CHÍNH SÁCHVÀsự KIỆN
HE SINH THÁI ngân H àng sỉ
HỪdNG PHÁI TRIỂN ƯUI DÀI TROHB cutc DUA sỉ HÚA
TRẦN HOÀNG ANH Ngân hàng Nhà nước
Sô hóa - Xu hướng tất yếu của ngân hàng
Chuyển đổi số trong ngân hàng là việc tích hợp số hóa và công nghệ số vào mọi lĩnh vực ngân hàng. Sự tích hợpnàycho phép tạo mới hoặcsửa đổi các quy trình kinh doanh, văn hóa và trải nghiệm khách hàng hiện có nhằm đáp ứng các yêu cầu thay đổi của thị trường và mong muốn của khách hàng. Quá trình chuyển đổi số không chỉ ở quy trình tại hệ thống tương tác với người dùng màcòn số hóa các quy trình ở hệ thốngtrung gian và hệ thống nội bộ để đáp ứng kỳ vọng của khách hàng. Chuyển đổi số giúp ngân hàng tiết kiệm chi phí, hợp lý hóa các quy trình hoạt động và gia tăng trải nghiệm khách hàng.
Thờigian qua, hoạt động chuyển đổi số của ngành Ngân hàng đã đạt được một số kếtquảđángghi nhận. Qua kết quà khảo sát của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tínhđếnquý1/2021 cókhoảng 95% các ngân hàng đã,đang xâydựng chiến lược, thực hiện triển khai chuyển đổi số; trong đó, 88% có kế hoạch số hóa toàn bộ sản phẩm, dịch vụ từ kênh giao tiếp khách hàng đến quản trị nghiệp vụ nội bộ. Hầu hết các ngân hàng đêu ứng dụng các giải pháp kỹ thuật, công nghệ mới trong hoạt động vàcung ứng dịch vụ, trong đócó9/19 nghiệp vụ đã được một số ngân hàng số hóa hoàn toàn (gửi tiết kiệm; tiêngửi có kỳ hạn; mở và sử dụng tài khoản
H
iện nay, ngán hàng số không chỉ bao gồm các dịch vụngán hàng được sổ hóa mà còn tích hợp cả hệ sinh thái
số bao gồm hàng trăm sản phẩm, dịch vụ liên kết với đối tác thứ ba, đem lại lợi ích tối đa cho người dùng. Xây dựng và phát triển hệ sinh thái số đa dạng, đa tiện ích và an toàn đang là lựa chọn của nhiều ngán hàng trong thời kỳ chuyển đổi số.
thanh toán; thẻ ngân hàng; ví điện tử;
chuyển tiên; quản lý nhân sự; kếtoán - tài chính...). Nhiều ngân hàngđãứng dụng các công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), học máy (ML) và dữliệu lớn (Big data) để đánh giá, phân loại kháchhàng vàquyết địnhgiải ngân,... giúpđơn giản hóa quy trình, thủ tục và rút thời gian giải ngân, cho vay.
Sốlượng, giá trị giao dịch ngân hàng qua kênh số có sự tăng trưởng mạnh trong quý 1/2021, giao dịch qua kênh
Internet đạt 156,2triệu món, với giátrị 8,1 triệutỷđông (tăngtươngứng 55,9%
vê số lượng và 28,4% vê giá trị); giao dịch qua kênh điện thoại di động đạt 395,05 triệu món, với giá trị hơn 4,6 triệu tỷ đồng (tăng tươngứng 78%
vê số lượng và 103% vê giátrị); giao
dịch qua kênh QR Code đạt 5,3 triệu món, với giá trị 4.479 tỷ đông (tăng tươngứng83% về số lượngvà146% vê giá trị so với cùng kỳ nãm 2020).
