TRifiT HQC, S6 11 (258), T H A N G 11-2012
NGHieN CCfU vA Hpc T A P
Sir PHAT TRIIN CON Ncifdi TRONG em/ei/m
[Bifsum PHJiTmii'NN/iM2011\
CUA DANG CONG SANVIET NAM
Lt THI HUONG *''
Trong bdi viit ndy, tdc gid dd ludn gidi nhdm ldm rO quan diim cda Ddng C^ng sdn coi con ngudi vita Id trung tdm, vita Id chu thi cda fl{/ phdt triin dUpc khdng dfnh trong "CiMng Unh xdy difiig ddt nUdc trong thdi ky qud d^ Un chd nghia xd k^i" (B6sung, phdt triin ndm 2011).
Vdi quan diim d6, chiin lugc xdy difiig vd phdt triin con ngubi cua Ddng ta tdp trung vdo cdc n^i dung: 11 Xdy difiig mdi trUdng vdn hda - xd k^i nhdm thiit ldp nhSng diiu ki^n thudn lgi cho su rin luy^n I6i sd'ng vd nhdn cdeh con ngUiti; 21 Tiip ti^c tgo stf hiin ddi theo hUdng ttdi cilc trong gido due - ddo tgo; 31 Th^c ki$n tit cdc chink sdckxd hdi nhdm phdt triin con nguSA todn diin.
/ © ) i^Jng llnh xdy ditng dat nitdc trong (I thM ky qud dd lin chu nghia oca hdi
\ ^ (Bo sung, phdt trien nam 2011) lfi mpt trong nhiMg vfin kipn dfic bi^t quan trpng eua Dang Cdng san Vipt Nam. NO vQa lfi djnh hudng cMen lUpe v l eon dudng ph&t triln cua ddt nUde, vQa the Mdn tdm nhin cua Dang vfi nhan d&n ta trong thdi k^ qu& dd ldn chu ngMa xa hfii. Nfii dung cua CUdng linh khfing nhQng Ifi sQ k i t tinh tri tud eua Dang vfi nh&n d&n ta, mfi cdn lfi quylt t&m chfnh trj cua Dang trong vi^c l&nh dao nh&n d&n ta viing bQdc tdi tUdng lai. Phdt triin con ngiM lfi radt trong nhQng npi dung ed ban vfi quEm trpng cua Ci&Sng linh. D&y khfing cM lfi v ^ d$ dUdc kd thQa trong lich sd nh&n loai, d&n tfie v& dQpc kh&i qu&t tQ trong ddi sdng Mdn thQc, mfi cdn lfi tu tudi^
^ n h hudi^ cho hoat ddng thuc tiln cua Dang, Nhfi nQde vfi nh&n dan ^^pt Nam
trong tidh trinh giai phdi^ vfi phat t r i ^ con ngQdi.
V&'n de eon ngQdi ludn dUpc mpi nln chfnh trj quan t&m ddn. Troi^ ljch sii tu tudng Vipt Nam, quan mem d&n Id gdc cua ni^ da trd thfinh quan mdm cfi tfnh truyin thdng. Mdt trong nhiii^ tiSt ldi cua quan mpm nfiy lfi nhiui mpnh sV ph&t triln cua con ngUdi d&p Qng yfiu cdu eua thQc tiln x&y dQng vfi ph&t triln eua dfin tdc. D6 lfi ddng iQc, lfi ylu td' cd ban lfim ndn nhQng thdng 1^
trong cudc dfiu trtuih bao v$ vfi xfiy dQng ddt nQde. 6 thd ky XV, Nguy&
Trai neu ra ly tQdng nhfin ngMa cua mmh lfi xfiy dQng ddt nUdc th&i binh, nh&n d&n no du. Trong dQdng ldi ehfnh trj vfi I^ tQdng xa hdi, Ld Thanh Tfing ehii trQdng "qua dye", tQc lfi con nguSi phai tu dQdng sao cho it tham vpng ca
{*) Th^c a TriS't h9c, TniSng Dfi hflc Tfiy Bic
68
nh&n. Sau nfiy, Ld Quy Ddn eho rfing, di eho nQde thjnh trj, khfing nhQng phai coi dan lfi gfi'c, ed thai dfi khoan dung vfi fin hda vdi d&n, mfi cdn phai giao due qudn chiing nhftn dfin. Tu tudng ddi mdi eua Nguyen TrUdng Tfi tren nhilu linh vUc eua ddi sfi'ng xa hdi ngofii mue dieh phfit triln kinh t l - xa hfii, cdn nhdm tao ra mfii trUdng thufin Idi eho sU phfit triln con ngUdi.
