wiyisM isttia sma WJCiyLUi^NVApAUTRANHTHTifrtMn ^
HOANG SA VA T R I / O N G SA CUA VIET NAM:
KHAO SAT TUTTaUEU LICH stjf VA LUAT PHAP QUOC TE
n
TH m^y trdm nam nay, hai q u ^ ddo Hodng Sa vd Tn^cfng Sa da Id m$t bo phdn trong todn ven lanh thd Vi^t Nam. Hien nay, mdt sd nifdrc Idng gigng ding ngu y^u sdch chu quygn ddi vd^i b0 phdn lanh thd ndy cua ntfdc ta. Hdn nUa,cac vu vi^c xdm pham chu quygn d6i vdi hai qudn dao ndy ngdy cdng gia tang.
Song dtitii goc dp tich suf vd ludt phap qudc te, chu quygn cua Viet Nam vdi hai qudn dao nay Id ro rdng, khdng the bac b6.
• TRAN DlTC L I I : M Vien Nghien ciru Phdt hgc Viet Nam
1. Chu quyen cua Vift Nam doi v(ii hai qu4n dao Hodng Sa va Tru-tmg Sa den cu6i the ky XIX
Tii xa xua, ngudi Vigt Nam da bidt ddn hai qudn dao Hodng Sa vd Trudng Sa vdi cdi tgn Id Bai Cit Ving hay Cdn Vin^'\ Qudn ddo cd khodng ban 130 ddo ldn, nhd. Dd Id nhiing ddo dd, cdn dun, bdi can ndi tren mdt bign hodc liic ndi Idc chim theo mpc nudc thiiy trigu lgn xudng hdng ngay. Ndm 1686, ban dd Thidn
Nam Td chi Id dd thuttong Hdng Dtrc bin dd hay Toan tip An Nam Id trong sdch Thiin ba ban do da xdc dinh Hodng Sa vd Trudng Sa Id vung bien, qudn dao thupc lanh thd Viet Nam.
Ban dd do Do Bd soan ve vao giira thd ky XVII, '•' Theo cac nguon tai lieu lich su, b&n A6 dia ly c6 Viet Nam ghi nhan ngay xua Hoang Sa mang ten BJU C4t Vdng hay Cfin Viai% duac diing d§ chi chung cho quSn dio Hoang Sa, TruemgSa - tyc gpi la V^nlJTnitagSa.
Vgn 1^ Hodng Sa: nie la quan dao Tnrong Sa, quan dao Hoang Sa cua Viet Nam; ca hai quan ddo la bp phan lanh thd Viet Nam tir dau thg k^ XVII cho den ngay nay. Vi co vo so hon dao, hon da, c6n diin, bai can liic n6i luc chim theo mirc nirox; thuy trien len xu6ng nen s6 lupng dao tuy theo each dem, khoteg hon 130 dao 16n nh6. Theo nhu tac gia thi ca hai quSn dao co khoing 130-200 dao lon nho.
LfLUAN CHfNH TRI-So 5/2013
^ J nitM PAN GlAO DUC Vi LUAN VA B A U TRANH TU TOO.i
trong lai chii giii ben tren bin d6 c6 n6i ro vi$c khai thic Bai Cit Ving ciia chua NguySn nhu sau: Giua bien co mpt dii c4t dJi, gcji 14 Bai C4t Ving, dii do 400 d?im, rpng 20 dam, dung dvmg giua bign, tCi cua biSn D?i Chi6m dgn cira Sa Vinh. M6i lin c6 gi6 Tay Nam thi thuong thuyin cic nu6c di ft phia trong tr6i d^t & d^y;
c6 gi6 D6ng Bic thi thuang thuygn chjy b ngoii cung troi dat b diy, diu cung chtt dbi hft ci, hing hba thi diu di nai db. Hp Nguygn mbi nim vio thing cudi mua dbng dua 18 chigc diuyen dgn liy hing hba, dupc phin nhigu li ving bac, tign te, sung dan. Tu cua D^ Chigm vuat bign dgn diy thi phai rapt ngiy rufti. Tii ciia Sa Ky dgn day thi phii mbt ngiy ruoi...'"'.
