This paper is available online at http://jem.naem.edu.vn
XÂY DỰNG KHUNG LÝ LUẬN QUẢN LÝ ĐÀO TẠO THEO ĐẶT HÀNG TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
Nguyễn Thị Thu Hường * 1
Ngàynhận bài: 10/04/2022. Ngày nhận đăng: 15/05/2022.
1 Trường Đại học CôngnghiệpDệtMayHàNội e-mail: [email protected]
Tóm tắt. Đào tạo theo đặt hàng luôn gắn cung với cầu, gắn đào tạo với sử dụng, do vậy khắc phục được điểm yếu trong đào tạo nhân lực hiện nay. Tuy nhiên, hiện nay chưa có tài liệu nào xây dựng khung lý luận về quản lý đào tạo theo đặt hàng. Từ tiếp cận theo chức năng của quản lý, những đặc điểm của đào tạo theo đặt hàng trong nền kinh tế thị trường và tiếp cận chu trình trong đào tạo, bài báo đề xuất khung lý luận đế quản lý đào tạo theo đặt hàng phù hợp vói nền kinh tế thị trường.
Từ khóa: Quản lý, đào tạo, quản lý đào tạo, đặt hàng.
1. Đặt vấn đề
ĐảngvàNhànước đãcóchủtrương, quyđịnhvề đặthàng và nhận đặthàngđàotạo, thể hiện qua: Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng11 năm2013 của Ban Chấp hành TrungươngĐảng Cộng sản ViệtNam về đổi mới căn bản vàtoàn diện giáo dục vàđào tạo; Luật GD đại học số 34/2018/QH14;Nghị định số 32/2019/NĐ-CP ngày 10/4/2019 của Chínhphủquy địnhgiao nhiệm vụ, đặt hàng hoặcđấu thầucung cấp sản phẩm, dịch vụ côngtừ ngânsách Nhà nưóc; Quy chế tuyển sinh năm 2020, 2021 do Bộ Giáo dục và Đàotạoban hành có quy định về tuyển sinh vàđàotạotheođặt hàng. Tuy nhiên,đào tạotheo đặthàng còn làvấnđềmới mẻ, chưacó luận cứ khoa họcvữngchắc như quy trình quản lý đào tạo, định mức kinh tế - kỹ thuật, tiêu chuẩn chất lượng để thực hiện. Mặt khác, cho đến nay Nhànước vẫn chưa thực hiệnđặthàng các cơsởđào tạo,cácdoanh nghiệp cũngchưa quen đặt hàng đào tạo.
2« Một số khái niệm cơ bản
Đặt hàngđào tạo: là khách hàng đưa ra yêu cầu và thỏa thuận vốicơ sởđàotạo đê đào tạo nhân lực về số lượng, cơ cấu ngành nghề và trình độ, đảmbảo chất lượngvới thời điểm và giá thành được hai bên thỏa thuận [5].
Đào tạo theo đặthàng:là việc cơsỏđàotạo thực hiệncungứngdịch vụ đàotạotheođặt hàng của khách hàng về số lượng, cơ cấu ngành nghềvàtrình độ, đảm bảo chất lượngvớithời điểm, giá thành theo thỏa thuận giữa đôi bên [5].
Quản lý đàotạotheo đặt hàng: là thựchiệncác chức năng của quảnlý để thực hiện các bước của chu trình đào tạobắt đầu từ tổ chức xác định nhu cầu đào tạo theo đặthàng,lập kế hoạch và tổchức xâydựng chương trình đào tạo, tổchức triển khai khóa đào tạo,đánh giákhóađào tạovàchu trình đào tạo theo đặt hàng. Sau khi kết thúcmột chu trình đào tạo sẽ bắt đầu thực hiện mộtchu trình đàotạomới vàbắt đầu từ bước tổ chức xác định nhu cầuđàotạo [5],
3. Đặc điêrn đào tạo theo đặt hàng trong nền kinh tế thị trường
Chương trình đào tạoĐàotạo theo đặt hàng có nghĩa là “cung” theo “cầu”. Do nhu cầu củamỗi khách hàng là khác nhau, cùng một doanhnghiệp nhưng mỗi thờiđiểm khác nhaunhu cầuđàotạo cũng khác nhau. Vì vậy, chương trình đàotạo theo đặthàngphải rấtlinh hoạt, đa dạng đê đáp ứng được nhu cầu của khách hàng. Để xác định chính xác nhu cầu đàotạothìcầnxácđịnh nhu cầuđàotạotrongcảhiện tại vàtương lai. Xác định nhu cầuđào tạo trong hiện tại để tổ chức cáckhóađào tạo và nội dung nhằm khắc phục ngay các nhược điểm trong tổ chức, thường là cáckhóa đào tạo ngắn hạn. Xác định nhucầu đào tạo trong tương lai nhằm chủ độngđàotạo và phát triển nhân viêncho chiến lược phát triểndàihạn, thườnglà các khóa đàotạodài hạn.
