Nghien ciiu Gia dinh va Gioi
So 6 - 2009
Suf dung bien phap tranh thai trong quan he tinh due trirac hon nhan cua thanh nien Ha Noi:
Thufc trang va cac yeu to tac dgng
Iran Thj Hong
Vien Gia dinh va Gidi
Tom tat: Tai Viet Nam hien nay, ty le nao hut thai trong vi thanh nien, thanh nien va nguy cd lay nhiem HIV cung cac benh lay truyen qua dUdng tinh due trong gidi tre c6 xu hudng ngay cang gia tang. Nguyen nhan nao dan de'n tinh trang tren? Diia tren so' lieu dieu tra site khoe thanh nien va vi thanh nien Ha Noi 2006, vdi nhiJng phan tich tUdng quan hai bien va phan tich da bie'n hoi qui logistic, bai viet cho biet chi khoang 1/3 thanh nien quan he tinh due trUdc hon nhan sit dung bien phap tranh thai trong tat ca cac Ian quan he tinh due. Thie'u hieu biet ve cac bien phap phdng tranh thai la mot trong nhiing nguyen nhan d i n de'n tinh trang khong sit dung bien phap tranh thai. Ngoai ra, quan he tinh due sdm (15-20 tudi), quan he vdi ngUdi yeu cung la ye'u to' lam han che viec sii dung bien phap tranh thai trong thanh nien.
TU khoa: Bien phap tranh thai; Quan he tinh due trUdc hdn nhan; Thanh nien; Nii thanh nien.
Ngay nay ngudi ta cd the quan sat tha'y nhung quan niem va hanh vi edi md han trong quan he nam nu d thanh nien ndi chung va nhdm thanh nien d cac thanh phd Idn ndi ridng, Hanh vi tinh dtic trudc hdn nhan la
mot trong nhung bieu hien cua xu the' nay. Viec quan he tinh due trong dieu kien thie'u hie'u biet va kinh nghiem phdng tranh thai cd the dan den nhung hau qua khong mong mudn. Dae biet ddi vdi thanh nien, dd la nhirng van de nhu nao thai trudc hon nhan va cac benh lien quan de'n dudng sinh san. Vay van de an toan tinh due trong quan he trudc hon nhan d thanh nien hien nay ra sao? Nhimg yeu td nao tac dgng den hien tugng nay? Tren eo sd phan tich sd lieu dieu tra sire khde thanh nien va vi thanh nien Ha Noi 2006, bai viet de cap den hanh vi sir dung bien phap phdng tranh thai trong quan he tinh due trudc hon nhan ciia thanh nien Ha Noi va cac yeu td anh hudng den hanh vi nay.
Dieu tra sire khde thanh nien va vi thanh nien Ha Noi do Vien Gia dinh va Gidi tien hanh nam 2006 vdi sd mSu 6363 vi thanh nien va thanh nien do tudi 15-24 tai 11 phudng, 5 xa, 4 ky tuc xa trudng dai hgc tai Ha Noi.
Ddi tugng tham gia tra Idi phdng van gdm vi thanh nien, thanh nien sinh sdng hoac trg tai phudng va sdng tai ky tuc xa. Bai viet chi lira chgn ddi tugng thanh nien (do tudi 18-20) de phan tich. Sd lugng thanh nien trong do tuoi nay la 4685 ngudi. Trong sd thanh nien nay, cd 6,5% (304 ngudi) cd quan he tinh due trudc hdn nhan tinh den thdi diem dieu tra nam 2006.
Day la mSu nghien ciru ciia bai vie't nay.
1. Thirc trang siir dung bien pliap tranh thai
Trong sd nhirng thanh nien cd quan he tinh due trudc hdn nhan, chi cd tren mot nira thanh nien sir dung bien phap tranh thai trong Ian quan he tinh diic Ian dau tien (54,8%). Nam gidi cd ty le sir dung bien phap tranh thai cao hen nir gidi (58,4% so vdi 37,7%). Phai chang vi nam gidi cd su chu dgng, tu nguyen trong quan he tinh due trudc hon nhan cao hon so vdi nir gidi nen hg cung chii dgng hon trong sir dung bien phap tranh thai.