Nim 1687, quan dip Hoing Sa (Paracel), vbi tgn goi Babcos de Chapar oude Pulls Seir, tuc li Bii di ngim nim trong Vinh Cochinchine (Golfe de la Cochin Chine), phan plua Dbng Bic cua ban db khu vuc Dbng Nam A do Jean-Bap- aste Nolin (1657-1708) vexong nim 1687 di xic dinh Hoing Sa li quan dao thupc linh thb vi li dia ly hien nhien ciia Viet Nam, mi Viet Nam di thtrc thi quyen chii quyen ciia minh.
Thai chua Nguygn Phiic Chu, vip nim 1711, Chiia ra Chieu du, sai cic quan van vb, thign vin dia ly hbi hop quoc su vi sai do ve quan dio Van ly Truong Sa, chinh thiic xic lip vung bien dao Truong Sa va Hoing Sa vao dia ly Viet Nam"'.
Ti: nim 1753, cb tu lieu di xic djnh rb ring ring Trung Quoc khong cb y thuc va y nigm chu quygn cua hp tai quan dio Hoing Sa vi
'"' Nam 1686 (nam Chlnh Hoa thii 7) doi L6 Hy Tong, D6 Ba bien soan va ve Thien Nam Tii chi 10 d6 thu trong H6ng Dire ban dO hay Toan tap An Nam lp uong sach Thien ha ban 46. TJm ban M trong ThiSn Nam tir chi lg &6 thu dui^ ve theo but phip duong thoi v6i loi chu thich Hoang Sa, Truong Sa la thugc dja ly lanh thd Viet Nam, Ban dd Viet Nam the ky XVII.
Trubng Sa, mi hg nhin nhan Vigt Nam li qugc gia cb chii quygn trgn hai quin dio nay.
Nim 1776, Hoing Sa (Bai Cit Ving) trong bin db ciia sich Phii biin tap life, do Lg Quy Dbn soan vg, Hoing Sa li mbt phin lanh thti dupc vg trgn bin db thuOc Vigt Nara.
Hping Sa duoc ghi chgp trong Ijch trigu hiin chuong loai chlciia nhi sir hpc Phan Huy Chti vbi tgn Bii Cit Ving An Vinh, vi thupc xa An Vinh, huygn Binh Duong (ttic huyen Binh Son), phil Tu Nghia, trin Quing Ngai (nayli tinh Quing Ngii). Sich vigt nhu sau: "XiAn Vinh, huygn Binh Duong b gin hign. Ngoii bign, phia Dbng Bic cb dio Hoing Sa nhigu niii linh tinh, dgn hon 130 ngpn nui. Di tir niii chinh ra bign, tire sang cac dao khic ubc chimg mpt vii ngay hoic mbt vii trong canh. Trgn niii cb suoi nubc nggt. Trong dio cb bil cit ving, dii ttbc 30 dim, hing phing rgng rii... Cac dbi chiia Nguygn dit dpi Hping Sa 70 nguai, ngubi ling An Vinh, thay phign nhau di lay hii vat.
Hing nim, cii dgn thing 3, khi nhin duoc lenh sai di, phii dem du 6 thing luong, cho 5 chigc thuygn nhb ra bign, 3 ngiy 3 dgm mbi dgn dao iy (tiic Hoing Sa)... Dgn thing 8 thi dbi iy Iji vg, vio cua Yeu Mon (tire cua Thuin An) dgn thinh Phu Xuin, dua nbp)'^'.
Dai Afani Nhit thdng toin dd li bin db Viet Nam tir nim 1834-1840, bao gbm cic quan dio Hping Sa vi Truang Sa (tire V ^ ly Tmong Sa) xic dinh vbi lbi chii thich bgn trgn bin db c6 ghi hai tgn: "WoangSa"vi 'Van ly Trudng Sa' thugc linh thb Viet Nam.
Dgn dau thg ky XVII, chiia Nguygn da cho khao sit vi tb chirc khai thac trgn cic dao cia Hoing Sa vi Trubng Sa. Sau db, chiia Nguygn cho lip Hii dbi Hoing Sa vi Dbi Bic Hii vbi nhiemvuradbngbhaiquandioHoingSavi
L Y L U A N CHfNH TR|-So 5/2013
13
Trutog Sa m6l nam 8 thang di khai th^c c^c ngudn lgi hdi san nhu d ^ h ci, thu lupm sdn v^t cua dao hoSc nhimg skn vat lay dug^ tu nhung con tau bi ddm...
Nam 1816, vua Gia Long'*"' cho quan ra do thuy trinh de xac dinh dia ly hai quSn ddo va thvc thi chu quyen doi v(M hai quSn ddo ndy.
