1. Ñaët vaán ñeà
Dinh döôõng ngaøy nay ñaõ ñöôïc coi laø moät trong nhöõng chæ tieâu phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Söï phaùt trieån veà theå chaát cuûa con ngöôøi ñoàng thôøi cuõng phaûn aùnh söï phaùt trieån cuûa kinh teá xaõ hoäi, ñieàu naøy ñaõ ñöôïc neâu leân töø naêm 1829 bôûi Louis- Reùne Villermeù - Ngöôøi saùng laäp ra ngaønh y teá coâng coäng Phaùp1. Söï bieán ñoåi cuûa caùc chæ soá dinh döôõng khoâng nhöõng chòu aûnh höôûng cuûa nhöõng bieán ñoåi sinh lyù trong chu kyø voøng ñôøi cuûa con ngöôøi maø coøn chòu taùc ñoäng cuûa xu theá phaùt trieån cuûa thôøi ñaïi.
Vieät Nam cuõng ñaõ coù moät soá nghieân cöùu veà tình hình theå löïc vaø söï taêng tröôûng theå löïc treân moät soá ñoái töôïng, chuû yeáu laø treû em löùa tuoåi hoïc ñöôøng2,3,4,5,6. Nghieân cöùu naøy ñöôïc tieán haønh nhö moät böôùc thaêm doø sô boä tình hình phaùt trieån theå löïc cuûa nhaân daân ôû noâng thoân Vieät Nam ôû caùc löùa tuoåi khaùc nhau cuøng sinh soáng treân moät ñòa baøn thuaàn nhaát, töø ñoù cho pheùp ta thaáy ñöôïc moät böùc tranh toaøn caûnh veà tình hình theå löïc cuûa caùc taàng lôùp daân cö, nhöõng bieán ñoåi veà theå chaát do thôøi gian vaø aûnh höôûng cuûa söï
phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Keát quaû nghieân cöùu seõ gôïi yù ñònh höôùng cho caùc can thieäp dinh döôõng taïi ñòa phöông cuõng nhö ñònh höôùng cho caùc nghieân cöùu roäng hôn veà tình hình theå löïc coù tính chaát vuøng mieàn treân phaïm vi toaøn quoác.
2. Phöông phaùp nghieân cöùu 2.1.Thieát keá nghieân cöùu - Ñòa ñieåm
Nghieân cöùu moâ taû döïa treân keát quaû cuûa moät cuoäc ñieàu tra caét ngang treân ñòa baøn 12 xaõ trung du thuoäc tænh Phuù Thoï thaùng 8 naêm 2004. Haàu heát caùc xaõ naèm beân taû soâng Hoàng vaø coù trình ñoä phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi vaøo möùc thaáp so vôùi maët baèng chung cuûa toaøn tænh.
2.2.Ñoái töôïng nghieân cöùu
Ñoái töôïng nghieân cöùu laø toaøn boä daân cö töø 0 ñeán 60 tuoåi coù maët taïi thôøi ñieåm thu thaäp soá lieäu treân ñòa baøn nghieân cöùu.
2.3.Choïn maãu
Tình hình phaùt trieån theå löïc ôû noâng thoân trung du tænh Phuù Thoï naêm 2004
TS. Töø Ngöõ, ThS. Huyønh Nam Phöông vaø cs
Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh treân ñòa baøn noâng thoân Phuù Thoï nhaèm ñaùnh giaù tình hình theå löïc cuûa caùc lôùp tuoåi ôû caû hai giôùi nam vaø nöõ trong moät quaàn theå daân cö ñoàng thôøi tìm hieåu aûnh höôûng cuûa xu theá phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ñeán tình traïng dinh döôõng cuûa ngöôøi daân. Soá lieäu nhaân traéc ñöôïc thu thaäp töø ñieàu tra caét ngang toaøn boä daân töø 0 ñeán 60 tuoåi ôû moät ñôn vò daân cö löïa choïn ngaãu nhieân ôû 12 xaõ trung du Phuù Thoï. Keát quaû cho thaáy tình traïng dinh döôõng ôû treû em vaø ngöôøi tröôûng thaønh treân ñòa baøn ñieàu tra coøn ôû möùc keùm (suy dinh döôõng nheï caân ôû treû em 35.4%, thieáu naêng löôïng tröôøng dieãn ôû phuï nöõ 20-29 tuoåi 39.4%), chieàu cao cuûa ngöôøi tröôûng thaønh khoâng coù söï caûi thieän ñaùng keå trong nhöõng naêm qua.