Cd quan he tinh due vdi ai la mot trong nhirng yeu td quye't dinh viec sir diing bien phap tranh thai. Ddi vdi nam gidi, nhung ngudi cd quan he tinh due vdi ngudi ydu, ngudi da dinh hon cd ty le sir dung bien phap tranh thai tha'p hon nhdm cd quan he tinh due vdi ban be/ ngudi quen biet/ ngudi lam nghe mai dam (55,6% so vdi 81,5%). Sir khac biet nay d nir gidi la khong dang ke vi ty le nii gidi quan he tinh due trudc hdn nhan Ian dau vdi ngudi hg khong cd tinh cam it. Theo ly giai tir khia canh van hda ciia tac gia Tine Gammeltoft (1998), quan he tinh due xuat phat tir tinh yeu thudng
3 2 Nghien ciiru Gia dinh va Gidi. Quyen 19, so 6, tr. 30-42
khdng su dung bien phap tranh thai bdi lo ngai tinh ydu thuc su trd thanh tinh yeu vu Igi, tinh toan.
Ngoai trir nhirng ngudi sir diang bien phap tranh thai ngay trong Ian quan he tinh diac dau tien, cd 18,2% ngudi sir dung sau 1 thang cd quan he tinh due, 10,9% sir dung vao thdi diem tir 2 de'n 4 thang sau dd, 3,3%
sir dung sau nam thang trd len. Rat cd the sau thdi gian bdt phat tinh cam trong quan he tinh due, thanh nien chii y hon tdi boat dgng quan he tinh due an toan. Tuy nhien, dang lun y cd 13% khdng sir dung bat ky bien phap tranh thai nao trong qua trinh quan he tinh due trudc hdn nhan.
Tim hieu ve mire do sir dung bien phap tranh thai trong cac Ian quan he tinh due trudc hdn nhan, chi cd 35% thanh nien sii' dung bien phap tranh thai trong tat ca cac Ian quan he tinh due trudc hdn nhan. Cd 26,4% sir dung trong hau het cac Ian quan he tinh due. 20,1% chi sir dung bien phap tranh thai trong mot so Ian quan he. Nhirng sd lieu nay phan nao ly giai cho tinh trang mang thai trudc hdn nhan va mang thai ngoai y mudn cua khong it thanh nien hien nay.
Tim hieu ly do vi sao thanh nien khdng sii' dung bien phap tranh thai trong tat ca cac Ian quan he tinh due trudc hdn nhan, cd 11 ly do dugc dua ra cho thanh nien lira chbn. Hai ly do dugc phan Idn thanh nien lira chgn la (1) khong dinh quan he tinh due khi dd (45,7%) va (2) khdng mudn diing, trong dd ban than ngudi tra Idi khong mudn diing la 48,2%, ban tinh ciia ngudi tra Idi khong mudn diing la 16,8%. Ngoai ra, cd 12,2% ngudi khong sii' dung bien phap tranh thai do khong tin ban than/ ban tinh ciia minh cd the cd thai vao thdi didm quan he dd. Cd 8,1% cho rang viec sir dung bien phap tranh thai se lam giam cam giac thich thii. Cd 8,1% mong mudn cd thai. Cd 8,1% cam tha'y xa'u hd khi phai di mua bien phap tranh thai. Chi cd mot ty le nhd (2,5%) cho bie't khdng sir dung bien phap tranh thai do khdng biet each sii dung hoac do khdng bie't phai mua diing cu/
phuong tien tranh thai d dau.
Phan tich ly do khdng sir dung bien phap tranh thai theo gidi tinh ngudi tra Idi, ke't qua cho tha'y ve ly do "khong dinh quan he tinh due khi dd", nam gidi lira chgn nhieu hon nir gidi (49,4% so vdi 31,7%). Ly do "khdng mudn sir diing bien phap tranh thai khi quan he tinh due", cung gan vdi nam gidi nhieu hon. Cd 51,9% nam gidi cho bie't hg khdng diing bien phap
Bieu do 1. Ly do khong su dung bien phap tranh thai theo gidi tinh ngudi tra loi (%)
60 50 40 30 20 10
0 •
49,4 51.9
29 3
D N a m
Kliong dinh QHTD Khong muon sir khi do dung
Ban tinh khong muon sii dung
tranh thai do ban than khong mudn sir dung (ty le nir gidi la 34,1%). Cd 29,3% nir gidi cho bie't hg khdng dung bien phap tranh thai do ban tinh CLia hg (nam gidi) khdng mudn sir dung trong khi chi cd 13,5% nam gidi cho bie't hg khong sir dung bien phap tranh thai vi ban tinh cua hg (nii gidi) khdng mudn (Bieu dd 1). Ket qua nay phan anh rd su phu thudc ciia nir gidi trong viec sir dtang bien phap tranh thai khi quan he tinh due.
