TO CHUC VA PUAl\l LY !\1HA M U I J C D O I VOl
rVlEiAlVH H A ! \ I G RAD TREIV DfA B A I V TIIXIH T H A I IMGUYEIXI
LmiThdiBinh^
T6MTAT
Trong nhiing nam qua, kinh te xa hpi cua tinh Thai Nguyen da c6 nhimg ohuy^n bien tich circ, trf)ng do c6 van de phat trien nganh hang rau. Trong giai doan 2005 - 2010 toe do tang tiirimg kinh t^ cua tinh kha cao, dat a miic 8,5%- 9%/nam. Dien tich rau trong cua tinh Thai Nguyen o giai doan 1999 - 2010 d^u c6 toe dp tang trucmg a miic kha, nhung khong dong deu qua cac nam. Nam 1999, di?n tich rau trong la 4.761 ha, nam 2010 tang len la 8.920 ha, dat miic tang binh quan la 5,87%/nam hay 378,1 ha/nam. De to chuc va quan ly nha nuoc tot nganh hang rau tren dia ban tinh Thai Nguyen can thuc hien dong bp cac chinh sach nhir chinh sach dau tu, khoa hoc cong nghe, tai chinh - tin diing, khuyen nong; tinh cung can thuc hien dong bO cac bi^n phap nhu to chiic san xuat rau theo quy hoach, tang cuong ki^m tra kiem soat thi truing rau, kiem tra chat luong san pham rau, tang cuong quang ba, tiep thi, ma rpng thi trucmg, xay dung cac mo hinh to chuc quan ly ng^h hang rau phu hop... Nha nuoc can giu; vai tro chti dao trong dau tu xAy dung ha \k\g phuc vu nganh hang rau, nghien cuu khoa hoc va phat trien ky thuat cong nghe moi, thong tin thi truong rau, thanh lap cac quy bao liiem, quy rui ro tai chinh, xay dung cac liiep hpi nganh hang rau.
Tu khoa: To chuc, quan lynha nuoc, chinh sach, nganh hang rau.
I DAT VAN DE 2. Phuomg phdp nghiSn cmi
Trong san xuat nong nghiep, cay rau c6 vai tro a. Phuang phap tiep can: Nghien ciiu tiep can rat quan trong. Rau la mot trong nhimg loai thirc theo cac tac nhan trong chu6i gia tri chiu anh huong pham CO gia tri va la mat hang thiet yeu cua con cua cong tac quan ly nha nuoc trong nganh hang rau ngiroi. Viec to chiic va quan ly nganh hang rau theo va tiep can theo cap quan ly nha nuoc tren dia ban tinh lanh tho tren dia ban tinh nhSm sSp xep, bo tri va de phan tich, danh gia hoat dong to chuc va quan ly phoi hop cac doi tuong san xuat mot each hop ly, nha nuoc doi voi nganh hang rau cua tinh.
khai thac loi the cac nguon luc tu nhien, ca so vat ^ ^^^^ ^y^^ ^^^y^^ ^ ^ -^h^ hien tinh dai dien chat - ky thuat va nguon nhan luc se dem lai hieu qua ^^^ ^^ ^^ ^^1^ ^,^^^ ^^^ ^.^^ ^^^ nghien cuu to chuc kinh t^ - xa hoi cao. Thai Nguyen la mot tinh trung ^^ ^^^^^ 1^^ ^^^^h hang rau. Lua chon cac huyen Dai du mien mii, dang trong qua trinh day nhanh toe do j ^ ^ j ^ ^ ^ ^ ^^^ Ph^ Yen va thanh pho Thai Nguyen do thi hoa va cong nghiep hoa, la tinh c6 nhieu tiem j ^ ^^^^ ^jg^ien cuu. Day la nhtmg diem dien hinh nang de san xuat ch^ bien tieu thu rau. Trong ^^^ ^j^j^ ^y^^ ^^ ^^^^ ^^^^ ^^^ t^p ^j^^g san xuat nhung nam qua, tren dia ban tinh nhieu khu do thi, j . ^ ^ ^ ^ ^^ j^^^g 1 ^ ^^^ ^ja ban tinh Thai Nguyen.