DQng trQdc nhiing ydu cdu eua ljch sQ d t h l ky XX, Dang Cdng san Vidt Nam do Chu tjch Hd CM Minh sang Ifip, x&y dQng vfi rdn luydn da kit hdp khfi thfinh cfing quan nidm truyin thfi'ng "d&n lfi gdc nude" dupe him due trong ljch sQ dfin tfic vdi nhQng quan mpm Mdn dai dUa tren nln tang ly lufin v l con ngUdi cua ehu nghia Mfic — Lenin; tQ dfi, x&y dUng vfi hofin tMen quan didm vl phfit trien con ngUdi. Ngay tQ kM ra ddi vfi trong qua trinh phfit triln. Dang Cpng san Vidt Nam da cd nhiing quan dilm vl ph&t trien con ngQdi phu hdp vdi tOng giai doan lich sQ. Trong Chinh ciAJng van tdt eua Dang do lanh tu Nguyen Ai Quoc soan thao dQdc Hfii nghj thfinh Ifip Dang (2/1930) thao lufin, thfing qua da x&c djnh nhiing vlii dl cd ban v l cMin iQdc, saeh iQdc cua each mang Viet Nam, trong dd giao dye dQdc djnh hQdng thQc Men "phd thong gi&o due theo edng nfing h6a"(l) nhftm phat triln con ngUdi. Sau Cach mang th&ng T&m n&m 1945, trong CMnh cUdng cua Dang Lao dfing Vidt Nam do Chu tjch Hd CM Mmh vfi Tdng bf thu TrUdi^ CMnh cM dao soan thao, dUdc Dai hfii II cua Dang (2/1951) thao lu&n va thfing qua, vide '"phfit triln vfin hfia giao due ed tinh chdt: Ve hinh thQc tM dan tfic, v l nfii dung tM khoa hpe, vl
dea tQpng tM dai ehQng"(2) nhdm dfio tao eon ngUdi mdi dupc x&c djnh lfi mdt trong nhiing nhidm vy quan trpng trong su ngMdp giai phdng d&n tde, xda bd chl d^ thQc d&n nda phong kid'n, ph&t triln ehe dd d&n chu nh&n d&n, tien Ien chu ngMa xa hdi, Trong sU ngMdp ddi mdi, Ci&fng linh xdy dUng ddt nitdc trong thM ky qud do Hn chu nghia xd hdi dUdc Dai hfii VII ciia Dang (6/1991) thao lufin vfi thfing qua da x&c djnh muc tidu phfit triln xa hdi mfi nh&n d&n ta hUdng tdi lfi
"eon ngudi dUdc giai phdng khdi fip bQc bfic ldt, b&'t edng..., cd cudc song dm no, tQ do, hanh phuc, cd dilu kidn ph&t triln tofin dien cfi nh&n"(3). CitOng linh ciing de ra nhifag phQdng hQdng dl phfit triln con ngudi, dd lfi: "Phdm gia eon ngudi vdi trinh dfi tri thQc, dao dQc, the iQc vfi thdm my ngfiy cfing cao, chfi'ng tQ tudng v&n hda phan tie'n bfi, trfii vdi nhiing truyen thfi'ng tdt dep cua dan tfic vfi nhiii^ gia trj cao quy cua lofii ngUdi, trai vdi phUdng hudng di ldn chu ngMa xa hfii"(4). Nhu vfiy, ehiing ta thdy rang, quan diem ve phfit triln eon ngUdi cua Dang Cfing san Vidt Nam lufin dUdc bd sung, phat trien cho phQ hdp vdi mdi gisii doan lich sQ. Su chuyin bien trong tu duy Iy lufin v l ph&t trien con ngUdi cua Dang the Men sU nhfin thQc mdi vl con ngQdi trong qufi trinh ph&t trien.
