MOT SO DIEM M d i VE KHANG CAO, KHANG NGHI PHUC THAM TRONG BQ LUAT TO TUNG HINH SU" NAM 2015
Vo Thi Kim Oanh' LI Thi Thuy Duong"
Tom tat: Bdi viit tap trung phdn tich nhirng diem mai ctia Bg lugt To tung Hinh si^
ndm 2015 ve khdng cdo, khdng nghi phuc thdm vu dn hinh sir, dong thai chi ra nhimg diem con ton tai cua Bg lugt la ca sa de cdc nhd Idm lugt tiep titc nghien ciru vd hoh thien.
Abstract: This article focuses on new issues on appeal of a criminal case under the Criminal Procedure Code of 2015. It also points out some shortcomings of the Code for law makers to take them into consideration and improve the Code.
B
6 luat Ta tung Hinh su (BLTTHS) nam 2015 dugc Qu6c hoi khoa XIII, Ky hgp thu 10 th6ng qua ngiiy 27/11/2015 g6m 510 di6u, bo cue thanh 9 phjn, 36 chuong, trong do b6 sung mm 176 dieu, siia doi 317 dieu, giir nguyen 17 di6u, bai bo 26 di8uVol vai tro va y nghia quan trgng cua xet xir phuc thim, BLTTHS nam 2015 da CO nhilu sira doi, bo sung cac quy dinh \'e xet xit phiic tham nhjm khSc phuc nhirng han chi ciia BLTTHS nam 2003, tang cuong hieu qua ciia hoat dong xet xit phiic tham, dam bao quyen, Igi ich ciia nguai tham gia to tung. Cu thi:
Thu nhdt, v6 d6i tugng khang cao Tat ca cac ban an ciia Toa an cIp so tham chua co hieu luc phap luat d k la d6i tugng khang cao, khang nghi. Nhung khac voi ban an, cac quylt dmh la d6i tuwng khang cao, khang nghi phai la cac quylt dinh dugc phap luat quy dinh. Khjc phuc
- Trutmg Dai hoc Luat TS., Khoa Luat Hinh sir -
TP.H6 Chi IViinh.
iP.Ho ChiMmh.
han che ciia BLTTHS 2003 chua quy djnh 4 v i n d l nay, khoan 2 Dilu 330 BLTTHS 2015 da quy dinh cu thi: "Quyit dinh sa thdm bi khdng cdo, khdng nghi Id quyit dinh lam dinh chi, quyet dinh dinh chi vu dn, quyet dinh tgm dinh chi vu dn ddi vai bi can, bi cdo, quyet dinh dinh chi vu dn ddi vdi bi can, bi cdo vd quyet dinh khac ciia Toa tin cdp sa thdm theo quy dinh ciia Big lugt nay".
Khoan 2 Dilu 453 BLTTHS 2015 ciing quy dinh: "Viec khdng cdo, khdng nghi quyk dinh cua Toa dn ve viec dp dtmg bien phap bdt buoc chiia binh dugc thuc hien nhu d6i v&i quyet dinh sa thdm quy dinh tgi Bg luat nay". Nhu vay, cac quylt dinh khac nhu quyet dinh tra ho sg dilu tra b6 sung; quyfe djnh ap dung, thay doi, hiiy bo bien phap ngiin chan... neu co can cu' vi pham ciing chi CO the bi khilu nai.
Thd- hai, ve chii the va pham vi khang cao
Chii the CO quyen khang cao va pham vi khang cao trong BLTTHS nam 2015 vl co ban khong co su thay d6i so vgi BLTTHS nam 2003. Nhung nguoi co quyin khang cao la nhirng nguoi tham gia t l tung co quyen va Igi ich bi anh hugng bai ban an,
MO T SO DIEM MOI VE ..
quyet dinh ciia Tda an cap so tham; ngudi bao chiia, ngudi bao vd quyen, Igi ich hgp phap ciia ducmg su trong trudng hgp bi cao, duong su la ngudi dudi 18 tudi. Pham vi khang cao la nhiing phan ban an lien quan ddii quydn va Igi ich cua nhirng ngudi nay.
Tuy nhien, each quy djnh pham vi khang cao cua bi cao trong BLTTHS 2015 vin chua khac phue dugc han che eiia BLTTHS 2003. Theo do, bj cao cd thd khang cao ddi vdi toan bd ban an, quyet dinh ciia Tda an.
