XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ, TRẠNG THÁI VÀ KỸ THUẬT PHÙ HỢP ĐỂ LÀM PHỦ RỪNG HỘP. 60 2.3.6 Phương pháp lập bản đồ thích nghi của cây tếch trong làm giàu rừng khộp.
DANH MỤC CHỮ, KÝ HIỆU VIẾT TẮT
Diện tích rừng khộp phân theo mức độ thích nghi để làm giàu rừng khộp bằng gỗ tếch ở tỉnh Đăk Lăk. Tiêu chí hiệu quả kinh tế để làm giàu rừng khộp bằng gỗ tếch ở mức độ thích ứng hứa hẹn (có tính thích ứng cao và thích nghi tốt).
DANH SÁCH PHỤ LỤC
MỞ ĐẦU
- Trạng thái rừng
- Làm giàu rừng
Đối với rừng khộp, căn cứ vào phân loại hiện trạng của Loechau (1963), Quy chế thiết kế kinh doanh lâm nghiệp (QPN 6 - 84) đã quy định rõ cách phân chia hiện trạng rừng khộp. Việc phân loại hiện trạng rừng trên chủ yếu dựa trên mô tả cấu trúc hình thái rừng ở các mức độ suy thoái hoặc tác động định lượng khác nhau.
- Phân bố rừng khộp
- Sinh thái, lập địa và cấu trúc rừng khộp
Tất cả các loài cây trong hệ sinh thái rừng khộp đều thích nghi với môi trường cháy rừng hàng năm. Đây là những kết luận quan trọng định hướng nghiên cứu làm giàu rừng khộp.
Cây tếch
- Tên gọi, đặc điểm hình thái cây tếch
- Phân bố, yêu cầu sinh thái cây tếch
- Đặc điểm sinh trưởng và tăng trưởng của cây tếch
- Trồng rừng tếch
- Công dụng, giá trị cây tếch
White (1991) cho thấy cây tếch phân bố tự nhiên trên khắp thế giới ở Ấn Độ, Myanmar, Thái Lan và Lào. Cây tếch nằm trong danh mục chiến lược phát triển cây lâm nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, 2006a,b; Cục Lâm nghiệp, 2011).
Viễn thám và GIS trong phân tích lập bản đồ thích nghi cây trồng
Bảo Huy (2009) đã phát triển phương pháp tích hợp mô hình hồi quy đa biến vào GIS để phân cấp các lưu vực sông và vùng thích ứng cây trồng. Về việc ứng dụng viễn thám và GIS để phân vùng thích ứng cây tếch trong việc làm giàu rừng khộp chưa có nghiên cứu nào.
Thảo luận từ tổng quan
- Các vấn đề liên quan đến trồng rừng tếch đã được nghiên cứu, ứng dụng và sáng tỏ
- So sánh yêu cầu sinh thái của tếch với lập địa, trạng thái rừng khộp và nhu cầu nghiên cứu làm giàu rừng khộp bằng cây tếch cầu nghiên cứu làm giàu rừng khộp bằng cây tếch
Ứng dụng công nghệ viễn thám và GIS để quy hoạch các vùng thích ứng nhằm làm giàu rừng khộp bằng cây tếch. Lưu ý: (*) Dự đoán cơ hội và nhu cầu phù hợp cho việc nghiên cứu làm giàu rừng khộp bằng cây tếch.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đặc điểm rừng khộp và khu vực nghiên cứu
- Đặc điểm rừng khộp suy thoái ở các mức độ được tiến hành nghiên cứu làm giàu rừng
- Điều kiện tự nhiên .1 Đất đai, địa hình .1 Đất đai, địa hình
- Khí hậu, thủy văn a. Huyện Buôn Đôn và Ea Sup
- Tài nguyên rừng a. Huyện Buôn Đôn và Ea Sup
- Kinh tế xã hội
Diễn biến sản lượng rừng khộp ở 3 huyện Buôn Đôn, Ea Súp và Ea H'Leo (không bao gồm rừng đặc dụng của Vườn quốc gia Yok Đôn). Hiện trạng diện tích rừng khộp năm 2011 tại 3 huyện Buôn Đôn, Ea Súp và Ea H'Leo (trừ Vườn quốc gia Yok Đôn).
