ĐIỂU CHỈNH CHIẾN LƯỢC
QUỐC PHÒNG - AN NINH CÙA TRUNG QUỐC TẠI KHU Vực ẤN Độ DƯƠNG - THÁI BÌNH DƯƠNG
★ PGS, TSNGUYỄN THỊ THÚYHÀ Học việnChính trị khuvực I
★ TS TRỊNH THỊ HOA Viện Quanhệ quốctế,
Họcviện Chính trị quốcgia HồChí Minh
• Tóm tắt: Khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương hiện đang trở thành tâm điểm cạnh
tranh giữa các nước lớn, trong đó phải kể đến Trung Quốc với sự điều chỉnh chiến lược quốc phòng - an ninh, với tham vọng trở thành cường quốc có tầm ảnh hưởng khu vực và thế giới. Chiến lược quốc phòng - an ninh của Trung Quốc định vị lại vai trò của Trung Quốc trong việc xây dựng “một trật tự dựa trên luật lệ” tại khu vực; phát triển lực lượng hải quân hùng mạnh đủ sức cạnh tranh tại khu vực; gia tàng các hoạt động quân sự tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông và biển Hoa Đông, hiên giới với Ấn Độ; thể hiện lập trường cứng rắn trong vấn đề Đài Loan; thúc đẩy các cơ chế hợp tác an ninh song phương và đa phương và tăng cường hiện diện ở Ân Độ Dương - Thái Bình Dương.
•
Từ khóa: Trung Quốc; chiến lược quốc phòng - an ninh; Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
S
ự điều chỉnh chiến lượcquốc phòng - an ninhcủaTrung Quốchiện nayđượcphản ánh ở một số bình diện sau đây:Thứ nhất, định vị vai trò của Trung Quốc trong việc xây dựnglạimột “ứậttựdựa ưênluật lệ"tạikhu vực
Trong haithập niên đầuthế kỷXXI,Trung Quốc đãdầnđiều chỉnhchiến lược, sáchlược từ “giấu mình chờ thời" sang một giai đoạn mới “với đường lối xem xét lạivà muốn thay
đổi các quytác, luậtlệ của hiện thời tại châuÁ - Thái Bình Dưong”(1). Trong bối cảnh Mỹ
“chia sẻ những lợiích sâusác và lâu dài với nhiều đồng minh và đối tácủnghộ một trật tự quốc tếdựa trên luật lệ”,thì Trung Quốc kêu gọi cảicách nền quản trị toàn cầu đểhệthống thếgiới phản ánh quan điểm và giá trị của nhiều quốc gia, thayvì chỉ một hay một vài nước nhấtđịnh(“thế giới muốn công lý, không phải bá quyền”)(2).
LÝ LUẬNCHÍNH TRỊ - số 532 (6/2022)
Trung Quốccũng ủnghộmột ttật tự dựatrên luật lệ lấy Liênhọpquốc làm trungtâm. Trung Quốc chútrọng quan hệvói Nga vói mong muốn thúc đẩy cải tạottậttự toàn cầudo Mỹ lãnhđạo, tuy nhiên, ưật tựđó sẽđược diễn giải theo cách có lọi nhấtđối vói Trung Quốc.
Thứ hai, xâydựng lực lượnghải quân hùng mạnhđủ sức cạnh tranh ởkhu vựcẤnĐộ Duong - Thái Bình Dưong
Dưới thòi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình,tưtưởng xây dựngquânđội hùng mạnh được xác địnhlà một “trụ cột chiến lược” để pháttriển TrungQuốctrong thòi đạimói. Năm 2015, Trung Quốc công bố Sáchtráng quốc phòng vớitên gọi Chiến
lược quân sự của Trung Quốc trong bối cảnh đang có những căng thẳng gay gát trên Biển Đôngxung quanhvấnđề tranh chấp chủ quyền.
