CHINH TRi - LUAT
N H Q N G D I E M Mdi TRONG CHIEN LUOC
•
CUA MY DOI v d l ASEAN VA BIEN DONG
Nguyin Nhim Viin Chiin lUdc qudn sU - Bp Qudc phdng
D
udi thdi Tdng thd'ng Barack theo Ernest Bower, chuyen gia cua Obama, nUde My cd each Trung tam Nghidn cfiu Chid'n lUdc nMn toan difn hdn v l bdi qud'c t l (CSIS), da dd'n luc My phai eanh chung khu viic Chau A Thai b i t d i u chu y hdn tdi Ddng Nam A, Binh DUdng va nhiing hf luy qud'c t l dac hif t la ASEAN. La mot trong cac v l can b i n g quyln lUe tai khu viic nhdm nUdc thUdng mai ldn n h i t d nay. Su phat trid'n va hUng thinh cua Chau A, ASEAN cd t h i trd thanh cd ASEAN ciing vdi mdi de dga an ninh gd td't cho quan he ngoai giao cua My khu viic da lam cho My tang cUdng vdi khu vUc nay. Day la mdt net nd'i mdi quan hf vdi ASEAN, coi day la bat trong bude di chid'n lUdc cua My chia khda hiiu hifu va la mot m i t dudi thdi Barack Obama.xich quan trong trong mdi quan hf Coi trpng ASEAN hcfn
vdi cac nude khac trong khu vUc Chau Mac du la cUdng qud'c d Thai Binh A Thai Binh DUdng. ASEAN cung DUdng, nhUng My v i n khdng cd mot c i n dd'n My di phat t r i l n kinh t l , chid'n lUdc Chau A toan difn. ThUe ddng thdi tao su can b i n g trong quan ^g^ ^^^Yi tiep can cua My vdi Chau A hf khu viic. Vi t h i . My se khdng bd 16 ^,^1 tap trung chu yd'u vao khu vUc Cd hoi thuc d i y quan hf vdi ASEAN, ^.^^ g . ^ ^ ^^^^ g^^^ ^^^^^
My cdn cd t h i can thifp sau hdn vao ^^^^^ j j ^ ^ ^^.^ ^^ g . ^ ^ ^ . . ^ ^ . . ^ v i n d l Biln Ddng, coi Bidn Ddng la ^ . ^ . ^^ ^^ ^^^ ^ ^^^^ y ^^ ^^.
"yd'u huydt" trong khu vUc. x' r»- rr i , - i-'^.v n i . - ' J J' • ^ • An Do. Tuy nhien, ke tU sau Chien
1. T r o n g t a m t r o n g c h i e n Ividc tranh Vift Nam, sU chu y raa My tdi C h a u A T h a i B i n h D i i d n g ^ ^ ^ ^ ^^m^ A ludn n g i t quang va hi chi phd'i bdi cac cufc khung hoang.
Chinh sach Chau A trUde day cua Mac "du My cd t i l m nang sfic manh My ludn dat trong tam vao Dong ldn trong khu vUc, nhUng chinh sach Bac A va B i c T r i l u Tidn. NhUng cua My da khdng kd't ndi dUdc cac
^0 S6 12-2011 CHAU MY NGAY NAY dilm va xay diing nd thanh mot chid'n USD vao Trung Qudc va gin 10 l i n lUdc hdp ly va an khdp. Phin cdn mfic 16 ty vao An Do. Con sd nay thilu cho chid'n lUdc Chau A khdn tham chi cdn chUa tinh tdi diu tU ngoan chinh la mot chiln lUdc lau dai, vao nganh d i u khi, vdi sd lUdng c6 nghidm tuc va can bing ddi vdi Ddng t h i lam td'ng sd tiln tang gip ddi.
Nam A. Nhilu quan chfic My cho My la thi trUdng ldn n h i t cua ring, bay gid la luc cin tap trung vao ASEAN va ASEAN la thi trUdng ldn vife thuc hifn nhifm vu dd. thfi tU ciia My, sau NAFTA, EU va
Vife trUde kia My chUa quan tam Nhat Ban.
