Jljoat dong cua nganh, linh vi^c
Ho Sdng Da.
NHUNG VAN DE DAT QA
0oi v6i nguon tai nguyen nirdc Viet Nam
L
a mpt trong nhQng qud'c gia chju nhilu thien tai nhat t h i gidi, khoang 70% dan sd Viet Nam thudng bj anh hudng cua bao, mua Idn kem theo lu lut, sat Id dat va lu bun. NhQng nam gin day, han han cung trd thanh van d l nan giai. Ben canh dd, nhieu vung ven bien dang bj suy thoai mdi trudng do ap Igc cpng hudng tQ tang nhanh dan sd, dd thj hda va kinh t l tang trudng cao nhung thilu ddng bp. Cung viec quan ly tai nguyen khdng hgp ly, dae biet la ngudn tai nguyen nude.O NGUYEN PHL/ONG HA
Vien Nghien edu phat trien Thanh pho Ho ehi Minh
Ttf nguon tai nguyen nUdc doi dao...
Theo sd lieu, Viet Nam cd he thdng sdng ngdi day dac gdm 2.360 sdng, sudi ldn nhd. Ngoai 13 he thd'ng sdng Idn nhu sdng Hdng... Thai Binh, CQu Long, Odng Nai, sdng Ma va sdng Ca..., edn lai la cae eon sdng vQa va nhd vdi ehilu dai mdi sdng tren 10km. Va dien tfch luu vgc tren 300 km2. Trong dd, sdng Me Kdng va sdng Hdng la quan trpng nhat.
He thd'ng sdng ngdi tai Viet Nam phin Idn bit ngudn tQ IQU VQC thupc
nhilu qude gia. Tat ca cac ddng sdng chay tren lanh thd Viet Nam cung cap mpt ngudn dg trQ nQdc kha ddi dao khoang 255 ty m3/nam. Trong dd, ngudn tai nguyen nude 08 vung kinh t l Idn la vung Odng Bie; Tay Bac;
Odng bang sdng Hdng; Bac Trung Bp; Duyen hai Nam Trung bp; Tay Nguyen; Odng Nam bd va vung Odng bing sdng CQu Long deu nam trong luu vgc cac sdng chfnh. Cae vung Ddng bang sdng Hdng (OBSH); Ddng bang sdng CQu Long (OBSCL) va vung Odng Nam Bd ed he thdng sdng Tai nguyen va Moi traong | Ky 2 - Thang 10/2010 ^ " ^ 7 1
ngdi day dac vdi ngudn tai nguyen nudc mat kha ddi dao. Tuy nhien, tai cae vung nay viee dd thj hda va edng nghiep hda phat trien mpt each nhanh chdng, cung vdi tham eanh ndng nghiep va van tai dudng thuy dang lam cho chat lugng nQdc xau di va mgc nQde ngim dQdi da't suy giam.
Trong khi dd, do khf hau biln ddi va nan pha rQng vung thugng luu cung mat dp dan sd gia tang dua din nhQng tdn thuong do thien tai tai eac vung nude ven bien. Rieng vung nui cao Tay Bae va Tay Nguyen, ban han va lu quet xay ra ngay cang nghiem trpng.
... Den mQc sit dung nUdc con thap
Theo khao sat, viec sQ dung nude tai Viet Nam edn d mQc thap, ehi khoang 53 ty m3 mdi nam do ed sd vat chat va tai ehfnh edn thilu. Ben canh dd, vdi lugng mua phan bd khdng deu, trung binh khoang 1.960 mm/nam, trong khi mua khd lai keo dai din 6 - 7 thang, vdi ddng chay chi dat 15 - 30% din din thilu nude tram trpng d nhilu khu vgc. Hien khoang 60% dan sd Viet Nam dQgc cung cap nudc sach eho sinh hoat.
Theo chiln lugc cua Chfnh phu, din nam 2010 t^ trpng nay se dat 95%
dan CQ dd thj dupe cap nudc saeh.
Ben eanh dd, du tai nguyen nudc ngim tai Viet Nam kha ddi dao, trQ iQpng cae ting chQa nQde cd tilm nang khai thac udc 60 t;^ m3 mdi nam, nhung chi cd chua din 5% tdng trQ lupng nQde ngim dQpc khai thac.