Trung Quốc đề cập việc chuẩn bị đấu tranh quân sự (prepration for
military struggle - PMS) trong đó “nhấn mạnh đấu tranh quân sự trênbiểnvàchuẩn bị đấu tranh quân sự trên biển”(3). Theo đó, đối với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương,
Chiến lược quân sự của Trung Quốc chủ trươngtăngcường năng lực hải quân, chuyển đổi trọngtâm chiến lược để đối phóvới các mối đe dọa quyền và lọi íchhàng hải của Trung Quốc.Tàiliệunày chỉrõ: “Lực lượng hải quân của Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLAN) sẽ chuyển trọng tâm từ “phòng vệ ngoài khoi” sang kết họp “phòng vệ ngoài khơi” với “bảo vệ các vùng biển khơi” vàxây dựngcấutrúclựclượng chiến đấu hải quânkết họp, đa năng vàhiệuquả”(4).
Trong hai thập niên đầu thế kỷ XXI, Trung Quốc đã dần điều chỉnh chiến lược, sách lược từ “giấu mình chờ thòi” sang một giai đoạn mói “với đường lối xem xét lại và muốnthayđỗicác quy tắc, luậtlệcủa hiện thòitại châu Á - TháiBình Dưoug”.
Vói chiến lược mói này, lực lượng PLAN có thể sớmtăng cường khả năng đánh chặn chiếnlược, phản công, diễn tập trên biển, triển khai các hoạt động chung ưênbiển, tiến hànhcáchoạt độngphòngthủvàhỗ trợ toàn diện.Đây là vấn đề đáng lo ngại bói nhữnghoạt động nàycủa Hải quân Trung Quốc sẽ là bước đệm cho sựhiện diện lâudàicủaTrungQuốc tại các vùng bờ biển thuộckhu vựcẤn Độ Dương®.
Việc tăng cườngcủng cố hảiquânTrungQuốc là nhàm thựchiệnchủtrương xây dựngTrung Quốc thànhmộtcườngquốchải quân màĐại hộiXVIII của Đảng Cộng sản Trung Quốc năm 2012 đãđề cập.Theo đó, Trung Quốc tập trung vàobốn lĩnh vực chính:
khai thác tài nguyên biển; pháttriểnkinh tế biển; bảo tồn môi trườngbiển; kiên quyết bảo vệ quyền và lọi ích biển.
Năm 2019, Trung Quốc tiếp tụccông bố Sách tráng quốc phòng với tên gọi Quốc phòng TrungQuốc trong kỷ nguyên mói.Trung Quốc côngbốtàiliệunày trongbối cảnh quan hệ Mỹ - Trung căng thảng, sau khi Mỹcông bố Chiến lược anninhquốcgia 2017 vàChiến lược quốcphòng 2018, trong đó Mỹxác định Trung Quốclà “cường quốc xét lại”, là “đốithủcạnhừanh”. Sách tráng quốc phòng năm 2019 phản ánh nhận thức của TrungQuốc về mối đe dọa từ những chính sách của Mỹđối với an ninh của Trung Quốcvà toàncầu. Các tài liệuchính thức của hai nước đều thểhiện quan điểm, đang có “dấu hiệucủa dịchchuyển lớn từ họp tác sang cạnh tranh”(6).Sách tráng về quốc phòng năm2019 của Trung Quốc đề cập các mục tiêu chínhsách, cải cách, nhiệm vụ vàvai
LÝ LUẬNCHÍNH TRỊ - số 532(6/2022)
trò phòng thủ của lực lượng vũ trang Trung Quốctrong kỷ nguyênmói - theo Trung Quốc, đó là bối cảnh “hệthống và trật tự anninhquốc tếđang chịu tác độngtừ sự giatăng chủ nghĩa bá quyền, chính trịcườngquyền, chủ nghĩa đon phưong, chiếntranh và xung đột xảy raliên tục ở nhiềukhuvực”(7ì.