Töø khoùa: tình traïng dinh döôõng, treû em, ngöôøi tröôûng thaønh, Phuù Thoï
This study was carried out in rural areas of Phu Tho province in order to evaluate the physical sta- tus of the population and to understand the impacts of socio-economic development tendency on its nutritional situation. Anthropological data was collected from a cross-sectional survey involving people from 0 to 60 years of age randomly selected from 12 midland communes in Phu Tho. The sur- vey findings show that there are a poor nutritional status of children, a chronic energy deficiency of child-bearing age women in the age group of 20-29 years (39.4%) and there is no improvement with regards to the height of adults in rural areas.
Key words: nutrition status, children, adult, Phu Tho
TS. Tӯ Ngӳ, Ths. HuǤnh Nam Phѭѫng và cs
Xuaát phaùt töø coâng thöùc ñeå ñaùnh giaù theå löïc cuûa treû em n = 4 σ2 / e2
Vôùi ñoä leäch chuaån σ= 5 cm qua caùc cuoäc ñieàu tra tröôùc vaø e = 0,5 cm thì soá treû döôùi 5 tuoåi caàn ñöôïc caân ño seõ laø 400 treû.
Vôùi öôùc tính soá treû naøy baèng 10% daân soá, toång soá maãu daân cö caàn caân ño seõ laø 4000 ngöôøi. Cuoäc ñieàu tra ñöôïc tieán haønh ôû 12 xaõ trung du. Moãi xaõ choïn 1 ñeán 2 thoân (maãu ngaãu nhieân ñôn) ñeå coù daân soá khoaûng 450-500 ngöôøi, tröø soá vaéng nhaø (30-40%
daân soá - theo ñieàu tra sô boä), moãi cuïm seõ ñaït ñöôïc maãu khoaûng 350 ngöôøi.
2.4.Thu thaäp soá lieäu
- Caân naëng: caân naëng cuûa treû döôùi 2 tuoåi ñöôïc thu thaäp baèng caân Seca loøng maùng, caân naëng cuûa treû lôùn vaø ngöôøi lôùn ñöôïc thu thaäp baèng caân Seca ñieän töû vôùi ñoä chính xaùc laø 0,1kg. Caùc caân ñöôïc kieåm tra 2 laàn/ngaøy.
- Chieàu cao: Chieàu daøi naèm cuûa treû döôùi 2 tuoåi ñöôïc ño baèng thöôùc goã ño chieàu daøi naèm cuûa UNICEF. Chieàu cao ñöùng ñöôïc ño baèng thöôùc microtoise. Vôùi ñoä chính xaùc laø 0,1cm.
- Tình traïng dinh döôõng treû em döôùi 5 tuoåi: döïa theo phaân loaïi cuûa WHO (W/A, H/A, W/H), söû duïng quaàn theå tham khaûo NCHS
- Tình traïng dinh döôõng tuoåi hoïc ñöôøng vaø ngöôøi tröôûng thaønh: caân naëng, chieàu cao trung bình, chæ soá BMI (theo phaân loaïi cuûa WHO 1995)
2.5.Xöû lyù soá lieäu
Caùc soá lieäu ñöôïc laøm saïch vaø xöû lyù treân EPI- INFO 6.0.
3.Keát quaû nghieân cöùu 3.1.Moâ taû maãu
Toång soá ngöôøi ñöôïc ñieàu tra theå löïc laø 4388 ngöôøi thuoäc 1371 hoä gia ñình ôû 12 xaõ trong ñoù nam laø 1878 vaø nöõ laø 2510, soá treû em döôùi 15 tuoåi laø 939 nam vaø 960 nöõ. Soá ngöôøi trong ñoä tuoåi ñieàu tra khoâng ra caân (khoâng coù hoaëc coù lí do, ví duï nhö: oám, ñi hoïc, ñi boä ñoäi, ñi laøm xa) chieám tyû leä 30% taäp trung chuû yeáu vaøo löùa tuoåi lao ñoäng, nam nhieàu hôn nöõ. Treân thöïc teá nhaân khaåu, tyû leä nam giôùi vaéng nhaø khaù cao neân caân baèng giôùi ôû noâng thoân Phuù Thoï ñang bò thay ñoåi.