thUdng xuydn tdi khu vUc Ddng Vl cac ldi ich an ninh va chien Nam A da giup mot sdnUdc ldn cung lii<?c, ASEAN cd hai trong 86 nam cd dUde quyln liic d khu viic nay va ddng minh cua My d Chau A la din din gay anh hudng dd'n ldi ich Philippines va Thai Lan. Singapore cua cac doanh nghifp va lam giam hdp tac r i t chat che vdi My, tao sU kha nang an ninh cua My. Chinh tid'p can quan trong vdi cac phUdng quyln Obama da t h i hifn sU quan tifn quan sii. Cac nUdc khac nhU tam manh me dd'n vife khda lip Indonesia va Vift Nam c6 nhiing ldi khoang trd'ng nay. Td'ng thd'ng ich chung quan trong vdi My va Obama da tii coi minh la "Td'ng nhieu kha nang se trd thanh cac ddi thd'ng Thai Binh DUdng diu tidn cua tie an ninh va chid'n lUdc gin giii My" va md man cho Hoi nghi hdn trong nhfing nam tdi. Ngoai ra, ThUdng dinh My ASEAN trong do mot sd' tuyd'n dUdng van tai biln cd ca 10 nha lanh dao cua ASEAN quan trong nha't trdn the gidi nim d nam 2010. Ddng Nam A, nhu eo biln Malacca
Ve kinh te, cac nUde ASEAN hifn va Biln Ddng lidn quan tnic tiep la ndi tid'p nhan dau tU cua My dd'n l^i ich chid'n lUdc trdn biln cua nhilu hdn h i n so vdi Trung Qudc, My. Khu viic nay cung cd cac ngudn An Do. My cung cd cac md'i quan hd tai nguydn quan trong, trong dd cd xa hdi va van hda quan trong vdi diu l^a cung nhu cac ngudn da dang khu vUc nay, tfi giao due, nghf thuat sinh hoc phong phu n h i t t h i gidi.
dd'n cac md'i quan hf gifia ngUdi dan Vl mat van hda, cho du trong ca vdi ngUdi dan. ASEAN bao gdm 10 thap ky qua, cac chinh sadh cua My nUdc vdi hdn 600 trif u dan va tdng khdng dUdc ung hd, dac bidt la chinh GDP khoang 1,3 nghin ty USD. sach Trung Ddng va cac cudc chid'n ASEAN chilm 153 ty USD diu tU tranh d Iraq va Afghanistan, nhUng cua My nhilu gip ba l i n mfic 45 ty My v i n dUdc coi la mot m i u hinh v l
quan tri, cac q u y l n dan sU va tii do chinh tri, kinh te. Tilng Anh v i n la ngdn ngfi chinh dUde svL dung trong kinh doanh va giao due va mot lUdng ldn sinh vidn cac nUde ASEAN dang theo hoc tai My.
T i t ca cac diiu ndu trdn la ly do giai thich vi sao mot chid'n lUdc toan difn cua My dd'i vdi Chau A se khdng d i y du nd'u khdng cd mot chid'n lUdc ed't loi manh me va ro rang vdi ASEAN. ASEAN la ndi cac qud'c gia quan trong n h i t d Chau A Thai Binh DUdng gap nhau va canh tranh, chic c h i n My khdng thd rut lui hay danh gia qua t h i p nhfing ldi ich can ban cua minh trong khu vfic hd't sfic quan trong nay. ASEAN cd vai trd chie'n lUdc r a t quan trong ddi vdi sii duy tri "ldi ich" cua My d khu vUc Chau A Thai Binh DUdng. Mot chid'n lUdc can b i n g td't va dUdc xac dinh ro rang dd'i vdi ASEAN la cd sd cho mot chinh sach thiic td' va lau dai vdi Chau A cua My.
Thuc ddy quan he hap tdc Tai Hdi nghi ca'p cao l i n thfi hai gifia ASEAN va My didn ra ngay 24/9/2010 tai New York, ben l l Dai hdi ddng Lien Hdp Qud'c, hai ben dua ra quyet tam tang cUdng quan hf va n h a n manh t i m quan trong chid'n lUdc ngay cang tang cua md'i quan hf nay. Hdi nghi tap trung vao de tai kinh te cung cac d l tai khu vfic va toan ciu, n h u c i m phd bid'n
vu khi hat nhan, chd'ng khung bd' va bid'n dd'i khi hau. Su phdn vinh ciia My va ASEAN "ngay cang dan xen"
vdi nhau, ghi nhan cac n i n kinh te ASEAN gop lai vdi nhau la thi trUdng x u i t k h i u dfing hang 4 cua My, trao ddi thUdng mai hai chieu nam 2009 dat 146 ty USD.