Đại hội XIX của Đảng Cộng sảnTrung Quốc năm 2017đã phác họamụctiêu tổng thể và lộ trình để xây dựng toàndiện quân đội Trung Quốc trở thành quân độihùng mạnh hàngđầu thế gióil8). Trung Quốc chỉ rõmụctiêuxây dựng lực lượng vũ trang Trung Quốc:“đếnnăm 2020 cơbảnthực hiện cơgiới hóa, việcxâydựngtin học hóathu đượctiến triển quan trọng, năng lực chiến lược được nâng cao rõ rệt (...)phấn đấu đến năm 2035cơ bản thực hiện hiện đại hóa quốc phòng và quân đội, đến giữathế kỷ nàyhoàn thành xây dựng toàn diện quân đội nhândânthànhquân đội hàngđầu thế giói”(9). Sự lớn mạnh và tăng cường hiện diện của hải quân Trung Quốc tại khuvựcẤn Độ Dương- Thái Bình Dương làm gia tăngnhững quan ngại về quốc phòng - anninh trong khu vực.
Thứ ba, gia tăngcáchoạt động quân sự,tranh chấp chủ quyền trênBiểnĐông
Tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Trung Quốc thể hiện nhữngbước đi ngày càng quyết liệt thông qua việc gia tăngcác hoạtđộngquân sự nhàmđơnphươngxác lập chủ quyền bất họp pháp tại các quần đảo HoàngSa và Trường Sathuộc chủquyền của ViệtNam, biến thànhviệc đãrồi để độc chiếm khu vực ảnhhưởng ở Biển Đông. Năm 2019, Trung Quốc triển khai nhiều hoạt động như huấn luyện, diễntập quân sựtạimộtsố đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam. Đáng nói hơn, Trung Quốc đã nâng cấp cầu cảng ở đá ChữThập
thành cảngcung ứng dịchvụ hậucần, quân sự;
triển khai láp đặt thiết bị gây nhiễu tiên tiến trên đáVành Khăn và đá ChữThập; triển khai tên lửa đối không vàtên lửa hành trình diệt hạmtrênmột số đảo nhântạo phi pháp ởquần đảo Hoàng Savà quầnđảo Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam. Cùng với đó là sự hiệndiệncủa các tàu hải quânvà tàudânquân biển của TrungQuốc ở khu đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam ở quần đảo Trường Sa. Việc Trung Quốc đẩy mạnh các hoạt động quân sự phi pháp ởBiển Đông đãvi phạm Hiến chương Liên họp quốc, vi phạm Công ước củaLiên họp quốc về Luật Biểnnăm 1982 (UNCLOS 1982); đồng thời vi phạm Tuyênbố về ứng xử của các bênở Biển Đông
(DOC) mà TrungQuốc đã kývới ASEAN năm 2002, làm gia tăng sự quan ngại, phê phán từ phía dư luậnquốc tế.
Tháng 4-2020, Trung Quốc tiếp tụctuyên bố thành lập “quận Tây Sa” đối vói quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam và “quận Nam Sa” đối với quần đảo Trường Sa của Việt Nam tại
“thành phố TamSa” trên quần đảo HoàngSa thuộc chủ quyền của Việt Nam, vi phạm nghiêmtrọng chủ quyền củaViệt Nam. Việc thành lậpcácđơnvị hành chínhnày của phía TrungQuốclà không cógiá trịvàkhôngđược côngnhận, không có lợi cho quanhệ hữu nghị giữa các quốc giavà gây phứctạp thêm tình hìnhBiểnĐông, khu vực và thếgiới. Tiếp đó, tháng 2-2021, TrungQuốcban hành Luậthải cảnh, trong đó quy địnhlực lượngcảnh sát biển Trung Quốc có quyền ápdụng tất cả biện phápcầnthiết,bao gồm sử dụng vũ khí, để đối phó với các hành vi mà Trung Quốc choràng xâm phạm vùngbiển thuộc quảnlý của mình.
Trung Quốc cho ràng, đây là “hoạt độnglập pháp bình thường” và Trung Quốc“sẽ vẫncam
LÝLUẬNCHÍNH TRỊ - số 532 (6/2022)
kết bảovệ hòa bìnhvà ổn định trênbiển"(10).
Tuynhiên, giói chính trịquốctế đánh giá, Luật hảicảnh của Trung Quốc đãảnh hưởng đếnan ninhkhuvực, viphạm luật pháp quốc tế, gia tăng căng thẳng và thách thức chínhsách tự do hànghải củaMỹ ở Biển Đông.
