BIR PHUONG
\/ljaffl Dong: HIEU QuA Tif CAC Dif AN NONG THON MIEN NUI
PGS.TS LE XUAN THAM Giim ci6c Sd KH&CN U m pgng
Nhffng ndm qua, hogt dong khoa hgc va cong ngh$ (KH&CN) cua U r n Dong da dat diTtfc nhieu ke't q u i , gop phan tfch cifc vao phat tri^n kinh te - xa hoi cua tinh. Trong thanh cong do, dong gop cua cac dif an thuOc Chirong trinh nong thon nnien nui co vai tro quan trgng. Hdu h@'t cac d^ an thu$c Chirofng trinh nay da thuc su tao dUdc diem sang v l i?ng dung tl6'n bg KH&CN, thuc day lign kg't 4 nha trong sin xud't, mang lai hi@u qui kinh te'- xa hOi thig't th^c cho dja phirong, gdp phin nSng cao trinh dfi sin xu3't, dSn trf va cai thien dori sfi'ng nhan dan...
L a tfnh thugc khu vUc Tay Nguy§n va nam trong vung kinh te trpng diem Dong Nam Bg, L§m Dong co nhieu tiem nang va lgi the ve tai nguyen dat dai, nguon niTdc, nh^n lUc va dieu kien sinh thai de phat trien san xuat nong nghiep quy m6 hang hoa vdl cac loai nong dac skn Uu the so vdi cac vung khac nhi/: cay cong nghiep dai ngay, cay dUdc lieu, bd sDa, ca, rau, hoa, qua cao cap cd nguon goc on ddi va a nhiet ddi. Nham phat huy ldi the cua tinh trong phat trien nong nghiep, Quy hoach phat trien KH&CN tinh Lam Ddng d^n nam 2020 da xac dinh ChUdng trinh phat trien ndng nghiep cong nghe cao la 1 trong 6 chUdng trinh trgng tam cua tinh.
Mac du kinh phi su nghi§p KH&CN hang nam hien mdi chi^m khoang 0,66% tong chi ngan sach cua tinh, song hieu quk cua cac de tai/di; an mang lai ngay cang cao, gop phan thay doi nang su^t va chat lugng trong s^n xuS't noi ri6ng, phat trien kinh te - xa hpi cua tinh ndi Chung. Trong do, cac dd an thugc ChUdng trinh nong thon mien nui co vai trd het siJc quan trgng, difdc xem la mot qua trinh hgi tu, tich hdp ti§'n bp KH&CN, tang cudng lien ket 4 nha trong san xuat va djch chuyen phUdng thUc dau tu thi§'t thUc, loi cudn tich cyc vdn dd'i u'ng cua xa hgi.
Tren cd sd thanh cong cCia cac md hinh thuoc cac di/
an ndng thdn mien nui, ban chu nhiem cac dii an da phdi hdp vdi cd quan qukn ly va ddn vj chuyen giao cdng nghe to chile tap hu^n, pho bien ket qua de ngudi dan trong vung dl/ an hpc tap, nhan rdng, gdp phin d6i mdi each nghTva each lam cua ngudi dSn theo hudng thuc hidn quy trinh skn xuat mot each khoa hpc, tao thanh vung skn
xuat nguyen lieu tap trung cd ldi the so sanh. Thuc te da the hien ro qua trinh li§n ket 4 nha trong trien khai thuc hien cac du an. Dd'i vdi doanh nghiep chu tri thdc hien du an, viec iJng dung edng ngh§ tien tien vac san xuat la rat can thie't trong giai doan hien nay nham nang cao nang suat, kiem soat dUdc chat lupng s^n pham, ha gia thanh va nang cao M\k nang canh tranh cija hang hda, dong thdi giup doanh nghiep md rpng thi trudng tieu thy
skn pham.Gae ket qua ndi bat
Du an "Xay dung mo hinh Ung dung tien bp KH&CN trong san xuat hoa tai Da Lat, Lam Ddng" dugc thUc hien vdi 2 ha hoa dia lan, 4 ha hoa hong va 12 ha hoa cue.
