• Tidak ada hasil yang ditemukan

Thực trạng hành vi sử dụng rượu bia của học sinh trung học phổ thông tại thành phố Hà Nội, năm 2019

N/A
N/A
Nguyễn Gia Hào

Academic year: 2023

Membagikan "Thực trạng hành vi sử dụng rượu bia của học sinh trung học phổ thông tại thành phố Hà Nội, năm 2019"

Copied!
9
0
0

Teks penuh

(1)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

Thực trạng hành vi sử dụng rượu bia của học sinh trung học phổ thông tại thành phố Hà Nội, năm 2019

Nguyễn Hằng Nguyệt Vân1*, Nguyễn Thị Khánh Huyền2, Vũ Thị Thanh Mai1, Phạm Quốc Thành2, Hoàng Văn Minh1, Dương Minh Đức1Tóm tắt

Giới thiệu: Sử dụng rượu bia (SDRB) ở lứa tuổi vị thành niên là một trong những vấn đề y tế công cộng nổi cộm của nhiều quốc gia trên thế giới. Hành vi sử dụng rượu bia là một trong những nguyên nhân chính gây ra bạo lực, chấn thương, các bệnh không lây và tử vong sớm.

Phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang được thực hiện trên 3443 học sinh trung học phổ thông (THPT) nhằm mô tả thực trạng hành vi sử dụng rượu bia của học sinh THPT tại Thành phố Hà Nội năm 2019 thông qua bảng hỏi tự điền.

Kết quả: 52,7% học sinh tham gia nghiên cứu đã từng SDRB, 36,3% học sinh tham gia nghiên cứu từng sử dụng rượu bia trước năm 13 tuổi, 31% học sinh SDRB trong 30 ngày qua. Nam giới, sống ở nội thành và có người thân/bạn bè uống rượu bia là những yếu tố nguy cơ có thể làm tăng tỷ lệ SDRB ở vị thành niên.

Kết luận: Nghiên cứu cung cấp thêm các bằng chứng về thực trạng SDRB ở học sinh THPT, từ đó nhấn mạnh việc đưa ra các chương trình, chính sách phù hợp giúp cho việc phòng chống tác hại rượu bia ở lứa tuổi vị thành niên.

Từ khoá: sử dụng rượu bia, học sinh, vị thành niên, Hà Nội

Prevalence of alcohol use behavior among high school students in Hanoi capital, Vietnam, 2019

Nguyen Hang Nguyet Van1*, Nguyen Thi Khanh Huyen2, Vu Thị Thanh Mai1, Pham Quoc Thanh1, Hoang Van Minh1, Duong Minh Duc1Abstract

Abstract: Adolescent alcohol use is one of the prominent public health problems of many countries around the world. Alcohol use is one of the main causes of violence, trauma, non-communicable diseases, and premature death.

Methods: A cross-sectional study was conducted on 3443 high school students to describe the prevalence of alcohol use among high school students in Hanoi capital, Vietnam in 2019 through a self-filled questionnaire.

Results: The prevalence of having ever drunk alcohol was 52.7%. Besides, 36.3% of students had their first drink before 13-year-old, 31% of students used alcohol during the past 30 days. Male,

(2)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z px

living in urban areas, and having family members or friends who drink alcohol were risk factors for an increase in adolescent alcohol use.

Conclusions: The study provides more evidences on the prevalence of alcohol use among high school students, thereby emphasizing the implementation of appropriate interventions and policies for the prevention of alcohol harm in adolescents.

Keywords: alcohol use, students, adolescents, Hanoi

Tác giả:

T ng ạ h c Y tế công cộng 2 n n ố c h phát t n 1. Đặt vấn đề

S ng S ột t ng nh ng n tế công cộng n cộ t n thế g Th thống t n thế g c h ng t ng c ng h ng n ng t ng n t ng g t nh t các h c nh, nh n c n ng t n ghế nh t ng 2 Th thống c t ch c tế thế g n 20 6, t T 5 t các ốc g t n thế g S ộng t 0, 2 h ng t c ống , t th th ng n c tác ộng t c c ến c h t th n, c h th ch t hộ nh th nh tích h c t p , ạ c, t nạn ch n th ng 3 T nh n, nh ốc g , ết

h át các t ng h c ch th T t ng t t , t c n 5 t

20 5, án ánh g á ng ống c c n th ốc S 5 ốc g Ch t n 60 h c nh nh c ộ t t 5 6 t ch th h c nh c ng ống c c n t ng n , 5 t ng tháng

ng th ng n .