Mục tiêuđào tạo: Mục tiêu của chương trìnhđàotạotheo đặt hàng là do kháchhàngđặt rachứkhông phải do cơsỏđàotạo hay cơquanquản lý nhànước về đàotạođặtra. Doanh nghiệp cónhiều loại hìnhkhác nhau vớinhiều trình độ công nghệ sản xuất khácnhau, do vậy mụctiêu của chương trình đào tạo/chuẩn đầu racũng rất khác nhau. Nói cách khác, mụctiêuđàotạotheođặthàng rất đa dạng và linh hoạt theo từng loại kháchhàng vói từngthờiđiểmkhác nhau.
Nội dung chương trình đào tạo:Với tính chất của mụctiêu đàotạo rất đa dạng và linh hoạt, cáctrường khôngthể sử dụng các chương trình đàotạo sẵn có để đàotạotheođặthàngmà phảicàn cứ vào mục tiêuđào tạo kháchhàng đặt hàng để xây dựng nội dungchương trình đàotạo phù hợp với yêu cầu của kháchhàng.
Đội ngũ giảng viên
Đội ngũ giảng viên(GV) lànhân tố chính quyết định chất lượng các khóa đào tạo. Đàotạotheođặt hàng có yêu cầu caođối với đội ngũ GV. Giảngviên phảicó kiếnthứcvàkỹ năng chuyên môn vững vàng, phải tiếpcậnđược với các tiến bộ khoa học côngnghệmà các doanh nghiệp đang sử dụng. Mặtkhác,phải cóđủ năng lực dạyhọc theo tiếp cận năng lực vàcókiến thứcvà kỹ năng sư phạm thuần thục, biết vận dụng linh hoạt các phương pháp dạyhọc tíchcựcvà sử dụng thành thạo các phương tiện dạy họchiện đại,... Năng lực quantrọngmà GV cần phảicó để thực hiện đàotạotheođặt hàng của các doanh nghiệplà GV phảiamhiểu về phương pháp xâydựng chươngtrình đào tạo và có năng lực thiếtkế chương trình đàotạo rất linh hoạt, luônthayđổi theo yêu cầu của khách hàng.Ngoàinăng lực của từng cánhân, đội ngũ GV cũng phải có đủ số lượng vớicơcấu ngành nghềvàtrình độ để có thểthực hiện các khóađàotạo theođặthàng.
Đào tạo theo đặthàng cần sự phối hợp giảngdạy giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp, ngoài độingũ GV cơ hữu, các trường cầnsử dụng một sốGV theo hợp đồng thỉnhgiảng hoặc mộtsố cánbộ kỹthuậtcủa doanh nghiệptham gia vào quá trình dạy họctheo đặthàng.
Cơ sở vậtchất
Vớiđào tạotheođặt hàng, cơ sở đàotạo cần cónhững thiếtbịdạy họchiện đại và tương thích với các loại công cụ sản xuất và thiết bị mà các khách hàng đang sử dụng. Nơilàmviệc là môi trưònghọc tập rất quan trọng đê chuẩn bị cho người học tham gia vào côngviệc và cuộc sống nghềnghiệp sau này.Chínhvì vậy, trangthiết bị cho đào tạo theođặthàng càng hiện đại, tương đương với doanh nghiệp càng giúp cho người học rútngắn thời gian hội nhập sau đào tạo.