Sykien nay dupc DeiiNam thvel{ic chinb bidn ghi lai nhu sau: "Ndm Binh Ty, ndm thii 15 doi Vua Gia Long, tiic nam 1816, ra lenh cho luc lupng hdi quan va Ddi Hoang Sa dd bp len qudn ddo Hoang Sa de thanh tra va khdm xit thuy trinh".
Ndm 1835, vua Minh Menh'""' cho xdy d^n, d$t bia da, d6ng cpc vd trdng cdy. Dpi Hoang Sa va dOi Bdc Hdi dupc trao nhifi'u nhiem vu hon: khai thac, tuan tifiu, thu thue dan tren ddo va lam nhiem vu bien phong bao ve hai qudn dao. Hai ddi ndy tiep tuc hoat dpng cho din khi ngudi Phap co mdt 6 Ddng Duong. D^n nam 1847-1848, quan ly hdnh chinh cac dao dupc duy tri nhdm giup da cdc cupc hdi trinh va ciing d^ thu thui ciia ngu dan trong vung. Sir kien ndy dupc Dai Nam thuc luc ghi ro: nam Minh Menh thii 16 (tiic ndm 1835) sai Cai dpi thuy qudn Pham Van Nguyen dua Iinh thp xay cdt mieu tai ddo Hodng Sa; ve chuyen mon do
'•"' Quoc Sur quan Tneu Nguyen, Dai Nam Thirc luc Chinh bien d§ nhdt ky, quyen 50 Yiec nay, mgt so tir Ii?u phucmg Tay xac dmh ve Hodng Sa thupc Vi^l Nam, Tap chi The Jour- nal of the Asiatic Society of Bengah "Noteon thegeography of Cochinchina by the Right Rev, Jean Louis, Bishop of Isauropolis. Vic. Apost. Of Cochin China " nguyen van bang Anh ngu xac nhan nhu sau:
"Pracei or Paracels (Con vdng). Although this kind of archipelago presents nothing bul rocks and great depths which promises more inconveniences than advantages, the king Gia Long thought he had increased his dominions by this sorry addition In 1816, he went with solennity to plant his flag and take formal possession of these rocks, which it is not likely anybody will dispute with him". Vol.VI, pp,745.
BO Cong (tiic la Bp Xdy dung), nhu trong Khim Dinh D0 Nam hqi diin sale chu hiit chi tieft mi§u thugc loai ndo, mdy gian; kich thudc binh phong, trdng cdy nhu th^ ndo... So sdnh hai tu lieu thupc hai ngufin kllm chiing cho nhau, giiip thdy dupc dp chinh xac cua cdc tu lieu lifin quan din qudn ddo Hodng Sa thupc Idnh thd Viet Nam.
Ndm 1838, bdn dd trong An Nam Dai qudc hqa dddo Gidm muc Taberd (Tabula) soan, cd ve mpt goc qudn ddo Hoang Sa (ria phia phdi ban dd} va chu thich bdng ddng chu La tinh:
Paracel sen Catvang udn cong theo lanh thd Viet Nam.
Sdch Dai Nam thuc luc (gdm Ti^n bien vd Chinh bien), b6 sach thudc phan "Tidn bien"
chep vd thoi cac chua Nguyin, gdm 13 quyin, bdt dau fu Thai Td Gia Du Hoang di (tiic Nguyen Hoang) ndm Mdu Ngp ddi Le Chinh Tri thii nhat, tiic nam 1558, d^n Due Tdng Hiiu Thudn Hodng de vdo ndm Dinh Ddu ddi Ld Canh Hung thir38 (tiic ndm 1777). Phan "Chlnh bien" chep cac su viec theo thii tu tung ngdy, kd tii vua Gia Long ddn vua Ddng BChdnh. Nhung tu lieu su lieu lien quan den quan dao Hoang Sa va Trudng Sa gdm mpt van ban thupc fJai Nam Thue lue chinh bien ky thii nhat (ddl Gia Long) va 4 van bdn thupc "Chinh bien" ky thii 2 (ddi Minh Menh). Cdc tdi lieu nay Iiic dau dupc vua dich than phe duyet bdng muc son
'••••' Qu6c Sii quan Trigu Nguyen, Kham Dmh Dai Nam hoi diin si/iexac nhan: vao nam Minh Menh thu 16, tiic nam 1835 tau chuan xay mgt gian mieu tai Hoang Sa, Qu^ng Ngai (theo the chS mai gach]. Vj tri tai phia tay nam go Bach Sa, phia trai xay bia gach cao 1 xich 5 thon = 0,705 met; be mat 1 xich 2 thon = 0,564 met, tnrcrc xay binh phong; phia trai, phai, d i n g sau d^u trong cac loai cay nham xac dinh chu quygn a Hoang Sa va Trucmg Sa la cua Viet Nam.