Tạ t , t nh t ạng S ng c c t ng nh nh t ng nh ng n Th

ết t ốc g T th nh n n t n 200 S Y g n 0 n 6,5 n th nh th ế n n t ng ộ t

25 ng , t ng 0 n g n g 5 n h ng 60,5 n 22 n th nh th ế n n t ng 5 T nh n, h át h nh c h h c nh ph thông t n c tạ t S S ch th t h c nh t ng ng g áng

t 52, n 20 ống c n ,

n 20 p 0,005 6 T th nh th ế n n t ng c ng t ng ố c 60 t t ng t ng n g c g p n n g 22 5 , hông c c ộ ống n n t n Các ng ch ng h h c ch th ch c n ống ột ng t nh

c ng c th g các ng c h c h 3.

h , ố th nh th ế n n t , h nh ng ng c á ộng ng c ng g t ng ộ ột t ng các th nh phố phát t n nh tế hộ n c n c, n t ng h c ng ng ông

ng n c t t h c c nh t t ng 6 ng nh tế c c n c , c t

(3)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

h h nh ng t n nh h c nh p 0, p 2 c các t ng th ộc th nh phố ộ ánh g á h nh ng c t c h c t th nh n n c n th ết ph h p

gh n c n c th c h n t n nh h c nh T T tạ T ộ c t 1) tả thực trạng sử dụng rượu bia và 2) Xác định một số yếu tố liên quan đến hành vi sử dụng rượu bia ở học sinh THPT tại thành phố Hà Nội, năm 2019.

2. Phương pháp nghiên cứu 2.1. Đối tượng nghiên cứu:

c nh ng th h c các c tạ h T T t n n th nh phố ộ n 20 Tiêu chuẩn lựa chọn: 1) T C ng th h c

p 0 ến p 2 tạ các c tạ th ộc h T T, c th t ng công p, n p, h c T ng t g á c th ng n T th ộc n c S T ộ , 2 c t tạ th t ng th g c ng c p thông t n ch ngh n c

2.2. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang

2.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu

Th g n ngh n c T tháng 0 /20 ến tháng 05/2020

5 t ng T ng h c ph thông T T tạ 5 n/h n, ộ C , n ế , Ch ng , ốc S c S n 2.4. Cỡ mẫu, cách chọn mẫu và tiêu chuẩn mẫu Công th c tính c ột t c áp ng t ng ngh n c n C tố th c tính 5 6 ng t 0 ố t ng

t chố ph ng n, c c n th ết ch ạ h nh n ngh n c p 0 h c nh ngh n c ng ph ng pháp ch n c nộ th nh ng ạ th nh n n c t ng c n t c n h ng 550 h c nh T T gh n c t ến h nh t n 5 n/

h n c ch n ng nh n 2 nộ th nh ng ạ th nh

Các c tạ c ch n ng nh n th ph ng pháp ng nh n h thống t nh ách t n 5 n n/h n c ch n, ngh n c ch n ng nh n ạ h nh t ng công p, n p, t ng t g á c th ng n t ng n n/h n C C t ng ng h ng 0 p t ng nh ố c ột p h ng 0 tạ 5 c tạ h T T h , ch ng tô ch n t ng 6 p ph n 2 p/ hố Tạ t ng, các p c ch n th ph ng pháp ng nh n ph n t ng, t ng ột hố p Tạ t ng c 2 p

c ch n th ph ng pháp ng nh n n T n ộ h c nh t ng p c th g ngh n c T h c nh th g ngh n c ạt

2.5. Phương pháp thu thập số liệu gh n c ng ộ công c Y th

h S nc S t Y SS

c ch n h c T ng t ph ng chống nh t t c c ch ng t ếng t 2 ch n g c T ng ạ h c Y tế công cộng Các hông thống nh t h ch th t c th n ột ch n g th c nh ngh n c ộ công c c th ngh t n

h ng 0 ố t ng c ch nh

nh t ng ng S

(4)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z px

t ng ống ít nh t ột / cốc t ng ít nh t ng t ng c ộc

c th th p ố ng á tính tạ các t ng h c ộ công c c th ết ế t n

n n t ng t t Cán ộ

t h ng n h c nh th c h n t ộ c h t n á tính h c nh t c p ột á tính t ộ c h ộc p Cán ộ th t h t , g thích t ng á t nh h c nh t c ộc t Cán ộ t t các h c nh h n th n g

ết t h h n th nh, ng th t ố ng c h c g n t

t g

2.6. Phân tích số liệu

h c ạch th ph n tích ng ph n St t ph n n 0 Các ph n tích c th c h n g h n tích thống ô t thông t n ch ng, ph n tích thống n các ế tố n n h nh ng t n ph n tích h g t c