khu cong nghiep da duoc hinh thanh, nhi^u diem du r^-.,, >
1. , * r ^ ^ 1 - ' 11- i-i.' T^-v - • -' 4--'A' c. Phwongpnapthu thaptaineu, soneu.Kemxia lich da duoc to chuc khai thac. Tat ca cac yeu to do , , .f ^ . , , . . . *. • ^ ^
^ ^.. J. ^ - A- u^ ^' u ' ket qua nghien cuu cua cac cong trmh da CO o trong lam cho nhu cau tieu dung rau tren dia ban tmh ngay . ,, , - , - - i > . , , ,
, , ^ , . „ . ! * . < L U ' va ngoai nuoc, qua cac bao cao hang nam cua cac so, cang Ion. Trong nhung nam gan day nganh hang rau , f , ,, ' , , . - u ' v- T.-. ,..
, ' 1 * * 1 ' ^ -,^' u ' u-4.4--'' huyen cua tnh; cac bo, nganh CO lien quan. Tai lieu cua tmh da duoc chu trong va tung buoc phat tnen,, ^ •'. , ' , - , , , , ! , •-
^, •., , , , ' 1' u^ ' J-- '• da du<7C cong bo qua cac sach, bao, tap cm, men song cong tac to chuc va quan ly nha nuoc doi voi ., ^ , , . ^., * .' .^^ i ,v ^ ^ . . „ ^ . , , , , . .' 1 < 1..S u-v . > ' giam thong ke. So lieu SCT cap tu ket qua dieu tra tai nganh hang rau cua tinh con nhieu bat cap va vuong * , , . . , u • - ' -
mac can phai duoc xem xet, giai quyet.
n. Ddl TUONG VA PHUONG PHAP NGHEN CUU
1. D6i tuong nghien cihi: La nhung van de ve to chuc va quan ly nha nude doi vol nganh hang rau a
tren dia ban tinh Thai Nguyen. 1- Ly lu^n v6 \6 chuc vk quan ly nha nuoc d6i voi mot so diem nghien cuu.
d. Phuong phap xvt ly so lieir. Cac so lieu duoc xii ly thong ke theo chuong trinh Excel.
HI. KFT QUA NGHEN CUU VA THAO LUAN
nganh h ^ g rau ' Truong Dai hoc Khoa hpc - D^i hpc Thai Nguyen
KHOA HOC C 6 N G N G H |
To chuc va quan ly nha nuoc doi voi nganh hang rau bao gom viec to chuc quy hoach, sAp xep mot each khoa hoc cac yeu to san xuat va phoi hoi) f^i^u hoa hoat dong cua nhOrng nguon lire dau vao nhu: sAp xep nhirng nguon luc dat dai canh tac, dau tir kdt cau ha tang, sdp xep to chuc nguon lao dong, ho tro nguon von, dau tu trang thiet bj ky thuat, tu lieu san xuat... phuc vii cho nganh hang rau phat trien hay thuc hien mot so nhiem vu trong tarn trong nganh hang rau de thuc hien cac muc dich va muc tieu da duoc xac dinh trong nhung dieu kien cu the. To chuc va quan ly cua nha nuoc doi V(Vi nganh hang rau con de tao ra cac di^u kien gdn ket chat che va hieu qua kinh te cao gifra cac cong doan san xufit, che bien va tieu thu trong nganh hang rau. Quan ly nganh hang rau la sir tham gia vao cong tac quan ly cua cac co quan thuoc chinh quyen nha nuoc doi voi cac hoat dong ti'ong nganh hang rau. Quan ly nha nuoc v^
nganh hang rau la cac hoat dong co to chuc cua nha nuoc thong qua cac vSn ban phap quy, cac cong cu, chinh sach nha nuoc se tac dong den nganh hang rau tren ca nuoc nhkn djnh huong, din dat cac chii the san xuat, kinh doanh, nguoi tieu dung de thuc hidn tot cac van de ve san xuat, che bien va tieu thu rau.