LYLUAN CHfNH TRI-So 5/2013
WL
D l i N S A N GIAO DUC Vi LUAN VA C A U T R A N H T U I u u n u(ggi li Chau phe) nen gpi chung li "Chiu bin", r61 du(?c sao lim 3 bin, trong d6 c6 mOt bin giM cho QuSc sii quin lim sil li^u. Sau khi vl vua duong nhifm mat, cic s i thin thuOc co quan QuSc sil quin dya vio tii ll$u "Chiu hin" di sogn thinh sii Viit Nam. Diy li til lifu chlnh xic nhit c6 du(;ic va cdn c6 thi tham khio lgi tCr
"Chiu bin" di khing djnh ring: quin dio Hoing Sa vi TnroTig Sa da li mgt bO phin trong toin v?n lanh thd cua Vift Nam.
Sich Dai Nam thtic Itic din bien li chinh su Vift Nam ghi chf p vf cic sv kifn xiy ra tti thSi chiia Nguyfn Hoing dfn Nguyfn PhOc Thuin (1558-1777), di khing dinh: quin dio Hoing Sa thugc dia phan tinh Quing Ngii. Quyfn 10 cua hg sii niy ghi chep vf An Vinh Hoing Sa nhu sau: "Ngoii bifn xi An Vinh, huyfn Binh Son, tinh Quing Ngii co hon 100 c6n cit... chieu dii keo dii khong biet toi miy ngin dim, tuc ggi li Van ly Hoing Sa chau... Hoi quoc so diu trif u Nguyf n dit dgi Hoing Sa ggm 70 nguoi liy din xi An Vinh sung vio, hing nam cii den thing ba cuoi thuyf n ra dio, ba dem thi toi noi".
Trong Phu bien tap he ghi chep vf dio Hoang Sa vol nhiing chiing cii lich sii khing dinh Vift Nam di thuc thi chil quyfn dfii vm hai quan dao Hoing Sa vi Trudng Sa tu rit som.
Phu bien t^p liic li cuSn sich do Le Quy Don (1726 -1784) - nhi bic hgc Vift Nara bien sogn nim 1776. Le Quy Don mo ti t^ my tinh hinh dia ly, tii nguyen b Hoing Sa vi Truong Sa cung nhu cong viec khai thic cua chiia Nguyf n doi vol hai quan dio niy°i. Sich vift: Phu Quing Ngii, b ngoii cila bif n xa An VTnh, huyfn Bmh Son c6 mii ggi la cii lao Re, rgng hon 30 dim, ttuoc CO phuong Tii Chinh, din cu ttSng diu ra bifn bfin canh thi dfn; phia ngoii nua lgi co dio Dgi Truong Sa, truoc kia co nhifu hii vit vi nhiing hoa vit cua tiu, lip dgi Hging Sa df lay.
di ba ngiy df m thi mdi dfn, li chfi gin Bic Hii..
Phu Quing Ngai, huyfn Binh Son co xa An Vinh, b gin hiin, ngoii bifn vf phia Dfing Bic ci nhifu cu lao, cic mii Unh tinh ban 130 nggn, cich nhau bing bifn, tir hfin niy sang hfin Ma hoic di mfit ngiy hoic vai canh thi dfn. Tren mil cfi chfi cfi sufii nufic nggt. Trong dio cfi bii cit ving, dii ufic hon 30 dim, bing phing rgng lon, nufic trong suSt diy. Tren dio cfi vfi s5 yfn sio, cic thii chun cfi hing nghm, hing vgn, thiy ngufii thi dgu vfing qugnh khfing ttinh. Tren bSi vit lg rit nhifu. (3c vin thi cfi Sc tai voi to nhu chifc chifu, bung cfi hgt to bing diu ngfin tay, sic due, khong nhu nggc trai, cai vfi co thf dio lim tim bii dugc, lgi cfi thf nimg vfii xiy nhi;
cfi Sc xi cir, df khim dfi dung; lai cfi fie huong.