Quy djnh nhu vay khdng phii hgp \'e mat ly luan, vi khdng phai liic nao toan bg ngi dung ban an, quyet dinh ciia Tda an so tham ciing anh hudng den quyen, Igi ich hgp phap ciia bi cao. Bj cao chi dugc quyen yeu cau xem xet lai nhiing phan lien quan true tiep den quyen va Igi ich hgp phap cua minh, cac phan khac bi cao khdng cd quyen khang cao.
Tuong ty, ddi vdi pham vi khang cao cua ngudi bi hai, theo quy dinh ciia Dieu 231 BLTTHS 2003 va Dieu 331 BLTTHS 2015 thi ngudi bi hai cd quyen yeu cau xem xet lai tat ea cac van de cua ban an so tham nhu: tdi danh, hinh phat chinh, hinh phat bd sung, mire hinh phat chinh, mire phat bd sung, bien phap tu phap, muc bdi thuong, xii ly vat ehirng, an phi... Tuy nhien, chiing tdi ddng y vdi quan diem: "Quy dinh nhu Dieu 231 Id qud rdng vd khong can thiet, bai le cd nhieng quyet dinh trong bdn dn ve .xii ly vdi chieng, ve dn phi... khdng lien quan den quyen. lai ich hap phdp cua nguai bi hgi vd tren time te ho ciing khdng khdng cdo ve cdc quyet dinh do "
' Ngo Thanh Xuyen (2012), "Hoan thten mot so quy dinh ciia Bo luat To tung Hinh .su nam 2003 ve khdng cdo, khdng nghi phuc thdm". Tap chi Lual hoc, s6 4. tr 5S-
Thii- ba, vd thu tuc khang cao, khang nghj
Thii tuc khang cao, khang nghj dugc BLTTHS 2015 quy dinh tai Didu 332 va Didu 336. Vd ca ban, thu tuc nay khdng cd nhidu thay ddi so vdi BLTTHS 2003. Tuy nhidn, cd mgt diem mdi dang ghi nhan do la viec khang cao bang each trinh bay true tiep cd the dugc thirc hien d ca Tda an so tham \ a Tda an phiic tham thay \ i chi dugc thuc hien d Tda an cap so tham nhu tnrde day. tao dieu kien thuan Igi hon cho ngudi thuc hien quyen khang cao. Ddng thdi, Dieu 332 BLTTHS 2015 cung quy dinh nhung ngi dung chinh ciia mgt don khang cao bao gdm: a) Ngay, thang, nam lam don khang cao; b) Hg ten, dja chi cua ngudi khang cao; c) Ly do va yeu cau ciia ngudi khang cao; d) Chir ky hoac diem chi cua ngudi khang cao.
BLTTHS 2003 khdng quy dinli nhirng ndi dung chinh cua mgt dcm khang cao. \"i vay dcm khang cao cd the dirge ngudi khang cao thuc hien dudi nhieu hinh thiic Trong ndi dung ciia dcm khang cao ciing khdng budc ngudi khang cao phai neu ly do. can cir kliang cao ma chi can neu rd yeu cau cua ngudi khang cao. Quy dmh nhu \'ay mgt mat cd the dam bao mgt each tdi da quyen va Igi ich hgp phap ciia ngudi tham gia td tung khi thyc hien quyen khang cao. nhung mat khac ngu'di tham gia td tung cung cd the khang cao vdi tam ly "con nude con tat", dan den khang cao mdt each tran lan.
tiiy tien... Ben canh dd, BLTTHS 2003 khdng quy dinh ve trach nhiem ciing nhu hinh thirc xir ly ddi vdi eac chii the khang cao khdng hop phap. Va mac dii da cd quy dinh ngudi khang cao se phai chm an phi phiic tham trong trudng hgp khang cao cua ho klidng dugc chap nhan, nhimg miic an
NHA NUCIC VA PHAP LUAT SO 7/2016
phi khong phai la rao can de co the han che dugc tinh trang khang cao. tran lan. Vi vay, nhirng sua doi ve thii tuc khang cao frong BLTTHS 2015 da gop phan khac phuc cac han chi cua BLTTHS 2003.