3.2.Tình traïng dinh döôõng treû em döôùi 5 tuoåi
Hình 1. Tyû leä suy dinh döôõng ôû treû em döôùi 5 tuoåi phaân theo nhoùm tuoåi
ÔÛ treû döôùi 5 tuoåi treân ñòa baøn nghieân cöùu, tyû leä nheï caân laø 35.4%; tyû leä coøi coïc laø 31.5% ; vaø tyû leä gaøy coøm laø 7.4% (Hình 1). Tyû leä SDD taêng cao ñoät bieán ôû löùa tuoåi 12-24 thaùng (tyû leä nheï caân taêng töø 10.1% leân 35.5%). Sau 24 thaùng, tyû leä SDD tieáp tuïc taêng, cho ñeán lôùp tuoåi 48-60 thaùng thì cöù 2 treû laø coù 1 treû bò SDD.
3.3.Theå löïc cuûa treû em 0-15 tuoåi
Nhìn chung, treû nam coù chieàu cao töông ñöông vôùi treû nöõ, chæ soá trung bình coù cao hôn moät chuùt hoaëc baèng so vôùi treû nöõ ôû caùc lôùp tuoåi (tröø ñoä tuoåi 12 - 13, do ôû ñoä tuoåi naøy treû gaùi daäy thì tröôùc treû trai vaø chieàu cao cuûa treû gaùi phaùt trieån tröôùc).
Hình 2. So saùnh chieàu cao trung bình cuûa treû nam 0-15 tuoåi ôû Phuù Thoï naêm 2004 vôùi caùc soá lieäu khaùc.
Hình 2 vaø 3 so saùnh chieàu cao trung bình cuûa treû em nam vaø nöõ 0-15 tuoåi theo keát quaû ñieàu tra taïi Phuù Thoï vôùi caùc soá lieäu theå löïc tröôùc ñaây cuõng cuûa Phuù Thoï7, vôùi haèng soá sinh hoïc Vieät Nam3vaø quaàn theå tham khaûo NCHS.
60 80 100 120 140 160 180
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
tuoi
cao
PT2004 VN1975 NCHS PT1999
tuoåi (naêm)
Hình 3. So saùnh chieàu cao trung bình cuûa treû nöõ 0 -15 tuoåi ôû Phuù Thoï naêm 2004 vôùi caùc soá lieäu khaùc
3.4.Tình traïng dinh döôõng cuûa ngöôøi tröôûng thaønh.
Tình traïng thieáu naêng löôïng tröôøng dieãn (CED) vôùi BMI <18,5 ôû ngöôøi tröôûng thaønh (nam vaø nöõ) ôû Phuù Thoï phaân boá theo lôùp tuoåi vaø so saùnh vôùi soá lieäu theå löïc cuûa toång ñieàu tra toaøn quoác naêm 2006 ñöôïc theå hieän theo hình 4 döôùi ñaây.
Hình 4. Tyû leä thieáu naêng löôïng tröôøng dieãn ôû ngöôøi tröôûng thaønh Phuù Thoï phaân theo giôùi vaø lôùp tuoåi, so saùnh vôùi soá lieäu toaøn quoác Hình 4 treân ñaây cho ta thaáy ôû nöõ, tình traïng suy dinh döôõng tröôøng dieãn phoå bieán ôû lôùp tuoåi sinh ñeû (20-49), cao nhaát ôû löùa tuoåi 35-39 vaø coù xu höôùng giaûm daàn sau 49 tuoåi. Tình traïng suy dinh döôõng ôû nam gaàn nhö khoâng coù bieán ñoäng trong löùa tuoåi tröôûng thaønh (20-49), nhöng coù xu höôùng taêng cao sau 49 tuoåi. Coøn ôû phuï nöõ tình traïng suy dinh döôõng khaù cao ôû löùa tuoåi 20 -29 (39.4%), BMI trung bình ñaït cao nhaát ôû löùa 21 tuoåi (khoaûng thôøi gian sinh con ñaàu loøng) vaø giaûm daàn khoâng coù xu höôùng hoài phuïc trong giai ñoaïn naøy. Trong ñoä tuoåi naøy, khoâng coù ngöôøi phuï nöõ naøo coù BMI ñaït cao hôn 23.
