THƠI
Sự
- CHĨNHTRỊ
BÀI HỌC VÉ Sự LÃNH ĐẠO, CHÌ ĐẠO CHIẾN ỊUỌC, SÁNG SUỐT CÙA ĐẢNG 1A TRONG cuộc TỔNG TIẾN CÔNG VÀ NỔI DẬY MÙA XUÂN NAM 1975
BẾ
XUÂNTRƯỜNG
(*
)Tóm tắt: Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của Nhân dân ta đã kết thúc bằng thắng lợi của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử mùaXuân năm 1975. Đó là cuộc kháng chiến vĩđại để bảo vệ nền độc lập dân tộc, đấu tranh thống nhất đất nước và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Cho đến nay, bài học về sự lãnh đạo, chỉ đạo chiến lược, sáng suốt của Đảng ta trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 vẫn còn nguyêngiá trị lịch sử và ý nghĩa thôi đại. Đây là những nội dung chínhcủa bài viết này.
Từ khóa: Chỉ đạo chiến lược; Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975; vai trò lãnh đạo của Đảng.
Abstract: Our nation’s resistance war againstAmerican force to save the countryended with the historic victory of Ho Chi Minh Campaign in the Spring 1975. It was a great resistance war to protect the national independence, fight for national reunification and defend the socialist Fatherland of Vietnam. Lessons on the wise and strategic leadership and direction of the Party during the General Offensive and Uprising of the Spring 1975 have stillproven its historical value and significance of the times. These will become the key focus in this paper.
Keywords: Strategic direction; Generaloffensive anduprising ofSpring 1975; leadership role of the Party.
Ngàynhận bài: 11/01/2023 Ngày biên tập: 21/3/2023 Ngày duyệt đăng: 19/4/2023
Đ
ạiIVkhẳngqua, hội của Đảng nhưng định: đại biểuthắng“(thángNăm thángtoàn lợi 12/1976)quốc của sẽ trôinhânlần thứ đãdân ta trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nướcmãi mãi được ghi vào lịch sử dân tộc ta như một trongnhững trang chói lọi nhất, một biểu tượng sáng ngời vể sự toàn thắng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và trí tuệ con người, đi vào lịch sử thế giới như một chiến công vĩđạicủa thếkỷXX, một sự kiện có tầm quan trọng quốc tếto lớn và có tính thời đại ị
*
) Thượng tướng; nguyên ủy viên Trung ương Đảng, ủy viên Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Việt Nam
sâu sắc”(1). Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, đỉnh cao là Chiến dịch Hổ Chí Minh lịch sử đã kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ, cứu nước vĩ đại của dân tộc ta. Báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khẳng định:
“Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứunước là thành quảtổng hợpcủamột loạt nhân tô' tạo nên sức mạnh vô địch của cách mạng Việt Nam. Nguồn gốccủamọi nhân tố ấy chính là sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng ta”(2); mà “trước hết là thắng lợi của đường lối chính trị, đường lối quân sự độc lập, tự chủ, đúng đắnvà sáng tạo của Đảng”(3).
Sự lãnh đạo, chỉ đạo chiến lược sáng suốt của Đảng ta để làm nên đại thắng
TỔ CHƯCNHA Nưdc sô 4/2023 3
THÚI sự-CHÍNH TRỊ
mùa Xuân 1975 được thể qua những nội dung cơ bản sau đây:
Thứ nhất, Trung ương Đảng, Bộ Chính trị đã sớm đánh giá đúng kẻ thù, từ đó có chủ trương, đường lối lãnh đạo đúng đắn, sáng tạo để từng bước đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của đếquốc Mỹ.
Ngay sau khi Hiệp định Giơ-ne-vơ (ngày 20/7/1954) về chấm dứt chiến tranh và lập lại hòa bình ở Đông Dương được ký kết, Đảng ta đã sớm nhìn rõ âm mưu, bản chất của đế quốc Mỹ và tay sai là không muốn Hiệp định Giơ-ne-vơ được thi hành để chia cắt lâu dài đất nước Việt Nam; sâu xa hơn là không muốn phe xã hội chủ nghĩa giành thắng lợi. Điều này đã được Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ sáu (tháng 7/1954) khẳng định: “Đế quốc Mỹ là kẻ thù chính của nhân dân yêu chuông hòa bình thế giới và hiện đang trở thành kẻ thù chính, trực tiếp của nhân dân Đông Dương”. Những hoạt động của Mỹ ở miền Nam nước ta ngay sau đóđã bộc lộ rõ dã tâm muốn biến miền Nam Việt Nam thành thuộc địa và căn cứ quânsự để Mỹ chuẩn bị cuộc chiến tranh xâm lược mới nhằm đánh chiếm cả miền Bắc Việt Nam, đè bẹp phong trào giải phóng dân tộc và ngăn chặnsự phát triển củachủ nghĩa xã hội ở khu vực Đông Nam Á.