Ke't qua nghien ciiu tren tuong ddng vdi ket qua eiia nghien cun ve tinh trang nao pha thai trong thanh nien cua Tine Gammel Toft (1998). Phan nhieu thanh nien cho rang quan he tinh due de'n vdi hg ngSu nhien, khdng cd chii di'ch tir ban dau ma dd la ket qua nhirng giay phiit thang hoa ciia tinh yeu. Va vi tinh cha't ngSu nhien dd ndn thanh nien khdng chuan bi ca vd tinh than cung nhu phuong tien tranh thai phii hgp. Cac chuong trinh tinh due an toan cho thanh nien can chu y den diem nay de xay dimg chuong trinh dat hieu qua. Trong nhieu nam qua, cac chuong trinh ke hoach hda gia dinh (cung ca'p thdng tin ve cac bien phap phdng tranh thai) thudng loai nhimg thanh nien chua ket hdn ra khdi nhdm ddi tugng phd bien kien thirc.
Vi the, sir diing bien phap tranh thai trong quan he tinh due chua trd thanh mot thdi quen can thiet trong ddi sdng tinh diic ciia thanh nien.
Dang luu y ve mot ty le khdng nhd thanh nien, trong dd nam gidi chiem ty le cao ban (51,9%), khong sir dung bien phap tranh thai trong quan he
34 Nghien ciifu Gia dinh va Gi6i. Quyen 19, so 6, tr. 30-42
Bieu do 2. Bien phap tranh thai thanh nien sii dung trong Ian quan he tinh due dau tien (%)
9 0 8 0 7 0 6 0 5 0 4 0 30 - 2 0 1 0 0
80.1
R a o c a o s u
1 3 . 9
• 1
•
\ ' i c n I r a n h I h ;i i k h ii n c i\ p
7 .8
1 1
X II a I l i n h n g i i a i
7 . 2
1 1
T h u d c t r a n h ih d'l
1 .2
B i e n p h a p t n i y 0 n i h d n j ;
1 .2 T i ' n h n y a y a n
l o a n
tinh due la do khdng mudn sir dung. Vi sao thanh nien khdng mudn sir dung bien phap tranh thai? Cudc didu tra chua cung ca'p dugc nhirng thdng tin can thie't de ly giai cho dieu nay. Va'n de dat ra la khi thanh nien khdng mudn sir diing bien phap tranh thai lieu hg cd y thiie het dugc hau qua xa hoi ciia viec khong sir diing bien phap tranh thai. Va lieu hg da cd dii nhirng ky nang can thiet de ting phd vdi viec mang thai ngoai y mudn neu nd xay ra hay khong.
Cd su khac biet ve ly do khdng sir dung phuong tien tranh thai giira cac do tuoi cd quan he tinh due Ian dau. Nhdm thanh nien quan he tinh due trudc hon nhan d tudi 15-20 cd ty le khdng sir dung bien phap tranh thai vi tin rang khdng the mang thai cao hon nhdm thanh nien quan he tinh due d do tudi 21-24 (15% so vdi 6,5%). Trong khi dd, nhdm tudi 21-24 cd ty le khdng sir dung bien phap tranh thai vi khdng cd y dinh quan he tinh due khi dd cao hon nhdm tudi 15-20 (54,8% so vdi 40,9%). Ke't qua nay cho tha'y, stJ khac biet ve hieu bie't phdng tranh thai d cac do tudi 15-20 va do tudi Idn hon.
Trong sd nhiing ngudi cd sir dung bien phap tranh thai, phan Idn hg sit diing bao cao su, cac bien phap: xuat tinh ngoai, tinh ngay an toan, bien phap truyen thdng it dugc thanh nien sir dung (bie'u dd 2).