3.5.Tình traïng thöøa caân:
ÔÛ treû em döôùi 5 tuoåi treân ñòa baøn noâng thoân Phuù
Thoï, tình traïng thöøa caân raát hieám gaëp (2/517 treû = 0.4%), maø chuû yeáu vaãn laø theå nheï caân vôùi WAZ score trung bình chæ ñaït 1.52 (1.06). Hình 5 trình baøy sô ñoà bieán thieân cuûa chæ soá WAZ trung bình theo caùc lôùp thaùng tuoåi. Nhö vaäy ñoái vôùi treû em noâng thoân Phuù Thoï, suy dinh döôõng thieáu caân vaãn laø moái quan taâm haøng ñaàu.
Hình 5. Bieán thieân cuûa chæ soá WAZ ôû treû em 0-5 tuoåi theo lôùp tuoåi
Hình 6. Tyû leä thöøa caân ôû Nam vaø Nöõ tröôûng thaønh Phuù Thoï , so saùnh vôùi keát quaû toång ñieàu tra toaøn quoác
Ñoái vôùi ngöôøi tröôûng thaønh ôû Phuù Thoï, neáu tính tyû leä thöøa caân theo phaân loaïi cuûa WHO (1995) vôùi BMI 25 thì tæ leä thöøa caân ôû caû nam vaø nöõ haàu nhö khoâng ñaùng keå trong ñoä tuoåi lao ñoäng (20-49 tuoåi), so saùnh vôùi caùc soá lieäu veà tyû leä thöøa caân toaøn quoác6.
4. Baøn luaän
Nhìn laïi phaân boá maãu, thaáy roõ söï cheânh leänh veà giôùi do phaân boá nhaân khaåu hieän taïi ôû noâng thoân Phuù Thoï. Do thieáu coâng vieäc, thieáu ñaát, ngöôøi daân noâng thoân ñoå xoâ ra thaønh thò kieám vieäc laøm vaø ña phaàn laø nam giôùi khoeû maïnh. Sinh soáng taïi noâng thoân chuû yeáu laø nam giôùi söùc khoeû khoâng toát, nhaø neo ngöôøi, coøn ña phaàn laø phuï nöõ, treû em vaø ngöôøi cao tuoåi. Xeùt veà tình hình dinh döôõng, söï phaân boá naøy aûnh höôûng ñeán caùc keát quaû ñieàu tra nhaân traéc hoïc treân thöïc ñòa vì nhöõng ñoái töôïng nam giôùi ñi laøm vieäc xa naøy
60 80 100 120 140 160 180
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Tuoåi
Cao
PT2004 VN1975 NCHS PT1999
0 10 20 30 40 50 60 70
20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-60 Lôùp tuoåi
%CED
Nam PT Nam VN Nu PT Nu VN
W AZ score
-0.45
-2.01 -1.86
-1.66 -1.7
-2.5 -2 -1.5 -1 -0.5 0
0-12 12-24 24-36 36-48 48-60
Thaùng tuoåi
WAZ score
0 2 4 6 8 10 12
20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-60 Lôùp tuoåi
% thöøa caân
Nam PT Nu PT Nam VN Nu VN
Tuoåi (naêm)
Lôùp tuoåi (naêm)
Lôùp tuoåi (naêm)
thöôøng laø ñoái töôïng bò boû soùt trong caùc cuoäc ñieàu tra (hoï khoâng coù maët ôû noâng thoân nhöng laïi khoâng ñaêng kyù nhaân khaåu taïi thaønh thò). Ñieàu ñoù coù khaû naêng gaây ra sai soá veà choïn maãu vaø chieàu cao trung bình cuûa nam giôùi tröôûng thaønh taïi noâng thoân ñieàu tra ñöôïc coù theå coù xu höôùng thaáp hôn so vôùi chieàu cao thöïc. Ñöùng treân goùc ñoä kinh teá xaõ hoäi, söï maát caân baèng veà giôùi coù khaû naêng aûnh höôûng nhieàu ñeán sinh hoaït vaø thu nhaäp cuûa ngöôøi daân noâng thoân, vaø ñieàu ñoù laïi coù aûnh höôûng ngöôïc laïi ñoái vôùi tình traïng dinh döôõng cuûa hoï, ñaëc bieät laø ñoái töôïng treû em vaø phuï nöõ löùa tuoåi sinh ñeû.
