TẠP CHÍ CONG MN6
GIÃI PHẤP TĂNG CƯỜNG
CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN QUỲNH NHAI, TỈNH SƠN LA
• NGUYỄN VIỆT DŨNG - NGUYEN THỊ DƯƠNG NGA
TÓM TẮT:
Quỳnh Nhai là một huyệnnghèo củatỉnhSơn La, tuy nhiên trong những nămgầnđây với quá trình pháttriển KT-XH mạnhmẽ,áp lực đôivổiđâtnôngnghiệp của Huyện ngày càng gia tăng. "
Nghiên cứu cho thây công tác quản lýnhà nướcvề đất nông nghiệp trên địa bàn huyện đã đạt đượccácthành công đáng kể, tuy nhiên vẫn còn những bất cập cần giải quyết trong công tác đăng kí và cấp giây chứng nhận quyền sử dụng đâ't. Theo đó, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường quảnlý nhà nước về đất nông nghiệp trên địa bàn huyện trong thời gian tới.
Từkhốa: Quản lý nhà nước, đất nông nghiệp, huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La.
1.Đặtvấn đề
Do tính chất đặc thù của quản lý đất đai nói chung và đât nông nghiệp nói riêng, cũng như tầmquan trọng của ngầnh Nông nghiệp đôi với kinh tế - xã hội ở Việt Nam mà việc nâng cao khả năng quản lý của nhà nước về đất nông nghiệphiện naylà một yêu cầu hết sức bứcthiết, nhằm giải quyết những vân đề khúc mắc củaxã hội, đảm bảo hầi hòa lợi ích giữa các cá nhân, tổchức.
Thực tếtrong những năm vừa qua, QLNN về đâtnôngnghiệp củahuyện Quỳnh Nhai đang đốì
184
SỐ 26 -Tháng 10/2020
mặt với những vấn đề phức tạp,vừa có tínhchất riêng của một huyệnvới cuộc đại di dân,tái định CƯ để xây dựng Nhà máy thủy điệnSơn La, vừa mang nhiềunét đặc trưng của huyện miền núi mà nhiều huyệncóđiều kiện vị trí địa lý tương đồng thường gặp phải.
Bài viết nhằm phân tích thực trạng quản lý nhà nước về đất nông nghiệp tại huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La, từ đó đề xuâì các giải pháp phù hợp nhằmtăng cường quản lý nhà nước về đất nôngnghiệp, gópphần pháttriển kinh tế- xã hộitrên địa bàn huyện trongthời gian tới.
QUẢN TRỊ ■ QUÂN LÝ
2. Phương phápnghiên cứu
Phương pháp: Nghiên cứu sửdụngsố liệuthứ câp thu thập tại ƯBND huyện Quỳnh Nhai. Sô"
liệu sơ cấp được thu thập thông qua điều tra, phỏng vân một sô" cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về đâ"t đai tại huyện và một số hộ nông dân.
3.Kết quảnghiên cứu
3.1. Thực trạng quảnlý nhà nước về đất nông nghiệp tại huyệnQuỳnhNhai
Huyện Quỳnh Nhai hiện có tổng diện tích tự nhiên là 105.600ha, diện tích đâ"t nông nghiệp của huyện là 58.852,94 ha, chiếm tỷ lệ 55,73 % tổng diện tích đâ"t tự nhiên của huyện vào năm 2019.
Bộ máy quản lý nhà nước về đâ"t nông nghiệp tại địa phương tuân thủ theo đúng quy định của Nhà nước, bao gồm các cơquan chính lầ Hội đồng Nhân dân và úy ban Nhấn dân huyện Quỳnh Nhai, Phòng Tài nguyên và môi trường huyện, và Công chức địachính ở các xã giúpủyban nhân dân xã thựchiện quản lý nhà nưđc về tàì nguyên và môi trường trong phạm vi xã.
về công tác phổbiến chính sách pháp luật về đâ"t đai: Trong giai đoạn 2017 - 2019, ƯBND huyệnQuỳnh Nhai đâ tổ chức 3lớp Hội nghịtập huân với 200lượt ngườicho các đôĩ tượnglà cán bộchủ chốtxã và các phòngban chứcnăng liên
quan của huyện về Luật Đâ"t đai năm 2013.