Hội nghị Trung ương lần thứ 15, khóa II (năm 1959) chỉ rõ: Mỹ - Diệm chẳng những là kẻ thù của Nhân dân miền Nam mà còn là kẻ thù của cả dân tộc Việt Nam, của Nhân dân miền Bắc đã được giải phóng; và “Lấy sức mạnh của quần chúng, dựa vào lực lượng chính trị của quần chúng là chủ yếu, kết hợp với lực lượng vũ trang để đánh đổ quyền thống trị của đế quốc và phong kiến, dựng nên chính quyền cách mạng của nhân dân”(5). Đại hội lần thứ III của Đảng (tháng 9/1960) nhấn mạnh: “Nhân dân ta từng chịu đau khổ vì bọn đế quốc và ngày nay còn bị bọn Mỹ - Diệm chia cắt đất nước, giày xéo miền Nam...”<4); đồng thời khẳng định: Mỹ và tay sai có quân đông nhưng không có cơ sở chính trị sâu rộng và vững chắc, tuy quân sự chúng còn mạnh, nhưng chính trị của chúng lại rất yếu mà yếu nhất là ở nông thôn. Vì vậy, “Con đường pháttriển cơ bản của cách mạng Việt Nam ở miền Nam là khởi nghĩa
giành chính quyền về tay nhân dân”(6). Với chủ trương đúng đắn đó, phong trào Đồng Khởi đã nổ ra và nhanh chóng phát triển thành cao trào, khởi nghĩa từng phần và giành thắng lợi, đưa cách mạng miền Nam vượtqua thử thách,chuyển từ thếgiữ gìn lực lượng sang thế tiến công.
Thứ hai, nhạy bén trong lãnh đạo, chỉ đạo nắm thời cơ giành thắng lợi.
Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử là điểm chín muồi củathời cơ, thế trận và lực lượng.
Đó là lúc đế quốc Mỹ đã tan rã ý chí xâm lược; ngụy quân, ngụy quyền thì hoang mang, dao động, sụp đổ. Thời cơ đại thắng mùa Xuân 1975 đến từ sự nỗ lực, quyết tâm của chúng ta nhằm tạo ra những thay đổi cơ bản, có lợi trên chiến trường và trong cán cân lực lượng giữa ta và địch; không chỉ đập tan tiềm lực kinh tế và quân sự, mà còn đập tan ý chí xâm lược của đế quốc Mỹ.
Sau khi Hiệp định Paris ngày 27/01/1973 được ký kết, Trung ương Đảng và Bộ Chính trị đã nắm vững thời cơ chiến lược, hạ quyết tâm: “Động viên những nỗ lực lớn nhất của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ở cả hai miền, trong thời gian 2 năm (1974-1975)...
hoàn thành mọi mặt công tác chuẩn bị tạo điều kiện chín muồi tiếnhành tổng công kích, tiêu diệt và làm tan rã ngụy quân, đánh đổ ngụy quyền từ Trung ương đến địa phương, giành chính quyển vể tay Nhân dân, giải phóng miền Nam trong năm 1975”(7). Chiến thắng của Chiến dịch Tây Nguyên và Chiến dịch Huế - Đà Nắng đã giải phóng được những địa bàn rộng lớn, dân sô' đông; gần một nửa binh lực quân ngụy trên toàn miền Nam đã bị tiêu diệt và tan rã. Khả năng tập trung lực lượng để tăng cường phòng thủ Sài Gòn của ngụy quyển bị hạn chế. Tình hình đó đã tạo ra thời cơ chiến lược hết sức thuận lợi để bước vào trận quyết chiến chiến lược cuối cùng, thể hiện qua nhận định của Trung ương Đảng và Bộ Chính trị:
“Chúng ta đang đứng trước thời cơ chiến lượclớn, chưa bao giờ ta có đủ điều kiện đầy đủ về quân sự và chính trị như hiện nay, có thời cơ chiến lược to lớn như hiện nay để hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam để tiến tới hòa bình thống nhất Tổ quốc”<8).
4 TỔ CHÚÍCNHÀNƯ0C sô 4/2023
THÚI Sự-CHĨNH TRỊ
Quân ủy Trung ươngtheo dõi diễn biến củaChiếndịch Hồ Chí Minh -tháng 04/1975 (Nguồn: baotanglichsu.vn).
