THU'C TRANG vA NHU cAu NGUON NHAN LU'C BAc st
TRONG 'HE THONG V Tt: DU' PHONG TAl cAc TfNH MIEN TRUNG
, vA TAv NGUYEN VII;T NAM NAM 2013
VQ VAN THANG, LE DiNH DU'O'NG, DoAN VU'O'NG DIEM KHANH, HOANG DiNH HUE, NGUYEN HOANG THUY LlNH
HOANG DiNH TUYEN, TRAN BiNH THANG TrU'iYng
fJ{Ji
h9C Y DU'C)'c HueTOMTAT
Ml,lctieu: Nghitm cou mo ta tnuc trgng nguon nMn 1l)'C,cac nang lire va k9 nang can thiet cue cac bacs9lam viec trong h~ thang yte dl)'phOng va nhu ceu tuyim dl,mg, cIao teo nguon nMn 1l)'Cnay tet khu V(J'cmi~n Trung va Tay Nguyen, Vi~t Nam.
PhU'O'ngphap nghien CLPu:Sif dl,mg phU'ong pheo nghien
cuu
ket hop. Nghien cou ajnh 1U'Q'ngauoc
thl,fChi~ntren
423
bscs9 (76,8%). Bo
ceuno!
tir ai~n aU'Q'csif dl,mgae
thu tMpcac
thOng tin v~ a~c cIi~mdan toc hoc, tinh trgng cong viec va cac k9 nang lam viec. Nghien cou dinh tinh aU'Q'ctien bent: tren 27 bac s9(3phOng van seu va 3tMo lu~n nh6m).Ket qua: Do tu6i trung binh cue aai tU'Q'ngnghien cou
46,6
±6,5;
sa nam lam viec trung binh la 13,26±8,39;nam chiem
69,7%),
nCf:30,3%. Nhi~m VI,I va cong viec chfnh cuecac
bees9
chu yeu la quen 19va giamsatchung(59,8%);
cong tee chuyen mon dl)' phong (20,1%); aieu trj(19,4%);
quen 19cae
cturonqtrinh, df,J'an
y te (11,8%);
I~p ke hoect: chi agO tuyen (10,4%); t6ng hQ'pva beo cao(6,1%). C6
Sl)' thieu h1,ltcIangke nguon nMn 1l)'Cbees9
lam viec trongM
thang y te dl)' phonga
tat ca6
tinh;chi c617,7%
(9/51) cIonvi tuyen tinh c6 au ajnh moc bien cM bee
s9
theo quy dint:Khaosat tren
182
k9 nang chia thBnh2
nh6m nang 1l)'C: nh6m nang lire chung(9
nh6m vo!98
k9 nang),nh6mnang lire CI,I tM(11
nh6m voi84
k9 nang). Tan suat sif dl,lng thU'ong xuyencac
nh6m nang II,fCchung la49,6%; nh6m nang 1l)'CCI,I the la 38,2%.Ket lu~n:
C6
sir thitJu hut aang ke nguon nMn lireMc s9
lam viec trongM
tMngy
ttJ dl)'phOng tel khu VI,fCmi~n Trung va Tay Nguyen. Nghien cou cho tMy can thitJt tang cU'ong aao teo va aao teo Igi cho h~ th6ngyte
dl)'phOng te! khu VI)'C nay.TIPkh6a: Nguon nnen 1l)'C,
M
thang yte dl)'phOng, bee s9, nang lire, k9 nang.SUMMARY
Objectives: This study describes the real situation of human resource and needs of recruiting doctors working in the preventive medicine system in central and highland areas of Vietnam.
Methodology: The study used
a
mixed method approach. A total of423
doctors (response rate=76,8%)participated in the quanlitative survey, of which provincial levels occupied64.8%
and district levels were35.2%. A self-administered questionnaire was used to collect information about demographic characteristics,job conditions and technical competencies.27
doctors participated in in-depth qualitative interviewsand focus group discussions.Results: The average age of the doctors was
46.6
years (s.d=6.5) and the majority(69.7%)
'were male. On average, they had worked in this role for 13.3 years (s.d.=8.4). The main roles of the doctors included program management and staff supervision(59.8%),
duties! major of preventive medicine (20.1%), managing treatment services(19.4%),
and medication management(11.8%).