Ngoàira hàng năm, Hộiđồngphổbiến giáodục pháp luật huyện thường xuyên tổ chức tuyên truyềnchuyên đề về đât đai triển khai cùng với các luật khác ở các xã; tuyên truyền qua Đài truyền thanh, truyền hình huyện ỏ các cụm xã, trung tâm xã để người dân biết, hiểu và thực hiện. Kết quả phổbiến ở 11 xã,với 33 lượt, mỗi lượt từ 10 đến 12 phút, tổng số người nghe là 26.400người. (Bảng 1)
Khảo sát, đo đạc, lập bản đồ địa chính: về công táckhẩo sátđo đạc, lập bản đồ địa chính trên địa bàn huyện đến nay chưa có xã nào có bản đồ địa chính chính quy mà chủ yếu là bản đồ trích đokhi thực hiện các dựán giao đất(câ"p giấy lần đầu, cấpgiâ"y táiđịnh cư thuỷ điện Sơn La).Điềunàyđã làm ảnh hưởngrâ"t lánđến công tác quản lý đâ"t nông nghiệp ở địa phương và việc cấp giây chứng nhận quyền sử dụng đâ"t nông nghiệp chođối tượng sử dụng đât. Do đó, trong thời gian tđi, songsong với việc khảo sát đo đạc, lập bản đồ địachính thì công táclập và quản lý hồ sơ địa chính về đâ"t nôngnghiệpởcácxãcũng cần đượctiến hành để có độ chính xác cao nhâ"t phục vụ cho công tác quản lý nhà nước về đất nông nghiệp trên địa bàn huyện Quỳnh Nhai (Phòng Tài nguyên và Môi trường, 2020).
Lập quy hoạch và kế hoạchsửdụng đâ"t nông nghiệp: Câp huyện đẫ lập quyhoạch sử dụng đâ"t đến năm 2020, kế hoạch sử dụngđất 5 năm kỳ Bảng 1. Công tác phổ biến tuyên truyền chính sách pháp luột về đất đai
Hlnh thức tuyên tn yền
Hội ngh|tuyên tuyển Đài Phát thanh
Lượt Ngưòi thamgla Lượt Ngườinghe
Năm 2017 1 100 1 8800
Năm 2018 1 50 1 8800
Năm 2019 1 50 1 8800
Tổng 3 năm 3 200 3 26400
Nguồn: Phòng Tài nguyên và Môi ĩ rường huyện Quỳnh Nhai (2020)
SỐ 25 - Tháng 10/2020 185
TẠP CHÍ CŨNG THƯƠNG
đầu (2011-2015) huyện Quỳnh Nhai được ƯBND tỉnhphê duyệt, ở câp xã: 11/11 xã lập Quyhoạch sử dụngđất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất5 năm kỳ đầu (2011 - 2015).
Nhìn chung, việc thực hiện chỉ tiêu chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp trong kế hoạch sửdụng đất đến năm 2019 của huyện đã theo sát và về cơ bản đã đạt được theo các chỉ tiêuđề ra. Quá trình thực hiện kế hoạchsử dụng đất đã cơcấu lại việc sử dụng đất phù hợp với quá trình chuyển đổi cơcấu kinh tế, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu sử dụng đất trong nông nghiệp - nông thôn,đặcbiệt trồng cây trên đâ't dốc nhằm phù hợp với nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, hạn chế có hiệu quả việc chuyển đâ't lúa nước sang mục đích khác. Tuy nhiên, kếhoạch sửdụng đâ't của huyện vẫn còn một sốbất cập như phương ánkế hoạch cònchưa dự bấo chính xác về nhu cầu quỹ đất cho các mục đích sử dụng, nhất là đât cho phát triển cơ sở hạ tầng, phát triển cho các mục đích công cộng, dẫnđến tình trạng dự báo vừa thiếu, vừa thừa quỹ đất và thường phải điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sửdụng đất. Năm 2017, huyện phải lập điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất giai đoạn2011-2020; hàng nămphải trình bổ sung để thựchiệncác dự án hạ tầng kỹ thuậttạo quỹ đất đâu giá,dự án đầu tư công.