Vấn đềBiển Đông khôngcòn là riêng giữa Trung Quốc với ASEAN,hay giữaTrungQuốc với từngnướcASEANnữa. Nó trởthành mối quantâmchungcủa hầu hết các nướctrên thế giói, đặc biệt là Mỹ và cácnước đổng minh của Mỹ tại khu vực này. Ngày 12-1-2022, Bộ Ngoại giao Mỹ đãra Báo cáo số 150 về Các giớihạn trênbiển (Limits of Sea), trong đó Mỹ không chấp nhận các yêu sách củaTrung Quốc tại khu vực Biển Đông, đồng thời đưa ra cáclập luận chứng minh ràng một diện tíchlớncủa Biển Đông làvùng biển quốc tế, tất cả các quốc gia trên thế giới có quyền thực hiệnquyền tựdo đi lại trên biển.
Thú tư, cứng rắn trong vấnđêĐài Loan Mộttrongnhữngvấnđềnhạycảmliênquan đếnlợi ích củaTrung Quốc và Mỹ tại Thái Bình Dương là vấn đềĐàiLoan. Từ trước đến nay, Trung Quốc kiên trìquan điểm “một nước hai chế độ” và thúc đẩy thống nhất Tổ quốc.
Nguyên tắc “một nước Trung Quốc” là cơ sở chính trịmà chínhquyền Trung Quốc tuân thủ để tiếptục thúc đẩy quanhệ hai bờ eo biểnĐài Loan hiện nay. Mặc dù đến nay chưa thống nhất, nhưngchủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc chưa từng bị chia tách, cùng thuộc về một quốc gia, đồng bào cùng thuộc về một dân tộc. Điều này đã được khảng định trong“Nhận thức chung 1992”, góp phần củng cố đối thoạigiữa hai bên, chophép xâydựng quan hệvà phầnnàogiảiquyết tình trạng mâu thuẫn từ sau Cách mạng dântộcdânchủTrung Quốc năm 1949. Tuy nhiên, từ tháng 5-2016
đến nay, quan hệ hai bờeobiển Đài Loan gặp phải thách thức nghiêm trọng, nguyên nhân chính là do ĐảngDân tiến cầmquyển, vóisự hậu thuẫn củaMỹ, đã phủnhận “Nhận thức chung 1992”. Động thái trên đã vấp phải sự phảnđối từ phía Chính phủ Trung Quốc.Ngày 15-7-2021, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc, Ngô Khiêm khảng định: “Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) vẫn trong tình trạng cảnh giáccao độ và sẽthực hiệnbất kỳ biện phápnàocân thiết để đè bẹp âm mưu độc lậpĐài Loan”(11). Do đó, mọi động tháican thiệp của Mỹ liên quan đếnvấn đề Đài Loan đều bị TrungQuốc phê phán, thậm chí, Trung Quốccảnhbáo,Mỹ đã tiếnsátđến “lần ranhđỏ”.
Thứnăm, thúc đẩy các cơ chế họp tác anninh song phương và đa phương, tăng cường hiện diện ởẤn Độ Dương - Thái BìnhDương
Đốivóicơchếsong phương, Trung Quốc đẩy mạnhhọp tácquốc phòng - anninh với một số quốc gia trong khuvực thông qua hoạt động mua bán vũ khí vàcam kết họp tácquân sự với mỗi đối tác. Trong quan hệ vói Nga, Trung Quốcthát chặt mối quan hệ đối tác chiếnlược hữu nghị, muavũ khí của Nga để hiện đại hóa quân đội. Trong khi đó, Trung Quốc lại đẩy mạnh xuấtkhẩu vũ khí, khítài và họp tác quân sựvói một sốnước Đông Nam Á, NamÁ.Chẳng hạn, Trung Quốc cam kết giúp đỡ Campuchia xây dựngquân đội và phát triển năng lực quốc phòng, họp tác với quân đội Campuchia ở mọi cấpđộ (tập trận chung, bán vũ khí, chuyển giao vũ khí và việntrợkhítài quân sự); vóiMalaixia, Trung Quốc tích cực đầu tư phát triển cảng biển Kuantan gần eo biển Malacca, thành lập ủy ban họp tác quốc phòng Trung Quốc - Malaixia vàonăm2017;vóiLào, Trung Quốclà nhà đầu tưvà tài trợ nước ngoài lớn nhất hiện
LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ -Sô532 (6/2022)
nay; với Philíppin, TrungQuốc có nhiều hoạt độngviện trợ quân sự, bán vũ khí. Năm 2020, Trung Quốcký cam kết tặng 20triệu USDthiết bịphi chiếnđấucho quốc gianày12’. Với Thái Lan, Trung Quốc sảnsàngbán khítài,tàu ngầm vàthỏathuận tập trận chung cả trên biển và trên bộ.