77iif tie, ve thoi han khang cao, khang nghi
Cling voi each sap xep lai cac dieu luat, thoi han khang cao, khang nghi trong BLTTHS 2015' dugc quy dinh ro rang, cu thi va chat che hon. Cu thi, thai han khang cao doi voi ban an, quylt dinh dugc quy dinh chung tai 1 dilu - Dilu 333, thay vi o hai dilu nhu BLTTHS 2003. Cach quy dinh nay cung tugng tir ve thgi han khang nghi (Dilu 337 BLTTHS 2015). Ngoai ra, tai Dilu 333 BLTTHS 2015, ben canh quy dinh vl thoi han khang cao (15 ngay d6i voi ban an, 7 ngay d6i vai quylt dinh) con quy dinh each xac dinh ngay khang cao. Day la noi dung dugc phap diln hoa tir Nghi quylt s6 05/2005/NQ-HDTP ngay 8/12/2005.
- Ve khang cao qua han, dilm khac biet va tien bo hon la tai Dilu 335 BLTTHS 2015 da neu ro khang cao qua han se dugc chap nhan nlu "co ly do bit khd khdng hoac do trd nggi khdch quan ", thay vi quy dinh "co ly do chinh ddng" nhu BLTTHS 2003. Ngoai ra, Dilu 335 BLTTHS 2015 cung neu ro yeu ciu d l co thi ra mot quylt dmh chap nhan hay khong chip nhan khang cao qua han; dac biet dai dien Vien k.em sat la thanh vien bit buoc phai co mat trong phien hgp xet ly do khang cao qua han, thay vi BLTTHS 2003 chi quy dinh viec xet ly do khang cao qua han duac thuc h.en bai "Hgi ddng xet xu gdm 3 thdm
; > A ™ . Viec xet ly do khang cao qua han la van de anh huong rat Ion din quyin, loi ich cua nguai thuc hien vice khang cao qua
han ciing nhu nhirng chu t h i khac co lieu quan, do do, vice tang cudng chiic nang kiem sat trong hoat dong nay la cin thilt Ngoai ra, dai dien Vien k i l m sat con co quyen phat bieu y kiln v l viec xet khang cao qua han nhjm dam bao chinh xac nhit trong viec chip nhan hay khong chip nhan khang cao qua han.
Thir nam, v l thay dfii, bd sung, nit khang cao, khang nghi
- Thay doi, bo sung, khdng cdo, khang nghi
Dilu 342 BLTTHS 2015 quy dinh vl thay doi, b6 sung khang cao, khang nghi.
Ve CO ban, ngi dung d i l u luat kh6ng khac so voi quy dinh tai BLTTHS 2003. Viec thay doi, b6 sung cung bi han c h i bai nhimg yeu ciu nhit dinh: "Truac khi bat dm phien toa hodc tgi phien tda phiic thdm, nguai khdng cdo co quyin thay ddi, bo sung khdng cdo, Vien kiim .sdt ra quyit dinh khdng nghi cd quyin thay dii, bi sung khdng nghi nhung khdng duac lam xau han tinh trgng cua bi cdo ".
Nhu vay, BLTTHS 2015 van chua giai quylt dugc hai v i n d l t i n tai 6 BLTTHS 2003 do la: nhu t h i nao la "lam xdu han tinh trgng ciia bi cdo", va thdi dilm nao dugc xac dinh la "truac khi bat dau phien tda".
+ Khoang thdi gian k l hr khi phat sinh quyen khang cao eho tdi trudc thdi dilm Hgi ddng xet xir khai mac phien tda xet xii deu cd the dugc xem la "trudc khi bat dau".
Nhung neu quy dinh tit ca nhirng thay dii, bo sung dirge thuc hien trong khoang thdi gian nay diu bj han ehl "Khdng duac lam xdu han tinh trgng cua bi cdo" lieu co phii hgp? T^i tilu muc 7.1, mue 7, phin I Nghi quylt sd 05/2005/NQ-HDTP quy dinh:
MQTSOBIEMMdl VE..
"Trong trudng -hap van con thdi han khdng cdo, khdng nghi quy dinh tgi Dieu 234 ciia BLTTHS. thi ngudi khdng cdo. Vien kiem sdt dd khdng nghi cd quyen bd sung, thay doi noi dung khang cdo, khdng^m^i ddi v&i.phdn hoac toan bo ban dn md minh CO quyin kMng cdo, khdng nghi theo hudng cd loi hoac khong co Igi cho bi cdo.