Nội dung nghiên cứu
Cơ sở hạ tầng: Hệ thống giao thông được xây dựng và bảo trì hàng năm. Tất cả các huyện đều có đường quốc lộ hoặc tỉnh lộ đến trung tâm huyện. Đường liên đô thị thường là đường cấp phối. Đường liên thôn về cơ bản được mở rộng đáp ứng nhu cầu đi lại, vận chuyển hàng hóa.
- Phương pháp thiết kế và thử nghiệm làm giàu rừng khộp bằng cây tếch trên các tổ hợp nhân tố sinh thái trạng thái rừng khộp khác nhau trên các tổ hợp nhân tố sinh thái trạng thái rừng khộp khác nhau
- Thiết kế thử nghiệm làm giàu rừng khộp bằng cây tếch ở các tổ hợp sinh thái và trạng thái rừng khác nhau
- Thu thập và xử lý số liệu a. Thu thập và xử lý số liệu cây tếch
- Phương pháp đánh giá khả năng thích nghi của tếch làm giàu rừng khộp So sánh sinh trưởng chiều cao bình quân trội của cây tếch (20 % cây cao nhất
- Phương pháp mô hình hóa quá trình sinh trưởng, tăng trưởng và mật độ của tếch ở các mức thích nghi khác nhau của tếch ở các mức thích nghi khác nhau
- Phương pháp xác định các tổ hợp nhân tố lập địa - trạng thái rừng ảnh hưởng chủ đạo đến khả năng thích nghi của tếch trong rừng khộp
- Phương pháp lập bản đồ thích nghi của cây tếch trong làm giàu rừng khộp Tiếp cận để lập bản đồ thích nghi của cây tếch trong rừng khộp được minh họa
- Phương pháp thiết lập các lớp bản đồ a. Thiết lập các lớp bản đồ theo các nhân tố đất
- Phương pháp thiết lập mô hình quan hệ giữa mức thích nghi tếch theo các nhân tố đã tạo lớp bản đồ
- Phương pháp lập bản đồ thích nghi làm giàu rừng khộp bằng cây tếch Chồng lớp các bản đồ các nhân tố chủ đạo trong ArcGIS và kết hợp với mô hình
- Phương pháp dự đoán sinh trưởng, năng suất, sản lượng và hiệu quả kinh tế trong làm giàu rừng khộp bằng cây tếch
- Dự đoán sinh trưởng, năng suất, sản lượng tếch trong làm giàu rừng khộp So sánh sinh trưởng chiều cao cây trội tếch (H troi) ở từng mức thích nghi trong
- Dự đoán hiệu quả kinh tế tếch trong làm giàu rừng ở các mức thích nghi Căn cứ vào giá tếch của TeakNet thế giới để dự đoán giá bán và dựa vào chi phí
- Phương pháp thiết lập hướng dẫn làm giàu rừng khộp bằng cây tếch
Xác định các yếu tố trên bản đồ ảnh hưởng đến tốc độ thích nghi của cây tếch ở rừng khộp. Sử dụng phương pháp mô hình hồi quy phi tuyến đa biến kết hợp các biến để xác định các yếu tố sinh thái, trạng thái rừng, tính chất lý hóa của đất ảnh hưởng đến mức độ thích nghi của gỗ tếch trong rừng khộp giàu dinh dưỡng. Phương pháp mô hình hóa mối quan hệ giữa mức độ thích nghi của gỗ tếch với các yếu tố, điều kiện sinh thái, tính chất lý hóa của tầng rừng khộp.