Bên cạnh đó, hệ thống thanh toán điện tửliên ngân hàng, hệ thống chuyển mạch tài chính hoạt động ổn định, an toàn. Trong quý 1/2021, tổng số lượng giao dịch qua hệthống thanh toán điện tửliên ngân hàng đạt37triệu món với giá trị hơn 31 triệu tỷđông (tăng 6,32%
vé số lượng và tăng 22,98% về giá trị giao dịch so với cùng kỳnăm2020).
Trong quý 1/2021, hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử của Công ty cổ phân Thanh toán quốc gia Việt Nam (Napas) cũng có sự tăng trưởng nhanh chống, đạt 482,5 triệu món với giá trị gân 4,6 triệu tỷ đổng (tăng tương ứng 103,26%vé số lượng và 147,65% vê giá trị so với cùng kỳ năm 2020).
Bên cạnh đó, các chương trình miễn, giảm phí dịch vụ thanh toán trực tuyến vẫntiếptục được NHNN và các tổ chức tín dụng triển khai thực hiện nhàm phục vụ tốt nhất cho nhu cầu thanh toán trực tuyến và góp phân hỗ trợ người dân, doanh nghiệp đối phó với dịch bệnh, góp phân đảm bảo an sinh xã hội và đời sống Nhândân.
Tính đến cuối quý 1/2021, có trên 79 tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán triển khaithanh toán qua Internet và 44 tổ chức thanh toán qua điện thoại di động; toàn thị trường hiện có
Q CHUYÊN ĐỀ CÕNGNGHỆVA NGÂN HANG số Isố 5 ITHÁNG7/2021
CHÍNH SÁCH VÀsự KIỆN
272.263 POS và 19.714 ATM (tăng tươngứng 6,06% và 0,85% so với cùng kỳnăm2020).
Bên cạnh đó, thờigian qua NHNN đã chủ động nghiên cứu vàban hành quy định kịp thời, phù hợp nhằm tạo điều kiện cho các hoạt động chuyển đổi số như: Hoạt động thanh toán không dùng tiên mặt, trung gian thanh toán, mở tài khoảnvà nhận biết khách hàng bằng phương thức điện tử eKYC, cung ứng dịch vụ ngân hàng điện tử, ban hành các tiêu chuẩn ký thuật (QR, thẻ Chip nội địa,..) tăng cường chuẩn hóa, tăng tính liên thông trong ngành Ngân hàngvà giữa ngành Ngân hàng với các ngành, lĩnh vực khác.
Vê phía các ngân hàng thương mại, hiện nay, chuyển đổi số còn là mởrộng hệ sinh thái số, qua đó, gia tăng tiện ích và trải nghiệm cho khách hàng, mở rộng thị phán và nâng tầmthương hiệu cho chính ngân hàng.
HệSinhthái sô mang lại giá trị lớn cho ngân hàng và khách hàng
Khi các sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp có sự kết nối với ngân hàng và các công ty công nghệ tài chính (Fintech), mạng lưới này sẽtạo nên hệ thống hữu cơ giữa các sản phẩm và dịch vụ khác nhau, từ đó manglạigiá trị thặng dư lớn hơn nhiều cho khách hàng so với việc sử dụng các dịch vụ đơn lẻ. Ngân hàng cũng từ đó mở rộng khách hàng, pháttriển thêm nhiều các sản phẩm, dịch vụ trên nên tảng công nghệ, gia tăng thị phẩn, doanh thu và dẩn có mặt trong mọi giao dịch của khách hàng trong đờisống hàng ngày. Dovậy,xâydựng mộthệ sinhthái đa dạng đang là định hướng của nhiêu ngânhàng trong phát triển ngân hàng số.
Ngoài sự tiện lợi, việc đặt mua sản phẩm, dịch vụ qua ứng dụng ngân hàng còn giúp người dùng yên tâm bởi
sự đảm bảo từ phía ngân hàng. Ngân hàng tạo ra nền tảng kết nối khách hàng với những đơn vị cung cấp dịch vụ tiêu dùng để đem lại giá trị gia tăng cho khách hàng. Do vậy, các đối tác trong hệ sinh thái số luôn được ngân hàng lựa chọn kỹ lưỡng dựa trên nhiều yếu tố như uy tín, thương hiệu, chính sách bán hàng minh bạch, sản phẩm, dịch vụ phù hợp và đặc biệt là công nghệ bảo mậtcao.
