GiAi PHAP PHAT TRIEN DOANH NGHIEP NHO VA V O A
TRONG UNH V^C THUONG MAI - DjCH VU TREN DjA BAN T I N H H A T T N H
NCS. HOANG SI N A M Trudng Dqi hoc Hd Ttnh Email: [email protected]
D-
Tff khda: DNNW. tlnh Hd Tinh, thUdng mgi va phdt tridn ognh nghipp nho vd vda ( D N N V V ) cd vj t r i rdt quan trpng trong I n i n kinh t d cda mdi qudc gia, ke ca nhdng qudc gia phdt trien.
Bdi sU phdt trien D N N V V cd sUc lan toa ngnh trong mpi ITnh vyc cua ddi sdng kinh t d - xd hfli. Tuy nhifen trong thdi gian qua, cdc D N N W ndi chung vd cdc D N N V V hogt dflng trong ngdnh thddng mgi - djch vg ndi rieng vdn cdn eham phdt trien, hogt dOng kem hiOu qud.
ViOc tim ra giai phdp n h i m thdc day sd phat t r i l n cua ede D N N W nganh thddng mgi - djch vg trfen dia ban H d TTnh Id vifee lam can thidt vd cd y nghTa quan trpng ddi vdi sd phat t r i l n kinh te - xa hOi eua tinh Ha TTnh. Bai viet dddi ddy sfe d i sau phdn tich thgc trgng cug cdc D N N W nay, t d dd dda ra nhflng gidi phap phd hpp n h i m thuc day sU phdt trien eua cdc D N ndy.
1 . ThUc tr^ng phat trien doanh nghidp nhd va viiCa nganh thutftig mai
• djch vu d H a TTnh
1.1. Tinh hinh phat tridn DN nganh thu&ng mai - djch vu Ve sd luang vi quy md doanh nghidp: Trong nhdng ndm g i n day.
Small and medium-sized enterprises (SMEs) have a very Important position in ttie economy of every country.
Including devetoping coun- tries. In Itie trend of glabaliza- tion and integrarion all around the world, nations today are much focused on promoting SMEs In order to maximize the mot>iliaition of resources, si^porf for large enterprises and Improve Itte compeffHveness of products.
In our country SMfs ttave very pervasive impacts on many Socio-Economic activi- ties. However In recent years the 5U£ sector In general and SMEs operating In Itte com- merce and servtoe sector In particular are sHIi underdevel- oped and not efficiently oper- ating. Ending solutions to pro- mole the development of SMEs In lt}e commerce and service sector in Ihe province of Ha I7n/) Is necessary work and have Important Implica- tions for ftie economic devel- opment of tiie province. The foltovfing articto will analyze the slhjolion of SMEs wfticft make tiie appropriate solu- tions to promote ttie devetop- ment for those enterprises.
Stfll8(10.2015) THONG TIN & DUBAO KINH Tfe-XAHOI 27
cac D N N W thuOc khu vilc kinh te ngoai q u & doanh nhiC D N tU nhan, c6ng ty T N H H , c6ng ty cd p h i n cli xu huang tang d i n qua cac nam ve mat sS iUi?ng, quy m6 kinh doanh Idn d i n , nganh nghS kinh doanh ngiy cang da dang v4 md rOng thi tiUSng. Dac biet, dUdi t i e dpng cua Lu^t Doanh nghiep (c6 hi$u lite tCl ngjy 01/01/2000), vi Luat Doanh nghiSp sijfa doi nam 2 0 0 5 , sd lUdng D N tren dia ban Tlnh tang manh, neu nSm 2000 chl CO 57 D N thi nam 2013 con sd do da la 2.960 D N , tang gap 52 lan so vdi nSm 2 0 0 0 . Ve sd vdn dang ky, nam 2000 la 26 ty dong thi ddn nam 2013 la 2.554 ty ddng, tang 98 lan. Di cung xu hudng nky, trong nhOng nam g i n day, D N N W trong ITnh vUc thUOng mai cua tlnh Ha Tlnh cung phat t r i l n va c h i i m ty trong Idn trong tdng sd D N N W cua toan Tinh (bang 1).