Md hlnh trdng hoa ciic
CdNGNGHEVIETNUT
Din PHUONG
Cac md hinh san xuat phat trien tdt, it sau benh, nang suat va chat IUdng san pham hoa cac loai cua cac md hinh tang dang ke nen da nang cao dUdc hieu qua kinh te, tang ldi nhuan san xuat mdi vu khoang 5.000.000 dong/I.OOO m^ so vdi skn xuat dgi tra. DU an da gdp phan hoan thien cac tai lieu ky thuat: tidu chuan ky thuat cay gid'ng, tieu chuan skn pham hoa dia lan, hoa cue, hoa hong; quy trinh skn xuat cay gidng, quy trinh san xua't hoa thUdng pham, ky thu§t xCf ly, bao quan, ddng goi san pham cac logi hoa dja lan, cijc, hdng, Ben cgnh dd, du an da dao tao, hudng dan ky thuat cho 76 lUdt can bo ky thu&t; tap huan, chuyen giao ky thuat cho 540 lUdt ndng dan tham gia cac md hinh cung nhU ndng dan trong vung ve ky thuat trong va cham soc hoa dja lan, hoa ciic, hoa hong; ky thuat XLf ly, bko quan, ddng gdi san pham. Hien nay, cac md hinh skn xuat hoa thUdng pham ciia dU an dupe ndng dan trong vung nhan rpng vao s^n xu§'t, gdp phan tang nang suat, skn lupng, cli&'t IUdng s^n pham hoa.
DU an "Ap dyng tien bg ky thuat cd gidi hda trong khau thu hoach ehe bup tUdi d tfnh Lam Dong" dugc trien khai tai Doanh nghiep che Minh Rong tren dien tich khoang 50 ha. Sau 2 nam thuc hien, vudn che phat trien tdt va cho nang suat cao. Nhd ap dung may hai trong khau thu hoach va qukn ly dich hai tong hdp nen so lan phai phun thudc trd sau giam cdn 4-5 lan/nam. Td khi ap dung thu hai b i n g may, s6 Ida hai chf la 6 den 7 lifa/nam, mot ngay hai ehe bang may dugc 350-525 kg {tuy thugc sif dung may hai ddn hay may hai ddi), nang suat lao dpng tang 4-6 lan. Nhd ap dyng cd gidi hda trong khau thu hoach che bup tUdi da gdp phan giam chi phf thu hai khoang 55%, chi phf cho cdng tae b^o ve thUc vat cung giam khoSng 50%. Den nay, dU an van dUpc duy tri, la diem tham quan hpe tap cho cac doanh nghiep va ngudi trong ehe tren dja ban.
giao thanh cong 3 quy trinh cdng nghe: cdng nghe s§n xuat che pham vi sinh vat (mat do vi sinh vat tao ra trong qua trinh len men chim dat 10^-10^ CFU/g, l§n men b l mat dat 10^ CFU/g); cdng nghe xCr ly nguyen lieu hOu cd bang che pham vi sinh vat; cdng nghe san xu^t phan bon hflu cd vi sinh vat. Da skn xuat dUdc 1 tan che pham vi sinh vat vdi mat do vi sinh vat hufu hidu dat 10^-10^ CFU/g, thdi gian bao quan > 3 thang; 500 tan che pham hOu cd vi sinh vdi mat do vi sinh vkt hOu hieu mdi chung dat > 10^
CFU/g, thdi gian bao qukn 6 thang; xay dung 3 md hinh SLf dyng phan hiiu cd vi sinh cho ca phe, che, rau vdi quy md 1 ha/mo hinh; dao tao dugc 20 ky thuat vien va tap huan eho 500 lUdt hd dan. Thanh cong cCia du an da giup tan dung dUde nguon chat th^i tLf nghe trong nam va chSn nudi d dja phUdng, gdp phan tgo cdng an viec lam, nang cao thu nhap, on dmh cugc song ngudi dan va bao ve m6i trUdng.