Tyû leä suy dinh döôõng ôû treû em döôùi 5 tuoåi treân ñòa baøn ñieàu tra ôû möùc cao (W/A 35.4%; H/A 31.5%; W/H 7.4%) Tyû leä naøy cuõng töông ñöông vôùi tyû leä chung cuûa tænh Phuù Thoï, töông öùng laø 34.4%;
38.5% vaø 12.5% (theo Nieân giaùm thoáng keâ y teá 2001). Theo moät moâ hình chung veà thay ñoåi tyû leä suy dinh döôõng theo lôùp tuoåi, suy dinh döôõng taêng cao ôû treû 12-24 thaùng vaø tieáp tuïc duy trì ôû möùc cao.
Nguyeân nhaân chuû yeáu coù theå laø do chuyeån cheá ñoä aên töø buù meï sang aên boå sung, thieáu chaêm soùc tröïc tieáp cuûa meï vaø tình traïng nhieãm khuaån cao cuõng nhö chaêm soùc treû beänh keùm (W/H taêng töø 0.9% ôû 1 tuoåi leân ñeán 14% ôû 2 tuoåi).
Chieàu cao treû em nam vaø nöõ Phuù Thoï ôû löùa tuoåi 0-5 tuoåi thaáp hôn so vôùi haèng soá sinh hoïc ngöôøi Vieät Nam 1975. Chieàu cao coù söï caûi thieän roõ reät khi treû böôùc vaøo tuoåi hoïc ñöôøng (6 tuoåi).
So vôùi naêm 1984, 1993, 1999, chieàu cao treû nam vaø nöõ ôû Phuù Thoï naêm 2004 ñeàu coù söï caûi thieän ôû löùa tuoåi caáp moät vaø caáp hai7,8. ÔÛ thôøi ñieåm ñieàu tra, ñaõ thaáy ñöôïc gia toác taêng tröôûng sau 10 naêm (2004 so vôùi 1993) khi söï caûi thieän chieàu cao coù yù nghóa thoáng keâ vôùi (p<0.05) coøn khi so saùnh vôùi soá lieäu caùch ñaây 5 naêm (1999), cuõng nhö so saùnh soá lieäu cuûa khoaûng caùch 10 naêm töø 1984 ñeán 1993 thì söï caûi thieän naøy coøn chöa coù yù nghóa.
ÔÛ löùa tuoåi cuoái caáp 2 (ôû nöõ) vaø ñaàu caáp 3 (ôû caû nöõ vaø nam), chieàu cao treû em Phuù Thoï naêm 1999 coù phaàn toát hôn so vôùi treû cuøng giôùi cuøng tuoåi naêm 2004. Tuy nhieân, coù moät ñieåm caàn löu yù raèng, maãu ñieàu tra naêm 2004 laø treû ôû coäng ñoàng coøn maãu 1999 laø treû em ôû tröôøng hoïc, do ñoù coù khaû naêng treû coøn coù ñieàu kieän ñi hoïc (yeáu toá kinh teá, xaõ hoäi, gia ñình) coù tình traïng dinh döôõng toát hôn treû ôû coäng ñoàng noùi chung. Ñeå tìm hieåu roõ raøng hôn veà söï lieân quan giöõa hoïc ñöôøng vaø theå löïc, loaïi tröø yeáu toá nhieãu do kinh
teá gia ñình hoaëc söùc khoeû, moät cuoäc ñieàu tra treân ñoái töôïng naøy vôùi côõ maãu lôùn hôn caàn ñöôïc tieán haønh.