Khách hàng giao dịch trên nén tảng ứng dụng ngân hàng số sẽ có mức độ bảo mật cao do áp dụng các công nghệ bảo mậttốt nhất. Không chỉ vậy, các giao dịch trênứng dụng ngân hàng sô' luôn được lưu lại trong sao kê tài khoản, giúp khách hàng dễ dàng quản lý thông tin và đổi chiếu đơn hàng khi cần thiết. Tính năng tra soát trực tuyến giúp khách hàng tra soát các giao dịch ngay trên ứng dụng. Không chỉ mang lạl sự tiện lợi và an tâm, khách
CHUYÊNĐỄ CÓNG NGHỆ VÀ NGÀNHÀNG SO I só 5 I THÁNG7/2021 0
CHÍNH SÁCH VÀ sự KIỆN
háng còn nhận dược những ưu đãi khi chi tiêu qua ứng dụng ngân hàng số.
Những yếu tố này giúp khách hàng yên tâm khi mua sắm dịch vụ của đối tác thứ ba trên nền tảng ứng dụng ngân hàng số.
Trong hệsinhthái số,thanh toánsô' được coi là “cửa ngõ” để kết nối liên mạch với các dịch vụ ngân hàng khác như cho vay, đâu tư, bảo hiểm... và là kênh giao tiếp thuận tiện với các hệ sinhthái số bên ngoài nhằm cung ứng các sản phẩm, dịch vụ an toàn, tiện lợi, cá nhân hóa với chiphí hợp lý. Với hệ sinh thái thanh toán số, người tiêu dùng không cân đến nơi giao dịch, hạn chế được các giao dịch giấy tờ phức tạp, mà chỉ cần một thiết bị có kết nối mạng làcó thể thao tác, thực hiện nhiều loại hình dịch vụ khác nhau (vể tài chính, ngân hàng, mua sắm hàng hóa, dịch vụtrực tuyến, thanh toán các hóa đơn điện, nước, nộp các khoản, phí, lệ phí,...). Qua hệ sinhthái thanh toán số, các thông tin, lịch sử giao dịch của khách hàng cũng được lưu trữ, bảo mật.
Hiện nay, không ít ngân hàng lớn đang đâu tư đổng bộ để chuyển đổi số toàn diện, trong đố ngân hàng số
làtrụ cột. Tiêu biểu cho xu hướng này cố thể kể đến BIDV với dịch vụ ngân hàng số thê' hệmới BIDV SmartBanking với hàng loạt các ứng dụng như: Mở tài khoản trực tuyến bàng công nghệ eKYC,cá nhân hóa tính năng, hình ảnh đại diện, ảnh nền theo sở thích, hê sinh thái tiện ích toàn diện với gân 2.500 dịch vụ đa dạng. Đây cũng là ngân hàng số có phiên bản hỗ trợtrên đông hô thôngminh vàbàn phím thông minh, giúp giao dịch ngay trên giao diện trò chuyện/nhắn tin như Messenger, Zalo, iMessage, Viber...
Trong khi đó, không chỉ cung cấp các sản phâm, dịch vụ ngân hàng trên nền tảng công nghệ số, VIB còn là ngânhàng tiên phong cung cấp bảo hiểm sức khỏe qua ứng dụng ngân hàng di động MyVIB. Hiện MyVIB có hơn 100 tiện ích thanh toán như dịch vụ điện, nước, Internet, đóng bảo hiểm, mở tiết kiệm trực tuyến, nạp tiên điện thoại, thanhtoán qua mã QR, nạp tiền vào cácví điệntử, mua vé máy bay,...