Người học
Vói các khóa đào tạotheo đặt hàng, người học có thêlà HS tốt nghiệp THPT cũng cóthểlà người lớn đang công tácở doanhnghiệpđược lựa chọn đihọc. HStốt nghiệp THPT có đặc điểm học tậpnhư sinh viên chính quy tại cáctrường. Tuy nhiên, do đã xác định được địa điểm làm việc, mụctiêu học tập nên người học ởcác chương trình đào tạo theo đặt hàngcó ý thức phấn đấu tronghọc tập. Đối với các lóp đào tạo ngắnhạn, đào tạo vừa làm vừa học,doanh nghiệp thưònglựa chọn cán bộ, công nhân đangcông tác đêđào tạo,họ là những người lớn đi học. TheoHamza [6], người lớn đi học thườngcó những đặc điểm như: (1) Họ thưòng ngại tham gia các khóađàotạo vì sợ sẽ bị nhìn nhận nhưnhững ngườiyếu kém trongđơnvị về chuyênmôn;(2) Ngườilớn thường là người có nhiều kinh nghiệm trong giải quyết những tình huống; (3) Người lởn cókhảnăng tự ra quyết định và khả năng tựhọc tốt; (4) Người lớn sẽ đượcthúc đẩy bởi những thông tin hoặc côngviệc mà họ cho rằng có ý nghĩavới họ;(5) Người lớn có rất nhiều tráchnhiệm vàhọ thườngkhôngthể kiên nhẫn được nếucảmthấy thời gian của họ bị lãngphí.
Hĩnh thức và địa điểm tổ chứcdạyhọc
Với đối tượng là cán bộ, côngnhân đi học nên hình thức đàotạo thường linh hoạt tùy từng khóa đàotạo cụ thể và điều kiệncủa doanh nghiệp.
Hình thức tổchức dạy học: Có nhiều hình thức tổ chức dạy họckhác nhau như dạy học theo lớp, dạy học theo nhóm,dạy họccánhân, vừa học vừa làm tạivị trí việc làm,thamquantrảinghiệm, ...v.v... Dạy học ở cơ sỗđào tạo thì thường tổ chức dạy họctheo lớp hoặctheo nhóm.Dạyhọcỏdoanh nghiệp thì thườngtổ chức dạyhọc theonhómvà dạy họctheo cánhân, vừa họcvừa làm tại vịtrí việclàm. Nếu tổ chứcdạy học vừaỏtrường vừa ở doanh nghiệp thì cóthể kết hợp các hình thức tổ chức dạy họcnêu trên.
Địa điểm tổ chức dạy học: Vớiđàotạotheo đặthàng, quá trìnhdạy học cóthể được tổ chức tại cơ sở đào tạo,tại doanhnghiệp hoặc kết hợp giữacơ sỏđào tạo và doanh nghiệp tùythuộc vàođiềukiện và thỏa thuận giữa đôi bên. Thôngthường thì tổchức dạy họclý thuyếtvà thựchành cơ bản tại cơ sỏ đào tạo, dạy học thực hành chuyên sâu ỏ doanh nghiệp.
Kiểmtra vàđánh giá kết quảhọc tập
Dạy học theo đặt hàng được thực hiện theo tiếp cận năng lực,do vậy đánh giákếtquảhọctập cầnthu thậpcác minh chứng để có thểkếtluận được các năng lực ngườihọcđạt được so với mụctiêu dạy học và yêu cầu của khách hàng đến mức độ nào?
Quảnlýđào tạo
Do các khóa họccóthểđượctổ chức tại doanh nghiệphoặckết hợp giữa doanhnghiệpvàcơ sở đàotạo nên quátrình quảnlý đàotạo cũng phức tạp hơn rất nhiều. Tác giả Kashina và các cộng sự [8] đề xuất các trường nên để các doanh nghiệp tham gia vào quá trình quảnlý, theo dõi, đánh giá người học. Khi thamgia vào quảnlýngười học,doanh nghiệp có thể phốihợp với nhà trường nhắc nhỏ,động viên ý thức của người học kịp thời, đồng thời có ý kiến vởi trường để điều chỉnh nội dung chươngtrình, phương phápgiảngdạy, các điều kiện phục vụ học tập... nếu thấy cần thiết. Cũngquaquá trình quảnlý, đánh giá kết quảhọc tập, doanh nghiệp nắm chắcđược năng lực của từng ngườihọc, làm cơ sở để sắpxếp công việc sauđào tạo phù hợp vói năng lực cánhân.