Further tasks includedmakingplans and guidelines for disease control (10.4%), data analysis and report writing (6.1%).In-depthinterviews revealed
a
lackof
doctors in preventive medicine systems in all six provinces. Only 17.7% (9/51) provincial units had enough doctors to meet service requirement.· The survey identifieda
total of 182 skills. These were grouped within "general competencies"
(9
groups with98
skills) and 'specific competencies" (11 groups with84
skills). However, less than halfof
the doctors reported using the general and specific competencies(49.6%
and38.2%
respectively).Conclusion: There was aserious shortage
of
human resources for preventive medicine in the central highlandareasofVietnam. There should be increased recruitment. The findings ofthis study also will be usedtoenhance professional training for preventive medicine at pre-service and in-service levels.Keywords (3-5):Human resource, preventive medicine system, doctor, competency, skill
YHTH(880) - HOI NGH! KHOA HQC B~NH VI~N QUAN THO one TP. H6 CHf MINH 9
I.DATVAND~
Y t~ 'dl,J'phOng la cau noi gili'a y hoc va y t~ cong cOng. Trong khi y hoc quan tam d~n chan dean va d tri benh cho mot benh nhan thi y t~ cong cong quan tam nhieu
hon
d~n phOng benh va nanq cao SLYCkt cho cong dong. Theo bao cao cua WHO - 2006, tinh tranq thi~u hut nquon nhantuc
y t~ dang ton tala
quoc gia, th~ gi6'i dang thieu khoanq 4,2 trieu nhan vien y t~. U'6'c tinh tai khu Vl,J'CDong - Nam
A
co50% cac quoc gia thieu can bo y t~
voi
so ILI'Q'nghon
1 trieu nhan vien y t~ [5]. Theo So Y t~, ViEiltN dLl'Q'cxep vaonuoc
nhli'ngnuoc
co ty IEilnhan vien y t~ cao (> 5 bac 59 tren 10.000). Tuy nhien, ngl nhan Il,J'CX
t~ ViEilt Nam lai p~an ~o mat can doi gili'a c~c ~ung, mien, gili'a cac chuyen nganh[1]. DOi.r can bo y te dl,J'phonq vua thieu ve so ILI'Q'ngvua han che ve trinh do chuyen men, so ILI'Q'ngcan bo y te phonq tai cac tuyen tlnh co trlnh do DH va SDH chiern ty IEilchua t6'i 50%. Hau het bac 59 dang lam v trong hEilthong y t~ dl,J'phonq hien nay la bac 59 da khoa khongduoc
dao t<;10chlnh quy ve linh Vl,J'Cy t~phong rna chu y~u qua mot so kh6a dao t<;10ng~n han, cac lop tap huan va kinh nghiEilm lam viec cua
t
than. HEilthong Y t~ dl,J'phonq tai cac tlnh Mien Trung va Tay Nguyen cOng danga
trong tinh tr<;1ngchi cua hEilthong y t~ dl,J'phong canuoc,
Muc tieu nghien CLYUcua de tai nharn:1. Tim hifJu
tturc trenqngu6n nhen IIIC bee s9 clang lam viec trong M th6ng
yttJ dll phOng tei
JV(.fCmien Trung va Tay Nguyen.