Ke't qua nay cho thay, nhiing thanh nien cd y thirc trong sir diing bien phap tranh thai cung la ngudi y thiic dugc hieu qua phdng tranh thai ciia
mdi bien phap. Nghien ciru ve tinh trang nao pha thai ciia vi thanh nien va thanh nien cua Tine Gammel Toft (1998) cho thay, phan Idn nhimg trudng hgp mang thai ngoai y mudn la do thanh nien khdng sir dung bien phap tranh thai khi quan he hoac ne'u cd, thudng sir dung nhiing bien phap: tinh ngay an toan, xua't tinh ngoai. Hien nay, nhd sir phat trien manh me cua cac phuong tien truyen thong dai chiing cung nhu cac chuong trinh truyen thdng cho thanh nidn, thdng tin ve cac bien phap tranh thai dac biet la bao cao su ngay cang trd nen phd bie'n va gan gui vdi thanh nien. Cd le hieu qua va tinh tien Igi cua bien phap tranh thai nay la mot trong nhirng ly do khie'n thanh nien lua chgn nd de phdng tranh thai cung nhu cac benh lay truyen qua dudng tinh due.
2. Cac yeu to tac dong den viec sur dung bien phap tranh thai Cac nghien cun ve tinh hinh nao hiit thai cua thanh nien da chi ra nhirng hau qua xa hoi ciia viec khdng sii dung bien phap tranh thai trong quan he tinh due trudc hdn nhan, nhu viec cd thai ngoai y mudn, van de siic khde va siic khde sinh san. Tuy nhidn, thitc trang khdng sir dung bien phap tranh thai van didn ra trong ddi sdng tinh due cua thanh nien. Van de dat ra la yeu to nao tac ddng de'n viec thanh nien khong sir dung bien phap tranh thai trong quan he tinh due? Bai viet se phan tich mo hinh da bien bang phuong trinh hdi qui phi tuyd'n tinh logistic ve cac yeu td tac ddng den viec sir dung bien phap tranh thai trong quan he tinh due trudc hon nhan ciia thanh nien de lam rd dieu nay. Phan tich nay cho phep xac dinh nhimg ye'u td thirc su cd anh hudng de'n viec sir dung bien phap tranh thai ciia thanh nien. Tuy nhien, trudc he't phan tich tuong quan hai bie'n, ba bie'n dugc tien hanh de xac dinh nhiing ye'u td cd kha nang anh hudng den bie'n sd phu thugc.
Cac bie'n ddc lap dugc xem xet khi phan tich ye'u td tac dgng tdi viec sir dung bien phap tranh thai gdm cd: gidi tinh cua thanh nien, trinh do hgc va'n, tudi quan he tinh due Ian dau, hieu bie't ve cac bien phap tranh thai, quan niem ve bao cao su, ddi tugng thanh nien cd quan he tinh due, mire do tham gia cac boat ddng lien quan de'n hdi nhap.
Bien phu thudc la: cd sir diing bien phap tranh thai trong tat ca cac Ian quan he tinh due cua thanh nien vdi ban tinh dau tidn (ma 0=kh6ng va
l=cd).
Phan tich tuong quan hai bie'n budc dau cho tha'y gidi tinh, do tuoi cd
36 Nghien ciru Gia dinh va Gidi. Quyen 19, so 6, tr. 30-42
Bieu do 3. Ty le sii dung bien phap tranh thai trong tat ca cac Ian quan he tinh due theo gidi tinh thanh nien va nhom tudi (%)
50 T 40 30 20 10 •
0
4.') .4
34 36.4
13.3
D 15-20 E 2 1 - 2 4
Nam NO
quan he tinh due Ian dau, trinh do hgc van ciia thanh nien cd lien quan tdi viec thanh nien sir dung bien phap tranh thai trong quan he tinh due trudc hdn nhan. Cu the, nam thanh nien cd ty le sir diing bien phap tranh thai thudng xuyen trong ta't ca cac Ian quan he tinh due vdi ngudi dau tidn cao han nii thanh nien (37,6% so vdi 22,6%).
Thanh nien cd quan he tinh dtic Ian dau khi 21-24 tudi sir dung bien phap tranh thai thudng xuyen cao hon nhdm thanh nien quan he tinh due khi 15-20 tudi (43,6% so vdi 30,6%). Do tudi quan he tinh diic Ian dau cd tac ddng tdi ty le sir dung bien phap tranh thai ciia ca nam thanh nien va nir thanh nien. Bie'u dd 3 cho thay d ca hai nhdm nam va nir, thanh nien quan he tinh due Ian dau d do tudi 21-24 cd ty le sir dung bien phap tranh thai trong ta't ca cac Ian quan he cao ban nhdm cd hanh vi nay d do tudi 15-20.
