NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, GIẢI PHẪU BỆNH VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ PAPILLOMA VÙNG MIỆNG, TẠI BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y HẢI PHÒNG 2019-2020
Phạm Văn Liệu1, Nguyễn Trường Thịnh1
TÓM TẮT34
Đặt vấn đề: Nghiên cứu nhằm mô tả đặc điểm lâm sàng, giải phẫu bệnh của u nhú (Papilloma) vùng miệng mặt ở bệnh nhân đến khám và điều trị tại bệnh viện Đại học Y Hải Phòng, 2019-2020.Và nhận xét kết quả điều trị ở những bệnh nhân được nghiên cứu trên. Phương pháp nghiên cứu: mô tả loạt ca, cách chọn mẫu thuận tiện, lựa chọn bệnh nhân có u nhú ở miệng, khám lâm sàng, cho xét nghiệm giải phẫu bệnh và điều trị, thu thập những đặc điểm về lâm sàng, về giải phẫu bệnh. Kết quả nghiên cứu: nghiên cứu trên 11 trường hợp cho thấy Papilloma có ở các lứa tuổi, ở cả nam và nữ. U xuất hiện ở niêm mạc môi, má, lưỡi, khẩu cái, tất cả 11 u đều có hình súp lơ, có cuống, màu trắng chiếm đa số (08/11). Kích thước đa số nhỏ hơn 01 cm (08/11). Kết luận: nghiên cứu trên 11 trường hợp cho thấy Papilloma có ở các lứa tuổi, ở cả nam và nữ. U xuất hiện ở niêm mạc môi, má, lưỡi, khẩu cái, tất cả 11 u đều có hình súp lơ, có cuống, màu trắng chiếm đa số (08/11). Kích thước đa số nhỏ hơn 01 cm (08/11). Kết quả điều trị phẫu thuật cắt u cho kết quả tốt 10/11, 1 trường hợp bị ung thư hóa.
Từ khóa: U nhú, hình súp lơ.
1Trường Đại học Y Dược Hải Phòng Chịu trách nhiệm chính: Phạm Văn Liệu Email: [email protected]
Ngày nhận bài: 16.3.2021
Ngày phản biện khoa học: 15.4.2021 Ngày duyệt bài: 21.5.2021
SUMMARY
RESEARCH ON CLINICAL CHARACTERISTICS, PATHOLOGY
AND RESULTS OF PAPILLOMA TREATMENT IN THE MOUTH AREA,
AT HAIPHONG MEDICAL UNIVERSITIES HOSPITAL 2019-2020
Background: the study aims to describe the clinical and pathology of the oral papilloma (Papilloma) in the mouth and face in patients who come for examination and treatment at Hai Phong Medical Universities hospital, 2019-2020.
And comment on treatment results in the patients they are to be studied.
Methods: description of case series, convenient method of sampling, selection of patients with oral papilloma, clinical examination, for pathological testing and treatment, collection of clinical and pathological characteristics.
Results: the study of 11 cases showed that Papilloma is present of all ages, in both men and women. Tumors appear in the mucosa of lips, cheeks, tongue, palate, all 11 tumors are cauliflower-shaped, with stalk, white is the majority (11/8). Most sizes are less than 01 cm (11/8). Conclusions: the study of 11 cases showed that Papilloma is present of all ages, in both men and women. Tumors appear in the mucosa of lips, cheeks, tongue, palate, all 11 tumors are cauliflower-shaped, with stalks, white is the majority (11/8). Most sizes are less than 01 cm (11/8). The results of surgical treatment to
remove the tumor gave good results on 10/11, 1 case had cancer.
Keywords: Papilloma.cauliflower-shaped
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
U nhú là một sự tăng sinh lành tính gặp phổ biến ở người, ở vùng miệng, có nguồn gốc từ biểu mô vảy lát tầng [Error!
Reference source not found.]. Nguyên nhân được cho là do HPV typ 6 và typ 11.
Papillomavirus ở người là một loại virus dạng DNA, rất hay lây và có khả năng gây nhiều biến chứng bệnh từ nhẹ đến trầm trọng. Tên đầy đủ của căn bệnh này là Human Papilloma Virus, viết tắt là HPV.
Trên Thế giới, nghiên cứu của Takayuki Maruyama Nhật Bản (2017) nghiên cứu về HPV và ung thư miệng [5], cho thấy nhiễm các chủng (HPV 6, 11) có liên quan đến sự phát triển của những tổn thương nhú lành tính trong khoang miệng, trong khi các chủng nguy cơ cao (chủng 16,18) có thể gây ra các khối u ác tính.
