพากษาในศาลปกครอง…..…… 83 3. กระบวนพิจารณาคดีในศาลปกครอง……… 87 3 มาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับการเยียวยาผู้เสียหายในคดีสิ่งแวดล้อมโดย
ผลผูกพันของค าพิพากษา………. 89 มาตรการเยียวยาในผลผูกพันตามกฎหมายเกี่ยวกับค าพิพากษาหรือ
ค าสั่งถึงที่สุดในคดีสิ่งแวดล้อมตามกฎหมายของต่างประเทศ……… 89 1. หลักกฎหมายการฟ้องคดีและผลผูกพันตามค าพิพากษาและ
ค าสั่งในคดีสิ่งแวดล้อมตามกฎหมายประเทศสหรัฐอเมริกา………….. 89 2. ศาลและวิธีพิจารณาคดีทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมใน
ประเทศสาธารณรัฐฝรั่งเศส………... 96 กฎหมายเกี่ยวกับการเยียวยาผลผูกพันของค าพิพากษาในระบบ
กฎหมายจารีตประเพณี (Common Law) และระบบกฎหมายลายลักษณ์อักษร (Civil Law) ตามหลักการฟ้องคดีกรณีผู้เสียหายจ านวนมาก…….…..………. 122
1. การด าเนินคดีแทนผู้เสียหายจ านวนมากโดยองค์กรของรัฐ……….…… 122 2. การด าเนินคดีแทนผู้เสียหายจ านวนมากโดยเอกชนธรรมดากรณี
การด าเนินคดีแบบกลุ่ม (Class action)……….…………. 123 3. การด าเนินคดีแทนผู้เสียหายจ านวนมากโดยสมาคม……….………… 125 4. การด าเนินคดีแทนผู้เสียหายจ านวนมากของประเทศในระบบ
กฎหมายจารีตประเพณี (Common Law)
และระบบกฎหมายลายลักษณ์อักษร (Civil Law)……….………. 125
IX
สารบัญ (ต่อ)
บทที่ หน้า
3 มาตรการเยียวยาในผลผูกพันตามกฎหมายเกี่ยวกับค าพิพากษาหรือ
ค าสั่งถึงที่สุดในคดีสิ่งแวดล้อมตามกฎหมายของประเทศไทย………….….. 126 1. ผลผูกพันตามกฎหมายเกี่ยวกับค าพิพากษาหรือค าสั่งถึงที่สุด
ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง…………..………... 126 2. มาตรการเยียวยาเกี่ยวกับผลผูกพันตามค าพิพากษาหรือ
ค าสั่งถึงที่สุดตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและ
วิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ.2542……….………… 140 มาตรการทางกฎหมายในการเรียกค่าตอบแทนการจ้างว่าความ……….. 148 1. สัญญาจ้างว่าความเป็นสัญญาตามกฎหมายเอกชน…………..……….. 149 2. สัญญาจ้างว่าคามเป็นสัญญาจ้างท าของ………. 150 3. ข้อตกลงการจ้างว่าความกับการบังคับตามพระราชบัญญัติทนายความ. 153 4. ข้อตกลงการจ้างว่าความกับการบังคับตามบทบัญญัติทั่วไป
ในเรื่องนิติกรรมสัญญา………. 158 4 วิเคราะห์ปัญหาและอุปสรรคเกี่ยวกับการเยียวยาผู้เสียหายในคดีสิ่งแวดล้อม
โดยผลผูกพันของค าพิพากษา………..……… 164 การเยียวยาผู้เสียหายในคดีสิ่งแวดล้อมโดยผลผูกพันของค าพิพากษา…….... 164 การเยียวยาผู้เสียหายโดยผลผูกพันค าพิพากษาในคดีสิ่งแวดล้อม
ตามหลักการด าเนินคดีแบบกลุ่ม……….………..……..…… 172 1. การเยียวยาผู้เสียหายโดยผลผูกพันค าพิพากษาในคดีสิ่งแวดล้อมตาม
หลักการด าเนินคดีแบบกลุ่มของศาลยุติธรรมและศาลปกครอง….….. 172 2. การเยียวยาผู้เสียหายคดีสิ่งแวดล้อมในการฟ้องคดีแบบกลุ่มตาม
แนวทางกฎหมายล้มละลาย………..……… 173 3. อ านาจของผู้เสียหายและบทบาทของทนายความในการด าเนินคดี
แบบกลุ่มตามหลัก Contingent fee หรือหลัก Conditional fee…..…... 175 ความเป็นเอกภาพและอ านาจในการก าหนดขอบเขตของค าพิพากษา
ในการก าหนดมาตรการเยียวยาผู้เสียหายในคดีสิ่งแวดล้อม……….….. 179
X
สารบัญ (ต่อ)
บทที่ หน้า
4 มาตรการสงวนสิทธิค าพิพากษาของศาลในการเยียวยาผู้เสียหาย
ในคดีสิ่งแวดล้อม……….….…….………… 185
หน่วยงานผู้รับผิดชอบบังคับคดีให้เป็นไปตามค าพิพากษา ในคดีสิ่งแวดล้อม……….…….…..…..…. 185
1. การเยียวยาโดยศาลยุติธรรม……….………. 189
2. การเยียวยาโดยศาลปกครอง………..………… 190
5 บทสรุปและข้อเสนอแนะ………..……….. 192
บทสรุป………...……… 192
ข้อเสนอแนะ……….………. 197
บรรณานุกรม………..……….. 200
ประวัติผู้วิจัย……….……… 205