Quan ly nha nuoc la khau quyet dinh va mang tinh dot pha doi voi viec xay dung va phat trien mang tinh hieu qua cao ciia nganh hang rau, la cong viec dSc biet quan trong va la cong viec kho khan, phuc tap doi hoi phai dau tu nhieu cong sue nghien ciru va thuc hien.
2. Ly thuy^t v^ chu6i gid trj trong t6 chuc v^
q u ^ ly nhd nu6c n g ^ h h ^ g rau
Ly thuyet v^ chuoi gid tri co th^ dugc van dung trong to chuc va quan ly nganh hang rau trong dieu kien hoi nhap kinh te qudc te. Khung phan tich chu6i gia tri nh;\m ho trg trong vi^c ra c^c quyet dinh quan ly cua Nha nuoc vt^ xSy dimg chi^n IUQC dieu hanh tani vl mo nganh hang rau. Chuoi gid tri gSn lien voi kliai niem v^ to chik va quan ly nganh hang rau, ti^p can phfm tich chuoi gia tri la quan trong doi voi nhung nha nghien cuu va qufm ly quan tam den cdc khia canh cong tac quan ly hi^u qua kinh te nganh hang, hieu qua xa h(>i va moi truong.
Chuoi gia tri la m6t chuoi hoan chinh cac hoat dong kinh t^ tir giai doan san xu^t rau cho d^n khau ch^ bien rau va ti6u thu san pham rau cuoi ciing toi khach hang (Hinh 1). Chuoi gia tri co the bao gom cac nhan to o nhieu dja phuong tham gia quy mo quoc gia va ca quy mo toan cau. Mo hinh chuoi gia tri (value chain) dirtx' sir dung dd phan tich viec to chuc va quan ly ba cong doan san xuat rau - che bien rau - tieu thu rau trong nganh hang rau, va chi ro: trong dieu kien hoi nhap kinh te quoc te, cac tac nhan trong chu6i co sir lien quan chat che va co sir phan ling day chuyen trong ca chuoi nganh hang. Ly luan nay dat ra yeu cau cac nha hoach dinh chien lupc ciia dia phuong phai co each nhin nhan tong the de co the dua ra cac chinh sach vT mo ciing nhu cac bien phap vi mo dieu tiet su phat trien diing huong cua nganh hang rau.
San xuat rau
^
Che bien rau Tieu thu rau • Khach hang
Hinh 1: Chu6i gid tq ngdnh hdng rau To chuc va quan ly nha nuoc doi voi nganh hang
rau CO the thong qua ti^p can, nghidn cuu chu6i gia tri nganh hang rau. Trong chu6i gia tri rau co dac tinh quan ly hay dieu hanh, day la su dieu phoi thi truong rau. Sir quan ly, dieu hanh nay duoc thuc hi^n thong qua viec mot hay mot so chii th^ trong chuoi gia tri dat ra cac tieu chi ma cac chii th^ khac trong chu5i gia tri rau phai tuan theo. Neu nhu trong mot chudi gia tri rau khong co sir dieu hanh h6 tra ve mat quan ly cua Nha nuoc, phan cap quan ly, lidn ket voi nhau thi chi la mot tap hop cac ca sa san xuat, ch^
bien, tiSu thu rau co moi quan h6 thi truong binh thuong, CO moi quan he khong chat che va rai rac, hieu qua khong cao, khong b^n vung.
3. NOi dung t6 chiic \k quiin ly nhA nuoc doi voi ngdnh hang rau tr6n dia bdn tinh
Xay dimg chien luoc va quy hoach phat trien nganh hang rau: Xay dung chien luoc va quy hoach phat trien nganh hang rau la dat ra cac muc tieu phat trien nganh hang \k\x dai, xay dung ke hoach phat triln nganh mot each khoa hoc, bo tri sap xep nganh hang rau cho mot tuang lai dai han. Doi voi quy hoach vung trong rau do la su s^p xep bo tri ve then gian, khong gian, di^n tich, ca cau rau, saniugng rau trong... cac dieu ki^n vat chat de hinh thanh viing rau chuyen canh cho tuang lai.