Ở Việt Nam, các nghiên cứu lâm sàng về Papilloma cho thấy u nhú xuất hiện có đường ranh giới rõ và thường có cuống, bao gồm nhiều nhú giống như ngón tay hay hình súp lơ, màu trắng hoặc màu xám, kích thước từ 0,5 cm – 1 cm. U thường xuất hiện ở lưỡi, lợi, vòm miệng và không đau.
Hình 1. U nhú ở lưỡi Hình 2. U nhú ở vòm miệng
Hình 3. Hình ảnh vi thể của u nhú [3]
Nghiên cứu của Trịnh Thị Linh [2] cho thấy các biểu hiện nhiễm HPV trong miệng cũng giống như hạt cơm thường ở da, dạng này ít gặp, chủ yếu do virus HPV tuyp 2,4 gây nên, biểu hiện là tổn thương dạng nhú có màu trắng do dày sừng nhiều. Để tìm hiểu về lâm sàng và giải phẫu bệnh của u nhú tại Hải Phòng, đề tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm
sàng, giải phẫu bệnh và kết quả điều trị Papilloma vùng miệng, tại bệnh viện Đại học Y Hải Phòng 2019-2020” nhằm hai mục tiêu:1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, giải phẫu bệnh của u nhú (Papilloma) ở bệnh nhân đến khám và điều trị tại bệnh viện Đại học Y Hải Phòng, 2019-2020. 2.Nhận xét kết quả điều trị ở những bệnh nhân được nghiên cứu trên.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tượng:
Bệnh nhân đến khám bệnh và điều trị tại bệnh viện Đại học Y Hải Phòng, chọn bệnh nhân có u nhú ở miệng.
2. Phương pháp:
Nghiên cứu mô tả loạt ca, cách chọn mẫu thuận tiện, cỡ mẫu dự kiến 10 trường hợp, lựa chọn bệnh nhân có u nhú ở miệng, khám và điều trị, thu thập những đặc điểm về lâm
sàng, về giải phẫu bệnh, so sánh với một số nghiên cứu trên thế giới và trong nước. Nhận xét về sự phù hợp hay có những đặc điểm khác nhau về đặc điểm lâm sàng, giải phẫu bệnh mà nghiên cứu tìm thấy. Có thể đưa ra định hướng từ đặc điểm lâm sàng có liên hệ với đặc điểm giải phẫu bệnh. Đánh giá kết quả điều trị, phương pháp phẫu thuật dựa theo bảng tiêu chí sau:
Bảng 2.1: Tiêu chí đánh giá kết quả điều trị Tiêu chí
Mức độ Vết mổ Cảm nhận tại chỗ Tái phát K. hóa
Tốt Liền đẹp Bình thường Không Không
Trung bình Liền Hơi vướng Nghi ngờ Nghi ngờ
Kém Sẹo xấu Vướng nhiều Tái phát Có K. hóa
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
1. Nhận xét chung về tuổi và giới:
Trong nghiên cứu này có 11 trường hợp, 7 trường hợp là nam, 4 trường hợp là nữ. Không có sự khác biệt về tuổi bị mắc bệnh và cũng không có sự khác biệt về giới bị mắc bệnh.
Bảng 3.1. Các trường hợp mắc bệnh theo tuổi và giới.
Tuổi\ giới Nam Nữ Cộng
0-<10 1 1
10-<20 2 2
20-<30 1 1
30-<40 1 1
40-<50 1 1 2
50-<60 2 1 3
➢ 60 1 1
Cộng 7 4 11
2. Đặc điểm lâm sàng, giải phẫu bệnh:
Bảng 3.2. Đặc điểm lâm sàng, giải phẫu bệnh của các trường hợp
Theo vị trí Papilloma GPB (Papilloma) GPB (K hóa)
Niêm mạc má 3 3 0
Môi 2 2 0
Lợi kẽ răng 1 1 0
Lưỡi 3 3 0
Khẩu cái 2 1 1
Cộng 11 10 1
Theo kích thước
< 1 cm 8 7 1
1-2 cm 3 3 0
Cộng 11 10 1
Theo dạng đại thể
Hình súp lơ, có cuống 11 10 1
Cộng 11 10 1
Theo màu sắc
Màu trắng 8 7 1
Màu niêm mạc 1 1 0
Màu hồng niêm mạc 2 2 0
Cộng 11 10 1
Bảng 3.3. Kết quả điều trị bằng phẫu thuật đối với các trường hợp Papilloma.