Lanh dao cac nUde ASEAN trinh bay ke hoach lap ra Cong ddng kinh te ASEAN d l trd thanh mot thi trUdng chung va cd sd san xua't chung trudc 2015. Td'ng thd'ng Obama dUa ra ldi hfia giiip dd cho m\ic tieu nay va cho r i n g . My cd mot cd may to ldn tai khu vfic bao gdm cac nudc ASEAN, My c i n hdp tac vdi cac nUdc Chau A d l dap fing cac thach thfic ciia tinh hinh kinh te ngay cang tang trUdng, ngan ngfia vife phd bien vu khi hat nhan va giai quylt van de bid'n ddi khi hau.
My cd y dinh ddng vai trd lanh dao Chau A. Do dd, My da cung cd' cac lien minh cu, hdp tac sau dam hdn vdi cac dd'i tac, cu t h i la My da giao tid'p trd lai vdi cac td chfic khu vfic, k i c a ASEAN.
Tong thd'ng Obama va lanh dao ASEAN da thda t h u a n c i n giai quylt hda binh cac tranh chip khu vUc, tu do lUu thdng tren bidn, dn dinh, tdn trong luat phap qud'c te, trong dd cd Cdng Udc cua Lien Hdp qud'c ve Luat b i l n (UNCLOS) cung cac luat hang hai qud'c te khac.
22 S6 12-2011 CHAU MY NGAY NAY Mdt trong nhfing ddng li^c thuc NhUng phai tdi khi Trung Qudc diy My va cac nUde Ddng Nam A gia tang nhanh chdng sfic manh xich lai gin nhau hdn la cac dpng chfnh tri va kinh t l d Ddng Nam A, thai ngay cing quylt doin hdn ciia My mdi cd nhfing diiu chinh dang mot sd nude trong cic vin di chii k l trong chinh sich ngoai giao cua quyln tai vfing Biln Ddng. Cho dfi minh ddi vdi khu vfic. Dang chu y, quyln ldi ciia nhilu thanh vidn di cai thifn chd dfing cua minh ASEAN tai Biln Ddng chUa du^c trong khu vfic, gid day My s i n sang
dam bao, nhUng cho din nay Ddng chip nh^n cac quy dinh va each cU Nam A van duy tri mft thai dd than ^^ ^^^^ ^^^^ cua ASEAN. My cdng trong dd'i vdi cac nUde lang gilng. ^^^^ ^^^ ''^ ^J^^'^S '^"^ ' ^ ^^EAN
trong vife kidn tao khu vUc. Tong thd'ng Obama ddng vai trd quan Canh tranh dnh hUdng
Dl chfing td sU can dfi ciia My cd . . . .
,, .',v ., *A'. J A , 11. trpng trong bUdc tidn ngoai giao mdi thd lam thay doi c\ic dien trong khu ^ ^ ^ , * .• ^
vuc. Trudc khi dat tdi mfic do quan ^^ ^^^^^^ ^ ^ ^ ^^^ ^ y . Ong Obama hd nhu hidn nay vdi ASEAN, chinh ^ " ^ ^9 vai trd trung tam cua sach cua My da trai qua nhilu giai ASEAN trong vife xay diing cong doan trong vai thap ky trUde, khi ^^^^ khu vUc khi gap gd cac lanh nhfing ldi chi trich My xem nhe ^^^ ciia khd'i l i n d i u tidn tai Ddng Nam A la kha phd bid'n trong Singapore vao cud'i thang 11/2009.
gidi quan chfic va bao chi My. Trudc ^di dinh hUdng nay, My tham gia nhfing nam 1990, quan hf cua My ^ifp fide Hfiu nghi va Hc^p tac d vdi Ddng Nam A chi gidi han trong ^^ng Nam A (TAC) vao nam 2009, vife tang cudng cac lidn minh quan thay dd'i dUdng Idl can dfi va qua do sU truyln thd'ng va trong cac vin d l ^^ "^^ ^^^ con dudng mdi vao an ninh cd lidn quan. Moi nd Ific ciia ASEAN. Ket qua cua each tid'p can Ddng Nam A nhim tao dfing b i t ky ^^^ ^^^ ^ ^ ^^ ASEAN tii tin va v6i Cd chl hdp tie da phUdng kinh t l ^^ *^ ^^^ "^^^ "^^ ^^^S nudi tham hay an ninh diu vip phai sU phan ^^ng ldi cudn va udn nan cac cUdng dd'i cua My. Tinh hinh cd thay dd'i ^^^^ sao cho cd ldi cho mdt khu vfic ddi chut qua nhifm ky thfi hai cua *^^^c day tfing hi chia re.