Xay dimg cac chinh sach phat trien nganh hang raw.-xay dung cac vSn ban ve che do chinh sach quan
ly cua Nha nuoc doi voi nganh rau. De quan ly san xuat, che bien, tieu thu rau Nha nuoc xay dung va ban hanh cac van ban ve chinh sach quan ly tai cac thoi diem khac nhau nham khuyen khich phat trien nganh hang rau, xay dung chinh sach phat trien cac hif p hoi nganh hang rau.
To chuc xay dimg ket cau ha tAng nganh hang rau. To chuc xay dimg ket cau ha tang nganh hang rau bao gom rat nhieu cac hang muc cong ti'inh dau tu, do CO the la su dau tu vao cac he thong: dircmg giao thong, dien, thiiy loi, cho va sieu tlii, thong tin lien lac, san kho, klio mat..
Phat trien Idioa hoc cong nghe va dira tien bo klioa hoc cong nghe vao trong san xuat, che bien, tieu thu ran. De to chiic va quan ly tot nganh hang rau thi cong tac nghien cuu khoa hoc va dua tien bo khoa hoc cong nghe ling dung vao trong nganh hang rau chiem mot vai tro rat quan trong. De nang cao duoc chat luong san pham rau thi can phai co cac cong trinh nghien cuu lai tao ra duoc cac giong rau tot, nghien cuu duoc quy trinh ky thuat san xuat rau tien tien hien dai, cong nghe che bien bao quan rau hien dai.
To chuc va quan ly hoat dong khuyen nong trong san xuat rau: De to chuc va quan ly tot khau san xuat rau cac chinh quyen dia phuong can phai tang cuong quan tam tai cong tac khuyen nong boi vi nong dan chuyen tr6ng rau hang hoa thuong xuyen CO nhu cau duoc tiep xiic voi cac dan vi khuyen nong va nham phuc vu cho hoat dong san xuat rau ciia ho.
To chiic va quan ly cong nghiep che bien rau:
Nha nuoc thuc hien quan ly a tam vl mo doi voi cac khu cong nghiep, trong do co cac nha may che bien rau. To chuc thuc hien tao lap ca che thu hiit cac nguon von dau tu vao xay dung cac nha may che bien rau tap trung theo quy hoach.
To chuc cac hoat dong giam sat, hoat dong dam bao chat luong va ve sinh an toan thuc pham, nang cao tinh canh tranh cua san pham rau: Cac ca quan quan ly nha nuoc phai thuong xuyen kiem tra giam sat quy trinh san xuat rau, ban hanh cac chinh sach khuyen khich dau tu nang cao quan ly chat luong san pham rau. Quan ly kiem tra, kiem soat, giam sat ciia cac ca quan chuc nang nha nuoc qui trinh ky thuat san xuat, kiem tra chat lugng san pham rau phai tien hanh ngay tu trang trai trong rau den tan ban an cua nguoi tieu dung rau.
To chuc va quan ly thi truong tieu thu rau: De to chiic va quan ly hoat dong tieu thu san pham rau can thuc hien tot cac noi dung nhu: phat trien thong tin thi truong v6 san pham rau; xay dung thuong hieu rau manh; to chuc va quan ly tot mang luoi tieu thu rau; to chirc thiet ke, mo rong cac kenh tieu thu rau, quan ly theo chudi gia tri rau.
4. cac nhan td chii y^u inh huong d^n t6 chuc va quin ly nha nu6c nganh hang rau
Nhom nhan to ve nhu cau cua thi truong: Nhu cau rau ciia nguoi tieu dimg la can cii quan trong nhat cho su phat trien cua nganh hang rau ca v^ quy mo, co cau san pham, chiing loai san pham rau cung nhu ve toe do tang tiTjang, la co so de co cac quyet djnh ciia nha quan ly. Cau ve san pham rau ngay mot phat trien, do la mot CO hoi kVn cho sir lira chon huong dau tu, quy mo dau tu, cung nhu cac bien phap to chuc quan ly phii hop nham phat trien nganh hang rau.