Cuang llnh xdy ditng ddt nitdc trong thM ky qud do lin chu nghia oca hdi (BS sung, phdt triin ndm 2011) cua Dang
(1) D i n theo: L& M^u Han. Cdc Cuong linh each mang cua Bdng Cgng sdn Vi4t Nam. Nxb Chinh trj Qu6c gU, Hk N§i, 2009, tr .79.
(2) D i n theo: Lg M&u Han. Sdd., t r . l l 6 . (3) DSn theo: Lg Mliu Han. Sdd, tr.l29.
(4) D i n theo: Lg M$u Han. Sdd, t r . l S l .
Lfi THI HUDNG
dupc D^i hpi XI thfing qua, vQa k l thQa, bd sung CUdng linh 1991, vQa cd nhQng budc ph&t triln mdi vl tU duy 1^ ludn eua Dang trdn efic Iinh vQc cua ddi sd'ng xa hdi, dfic bidt lfi vfi'n d l con ngUdi.
Coi con ngitdi Id trung tdm cda sit phdt triin, dSng thdi Id chu thi phdt trien, Citdng linh xfic djnh nhQng chudn gia trj vl phdm chfi't vfi nfing iQc ciia eon ngQdi mfi xa hdi phai chfim Io, dfio tpo, nhdt lfi cfic t h l hd tre sinh thfinh trong dfi'i mdi. D6 Ifi cd "ldng ydu nQde, cd y thQc Ifim ehu, trfich nM^m cfing d&n, cfi tri thQc, sQc khde, Iao ddng gidi, sdng cd vfin hfia, cd tinh ngMa, ed tinh thdn qufic t l ch&n chfnh"(5).
TQ sQ xfic djnh dd trong Ct^ang linh, ehiing ta thfi'y con ngQdi Vi^t Nam phat trien phai lfi:
- Con ngQdi ydu nQde, ydu chu ngMa xa hdi, cd tr&ch nMdm, cd y thQc gdp phdn ciing cdng ddng ph&h ddu vi myc tieu d&n gifiu nQde manh, xa hpi dfin chu, cdng bfing, vfin minh.
- Con ngQdi lao dpng cd trinh dd tri thQc, cd trinh dd chuydn m6n cao, cd tinh thdn sang tao trong lao ddng.
- Con ngQdi cd vfin hda, mang ban sfic vfin hda dan tpc Vipt Nam, bilt phfit huy ban sfic vfin hda d&n tpc vfi quang ba v&n hda d&n tde vdi bpn bd n&m ch&u, ddng thdi bilt tilp thu tinh hoa vftn hda nhan lopi.
- Con ngQdi cd sQc khde, ed t h l li^c tdt di dap iing nhiing ydu edu, nMdm vu sU ngMpp x&y dung vfi bao vd To qufic Vi^t Nara xa hpi chu ngMa.
TQ quan dilm eoi eon ngQdi lfi trung t&m eiia cMln iQpc phat triln, ddng thdi Ifi chii t h l ph&t triln, cMln iQpc x&y dOng vfi phat triln con ngUdi dupc
Dfing Cdng sdn Vidt Nam x&c djnh bao gdm cfic ndi dung cd bfin sau:
M^t Id, x&y dQng mfii trUdi^ vfin hfia
• xfi hdi nhdm thidt I^p nhQng dilu ki^n thudn Ipi cho si^ rdn luydn Idi sdng vfi nh&n cfich cua eon ngUdi.
Mdi trQdng vfin hfia - xa hdi cdn phai dQpc x&c djnh vdi nMlu chilu cpnh theo diing ngMa ciia nd. Vl thl, nhQng trQ tfnh x&y dQng mfii trQdng v&n hfia • xft hdi tfip trung s&u xa vfio v&i dl phfit triln con ngQdi edn phai d l c^p dih nln vfin hda d&n tdc, gia dinh, nhfi trQdng, t^p thl, c&c dofin thl vfi cdng ddng xa hdi...
