DIEN DAN TRAO D6I
NGA - AN Dp - TRUNG QUOC HAY MY • NHAT - TRUNG
THS. LE TUNG
Ban Ddi ngoai Trung uOng
^ ^ y kien cho rdng tam giac lupng dang chii y la: Nga An Do Trung
# ^ ^ / N g a An Dp Trung Quoc Quoc va Trung Quoc - Nhat - My. Vay, V -hien tai d a n g noi len thay cho dieu cac nha nghien cUu quan tam la ban tam giac My N h d t T r u n g thdi ky chat, xu hUdng van dong va tac dong cua Chien tranh lanh. Vdy thUc hU va kha hai tdp hdp nay t6i quan he quoc te thcfi nang ve van de nay the' nao? gian tdi se ra sao.
Sau Chien t r a n h lanh, the gidi da CO ra't ^ ^.x . . . T.-^ , . - . ' » < ? . . ' . , ». . !• Diem choi va tinh troi nhieu men doi tren mpi mat cua ddi song
xa hoi, dac biet la quan he quoc te. Su kien Hai dac diem nay the hien ro trong moi Lien X6 va cac nUdc XHCN d Dong Au sup tap hdp, theo do tai moi lien ket tay ba nay do dUdc danh gia la dd'u mo'c quan trpng deu co mot nUdc giii vai tro noi trpi/choi va cua lich s^ the gidi hi$n dai va la mpt mot cap quan he khang kbit. Cu the, trong trong nhflng sU kien mang anh budng ldn nhdm Nga An Dp Trung Quoc, cap quan trong t h e k y XX. Cung vdi do, yeu to'Idi ich he Nga An Dp di doi vdi nhau va Trung quoc gia dan tpc dUdc de cao hdn y thUc he Qud'c mang tinh trpi; trong nhdm Trung trong quan he quoc te, keo theo md thUc Quoc - Nhdt - My, cap quan he Nhdt - My tap hdp luc lUdng (tU day gpi tdt la tdp song trung vdi nhau va Trung Qud'c la hdp) tren th§' gidi cung cd nhieu bien dd'i so diem chdi.
vdi trudc thdi ky Chig'n tranh lanh. Hai C i n hieu rang each khoanh cum tdp cue cu la Lign Xd, nay la Nga, va My cung hdp nay chi la quan diem d gdc dp nghign CO nhflng dieu chinh mdi vi chinh sach dd'i cUu, chUa chac da diing, sat vdi tinh hinh ngoai trong boi canh qud'c te' mdi. Cd y thUc tg' cung nhU danh gia chung cua gidi kig'n cho rang hien nay cd hai tap hdp lUc nghien cflu chuygn mon.
NGHIEN CIJIU TRUNG QUOC so 2(126) - 2012 y y
Nga - An D(J - Trung Qudc...
PhUdng phap luan chii ye'u de' giai quyg't cau hoi cua de bdi Id so sanh gifla cac thdnh to ciia tUng tAp hpp lUc lUpng vd gifla hai (dp hpp vdi nhau trgn ng'n b$ quy chieu gom cac tieu chf: die'm dong v6 Ipi ich, dp ben vflng vd dia cbfnh tri.
Trong nhdm Nga An Do Trung Qudc, cap ddi Nga - An Dp Id ndng cd't.
Day la die'm thuan ldn nhd't vdi minh chflng Id To chflc Hpp tac ThUpng Hai (SCO) md An Dp dang Id quan sdt vign vd nhieu kha ndng se tham gia; con trong nhdm Trung Qud'c - Nhdt - My, dilm thudn ldn nhd't Id dong minh chig'n lUpc My Nhdt tfl hdn 50 ndm nay. Dig'm chdi mang tinh tigu cUc lai cbinb Id nhdn to' Trung Qud'c.
Y tUdng xdy dUng tam giac Nga Trung An do Thu tudng Nga Pri-ma-cd'p dUa ra nam 1998. Tam giac Nga Trung An cd kha nhieu tUdng dong, hay ndi each khdc cd nhieu cd sd cho lign ket ba bgn hdn tam giac Trung - My Nhdt.