Nhom nhan to ve dieu kien tu nhien: Nhom nhan to tu nhien la tien d6 ca ban de to chiic phat trien san xuat rau va phan bo san xuat rau. Moi loai rau trong chi co the sinh truong va phat trien trong nhirng dieu kien tu nhien nhat dinh. Cay rau la loai cay ngan ngay, sinh truong va phat trien ciia no phu thuoc rat nhi^u vao dieu kien tu nhien, bao gom: dat, nuoc, khi hau, thoi tiet, vi tri dia ly, dia hinh, moi truong, sinh thai.
Nhom nhan to ve cong nghe va ky thuat: Cac nhan to ve cong nghe va ky thuat co nhung anh huong nhat dinh den cac hoat dong san xuat, che bien rau, quyet dinh den nang lire ciia cac chu the trong nganh rau. Thong thuong co so san xuat rau co cong nghe ky thuat hien dai tien tien thi nang luc to chuc va quan ly cua co so do tot va nguoc lai.
Nhom nhan to ve to chuc va quan ly nganh rau:
Nhom nhan to v^ to chiic va quan ly trong cac khau san xuat, ch^ bien, tidu thu rau co vai tro nhat dinh trong vi$c tao ra su gia tang san luong hay sir gia tang thu nhap ciia nganh hang rau, tao ra sir tang truong tong the ciia nganh hang rau. Kha nang to chiic, nang luc quan ly nganh hang rau la mot nhan to CO anh huong dang ke toi su tang truong va phat trien cua nganh rau.
Nhom nhan to quan ly nha nuoc doi voi nganh rau. Quan ly nha nuoc nganh hang rau la quan ly vl mo khong the thieu cho sir phat trien ciia nganh hang rau a mot dia phuang, mot viing hay tren pham
KHOA HOC C 6 N G N G H |
vi quoc gia. Quan ly nha nuoc doi voi nganh rau bao gom cac noi dung chii yeu la: xay dung muc ti&u chien luoc phat trien nganh, xay dung quy hoach, chu truong, phuong huong; xay dimg hd thong quan ly chat luong rau; nghien cuu ling diing cong nghe^
cao.
5. Thuc trang t6 chiic va quan ly nha nu6c d6i voi nganh hang rau a tinh Thai Nguyen
Tliipc trang to chuc bo may quan ly nha nuoc nganh hang rau. Cac ca quan chuc nang quan ly nha nuoc v^ chuyen nganh rau da dupe tinh thi^t lap xay dung tir tinh xuong d^'n ca sa (hinh 2). Cac ca quan nha nuoc da d6ng g6p vai tr6 rat quan trpng va quy^t dinh toi sir phat tri^n ciia nganh hang rau tai tinh, co vai tro tu van ho trgf cho cac ca sa san xuat kinh doanh rau phat tri^n di diing hu6ng, cac hoat dong san xu^t kinh doanh rau mang lai hi^u qua cao.
UBND tinh Thai Nguyen
So Nong nghiep va PTNTThai Nguyen
^ '
UBND cac huy^n trong tinh Phong Nong nghiep va PTNT
''
UBND cac xa trong huy$n can bo nong nghiep
1 '
HTX nong nghiep, cong ty, doi, to, nhom san xuat rau Ho san xuat rau
Hinh 2: To chiic va quan ly nha nu6c v6 nganh hang rau trdn dia ban tinh Thai NguySn
Chinh sach va chii truong ciia tinh Thai thi truong trong ca nuoc va tien tai hoi nhap voi nen Nguyen ve to chiic va quan ly nganh hang rau. Tinh kinh te quoc te.
Thai Nguyen da thuc hien nhieu chii truong, chinh Khai quat tinh hinh san xuat, che bien, tieu thu sach nham khuyen khich nganh hang rau tren dia rau o tinh Thai Nguyinr. Dien tich, nang suat va san ban tinh phat trien nhanh va ben virng, tra giiip cho luong rau ciia tinh Thai Nguyen co xu huong ngay nganh hang rau hoi nhap voi cac tinh trong viing, vai cang tang len, gop phan dang ke vao vide dap ling nhu
cau tidu diing rau cua nguoi dan.