Bang 1 ; Sdltfolng D N N W giai doan 2005-2013 theo nhdm nganh kinh t ^ t a i Hi Tinh
Nhom n ^ n h
1. Ndng lam nghidp va thuy sSn ' 247 ! 169
N S n Nam NSm Nam NSm Nam ' NSm i N i m NSm 2005 2006 2007 2008 , 2009 2010 2011 2012 2013
2. Cbng nghi§p 3. xay ding 4. ThiAJig mai-dich vu 5. Tdng sd
92 263
202 185 I 181 180 346 390 386 373 364 331 ! 321 370 419 ' 511
243 292 ' 307 476 510 626
463 I 388 479 571 730 942 1201 1.065 1234 1.392 1.512 | 1.703 1.997 2525
685 I 725 1.298 I 1.418 2.751 , 2.960
Nguon: Cue Thdng ke Ha TTnh
D N N V V ndi chung va trong ITnh vifc thUdng mai - d j c h vu ndi rieng phat t r i e n khdng ngUng v l sd lUdng, nam sau cao hdn nam trudc. T i n h chung ca giai doan tU nam 2 0 0 5 - 2 0 1 3 trgn dja ban TJnh, sd lUdng D N N V V tang 1 8 9 , 5 % , cht sd phat t r i l n b l n h quan nam v l sd luong D N N V V \i 14,2%/nam.
Doanh nghigp thUdng mai nhd va vUa tang 1 6 6 , 3 % , c h l sd phat t r i l n b l n h quan cua logi hlnh nay d?t 1 3 , 0 2 % / n a m . N h i n vao bang 1 co t h i th^y sd lUdng D N thUdng mai nhd va vUa ddu tang qua cac nam t u 2 0 0 5 - 2 0 1 3 ngogi trif nam 2 0 0 6 . D N thUdng mai nhd va vUa c h i l m mot t y t r o n g kha cao trong cfl cau nganh kinh te cua t l n h . C M t h e nam 2005 c h i l m 4 3 , 4 7 % ; nSm 2 0 0 6 c h i l m 3 1 , 4 4 % ; nam 2007 c h i l m 3 4 , 4 1 % ; nam 2 0 0 8 c h i l m 3 7 , 7 6 % ; nam 2009 c h i l m 4 2 , 8 6 % ; nam 2 0 1 0 c h i l m 4 7 , 1 7 % ; nam 2011 c h i l m 4 7 , 5 6 % ; nam 2012 c h i e m 3 2 , 8 6 % ; nam 2 0 1 3 c h i l m 4 0 % . N h i n c h u n g , sU phat t r i l n v l sd Iupng cua D N thUdng mai nhd va vUa da trd thanh yeu t d thiic day sU phat t r i e n cUa cac D N trgn dia ban T l n h .
V4 c d cau theo nhom nganh kinh te: Cd c^u D N theo nganh k i n h te cho tha'y xu hUdng phat t r i l n cua tilng n g a n h . N h i n chung, D N cd sil phat t r i e n tuong ddi nhanh va d n d i n h d h i u h i t cac nganh k i n h t l . Sd D N hogt ddng trong nganh thUdng mai - d i c h vu la 1.418 D N , c h i l m 4 7 , 9 1 % , tang 120 D N so vdi nam 2 0 1 2 (tang 9,24%), c i c D N hoat d d n g trong n h d m nay t a n g Ign hang nam da tgo sK n a n g d d n g tren thi trUdng cung - cau hang hda va d j c h v u , d a p iJng t d t hon nhu c l u tigu d u n g trgn dja ban T i n h .
J l THilNG TM & DU BAO KjrUTt-XAHOI Scl 118 (10.2015)
1.2. CUt trj s^n xu^t va ca cau gia trj s i n xu^t cua cac Doanh nghiep nhd va vita nganh thuang mat - dich vu
Trong vdng 3 nam 2 0 1 1 - 2 0 1 3 , gia tri san xuat cua D N nganh thUdng mgi - djch vu cd xu hudng tang dan, cu the: nam 2011 dgt 18.184,006 ty ddng, d i n nam 2012 tang Ign la 19.440,3 ty ddng (tang 6,9%) va nam 2013 dgt 24.209,2 ty ddng (tang so vdi nam 2012 la 24,53%). Doanh thu cua nganh thuong mgi - djch vu cung tang t u 18.184,006 ty ddng nam 2011 Ign 24.209,2 ty ddng vao nam 2 0 1 3 . Ty trpng doanh thu cda nganh thUdng mai - djch vu v i n c h i l m gia tri Idn nhat trong tat ca cac nganh trong vdng qua 3 nam 2011 - 2013. Tuy nhign, doanh thu t h u i n binh quan 1 lao dpng lgi cd xu hudng gigm tU 3.254,481 tri?u ddng nam 2011 xudng cdn 1.207,4 trigu ddng nam 2013.