Đốivóicơchếđa phương, Trung Quốc đề cao vaitròkiến tạo của cáccấu trúc an ninh khu vực do Trung Quốc dẫn dát nhưHọp tác an ninh Thượng Hải (SCO),Hội nghị Tương tác và các biệnpháp xâydựng lòng tin ở châuÁ (CICA), Nhóm cácnền kinh tế mới nổi (BRICS)(13). Thông qua vai trò chủ đạo trong SCO, Trung Quốc muốn bảo đảm hòabình, ổn định cho biêngiới và tuyến đường vận chuyển năng lượng của Trung Quốc tại Trung Á; phát huyvài trò, ảnh hường trong cácvấn đề quốctế vàkhu vực; tìm kiếm sự ủng hộ củacác nước đối vói Sáng kiến Vànhđaivàcon đường (BRI) và lập trườngcủa Trung Quốc trong các vấn đề quốc tế bao gồm vấn đề Biển Đông(14).
Vói ASEAN, Trung Quốc đẩy mạnh ngoạigiao láng giềng, tham gia tích cực vào các cơchếan ninhđaphươngtại khu vực như: Hội nghị Bộ trưởngQuốcphòng ASEAN mởrộng (ADMM+), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Đối thoại Shangri-La, Đối thoại quốc phòng quốc tế Jakarta, Hội nghị chuyên đề Hải quân Tây Thái Bình Dương,tổ chứcthường xuyên các cuộc gặp không chínhthức vói bộ trưởng quốc phòngcác nước ASEAN, thúc đẩySángkiến củngcốhọp tác quốc phòngkhu vực vàTập trận hải quân Trung Quốc -ASEAN...
Bêncạnhđó, Trung Quốccũng tăng cường sự hiện diện quânsự ở Ấn Độ Dươngvớicăncứ quân sựhảingoại đầu tiên ở Djibouti(Đông Phi) và hàngloạt các tiềnđồn không quân - hải quân khác trongkhuvực.
Hàm ý chính sáchđốivới Việt Nam hiện nay Một là, tiếp tục coitrọng quan hệvói các nước lớn tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, giảm thiểu bất lọi từphía Trung Quốc
Những mâu thuẫnvềlợi ích, sự thiếu thông tin trong quátrình thay đổicơ cấu quyền lực rất dễ làmtrầm trọng thêm mâu thuẫn, gây xung đột giữa các quốc gia, nhất là giữa“siêu cường đang lên” (Trung Quốc) với “siêu cường đã định hình” (Mỹ);sựtrỗi dậy, cọxát thể hiệnvai trò nước lớn của các nước khác trongkhu vực như Nhật Bản, Liên bang Nga, Ấn Độ,... tác động trực tiếp đến việc hoạch định, xây dựng chính sách đối ngoại của Việt Nam. Trong tình hình mới hiện nay, Việt Nam cũngphải điều chỉnh và nâng cấp các mối quan hệ đối ngoại theo hướng có chiều sâu hơn; xâydựng chiến lược ngoại giao tổngthể, có tầm nhìn và định hướng cho từng giai đoạn,từngđối tác cụ thể,nhầm tạo dựnghòa bìnhvà môitrường quốc tế thuận lợicho sự phát triển bền vững đất nước.