Mã hóa các yếu tố sinh thái và hiện trạng rừng theo hướng thay đổi sinh trưởng của cây tếch ưu thế (theo hướng thay đổi mức độ thích nghi của cây tếch). Phân loại hình ảnh theo mã hóa các yếu tố trạng thái rừng, bao gồm trữ lượng rừng khộp (M), tổng diện tích tán (St) và độ che phủ tán (DTC).
KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
Khả năng thích nghi, sinh trưởng, tăng trưởng và mật độ của tếch trong rừng khộp
- Biến động mật độ, tỷ lệ sống, không sâu bệnh của cây tếch ở tất cả tổ hợp nhân tố
- Mô hình sinh trưởng, tăng trưởng cây trội tếch theo mức thích nghi Từ số liệu cây trội tếch, mô phỏng quá trình sinh trưởng theo 4 mức thích nghi
- Mô hình sinh trưởng, tăng trưởng trung bình tếch theo mức thích nghi Mô phỏng quá trình sinh trưởng trung bình của cây tếch ở 4 mức thích nghi
- Mật độ sống cây tếch theo mức thích nghi và trạng thái rừng khộp Trong thực tế khi bắt đầu trồng xen, mật độ trồng tếch (N, cây/ha) phụ thuộc
Với tuổi tác ngày càng tăng và sự thích nghi tốt hơn, tốc độ tăng trưởng của tic trở nên tốt hơn. Tính trung bình, tốc độ tăng trưởng của cây tếch thay đổi tùy theo mức độ thích nghi và độ tuổi của lô ST 64 tuổi. Mô hình tăng trưởng (mm) của cây tếch chiếm ưu thế theo độ tuổi và mức độ thích nghi.
Mô hình tăng trưởng trung bình (mm) của gỗ tếch theo mức độ thích nghi và độ tuổi. Điều này có nghĩa là sự phát triển của gỗ tếch làm phong phú thêm rừng khộp với hai mức độ thích nghi cao.
Tổ hợp các nhân tố lập địa - trạng thái rừng chủ đạo ảnh hưởng đến khả
- Ảnh hưởng của các nhân tố sinh thái rừng khộp đến mức thích nghi của cây tếch
- Ảnh hưởng của nhóm trạng thái rừng và thực vật rừng chỉ thị đến mức thích nghi của cây tếch
- Ảnh hưởng của nhóm nhân tố lý hóa tính đất đến mức thích nghi của tếch Trên cơ sở dữ liệu phân tích lý hóa tính đất ở 64 ô sinh thái, có được 3 chỉ tiêu
- Ảnh hưởng tổng hợp của các nhân tố sinh thái, trạng thái - thực vật rừng chỉ thị và lý hóa tính đất đến mức thích nghi tếch trong làm giàu rừng khộp
- Mô hình xác định mức thích nghi của tếch theo các nhân tố quan trắc trực tiếp trên hiện trường và thực vật rừng chỉ thị
- Thảo luận về các nhân tố lập địa - trạng thái rừng ảnh hưởng chủ đạo đến sinh trưởng và sự thích nghi của cây tếch trồng làm giàu rừng khộp
- Các nhân tố ảnh hưởng chủ đạo đến sinh trưởng và sự thích nghi của cây tếch trong các điều kiện hoàn cảnh khác nhau của rừng khộp
Mô hình mối quan hệ giữa mức độ thích nghi của gỗ tếch và 3 yếu tố sinh thái ảnh hưởng. Mô hình mối quan hệ giữa mức độ thích nghi của gỗ tếch và 3 yếu tố ảnh hưởng thuộc nhóm trạng thái - thảm thực vật rừng chỉ thị. Mức độ thích nghi của gỗ tếch theo 3 yếu tố của nhóm trạng thái - chỉ tiêu thảm thực vật rừng.
Mô hình quan hệ mức độ thích ứng của cây tếch làm giàu rừng khộp với 7 yếu tố ảnh hưởng chính. Mức độ thích nghi của gỗ tếch bị ảnh hưởng bởi 7 yếu tố sinh trưởng - trạng thái của rừng.