Tiêu chí
Mức độ Vết mổ Cảm nhận tại chỗ Tái phát K. hóa
Tốt 10 10 0 0
Trung bình 1 1 0 0
Kém 0 0 0 1
Cộng 11 11 0 1
Các dấu hiệu về cơ năng có cảm giác vướng khi vận động, nền niêm mạc quanh u bình thường.
Nhận xét kết quả điều trị: Với 11 trường hợp Papilloma được cắt u gửi giải phẫu bệnh, vô cảm bằng hình thức gây tê, sau mổ trong 03 ngày đầu vết mổ nề, cắt chỉ vào ngày thứ 7, vết mổ liền. riêng 01 trường hợp có kết quả giải phẫu bệnh nghi K, đã được chuyển tuyến trên điều trị tiếp, tìm hiểu thông tin từ tuyến trên cho biết bệnh nhân này được chẩn đoán là Papilloma thoái hóa ác tính, còn ở giai đoạn sớm (T1N0M0).
Hình 3. 3. U nhú vòm miệng thoái hóa ác tính, bệnh nhân trên 60 tuổi.
IV. BÀN LUẬN
Về đặc điểm lâm sàng: Papilloma có ở các lứa tuổi, ở cả nam và nữ. U thường xuất hiện ở niêm mạc môi, má, lưỡi, khẩu cái, tất cả 11 u đều có hình súp lơ, có cuống, màu trắng chiếm đa số (08/11), kết quả này phù hợp với nhận xét của Lê Văn Sơn [4] “thường gặp Papilloma dạng nhú, màu trắng là do dày sừng”, còn lại là màu niêm mạc hơi hồng.
Kích thước đa số nhỏ hơn 01 cm (08/11), có 03 trường hợp kích thước 1-2 cm. Kết qủa này phù hợp với nhận xét của Huỳnh Anh Lan [3] “Papilloma thường có kích thước nhỏ 0,5-1cm”.
Về kết quả điều trị: Papilloma là một loại u lành tính theo phân loại của tổ chức Y tế Thế Giới. Tất cả các u đều được cắt bỏ và làm giải phẫu bệnh. Kết quả bước đầu cho thấy các vết mổ được lành thương sau 07 ngày, chưa xuất hiện tái phát, riêng 01/11 trường hợp bệnh nhân trên 60 tuổi có u ở vùng khẩu cái bị thoái hóa ác tính. Kết quả này phù hợp với nhận xét của Takayuki Maruyama [5] “papilloma không được điều trị, có thể thoái hóa ác tính”.
V. KẾT LUẬN
*Nghiên cứu trên 11 trường hợp cho thấy Papilloma có ở các lứa tuổi, ở cả nam và nữ.
U xuất hiện ở niêm mạc môi, má, lưỡi, khẩu
cái, tất cả 11 u đều có hình súp lơ, có cuống, màu trắng chiếm đa số (08/11). Kích thước đa số nhỏ hơn 01 cm (08/11).
*Kết quả điều trị theo phương pháp phẫu thuật cắt u, 10 trường hợp có kết quả tốt, 1 trường hợp có kết quả kém với lý do u bị K hóa.
Khuyến nghị: Papilloma ở niêm mạc miệng có hình dạng rất rõ nét, nên được điều trị sớm bằng kỹ thuật cắt u để phòng thoái hóa ác tính.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hoàng Tử Hùng và công sự. Mô phôi răng miệng. NXB Y học chi nhánh T.P. Hồ Chí Minh 2005. Tr.10-51.
2. Trịnh Thị Linh “Virus HPV trong một số bệnh ở miệng”, bài viết của bác sĩ nội trú Trịnh Thị Linh 2017.
3. Huỳnh Anh Lan “Bướu vùng đầu mặt”.
Bệnh học miệng. NXB Y học 2004. Tr.126- 162.
4. Lê Văn Sơn “U lành phần mềm vùng hàm mặt”. Bệnh lý và phẫu thuật hàm mặt tập 1.
NXB Giáo dục Việt Nam 2013. Tr.226-241.
5. Takayuki Maruyama. Perioperative oral management during cancer treatment in Okayama University Hospital. Hội nghị khoa học Răng Hàm Mặt Quốc Tế 2017 Trường Đại học Y Hà Nội. Tr.46-47