Thii nhdt, ca ba nUdc deu dflng trUdc nhiem vu, muc tigu qud'c gia trpng dai Id phat trien kinh tg', bao dam an ninh qud'c phdng vd xac ldp vi thg' nUdc ldn tren chinh trUdng quoc tg'. TrUdc chfnh sach doi ngoai ddn phUdng vd nggo man sau Chig'n tranh lanh cua My, vi^c xay dUng tr^t ti;t thg' gidi da ct^c, da trung tdm n^m trong Ipi ich cvia ca ba nUdc.
ThU hai, ca ba nUdc d^u dang dflng trudc nhflng nguy cd de dpa an ninh quSc gia vd todn vpn lanh thd. Hpp tac chdt che vdi nhau d l xay dflng mpt mdi trUdng quoc
\M hda binh, hflu nghi, Idng gi^ng tin c^y
nhau Id dap flng Idi ich quoc gia quan trpng, song cdn cua Nga Trung - An.
Thii ba, cac cdp quan he song phUdng trong tam giac dang phat trien kha quan, ddng d^u vd cdc bgn deu tim thd'y Ipi ich to ldn trong hdp tac vdi nhau.
Trong nhdm Trung - My - Nhat, ddng minh chig'n lUpc My Nhdt da cd nen tang tfl hdn 50 ndm nay, chUa k l tdi nhflng dan xen Ipi ich sau sdc rdng budc ca hai nUdc.
Tuy nliign, dg' gpi tgn, tam giac Trung My Nhdt chUa bdn da cd t h i xg'p chung vdo mpt rp. Cd sd di lign kg't mdi chi thudn d mflc 2/3 (tflc cbl cd 02 trong td'ng so" 03 thdnh vign).
Thi2 nhdt, cdp quan he Trung - My vdn cdn rd't nhieu bd't ddng tuy Idi ich cd t h i ldn d khia canh kinh te. Can cot de hai nfldc lign minh, hdp tac Id chUa viing ehdc, bdi le Trung Quoic vdn cd t h i tfl minh "ldm ngn" ma khdng cdn My, cdn My vdn cd t h i tfl minh vung vdy md khdng ckn tdi Trung Qud'c. Cac bd't ddng chinh tri vdn con rd't ldn gifla Trung Qudc vd My. Chfla big't ai cdn ai hdn.
Thii hai, noi spi hai tijf thuyet "moi de dpa Trung Qu6c" v&n ngd'm n g l m ton tai cho dfl Trung Qudc cd c6^ gdng thanh minh, bdnh d$ng dg'n dau de chflng td sfl "hda binh" eiia minh. Ldi ndi phai di ddi vdi vigc ldm vd yg'u to' long tin se la h a t nhan cho lign kg't ciia tam gidc Trung - My - Nhdt.
ThU ha, ca ba nfldc Trung, My, Nhdt dIu phai ddi m$t vdi thach thflc trong 10 ndm g i n ddy Id s\f suy giam kinh tS', dac bi$t Id My vd Nhdt Ban, cung vdi dd Id v l n di chfnh tri ndi bd.
LE TUNG
. -J _ _
Tuy nhign,' dilm chung cho ca hai tdp Trung Qud'c da tien nhflng bUdc dai hdp lUc lupng nay la Trung Qud'c. Vdy tren vu ddi chinh tri qud'c te', dg'n mflc sieu Trung Qud'c dang chu y den mflc nao d l cd cUdng sd' mdt thg' gidi la My cung phai dUa dUdc vi thg' quan trpng den vdy. Trung Qud'c vdo "tim ngdm". NhUng cung
<. »T. . .' r^ ^ .- phai nhin nhdn mdt each sdng phang rdng, 2. Nhan to Trung Qu6c ^. , ,' ^ ^ ' , . - ^ -
sU troi day cua Trung Qudc la didu tdt yeu Cudc khung hoang tai chinh chau A khach quan, bdi le, vdi xu the phat trien nam 1997 dem lai khung hoang vd suy yg'u chung cua the gidi va van td'c cua qua cho to chflc ASEAN ve phUdng dign ndi bd trinh todn c i u hda ngdy cdng cao tbi dieu cung nhu ve quan he cua td' chflc dd doi vdi ndy lai cang nhU dUdc cung cd'.