1 O.()<)<>
8.<)<)<>
<S.()()<) 4.0C)<>
2 . 0 ( ) < ) C)
I W W y 2C)0<> Z O O 1 2 0 0 2 2 0 0 3 2 0 0 4 Z O O S 20t)<> 2 0 0 7 2 0 0 K 2 0 0 » 2 0 1 O
N a m
• i I 3 i 0 n t f d l n r a . u t r A i l B t i n h IViiki N t j u y i " — • — O h i s 6 p h i ^ t t i - i d n C l ^ O m trur<3fc — 1 O C X ) )
-.
+***^B5?T^H
I I - • • • •
I B . H i -
K 2 0 0 » 2 0 l O 1 4 0 . 0 0 1 0 0 , 0 0
«o.oo
- 6 0 , 0 0 4 0 , 0 0 2 0 , 0 0 0 , 0 0
—,
Hinh 3: Di6n bi^n di^n tich rau trong a tinh ThAi Nguyen a giai doan 1999 - 2010 [5]
V^ dien tich san xuEit rau: Dien tich rau trong a ^^c do tang a miic kha, nhung khong d6ng deu qua tinh Thai Nguyen ti-ong giai doan 1999-2010 d^u co cac nam. Nam 1999, di^n tich rau dat miic 4.761 ha,
nam 2010 rau tang len den 8.920 ha, dat miic tang binh quan giai doan 1999-2010 la 5,87%/nam hay 378,1 ha/nam. Nam 2002 co toe do tang dien tich cao nhat la 22,95%; nam 2004 tang thap nhat la 0,23%;
nam 2007 toe do tang la 11,23% va nam 2008 la 0,81%, nam 2009 giam 4,01%; nam 2010 dien tich san xuat rau tang 15,48% so voi nam 2009 (hinh 3). Ve san luong rau: Nam 1999, san lugng rau toan tinh la 52.117 tan, nam 2010 la 139.634 tan, dat miic tang binh quan giai doan 1999-2010 la 9,37%/nam hay 7,96 tan/nam. Ve nang suat rau: Nam 1999, nang suat rau tiling binh toan tinh la 109,47 ta/ha, nam 2010 la 156,54 ta/ha, dat miic tang binh quan giai doan 1999- 2010 la 3,31%/nam hay 4,28 ta/ha/nam [5]. Nhu vay, dien tich, san lugng, nang suat rau cua toan tinh Thai Nguyen c6 tang qua cac nam, nhimg sir tang giam chira on dinh; dieu nay xay ra do nhieu nguyen nhan, trong do co: su tac dong ciia yeu to nhu thien tai, thi truong, cong tac to chiic va quan ly, chinh sach ciia Nha nuoc doi voi nganh hang rau a tren dja ban tinh.
- Cong tac quy hoach san xuat, che'bien, tieu thu rau: Hien nay cac huyen trong tinh Thai Nguyen dang tien hanh cong tac quy hoach vung san xuat rau tap trung chuyen canh tren toan tinh, tuy nhien viec trien khai thuc hien theo quy hoach con rat cham so voi ke hoach dat ra. Tinh dang tien hanh khao sat, xac dinh phan loai vixag co san xuat rau theo quy mo dien tich; dien tich dat co kha nang quy hoach, phat trien san xuat rau an toan theo huong tap trung va phan tan. Tren co sa ket qua dieu tra va phan tich cac mau dat, nuoc, moi truong cua cac viing tren cac dia ban huyen va tinh se tien hanh xay dung ban do quy hoach cac vimg du dieu kien va chua dii dieu kien san xuat rau an toan de co bien ' phap cai tao phat trien san xuat rau lau dai trong
tuang lai.