Trong tnrdng hap da het' thoi han kJidng cdo, khdng righi theo 'quy dinh t^i Dieu 234 cua BLTTHS. thi truac khi bat dau hoqc t^i phien toa phuc thdm, ngudi khdng cdo, Vi^n kiem sdt da khdng nghi co quyen bo sung, thay ddi noi dung khang cdo, Ididng nghf, nhimg khdng duac Idm xdu han '^^^qng dia bi cdo... "
"^ Nhu vay, du khong giai thich mdt each true tiep nhu liie nao la "truac khi bat dau", Nghi quydt sd 05/2005/NQ-HDTP cung da gian tiep khang dinh viec bo sung, thay doi theo hudng khong dtigc lam xau hon tinh trang cfia bi cao chi rang huge neu viec bo sung, thay ddi do dugc thyc hien khi da hdt thdi han khang cao, khang n ^ i . Va thdi didm "tru&c khi bat dau" theo Didu 238 BLTTHS 2003 dugc tinh kd tir khi hdt thdi han khang cao.
Tuy nhidn, Nghi quydt sd 05/2005yNQ- HDTP hudng din BLTTHS 2003, nen khi BLTTHS 2003 hdt hidu luc thi Nghi quydt nay cung hit hidu luc theo. Vi vSy, khi BLTTHS 2015 cd hieu Iuc, cSn cd hudng din cu thi vd v4n dd nay.
+ Vide thay ddi, bo sung neu dugc thuc hien 'Hruac khi bdt dau hoac tai phien toa "
thi "khong duac lam xdu han tinh trang cua bi cdo". Nhu the nao la khdng dugc lam x3u hon tinh trang cua bi cao? Hidn nay chua cd quy dinh c^ thd, nen trong thirc tidn
kp dung con co nhidu each hieu khac nhau . Didu nay co thd anh hudng ddn vide bao ye quydn, Igi ich cua ngudi khang cao, nguoi bi khang cao. Thiet nghi, nen quy dinh cy thd trong BLTTHS hoac co van ban duoi luat huong din vd "khong duac Idm xdu han Iinh trang cua bi cdo" dd dam hao tinh thdng nhSt trong ap dimg.
- Mt khdng cdo. khdng nghi BLTTHS 2003 chi quy dinh hau qua ciia vide rut tojin b6 khang cao (kem vdi vide nit toan bg khang nghi) tai phien tda la "viec xet xir phuc thdm phdi duac dinh chi. Bdn dn sa thdm cd hieu luc phdp luat ki tic ngay Tda dn cdp phdc thdm ra quyet dinh dinh chi viec xet xu phuc thdm".
Tru&ng hgp ngudi khang cao riit mdt phan, hoac rut toan bd khdng cao, khang nghi nhung Idiong phai "tai phign tda" ma la
"truac khi bdt dau phien tda " thi hau qua phap ly van chua dugc lam ro. Ngoai ra.
~ Quan diem thu nhdt cho rang, tat ca nhung b6 sung, thay doi theo huong bat loi cho bi cao ve mat hinh s\r, d ^ sy, dn phi vd xu \</ v|Lt chfjng d£u lam xSu hon tinh trEing ciia bi cao. Xem: Nguyin Di3rc Mai (1994), "The nao la lam xdu han tinh trt^hg ciia bi cao trong xet xir phuc thdm", Ta.p chi Toa an nhan dfin(s68),tr. 19.
Quan diem thir hai cho rang, lam xau hon tinh tr^g cua bi cao duoc hiSu la dira S&n nh&ng bSt loi cho bi cio ve mat hinh sir; nhung sua Sdi n$i dung khang cao theo huong tang mire bdi thudng khong phai la lim xau hon tinh trang cua bi cao. Xem: Litu Tien Dung (1992), "Xung quanh van de sira doi noi dung Ididng nghi, rut khdng nghi". Tap chi Toa an nhan dan(s6 7), tr. 21.
Quan diim thu ba cho rang, lam x4u di tinh trang cua bi cdo \k lam bj cao c6 the bdt l^i hon v€ mat hinh su, ke ca nhimg truang hgp tang miic b6!
thuang din den viec bi cao co th€ phai chju nhiing che tai hinh sy nang hon. Xem; Phan Thj Thanh Mai (2003), "Bdn vi nguyen tdc khong lam xdu hem tinh fr^ngciia W cao ",T^ chi Luat hoc (s3 3), tr. 58.