Đặcbiệt, Việt Nam nàm trongtâm điểm của khu vực đang diễnracạnhtranh, xung đột Mỹ - TrungQuốc,do đó chínhsáchđối ngoại củaViệt Namcàng cần chútrọng đến việc giảmthiểu bất lợi, thúc đẩyxâydựngniềm tin với Mỹ và Trung Quốc, cùngcácbên xây dựngchínhsách minh bạch, giám sát hành vi củacác bên và đưa ra những cảnhbáo sớm về các vi phạmluậtpháp quốc tế, vi phạm chủquyền quốc gia - dân tộc.
Hai là, nỗlực cùng ASEANvàTrungQuốc hoànthiệnBộ Quytác ứng xửtrên Biển Đông (COC)
ViệtNam là quốc gia thành viên trong khối ASEAN, đểbảo đảm lợiích của ASEAN nói chung và Việt Nam nói riêng, ViệtNamcần tiếp tục xây dựng chínhsách chủđộng, tíchcựchội nhập với ASEAN, nâng cao hiệu quả hoạt động và tính
LÝ LUẬNCHÍNH TRỊ -Sô 532(6/2022)
ViệtNam đăng cai Hội nghị Nhóm công tác giao thông hàng hải ASEAN lần thứ42 Anh:mt.gov.vn
hấpdẫn của cáccơchếdoASEAN điểu phối,tạo điều kiện cho cácđốitác chínhthamgianhiều hơn và đóng góp xây dựng cho mục tiêu hòa bình,an ninh và phát triển ởkhu vực,trên cơsở bảo đảm vai tròtrung tâm của ASEAN.
Biển Đông liên quan trực tiếp đến lọi ích quốc gia, chủquyền trên biển của Việt Nam và an ninhhànghải, hàng không trongkhuvực.Vì vậy, ViệtNamcần bám sát vàchủ độngthúcđẩy tiến trình xây dựng coc. Đối với tranh chấp trên Biển Đônghiện nay, Việt Nam kêu gọi các bên liên quan tôntrọng chủ quyền, quyềnchủ quyền và quyền tàiphán củaViệt Nam ở Biển Đông, tôn trọng các tiến trình ngoại giao và pháp lý, có đóng góp tích cực và thực chất nhàm duytrìhòa bình, ổn định, bảo vệ an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không, tôntrọng
tính toàn vẹncủaUNCLOS 1982 và trật tự dựa trênluậtlệ.
Ba là, tíchcực trong công tác thông tintuyên truyền về chủ trương đối ngoại quốc phòngcủa Việt Nam cả trongnước vàquốc tế
Khuvực BiểnĐông đã và đang chịu tácđộng từsự điều chỉnh chiến lược của các nước lớn, đặcbiệt là sự giatănghiệndiện quân sự, cạnh tranh nước lớn, kéotheonguy cơchạy đua vũ trang ở khu vực và xungđột vũtrangcục bộ.Vì vậy, việc tuyên truyền quan điểm đối ngoại quốc phòng của Việt Nam đối vói cánbộ,đảng viên, nhândân trong nước và bạn bèquốc tế là rất cầnthiết.
Việt Nam cần gán mối quan hệ với Trung Quốc trongtổng thể quan hệquốc tế và khu vực, vận dụng những xu thế lớn của cục diệnthế giói
LÝ LUẬNCHÍNHTRỊ - số532 (6/2022)
và khu vựcđểbảo đảm hòabình,ổn định, họp tác và phát triển, cải thiệnvị thế của Việt Nam trong đàm phánvói TrungQuốc liên quan đến các vấn đềchủ quyền và lọiíchchínhđángcủa quốc gia. Tiếp tụckhảng định mạnh mẽ chủ quyền đốivói hai quần đảo Hoàng Sa vàTrường Sa với đầy đủcác bàngchứng lịch sử và cơ sở pháp lývững chác. Đồng thòi, kêu gọicác quốc gia tôn trọng tựdo hàng hải và luật pháp quốc tế, ủng hộ các hành độngđóng góp cho hòa bình, an ninhkhu vực; kiên trì, cương quyết theo đuổi nguyên tác giải quyếtưanh chấp trên cơsở luật pháp quốc tế□
Ngày nhận bài: 14-2-2022; Ngàybình duyệt:20-2- 2022; Ngày duyệt đăng: 20-6-2022.