Phaân tích caùc soá lieäu theå löïc cuûa ngöôøi tröôûng thaønh ôû Phuù Thoï, ta thaáy chieàu cao trung bình cuûa nam laø 162,2 cm, vaø cuûa nöõ laø 152,4 cm. Nhöõng con soá naøy töông ñöông vôùi keát quaû toång ñieàu tra naêm 2000 cuûa toaøn quoác (töông öùng laø 162,3 cm vaø 152,3 cm)6. So saùnh chieàu cao tröôûng thaønh cuûa caùc lôùp tuoåi töø 20-24 ñeán 55-60 ôû caû nam vaø nöõ ñeàu khoâng thaáy coù söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ giöõa caùc theá heä. Ñieàu ñoù cho thaáy gaàn nhö khoâng coù söï bieán ñoåi veà taàm voùc cuûa ngöôøi daân ôû Phuù Thoï trong khoaûng thôøi gian caùch ñaây töø 20 ñeán 60 naêm.
Moät ñieàu ñaùng suy nghó laø chieàu cao cuûa nöõ giôùi baét ñaàu taêng töø khi treû böôùc vaøo löùa tuoåi daäy thì (ôû ñòa baøn naøy laø vaøo khoaûng 12-13 tuoåi), taêng nhanh nhaát vaøo khoaûng 12-18 thaùng sau khi xuaát hieän kinh nguyeät vaø keùo daøi tieáp ñeán 7 naêm sau, quan troïng hôn caû laø vaøi naêm sau khi chieàu cao khoâng phaùt trieån nöõa thì xöông chaäu vaãn coøn phaùt trieån theâm9. Vôùi ñaëc ñieåm laø tuoåi daäy thì ôû noâng thoân thöôøng muoän hôn so vôùi thaønh thò, ñieàu ñoù cuõng töông öùng laø chieàu cao toái ña cuûa phuï nöõ ôû noâng thoân seõ ñaït ñöôïc muoän hôn so vôùi thaønh thò. Nhöng coù moät thöïc teá laø phuï nöõ noâng thoân thöôøng keát hoân sôùm hôn vaø tuoåi sinh con ñaàu loøng trung bình laø 20 - 21 tuoåi, khi maø caáu truùc cô theå vaãn chöa phaùt trieån ñeán möùc toái ña ñeå coù theå mang thai vaø sinh con thuaän lôïi. Ñieàu ñoù aûnh höôûng ñeán keát quaû cuûa thai ngheùn (nguy cô sinh con nheï caân, ñeû non cao) vaø gaây nhöõng caûn trôû nhaát ñònh khi sinh (do meï thaáp, khung chaäu heïp).
Nhö vaäy, can thieäp ñeå taêng tuoåi sinh con laàn ñaàu ôû noâng thoân caàn ñöôïc quan taâm.
Nhö vaäy coù theå noùi raèng treân ñòa baøn nghieân cöùu, suy dinh döôõng ôû haàu heát tuoåi trong quaàn theå daân cö vaãn laø phoå bieán vaø caàn ñöôïc öu tieân haøng ñaàu ñeå giaûi quyeát trong caùc vaán ñeà dinh döôõng. Tình traïng thöøa caân ôû caû treû em vaø ngöôøi lôùn löùa tuoåi lao ñoäng chöa phaûi laø vaán ñeà quan troïng.