Bản đồ thích nghi cây tếch làm giàu rừng khộp
- Ảnh hưởng các nhân tố lớp bản đồ GIS đến mức thích nghi của tếch
- Các lớp bản đồ GIS theo các nhân tố ảnh hưởng đến mức thích nghi tếch Với kết quả mô hình trên cho thấy mức thích nghi cây tếch làm giàu rừng khộp
- Bản đồ thích nghi tếch trong làm giàu rừng khộp
- Thảo luận về kỹ thuật và công nghệ để lập bản đồ thích nghi tếch trong làm giàu rừng khộp
Xác định số lớp yếu tố bản đồ ảnh hưởng đến mức độ thích hợp của gỗ tếch. Mô hình mối quan hệ giữa mức độ thích ứng và các yếu tố lớp bản đồ GIS. Mối quan hệ giữa mức độ điều chỉnh của tếch với 3 yếu tố lớp bản đồ và biến động sai số theo dự đoán của mức điều chỉnh.
Từ đó, có thể tạo ra một bản đồ phân cấp thích ứng để làm giàu rừng khộp bằng cây tếch (Hình 3.32). Xếp chồng ba lớp bản đồ và phân cấp thích ứng dựa trên mô hình trong ArcGIS.
Dự đoán năng suất, sản lượng và hiệu quả kinh tế của cây tếch trong làm giàu rừng khộp
- Dự đoán sinh trưởng, năng suất và sản lượng của cây tếch trong làm giàu rừng khộp ở các mức thích nghi
- Dự báo hiệu quả kinh tế theo từng mức thích nghi của cây tếch trồng trong rừng khộp
- Thảo luận về năng suất và hiệu quả trong làm giàu rừng khộp bằng cây tếch Kết quả dự đoán cho thấy tếch trồng làm giàu rừng khộp suy thoái đạt được năng
Kết quả dự báo năng suất và sản lượng gỗ tếch được làm giàu ở rừng khộp suy thoái theo chu kỳ kinh doanh ở hai giai đoạn thích ứng triển vọng (có khả năng thích ứng cao và thích nghi tốt) được trình bày ở Bảng 3.42. Dự báo năng suất, sản lượng gỗ tếch trồng làm giàu rừng khộp ở hai giai đoạn thích ứng tiềm năng (thích nghi cao và thích nghi tốt). Năng suất và thu nhập dự kiến cho 1 ha rừng khộp giàu gỗ tếch ở mức độ thích ứng dự kiến.
Chỉ tiêu hiệu quả kinh tế làm giàu rừng khộp bằng cây tếch với lãi suất vay khác nhau. Năng suất gỗ tếch được làm giàu ở rừng khộp đạt 45-54% sản lượng gỗ tếch trồng ở rừng thuần chủng.
Kỹ thuật làm giàu rừng khộp bằng cây tếch
- Xác định mức thích nghi của cây tếch trong làm giàu rừng khộp
- Phương thức làm giàu rừng, thiết kế trồng và mật độ làm giàu rừng
- Giống tếch
- Dự đoán chu kỳ kinh doanh theo mức thích nghi và sản lượng gỗ tếch trong làm giàu rừng khộp
- Dự toán chi phí đầu tư và hiệu quả kinh tế
Mức độ thích nghi của gỗ tếch phụ thuộc vào 4 yếu tố dễ theo dõi trên đồng ruộng và cây chỉ thị. Các dạng điều kiện lập địa điển hình dựa trên 7 yếu tố chính cho 4 giai đoạn thích nghi của cây tếch trong rừng khộp bị suy thoái. Nếu trồng gỗ tếch để làm giàu rừng với mục tiêu tái lập hệ sinh thái rừng khộp thì có thể trồng ở một số vùng có khả năng thích ứng trung bình hoặc kém; Ở những mức độ thích nghi này, mặc dù gỗ tếch phát triển chậm hơn so với trồng thuần túy và kém hiệu quả kinh tế hơn nhưng về cơ bản nó vẫn tồn tại, phát triển và cuối cùng là tái sinh rừng.