V&n hfia dQpc Mnh thfinh qua ho^t ddng thQc tiln ciia con ngQdi vfi dUpc tda sfing bdi hd gi& trj Ch&n - TM^n - Mp eua nd. SQe manh s&u xa ciia mpi sQ ph&t triln, mpi sU s&ng tao chinh lfi sii phat triln vfi sfing tpo cua vfin hda. Su ph&t triln vfi hofin tMdn nh&n c&ch ciia con ngQdi lfi k i t qua quan trpng nhdt ciia mpi sQ sang tpo vfin hda. Vdi n^ila dd, eon ngUdi eh&ng nhiing s&ng tao ra v&n hda, mfi cdn khfing ngOng dupc hofin tMdn hdn, dUpc bdc Id ddy du hdn sQc mpnh ban ehfi't eiia minh, dd lfi nhfin tinh nhd sQ tac ddng, thdm thfiu vfin hda vfio chinh ban thfin con r ^ d L Nhfin thQc dQpc dilu dd, nhdm ph&t triln eon ngUdi to&n didn, d&p iing ydu cdu eiia cdng cudc ddi mdi, CiMng Rnh 2011 eiia Dang thfing qua tpi Dpi hfii XI da dUa ra quan dilm cM dpo xfiy dUng nln vfin hda Vidt Nam d tdm cMdn lU^
phfit triln vfi Mdn d^i: "X&y d i ^ mdt nln vftn hda Vi^t Nam tidn tiln, dftm
(5) Dang C^ng sfin Vi$t Nam. VSn ki$n Bgi h4i dgi biiu todn qude ldn thU XI. Nxb Chinh tri Qu& gia, HfiNOi,2011,tr.76,77.
70
dfi ban sfic dfin tdc, ph&t triln tofin didn, thfihg nhfi't trong da dpng, thfi'm nhudn sfiu sdc tmh thdn nh&n vfin, d&n chu tien bfi; lfim cho vfin hda gfin kit chat che vfi thfi'm sau vfio ddi sfi'ng xa hfii, trd thfinh n l n tang tinh thdn vQng chdc, sQc manh ndi sinh quan trpng cua sQ phfit triln"(6). Quan dilm tren cM rd cfi't Idi cua nhiing gia tri vfin hda Ifi chu ngMa nh&n dao, tinh thdn nh&n vfin.
Chinh cdt loi dd da tao ra ch&n gi& trj Ngitdi vfi vdi tfi't ca tdm vdc cua nd khdng cM gdi cho con ngQdi nhQng dilu tQ hfio eao ca^, mfi cdn khdi d&y 3 con ngudi tinh thdn tr&ch nhiem cua minh trUde sQ phfit trien eua d&n tdc trong the gidi Men dpi. Chinh vi Id dd mfi Idn ddu tidn, Citang linh cua Dang nhfih manh tdi yeu edu gfin chfit vfin hda vdi phfit trien, lam eho vfin hda gfin ke't chat chd vfi thdm s&u vfio ddi sd'ng xa hdi, trd thfinh n l n tang tinh thdn vQng chftc, sQc manh ndi sinh quan trpng ciia SQ phat trien con ngQdi de dat tdi ph&t trien bin viing.
Noi den mdi trQdng vfin hda - xa h6i kh6ng t h l cM k l di n vfin hda d&n tpe, mfi cdn phai de cfip deh ylu td gia dinh.
Trong truyen thdng Ijeh sQ d3n tfic, xa hpi Viet Nam v l cd ban da ldy gia (finh lfim ddn vi gdc. Day la nh&n to' tieh cQc thuc ddy sQ phfit trien cua xa hdi thdng qua vide thUc Men c&c chQc nfing quan trpng: Tai san xudt ra con ngudi, t&i san xudt sQc lao ddng, nudi dQdng vfi chfim sdc e&e thfinh vidn; giQ gin, phat huy vfi truyin thy cac gia trj cao quy cua nln vftn hda dan tpc cho ldp tre tQ t h l hd nfty sang t h l hp khfic. Tuy nMen, khi dat nQde bQdc vao phfit trien nln kinh td thj trQdng djnh hQdng xa
hpi chu nghia, cQng vdi nhiing tfic ddng eua efich mang khoa hpc vfi cdng nghd, cua qufi trinh Mdn dai hda, dd thi hfia, md cda vfi hdi nhfip, gia dMh - t l bfio cua xa hdi - lu6n dQdc canh bfio nhU m6t dfii tUdng dl hi tdn thUdng vfi phai chiu nhQng cQ sdc ridng eiia nd. Gia dinh Vi$t Nam Mdn nay, nhin tQ gdc dd vfin hda - dao dQc, ngofii nhiing gifi trj tieh CQc, cung dang ndi Ien nhieu mfit tidu cQc, nhQ sQ tfnh tofin, vu Idi feh ky efi nh&n dang x&m hai dd'n e&c quan hd tinh cam trong gia dinh vd'n rfi't tMeng Udng; nhiing quan nidm dao dQc truyin thdng ve Md'u ngMa trong khdng ft gia dinh dang bj thao tiing bdi tien bac; ne nep, ky cQdng "kfnh trdn nhQdng dudi",
"kinh gifi ydu tre", eon ehfiu Miu thao vdi dng bfi, eha me dang bj suy giam,...