Cic thii oc dfu cfi thf mufii vi niu in dugc. Dfi moi thi rat lon. Cfi con hii ba, tuc ggi li tting bSng, gifing dfii mfii nhung nhg hon, vo mfing cfi thf kham dfi dimg, tning bing diu ngfin tay cii, muSi in dugc. Cfi hii sim tuc ggi la con dft dgt, boi lfii 6 hfn bii, liy vf dung vfii xit qua, bi rugt phoi khfi, liic in thi ngim nufic cua dfing, ego sgch di, niu vfii tom vi thit lgn cing tSt.
Cic thuyf n ngogi phien bi bio thufing dau fi dio niy. Tnrfic hg Nguyf n dit dfii Hging Sa 70 suit, lay nguoi xi An Vinh sung vio, cit phiin moi nim cii thing ba nhgn giay sai di, mang luong du in siu thing, di bing nim chifc thuyf n cau nhfi, ra bif n ba ngiy ba df m thi dfn dio iy. 6 diy tha hS bit chun bit ca ma in. Lay dugc hfia vgt cilg tiu nhu li guom ngua, hoa bgc, tifn bac, vong sii, dfi chifn, cung li kiem lugm vfi dfii mfii, vo hii ba, hii sim, hgt fie vin rat nhieu. DSn ky thing tim thi ve, vig cua Eo, den thinh Phu Xuin df nop, can vi dinh hgng xong moi cho dem bin rifng cic thii Sc vin, hii ba, hii sim, rfii linh bing trfi vf. Lugm dugc nhifu It khfing nhit dinh.
LV LUAN CHlNH TRI-So 5/2013
M
cung CO khi vi nguoi khong. T61 da xem sfi cua cai dpi cu Id Thuyen Diic Hau bien rdng: ndm Nhdm Ngp iugm dugc 30 h6t bac; ndm Gidp Than lugm dupc 5.100 cdn thiefc; nam At Dgu dupe 126 hdt bac, tiJc ndm K^ Siiu d^n ndm Qu^
Ty nam ndm dy m6i ndm chi dupc mdy tdm d6i m6l, hdi ba. Ciing co ndm dupc thi^c khdi, bdt sti vd hai khau sung d6ng ma th6i.
Hp Nguygn lai ddt d^i Bdc Hdi, khong dinh bao nhieu suat, hodc nguoi thon Thii Chinh 6 Binh Thuan, ho^c ngudi xd Cdnh Duong, ai tinh nguyen di thi cdp gidy sai di, mi^n cho ti^'n SUU vd cdc tien tudn d6, cho di thuyen cau nh6 ra cdc xii Bdc Hdi, cii lao Con Lon vd cdc ddo d Hd Tien, tim lupm vgt cua tdu va cdc thii ddi m6i, hdi ba, bdo ngu, hdi sdm, cijng sai cai dpi Hodng Sa kiem qudn. Chdng qua la Idy cdc thii hai vdt, con vdng bac ciia quy it khi lay dugc.
Sdch Dai Nam nhat thdng cbi, quyin 6, ghi ch6p v^ tinh Qudng Ngdi co doan viet: Ddo Hoang Sa a phia Dong cii lao Re (dao Ly Son) huyen Binh Son. Tii bo bien Sa Ky di thuyen ra, thuan gio thi dp ba bfin ngdy dem co the d^n nd. Co din ban 130 ddo nho cdch nhau hoac mot ngay duong hodc mdy trong canh. Trong ddo CO bdi cdt vdng, lien tigp keo dai khong bi^t hang mdy ngan ddm, bdng phdng, rfing rdi, tuc gpi la "Van ly Truang Sa", nufic rdt trong, tren bai cfi gieng nuoc ngpt, chim bien tu tap khfing biit CO man ndo. San vat nhic'u fie hoa, hai sdm, doi moi, vich... Hfii ddu bdn tri^u co ddt dfii Hodng Sa, co 70 ngiroi, lay ddn xd An Vinh sung vdo hdng nam, cu thdng 3 Id ra biin tim kiem hdi vdt, den thdng 8 mang v^ ciia bi^n Tu Hiin M nfip, lai dat dpi Bdc Hdi, do dpi Hoang Sa kl§m quan, de di Idy hdi v^t cua cdc ddo. Ddu doi Gia Long, phong theo le cu dat dpi Hodng Sa. Ddu doi Minh Menh, thuong sai ngufii di thuygn cfing d^n ddy thdm do duong bien.