2. Mo ta cong
viec,nang IIIC va k9 nang c~n thiM
cuecac bee s9 hi~n clang lam
viectrong M the
yttJ dll phOng
3. Tim hifJu nhu c8U clao t<;30va tuyfJn dl,Jnfl cl6i voi bee s9 trong ITnh vue
yttJ dll phOng t<;3ikhu
V(.J'III. D01 TU'Q'NG vA PHU'O'NG PHAp NGHIEN cuu
Thi~t k~ nqhien CLYUrno ta cat ngang. Sli dunq
phuonq
phap nqhien CLYUk~thop
gili'a dinh ILI'Q'ng dinh tlnh.PhLl'O'ng phap nqhien CLYUdinh ILI'Q'ng:Sli dunq thang do danh gia cac nanq
luc
vaky
nang BS YTvoi bo cau hoi tl,J'dien d~ thu thap so liEilu
dua
tren 10 nh6m nangluc
chung va 10 nh6m nangluc
CI,Jthe thi~u cua 1 bac s9 YTDP ViEilt Namduoc
phat trien trong nqhien CLYUnhu cau dao t<;10bac s9 y hoc phOng tal cac trLl'cmg dal hoc Y ViEiltNam cua Dl,J'an Nuffic narn 2008 [3]. Mot bac si dLl'Q'cdanh gia la dl,Jngthuonq
xuyen mot nh6m nang hrc khi co sli dunq it nhat 50% so nang hrc trong nh6m nangluc al
rmrc dO thLl'ong xuyen tra len. Nqhien CLYU
tham
do d~ hieu chlnh bO cong CI,Jduoc thuc
hien tal trung tal t~ dl,J'phonq thanh pho Hu~ va tham van cua cac chuyen gia, ngLl'oi quan Iy trong hEilthong y t~ dl,J'pho Nghien CLYUdLl'Q'ctien hanh tal 6 tlnh: Quang Sinh, Quang Tri, ThCYaThien Hu~, Quang Ngai, Sinh Dinh Daklak voi 116 don vi tham gia nqhiencuu
(tuyen tlnh 51, huyen 65); Chon mau toan bo co t6ng cong ~ bac s9 tham gia nqhiencuu
ty IEilla 76,8% (tuyen tinh la 64,8%, tuyen huyen/thanh pho 35,2%).Nghien cuu dinh tinh
duoc thuc
hien tal 3 tinh: ThCYaThien Hue, Quang Ngai va Daklak co t6ng c~27 bac s9 tham ,gia ,(3 p'h6ng v_ansau lanh dao va 3 thao luan nh6m).
III. Kt::T QUA VA BAN LUAN
1. Th,!c tr~ng ngu6n n'han I,!c bac
sidang lam vi~c trong h~ thong y t~ d,! phonq tal 6 ti mi~n Trung va Tay Nguyen
(s6 lieu beo
caocue cec sa y ttJ 1212012)
Tu ~n tinh Tuyen huyen
~~~~~---
4S04001...---....,·
3S0 3M 2S0 2M 150 100
50
o
Quang QlI<ing IT Hue QU4ng einh {)ilk Sinh Tri Ngai Ojnh Uk
4S0 400 350 300 2.50 lO{) lS0 100
50
{)
euo (fo
1:Phan bo so lU'9'ng CBYT va BS lam vi~c t~i cae tuytm YTDP
100% cac tlnh co ty IEilbac s9
1
CSYTa
tuyen tlnh cao non so voi tuyen huyen.4/6
tlnh co ty IEilbac
lam viec tal tuyen tlnh cao hon so v6'i tuyen huyen d~c biet ty IEilnay tal TT-Hu~ la3,6/1
10 YHTH (880) - HOI NGH! KHOA HQC B~NH VI~N QUAN THO BaC TP. H6 CHI Mil
Bang
1: Thuc tranqngubn
nhanIl,I'cy te
hiennay
Stt Dan
vi
Can bov
te Bac s-1. Tuven tinh So tinh thieu TVI~% So tinh th~u TVI~%
2. TTYTDP tinh 2/6 33,3 4/6 66,7
3. Chi Cl,lcVSAITP (-) (-) (-) (-)
4. IT PC benh xiihoi 1/3 33,3 2/3 66,7
5. IT PC HIV/AIDS 5/6 83,3 4/6 66,7
6. ITCS-SKSS 2/6 33,3 5/6 83,3
7. Chi CI,IC DS-KHHGD (-) (-) (-) (-)
8. TT Truven thonQ GDSK 2/6 33,3 6/6 100
9. TT PC Sot ret noitiet- CT 2/5 40,0 4/5 80,0
10. TT Kiem dich quoc te 1/1 100,0 1/1 100,0
11. TT Da lieu (-) (-) (- ) (-)
12.. Tuven huven 2/6 33,3 5/6 83,3
(-): Cacdon vi khOng c6 dinh
moc
bien cha theo Thongtir
08Tat ca cac tinh tham gia nghie!n CLPUd~u thieu nhan Il,I'c & cac don vi true thuoc.chl c6 17,7% (9/51) don vi tuyen tinh c6 du dinh rmrc bien che bac sy theo quy dinh; trong d6 cu thll tlnh tranq thieu BS &
cac don vi nhu' :TTGDSK (6/6); TTCSSKSS (5/6); TTYTDP tlnh, HIV/AIDS, PCSRNT (4/6).