To chuc va quan ly san xuat rau: V^ hinh thiic
« to chiic san xuat: Tren dia ban tinh Thai Nguyen co
\ cac loai hinh to chiic va quan ly san xuat rau chii yeu ' la: ho, trang trai, hop tac xa nong nghiep, doanh i nghiep san xuat rau. Ve to chiic khuyen nong phuc ' vu san xuat rau: Trong nhung nam qua cong tac
khuyen nong tren dia ban tinh Thai Nguyen da dugc nhi^u su quan tam. Cong tac khuyen nong tap trung - vao ap dung tien bo ky tiiuat ve giong, ky thuat tiiam canh, huong dSn ky thuat san xuat rau an toan, rau I chat lugng cao; to chiic cac lop tap huan nang cao ' trinh do chuyen mon ky tiiuat, trinh do khoa hoc
cong nghe ap dung trong san xuat rau. Ve to chirc va quan ly nha nuoc doi voi san xuat rau an toan: Tinh Thai Nguyen da trien khai nhifeu du an mo rgng mo hinh san xuat rau an toan tai cac huyen trong tinh nhu: Phu Binh, Pho Yen, Dong Hy va thanh pho Thai Nguyen voi quy mo ma rgng them 100 ha trong nam 2010. Cac lop tap huan v4 ky thuat san xuat rau dugc trien khai trong nhirng nam qua da gop phan thay doi nhan thiic ciia nguoi dan trong viec ap dung cong nghe san xuat rau sach theo tieu chuan VietGAP
To chuc va quan ly cong nghiep che bien rau.
cac CO quan nha nuoc a tinh Thai Nguyen da de ra mot so bi^n phap, chinh sach khuyen khich phat trien cac nha may, kliu cong nghiep che bien, trong do co cac nlia may che bien rau. Che biS'n rau dugc to chiic theo ba miic do: so che, che bien thO cong truyen thong va che bien cong nghiep. Nhin chung viec che bien rau mang tinh day truyen cong nghiep hien dai o tinh Thai Nguyen hi^n nay hau nhu chua dugc phat trien, chu yeu van la so che rau va che bien thii cong truyen thong.
To chuc va quan ly tieu thu san pham rau. To chiic tieu thu rau hien nay a tren dia ban tinh Thai Nguyen gom co bdn nhom chinh, do la he thong chg ban buon rau, he thong cac chg ban le rau, nguoi ban rong rau va he thong cac cua hang, sieu thi ban rau.
Hien tai, viec bo tri cac chg ban le, ban buon, cac cua hang, sieu thu con nhieu bat cap ve khong gian, quy mo chg, dien tich danh cho ban rau, chua dam bao ve mat ve sinh. Cong tac quan ly thi trucmg rau, quan ly chat lugng rau 6 cac dia phuong tuy da co nhung chua dugc kiem bra, kiem soat toan dien thuong xuyen lien tuc va chat che. Sir phan cap chirc nang quan ly giiia cac ca quan Hen quan den quan ly thi truong rau con chua ro rang, chong cheo. Giua cac Sa chiic nang do la: So Nong nghiep & PTNT, So Cong thuong, So Y te...khong phan dinh ro chirc nang trong van de quan ly chat lugng rau nen nhieu CO quan khong nhan trach nhiem ve minh ma lai noi rang do la trach nhiem ciia ca quan khac.
- Bau tuxay dimg ket cau ha tang phuc vu nganh hang rau. Cac ca quan quan ly nha nuoc trong nhung nam qua da tich cue dau tu nhieu cong trinh tren dia ban tinh Thai Nguyen de phuc vu nganh hang rau, viec dau tu xay dung ha tang da dugc trien khai theo cac du an, chuong trinh muc tieu ciia Trung uong, ciia tinh va cua cac to chiic nuoc ngoai. Tuy nhien so
KHOA HOC C 6 N G N G H |
voi yeu cau dat ra thi van con chua dap img dugc voi cac yeu cau ciia nganh hang rau.
6. Mot so bi$n phap chu y^u nham hoan thi^in t6 chiic va quan ly nha nude doi v6i nganh hang rau d tinh Thai Nguyen
To chuc va quan ly quy hoach ng.wh h.wg niu:
Tinh Thai Nguyen can trien khai nhanh chong cac phuong an quy hoach cu the viing san xuat trc^n nguyen tac tap trung dong bg voi day du ket cau ha tang; ap dung dong bg cac bien phap ky thuat tien tien, giao va phan cap qutin ly chat die viing san xuat rau an toan. Qui hoach vung san xuat rau tap trung chuyen cjmh gan cac nha may che bien, gan dirong giao tiiong, tiiuan tien cho khau van chuyen rau den nha may che bien va noi tieu Uiu.