4. Khung lý luận quản lý đào tạo theo đặt hàng
Mô hìnhquản lý đàotạo theođặt hàng đượcphát triển dựa trên mô hìnhđàotạotheochutrình[3],
Sơ đồ 1. Mô hình quản lý đào tạo theo đặt hàng
4.1. Tổ chức xác định nhu cầu đào tạo và ký kết hợp đồng đào tạo
Mỗi kháchhàng khác nhau cónhu cầu đào tạokhác nhaunên cơ sởđào tạo cần phải xácđịnhnhu cầu đàotạo theo yêu cầu của Nhà nước cũng như củacác doanh nghiệp đối tác vàphù hợp vói khảnăngđào tạo.
Nhu cầu đào tạo luôn biếnđộng cho nên xác địnhnhu cầu đàotạolà việc làm thường xuyên, đây là bước đầutiên mang tínhchấtquyết địnhcả chu trình đào tạo đồngthờicũng là bước mớinhất, khó nhất đối với các cơ sỏđàotạohiệnnay. Các cơ sởđào tạocầncó bộ phậnchuyên tráchxácđịnh nhucầu đào tạo gồm mộtsốcán bộ quản lýđàotạo và GV của cáckhoa chuyên ngành.
- Nội dung xác định nhu cầu đào tạo
Nhu cầuđào tạobao gồm:Nhucầu vềsố lượng nhân lựctheo từng ngànhnghề/vị trí việc làm,trình độ đào tạo vànăng lực mà người lao động cần có để có thể thực hiện tốt công việc tại vị trí việc làm. Theo giáo sư Simon[7], nếu đứng trên góc độ nhu cầu của doanh nghiệp thì nhu cầu đàotạoxuấthiện khi: Tuyển dụng nhânviên mới, cầnđược đào tạo chuyên môn hoặc kinh nghiệm cho phù hợp vóinhiệmvụđượcgiao;
Thay đổi vai trò củanhân viên; Thayđổi quá trình đangthực hiện, thay đổi một bộ phận củathiết bị, thay đổi côngnghệ; Điểm yếu được xác định trong quá trình theo dõi, đánh giá tổchức; Cập nhật kiếnthức và kỹ năng mới chonhânviên.
- Xác định nhu cầu đàotạotheođặthàng bao gồm cácbưócsauđây [3]:
+ Thu thập thông tin về nhu cầuđàotạo: Các cơsở đàotạophải chủ động tổ chứcthuthập thông tinvề nhu cầuđào tạo.Trong bối cảnh cuộccách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN4.0) phát triển mạnh mẽ sẽ làm thay đổi cấu trúc vàchuẩn trình độ của đội ngũ nhân lực của mọi quốc gia, nên nhu cầuđàotạo cũng phải thayđổitheo.
+ Phương pháp thu thập thông tin thị trường laođộng: Thông tingồmcả định lượng vàđịnhtínhvề nhu cầu lao động kỹ thuật hiện nayđồngthời có tác dụng cảnh báotrước những thay đổi sẽ xảy ra trongtương lai gần. Các thôngtin này làcơ sởđểtổ chức các khóa đàotạo chophùhợpvới quy luật cung- cầu. Việc thu thậpthông tin về nhu cầuđàotạocóthểđượcthực hiệnbằng các phương pháp:khảo sátbằng phiếu hỏi, phỏng vấn chuyên gia, khảo sát trực tiếp tại một số đơn vị sửdụng lao động điển hình. Ngoàira, còn sử dụng các phương pháp như tổng hợp từcáctài liệu (chiếnlược phát triển kinhtế - xã hộicủa địa phương, vùng miền, ngành nghề; các số liệu dự báo nhu cầulao động từ thị trưòng laođộng);phân tích, dựbáo sự phát triển của khoahọc công nghệ(KHCN) tác độngđến nhu cầu đào tạo; tính toán hao hụt lao động do nghỉ hưu, nhảy việc và tỷ lệ biếnđộng lao động kỹ thuật dưới tácđộngcủa tiến bộ KHCNcủng nhưcủa phương pháp quản lý sản xuất...vv....