Cfiu Td'ng thd'ng B. Clinton, My b i t ^^^'^ ^^^^ 1^ tfi khi thanh lap diu chap nhan vife thanh lap mot ARF, ky TAC vdi nhilu ddi tac, vai khudn khd an ninh da phUdng han trd cua ASEAN trong cac va'n d l lidn che va Diin dan khu vUc ASEAN quan dd'n hda binh va an ninh cung (AKF) l i n diu tidn dUde di xuit trd dUdc thuc diy manh me. Ngoai ra, lai trong nhfing nam 1992-1994. vdi vife My tham gia Hdi nghi
ThUdng dinh Ddng A (EAS), ASEAN tham gia t r a n h chap chu quyln trdn tang CUdng hdp tac vdi sidu cUdng biln, nhUng hifn nay My da chinh qud'c sd mot t h i gidi, cung nhU thuc thfic can dfi vao v i n d l nay va trd day My thay mat cho ASEAN ndu thanh mot trong nhfing nhan td chi bat cac van d l trong yd'u cua khu phd'i dd'n cue difn bdi canh an ninh vfic n h u Biln Ddng va cac v i n d l an tai Biln Ddng. Su can dU ngay cang ninh phi t r u y l n thd'ng... sau cua My vao tranh c h i p chu
NgUde lai, vife My ASEAN tang Quyln trdn Biln Ddng cung vdi sU cUdng hdp tac k h i l n mot sd cUdng banh trUdng ciia mot sd nUde ldn da qud'c lo ngai. " T h i cd" tid'p tuc thay khiln cho cudc tranh chap tai day dd'i va diiu td't n h i t c i n lam la t r i l n vd'n da phfic tap lai cang trd nen khai chinh sach mdi di thu hut phfic tap va khd giai quyet hdn.
ASEAN manh me hdn, tranh d i y Quan tdm han tdi Bien Dong ASEAN nghidng h i n v l phia My. My cho r i n g . My cd ldi ich sd'ng Ndi each khac, ca ASEAN va cac cdn v l kinh te va chid'n lUdc d Biln nude khac d i u hidu r i n g da tdi thdi Ddng ndn da tU cho minh quyln can dilm kd't thuc tinh trang keo dai dU vao vife giai quyd't tranh chap n h i l u thap ky ma trong dd chi cd ehu quyen trdn Bid'n Ddng.
mot sd it nude hudng ldi qua n h i l u Ve kinh te: My cd quan hf mau tfi quan hf vdi ASEAN. dich ldn vdi n h i l u nUdc trong khu V i n de t r a n h chap lanh thd hifn vUc. Hifn My dang dUde xem la dd'i dang la noi quan ngai ma cac nha ^^^ thUdng mai sd 1 cua Nhat Ban, hoach dinh chinh sach cua cac nUdc ^^ 2 ciia Trung Qud'c va thfi 3 cua ldn trong khu vfic khdng mud'n hi da A S E A N . Ldi ich kinh t l cua My tai phUdng hda, qud'c t l hda. Vi t h i B i l n ^^^^ ^ ^ ^ h a i Binh DUdng da ldn Ddng tid'p tuc la "yd'u huyft", vfia la ^^^ ^^. .^^ ^ ^ . y ^^^ ^^^ ^ ^ ^^^
Ific cin, vfia la Cd hdi tren con dUdng ^^^^ ^^^ ^^^ ^.^ j ^ ^ ^ ^ ^ . ^ ^^
tang CUdiig quan hf c^a cac nUdc ldn ^^^^ j . ^^^ ^^^ ^ . ^ ^ ^^ ^ . ^^ ^,^
v d i A S E A N . *-' V ' - iw- ' T« 1 • I- j . ' ^ ' ' NT.
de bao ve ldi ich kmh te cua minh, 2. Chien Ividc Bie'n D o n g My phai quan tam n h i l u hdn tdi B i l n Ddng dang trd t h a n h mot k h u v U e C h a u A Thai Binh DUdng.