Phai chang d do tudi 21 trd len, ca nam va nir thanh nien deu y thiic hon ve hieu qua cung nhu Igi ich ciia viec sir diing bien phap tranh thai trong quan he tinh due. Ddng thdi, d do tudi Idn hon, hg cung cd nhieu kie'n thirc hon trong viec sir dung bien phap tranh thai so vdi do tudi dudi 20.
Nhdm thanh nidn cd trinh do hgc van trung cap - dai hgc va trung hgc phd thdng cd ty le sir dung bien phap tranh thai nhieu han ro ret nhdm thanh nien cd trinh do hgc van trung hgc co sd trd xudng. Ty le sir dung bien phap tranh thai trong tat ca cac Ian quan he vdi ban tinh dau tien ciia thanh nien theo nhdm trinh do hgc van tir cao den thap la: 38%; 38,4%;
17%. Tuy nhien, phan tich 3 bie'n cho tha'y trinh do hgc van chi tac ddng tdi viec sir diing bien phap tranh thai cua nir gidi. Ty le sir dung bien phap
tranh thai theo trinh do hgc van tii thap den cao cua nii thanh nien la: 0%;
26,1%; 35,3%.
Tim hieu mdi quan he giiia miic do tham gia cac boat ddng mang tinh hdi nhap va miic do sir dung bien phap tranh thai trong ta't ca cac Ian quan he tinh due cho tha'y, nhdm thanh nien tham gia d mire yeu (khong tham gia hoac chi tham gia mot boat dgng) cd ty le sir dung bien phap tranh thai tha'p hon nhdm thanh nien tham gia d miic do trung binh (tham gia 2-3 boat ddng) va manh (tham gia ca 4 boat ddng). Bdn boat ddng dd la: 1) Tham gia lien hoan hay tang/ nhan qua thiep nhan ngay Li tinh yeu vira qua; 2) Tang/ nhan qua hay di lien hoan vao dip Giang sinh vira qua; 3) To chirc sinh nhat; 4) Sir dung internet. Ty le tuong iing la: 20,5%; 38,9%;
35,8%. Tuy nhien, ke't qua kiem dinh thdng ke p>0,05 khdng cho phep khang dinh mdi quan he giira hai bie'n sd nay.
Viec quan he tinh due vdi ai cd anh hudng Idn tdi viec cd sir dung bien phap tranh thai hay khong. Nhung thanh nien cd ban tinh dau tien la ngudi yeu/ ngudi da dinh hdn cd ty le sir dung bien phap tranh thai trong ta't ca cac Ian quan he tinh due vdi ngudi nay tha'p hon nhdm thanh nien cd ban tinh dau tien la ban be/ ngudi mdi quen/ ngudi lam nghe mai dam (32,8%
so vdi 55,2%). Ty le sir diing bien phap tranh thai khi quan he tinh due vdi ngudi ydu, va/ chdng sap cudi thap thudng la do thanh nien khdng cd y dinh quan he tinh diic vao thdi diem dd. Hanh dgng dd xay ra la do sir bgt phat va khong kiem che dugc tinh cam ciia hai ngudi yeu nhau (Tine Gammel Toft, 1998, tr.67). Mat khac, cd the thanh nidn thudng cam tha'y an tam hon khi quan he tinh dtic vdi ngudi yeu nen hg it nghi de'n cac bien phap bao ve. Ngugc lai, thanh nien cd the chii ddng hon trong viec quan he tinh diic vdi ngudi la nen hg chu ddng hon trong viec chuan bi bien phap tranh thai va sSn sang sir dung de dam bao an toan trong quan he tinh due.