Bang 2 : Gia t r i san xuSt ciia D N W N theo nganh kinh te qua 3 nam 2011 -2013 i i . . . . , ^. I „ .- ' Doanh t h u thuan binh Doanh thu thuan
quan 1 doanh nghidp binh quan 1 lao dpng (tri^u ddng) Nganh san xuat,
kinh doailh
Doanh thu thudn (ty ddng) 1 .Ndng nghiep, lam
nghigp va thuy s i n 2011 I 2 . Cdng nghiep
3. Xay dung 4 . ThUdng mgi-djch vu 1.Ndng ngh igp, lam nghiep va t h u y san 2 . Cdng nghigp
3. Xay dung 7.623,800
4 . ThlWng mgi va djch vu 1 . Ndng nghigp, lam nghigp va thuy san 2013 I 2 . Cdng nghigp
3. xay dung 4 . Thudng mgi-djch vu
19.440,300
5.234,700 3.006,500
( t r i ^ u ddng)
2.115,0 29.187,6 7.488,0 4.5436,4 2259,5 10.021,7 11.129,6 14.977,1 2.244,2 1 0 2 6 4 , 1 11.043,4
1.094,336 181,940
4 5 1 , 2 0 0
239,300 1.022,800 1,100
24.209,200
303,500 245,400 1 2 0 7 , 4 0 0 Nguon: Cue Thong ke Ha TTnh
1.3. iao d^ng trong cac doanh ngbi$p nho va vifa nganh thuong mai - djch vu
N a m 2 0 1 1 , sd IUdng lao ddng trong nganh thuong mgi - dich vu l i 18.531 lao ddng, c h i l m 2 8 , 6 3 % lao ddng cua t o i n bd D N N V V trong t l n h , n3m 2012 cd 19.180 lao dpng chiem 2 7 , 0 8 % , d i n nam 2013 cnn sd nay la 20.051 chiem 2 6 , 6 % . NhU vgy nam 2013 so vdi nam 2012 chiing k i l n sU gig tang ve sd lUdng Igo ddng nhung ty trpng trong tdng sd Igo ddng Igi giam. Nguyen nhan dan d i n tlnh trang nay la mdt sd D N ggp khd khan trong kinh dognh nen d i n den giam lao dpng trong nganh nay.
Sd'118 (10.20151 THONG TIN SDU BAD KINH i t - X A HCl H
Bang 3: Sd liiung lao dpng cua tai cac D N N W nganh thuUig m f i - djch vg
Chl tieu
1. Tdng sd lao ddng 2. Lao ddng cua D N N W nganh T M - D V
2011 LD (ngi/di) 64.729
18.531 Cdcau
(%)
100
28,63
2012 LD Co cSil (ngudi) ' (%) 70817 100
19180 ; 27,08
2013 LD (ngu&i) 76.943
C t f caTu
(%)
100
20051 26,6 1
Ngudn: Cue Thdng ke Hi TTnh vi tinh toin cda tie gia
1.4. Tinh binh vdn kinh doanh, lai nhuin cua cac doanh nghiep nbd va vifa nganh thumig mai - dicb v^
Phdn theo nganh kinh t ^ vdn kinh doanh cua ngdnh thuong mai - dich vu nam 2012 cht^m 13,63% trong tdng von, ndm 2013 chi^m 14,78%. Nhin ehung qua 2 nam 2012-2013, vdn kinh doanh cua cdc D N N W tdng len ea v^ sdtuy^t ddi vd ty trong tuy nhiSn tang khdng nhieu. LUpng vdn cho nganh cong nghidp - xay dgng van chig'm ty trpng Idn, nguyen nhan Id do Tlnh dang tdp trung phdt tri€n cd sd h$ t i n g , ddc bi^t la khu kinh t d Vung Ang, cda khau eau treo va khu cdng nghiep Formosa.