cdc cudng qud'c trong vung: Trung Qud'c, Dieu cd't ldi de thd'y nhd't md chung ta My vd Nhdt. P h a n tich quan he tay ddi va mdi chi dang dUdc "nhin" chfl chUa dUdc tay ba gifla ba cUdng qud'c dd d chau A- "nghe", dd Id chien lUdc todn ciu cua Thai Binh DUdng, roi quan he tay tu vdi Trung Qud'c. Trung Qud'c chUa tuygn bd' ASEAN, bdi viet nhd'n manh vai trd nd'i cdng khai nhUng nhflng gi Trung Qud'c bdt cua Trung Qud'c trong mpi trUdng hdp, dang lam thi ai cung big't.
vfla bao ve tham vpng cua nUdc ldn, vfla 3^ lyj^j ^5- ^ ^ ^ ^ gi^ s^, 55
chflng td y mud'n hda hoan vd d'n dinh cua ^ - .. , . , , . , ^, Ve "tam giac chien luac" Nga minh trong giai doan xay dflng kinh te ? ' , . . . , , , * s ,
. ^ Trung - An, lieu tap hdp lUc lUdng nay co ndy. TrUdc mdt ASEAN suy thoai, Trung _ . - /i,v , , - ^-v, . 11,- 9 r -
^ , , kha nang trd thdnh hien thUc khong? Co Qudc Id ngUdi lam chu ca quan he song , ji „ ^^ i , .-^ ,.' , -, . v a. •-?
^ ^ the thdy rang bat chap nhflng tien t n e n phUdng ldn quan he da phfldng ma Trung ^^^^^ ^.^ ^^ ^^^^ ^^ ^^^ ^^.^ ^^ ^^ ^^.^
Qud'c bdt d i u thii nghiem. ^^^^^ ^^^^^ ^^^ ^^^ ^.^^ ^^^^ ^^^ ^^i Trong thdi gian qua, dUdng nhU chung ^-^^^ ^^^^ ^^ixLc tg' dang cd mdt "tam giac ta chflng kig'n sfl "big'n md't" ciia hai d i u chig'n lUdc" Nga Trung An boat ddng tdu kinh tg' Nhdt Ban vd chau Au. Dieu ^bU mdt hdn minh hay nhU mdt to' chflc.
ndy tao cd hdi cho Trung Quoc nhanh y i sao vdy? Cd t h i ngu len ma'y ly do chu chdng nd'i ldn nhU mdt cUdng qud'c kinh tg' yg'u sau:
vd trd thanh ddng cd thfl hai thuc d^y sfl rpf^^ ^f^^'f^ ca ba deu Id nhflng nfldc ldn phat t r i l n cua nen kinh tg' thg' gidi. Trung jj^ng mong mud'n md rdng t i m anh hudng Qudc da trd t h a n h ng'n kinh tg' ldn thfl hai qu5c tg', ngn ro rang khd trdnh khdi canh trgn thg'gidi vdo n a m 2011 vfla qua. tranh, thdm chi cdn cp xdt, va cham ve ldi
Va trong ca hai tdp hdp, Trung Qud'c ich qud'c gia. Trdn thflc tg', trong cac cap diu cd mdu thudn d cac mflc dp khdc nhau quan hg song phUdng cua tam giac nay, k l vdi tflng thdnh vign mdi tap hdp, cu t h i : ca cap Nga - Trung, cung dang tdn tai Trung Qud'c - Nga, Trung Qud'c An Dp va khdng it bd't ddng trong cac linh vflc khac Trung Qud'c - Nhdt, Trung Qud'c - My. nhau. Hdn nfla, ngoai trfl Nga, Xn Dp vd
NGHIEN CliU TRUNG QUOC so 2(126) - 2012 79
Nga -AnD^- Trung Qudc...