sQ suy thoai dpo dQc gia dinh da vfi dang gfiy hai trQc tiep den sQ phfit triln cua gia dinh vfi xa hdi, d&e bidt lfi t&c ddng mpnh den the hd tre, lfim I^ch lae nh&n cfich tre em, anh hudng ngMem trpng din nen tang xa hdi. D&y thUc sU Ifi mfit dilu dfing Io ngai, mot ndi dau, sQ dfin vat cua iQdng t&m vfi trach nMem xft hpi trong moi con ngQdi.
Nhfin thQc dQdc vai trd cua gia (finh d£a vdi sQ Mnh thfinh nh&n each eua e&
nhan cung nhQ sQ phat triln cua toan xft hpi vfi nhiing hidn tQdng bien dfi'i cua gia ^ n h theo nhQng cMlu hudng tieu cQc, Citang llnh 2011 da xae djnh rd cMln iQpc x&y dOng gia (fiiih Vidt Nam
"&'m no, tiln bfi, hanh phuc", sao cho gia (finh dn djnh, bin viing, "th&t sQ Ifi te bfio Ifinh manh eua xa hfii, la mfii trQdng quan trpng, trQc tiep gifio due nip sfihg (6) Dang C^ng san Vi^t Nam. Sdd., tr.75, 76.
Lfi THI HUDNG
vfi Mnh thfinh nh&n cfich"(7) gdp phdn tfeh cQc vfio thi^c Mdn cMin iQpc ph&t triln eon ngQdi, d&p Qng ydu cdu phfit triln cua d&'t nQde.
TQ sQ biln ddi cua thQc tidn cQng vfii sQ hinh thfinh cfie mfii quan hd x& hdi dan xen, dl phfit triln con ngUdi khfing cM cdn phfit huy vai trd eiia vfin hda dfin tdc, gia dinh, mfi edn phfii k l din vai trd vfi trfich nhidm cua nhfi trUdng, tfip thd lao ddng, c&c ddn vj sfin xudt, hpc tfip, cdng t&c cMln ddu nhdm Mnh thfinh ldi sfi'ng vfi phong cfich Ifim vide Mdn dpi, Ifi'y Iao ddng cd n&ng su&'t, eh&'t lupng, Mdu qua lfim thUdc do, hudng vfio vide x&y d&p tinh bpn, tlnh ddng cM, Mnh thfinh nh&n e&eh eon ngUdi. D I eon ngUdi thUe sU bilu Mdn nhu Ifi trung t&m cua sU ph&t triln, ddng thdi lfi ehii t h l phfit triln, cdn phai "kit hpp vfi phfit huy ddy du vai trd ciia xa hpi, gia (finh, nhfi trUdng, tQng dofin t h l Iao ddng, cfie dofin t h l vfi edng ddng d&n cU trong vipc ch&m lo x&y dQng con ngQdi Vidt Nara"(8)...; eoi
"ddn vj san xudt, cfing t&c, hpc tfip, cMin ddu phai Ifi mdi trQdng rdn luydn phong cfich l&m vide cd ky thu&t, cd nftng sudt vfi Mdu qua cao, bdi ddp tlnh ban, tlnh ddng cM, ddng dpi, Mnh thfinh nh&n cfich eon ngudi"(9). Dfiy thQc sQ lfi djnh hudng phfit triln ed tfnh cMdn iQpc l&u dfii ddi vdi vide phfit triln con ngQdi tofin didn nhdm tpo ra ngudn nh&n iQc cd eh&'t l U ^ g cao, tpo ra nhiing ngudi chu thQc thy eiia ddt nQde, xa hdi.