Bang 4: Vd^n kinh doanh cua cac D N W N nganh thuUng mai - djch vy
Chi tigu
i.Tong sdvdn
1 . Ndng, lam ngh igp va thuy san 2. Cdng nghiep - Xay dung 3. ThiWng mai - dich vu nhd va vUg
Nam 2012 Ty ddng %
60.342 100 3.143,8 5,21 42.937,7 71,16 14.260,5 13,63
Nam 2013 Ty ddng 117.310,3 3.327,5 96.649,7 17.333,1
%
100 2,84 82,38 14,78
So sanh 2013/2012 Ty ddng 56.968,3 183,7 53.712,0
3072,6
%
94,41 5,85 125,1 21,55 Nguon: Cue Thdng ke Hi TTnh va tinh toin cua tie gia
Bang 5: Lpi nhu|n cua cac D N N V V nganh thuong mai - djch vu trong 3 nam 2 0 1 1 - 2013
Chl tieu
I ngdnh
; thue cac
vu nhd va
2011 Trd
156.056
83.807
%
100
53,7
2 0 1 3 Trd
326.394
213.528
%
100
65,42
So sanh 2 Trd
170.338
2 0 5 2 2 1 013/2011
%
52,2
244,9
Nguon: Cue Thong ke Ha Tlnh va tinh toan cOa tie gia
3 D THONG TIN & D U B A O KJNH TE - XA H O SS l i s 110.2015)
Lpi nhudn trUdc thud cda cdc D N thUtfng m?i - djch vg quy md nhd va vda ludn c h i d m t y trong tUdng ddi cao so vdi cae nganh khdc. N d m 2 0 1 1 , loi nhudn tnidc t h u d d$t 83.807 trieu dong c h i e m ty trong 5 3 , 7 % thi nam 2 0 1 3 , Ipi nhudn tnJdc thud d?t 213.528 tri^u d6ng, chidm ty trpng 6 5 , 4 2 % . N h d vgy ndm 2013 so vdi nam 2011 lpi nhuan tnidc thue cua cdc D N thUdng mai - djch vu quy md nho vd vda tang l^n 205.221 trieu dong, vdi tdc dO tang 2 4 4 , 9 % .
2. M $ t so han che t a i cac doanh nghidp nho va vita nganh thUtfng m^i - djch VIJ tr@n dja ban t i n h Ha Tinh
M p t i a , sU phdt t r i d n cda cdc D N N V V nganh thUpng m a i - d i c h vu c d n bOc Id nhieu han che. H a u het cdc D N cd quy m d n h d , v d n U, sd lupng lao dOng tt, hoat d p n g lai phan t d n , khdng du ndng lUe de t h a m gia c a n h tranh h i ^ u qua trdn t h i trddng trong b5i c a n h tU do hda ngdy cdng gia t a n g . M a e du cdc D N N V V ngdnh thUdng mgi - d j c h vu tren d j a bdn T l n h d d cd sU d i l u c h l n h nhung nhdng ban c h d n§u trSn vdn chUa dddc khdc phuc triet d e , gdy dnh hUdng de'n kha nang phdt t r i d n eda ede D N , ehUa tUdng x d n g vdi t i e m nang cua t i n h Ha TTnh.
H a i l a , cdc D N nay cdn nhidu hgn c h d trong v i p c xay d d n g chie'n lUpc q u a n trj marketing. Da sd cac D N chua cd m p t t a m n h i n ddi hgn cho c h i d n lupc ndy. M g e t i § u eua cdc D N chf mang t m h
nhat t h d i , n d n g v d i , c h u y d u t § p trung vdo cdc d i e m sau: Lam tudng boat d d n g m a r k e t i n g v d i hogt d d n g b d n h d n g ; nhd'n m g n h v i ^ c thu t d m cang n h i e u k h d c h h a n g cdng tdt hdn Id c h d trpng phgc vg khdch h d n g ; v i Ipi nhudn ma khdng quan t a m ddn ldi ich cua k h a c h hdng mOt cdch day d u .
Ba la, cdc D N chda quan tdm hodn thign mgng ludi phdn phdi eua c h m h m i n h . So vdi nhieu cdng cg cgnh tranh khac, h#
thdng kenh phan phdi cua cdc D N it dgpe quan tam nha't. Cdc kenh phdn phdi thudng dupc td chdc theo kidu trao ddi hpn (bdn mua vd bdn ban c h l quan hg vdi nhau mdt I l n ) hogc t d chdc theo kidu t u nhign, khdng he eo tdc dOng qudn \f theo hUdng ed mge tieu.