Oang ehu y la mpt sd vung Tay Nguyen, de phuc vu tudi eay edng nghiep, nude ngim dudi dat dang bj khai thac qua mQc gay thilu nudc tren mpt sd dja ban. Cac vung ddng bang sdng Hdng, OBSCL, phu can
thanh f^id Hd Chf Umh va Ha M«
viec khai thac nucte ngam dudi d^t da vugt kh^ nang t&i nap cija tang chQa din den gtam mach nudc ngam gay fun, sut d^t Bgc biet tinh frang d nhUm man dvung BBSClcong dang gta tang, Theo c ^ chuydn gia mdi fruong, vi^e 6 nhilm nudc m5t. mOo ngam dudi dat va nu<fc ven bd 6 Vi&t Ham ngay cang r$» Mac dtt ch^t
\imq nufSc vOng S^uwg tuu cdn l<hi tSt, nhung h? luu dja n h i ^ ddng sdng chfnh c6 d i i luoig nu6c kim.
hau h^t fid, ao, kenh, tmmq tf<M^
cac khu do- tti 0m^ <ih trd tt^nh b l chOa m/ite thai, Niidc duiSs ^U cfing d l cd h i ^ tog 6 nhi^m v l nhilm man. Ngoai ra, vdt t&; dd cdng ngWIp hda diln fa nhai* chOng § ^ n g bi^j;
- " i - * J *
trUn hang hii, phat tnin du Itch ven bien ojng su gia tgng sg co'
^ gdp phin fam gii
nudt; ven t^en. H&ii q u i la tn;>ng 4 niaj (t^99 - 2002), V l ^ Mam cd l ^ i j ^ g 6 W ^ IniSng hdp nhiim 'sm hm benh lay lan theo dudng nudc va phU <M Ihoang 40D tf <ldng chCfa
I, eac kho@n iten quan -
cong fit ldn. TfOJ^ dd, M^ hat t^i d^fnh chf do m ^ ^ tfSn ^ki iOn 1^1 sa R}3 - VQng T^u Ircng n§m 20131, m t^n kholing ^ t$ ddng (17 #lgu i}W). Ct^ phfiam s ^ nudc tel lifting bai biln U 6 nhiem cung len den 06 ^ ding (4 'tfl§y Ua3), f S ^ g dil ph) tN^t hai do thi^n tat iO M gay m tnjng Rh^g nim 1995 * Z002 Udc ttnh la 18.700 if dong (t.2S tJ l^D).
Kay glC^ n$\i${i nirdrc ttfnhtDis liluivttesdns
e t c l # qu§ cOa m^t nghl§n ca&.
nham udc tfnh ehi tieu cua Chfnh phO cho boat dpng cua nganh nude eho tha'y, ehi tieu ngan sach eho nganh nudc tang trung binh mdi nam khoang 8,9%. IVlac du mQc ehi quan ly tai nguyen nudc edn thap (ft hon 1% so vdi dau tu) va chilm khoang 10% tdng ehi ngan sach hien thdi.
Nhung diu tu cdng cpng cho nganh nude (phin Idn cho tudi va cap thoat nude) cung ehilm t^ trpng kha Idn trong ngan sach. Cung vdi tang cudng diu tu nang luc, Viet Nam da xay dgng va thge thi nhilu ehfnh saeh, chudng trinh giai quylt eae van d l v l quan ly tai tai nguyen nude nhu tang [f le sQ dung nudc sach; han ebl d nhilm; bao tdn tfnh da dang he sinh thai; va tang cudng quan ly luu vgc sdng. Tuy nhien, de dat tam nhin va muc tieu quan ly ngudn tai nguyen nude mpt each ben vQng, theo cac chuyen gia mdi trudng eua Ngan hang Thi gidi (WB), Viet Nam can tang cudng he thdng chfnh sach va the ebl phuc vu quan ly tai nguyen nQdc; Md rdng va da dang hda diu tu Cd cd ha tang nganh nude va dau tu cho quan ly; Tang eudng sg tham gia cua ngudi dan. Chu trpng giai quyet nhQng tdn thQong ngudn nude bang quan ly tdt hon cac luu vgc sdng.
Phat triln hieu qua cac hoat dpng djeh vu v l tudi va cap nQde sinh boat.
Han chi d nhilm ngudn nude va nhQng tae dpng eua nudc din sQc khde. Chu dpng hgp tac vdi cac qud'c gia trong khu vgc eung ddng sdng.
Phan djnh rd chQc nang quan ly va dieh vu trong nganh nude. Odng thdi, phan quyen va tang cudng nang luc eho Cd quan quan ly tai nguyen nudc.
Qua dd, tao cdng cu quan ly can thilt de giai quylt van d l mdi trudng trong ngudn tai nguyen nudc tai Viet Nam."
Tai nguyen va Moi traong I Ky 2-Thang 10/2010