+ Phân tích nhu cầu đào tạo: Nhucầu đàotạoqua dữ liệu thu thậpđược kháphong phú và đa dạngdưới góc nhìn củatừng đơn vị, cá nhân, do vậy có những nhu cầu chưa chính xác. Thông tin về nhu cầu đào tạocó những nhu cầu thực nhưng cũng có những nhu cầu ảo. Mặtkhác, các dữ liệu được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau bằng nhiều phương pháp khác nhau, do vậy saukhi cóđược cácdữ liệu về nhu cầu đào tạo, cầnphân tích và đánh giá các dữliệu thu được để xác định nhucầu đào tạothực và quađócó thểthiết kế cáckhóa đào tạo chophù hợp.
- Đánh giákết quảxác định nhu cầu đào tạo. Sau khiđã hoàn thành xác định nhu cầu đàotạo, cần tổ chức đánhgiákếtquảxác định nhu cầuđào tạo vàtổ chức tiếpthị đếnkháchhàng.
- Ký kết hợp đồng đào tạo. Sau khi đãxácđịnhđược khách hàng có nhu cầu đào tạothôngquatiếp thị, cơ sởđào tạo thương thảo với khách hàngdoanh nghiệp và tổ chức ký kết hợpđồng đào tạo theo đặthàng.
Trong hợpđồng đào tạo, ngoài những nộidung như sốlượng, trình độ, cơcấungành nghề, thòi gianđào tạo, giá cả, cầnthươngthảo kỹ các điều kiện đào tạo, sự tham giacủa khách hàng vào quá trình đào tạo, trách nhiệm của mỗi bênvàtừng mứcchất lượng đàotạo, chương trình đàotạolà phụ lục quan trọng kèm theo.
Đối với các khóa đào tạotheo đặt hàng củaNhà nước, đạidiện các bộ, cơ quan ngang bộ, ủy bannhân dân cấp tỉnh, huyện hoặc cơ quan quảnlý trựcthuộc được ủyquyền đặt hàng sử dụng ngân sách Nhà nước từ nguồn kinh phí chithường xuyên [2],Nhànướcđặthàngthôngqua: Quyết định hoặc hợp đồng. Nội dung thế hiện số lượng nhân lựccần đào tạo, thời gian, đơn giá,chất lượng, phươngthức thanh toán, nghiệmthu, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên.
4.2. Lập kế hoạch và tổ chức xây dựng chương trình đào tạo 4.2.1. Lập kế hoạch đào tạo
Lập kế hoạch đào tạo theo đặthàng thực chất là việc phân bố nguồn lực của trường như GV, cơsỏ vật chất (CSVC), phương tiện kỹ thuật và thiếtbị dạy học, tài chính,... mộtcách hợp lýcho khóađào tạo theo đặt hàng đê có thểsử dụng tốiđa vàhiệu quả các nguồnlực tham gia vào quá trình đào tạo theo đặt hàng.
Lậpkế hoạchđào tạotheo đặt hàng cần chú ý đến địa điểm tổ chứckhóa học, phương thức tổ chức đàotạo và sự thamgia của doanh nghiệp đặt hàngđào tạo. Kế hoạch cần lấy ý kiến của khách hàng trướckhi thực hiện.
Kế hoạch bao gồm [3]:
- Kế hoạchđào tạo: dựkiến số lượng người học, thòi gianđàotạo, thời điểm tuyên sinh các ngành nghề, trình độ cho các khóa đào tạo.
- Kếhoạch bố trí GV
Để giảng dạy cho các khóa đàotạotheođặthàngcần lựa chọn GVcó năng lực phù hợp với khóa đàotạo theo đặt hàng. Vì vậy, cầnlựa chọn, bồi dưỡng GV đạt tiêu chuẩn đê đảmbảo chất lượng đào tạo, cóthểsử dụngcán bộ của doanh nghiệp làmhướng dẫnviênthực hành cho các nội dung chuyên sâu cần kinh nghiệm thực tiễn.
- Kếhoạch chuẩn bị các điềukiệncsvc, thiết bị dạyhọc vàhọcliệu
Việc bố trí csvc và thiết bịdạy học cần căn cứ vào nội dungchươngtrìnhđàotạovà phương thứcđào tạo của các khóađào tạo. Phương tiện kỹthuật và thiết bị dạy học của các cơ sở đàotạo hiệnnay còn thiếu và lạc hậu,trong khidoanh nghiệp thường xuyên đầutư công nghệ, thiết bị hiện đại để cạnh tranh. Chính vìvậy, cơsỏ đàotạo cần phối hợp vói doanhnghiệp trong việc sử dụng cácthiết bị hiện đại mànhàtrường không thể cóđê dạy họccho cáckhóa đàotạo theođặthàng.