Ndm Minh Mgnh thii 16, sai thuygn cong chg ggch da dgn xdy dgn, dung bia dd fiphia td dgn dg ghi ddu vd tra hot cdc thti cdy fi ba mat td, huu vd sau. Binh phu ddp ngn migu ddo dugc Id dfing va gang sdt cfi dgn hon 2.000 cdn.
Qua day, cho thdy vigc khai thdc hai qudn ddo Hodng Sa va Truong Sa ciia Dpi Hodng Sa vd Dpi Bdc Hdi keo ddi tu thg ky XVII sang den cuoi the ky XVIIL Hoat dpng cua hai dpi nay dugc td chuc CO he thfing, mfii ndm ra ddo ldm cong vu 8 thdng. Cdc thu^ thu do trigu dinh tuygn dung, huong bfing lpc ciia trigu dinh.
Nhung hoat dpng nay keo ddi sufit 300 ndm khfing cfi mpt loi phdn doi ndo ciia Trung Hoa va cdc quoc gia khdc thoi dfi. Nhd Nguygn cung y thlic dugc trdch nhiem quoc tg ciia minh tir thoi do va cho trfing cdy tren cac ddo de cdc thuyen be khfii hi ddm va mdc can va cung nhdm xdc dinh chu quygn ciia Viet Nam tren hai qudn ddo. Rfi rang day la nhung hanh dpng thuc thi, hanh xu chii quygn cua mpt qufic gia tren Idnh tho cua minh.
Nhu vdy, chii quygn ctia Viet Nam da dupc thuc hien: chii quygn lich subdt ngufin tuviec sti dung vd chiem huu lau doi mfit lanh thfi vo chu dufii thoi cdc Chiia Nguygn, thgk^XVII vaXVIlI;
chii quyen bdt nguon tu su chinh thiic chiem hiiu va thuc thi chii quygn mpt each lien tuc, hfia binh, dufii thoi cdc vua nhd Nguyen thg ky XIX, khfing hi nufifc khdc phan dfii vdo thoi diem tuyen bo va thuc thi chu quygn ciia Viet Nam.
2. Chu quyen cua Vift Nam doi vol hai quktt dao Hoang Sa va TrirJmg Sa giai do^n t i r c u ^ i t h e k y X I X
Ndm 1920, Cfing ty Mitsui Busan Kaisha ciia Nhdt Bdn xin phep Phdp khai thdc quan ddo Hodng Sa, nhung Phdp dd tir chfii. Tii do, Phdp dd kigm sodt quan thue va thiet lap tuan tigu
LfLUAN CHfNH TRj-So 5/2013
n
D | £ N D A N GIAO DUC Vi LUAN VA eAU T R A N H T U • u u n utren dio df quin ly, bio vf dio. Ngiy 8-3-1921, Toin quyfn DSng Duong tuyin bfi hai quin dio Hoing Sa vi Trufing Sa li linh thfi cua Dfing Duong thufic Phip.
Nim 1925, Toin quyfn Dfing Duong di xiic tifn chuong trinh nghien ciiu khoa hgc tgi vung bif n quin dio Hoing Sa vi Trufing Sa do Tifn si A.Krempf, Giim dSc Vifn Hii duong hgc Nha Trang tS chiic thyc hifn tren tiu lufii kio De Lanessan. Thing 7-1927, Vifn Hii duong hgc Nha Trang tifp tyc tifn hinh nhung thi nghifm khga hgc tren cic dig thufic quin dio Hoing Sa va Truong Sa.
Nim 1932, Phip sip nhip Hoing Sa vio tinh Thua Thien. Chlnh quyin Dfing Duong thugc Phip di tif n hinh nghien ciiu khi tugng vi dit tram khi tugng tren dao Phii Lam mang sS hifu 48859 va mfit tram khi tugng tren dio Hoang Sa mang sfi hieu 48860 df xic dinh khi hiu, thuy ttinh vi tifn hinh do ve bin do.
Nim 1933, quin dio Trufing Sa dugc sip nhap vao tinh Ba Ria.