Quản lý việcgiaođất, cho thuê đất. thu hồi và chuyển mục đích sửdụngđấtnôngnghiệp: Tính đến tháng 12 năm 2019 diện tích đất nông nghiệp của huyện đã giao cho các hộ nông dân sử dụng mới chiếm 55,21% tổng diện tích đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện. Với tổng sô'hộ được giaolà 9.188 hộ với 10.073,48 ha đất sản xuất nông nghiệp đã được giao thì diện tích còn lại đang sửdụng nhưng chưa được giao cho người dân là còn rất lớn, đây phần lớn là diện tích đất khai hoang chưa kê khai đăng ký, đã được sử dụngtừlâu đời, do bảntự chia, không có tranh chấp, hộ gia đình không có nhu cầu đăng ký, câpgiâ”y và đất sản xuất nông nghiệp giao
cho cộng đồng bản quản lý. Đô'i với đâ't lâm nghiệp hiện nay, toàn bộ đâ được giaochocộng đồng bản và UBND xã quản lý,không còn giao đến hộ gia đình (theo dự ổn di dân tái định cư thủy điện Sơn La), diện tích đất công ích ƯBND các xã đangquản lý là 202,14 ha.
Phần lớn ngườidân khi được phỏng vân trả iời đều cho biết đánh giá của họ về công tác giao đât, cho thuê đất nông nghiệp hiện nay là phù hỢp. Tuynhiên, cũngcòn một số hộ dân cho rằng công tác giaođất nông nghiệp cho các đốì tượng cần được xem xét lại, một sô’ hộ gia đình được giaođâ’t nhưng chậm đưa đất vào sử dụng gây lãng phí tài nguyên. Đô'i vổi công tácthuhồivà bồi thường đâ't đai, phỏng vân cáchộ dân bị thu hồi đât nông nghiệpchothây mong muốncủa họ có nguồnsinh kế thay thế, hơn là nhận được một khoản tiền bồi thường. Tuy nhiên, với địa bàn huyện Quỳnh Nhai, việc thực hiện bồi thường bằng đâ’t là không khả thi doquỳ đâ't công ích khôngnhiều,hiện nay lạiđangbị lân chiếm, quỹ đâ't có thểdùng để bồi thường thì lại ở xasovới đề nghị của đối tượng bịthuhồi đất.
Đăng ký quyền sử dụngđâ't, cấp giấy chứng nhận quyền sửdụng đâ't: Kết quảcấp giấychứng nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp cho thây, toàn huyện hiện có 9.188 hộ được giao đất sản xuâ't nông nghiệp theo Chỉ thị sô' 10/1998/CT- TTg ngày 12/02/1998, Chỉ thị số 1474/CT-TTg ngày 24/8/2011 và dự ándi dân tái địnhcưthủy điện Sơn La, tính đến ngày 31/12/2019 tuy đã cơ bản đã câ'p xong được gia'y CNQSD đâ't nhưng chậm, toàn huyện còn 32trường hợp chưa được cap dokhông phù hợp quy hoạch(Bảng 2).
Theo đánh giá củacán bộ địa phương,nguyên nhân đầu tiên dẫn đến cơ bản hoàn thành công tác câp giây CNQSDđâ'tđó là sự vào cuộc chỉ đạocủa cấp ủy, chính quyền địa phương chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, UBND các xã thực hiện tốt việc kê khai,đo đạc, lập hồ sơcâ'p giâ'y CNQSD đâ't. Tuy vậy, tại nhiều xã, cánbộ cho biết, hệ thôngthiếtbị văn phòng của đơn vị đôi
186 Sô'25-Tháng 10/2020
QUẢN TRỊ -QUẢN LÝ
Bảng 2. Kết quả biến động về Giây chứng nhộn quyền sử dụng đất từ nãm 2017-2019
TT Xã
Thực hiệnnăm2017 Thực hiện năm 2018 Thực hiện năm 2019 Số
giấy
Diệntích (m2)
Số giấy
Diệntích (m2)
Số giấy
Diệntích (m2)