2.7. Đạo đức nghiên cứu

gh n c c thông hộ ng ạ c c T ng ạ h c Y tế công cộng th ết nh ố 00/20 /YTCC t c h t n h th th p ố

3. Kết quả nghiên cứu

3.1. Thông tin chung của đối tượng nghiên cứu ng t nh các c nh n h h c c các T C ch th n nộ th nh h n ng ạ th nh c ộ T ng ố ố t ng th g ngh n c h c nh ng h c p 0 ến p 2 th ộc 5 t ng th ộc 2 n nộ th nh h n ng ạ th nh

c th nh phố ộ C , Ch ng , n ế , ốc S c S n h n ố n h n c ch n th t n h n h n tạ c th nh phố ộ , t T th g ngh n c c ng c ph n th t 2 h c nh c n nộ th nh h c nh c các h n ng ạ th nh t ng

ng 2 2 6

Bảng 3.1. Thông tin chung của ĐTNC chia theo Quận/Huyện (n=3443)

Đặc điểm

Quận nội thành

Huyện ngoại thành

Tổng

n % n % n %

T ng 2 ,5 2 6 6 ,5 00

Loại trường

Công p , 005 ,5 6 5 ,

n p 5 ,2 62 0, 0 0,

T 2, 2 , 20 2,2

Khối lớp

hố 0 ,5 5, ,

hố 55 , ,6 6 ,5

hố 2 2 2, 6 6 0, 06 0,

Giới

62 , ,05 50,0 6 6 ,0 6 52, 05 50,0 5 5 ,0 Điểm trung bình học tập

T ng nh 6 , 5 25,5 622 20,

há 0 6 , 6 6 , 26 6 ,

2 ,0 22 2,6 ,

ạ t ng, h c nh ng th h c tạ các t ng á c th ng n T ch ế t ít nh t 20 ố t ng h 2,2 t ng ố ố t ng th g , t ếp th h c nh th ộc các t ng n p ch ế g n / 0

ố t ng h 0,

T n n c ph n t ng ố

(5)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

t ng các n/h n c ng nh t ng các hố p T ng t , t h c nh th g ngh n c c ng ph n t ng các hố

p c hác t nh h h c nh p 2 ch ế th p h n h ng c c c các ố t ng c ph n hông g các t ng tạ các n nộ th nh các t ng th ộc h n ng ạ th nh C th , t h c nh c h c c t ng nh ch ế t h n / t ng th ộc các h n ng ạ th nh c h n g n g p 2 t n h c nh th ộc 6 t ng các n nộ th nh 25,5

, T h c nh c h c c g các n nộ th nh c ng c h n các h n ng ạ th nh ,0 2,6

3.2. Thực trạng sử dụng rượu bia ở học sinh THPT tại TP. Hà Nội

nh ng th c c T C c ô t t ng ng 2 C 5 T C t ng S t c t ng ống ít nh t ột / cốc t ng ít nh t ng t ng c ộc , ch ế t 52, t ng t n ộ ố t ng ngh n c T t ng ống

n c h n 56, n , C 6, h c nh th g ngh n c t ng ng t c n t T ng ngh n c c ch ng tô , t t ng ống hết ột cốc , t ng n th ộ t h c nh c hố p 2 5 ,0 ống nh h n hố p 0 ,0 T ng

tạ t ng h c ng ạ th nh c h n nộ th nh ,0 5,5 , t ng n p c h n t ng công p g á c th ng n T t ng S t ng 0 ng c T C

,0 áng h n, t n g t ng ạnh t ng nh n g , c t c t h n

/ n h c nh c S t ng 0 ng t ng ngh n c h h c nh c h c c t ng nh c ng nh c t S n ch ng S t ng 0 ng c nh t Bảng 3.2. Hành vi sử dụng rượu bia theo đặc điểm của học sinh THPT tham gia nghiên cứu