Toùm laïi, chuùng toâi thaáy caàn quan taâm ñeán vieäc giaûi quyeát öu tieân vaán ñeà suy dinh döôõng ôû phuï nöõ tuoåi sinh ñeû, chuû yeáu ôû nhoùm 20-29 tuoåi. Vaán ñeà choïn maãu treân coäng ñoàng so saùnh vôùi choïn maãu taïi caùc tröôøng hoïc, coâng sôû caàn phaûi ñaët ra trong vieäc phaân tích keát quaû caùc cuoäc ñieàu tra veà theå löïc. Treân thöïc teá, raát naûy sinh sai soá choïn maãu do ngöôøi khoeû maïnh thöôøng ñi laøm xa, ñi hoïc, ñi boä ñoäi neân vaéng maët taïi ñòa phöông vaøo thôøi ñieåm ñieàu tra. Soá vaéng
maët chieám tôùi hôn 30% daân soá (nam nhieàu hôn nöõ), gôïi yù moät hình aûnh noâng thoân thieáu vieäc laøm vaø thöøa lao ñoäng. Ñeå ñaûm baûo söï caân baèng veà gia ñình
vaø daân soá noâng thoân, caùc bieän phaùp taïo coâng aên vieäc laøm taïi choã ñeå taêng thu nhaäp gia ñình caàn ñöôïc ñaåy maïnh ôû noâng thoân Phuù Thoï.
Taùc giaû: TS.BS. Töø Ngöõ, Tröôûng khoa dinh döôõng öùng duïng, Vieän Dinh döôõng. Ñòa chæ: 48 Taêng Baït Hoå, Hai Baø Tröng, Haø Noäi. E.mail: [email protected]
Ths.Bs. Huyønh Nam Phöông, khoa dinh döôõng öùng duïng, Vieän Dinh döôõng. E.mail: [email protected]
Taøi lieäu tham khaûo
1. Leâ Nam Traø. 1997. Taêng tröôûng treû em. Trong "Baøn veà ñaëc ñieåm taêng ngöôøi Vieät Nam". Chöông trình KHCN caáp nhaø nöôùc. Ñeà taøi KX07-07. Haø Noäi.
2. Huard P., Bigot A. 1938. Les caracteùristiques anthropo- biologiques des Indochinois. Trav. De l'Inst. Anat. De l' eùcole sup. de Meùd. de l' Ind. Tome IV. Hanoi: 15-46.
3. Boä Y teá . 1975. Haèng soá sinh hoïc cuûa ngöôøi Vieät Nam. Nhaø xuaát baûn Y hoïc. Haø Noäi.
4. Haø Huy Khoâi, Buøi Thò Nhö Thuaän. 1988. Assessment of some physical measures of rural and Hanoi children at present time. Proceedings of the International conference on Applied Nutrition. National Institute of Nutrition UNICEF. Hanoi.
5. Leâ Thò Hôïp. 2006. Xu höôùng taêng tröôûng veà theå löïc vaø tình traïng dinh döôõng cuûa treû em töø sô sinh ñeán 17 tuoåi - nghieân cöùu theo chieàu doïc taïi Haø Noäi. Baùo caùo Hoäi thaûo khoa hoïc
"Caûi thieän dinh döôõng vaø gia taêng taêng tröôûng ôû ngöôøi Vieät Nam". Hoäi Dinh döôõng. Haø Noäi.
6. Boä Y teá - Vieän Dinh döôõng. 2002. Toång ñieàu tra dinh döôõng 2000. Nhaø xuaát baûn Y hoïc. Haø Noäi.
7. Töø Ngöõ, Huyønh Nam Phöông vaø coäng söï. 1999. Tìm hieåu tình hình theå löïc treû em löùa tuoåi hoïc ñöôøng. Baùo caùo Hoäi nghò khoa hoïc Vieän Dinh döôõng. Haø Noäi.
8. Traàn Vaên Daàn. 1997. Moät soá nhaän xeùt veà söï phaùt trieån theå löïc cuûa hoïc sinh ôû löùa tuoåi töø 8-14 treân moät soá vuøng daân cö mieàn Baéc Vieät Nam trong thaäp kyû 90. Trong: Leâ Nam Traø (chuû bieân). "Baøn veà ñaëc ñieåm taêng tröôûng ngöôøi Vieät Nam".
Chöông trình KHCN caáp nhaø nöôùc KX-07. Haø Noäi.
9. ACC/SCN . 2001. What Works? A Review of the Efficacy and Effectiveness of Nutrition Interventions, Allen LH and Gillespie SR. ACC/SCN: Geneva in collaboration with the Asian Development Bank, Manila: 16-22.