v i n d l ma My quan tam hang d i u ^ a n g hda x u i t khau cua My sang hifn nay. Tfi chd chi la mot nUde khu vUc Ddng A va tfi Ddng A tdi My quan sat cac didn bid'n tai Biln cung dUde van chuyin chu yd'u qua Ddng, khdng phai la qudc gia ven cac tuyd'n dudng b i l n qud'c t l trdn Biln Ddng, khdng phai la mot bdn Biln Ddng. Do nhfing ldi ich ldn v l
24_ S6 12-2011 CHAU MY NGAY NAY thUdng mai va kinh te d Ddng A, Cic tuyd'n dudng biln Ddng Nam vife bao dam di lai tU do cho tau bd A cd t h i lidn k i t cac can cfi quan sfi ciia My trdn cac tuyd'n dudng Biln ciia My trdn lanh thd Nhat Ban vdi Ddng dUde My coi la ldi ich sd'ng cdn. can cfi ldn d dao Guam, tao thanh Vi mat chien litdc: Vai trd cua phdng tuyd'n quan sfi bao vf cac Biln Ddng ngay cang trd ndn quan ddng minh cua My d Ddng A va can trong trong chiln lUdc toan elu cua trd y do banh trUdng cua cac nude My d thdi ky hau Chid'n tranh L^nh. ldn khac xudng phia Nam.
My xem vife kilm c h l cic nUdc ldn Vi mat dia kinh ti: Mfic dfi kinh trong khu vUc l i mot trong nhfing t l Trung Qud'c tfing trfidng lien tuc Uu tidn trong chinh sich tofin ciu trong nhilu thap ky qua, nhUng mdi ciia minh. Va di dat dUdc muc hifn tai n i n cdng nghifp ciia Trung tidu kilm chl, thi vi tri dia chid'n Qud'c v i n chi cd kha nang san xuit lUdc ciia Ddng Nam A, trong dd cd ^^ cac loai san phim ham chfia lao Biln Ddng dang trd ndn quan trong ^P^g ^d b i p va dfia trdn tai nguydn hdn bao gid hit. ^^ ^bu yd'u, do dd, Trung Qudc dang Sfi an toan cua vife van chuyd'n va ^^^ *^^ ^ ^ ^ n tai nguydn cua cac cac chuyd'n bay, sfi tfi do ciia cac con nUde Ddng Nam A. Niu My thanh dUdng giao thdng tren biln la nhfing cdng trong vife ldi kdo cac nUdc ldi ich chid'n lUdc quan trong cua My Ddng Nam A, se cd t h i canh tranh va coi Biln Ddng nhU la dilm trung binh dang trong cac quan hf kinh te chuyin va la khu vUc hoat ddng cua khu vUc. Cfing vdi vife n i n kinh t l hai quan va khdng quan My gifia cac tang trfidng ngay cang cao khie'n cho can cfi quan sfi d Chau A, An Do ^bu ciu v l nang IfiqJng ciia cac nUdc DUdng va vinh Persic. ^^^ ^^"g ^g^y c^^g tfing, hfing ngay Vi mat dia chien lUdc: Do nim cd hfing chvic tau chd d i u di qua eo . , 1 . . XT - r » - VT X x biln Malacca, nd'u My khdng chl sat phia Nam nen Dong Nam A cd ^ , v
^, .' .' u A/r- -i. • ^ 'i-u A ^^^c con dudng chd d i u nay My se the cung cap cho My mot vi t n thu^n ^ J J , . T^v, , ^ ;4- - ..X ' vi. . X cd vai trd chi phdi quan hd khu vfic.
Idl. Ket hdp vdl viec tfing CUdng su cd _ ...• ^.-Z ,. , , ; . Quan diem doi vdi chu quyen mfit vd quan sU d Trung A, lidn minh rn ^i ^ • • , , , . ,
, , Trong thdi gian qua, chinh sach chat che hdn vdi Nhfit Ban vd quan •> A/T- *>v- -i ... , , *' , 9
^ cua My doi vdi tranh chfip chu sU va an ninh d phia Ddng, Ddng «„„A"^ x - u - ' n - ^ ..^ i-T,-'!.--
^ 6» & quyen tren Bien Dong dUdc the hien Nam A cd t h i giup My tao thanh qua lap trudng bd'n dilm: 1) My thuc vanh dai bao vf tfi phia Tay xud'ng glue giai phap hda binh cho yfi'n^dl phia Nam va sang phia Ddng. cua cac nha nfidc lien quan theo