Trung Qud'c chUa h^n da thdt si^ mong tfnh hai mdt: vfla thuc d i y hp xich lai gin mud'n sU ra ddi cua "lam giiu: chig'n lUpc" nhau, vfla can trd mdt lidn minh chig'n lUdc nay. Trung Qud'c tbUdng coi trpng cdc cua hp.
quan hp song phUdng hdn vd rd't thdn NbU vdy, bi$n tai tam giac Nga Trung trpng trong khi tham gia cac lion minh da An khdng phai Id mdt khd'i bay mdt lign phUdng, nha't la neu lirn minh dd mang minh quan sU chinh tri, md Id mdt he tinb chong My. Con An Dp, do nhi6u thd'ng ddi tdc mem deo. Hdp tac ba bgn nguyen nhan chii quan vd khach quan, Nga Trung An cd t h i trd thdnh nhan to chac chan .so khdng tham gia mot lion quan trpng kiem chg' tham vpng thong tri minh chd'ng My, thAm chi khdng mud'n vi the gidi cua My, chi it Id ban ch^ bdt anh cac md'i quan h0 r h a t che vdi Nga vd hudng dp dao ciia My.
Trung Qud'c md ldm td'n hai de'n quan h§ Ve bg ba "Trung My Nhat Bdn", vdi My. Td't ca nhflng dilu nay can trd svt li^u mflc dp lign k^t dg'n ddu se phu thupc hinh thanh mot lien minli ba bdn theo mflc dp tuy thupc I l n nhau cua ba nfldc dung ten gpi ciia nd. nay. Vd'n de ddt ra ddu tign Id cdc nUdc
Thii hai, nhan to' My ddng vai trd rat ndy cd thUc sU mud'n hdp tdc vdi nhau hay dac biet trong quan he ba ben Nga - khdng.
Trung An va trong tinh toan chien lUdc Thi2 nhdt, nguy cd doi d i u cua tiing cap ciia mdi nUdc. Trdn thUc te. My cd ldi ich to quan he rd't ldn. Nhieu khuc mdc trong ldn trong hdp tac trgn mpi phUdng dien vdi lich sii quan he vdn chUa dUdc khai thdng ca ba nUdc. NhUng My khdng he mong triet dg. Cd sd de lign ket Id chUa rd rdng mud'n bd't ky nUdc ndo trong ba nUdc Nga, vd khdng cbdc chdn. Ca ba nUdc ndy deu Id Trung, An phat trign manh dgn mflc de nhflng nfldc ldn, chfla dflng trong nhau rdt dpa vi the' sieu cUdng thg' gidi duy nhd't ciia nhieu nhan td' bd't dong trdn true kinh tg' - My. My cdng lo sd hdn ng'u ba nUdc nay cbinb tri: canh tranh thUdng mai, "chien hinh thdnh mdt lien minh chd'ng My. tranh tien te", tranh gidnh dia bdn canh Trong khi quan he My An cd nhieu dilm tranh anh hudng chien lUdc... Cdn qua ddng hdn, thi nhflng bd't ddng trong quan nhieu nghi ky xen lan sfl bd't on ve Idng he My Trung, nhd't Id My Nga khdng de tin. Trong mdt rflng khdng t h i cd hai cop.
dung hda mdt sdm, mdt chieu. Nhflng cung Thi2 hai, vai trd ciia nhdn td' Trung cd thg thd'y ca ba nUdc Nga, Trung, An Qud'c vfla thig'u lai vfla thfla. Thig'u vi ca dang thflc hi$n mdt chinh sdch ddi ngoai My vd Nhdt Ban cd le deu phai c i n vd can rd't thflc dung. Bd't ludn nhflng bd't dong, nhdc hdp tdc vdi Trung Qud'c, cdn thfla vi mdu thudn, xung dot ldi ich, ve td'ng t h i ca ddng minh My Nhdt vdn se tdn tai vd ba nfldc ndy deu ddt quan he vdi My len phat t r i l n manh ma chang c i n phai cd sfl t i m quan trpng hang dau, neu khdng ndi "bdi ddp" thdm nhan to' Trung Qud'c. Neii la so' mdt. Chinh vi vdy, tdc ddng cua nhan ddn t h u i n nhin d gdc dp cac tuygn ngdn ve to' My dg'n ba nfldc Nga, Trung, An mang chinh sdch ngoai giao, ed le Trung Quoc td
LE TUNG
mong mud'n thuc day vao cd chg' "ba ben"
nay hdn; va Trung Qud'c cung la ben cd ldi nhieu nha't ne'u tam giac "Trung My Nhat" trd thanh hien thflc.