Giáo trình vàhọcliệu của các nhà trườngthườngmangtính ổn định vàlà nhữnglý luận cơbản, trong khi thực tiễn sản xuất luôn thay đổi,bởi vậy, GV cầnluôn cải tiến giáo trình và học liệu để đápứng được yêu cầu của cáckhóa đàotạo theođặt hàng, cầnchútrọngbiên soạn học liệuvừa đảm bảo lý luận, nguyên lý chung, vừacập nhậtcông nghệ, phươngpháp quản trị mới, kinh nghiệm hay cũng như các tìnhhuống thường gặp trongsảnxuất, kinhdoanh.
- Kếhoạch huyđộng vốn và chitiêu cho các khóađàotạo
Cơ sởđào tạo cần có biện pháp để huy động vốn cho đào tạo từcác nguồn: Học phí củangười học, doanh nghiệpđặt hàng đàotạo, nghiên cứu khoa học, tổ chức họctập kết hợp với lao động sản xuất, các dịch vụ chongườihọc như ký túcxá, nhàăn, câu lạc bộ. huy động các nhàtàitrợ, .V.V.. cần tính toán hiệu suất sửdụng, cân đối tổng kinh phí đầu tư, chi phí khấu haohàngnăm và thời hạn thu hồi vốn đầu tư. Có thể huy động sựtài trợ của cáchãngthiết bị, cácdoanh nghiệp và khaithác chính trang thiết bị của doanh nghiệp để đào tạo theo đặthàng. Bêncạnh các nguồnthu, cơ sở đào tạo cần dự toán các khoản chi để cân đốithu - chi,cáckhoản chi baogồm:
+ Chếđộchocán bộ, GV tham gia các khóa đàotạotheođặt hàng:Đào tạotheođặt hàng là những khóa đàotạo đòihỏi caovề trình độ kỹ thuật chuyên môn vànghiệpvụ sư phạm của GV, đồng thờikhigiảng dạy có thểphải lưu trú tại doanh nghiệp trong thời giandiễnrakhóa học. Vì vậy, chế độ cho cán bộ, GV cần xây dựngtheocơchếđặc thùnhằm huy độngđượcnhững GV có nănglực.
+ Chiphí chomỗi khóa đào tạo: sốlượngtuyển sinh và chương trình đàotạo của mỗi khóađàotạomột khác. Do vậy, căn cứ vàonội dung chương trình đào tạo, số lượngtuyển sinh, thời gian đào tạo của mỗi khóađào tạo, cơ sở đào tạocần dự toánchi phí đào tạochotừng khóađàotạo để đưa vàohợp đồng đàotạo với khách hàng.
Đối với các trường công lập,xâydựng, thẩm định, ban hành định mức kinhtế- kỹ thuậtvàphươngpháp xây dựnggiá dịch vụ đào tạo được thực hiện theo Thông tư số 14/2019/TT-BGDĐTcủa Bộ Giáo dục và Đào tạo[1],
Khi tính toán đơngiáđàotạo, cầnchú ý yếutố cạnh tranh, nếu xây dựng đơn giáđàotạoquá cao,khách
hàngcóthể lựa chọn cơ sở đàotạo khác đêđặt hàng nhưng nếu xây dựngquáthấp sẽ không đủ chi phí hoặc không cótích lũy để đầu tư nângcao chất lượng các khóađàotạo tiếp theo.
4.2.2. Tổchức xây dựngchươngtrìnhđào tạo theo đặt hàng
Chương ừình đàotạo được xâydựng theo yêu cầu của từng khách hàng. Kết quả xác định nhu cầu đào tạo, trong đónănglựchành nghềcủacác loại hình lao độngmàkhách hàng cầntuyển dụng, chính làmục tiêu đào tạo.Trong tổ chức xây dựngchương trình đàotạo cần chú ýtuân thủ các quy định của Nhà nước đối với mỗi cấp trình độđào tạo.
Thành lập tổ xây dựng chương trình đào tạo gồm mộtsố cán bộ các khoa, bộ môn chuyên ngành,cánbộ quản lý giáodụcvà một số GV chuyên môn,đồng thời mời mộtsố kỹ sư của doanh nghiệp cùng tham gia.