Đặc điểm

Từng SDRB

Từng SDRB

dưới 13 tuổi

SDRB

tại trường

SDRB

trong 30 ngày

qua Chung

T ng

6 65 66

n 5

52,

65 6,

6 ,

2 ,0 Giới

5

56, 5,

6 ,

2 , 56

,

2 ,5

22 5,

0 25, Loại trường

Công p

0 6 5 ,2

6 ,0

0 5,

20 2 ,0 n

p

5

, 2 ,

2 ,2

22 ,5

T 222

52, 2 ,2 ,

5 , Khối lớp

hố 0

5 ,0

252 ,2

22 ,

2 25,6 hố 625

52,

2 6 ,

2

, ,

hố 2

606

5 ,0 2 ,2

22 6,

0 ,6

(6)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z px Đặc

điểm

Từng SDRB

Từng SDRB

dưới 13 tuổi

SDRB

tại trường

SDRB

trong 30 ngày

qua Điểm TB học tập

T ng nh

55 5 ,

05

2 ,5 , 0,6

há 02

5 ,0

5 ,

2

5, 26,2

2 0 ,6

0

2, , ,0

Khu vực

th nh 5 ,6

5 5,

20

5,5 2 ,5 g ạ

th nh

02 ,

00

2 , ,0

2 0 , Được phép uống rượu/bia tại nhà

hông , 2 ,

2 ,

6 2 ,

C 0

6,6

65 5,

0 6,

20 2, Người chăm sóc có uống rượu bia hông 60

, 2 ,

0

,2 ,

C 2 0

5 ,

5

0, 5, 2 ,

Bạn bè có uống rượu bia hông 65

,6

22

,6 6,

2 2 ,

C 56

65,2 ,

50 ,

22 2,

Đặc điểm

Từng SDRB

Từng SDRB

dưới 13 tuổi

SDRB

tại trường

SDRB

trong 30 ngày

qua Tính t ng nh t ng ng

S S ng , ạ

ng

3.3. Một số yếu tố liên quan đến hành vi sử dụng rượu bia ở học sinh THPT tại Hà Nội

ng t nh ết ph n tích c ô h nh h g t c ến th h n các ế tố n n n t h nh t ng ng

h c nh T T th g ngh n c Các ế tố ng c n n t c c nh

ng h c nh T T nam giới, c phép uống rượu bia tại nhà, người chăm sóc có uống rượu bia, có bạn bè có uống rượu và sống ở nội thành.

(7)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

Bảng 3.3. Mô hình hồi quy logistic thể hiện yếu tố liên quan với Hành vi sử dụng rượu bia ở học sinh THPT

Biến độc lập Hệ số hồi

quy (B) SE 95% CI p

Thấp Cao

/ 0, 65 0,0 0,52 0,20 0,000

Loại trường (Công lập)

n p 0,06 0,0 0, 0,25 0,526

T 0,060 0, 0,2 0 0, 2 0,665

hố hố 0

hố 0,0 0,0 0,226 0 6 0, 5

hố 2 0, 6 0, 02 0,0 5 0, 6 0,25

Điểm trung bình học tập (Trung bình)

há 0, 62 0, 0 0, 5 0,050 0,

0, 2 0, 0,6 0,050 0,02

c ph p ống /

tạ nh hông/C , 2 0,0 , 00 ,6 0,000

g ch c c ống

hông/C

0, 56 0,0 6 0, 0,52 0,000

ạn c ống

hông/C 0, 0,0 0,5 0, 0 0,000

h c ộ th nh/

g ạ th nh 0, 22 0,0 0, 0, 0,000

nh ánh

p 0,0 , p 0,05, p 0, 4. Bàn luận

T ng ngh n c c ch ng tô , t h c nh t ng S ch ế t 52, t ng t n ộ ố t ng ngh n c T t ng ống

n c h n 56, n , T S n g n t ng ng th nh n n t ng t 20 tạ 60, c h n T t ng t n 20 5 tạ Thá n S các ngh n c t c th nh n n th nh n n tạ t , c ống ,

c T t ng ngh n c c ch ng tô c h n nh t ống t ng T t S Y n 200 , S Y 2 n 200 ,5 5 T n c ng c h n h át h nh c h h c nh ph thông t n c tạ t S S t

h c nh t ng ng 52, n 20 , n 20 6 S hác t n c th hác nh n, ch n h ộ công c ng c ngh n c

(8)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z px

C th , t ng ngh n c c ch ng tô t S c n h c nh c n c h n 0 ph n t n h c nh c h át

S S 20 6, , t n n h c nh c ng c h n h át S S c t ến h nh c ng n 6 ết n c th g

h át S S t ến h nh t n T C g c h c nh p , , 0, 2, n n c th h nh ng th p h n nh h c nh p th p h n T ng ngh n c c ch ng tô , t t ng ống hết ột cốc , t ng n th ộ t h c nh c hố p