phUdng each tang cUdng hda binh, mot nUdc, tfie la My da giup cho thinh vUdng va an ninh trong khu nUdc dd xac lap chii quyln. Khi mot vUc; 2) My phan dd'i de doa hoac sfi nUdc nao dd cd chu quyen va lam dung vu lUc d l khang dinh ydu sach chii Biln Ddng, thi tau t h u y i n ciia qud'c gia cua b i t ky nha nUde nao My qua vung b i l n nay se phai dUdc trong lanh thd Biln Ddng; 3) My sU cho phdp ciia ho. Ve phUdng dien khdng cd quan dilm ve gia tri phap chiln lUdc, nd'u mot nude lam chu ly cua cae ydu sach chii quyen cd tinh Biln Ddng, Uu the chiln lUdc d Chau canh tranh vdi nhau va sfin sang A Thai Binh DUdng se nghieng ve giup dd cho mot giai phap hda binh ho, tuyd'n phdng thii ciia My d Tay v l cac ydu sach cd tinh canh tranh Thai Binh DUdng se bi pha v3. Cdn nd'u dUde cac ben ydu ciu; 4) My cd nd'u My thfia nhan cd sd phap ly cua ldi ich chid'n lUdc trong vife duy tri y§u gach chu quyen cua cac nUdc cac con dUdng lien lac trong khu vfic j ^ ^ ^ ^ j^am A cd lien quan. My se dd'i va xem do la Cd ban d l chd'ng lai b i t ^ . ^ ^^^^ ^-.-p ^^^ ^^^ ^^^^ ^^^ ^^^^^
ky yeu sach v l b i l n nao vUdt ra ^-^^ ^^ rp^^^g ^^^ ^^^^ ^^^ phai dd'i ngoai sfi cho phep eua Cdng Udc Lien ^^^ ^^. ^^^ ^^^ ^ | ^^^^^ ^^^^^ ^^^g Hdp qud'c v l Luat biln. ^^i ^^^ ^ - ^ d l nhU Iraq,
Lap trudng bd'n dilm nay cho t h i y Afghanistan, Trilu Tien,... My chinh sach cua My dd'i vdi Biln Ddng ^^^^^ ^^^^ ^^-p ^^^ bi ldi keo vao dUdc tap trung vao bd'n muc tieu: ^ ^ ^ ^^^^ ^^^^ dot nfia, n h i t la do'i Mot la, khdng d l bi ldi cudn trfic ^^. ^^^ ^^^^^g ^^-^ dang nd'i len d tid'p vao cudc t r a n h c h i p chu quyln ^^^ ^^^ j ^ . ^ ^ ^ ^^ ^^^^ ^. ^^^ ^^^
trdn Bidn Ddng. Vife My khdng thfia ^ _ ^^^^^ g.,. ^^^.^ ^ . ^ ^ . ^^^ ^^^^^
nhan Cd sd phap ly cfia cac ddi hdi ^ g . ^ ^ ^ . . ^ ^ . . ^ ^ . ^ g ^^^ ^^^^^
chu quyln dd'i vdi Bidn Ddng cua b i t ^^^, ^g ^^. ^^^^ ^.^^ ^^^
ky nude nao, kd ca Philippines ^ ^ . ^^^ ^ ^ ^ ^^^ ^^^^ ^i l^i ^^ ^^
ddng minh t r u y l n thd'ng cua My trdn cac con dUdng qud'c t l .
trong khu vUc se t r a n h cho My khdi ^ ^ i^^ ^gan can vife giai quyet vife dinh liu vao cudc chid'n phap ly cudc tranh c h i p chu quyln d Biln phfic tap va chic c h i n se keo dai j)5ng b i n g vu Ific. Trong sd cac ben lam hao td'n cac ngudn Ific cua My. dang cd tranh chap chu quyln tren
Tuy nhidn, ly do dUde xem chinh Biln Ddng, chi cd mot sd' nUdc cd Uu la: Vife thfia n h a n cd sd phap ly cua t h i vUdt trdi v l quan sU, kha nang yeu sach chu qUydn cua bat ky ben nay cho phep ho cd thd tien hanh nao cuiig se ba't ldi cho My. Nd'u ddc chiem Bien Ddng bang quan sfi thfia nhan ydu sach chu quyln cua khi c i n thilt. Vife chu trUdng giai
26 SO 12-2011 CHAU MY NGAY NAY
quyet van de Biln Ddng thdng qua thUdng lUdng vfia giup My khdng phai thfic hifn nghia vu an ninh vdi PhiUppines, vfia tao cd hdi cho My cd tieng ndi trong qua trinh giai quylt cudc tranh chip nfiy. Vai trd vfi vi tri cua My d Ddng Nam A se dUde nang cao.