Ket qua tli
nqhienCLPU
dinhtlnh cOng cho thay c6
suthieu hut ro ret ngubn
nhanIl,I'c CBYT
va bacsi lam viec trong h$ thong YHDP
&hau het cac don vi tham gia nqhien CLPU:
"Ttwc tr<;lngngu6n nhan tuc bee
s9
n6i chung, bee SI YTOP n6i rieng thiau rc1tnhieuso
vo! nhu c8U.vd:chiCl)C v~ sinh ATTP chi c6 1bee
s9,
chi Cl)C ka boect: h6a gia dinh cb! c6 1as,
cancac
trung tam kMc chic6 2-3 as ....
Trung tamy
ta Tay Tre,vue
lama
mang dieu trivue
lama
mang dl! phong chi c63 as' (PVS-QN).
"sovai nhu c~u tnuc ta ...
a
tren, tinh thiau khoang 30%as
cho h~ dl! phong.C6
nhCmg huy~n can hon nhungem
tinh trung binh la khoang 40%" (PVS-DL) .• 2. Cong vi~c, nang
IIfCva
kynang celn thi~t cua cac bac
5yhi~n dang lam vi~c trong h~ thong
y tf!dlfphong
100 90
80 70 60 50 40 30 20 10
o
• Tuyen huy~n - • Tuyen tinh
QuangSinh Quang Tri Thira Thien Hu~ Quang Ngai Sinh Dinh Daklak
Bieu
do
2:Phan bo not cong tsc cuabacsy
YTDP theo tuyen chamsee
Phong van tren 423 bac sy dang lam viec trong h$ thong y te dl,l' phOng cho thay dO tuoi trung blnh cua cac doi tU'Q'ngnghien CLPU 46,6
±6,5; so narn lam viec trung blnh 11313,26
±8,39;
Nhiern
VI,Jva cang viec chfnh cua cac bac sy chu yeu 113 quan 19va giam sat chung (59,8%); cang tac chuyen man dl,l' phonq (20,1 %); di~u tri (19,4%); quan 19cac
chuonqtrlnh, dl,l' an y te (11,8%); lap ke hoachchi dao tuyen (10,4%); tong hop va bao cao (6,1 %).
Nghien cuu ky nang bac sy dua tren 2 nh6m nang Il,I'C chfnh 113 nh6m nang Il,I'cchung
(9nh6m), nh6m ni:lngIl,I'c
CI,Jthe (11 nang luc); tong cong c6 182 ky nang. Nghien CLPUtan suat
Slfdl,lng cac nh6m nang Il,I'ccho thay: ty 1$ SLYdl,lng thU'ang xuyen nh6m nang Il,I'c chung 11349,6%; nh6m nang Il,I'c Cl,l thll 113 38,2%va c6 Sl,I'khac nhau gilia tuyen tinh va huyen (p
<0,01).
YHTH(880) - HOI NGH! KHOA HQC B~NH VI~N QUAN THO one TP. H6 CHr MINH 11
100
90
80 70 60
50 40
30
20
10
o
Ho~t~vi. Oi&odl,l<t:u~ch~t.dnhy thongvi.ning ti quoc ~a cao.u.: kh"e
Quanlyvi.t3 chu.:yti
Chlnh .achvi.
lu~tyti
N!!PiencUu Cangvi~clrong khoa hoe ph/mglhl
n!!Pi~m
.TYl~ %SD NL tlnrongxuyen
illTYl?Al danh gia dntlll~t BitJU do 3:Phan
bo
tan suatva
m{PC;de) can thietcue
nh6m nang It,J'cchung 10090
80
70
60
5040 30 20
10o
Ve chat Iuvng nguon nhen ./t,J'C:Phan lon cac don vi dap ling dU'Q'c yeu cau nhiern VI,! ve YTDP dU'Q'cgiao. Tuy. v$y, nang luc heat dong, chat.