(1) BùiHải Thiêm: Xâydựng một trật tự dựa trên luậtlệ tại châuÁ - Thái Bình Dương:thách thứcvà triển vọng, Kỷ yếu Hội thảo khoa học quốcgia: Cục diện chính trị - an ninh thếgiới hai thập niên đâu thếkỷ XXI: thựctrạng, xu hướng và hàmý chính sách cho ViệtNam,Viện Kinh tế thế giới, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Hà Nội, 2020, Ừ.204.
(2) Phát biểu củaChủ tịch Tập Cận Bình tạiDiễn đànBác Ngao, ngày 20-4-2021,
https://plo.vn/quoc-te/su-kien/ong-tap-can-binh- the-gioi-muon-cong-ly-khong-phai-ba-quyen- 979974.html, truycập ngày 20-4-2021.
(3), (4) The People’s Republic ofChina: China’sMil itarystrategy, english.www.gov.cn/archive/white_
paper/2015/05/27/content_281475115610833.htm, 2015, truy cập ngày 01-8-2021.
(5)Văn Cường(gióithiệu), Sách trăng quốc phòng Trung Quốc - những tác động về an ninh biển, http://www.nghiencuubiendong.vn/tin- ncbd/5004-sach-trang-quoc-phong-trung-quoc-
nhung-tac-dong-ve-an-ninh-bien, [Truy cập, ngày 15-7-2021].
(6), (7), (13) PremaChahar (2019), What’s “new"in China’s NewNa tional Defense WhitePaper 2019, Kalinga Institute of Indo-Pacific Studies, http://
www.kiips.in/research/whats-new-in-chinas-new- national-defense-white-paper-2019/, truycậpngày 15-7-2021.
(8) Trường Lưu: Đại hội XIXĐảngCộng sảnTrung Quốcmở đầu thòiđại mói của chủnghĩa xãhộiđặc sác TrungQuốc, https: / /
web/guest/hoat-ong-cua-lanh-ao-ang-nha-nuoc/- /2018/48858/dai-hoi-xix-dang-cong-san-trung- quoc-mo-dau-thoi-dai-moi-cua-chu-nghia-xa-hoi- dac-sac-trung-quoc.aspx, truycậpngày 10-6-2022.
www.tapchicongsan.org.vn/
(9) Nhận diện Trung Quốc qua Báocáo chính trị trình bày tạiĐại hội 19,
, truy cập ngày 15-7-2021.
http://www.vov.vn/the- gioi/ho-so/nhan-dien-trung-quoc-qua-bao-cao- chinh-tri-trinh-bay-tai-dai-hoi-19-687472.vov
(10) Luật hải cảnh mới củaTrungQuốccho bắn tàu nước ngoài, cụ thê là gì, dư luận nói sao?,
, truy cập ngày 10-6-2022.
https://tuoitre.vn/luat-hai-canh-moi-cua-trung- quoc-cho-ban-tau-nuoc-ngoai-cu-the-la-gi-du- luan-noi-sao-2021012311101333.htm
(11) Trung QuốccảnhbáoĐài Loan khôngrướcsói vào nhà,
, truy cập ngày 15-7-2021.
https://vnexpress.net/trung-quoc-canh- bao-dao-dai-loan-khong-ruoc-soi-vao-nha- 4325383.html
(12) Trung Quốc tặng Philippines 20 triệu USD thiết bị phi chiến đấu,
, truy cập ngày 12-9-2020.
https://tuoitre.vn/trung-quoc- tang-philippines-20-trieu-usd-thiet-bi-phi-chien- dau-20200912093921355.htm
(14) Đỗ Lê Chi:Việt Namtrước tác độngcủa cấu trúc an ninh tại khuvực châu Á-Thái Bình Dương, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2020, tr.95.
LÝ LUẬNCHÍNHTRỊ -Sô 532 (6/2022)