Nim 1938, Phip cho dgt bia di, xiy hii dang, dai khi tugng vi dua dgi bien phfing nguoi Viet ra df bio vf quan dio Hoing Sa vi tai khing dinh chu quyfn cua Viet Nam dfii vfii hai quan dao Hoing Sa vi Truong Sa. Do viy, ngiy 30-3-1938, vua Bio Dai di ra dao du tich quan dao Hoing Sa khfii dig hgt tinh Nam Ngii vi nhip vao tinh Thua Thien. Dgo du ghi: Cic cil lao Hoing Sa thufic vf chii quyfn nubc Nam da lau doi va dufii cic tien trif u, cic cu lao iy thufic vf dia hat tinh Nam Ngii. Nay nhgp cic cil lag Hoang Sa vao dja hgt tinh Thua Thien.
Dfn ngiy 15-6-1938, Toin quyfn Dfing Duong Brevie ky va ban hinh nghi dinh thinh lap mgt dai ly hinh chinh tren quin dio Hoing Sa thugc chti quyfn Vift Nam.
Tu nim 1939 - 1945, Chlnh phu DSng Duong thugc Phap vi Trif u dmh Huf di thift lip don vj dfin ttii tren quin dio Hoing Sa, lim nhiem vv bio vf vi quin ly quin dio.
Tu nim 1946 -1950, sau Tuyen bS Cairo vi Tuyin bd Pfitxdam, Phip tifp tuc giii quin Phip - Vift tfii dfin tni fi hai quin dio Hoing Sa vi Trufing Sa.
Khi thinh lip Chinh phu Bio Dai, Chmh phu Phip di chinh thiic chuyfn giao quyfn kifm soit quin dio Hoing Sa vi Trufing Sg cho Vift Ngm.
Ngiy 6-9-1951, tgi Hgi nghi San Francisco, Bg trufing Ngoai giag ciia Chinh phii Bio Dai di tuyen bfi ring, ci quin dio Hoing Sa vi Truong Sa dfu thufic linh tho Vift Nam, va khfing gip phai khing nghi hay bio luu nio tii 51 nufic tham du hgi nghi. Tuyen bS nay da khing dinh vf mat phip ly vi lich sii li quan dio Hoing Sa vi Trufing Sa thufic chii quyfn ciia nufic Viet Nam.
Nim 1954, Hif p dinh Gicmevo dugc ky kft, lap lai hfia binh fi Vift Nam, vi tuyfn 17 dugc lay lim ranh gifii tgm thfii gifla hai mif n Nam - Bic Vift Nam, bao gfim ci tten dat lifn vi tten bif n, thi quin dio Hoing Sg vi Trufing Sa nim fi phia Nam vl tuyfn 17 dugc giao cho Chinh quyfn Bio Dai fi mif n Nam Viet Nam quin ly.
Tir thing 4-1956 dfn nim 1974, Chinh phu Viet Nam Cfing hfia di quan ly quan dao Hoing Sa vi Truang Sa theo diing Cfing ufic quoc tf, di dua quin ra dfin tni va quin ly hai quin dio niy.
Ngay 14-2-1974, Chinh phu Vift Nam Cpng hfia ra Tuyen cao ngogi gigo, xic dinh chi quyfn dSi voi hgi quin dio Hoing Sa vi Truong Sa. Diu nam 1975, Bfi Ngogi giao Viet Ngm Cgng hfia cfing bfi Sich tting trinh bay
LVLUAN CHlNHTRj-So 5/2013
Jl
nhiing chiing cu lich sii vd xdc dinh chu quygn phdp 1^ ciia Viet Nam dfii vfii hai qudn ddo Hoang Sa va Tnrong Sa.
Ngay 30-4-1975, mign Nam dugc hodn todn gidi phfing, ddt nufic thfing nhdt, Qudn dpi Nhdn dan Viet Nam dugc giao kigm sodt, bdo ve qudn ddo Tnrong Sa. Ngay 12-11-1977, Chinh phii nuoc Cpng hfia xd hfii chii nghia Vigt Nam ra tuygn bfi vg Idnh hdi, vung tigp gidp, viing ddc quygn kinh tg vd thgm luc dia cua Vigt Nam. Ngdy 12-11-1982, Chinh phu VietNam ra tuyen bfi vg duong ca sfi diing dg tinh chigu rfing ldnh hdi \^et Nam va khdng dinh hai qudn ddo Hodng Sa va Truong Sa Id mpt bp phdn khfing thg tdch roi ciia ldnh thd Viet Nam.