Hai Id, phat triln con ngQdi cdn phai tilp yc tpo sQ biln ddi theo hQdng tfeh cQc trong gi&o due - (ifio tao.
Gi&o dye — d&o tao ed vai trd vo ciing
quan trpng ddi vdi sQ phfit triln, nd cd t h l anh hQdng din si^ tdn vong, hifi^;
thjnh ciia d&n tdc. Mdt n l n giao dye - dfio tpo tiln bd, hidn dpi sd gdp phdn tpo di;(ng, b&o vd dupe hd gi& trj nhfin bfin cua d&n tdc. NgUpc lpi, mdt nln gifio dye - dfio tpo tri trd, l^dm chdt lU0ng sd kim h&m sQ ph&t triln ciia ban th&n con ngUdi cung nhQ sQ ph&t triln cua xft hdi. ThQc td da chQng minh rdng, trong t h l gidi dUdng dpi, Idi t h l so s&nh trong sQ ph&t triln khdng cdn thidn v l khai thfic t&i nguydn vfi xudt khdu nguydn Udu thd vi dd lfi con dQdng ngdn nhdt vfi nhanh nhfit di vfio ngo cyt, mfi tMdn v l tfii nguydn qu^ gia nhdt - t&i nguydn con ngQdi, vdn ngUdi vdi trlnh dd tri thQc, dpo dQc, nfing iQc thdm my vfi t h l iQc ngfiy efing phat triln. D I phfit triln con t ^ d i trong thdi ky qufi dd ldn dhu ngMa xa hdi, CitOng linh 2011 da xfic djnh ro: "Gido due vd ddo tgo ed sQ mdnh n&ng cao d&n tri, ph&t triln ngudn nh&n lUc, boi dQdng nh&n tfii, gdp phdn quan trpng phfit triln d&'t nQde, x&y dQng nia v&n hda vfi eon ngudi Vidt Nam. Phat triln gi&o dye vfi dfio tpo... lfi qude sfich hfing ddu; ddu tQ cho gi&o dye vfi d&o tao Ifi ddu tQ cho ph&t triln''(10). Tuy nMdn, vdn d l dfit ra lfi, d l ph&t huy mdt c&ch tridt d l vai trd ciaa gi&o dye vfi dfio tpo ddi vdi vide ph&t triln con ngUdi, chiing ta phai lfim gi? Myc tidu ciia nln gifio dye lfi dpy l&m ngUdi, ndn ngQdi vfi thfinh ngUdi, tQc rdn luy|n dpo dQc vfi
(7) Dang C^ng sin Vift Nam. Sdd., tr.77.
(8) D&ng C«ng sin Vift Nam. Sdd., tr.76.
(9) Dfing Cfng ain Vift Nam. Sdd., tr.77.
(10) D&ng Cfng a&n Vift Nam. Sdd.. tr.77.
72
nhan cfich eon ngUdi, ddng thdi cung cfi'p kie'n thQc, ky nfing sd'ng vfi lfim vide dl con ngUdi x&y dung eudc sd'ng dm no, vfin minh, hpnh phQc. D&y ehfnh lfi con dudng ngfin nhdt, bin vQng nhfi't vfi tfi't ylu de ehfi'n hUng d&n tdc.
Nhin lpi n l n gi&o due Vidt Nam, chung ta thdy, trong nhieu nfim qua, giao due Vidt Nam da dat dQdc nhQng thanh tQu rd rpt, d&p Qng ngfiy efing td't hdn nhu edu hpc tfip vfi Ifim vide cua xa hpi, gdp phdn nfing cao d&n trf, dfio tao nh&n iQc, bdi dQdng nh&n tfii phue vu cho sQ ph&t triln kinh te - x&
hpi eua d&'t nQde, con ngQdi ngfiy cfing phfit triln tofin didn hdn. Tuy nMen, nhin ehung gifio due Vipt Nam vfin chQa theo kjp trinh dp phfit trien eua t h l gidi, thfim chi cdn xufi't hidn nhieu bfi't cap trong hd thdng giao dye. Chfing ban, vide thanh ifip mpt cfich trfin lan cfic trQdng dpi hpe, cao dang dQdi nhilu hinh thQc; chQdng trinh dfio tao vfin ehfim eai tie'n, doi mdi, tMdu tfnh cfip nhfit, ly thuyd't chQa gfin Uln vdi thQc tien...; chfi't iQdng dfio tao khdng dQdc kilm soat chfit che; nan hpe gia bftng thfit dien ra khfi phd bie'n; suy tho&i v l nhan efich, pham chfi't dao dQc, ly tudng xufi't Men h mot sd ngUdi trong dpi ngu gifio vien efic cfi'p vfi c&n bd quan ly giao due, lfim cho mfii trudng sQ pham xufi'ng cfi'p. Tfi't ca nhQng ydu td dd da anh hQdng tidu cQc den eon ngQdi - san phdm giao dye - dfio tao. TQ thQc tiln dfi chung ta thdy rfing, ddi mdi gi&o due vfi dfio tao Ifi ydu cdu e&'p tMdt, kh&eh quan.