Mạng lưới đốitác xung quanh hệ sinh thái của ứng dụng MyVIB vần đang được tiếp tục mở rộng nhằm tối Ưu lợi ích của người dùng.
Mới đây, SeABank cũng ra mát ứng
dụng ngân hàng số SeAMobile, với sự đông nhất tấtcả trải nghiệm, giao diện và tính năng ở mọi nền tảng máy tính, thiết bị di độngvới tốc độ xửlý giaodịch nhanh chóng, giúp khách hàng thanh toán mọi loại hóa đơn. Vietcombank triển khai dịch vụ Ngân hàng số VCB Digibank, giúp khách hàng trải nghiệm mọi tiện ích tài chính từ chuyển tiền, gửi tiết kiệm tới thanh toán hóa đơn, bảo hiểm, học phí, dịch vụ hành chính công, mua sấmtrực tuyến...
Đối với các Fintech, hệ sinh thái sô' cũng đóng vai trò tiên quyết. Nếu không có hệ sinh thái thì các công ty Fintech sẽ nhanh chóng phá sản. Khi các ngân hàng triển khai với Fintech, chẳng hạn với một ví điện tử thì ngoài việc sử dụng Mobile Banking, sô' lượng khách hàng giatăng đáng kể khi cóhệ sinh thái khách hàng từ nhà hàng, ytế, vận tải, vé máy bay... Nói cách khác, hệ sinh thái sô' đóng vai trồ tiên quyết và Fintech nào có hệ sinh thái lớn sẽ làm chủ thị trường và cuộcchơi.
Với nhiều tiện ích và phù hợp xu hướng số hóa, việc mở rộng hệ sinh thái đang được các ngân hàng, các công ty công nghệ tài chính phối hợp triển khai. Tuy nhiên, ngoài việc tạo ra
Q CHUYÊNĐÉ CÕNGNGHỆ VÀNGÂN HANG SO I số 5 I THANG7/2021
CHÍNH SÁCH VÀsự KIỆN
Sự đa dạng trong dịch vụ cung ứng, ngân hàng và các Fintech cũng cân tập trung đảm bảo chất lượng, đâu tư công nghệ bảo mật để có thể đông hành tối đa với người sử dụng trong cuộc sống hàng ngày. Bởitính an toàn dữ liệu thông tin khách hàng, nguy cd tấn công tài khoản từtội phạm mạng đang là trở ngại không nhỏ khiến một bộ phận người dân e ngại khi tiếp cận dịch vụ ngân hàng trên nêntảng công nghệ. Chưa kể, thực tế còn những cá nhân, tổ chứckinh doanhtrực tuyến lừa đảo, gian lận khiến khách hàng không có nhiều niềm tin để chấp nhận thanh toán trựctuyến trước, mà phảichờđến khi nhận hàng, kiểm tra hàng mới thanh toán bângtiên mặt.
Mở rộng hệ sinh thái số nhằm thúc đẩy sô hóa ngân hàng
Để thúc đẩy quá trình số hóa ngân hàng cùng xu hướng mở rộng hệ sinh thái số, nhàm đưalạitiện ích tối ưu cho người dùng, qua đó thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt phát triển, vê phía các cơquan quản lý Nhà nước cán phối hợp chặt chẽ để đẩy nhanh tiến độ xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, hoàn thiện cơ chế chính sách, khung khổ pháp lý trong hoạt động ngân hàng thích ứng với cuộc Cách mạng công nghiệp lẩn thứ tư với mục tiêu tạo thuận lợi vàthúc đẩy các mô hình kinhdoanh, quản trị điêu hành trong lĩnh vực ngân hàng theo hướng bứt phá, đổi mới, sáng tạo, song vẫn chú trọng tớicông tácđảm bảo an ninh mạng và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng nhằm hạn chế những rủi ro, thách thức trongbối cảnh bùng nổcông nghệ số. Trong đó, NHNN phối hợp các bộ, ngành liên quan tiếp tục nghiên cứu,
rà soát và để xuất sửa đổi, bổ sung các vấn đề cần được luậthóa và các quy định pháp luật nhằmtạo điéu kiện thuậnlợi cho hoạt động chuyển đổisố ngân hàng, ưu tiên vào các nội dung liên quan đến ứngdụng các côngnghệ số như: Thu thập, khai thác, xử lý và chia sẻ dữ liệu khách hàng; giao dịch điệntử; xây dựng và triển khai cơ chê' thử nghiệm có kiểm soát hoạt động công nghệ tài chính (Fintech) trong lĩnh vực ngân hàng; ban hành các tiêu chuẩn dữ liệu,tiêu chuẩn kỹ thuật; xây dựng hoàn thiện hạ tấng dùngchung...