Bdn l a , t r i n h dO quan ly va c h ^ t Iddng lao d d n g cua eac D N thUdng m a i - d j c h vu n h o vd vda cdn n h i e u ydu k e m t r o n g khi sU c a n h tranh khdc Met cua qud t r i n h hdi n h a p , d d i hdi cdc chu D N p h a i cd k i e n t h d c cao, n d n g lUc q u a n ly g i d i m d i c d t h ^ t h d n h c d n g t r o n g k i n h doanh.
stf 118 (10.2015) T H O M G T I N & D U B A O K I N H T I - X A H O I 31
3. M9t sd gidi phap phat trien doanh nghiep nho va viifa nganh thiAAig m^l - djch vu trdn dia ban tinh Ha Tinh
3.1. Giai phap v4 thj tnfdng
ThUc hi§n cdc hoat ddng cu the nham tang cUdng hogt ddng xdc tidn thddng m a i ; hd trp tU v^n cho cdc D N N V V ve cac kien thdc kinh doanh, cdch tiep can thj trddng; cung cap cdc thong tin vd thj trUdng, gia ca; tfch cgc vd ehu ddng m d rdng quan hg vdi Phong Cdng nghipp vd ThUPng mai Vidt N a m , trung tam hd trp D N N V V cua Lien m i n h hpp tdc xa Viet Nam; tao didu kipn thudn ldi cho cdc D N N V V tham gia vdo cdc d d dn Idn tren dja b d n ; khuydn khich eac mdi quan hg kinh t d gida cdc doanh nghigp Idn nhd Tdng cdng ty khodng sdn ThUdng mai Hd Tinh, Cdng ty khai thac md sat Thgch Khe co thd ho trp cho cdc D N N V V thdng qua vigc k^ kdt cae hdp ddng eung dng nguygn vdt, ligu, phdn phdi san pham, lam thau phu, Idm dgi ly...
nhSm vda ddm bdo thj trUdng, cong dn vide lam dn d j n h , vda tgo dieu ki0n thudn lpi de chuydn giao cdng nghg, kT nang quan l i t d D N ldn sang D N N V V .
3.2. Gikiphip v4 vdn - tin di/ng
Theo qui djnh cua nhdng the Ig vay tin dgng, cdc D N phai ed tai sdn thd chap cho cdc ngdn hdng trong khi cdc D N dang gdp khd khdn ve tdi san the chdp bdi nhdng van de phde tap ma hp gap phdi trong vi0e xin cap hode dt thud quyen sU dung dat, bao gdm cac thu tgc cong chihig, cdc thu tgc djnh gid tdi san the chap hoae cam co. Ben cgnh dd, cac the Ig tin dung ngdn hgn, ddi hgn vd trung han do cac ngdn hdng hoac ede td chdc tdi chfnh chfnh thdc quy djnh rat phde tap Idm cho chi phi giao djch vd Idm eho khoan vay tfn dgng do qua tdn kem ddi vdi cdc D N N W . Chinh vi vdy c i n hodn thien viec tiep edn tfn dung ngan hang trung vd ddi hgn cua D N N V V nganh thUdng mgi-djch vu bdng cdch tgo ra mdt sdn chdi binh dang dd tdt ca nhUng ngddi di vay ddu tuan thu nhdng lu§t 1$ gidng nhau.
3.3. Giai phap v4 chinh sach cdng nghd mdi tnidng Khuyen khfch, hd trp cdc D N dp dung cae hg thdng quan ly chat lupng tien tien eua qudc te, khu vdc vd qudc gia, dang ky ban q u y l n sd
hflu cdng nghigp, nhdn higu hdng hda va xay ddng thddng hieu hdng hda.
3.4. Giai phap rdi ro trong kinh doanh
Mdt li, rdi ro tCi mdi trUdng ttJ nhien: Cac D N kinh doanh tren dja bdn tfnh Ha Tlnh phai thfch nghi vdi dieu kidn tU nhign vd c6 bipn phdp ehu ddng phdng ngda dd giam bdt thiet hai khi tinh trang thdi tiet xau keo d d i .
Hai li, rdi ro tU mdi trUdng kinh doanh: Xay dgng ke hogeh va chien Igpc kinh doanh linh hogtdd ddi phd vdi cdc dp Igc td phia khdch hang va nha cung cdp.D
T A I L I E U T H A M KHAO 1. Ld Xudn Bd, Tran Kim Hao, Nguygn Hdu Thang (2007), Doanh nghiep nhd vi vi/a cua Viet Nam trong diiu kien bdi nhap kinh tdqudc te, NXB Chinh trj qudc gia, H d Noi.
2 . Chfnh phu (2009), Nghi dinh sd 56/2009/ND- CP ngiy 30/06/2009 quy dinh cic chinh sich tra gidp va quin U Nha nUdc vS trd giup pbat triin doanh nghidp nhd vi vUa, Ha Npi.
3. Nien giam Thdng ke (2011, 2012, 2013), Cue Thdng kg Hd TTnh.
32 THGNG TIN &DU BAD KINH Tfe-XAHOI Stf 118 (10.2015)