Triển khai xây dựng chương trình đàotạotheo kếhoạch, cần tổ chứcphân tích nghề tại vị trí việclàm mà doanh nghiệp có nhu cầutuyểndụnglao động để xác địnhmục tiêuvà xây dựng nội dung chương trình đào tạo.Chương trìnhđào tạophảiđược cấu trúctheo cácmôđun năng lựcthực hiện để sau khi học xong ngườihọccó thể thực hiệnđược các công việc của nghềđạt chuẩnquy định. Dựthảo chương trình đàotạo cần tổ chức lấy ýkiến góp ýcủa cácchuyên gia và khách hàngđê hoàn thiện trước khi đưa vàosử dụng.
4.3. Tổ chức triểnkhai đào tạo theo đặt hàng
Tuyển sinh cho khóa đào tạo: Đối với các khóa đào tạo dài hạn, chính quy theo đặt hàng của doanh nghiệp vàNhà nước, thườnglà do cơ sở đàotạo chủ độngtrong tuyển sinh vàcần thực hiện theođúng quy định củaBộ GD và đàotạo, Bộ Lao động Thương binhvà Xã hội. Tuyểnsinh đàotạo ngắn hạn theo đặt hàng của các doanh nghiệp thường được thực hiện quanh năm và linhhoạt trong tuyển sinh theo sự thỏa thuậngiữa cơ sỏ đào tạo và doanh nghiệp.
Tổ chứctriển khaiquá trình dạy học: Quá trình dạy học bao gồm hoạt động giảngdạy của GV và hoạt độnghọc của người học[3],
- Hoạt động giảng dạy của GV: Chuẩn bị chohoạt động giảng dạy của GV; Thiết kế các tài liệu sư phạm/họcliệu; Thực hiện bài giảng.
- Hoạt động họctập của người học: Trong đàotạotheođặt hàng,cần pháthuy khả năng tự học của người học, nội dung vàphương pháp giảng dạy cần chú trọng hướng dẫn phương pháp học tậpcho người học.
- Đánhgiákết quảhọc tập, cấp phátvănbằng, chứng chỉ. Đánh giákết quả học tậptheo chuẩn đầu ra đã thiếtkế, chú ý thiết kế các tiêu chí đo đượcnănglựccủa người học. cấp phát vănbằng, chứng chỉtheo đúng quy địnhhiện hành.
4.4. Đánhgiá khóa đào tạo vàchutrình đàotạo theo đặt hàng
Đánh giá chấtlượng của khóa đàotạo qua chất lượng HS/SV tốtnghiệp so vốiyêu cầu của kháchhàng, do vậycác tiêu chí và chuẩn đánh giá phải bám sát chuẩn đầu ra theo yêu cầu của kháchhàng [3]. Đào tạo dàihạn theo đặthàng củaNhà nước thì chất lượng đào tạo được đánh giátheochuẩn được quyđịnh tại khungtrình độ quốc gia. Với các khóađàotạotheođặt hàng của doanh nghiệpthì đánh giá theonăng lực cần có mà doanh nghiệp yêu cầu.
Hiệu quả trong của khóađàotạođược thực hiện ngay saukhi khóa đàotạokết thúc. Hiệuquả trong của khóa đàotạo thểhiện ở tỉ lệ HS/SV tốt nghiệp so vối sốtuyển sinh trúng tuyển của khóađào tạo. Như vậy, hiệu quả trong củađào tạo phụ thuộcvào chất lượng đào tạo, chấtlượng đào tạo càng cao thì tỉ lệ HS/SV tốt nghiệp càngcao [3], Hiệu quả trong còn được đánhgiá vềmặtkinh tế đàotạo. Hiệu quả trong vềmặt kinhtế đào tạo được đánhgiáquachi phí đàotạo trênđầumỗi HS/SV tốt nghiệp.