Nhdm thanh nidn bie't tir 6 bien phap tranh thai trd len trong so 10 bien phap dua ra (gdm: xuat tinh ngoai, tinh vdng kinh, thudc udng tranh thai, bao cao su, dat vdng, thudc tiem, cay dudi da/ dat thudc dudi da, cac loai kem/thudc dat am dao, thudc tranh thai khan ca'p, triet san) cd ty le sir dung bien phap tranh thai trong tat ca cac Ian quan he tinh due vdi ban tinh dau tien cao ban nhdm thanh nien bie't tir 5 bien phap trd xud'ng (37,9% so vdi 25%). Mdi lien he giira hai bie'n sd nay ggi ra rang phai chang viec thie'u hieu bie't ve cac bien phap phdng tranh thai khie'n thanh nien bi ban
3 8 Nghien curu Gia dinh va Gidi. Quyen 19, so 6, tr. 30-42
Bieu do 4. Ty le sir dung bien phap tranh thai thudng xuyen theo gidi tinh va so lugng cac bien phap tranh thai thanh nien bie't (%)
50 40 30 20 10 0
41
27.4 25.5
nO-5 bien phap 06-10 bien phap
Nam NO
che' trong viec sir dung cac bien phap nay khi quan he tinh diic. Bie't nhidu bien phap tranh thai lam tang kha nang sir dung bien phap tranh thai trong quan he tinh due trudc hon nhan ciia ca nam gidi va nir gidi (bieu dd 4).
Nhdm thanh nidn sir dung mang internet cd ty le diing bien phap tranh thai trong tat ca cac Ian quan he tinh due vdi ban tinh dau tien cao ban nhdm thanh nidn khdng sir dung internet (37,2% so vdi 17,6%). Cd the viec sir dung internet giiip thanh nien cd co hdi tiep can dugc vdi thdng tin ve each sir dung bien phap tranh thai, thdng tin ve hau qua xa hdi ciia viec khdng sir dung bien phap phdng tranh thai trong quan he tinh due. Va viec tiep can nhung thdng tin nay giiip thanh nien cd y thiic hon trong sir dung bao cao su khi quan he tinh due. Phan tich tac dgng cua viec sir dung mang internet tdi ty le su diing bien phap tranh thai theo gidi tinh thanh nien cho tha'y, ca nam thanh nien va nir thanh nien sir dijng mang internet ddu cd ty le sir dung bien phap tranh thai cao han nhdm khdng sir dung. Ty le ciia nam thanh nidn la 38,8% va 26,1%. Ty le cua nii thanh nien la 28,6% va 0%. Tuy nhien, ket qua kiem dinh thd'ng ke chi khang dinh mdi quan he giiia viec sir dung internet va miic do su dung bien phap tranh thai cua nii thanh nien.
Phan dudi day tim hieu mdi quan he giira quan niem ciia thanh nien ve bao cao su vdi viec sir dung bien phap tranh thai trong quan he tinh due trudc hdn nhan. Ci Viet Nam nhiJng van de lien quan den tinh due thudng duoc coi la dieu tham kin, it dugc ndi ra, dac biet ddi vdi nhdm ngudi chua
lap gia dinh. Mae dii cac bien phap phdng tranh thai ndi chung va bao cao su ndi rieng da dugc tuyen truyen rdng rai tren cac phuong tien thdng tin dai chiing song viec ndi ve bao cao su mot each cdng khai cung nhu viec nhin nhan nd don thuan la mot bien phap tranh thai vSn chua trd thanh mot net van hda.
Quan niem ciia thanh nien ve bao cao su dugc danh gia thong qua su ddng y hay khong ddng y ciia thanh nien ve 7 nhan dinh lien quan de'n bao cao su. Cac nhan dinh dd la: 1) Bie't nhidu ve bao cao su la bieu hien cua viec quan tam den chinh minh. 2) Ngudi phu nir cd the' lam ban trai khdng hai Idng neu cuong quyet bat anh ta dung bao cao su trong quan he tinh due. 3) Hdi ve bao cao su la khd khan vi nd khie'n ngudi khac nghi la ban sap sua cd quan he tinh due. 4) Sir dimg bao cao su chiing td ban khong tin tudng ban tinh. 5) Bao cao su chi thich hgp vdi tinh due ngSu nhien (khong gan vdi quan he lau dai) hoac vdi gai mai dam. 6) Bao cao su lam giam hung pha'n tinh due. 7) Mang bao cao su theo ngudi la bieu hien ciia