1 XãMường Giàng 148 2.100,00 51 9.861,80 30 7.684,10
2 XãChiềngKhay 449 1.904.600,00 11 34.499,00 37 58.066,20 I
3 XãCàNàng 326 883.300,00 24 43.576,00 57 148.947,00
4 Xã Mường Chiên 5 12.503,20 24 30.042,80
5 Xã Pá ma Pha Khinh 10 9.700,00 24 139.005,60 24 32.670,60 I
6 XãMường Giôn 493 908.800,00 20 52.384,80 12 43.390,10 I
7 Xâ Chiềngơn 126 201.704,90 22 60.526,00 81 55.128,70 .
8 XãChiềngBằng 62 229.700,00 37
.... _|
44.701,50 1
9 Xã Chiềng Khoang 96 99.300,00 8 25.682,00 12 19.614,50
10 Xã MưởngSại 24 92.900,00 15 73.671,00 19 22.319,80 !
11 Xâ Nậm Ét 427 6.116.200,00 2 1.351,90 64 149.973,00
---
Tống I
2.161 10.448.305 182 453.061 397 612.538
Nguồn: PhòngTài nguyên và Môi trường huyện Quỳnh Nhai(2019)
khigặp trụctrặc khiến choquá trình sao lưu các tài liệu,hồ sơbịchậm sovớithời gian quy định.
Mặt khác, hồ sơđịa chính chưa được xây dựng cơ sở dữ liệu, chưađược đo đạc, lậphồ sơ địa chínhchínhquy.Chínhvìvậy, khilập hồsơ đăng kí, chính quyền địa phương thực hiện công việc xácnhận gặp nhiều khó khăn. Còntheođánh giá của người dân, nguyên nhândẫn đến tình trạng chậm trễ trong đăng kí và cấp giây chứng nhận quyền sử dụng đât lần đầu là dothủ tục giấy tờ quá nhiều, người dân chưađược hướng dẫncụ thể về quá trìnhđăng kí câp giấy.
Thanh tra đất nông nghiệp, giải quyết tranh châp, khiếu nại, tô' cáo và xử lý vi phạm trong quản lý và sử dụng đất: Kếtquả thanh - kiểmtra tronggiaiđoạn2017-2019chothấy,vi phạm chủ yếu là sửdụng đất sai mụcđích, xây dựng nhà ở trên diện tích đấtnôngnghiệp,lấnchiếmđất, sử
dụng đất trên hành lang bảo vệ công trình giao thông. Các vi phạm tập trung chủ yếu ở một số địa bàn, khu trung tâm các xã, khu vực giáp đất rừng. Những vi phạm về sử dụng đất sai mục đích,lấn chiếm phát rừnglàm nương, san ủi cải tạo mặt bằng không giấy phép, xây dựng nhà ở trênđấtnông nghiệp nằm rải rác ồ một sô xã.
3.2. Một sô'giải pháp tăng cường quảnỉý nhà nước về đất nông nghiệptại huyệnQuỳnh Nhai, tỉnh Sơn La
Thứ nhất, cần điều chỉnh, bổ sungcông cụ và phương pháp quản lý nhầ nước về đất nông nghiệp của huyện thông qua việc tăng cường tuyên truyền giáo dục pháp luật vầ thông tin đât đai, tăng cường quản lý cán bộ và kiện toàn bộ máy QLNN về đất nông nghiệp, tiếp tục cải cách thủ tục hành chính về đất đai và hoàn thiệnphân cấp quản lý nhà nước về đất nôngnghiệp.
SỐ25-Tháng 10/2020 187
TẠP CHÍ CÔNG THtftfNG
Thứhai, điềuchỉnh,bổsungnội dung quản lý nhà nướcvề đất nông nghiệp trên địa bàn huyện Quỳnh Nhai, bao gồm lập quy hoạch, kếhoạch và quảnlý quy hoạchđât nôngnghiệp, xây dựng bản đồ địa chính, hoàn thiệnhồ sơđịa chính,tiến tới xây dựng cơ sởdữliệuđất đai, công tácgiao đât, cho thuê và thuhồiđât,câpgiấychứng nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp, tăng cường thanh - kiểm tra việc chấphành luật pháp vàgiải quyết khiêu nạitôcáo trong quản lý và sử dụng đất đai.
Thứ ha,cần hoànthiệntổ chứcthựchiệnquản lý nhànước về đất nông nghiệpcủahuyện Quỳnh Nhai. Huyện cầnlập ra bộphận chuyêntheodõi, đánh giá về đấtnông nghiệp,mời cán bộ có kinh nghiệm, đại diện các tổ chức, cá nhân trong huyện cùng tham gia giám sát nhằm huy động nguồn trí tuệ và kinh nghiệm choquản lý.