Hiệu quả ngoài của khóa đào tạo thường được thực hiện sau khi ngườihọctốt nghiệptừ 6 tháng đến 1 năm. Cơ sở đào tạo cần có bộphận chuyên trách và phối hợp với doanhnghiệp để thực hiện việc điều tra theodấuvết HS/SV tốt nghiệp các khóađào tạo. Hiệuquả ngoài thểhiện ở tỉ lệngười học tốt nghiệp tìm được việclàmđúng ngành nghề vàtrình độđào tạosau khitốt nghiệpvà sự thăng tiến nghề nghiệp của họ trong quá trình hànhnghề. Với đàotạotheođặt hàng, hiệu quảngoàithể hiện mức độ đápứng của sản phẩm
đầu ra của khóađàotạo so với yêu cầu của khách hàng.
Đánhgiátoàn bộ chu trình đào tạo. Rà soát,đánh giátoàn bộ chu trìnhđào tạotheođặthàng từ tổchức xác định nhucầu đàotạo và ký kết hợp đồngđào tạo, lậpkế hoạch và xây dựng chương trình đào tạo, tổ chứctriển khai đàotạo đếnđánh giákhóađàotạo và việc quảnlý toàn bộ chu trìnhđàotạo để phát hiện ra những ưu nhược điểm, những thuận lợi, khó khăntrong quản lý, qua đó rútkinh nghiệmchoviệc quản lý chutrìnhđàotạo sau.
5. Ket luận
Xuất phát từ các vănbản chỉ đạo của đảng, Nhànước, tính ưu việt của đào tạo theo đặt hàng vànghiên cứu đặc điểmcủa đào tạo theođặt hàng trong nềnkinh tế thịtrưòng, bàibáo đã xâydựng được khung lý luận để quản lý đào tạotheo đặt hàng bao gồm 4 bướctheotiếp cậnchu trình đào tạo từ: Xác định nhu cầu đào tạo và ký kết hợp đồngđào tạo;Lậpkếhoạch và tổ chứcxây dựng chươngtrìnhđào tạo; Tổ chức triển khai đàotạotheo đặthàng; Đánh giákhóađàotạo vàchu trình đàotạotheođặt hàng.
TÀILIỆU THAM KHẢO
[1] BộGiáo dụcvàĐàotạo (2019), Thông tư số 14/2019/TT-BGDĐT ngày30 tháng 8 năm 2019của Bộ trưởng BộGiáo dục vàĐàotạovề việc Xây dựng, thẩm định, ban hành định mức kinhtế- kỹ thuậtvà phươngpháp xây dựng giádịchvụđào tạo.
[2] Chính phủ (2019), Nghị định số 32/2019/NĐ-CP Quy định giao nhiệm vụ, đặt hàng hoặc đấu thầu cung cấp sảnphẩm, dịch vụ công sử dụngngân sách Nhà nước từnguồn kinhphíchi thường xuyên.
[3] Nguyễn Minh Đường, Hoàng Thị Minh Phương(2014), Quảnlý chất lượng đàotạo và chất lượngnhà trường theo mô hìnhhiện đại, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Hà Nội.
[4] Lê Quang Hiếu (2015), Các côngcụ marketing dịchvụ giáo dụcđại học củatrường đạihọcđịa phương tại Việt Nam, Luận án tiếnsĩ Quản trị kinh doanh, trườngĐạihọc Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
[5] Nguyễn Thị Thu Hường(2022), Quản lý đàotạo theo đặt hàng tại trườngĐại học Công nghiệpDệt MayHà Nội,Luận ántiến sĩ Khoahọcgiáo dục,viện Khoa học Giáo dụcViệtNam, Hà Nội.
[6] 6.Mo Hamza (2012),Developing Training Material Guide,Swedish Civil Contingencies Agency.
[7] Simon Burtonshaw and Gunn and Mel Davies (2008), Guidelines for Successful Competency and TrainingManagement, Warrington.
[8] Svetlana G.Kashina and all (2016), “Management of Students’ Vocational Training inConditionsof Social Partnership betweenthe University and Industry”, IEJME - Mathematicseducation 2016, Vol.
11,No. 3,pp.447-456.
ABSTRACT
Building theoretical framework oftraining management according to current orders
Training according to orders always links supply with demand, training with use hence overcomes the weakness in current human resource training. However, at present, there is no documentto developa theoretical framework for order-based trainingmanagement. From the functional approach of management, the characteristics of the training by ordersin the market economy and the cyclical approach oftraining, the articleproposesatheoretical framework to manage customized training in accordancewith themarket economy.
Keywords:Management, training, trainingmanagement,orders.