Ndm 1979,1981,1988,86 Ngoai giao Viet Nam dgu cfing bfi Sdch trdng vg chii quygn cua Viet Nam tren cdc qudn ddo Hodng Sa vd Trufing Sa.
Ngdy 9-12-1982, Hfii dfing Bp truong nufic Cfing hfia xa hpi chii nghia Viet Nam ra Nghi dinh tfi chuc quan ddo Hodng Sa thanh huyen ddo Hodng Sa thupc tinh Qudng Nam - Dd Ndng. Ngay 6-11-1996, tai ky hpp thii 10, Qufic hpi khoa IX da quyfit dinh tdch huyen Hodng Sa khoi tinh Quang Nam - Dd Ndng, sap nhdp vdo thdnh phfi Da Ndng true thufic Trung uong.
Huy?n Truong Sa dugc thdnh lap theo Quygt dinh sfi 193-HDBT ngdy 9-12-1982 ciia Hfii dfing Bp trudng, bao gfim todn bfi khu vuc qudn ddo Trufing Sa thupc tinh Phuoc Tuy cQ, nay huyen ddo Truong Sa true thufic tinh Khdnh Hoa.
Tir nhimg chung cu tdi lieu lich sii, ca sfi phdp 1^ tren cho phfip khdng dinh mfit cdch vung chdc rdng qudn ddo Hodng Sa vd Truong Sa thufic chii quygn ciia Viet Nam tu thfi ky XVI - niia ddu thg k^ XVII dgn nay.
Ngdy 23-6-1994, Qufic hpi nufic Cpng hfia xa hfii chii nghia "Vigt Nam khod IX, ky hpp thii 5 ra
Nghi quygt phg chudn Cfing ufic ciia Lien hpp qufic vg Ludt bign ndm 1982, neu rfi: Qufic hfii mpt ISn nua khdng dinh chu quygn cOa Vigt Nam dfii voi hai quan ddo Hodng Sa vd Truong Sa.
Ngdy 21-6-2012, Qufic hfii Vi?t Nam dd thfing qua Ludt bign Vigt Nam'*' nhdm hodn thign khuon khd phdp Iy vg bign ciia nufic ta, lam CO sd cho vigc qudn Iy va bdo vg cdc vung bign, hdi ddo Viet Nam. Luat bien Vi^t Nam mpt ldn nua khdng dinh chii quygn ciia Viet Nam dfii vfii quan ddo Hodng Sa vd Tnrfing Sa.
Qua khdo sdt cdc tu lieu lich sii va phdp ly cho thdy vigc xdc lap vd thuc thi chu quygn cua Vigt Nam dfii vfii hai qudn ddo Hoang Sa va Truong Sa tiJ the ky XVII hodn todn phu hgp vfii cdc yeu cdu ma luat phdp qufic tg neu ra trong vdn dg chu quyen. Dfi Id viec thuc thi chii quyen phai la hdnh dfing cfing khai va lien tuc cua quoc gia dugc dai dign boi nhd nufic trung uong chii khong chi Id hdnh dfing ciia cd nhdn, lai cdng khong thg dugc xdc lap bdng hdnh dpng xdm chifim bdng bao luc hay de dpa diing vulucD
(1) Trdn Diic Liem: Dong gop cua Minh nrang NguySnPhiicChu (1675-1725) trongcongcuocxay dung, phit triin Dang Trong, va sir nghiep md mang ba coi, phat triin dit nuac,Ta.p chi Khoa hoc xa hQi Vi$tNam, Vi&n Khoa hoc xa hfli Viet Nam, so 5-2012.
(2) Phan Huy Chu: Lich Uieu Hien chuangloai chi, t.l, QuSc su quan Trigu Nguyin xudt ban, tr.l67.
(3) Le Quy Don: Phd Bien tap Luc, dich gid: Vien Nghien ciiu Han Nfim, phien ban dien tii dn hanh boi Vign Nghien ciiu Hdn Nom.
(4) Quoc hpi nuoc Cgng hoa xa hfii chii nghia Viet Nam khoa XIII, ky hpp thii 3; Luat bign Vift Nam, thong qua ngay 21-6-2012. Dieu 1 ciia bg luat da khdng djnh chu quygn ciia Vigt Nam dfii vfii hai qudn ddo Hoang Sa va Tnifing Sa.
LfLUAN CHfNH TRj-So 5/2013