Du an "Xay dung md hinh Lfng dung va chuyen giao cdng nghd de phat t r i l n ben vQng nghe trong dau nu6i tam d huyen Lam Ha, tfnh Lam Dong" da hoan thanh d^y di!i so lugng san p h i m va vUdt cac chi tieu ky thu&t so vdi dang ky, cu the nhu sau: hoan thien va chuyen giao 10 quy trinh trong dau, nudi tam, phdng tri sau benh hai, say va b^o quan ken phu hgp vdi dieu kien thuc te tai dia phUdng. Xay dung 2 md hinh trong mdi va cai tao vUdn dau vdi nang suat la dat 17-29,5 t^n/ha/nam, nang su^t ken dat 1.400-2.400 kg/ha dau; xay dUng thanh cdng 6 md hinh nudi tam vdi 6.600 hdp trUng, ty le trUng nd dat trdn 95%, hieu quk kinh te cao hdn 22%; xSy dung 1 m6 hinh nudi tam lay ken Udm vdi 6.000 hdp/30 thang, nang suat 45 kg ken/hop, ken dat tieu chuan Udm tren 96%, h§
so tieu hao 7,4 kg ken/kg td; xay dung 1 md hinh lien ket td san xuat dau, nudi tam de'n tieu thu trUng vdi quy mo 60 ha dau, 6.000 hop trufng tam va 1 nha Udm.
Mo hinh ap dung cd gidi hoa trong thu hoach che Du an "Xay dung md hinh san xua't phan bdn hOu ed vi sinh vat tLf ba th§i_trong nam, phe \.hk\ chan nudi va trong
trpt tai thanh phd Bao Lgc, tfnh Lam Dong" da chuyen Md hinh trong diu tai huydn LSm Ha, tinh Lam Ddng
20 TgpcwKHOflHM „ , „
CONCNOHEVIEINfiif s° 22 "am 2014
BIR PHUONG
Ngoai ra, dU an da dao tao dUgc 16 ky thuat vien nam vOng va Ung dung thanh thgo eae quy trinh ky thuat, tap huan eho 300 lugt nong dan vdi tren 90% n§m vOng va Ung dung thanh thgo cac quy trinh Thanh edng cua dU an da gdp phan nang cao nang suat, chat lugng san pham cua nganh trong diu nudi tam huyen Lam Ha, budc dau hinh thanh moi lien ket tCf san xuat dau, nudi tam d§'n tieu thu trUng cho cac hg skn xuat trong huyen. Ket qua du an da dupe Hdi dong nghiem thu danh gia cao va nghidm thu dat loai xuat sac.
Dy an "Lfng dung fid'n bp KH&CN skn xuat nam dUdc lidu quy va n§'m an quy md cdng nghiep tai xa Dam Bri, thanh phd Bko Lpc, tfnh Lam Dong" da tiep nhan cac quy trinh nhan giong cap I, II va III, 11 quy trinh cdng nghe nudi trong cae logi nam; ngpc cham, kim cham, dau khi, linh chi..., cdng nghe bao quan, che bien va xii ly sau thu hoach.
Xay dung 5 md hinh san xua't gid'ng nam, nudi trdng nam tap trung va phan tan, sd che, xii ly ba thai. San xuat 500 ong gidng nam cap I, 1.500 chai gid'ng nam cap II, 30.000 kg gidng n^m cap III; 400 tan nam tudi, 15 tan nam say khd; xCf ly phe thai sau thu hoaeh 50 tan; dao tao 14 ky thuat vien; doanh nghiep tU dau tU trang trai n^m vdi dien tfch g^n 1 ha (khoang > 4 ty dong) va dgt hieu qua cao.
Dd'n nay, dy an da hoan thanh cd ban cac ndi dung theo ke hogch de ra.
Dy an "Ap dun^ tien bp ky thuat trong trong va san xuat meo gid'ng mpt sd loai nam an, n I m lam thudc tai huyen Ddn DUdng. tfnh Lam b o n g " da xay dyng 20 nha nudi trong nam tap trung vdi dien tfch 5.000 m^ 12 nha nam phan tan vdi didn tich 3.000 m^, nhan chuyen giao 9 quy trinh edng nghe do Trung t&m Cfng dung KH&CN Lam Ddng chuyen giao; da san xua't 591,327 tan nam bao ngu, 15,1 tan nSni meo khd va tren 11 tan nam cac logi khac; dao tao 8 ky thuat vidn va tap huan cho 200 lupt ndng din trong vung.
Day la md hinh dat hieu quk cao, dgc bidt, vdi viec dang ky nhan hieu tap the "nam bao ngu Ddn DUdng" khdng chf tao sUc lan toa cho vung nam Ddn DUdng ma cdn cho cac khu vuc khac trong tfnh.