Bdn la, Bien Ddng se l i ndi t h i hien vai trd cua My dd'i vdi the gidi vao thdi ky "hau Iraq" Vife rut quan khdi Iraq trong khi chUa dat dUdc muc dich tai day dUdc cho Ifi mot trong nhfing that bai nd'i tid'p that bai ciia My. Nhfing t h i t bai gin day ciia My dUde bilt dd'n dd la tai Afghanistan, Trung Ddng va trong cuoc chien chd'ng khung bd trdn pham vi toan ciu. Them vao dd, sU suy thoai ciia nin kinh t l My sau khiing hoang tai chinh toan eau khidn cho the gidi nhan tha'y vai trd ciia My dd'i vdi thd' gidi dang cd xu hudng yd'u di. Dl Iiy lai hinh anh ciia My va cung la di tra'n an dU luan qudc td' v l sfic manh cua minh.
My rat cin mot dia didm di "lam mdi" vai trd cua minh va My da lUa chon Biln Ddng. Do do cd t h i nhan tha'y, thdi dilm My thUc hifn rut quan d at khdi Iraq cung la thdi dilm nhfing tuydn bd' cip cao ciia My v l Bidn Ddng dUde xuit hifn nhieu nhit.
Canh tranh khu viic
Gid day Chinh quyln Obama khdng ngfing ldn tieng chi trich mot
sd nudc tuydn bd chu quyln trdn toan bd Biln Ddng. Trung Qud'c cho ring, My khdng ndn dinh liu vao nhfing cudc tranh chip d Biln Ddng.
Tuy nhidn, Trd 1^ Ngoai trfidng My phu trach Ddng A va Thai Binh DUdng, Kurt Campbell, lai ndi: "Nhan dan Chau A mud'n My can dfi. Tinh chit ddc dao, sang tao trong vife giai quyd't cac vin di cua My, tinh cdi md ciia ngUdi My dd'i vdi thi trUdng lao ddng, mfic dfi My cd nhfing nhude diem ciia minh, nhUng phai so sanh nhfing nhUdc dilm a'y vdi sfic manh ma My hifn cd. Bd'n phan cua My la phai dap fing niim lac quan ma ngum dan Chau A tin tudng"
Ong Kurt Campbell phat bieu vdi cac Dai sfi ASEAN ring: Lap trfidng cfing r i n ciia My v l tuydn bd chu quyln ciia cac nU6c ldn tai Biln Ddng da mang lai hifu qua mong mud'n, "khidn ho phai cd each tid'p can hdp tac hdn" Do dd. My ndn tan dung thdi cd nay tao dfing ap Ific chinh tri qud'c td'. Cudc gap thUdng dinh ASEAN My tai New York la cd hdi td't de My t h i hifn quye't tam d cip cao nha't.
Walter Lohman, Giam ddc Trung tam Nghidn cfiu Chau A cho ring:
Ngoai trudng Hillary Clinton da lam dung khi dat quyln ldi cua My vao vife duy trx tfi do hang hai tai khu vfic Biln Ddng. My khdng cd tuydn bd chu quyln cung nhu khdng ffl?
hd bat cfi bdn nao trong t r a n h c h i p xuyen qud'c gia. My r i t sfin ldng nd'u chu quyln trdn Biln Ddng, tuy cac bdn c i n sfi hd trd trong mot sd nhidn. My cd ldi ich trong vife duy v i n d l cu t h i nao do. Tuy nhidn My tri tfi do hang hai tai khu vfic nay. khdng mud'n dinh liu vao mot mau Cac nude Ddng Nam A, dac bif t t h u i n xung dot vdi b i t ky nUdc nao, Philippines, cam t h i y an tam hdn k l ca Trung Qud'c. My cho ring, khi My ddng vai trd lanh dao trong ^^^ 2002 Trung Qudc va ASEAN da tranh chap nay. Cudc gfip thUdng ky ban Tuydn bd fing xii Biln Ddng dinh ASEAN My la cd hdi ly tudng khdng cd tinh rang budc, keu goi giai di ndu ro quan dilm trdn. Thdi gian pbap hda binh dd'i vdi cac tuyen bd tdi, My se cd thdm mot s d h a n h ddng chu quyln tai Biln Ddng va chim c i n thid't. dfit cac hanh ddng cd t h i khdi mao
Dai sfi My tai PhiUppines Harry xung dot la mot budc tid'n.