2 5 ,0 ống nh h n hố p 0 ,0

C 6, h c nh th g ngh n c c ch ng tô t ng ng t c n t , t n th p h n ết tạ h

át S S 20 , S S 20 52,

6 T t ng S t ng 0 ng c T ,0 , c h n h át Y SS tạ 2 , , c h n tạ Thá n 22,2 , c h n nh ột ố ngh n c t

nh h át S S 20 2 , 6 S S 20 22, 6 áng h n, t n g t ng ạnh t ng nh n g , c t c t h n / n T c S t ng 0 ng t ng ngh n c c ch ng tô h h c nh c h c c nh t c ng nh c t S n ch ng S t ng 0 ng c nh t thế, c th ết n ng c g t ng nh nh ch ng c S t ng nh t t g c T th nh n n t t ng th p

T ng th g n , ng h n c c nh chính ách g t S nh ngh nh 00/20 / C nh phạt

phạ h nh chính t ng nh c g thông ng ộ ng t nh chế t ố các h nh phạ nh án ch t t T , c n ph t ếp t c th c h n ngh t c h các chính ách n ạ ộ ph n T th nh n n ác nh n ng t ng tạ n h c t C ng n h ng hộ ch p nh n c

ống c ng t, ng nh ng

ế tố n tác ộng g t ng h nh ống c T th nh n n

ột ố ế tố n n ến h nh ng h c nh, nh ngh n c c ng ch n g c ng c S c h n nh

n g , 0 n cạnh , t h c nh t ng ngh n c ng n nộ th nh c h n ng ạ th nh, ết n

hông ph h p th c t ạng ng

ng ạ th nh/ nông thôn th ng h n ph ến h n th nh th t ết ngh n c c ch ng tô c ng h n t n t ng

ng các ngh n c t c ch g nh ạn ế tố nh h ng ến c ng T , 2 Tạ t , ngh n c c ng n nh c ng ch th , T T c ố th ng n S h ng ng h c ngh n c ng c S c g p 2,6 n ng hông c , t ng t nh , T T c ạn th ng n S h ng ng h c ngh n c ng c S c g p 5, n ng hông c . 5. Kết luận và khuyến nghị

ết ngh n c c th c h n t n ố t ng h c nh T T tạ th nh phố ộ n 20 ch c 52, h c nh t ng ng

g , ống nộ th nh c ng

(9)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

th n/ ạn ống nh ng ế tố ng c c th t ng t S th nh n n

gh n c ột n n nh n ạnh c c n th c h n ngh t c nh ng nh n t ng t ng t ph ng chống tác hạ

n 20 n n ến th nh th ế n n, ngh c ng ch t ống , ngh c án, c ng c p

h ến ạ ch ng ch t c t c n c các c n th p ch n g h t ng th ốc á t ng nh n ng t ng ạnh n cạnh , g nh nh t ng c n ng t ế tố ố h nh ng t n

survey in Vietnam (GSHS 2019) 20

t Y SS t c nt n Sch th C C h n , 20

cc n 2 , 20 http // c c

g /h th th/ t / / t ht

Th n Sch St nt th

S 20 5 cc p 0, 2020 http //gh h th t g/ c /th n

g ch t nt h th 20 5

ng n nh Th c t ạng ột ố ế tố n n ến h nh ng , c th nh n n th nh n n t n n Ch h n Chí nh T nh ng

h n n 200

0 nc , th , Ch ng ch ,

p g S , S t t c n

t n p nc c h ng

ng p p n t n c Trop Med Int

Health 20 6 0 /

t 226

n , nt ch ,

ng n ng ng

n nn n t n t p nt n t ng n th p nt c nt t n h p J Adolesc 20 0 5 6 652 0 0 6/

c nc 200 006

2 nt ch , n g h t

h ch t

ct p ct ng c h n c nc

Subst Use Misuse 2006 6

0 0 0/ 0 260 0500 6 6 TÀI LIỆU THAM KHẢO

t t p t n c h n

h th 20 h n n 20

2 nc , th , Ch ng ch , p g S , S t t c n t

n p nc c h ng ng

p p n t n c Trop Med Int Health.

20 6 0 /t 226

th g n t n g n c

th t n c c Hỏi Đáp về Phòng Chống Tác Hại Của Rượu Bia 20

p n n t ng C nt g n g ct n ESPAD Report 2015: Results from the European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs 20 5 cc

5, 2020 http // p g/ p t/

5 ộ tế t ốc g th nh n n Th nh n n S Y 200 h n n 200 6 The 2019 school-based student health

Referensi

Dokumen terkait

Từ các lý do trên, nghiên cứu này được tiến hành nhằm tìm hiểu thực trạng và đánh giá sự thay đổi kiến thức, thái độ sau chương trình can thiệp giáo dục sức khỏe của bà mẹ có con dưới 5