Thuc te nhd nhOng dU an nay nghe trong n I m cua tinh da dupe khdi phuc va phat trien manh, djnh hinh la mdt ITnh vyc san xuat nong nghiep cdng nghd cao. Hien nay, tai Lam Dong da hinh thanh khoSng 10 doanh nghiep vdi trinh do cdng nghe kha eao, myc dau tu Idn (3-5 ty dong/
ha), tgo ddng san pham khk uu the, cd §nh hudng manh den thj trUdng trong nudc, canh tranh vdi nhdm hang tii Trung Qud'e.
Vdi dy an "Xay dyng mo hinh phat t r i l n vung nguyen lieu cay ca cao tai huyen Dam Rdng, tfnh Lam Dong" da bo sung va hoan thien quy trinh ky thuat tham canh ca cao va trong xen dudi tan vUdn dieu, hoan thien quy trinh ky thuat thu hal, sd che va hko qukn ea cao; xay dyng md hinli trong ca cao xen dieu 30 ha, trong ca cao thuan 10
ha. Ngoai ra, dii an da dao tao dupe 10 ky thuat vien va t&p huan ky thuat cho 751 ndng dan trong vung dy an.
Mot so de xuat
De viec thUe hien cac dy an ndng thdn mien nui trong giai dogn tdi dat hieu qua cao hdn, mang lgi lgi ich thie't thUc cho ngUdi dan, chung tdi xin cd mdt so de xuat nhU sau:
Mot la, cac cd quan KH&CN trung ddng can hdp tac chat che vdi tinh trong viee gidi thieu, khko nghiem va chuyen giao tien bg KH&CN ti^n ttd'n ve dia ban dSc thu san xuat ndng nghiep, gdp phan phat trien kinh te - xa hdi ndng thdn mien nui. Can tang cUdng sy lien ket giDa 4 nha' nha ndng, nha nudc, nha khoa hgc, doanh nghiep theo nguyen tac hpi tu (tich hdp) cong nghe - san pham - thi trUdng, de trao doi kinh nghiem trong san xuat, chuyen giao KH&CN va tidu thu san pham.
i-iai la, can Uu tidn cho cac doanh nghidp trien khai thuc hien cac du an ndng thdn mien nui, nhat la cac doanh nghiep chu lUc trong vung dU an nham nang eao hieu qua va kha nang nhan rdng ket qua sau khi du an ke't thuc. Cac dy an ndng thdn mien nui do cd quan nha nude ehu tri can ed ndi dung lien ket giUa thi trudng tieu thy va s^n pham ty md hinh eua du an hoac lien ket giQa eac md hinh va hdp tac xa tai dja phUdng trong san xua't, che bien va tieu thu. Can cd cd che, chfnh sach ho trd manh hdn ddi vdi viec lfng dung, chuyen giao cdng nghe trong ITnh vyc nong nghiep, ndng thdn cho nhDng du an tai cac dja phUdng dac thu, lien vung, lien tfnh nhU nd'm an cao cap, nam dUgc lieu - can dUa vao nhdm san pham qudc gia cac san pham: rau, hoa, thuy san, chan nudi chat IUdng cao, cay thudc quy...
eua vung Tay Nguyen, vung Duyen hai Trung Bg...
Ba la, can cd chinh sach khuyen khfch xa hgi hoa hoat ddng nghien cUu khoa hgc va phat trien cdng nghe nham giup ngudl dan tiep can vdi cac thanh tuu KH&CN mdi mdt each nhanh nha't va yng dung hieu qua vao san xuat, ddi song; tao dpng lUc tU dau lU - doi dng chu ddng, khai thac nguon vd'n tiem nang trong cac tang Idp nhan dan.
Bdn la, can cd ehe do hd trd kinh phi phu hdp dd'i vdl can bd tryc tiep lam cong tac trien khai dy an d cac xa, diem de khuyen khich, ddng vien tinh than, tri tue tap trung vao cdng tae hd trp, chuyen giao tien bd ky thuat. Nen ed cd che, chinh sach khuyen khfch de nhan rdng md hinh va bd' trf kinh phi cho viee duy tri, nhan rdng md hinh sau khi ket thuc dy an tai dja phUdng, Ben canh dd, Nha nudc can cd chinh sach hd trd kinh phi eho cac khu cdng nghe sinh hpc va ndng nghiep yng dung cdng nghe cao tai cac dja phUdng de thu hut nhan lyc ch&'t lugng cao, cdng nghe tien tien n h l m nghien edu Ung dung, trinh didn, chuyen giao phyc vu phat trien kinh te - xa hpi dia phUdng ^