Thi2 ba, ca ba nUdc deu thieu nhflng diem ddng c i n thig't, ndi each khac la thig'u
"gia tri chung" Cdng cu ca ba nUdc dang day manh trien khai chinh la "siic manh mem" Trung My Nhat vfla va cham ve muc tieu vfla xung dot ngay d chinh cdng cu chfnh sach dUa ra thUc hien. Td't nhien mflc do, quy md va each tie'p can cd khac nhau nhUng nhin chung gay nhieu can trd, thdm chi cdng ldm tang xung dot chien lUdc.
Chinh vi vdy, kha nang lien ket tha'p la dieu de tha'y cho tam giac "Trung My Nhat" xet d ca gdc dp khdch quan va chu quan, mac du theo cac nha phdn tich day se Id tdc nhan quan trpng cua quan he qud'c te' trong the' ky XXI.
Ve khd ndng tam giac "Nga Trung- An" vUcfn len thay the'tam giac
"Trung - My Nhdt", tdi cho rang mflc dp la 60% (kha thi) va 40% (bd't kha thi). Ly do cd nhieu nhflng d gdc dp dia-chinh tri va ngay ve ten gpi ta cung cd the thd'y Trung Qud'c dang la ye'u td' trung tam: Nga An - Trung - My Nhat. Trong sach lUdc ciia minh, My vd cac ddng minh dang td' chflc
"bao vay chig'n lUdc" Trung Qud'c, t h i hien d "Vdng cung thinh vUdng" vd An Dp Id mat xich cud'i cung ma My phai tap trung
"loi keo" Mdt vanh dai bao vay Trung Qud'c se keo dai tfl My, Nhat Ban, Hdn Quo'c, 6-xtray-H-a, Niu Di-lan, ASEAN den An Dp. My dang ung hd nen "dai dan chu" d An Dp, vun ddp d l An Dp trd thanh trung tam quyen lUc hung manh, ddc
lap^'*- My ngay cang thuc giuc An Do dam nhan nhflng trach nhiem vdi tU each la mot ddi tac an ninh toan ciu. Cdn vdi Nhdt Ban, My ung hd chii trUdng bie'n Nhdt Ban thanh "cUdng qud'c binh thUdng'^' Xdt ve dai cue, kha nang tam giac Nga Trung An thay the bd ba Trung My - Nhdt la chUa rd rang va chac chan.
*
Ndi tdm lai, the' gidi se cdn nhieu bie'n ddng trong bd'i canh vdn td'c "toan ciu hda"
ngay cang cao dUdi tac ddng cua cdng nghe, thdng tin va tinh khach quan cua kinh te' thi trUdng. The' gidi van cdn nhieu chuyin ddng, cac tap hdp lUc lUdng chi la san chdi cua cac nUdc ldn. Va'n de cd't tfl dd'i vdi tflng nUdc van la ldi fch qud'c gia dan tdc, du trong tap hdp nao v l n phai dam bao sfl tdn tai va anh hudng cua minh vdi the' gidi ben ngoai. Nga, Trung Qud'c, My, Nhat Ban va a'n Dp deu la nhflng nUdc ldn, cd kha nang tac ddng ldn tdi cue dien the' gidi tren mpi mat ddi sd'ng xa hdi.
Chfnh vi vay viec nhan xet kha nang lien ke't ciia cac nfldc nay can phai xem xet tren quan dilm ddng, tflc khai niem "tap hdp Iflc lUdng ddng"./.
CHU THICH:
(1) Dl/ dinh cda My d chdu A, Tap chi Washington Quarterly, so' mua he nam 2007.
(2) y tudng nay do Thu tUdng Shinzo Abe dua ra trong thdi gian dUdng chflc, nd'i bat nhat la quyet dinh nang cap Cue Phong ve Nhat Ban len thanh Bo Qud'c phdng.
NGHIEN CliU TRUNG QUOC so 2(126) - 2012