Bên cạnh đó, ngành Ngân hàng cần hướng tới thiết lập hạ tẩng thanhtoán thống nhất, đổng bộ, có khả năng tích hợp, kết nối các ngành, lĩnh vực khác, từ đó mở rộng hệ sinh thái số; đông thờiphối hợp các ngành, lĩnh vực khác nghiên cứu và triển khai hạ tầng tập trung để cho phép kết nối, khai thác, chia sẻ dữ liệu với cơsở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu doanh nghiệp, các ngành, lĩnh vực để khai thác, tổng hợp dữ liệu phục vụ xác minh thông tin, phân loại, đánh giá khách hàng...
Ngoài ra, cần sự phối hợp đổng bộ giữa các cơ quan quản lý Nhà nước (như Bộ Công Thương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an...) trong việcxây dựnghànhlang pháp lý bảovệ quyển lợihợppháp của người tiêudùng trên khônggianmạng, ngăn chặn và xử lý kịp thời những hành vi gian lận, lừa đảo trong giao dịch thương mại điện
TÀI LIỆUTHAM KHẢO:
1. Cổng thông tin điện tử NHNN: sbv.gov.vn;
2. Cổng thông tin điện tử Chính phủ: chinhphu.vn;
3. Quyết định SỐ810/QĐ-NHNN ngày 11/5/2021 của NHNN phê duyệt"Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030".
s_ ____ ..___________ r1
tử, từ đó tạo dựng niềm tin cho khách hàng khitiếp cậncác dịch vụ trong hệ sinh thái số.
Các ngân hàng, Fintech cân chú trọng vào việc sử dụng công nghệ để xây dựng hệ sinhthái số,ứngdụng cho người dùng. Dođó, cần tiếptụcnghiên cứu ứng dụng công nghệ hiện đại và đổi mới sáng tạo để thiết kế,triển khai các sản phẩm dịch vụ ngân hàng trên điện thoạithông minh, nâng cao trải nghiệm cho kháchhàng; Ưu tiên phát triển hoạt động kinh doanh, cung ứng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng theo mô hình ngân hàng số, trong đó, lấy thanh toán số làm “cửa ngõ” để kết nối liền mạch với các dịch vụ ngân hàng khác như cho vay, đáu tư, bảo hiểm... và giao tiếp thuậntiện với các hệ sinh thái sô' bên ngoài nhằm cung ứng các sản phẩm, dịch vụ an toàn, tiện lợi, cá nhân hóa với chi phí hợp lý và sự tường minh.
Các ngân hàng thương mại, các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán chú trọng đáu tư hạ tâng công nghệ thông tin, ứng dụng công nghệ 4.0 để đảm bảo an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu thông tin khách hàng.
Đặc biệt, coi nguồn nhân lực ngân hàng có chất lượng ià nhân tố quyết định thành công trong chuyển đổi số, pháttriển ngân hàng số; cùng với đẩy mạnh truyền thông, giáo dục tài chính, giúp ngươi tiêu dùng sử dụng các sản phẩm dịch vụ tài chính hiện đại vừaan toàn, hiệu quả. ■
CHUYÊNĐÉ CÔNGNGHỆ VÀNGÂN HÃNGsố I sổ 5 I THÁNG 7/2021 Q