Dl thQc hidn mue tidu eua gi&o due, tao ra dUde nhiing con ngUdi, nhQng ldp ngudi phat triln tofin didn, theo quan
dilm cua Dang, phai "ddi mdi efin ban, tofin didn giao due vfi dfio tao theo nhu cdu phat triln cua xa hdi"(ll)- Nhfi'n manh tdi sU ddi mdi cfin ban, tofin didn gifio due vfi dfio tao. Dang ta cho rdng, mpi ddu tu, mpi nS lUc xfi hpi phai nh&m tao sU khdi sdc cua nln gi&o dye Vidt Nam theo "ydu edu chudn hfia, Men dai hfia, xa hfii hfia, d&n chu hfia vfi hfii nhfip qud'e td*'(12).
Dfi'i mdi trong gifio dye phai bao gdm ddi mdi ve nfii dung, chUdng trinh hpc h cfic e&'p, sao cho ddng bd vfi dam bao tfnh hien dpi, ddi mdi vl phUdng ph&p day cua thdy vfi hpe cua trd; ddi mdi quan ly trong gifio due vfi dfio tao; tren sd sd dfi, "ddy manh x&y dQng xa hfii hpc t&p, tao cd hfii vfi dieu ki$n cho mpi cfing dan dQdc hoc tfip sufi't ddi"(13), giup mpi ngQdi diu cd cd bfii dQdc phat trien. Day thQc sQ lfi mfit dinh hQdng t h l Men tdin nhin cMin iQde Ia,u dfii nhfim khong ngQng n&ng cao d&n trf, dao tao nh&n lUc, bdi dUSng nhan tfii cho dat nQde. Dd ehinh lfi y ngMa "quoc s&eh hfing ddu" ciia giao due vfi dfio tao dfii vdi sQ phfit triln dfi't nQde.
Ba Id, thuc Men td't eac chinh sach xa hfii nhftm phat triln con ngUdi tofin (Uen.
"Chinh sach xa hdi - mfit bfi phfin cdu thfinh chinh sach chung cua mfit chinh dang hay cMnh quyln nhfi nUde trong vide quan Iy vfi giai quye't cfic vdn di xa hdi, ehinh s&eh xa hdi bao trum mpi m&t cua ddi sdng eon ngUdi, dilu kidn lao ddng vfi sinh boat, gifio due vfi
(11) Dang Cong san Vi6t Nara. Sdd., tr.77.
(12) Dang C3ng aan Vift Nam. Sdd, tr.77.
(13) Dang C6ng san Tift Nam. Sdd.. tr.77.
Lfi THI HUDNG
vfin hda, quan hd gia dinh, quan h$ giai cfi'p vfi quan hd xa hdi- Mdt trong nhQng d&c dilm ciia chinh s&eh xa hdi Ifi sQ thfi'ng nhfi't bi$n chQng ciia nd vdi chfnh sfich kinh tl... Chfnh sfich xfi hdi phai dem lai ddi sd'ng td't dpp cho con ngQdi, mang lpi sQ edng b&ng d&n ehu cho mdi eon ngQdi"(14).