1U'Q'ngva hieu qua conq viec chua cao, con b]
dong trong cong taco "Dap (mg hi~n nay theo
muc
a(>no!
chung la, n~ume
chia theomire
a(> thi cOng la trung binh hay gQi la aap Ifng tioen thent: nhiemVI) thOi, moc hoen tnenh nhi~m VI) ctur cture th~
not
la t6t bonduoc
mfa... chi moi a<;lt aU'Q'cmire
t6i thi~u cho la tioen thenh nhiem VI) cnir
cnue
auoc non
mfa ... Kinh phi khOng co, ngu6nnnen
iuc khOng au thi co lam theo ki~u aoi
co
diet: atJnla ta ch6ng, khong
a~
cno d;ch Ian xay ra. ....chUng ta moi chi lam atJn aU'Q'cmoc a(>khi
co
diet:atJn thi chung ta kMng chtJ va d{)p t~t duoc n6."(PVS-EJL)
"Nang tuc cong tee mang YTOP
a mire
trungbinh ..... Du thl)'c hi~n
va
hoen tnent: nhiem VI), tuy nhien kha nanga~
aap Ifng kh6i 1U'Q'ngcong viecQuanIy Antoan va Sire khoe Dinh dirong Sirekhoe Sirekhoe NhankhAuDichtS hoe Th&ngke Nhanhoe nang life h6 thamhoa va sirekhoe m6itnrong va an roan caclira tubi hoeduong hoe va kiem sinhhoc/he vayxii hOi tro
phong nghSnghiep thtrcphamva sirekhoe soat benh thong thong hoe
chong sinhsan t~t tinytS
tlurong tieh
Bieu do 4: Phan
bo
tan suatva
m{PC;de) can thietcae
nh6m nang It,J'CC(.l thetrong tinh hinh b~nh diet: pturc t<;lPhi~n nay thitJu nhieu.(TLN-QN).
Mot so can bo chua yen tam conq tac vacon tU'cYng chu quan, thieu
y
thirc hoc hai, cau"nnin chung noet a(>ng r~t t6t ntumq
co
1 86ng khOng an tam voi cong vieccur
phOng, c6 ngU'oiaa
chuy~n sangM
aieu tri. "(PVS-QN)"Vi va ctiem va
eo
Il)'ca
congtee
YTDP khnhieu nen nhieu
as
ctiu quan, it muon hQc nang cao trinh a(> a6i vo! cong tee YTDP" (~QN)
'3.
Nhu c&udao tao va
tuy~ndl,lng nhan
y t~
dlf
phong tillicac
tinhNghien cuu cho thay nhu cau tuyen dl,mgn luc can bo y te, d~c blet la nhan Il,I'C bacsi viec cho h$ thong y hoc dl,l' phonq 113ratIan
a
ca
6tlnh. 95,5%cac
don viy
te dl,l' phongc6 cau tuyen dunq tCr1 - 12 bac sy (trung binh bac sy/dO'n vi). Phang van sau mot lanhdao
12 YHTH (880) - HOI NGH! KHOA HOC B~NH VI~N QUAN THO BaC TP. H6 CHIM
THIlt TR4NG vA NHU cAu NGUdN NIlAN Lilt BAc st TRONG He TH4NG y Tt DU PHUNG TAl cAc TiNH MI~N TRUNG vA TAy NGUYEN...
Va Van n,&ng. D06n Vuong Diim Khanh. Hoang Dinh Hue •.•.
BANH GIA TINH HiNH sir DUNG AUUMIN TAl BENH VlEN Qu4M THU BUt THANH PH4 Hd CHi MINH HiM 2012
Nguy6n Minh Quan. Hang Lt My,
I ;;
IAru
HuYnh NgQC Dung,Yo
PhUng9UY~J \
I ~~XUlIIGVAM6TS6ytUTliL~
a NGoo1 ~61 TRa LlN T4I"1HA!tH PH4 Hd CHi h-IINH•••
D 0VVn DOng. Nguyen Va T(iP'.
D Anh • Nguy - g Hcia