hanh vi thieu dao dtic. Trong 7 nhan dinh tren, chi cd nhan dinh thir 1 iing hd cho viec sir dung bao cao su, 6 nhan dinh cdn lai cd xu hudng ngugc lai. Quan niem ciia thanh nien ve bao cao su dugc xac djnh thdng qua each tinh diem: thang diem 10 cho mdi nhan dinh iing hd sir dung bao cao su (ddng y vdi nhan dinh thii nha't hoac khong ddng y vdi 6 nhan dinh cdn lai), thang diem 0 cho mdi nhan dinh khdng iing hd viec sir dung bao cao su (khdng ddng y vdi nhan dinh thir nhat/ ddng y vdi nhiing nhan dinh cdn lai). Tdng hgp sd diem ciia 7 nhan dinh se cd sd diem tdng nhan dinh ve bao cao su. Diem so cang gan vdi 70 nghia la cang gan vdi xu hudng iing hg viec sir dung bao cao su. Diem sd cang gan vdi 0 thi cang theo xu hudng ngugc lai. Phan tich thuc trang sir dung bien phap tranh thai ciia thanh nien khi quan he tinh due trudc hon nhan cho tha'y da sd thanh nien sir dimg bao cao su khi quan he tinh due. Vi the', gia dinh dat ra la nhdm thanh nien cd xu hudng ung hg viec sir dung bao cao su cd ty le sir dung bien phap tranh thai trong quan he tinh diic cao hon nhdm cd xu hudng ngugc lai. Tuy nhien, ke't qua cho tha'y, nhdm thanh nien cd sd diem tir 36 trd len (cd quan niem thien ve viec iing hd sir dung bao cao su) cd ty le sir dung bien phap tranh thai cao hon khong dang ke so vdi nhdm cd sd diem tir 35 trd xudng (cd quan niem thien ve viec khong iing hg sir diing bao cao su) (36,8% so vdi 30,8%).
4 0 Nghien ciiru Gia dinh va Gidi. Quyen 19, so 6, tr. 30-42
Bieu do 5. Yeu td tac dong den miic do sit dung bien phap tranh thai trong tat ca cac Ian quan he tinh due vdi ban tinh dau tien ciia thanh men
Mifc y nghia thong ke: *p<0.1 **p<0,05 ***p<0,01
Srt lui.ing ciic BPTT bia't
>=6 bien phiip
m
<= 5 bien phap** C Z Z Z D O . 4 9 8 Do'i mong co qhid
Ban be/ Ngui<i la I
Dinh hfm/ngufti yeu** I 10.344 Sir dung mang internet
KhOing L
Co I — Do tuoi CO qhtd [in dSu
21-24 I —
= 1 1
D1
11.862
15-20** I .10.566 Trinh do hoc van
Trung cap - Dai hoc
m
THPT [ 11 ° ^ ^ THCS tro xurtng I 10.476 Gi<'ii ti'nh nguoi tra l(>i
Nu I l1
Nam* I 11.94
0.5 1.5 2 2.5
Ket qua phan tich tuong quan hai bie'n va ba bie'n cho thay cac bien so:
tudi quan he tinh due Ian dau, gidi tinh, trinh do hgc van, ddi tugng thanh nien cd quan he tinh due, viec sir dung internet, hieu biet ve bien phap tranh thai cd tac ddng tdi mire do sir d^ng bien phap tranh thai trong tat ca cac \in quan he tinh due ciia thanh nien. Tuy nhien, trong sd nhimg yeu td nay ye'u td nao thuc su cd anh hudng de'n mtic do sir dung bien phap tranh thai^ Dieu nay se phfin nao dugc lam rd qua phan tich mo hinh hoi qui phi
tuye'n ti'nh logistic. Phan nhdm cua cac bie'n sd doe lap va ke't qua phan tich ddi vdi md hinh day dii cac ye'u td dugc the hien tren bieu dd 2.7.
Trai vdi nhirng phan tich mo ta ban dau, ye'u td trinh do hgc van td ra khdng cd tac dgng dang ke de'n miic do sir dung bien phap tranh thai trong ta't ca cac Ian quan he tinh due.
Mdi quan he giua bie'n sd sir dung mang internet va miic do sir dung bien phap tranh thai the' hien nhu du doan ban dau, tire la ne'u thanh nien sir dung internet thi cd kha nang diing bien phap tranh thai cao hon nhdm khdng sir dung 1,8 Ian. Tuy nhien, anh hudng cua ye'u td nay khong manh.
Mot trong nhiing ly do cd the' la vi viec sir dung internet mang nghia rdng, chua phan anh chinh xac hoan toan y nghia ciia viec sir dung mang inter- net vdi viec tim hieu ve an toan tinh dtic va eac bien phap tranh thai trong quan he tinh diic.