Trên cơ sở đó, Đảngta khẳng định quyết tâm: “Động viên nỗ lực lớn nhất của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta ở cả hai miền trong thời gian 1975-1976, đẩy mạnh đấu tranh quân sự và đấutranh chính trị kết hợp với đấu tranh ngoại giao, làm thay đổi nhanh chóng và toàn diện lực lượng... giành chính quyền vể tay Nhân dân, giải phóng hoàn toàn miền Nam”(9). Chiến dịch Tây Nguyên, Chiến dịch Huế- Đà Nang và Chiến dịch Hồ Chí Minh là ba đòn tiến công có ý nghĩa chiến lược, đánhdấu sự phát triển đến đỉnh cao nhất của nghệ thuật quân sự Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Trong đó, Chiến dịch Hồ Chí Minh (từ ngày 26/4 đến ngày 30/4/1975) là điển hình của loại hình chiến dịch tiến công hiệp đồng tác chiến giữa các lực lượng vũ trang nhân dân quy mô lớn.
Ba là, nét nổi bật về nghệ thuật chỉ đạo kết hợp chặtchẽ giữa tiến công và nổidậy.
Đó là sự kết hợp giữa những đòn tiến công quân sự bằng các trận đánh hiệp đồng binh chủng quy mô lớn của bộ đội chủ lực đánh thẳng vào các đô thị, trung tâm đầu não, căn cứ quân sự lớn của địch với sự nổi dậy mạnh mẽ của quần chúng cách mạng, đập tan bộ máy kìm kẹp của ngụy quân, ngụy quyền ồ địa phương, cơ sở để giành quyển làm chủ. Để chỉ đạo các lực lượng đẩy nhanh tiến công, trong Điện gửi vàochiến trường lúc 18h00 ngày 27/3/1975, Bộ Chính trị đã chỉ thị: “Phải nhanh chóng
phát động quần chúng vũ trang nổi dậy, đập tan các lực lượng kìm kẹp ở cơ sở, chiếm lĩnh các công sở... và vận động binh sĩ địch bỏ súng đầu hàng, làm tan rã các đơn vị quân ngụy”(10).
Sự nổi dậy mạnh mẽ của đông đảo nhân dân trên các địa bàn từ nôngthôn đếnthành thị đã tạo thuận lợi cho bộ đội chủ lực của ta tập trung lực lượng vào mục tiêu chủ yếu của cuộc Tổng tiến công, nhanh chóng đập tan sự khángcự của địch. Lực lượng du kích đã cùng nhân dân bao vây, bức hàng, vận động địch ra trình diện, giữ trật tự an toàn vùng mới giải phóng, bảo vệ các nhà máy, công sở, không để địch phá hoại .v.v. Để chuẩn bị cho giải phóng Sài Gòn - Gia Định, trong Điện gửi Trung ương Cục miền Nam, lúc 15h30 ngày 22/4/1975, Bộ Chính trị chỉ thị: “Sẵn sàng phát động quần chúng nổi dậy kếthợpvới các cuộc tiến công củaquân đội. Sự hợp đồng giữa các hướng cũng như giữa tiến công và nổi dậy sẽ thực hiện trong quá trình hành động”(11).
Bốn là, nắm vững tư tưởng chiến lược tiến công, lãnh đạo, chỉ đạo kiên quyết tiến hành cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975giành thắng lợi trọn vẹn.
Đầu năm 1975, trên cơ sở đánh giá, so sánh lực lượng giữa ta và địch, nắm bắt thời cơ chiến lược để giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương nhận định: “Nắm chắc thời cơ chiến lược mới tranh thủ thời gian cao độ nhanh chóng tập trung lựclượng vào phương hướng chủ yếu, hành động táo bạo bất ngờ, làm cho địch không kịp dự kiến, không kịp trở tay, hoàn thành nhiệm vụ giải phóng Sài Gòn trước mùa mưa”(12). Ngày 14/4/1975, Bộ Chính trị thông qua kế hoạch giải phóng Sài Gòn mang tên Chiến dịch Hồ Chí Minh, trong đó Sài Gòn - Gia Định là hướng tiến công chiến lược chủ yếu và cũng là mục tiêu chiến lược cuối cùng của ta. Thực hiện tư tưởng chỉ đạo “Thần tốc,táo bạo, bất ngờ, chắc thắng”, các đơn vị chủ lực của quân đội ta đã thực hiện cuộc hành quânthần tốc, tiến về giải phóng Sài Gòn.
Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuânnăm 1975, để thựchiệncáchđánh
“thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng”,
TỔ CHƯCNHÀ NƯỚC sô 4/2023 5
THÚI sư-CHINH TRỊ
quân và dân ta đã sử dụng bộ phận lực lượng tinh nhuệ thọc sâu kết hợp các lực lượng tại chỗ đánh chiếm các địa bàn then chốt ven đô, mở đường cho các binh đoàn chủ lực tiến nhanh theo các trục đường, đánh thẳng vào các mục tiêu đã lựa chọn ở nội đô, kết hợp các lực lượng đánh từ ngoài vào với đánh từ trong ra khiến cho quân địch bị chia cắt, phân tán và nhanh chóng bị đập tan. Đó là nét độc đáo sáng tạo về nghệ thuật lãnh đạo, chỉ đạo tiến công thần tốc, táo bạo và bất ngờ. Cách đánh đó đã đem lại hiệu quả to lớn, giành thắng lợi trong một thời gian ngắn. Thực hiện tư tưởng chỉ đạo chiến lược của Đảng, 05 cánh quân chủ lực củatađồng loạt tiến công vào Sài Gòn - Gia Định cùng với sự phối hợp chiến đấu của lực lượng vũ trang địa phương và phong trào nổi dậy mạnh mẽ của quần chúng nhân dân, chúng ta đã đập tan sự kháng cự của địch, buộc Nội các chính quyền Sài Gòn phải tuyên bố đầu hàng vô điểu kiện. Đúng 11h30 ngày 30/4/1975, lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tung bay trên nóc Dinh Độc lập - Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử kết thúc thắng lợi hoàn toàn.
Đại thắng mùaXuân năm 1975 đã đi qua gần nửa thế kỷ, nhưng những bài học về sự lãnh đạo, chỉđạo chiến lược sáng suốt, đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam vẫn còn nguyên giá trị lịch sử và ý nghĩa thời đại đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trong giai đoạn hiện nay, khi chúng ta đang đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, khi tình hình an ninh chính trị trong khu vực và quốc tếtiếp tục có những diễn biến phức tạp, nhất là những tranh chấp liên quan đến chủ quyền lãnh thổ, biển đảo, sự cạnh tranh ảnh hưởng của một số nước lớn đang diễn ra, thì sự kiên định tuyệt đốivào sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, bản lĩnh trítuệ, sứcchiến đấucủaĐảng trong giai đoạn mới, xây dựngĐảng,chính quyền vàhệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, thực hiện có hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị là vấn đề có ý nghĩa hết sức quan trọng.
Chiến thắng của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, của Chiến
dịch Hồ Chí Minh lịch sử sẽ mãi mãi là động lực tinh thần to lớn để chúng ta kiên định, vững bước trên con đường độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội mà Đảng và Nhân dân ta đã chọn: tiếp tục công cuộc đổi mới,thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng thành công và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn cách mạng mới./.
Ghi chú:
(1), (2), (3) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Dại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV, Nxb CTQG-ST, H.1998, tr.472, tr.472, tr.484.
(4), (5), (6) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng, Toàn tập, tập 20, Nxb CTQG-ST, H.2002, tr.82, tr.84, tr.85.
(7) Việt Nam những sự kiện quânsự thế kỷ XX, Nxb Quân đội nhân dân, H.2001,tr.499.
(8), (9) Lịch sử kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Nxb CTQG-ST, H.1991, tập 2, tr.178, tr.184.
(10), (11) Đảng Cộng sản Việt Nam, Vãn kiện Đảng toàn tập, tập 36, Nxb CTQG-ST, H.2004,tr.90, tr.167.
(12) Đại tướng Hoàng Văn Thái, Những năm tháng quyết định, Nxb Quân đội nhân dân, H.1990, tr.210.
Tài liêu tham kháo:
1. Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam, Trận quyết chiến lịch sủ Xuân 1975, NxbQuân đội nhân dân, H.1990.
2. Cục Tác chiến, Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam, Thống kê lực lượng ta - địch chiến trường miền Nam trong kháng chiến chống Mỹ, Tài liệu lưu tại Trung tâm lưutrữ Bộ Quốcphòng.
3. Kỷ yếu Hội thảo khoa học, Trận quyết chiến lịch sửXuân 1975, Nxb Quân đội nhân dân, H.1990.
4. Tổng kết Bộ Tổng Tham mưu trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Nxb. Quân đội nhân dân, H.1997.
5. Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam, Cuộc chiến tranh xâm lược thực dân mới của đế quốc Mỹ ở Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, H.1991.
6