43
SH,I \lOCi4 PHAP Li iTSO 7/2016
BLTTHS 2003 con quy dinh: Tnrdng hgp rut mgt phan khang cao trudc khi md phien tda thi \ lec rut khang cao dd phai lam thanh van ban . Phan khang cao da bi riit dugc coi nhu khong cd khang cao. Tda an cap phiic thiim thong bao bang van ban ve vice riit khang cao do theo quy dinh ciia phap luat Trudng hgp nit tai phien tda thi viec riit khang cao do phai dugc ghi vao bien ban phien toa. Tda an cap phiic tham tiep tuc xet xu vu an theo thii tuc chung ddi vdi phan khang cao con lai.
Quy dmh nhu tren hi khdng hgp ly vJ- neu khang cao hgp phap thi hit thdi han lihang cao thu tuc phiic tham da phat sinh ddi vdi nhung phiin bi khang cio ma khdng phai dgi den khi md phicn tda. Vi v.5y, trong tnrdng hgp nit mdt phin tai phien tda hay trade khi md phien tda khi da hit thdi han khang cao thi diu phiii ra quylt dinh dinh chi vice xet xu phiic thim ddi vdi phin dii b! nit mil khdng thi xem nhu khdng cd khang cao va khdng thi chim diit thii tuc phiic th.ini bilng mgt thdng biio. Viec thdng bao chi phii hop khi viec nit do diioc thuc liieii trudc khi lilt thdi han khang cao. Vice dinh ciu xi-t xu duoc xem nhu co so d l cdng nhan lucu lire cua phin ban an sa thim lien qnan den khang ciio bi nil Trudng hgp nit uii phien tda thi vice dinh chi xiil xu phiic lluim CO the dugc quylt dinh ngay trong biiii iin phiic tham inii khdng nhit Unit phai ra mdt quyet dmh ricng bict.
Bi kli.ic pliuc nliirng han che miy BLTTHS 2015 quy dinh nhu sau:
BiC'u 342. Hi sung, thay ddi, nit khdng cdo, khdng nghi.
3. Truang hgp nguai khdng cdo nit moi phdn khdng cdo, Vien kiem .sdt rut nigl phan khdng nghi tgi phien Ida md xet thay khong lien quan den khdng cdo, khdng nghi klidc thi Hgi ddng xet xir phuc tham nhan dinii ve viec riit mot phdn khdng cdo, khdns nghi vd quyit dinh dinh chi xet xu phin khdng cdo, khang nghi dd trong bdn in phuc thdm ".
Bleu 348. Dinh chi xet xii-phiic thim
"1 Tda dn cdp phiic thdm dinh chi viec xc't xir phiic thdm doi vin vu dn md ngudi khdng cdo da rut loan bg khdng cdo, Vien kic'in sdt dd nil loan hg khdng nghi. Viec dinh chi .let xu phiic tham truac khi mil phien tda do Thdm phdn chu tga phien toa quyet dinh. Igi phien Ida do Hgi dong xii xit quyet dinh Ban dn sa tham cd hieu luc phdp lugt ke tic iigciy Too dn cap phiic lliim ra quyet dinh dinh chi xet xu phiic thim
2 Tru&ng hgp ngiccri khdng cdo nil mil phdn khdng cdo, Vien kiim .ml nil mdi phin khdng nghi Irir&c khi ma phien Ida ma xiil thay khdng lien quan den khdng cdo. khang nghi khdc thi Thdm phdn chu tga phien Ilk phai ra quyet dinh dinh chi xet .xir phiic thdm ddi v&i phdn khdng cdo, khdng nghi dd rut"
Ket luan
Tren diiy la mgt sd dicm mdi hen quan den khang cao, khiing nghi phiic thim ciia BLTTHS 2015 BLTTHS 2015 mdi dugc thong qua va vin chua cd hieu Iuc thi hanli, chiing tdi cho rang, nhirng dilm mdi do co thuc sir piiiit huy dugc hieu quii hay khong ciin cd sy kiem nghiem Tuy nhien, vdi viec ehl ra mgt so ban ehl ciia BLTTHS 2003 mil BLTTHS 2015 chua khic phuc dugc co the se la co sd dc Ciic nha lam luat tilp tii£
nghien ciiu va hoan tliien Bg hiat nay