N (cây/ha) theo mức độ thích ứng, mức độ mật độ rừng khộp và mức độ đá nổi. Hiệu quả kinh tế của cây tếch trong làm giàu rừng phụ thuộc vào mức độ thích nghi của cây tếch trong rừng khộp, với mức lãi suất hiện nay là 9,6% thì thu nhập hiện tại ròng (NPV) dao động từ triệu/ha/năm từ thích nghi tốt đến rất thích nghi.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Diện tích rừng khộp có khả năng làm giàu bằng cây tếch ở 3 cấp độ thích nghi (thích nghi cao, thích nghi tốt và thích ứng vừa) là 41.095 ha, chiếm 43,3% diện tích rừng khộp sản xuất trên địa bàn tỉnh Đăk Lăk. . Trong đó, diện tích ở 2 cấp độ thích ứng tiềm năng (thích nghi cao và thích nghi tốt) là 25.996 ha, chiếm 27,4% diện tích rừng khộp sản xuất bị suy thoái trên địa bàn tỉnh Đăk Lăk. Các tiêu chí kỹ thuật đã được xây dựng để làm giàu rừng khộp bằng cây tếch.
Để làm giàu rừng khộp bằng cây tếch, chúng ta cần chú ý những nội dung chính sau: (1) Xác định mức độ thích nghi của cây tếch ở rừng khộp; (2) Các phương pháp làm giàu rừng, thiết kế trồng rừng và mật độ làm giàu rừng; (3) Chẳng hạn như gỗ tếch; (4) Kỹ thuật trồng trọt; (5) Chăm sóc và phòng chống cháy rừng; (6) Dự đoán sản lượng mang tính chu kỳ; và (7) dự đoán chi phí đầu tư và hiệu quả kinh tế. Ứng dụng kết quả dự án khôi phục rừng tếch khộp ở mức độ thích ứng cao và thích nghi tốt.
DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ
Cường độ và thời điểm tỉa thưa ban đầu ở các đồn điền Tectona grandis ở Costa Rica: kết quả của một thử nghiệm tỉa thưa. Ứng dụng công nghệ tế bào thực vật để nhân giống nhanh cây rắn (Tectona grandis Linn. f.) in vitro”. Nghiên cứu một số đặc tính lâm sinh của rừng tếch (Tectona grandis Linn.F) trồng ở Kampong Cham-Campuchia.
Một số vấn đề trong lựa chọn địa điểm và sử dụng đất hiệu quả trong trồng cây tếch ở Việt Nam. Kỹ thuật trồng rừng thâm canh gỗ tếch (Tectona grandis L.) trên đất hoang nâu đỏ và đỏ vàng ở Tây Nguyên - Việt Nam, kết quả nghiên cứu Tiến sĩ - Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam, Nhà xuất bản Nông nghiệp, Hà Nội.
PHỤ LỤC
ĐIỀU TRA CÂY TẾCH
Số liệu sinh thái, vị trí và hiện trạng rừng khộp của 64 ô sinh thái (tiếp theo). Số liệu về các yếu tố trạng thái rừng trên 30 ô diễn giải ảnh theo 3 phương pháp lấy mẫu. Dữ liệu hệ số trạng thái rừng trên 30 ô diễn giải ảnh theo 3 phương pháp lấy mẫu (tiếp theo).
Dữ liệu về các yếu tố trạng thái rừng của 16 ô để đánh giá và giải đoán ảnh theo 3 phương pháp lấy mẫu ô. Dữ liệu hệ số trạng thái rừng trên 16 ô đánh giá khả năng diễn giải ảnh theo 3 phương pháp ô lấy mẫu (tiếp theo).