4.Kếtluận
Nghiên cứu cho thấy công tác quản lý nhà nước về đất nông nghiệp trên địa bàn huyện
Quỳnh Nhai trong những nămqua đã đạt được nhừng thành côngnhất định. Đó là việcthựchiện khá tô'tcông tác tuyêntruyền phổbiếnpháp luật về đâ't đai, thực hiện đúng kếhoạch sử dụng đâ't đã được phê duyệt. Công táclập kế hoạch, quy hoạch sử dụng đâ't, capgiây chứng nhận quyền sử dụng đất, quản lý giao đất và cho thuê đâ't cũngđã được thựchiện mộtcách quyết liệt và đã có đóng góp đáng kể cho sự phát triển kinh tế - xã hội địa phương trong những năm qua. Tuy nhiên, một số bấtcập trong công tác đăng kívà câpgiây chứng nhậnquyềnsử dụng đâ't,công tác dự báo,quản lýđât sử dụng đất nôngnghiệpcòn tồntại,
Một số’ giải pháptăngcường quản lý nhà nưdc về đâ'tnôngnghiệp trên địa bàn huyện bao gồm điều chỉnh,bổ sung công cụ và phươngpháp quản lý đât nông nghiệp trên địa bàn huyện; Điều chĩnh, bổ sung nội dung QLNN về đất nông nghiệp; Hoànthiệntổ chứcthựchiệnquảnlý nhà nước về đấtnông nghiệp ■
TÀĨ LIỆU THAM KHẢO:
1. Chính phủ (2014). Nghị định sô 43/2014/NĐ-CP về việc hưàng dần thi hành Luật Đấtđai năm 2013.
Hà Nội.
2. Hoàng Anh Đức (1995).Bài giangquân lý Nhà nước về đất đai. Trường Đại học Nông nghiệp I Hà Nội.
Hà Nội.
3. Họcviệnhành chính Quôc gia (2000). Giáo trìnhquân lý hànhchínhNhà nước, tạp 2-Quản lý hành chỉnh Nhà nước. NXBGiáo dục.
4. Nguyễn Khắc Thái Sơn(2007). Giáo trĩnhquản lý nhà nướcvềđấtdai. NXB NôngnghiệpHà Nội.
5. Phòng Tài nguyên môi trường - UBND huyệnQuỳnh Nhai (2019). Báocáo tổng kếtcácnăm2017-2019.
Quỳnh Nhai.
Ngày nhận bầi: 5/9/2020
Ngày phản biện đánh giá và sửa chữa:15/9/2020 Ngày chấp nhận đăngbài:25/9/2020
188 Số 25 - Tháng 10/2020
QUẢN TRỊ -QUÀN ứ
Thông tin tác giả:
1. NGUYỄNVIỆT DŨNG Huyện Quỳnh Nhai, tỉnhSơn La
2. PGS. TS. NGUYỄNTHỊDƯƠNG NGA
Khoa Kinhtếvà Phát triển nông thôn, Học viện Nôngnghiệp Việt Nam
SOLUTIONS TO STRENGTHEN QƯYNH NHAI DISTRICT’S STATE MANAGEMENT IN AGRICULTURAL LAND
• NGUYEN VIET DUNG
Quynh Nhai District, Son La province
• Assoc.Prof.Ph.D NGUYEN THI DUONG NGA Faculty of Economics and Rural Development,
Vietnam National University of Agriculture
ABSTRACT:
Quynh Nhai District is a poor district of Son La Province. However, the district’s socio-economic< levelopment has achieved some encouraging results inrecent years, leading more pressure fo ■ the district’s agriculturalland management.This studyfinds out tthatalthough Quỵnh Nhai Distict has achieved remarkablesuccess in the agricultural landmanagement,the districtstill faces mnay shortcomingsincluding theregistration and the issuance ofland useright certificates. This study proposes key solutions to strengthen the Quynh Nhai District’s state management ina griculturallandin the coming time.
Keywords:s atemanagement,agricultural land, Quynh Nhai District, Son La Province.