Thomas, g i n day phat bilu vdi bao Ngoai trudng My Hillary CHnton chi Philippines r i n g , My s i n sang trong chuyd'n tham Campuehia giup soan thao nguyen t i c fing xii cd ngay 01/11/2010, da kdu goi tinh rang budc v l mat phap ly d l Campuehia "duy tri chinh sach cham dfit t r a n h chap gifia cac nUdc ngoai giao doc lap va tranh phu ASEAN vdi cac nU6c ldn d l bao dam thuoc nUde ngoai" Hillary CHnton sfi d'n dinh ciia khu vfic. Harry cung canh bao vdi Chinh phu Thomas khang dinh r i n g . My cd ldi Campuehia v l vide mot loat cac dap ich rd rang trong vife bao dam cac nUde tren thUdng ngudn sdng cang t h i n g v l t r a n h c h i p chu quyln Mekong cd nguy cd lam thay dd'i cac hdn dao tai Bid'n Ddng dUdc giai l^dng nUde d doan sdng chay qua quyd't mot each hda binh qua dUdng Campuehia va cd t h i gay ra cac ldi dd'i thoai. My khdng mud'n nhin tham hoa v l lu lut, cung nhU mdi t h i y mau t h u i n hay chie'n t r a n h va trUdng sinh thai. Nhfing nam g i n cung khdng dfing v l ben nao trong ^^Y My cung khdng ngfing thuc day v i n de nay. bdp tac quan sfi vdi Campuehia,
Theo Harry Thomas, 10 nUdc ngbai vife dUa t a u chid'n tdi cang thanh vidn ASEAN ndn cung cac bid'n Kampong Som, My cdn cho nude khac thao luan mot nguyen t i c may bay chd cac chi huy Campuehia fing xfi kha thi va mang tinh rang ra tham Ham doi My neo ngoai khdi budc phap ly n h i m bao dam r i n g , Campuehia, to chfic cac cudc diln cac tuyd'n dudng b i l n trong khu vUc tap quan sfi vdi quan ddi khdng xay ra nhfing sfi coed t h i gay Campuehia, khdng ngfing gia tang trd ngai cho hoat ddng giao thUdng vif n trd quan sU cho qudc gia nay.
28 SO 12-2011 CHAU MY NGAY NAY
My cung cd y dinh tang cUdng hpp tac vdi Lao va da b i t diu chUdng trinh phat trien kinh t l song phUdng vdi Lao tap trung vao bd'n linh vUc:
Bao vf mdi trudng trdn sdng Mekong; thuc diy thUdng mai; cic chUdng trinh trong linh vUc nhfin dao, k l ca vife phfin loai nhfing vfing da't cdn nhilu bom min chUa nd tfi thdi chid'n tranh; hdp tie gifia quan ddi hai nUde vdi vife tap trung vao cdng tac dao tao, trong dd cd vife giang day tidng Anh.
Thang 3/2010, Trd ly Ngoai trudng My Kurt Campbell da cd chuyd'n tham Lao trong hai ngay, nhim nhin manh thifn y cua Td'ng thd'ng Obama mud'n duy tri "mdi quan hf cao do vdi Lao va cai thifn hdp tac ndi chung vdi cac nudc Ddng Nam A" So vdi Trung Qud'c va Vift Nam, thUdng mai cua My vdi Lao cdn yd'u kem. Do vay, Chinh quyln Obama trong hai nam da tfing gap 4 lin khd'i lUdng trao dd'i thUdng mai vdi Lao.
My cung khdng ngfing thfic diy quan hf hdp tac vdi Vift Nam trdn moi linh vfic chinh tri, kinh td', van hda xa hdi va quan sfi. Tuy nhidn, trong cac cudc tid'p xuc vdi Bd Ngoai giao Vift Nam, Dai sfi quan My vin cdn gin vife cai thifn tinh hinh dan
chu, nhfin quyln ciia Vift Nam vdi cac hoat ddng ldn trong quan hf hai nudc, tuy nhidn vdi thai do mim mdng hdn, khdng can trd nhilu dd'n nhfing nd Ific thuc diy quan hf Vift Nam Hoa Ky •
Tdi liiu tham khdo:
1. Quang Huy: My tr6 l^i Ddng Nam A co tac dpng nhu t h i n^o doi vdi an ninh Biln D6ng. T^p chf Quan h§ qu6c phong. S I 13/Quy 1/2011. tr38
2. Tap chf "H6a binh vk phat triln" Trung QuIc: Chiln lupc an ninh Chau A Thai Binh Dudng ciia Chfnh quyln Obama. So 2/2010
3. DSn trf: Khi Obama muon 1^ "Ting thing Thai Binh DUdng diiu tien cua My".
24/9/2010
4. Biendong.net: Chien lUdc cua My vdi ASEAN. 2/3/2011