Viec quan he tinh due vdi ai la ye'u to quan trgng quye't dinh viec sir dung bien phap tranh thai trong ta't ca eac Ian quan he tinh due. Nhirng ngudi cd quan he tinh due vdi ban tinh hoac ngudi yeu kha nang sii dung bien phap tranh thai thap hon 3 Ian so vdi nhirng ngudi cd quan he tinh due vdi ban be/ ngudi mdi quen, ngudi lam nghe mai dam. Tinh cam va su than thie't trong mdi quan he la co sd dd thanh nidn lira chgn hanh vi thich hgp trong quan he tinh due.
Nhiing thanh nien bie't nhieu bien phap tranh thai hon thi cd kha nang sir dung bien phap tranh thai trong quan he tinh diic cao hon nhirng ngudi bie't it bien phap tranh thai. Cu the, nhirng thanh nien bie't tir 6 bien phap tranh thai trd len cd kha nang sir diing bien phap tranh thai trong ta't ea cac Ian quan he tinh due cao ban 2 Ian so vdi nhung thanh nien bie't tir 5 bien phap tranh thai trd xud'ng. Cd the viec bie't nhieu bien phap tranh thai giiip thanh nien cd nhieu co hoi hon trong lira chgn bien phap tranh thai phii hgp vdi ban than va vdi ban tinh.
Do tudi quan he tinh due Ian dau tien cung la yeu td tac dgng manh de'n vide sir dung bien phap trong tat ca cac Ian quan he tinh due. Thanh nien cd quan he tinh due d do tudi 21-24 cd kha nang sir dung bien phap tranh thai cao hon 2 lan nhdm thanh nien cd hanh vi nay d do tudi 15-20.
Nam thanh nien cd kha nang sir dung bien phap tranh thai trong ta't ca cac lan quan he tinh due cao hon nir thanh nien 1,9 lan. Tinh chu ddng hon
42 Nghien cihj Gia dinh va Gidi. Quyen 19, so 6, tr. 30-42
trong quan he tinh due ciia nam gidi so vdi nir gidi la mot trong nhirng nhan td tac ddng den mdi quan he nay.
Nhu vay, ngudi cd quan he tinh due trudc hdn nhan la nam hay nir, cd quan he tinh due vdi ai, vao do tudi nao, mire do biet cac bien phap tranh thai la nhiing ye'u td cd anh hudng tdi kha nang sir dung bien phap tranh thai trong ta't ca cac lan quan he tinh due ciia thanh nien. Khdng cd bang chiing cho mdi lien he giira trinh do hgc va'n va tie'p can vdi internet vdi viec sir diing bien phap tranh thai cua thanh nien.
Ket luan
Hien nay, quan he tinh due trudc hdn nhan d thanh nien cd xu hudng ngay cang gia tang. Trong khi dd, ty le thanh nien sir dung bien phap tranh thai khi quan he tinh due trudc hon nhan khong cao, dac biet trong nhirng ngudi cd quan he tinh diic vdi ngudi yeu. Viec dinh hudng hanh vi tinh due an toan cho thanh nien vi vay la he't siic quan trgng va can thie't. Ke't qua nghien ciiu ve ye'u td tac dgng den viec sir dung bien phap phdng tranh thai ggi ra rang, cac chuong trinh truyen thong can chii y hon de'n ddi tugng nam thanh nien. Hg thudng la ngudi chii ddng hon nir gidi trong quan he tinh diic trudc hdn nhan. Ddng thdi, hg cung thudng la ngudi chit ddng hon trong viec cd mudn sir dung bien phap tranh thai hay khong.
Ben canh dd, truydn thdng ve bien phap phdng tranh thai ndi ridng va quan he tinh due an toan ndi chung can tie'p tuc trie'n khai va thu hiit sir quan tam ciia nhdm vi thanh nidn va thanh nien do tudi 15-20. Ly do la thanh nien quan he tinh diic d do tudi nay it sir dung bien phap tranh thai hon nhirng ngudi cd quan he tinh due d do tudi 21-24. Didu quan trgng d day la can nang cao nhan thiic va cung cap kie'n thtic ve tinh dtae an toan cho cac nhdm thanh nien ndi chung, vi ket qua nghien ciiu cho thay hieu bie't ve bien phap tranh thai cao thi kha nang sir diing bien phap tranh thai cang Idn.B
Tai lieu tham khao
Tine Gammel Toft. NguySn Minh Thang (1998). Tinh yeu cua chung em khong gidi han, NXB Thanh nien. Ha Noi.