Chfnh sfich xa hdi cd vi trf vfi vai trd dfic bidt quan trpng trong vipc giai quydt cfic vfi'n d l xa hdi bQc bfich trong tiing thdi ky. Hidu qua cua vi^c giai quylt cfie v&'n d l thupc chinh sfich xa hdi gdp phdn tfch cQc tpo ndn sQ dn djnh, phat trien Ifinh mpnh c&c mdi quan hd x& hdi. Bdi le, d b&'t ky chl dp xft hdl nfio, d b&'t ky nln chfnh tri nfio, con ngQdi ludn lfi ngudn iQc dfic bi^t ciia sQ phfit triln. Mdt chfnh sfich xa hdi dung dftn vi eude sd'ng hanh phQe eua con ngQdi ludn lfi ddng lUc to Idn phat huy mpi tiem nfing s&ng tao ciia nh&n dan trong sQ nghidp x&y dQng vfi phfit trien dfi't nQde. Mpt chinh s&eh xft hfii vi con ngUdi, vdi sU chftm lo phat triln tofin (Uen mdi cfi nh&n se cfi vai trd tfch cUc trong vide dfio tpo ngudn nh&n iQc.
TQ sQ nh&n thQc s&u sfic ve vj tri vfi vai trd cua chfnh sfich xa hpi. Dang ta coi
"chinh s&eh xa hpi dung dfin, efing bdng vi con ngQdi Ifi ddng iQc manh me phfit huy mpi ngudn lUc s&ng tpo ciia nh&n dan trong sU nghidp xay dQng vfi bao vd Td qude, dam bao efing bftng, binh ddng v l quyen lpi vfi nghia vy cfing dan"(15).
Tren ed sd dd. Dang ta x&c djnh myc dieh cua vide thQc Mdn cac chinh s&eh xft hpi trong sQ phat trien con ngUdi lfi
"phat triln hfii hda ddi sdng vfit chfi't vfi ddi sfi'ng tinh thdn, khfing ngiing n&ng cao ddi sdng cua mdi thanh vidn trong
xfi hdi v l fin, d, di lpi, hpe tdp, ngM ngdi, chQa bdnh vfi n&ng cao thl ch&'t"(16). Ndi dung cua vide thQc M^n cfic chfnh sfich x& hdi trong vide ph&t triln con ngQdi dUpc t h l hidn cy thl trong Citang llnh cua Dang. D6 lfi:
+ Khuyin khfch Ifim gifiu hpp ph&p di ddi vdi xda dfii giam nghdo bin viing.
+ Thi^c hidn tdt chfnh sfich dfii vdi ngUdi gifi vfi gia (finh cd efing vdi nUdc.
+ ChQ trpng cai tMdn dilu ki^n sing, lao ddng vfi hpc tfip ciia thanh mdn, thilu nidn, gifio dye vfi bao vd tre em.
+ Ch&m lo ddi sdng nhiing ngudi cao tudi, neo ddn, khuylt tfit, mdt sQc lao ddng vfi trd md edi.
+ Han ehd, tieh tdi ddy IQi tdi pham vfi giam tac hai cua td npn xa hdi.
NhQng thfing Ipi ciia Vidt Nara trong tofin bd sQ ngMdp c&ch raang, dfie bidt Ifi trong cfing cufic dfi'i radi eho thfiy, Dang ta chu trpng den con ngUdi vfi ph&t trien eon ngUdi lfi hofin tofin dung dfin, lfi bude dot pha nhfim dUa Vipt Nam dpt tdi sU phfit triln ben vQng. Dd eiing Ifi cd sd d l khdng djnh rfing, trong xa hpi ta, eon ngQdi Ifi trung tam eiia sQ phfit triln, ddng thdi Ifi ehu thl phfit triln, Ifi edi ngudn s&u xa eua mpi thfinh c5ng. Tu tudng xuydn suit cua Dang trong Cuang linh lfi mpi sU phfit triln diu cho eon ngudi, vi con ngUdi; vi thl, mpi quylt sfich eiia Dang khfing nfim ngofii myc (Meh lfim cho cupc sdng ciia con ngQdi ngfiy c&ng ft'm no, hanh phQc. •
(14) Hfi d6ng gufic gia bign ao^n Ttt diln bfich khoa Vift Nam. Tit diin bdch khoa Vift Nam. t.l, Hi Nfi, 1995, tr.478.
(15) Ding Cfng san Tift Nam. Sdd.. tr.79.
(16) Dang Cfng s&n Tift Nam. Sdd., tr.79 74