Dau tir xay dimg ket cau ha Ling phuc vu ng:mh hang rau. Nha nucK va tinh Tliai Nguyen can im tien dau tu xay dimg co so ha tang cho nganh hang rau.
Trong dau tu xay dimg ca ban cAn dam bao tinh dong bg nhu he Uiong giao thong, dien, nuoc, nha sa che lam sach, nha may che bien, he thong thiiy Igi, phuong tien van chuyen nham tang v^ quy mo, nang cao chat lugng rau, dac biet quan tam toi van de ve sinh an toan thuc pham.
Hoan thien cong tac to chuc va quan ly san xuat rau: De hoan thien to chiic tot san xuat rau thi chiing ta can phai to chiic san xuat rau tap trung cjuy mo Ion moi tao dieu kien di len san xuat theo huong cong nghiep va thuc hien cong nghiep hoa, hien dai hoa nganh rau.
Hoan thien cong tac to chuc va quan ly cong nghiep che bien rau. Tinh Thai Nguyen can day manh cong tac dau tu va nang cao hieu qua dau tu cho khau bao quan, che bien rau. Dau tu doi moi cong nghe trong che bien rau, vira ket hgp dau tu theo chieu rong vai dau tu theo chi^u sau. Tinh can dau tu xay dung moi cac nha may che bien, dong thoi ket hgp ma rgng phat trien, nang cap cac co sa che bien hien co.
Hoan thien cong tac to chuc va quan ly tieu thu san pham rau. To chiic tot chu6i cung ling rau tr^n CO sa lien ket chat che giiia cac khau san xuat - ch^
bien - tieu thu rau. To chirc tot cac k6nh tieu thu rau, to chiic cac hoat dong nang cao gia tri gia ting trong tieu thu rau. Tang cuong cong tac quan ly thi truong, tang cuong quang ba, tiep thi, ma rgng thi truong.
Chii trong dao tao, boi duong nguon nhan luc phuc vu nganh rau: Cac co quan chiic nang ciia Nha nuoc can dirng ra to chiic va h6 trg mot phan kinh
phi cho cac 16i) dao tao ngan han hay dai han; to chiii cac hoi nghi, hoi thao khoa hoc v^ san xuat, ch<
bien, ti^u thu rau cho cac hO, doanh nghiep; moi cai chuyen gia giang day v^ cac ky thuat san xuat, ch«
bit'n va nghiep vu t6 chOrc san xuat, kinh doanh rau.
Tnng cuimg cong tac khuySn nong phuc n nganh rau. Cong tAc khuyen nong can tap trung vao nhirng van d^ nhu: xay dung cac mo hinh trinh diln vk giong rau moi, quy trinh san xuat tien ti^n. Thii nghic^m cac giong rau moi; hoan thidn cac quy trinh ky thuat; ti^'p nhan, chuyen giao cong ngh^. Ap dung dong bg, h(;yp ly cong ngh^ va ky thuat tien tien kk hgp voi kinh nghi^m truyen thong tir nhan giong rau, san xuat thuong pham d^n thu hai, bao quan d^ nang cao nang suat, chat lugng, hieu qua trong nganh hang rau.
Hoi'm thien chinh sach va bi$n phap vjmd:Ck thuc hien dong bg cac chinh sach khuyen khich phat trien nganh hang rau nhir chinh sach dat dai, khoa hgc cong ngh^, dau tu, tai chinh tin dung, thi truong, tang cuong he thong kiem tra kiem soat chat lugng rau, khuyen khich tieu thu rau thong qua hgp dong, tao dieu kien va khuyen khich cac thanh phan kinh te tham gia phat trien SX-CB-TT rau, doi voi xuat khau rau.
Xay dung cac mo hinh to chuc quan ly san xuat, che bien va tieu thu rau: xay dung mo hinh san xuat- tieu thu rau chat che; mo hinh san xuat che bien • tieu thu rau voi che bien va ti6u thu la trung tarn; xay dung mo hinh lien ket ngang trong to chiic va quan ly nganh hang rau.
iV. KET LUAN
1. To chirc va quan ly san xuat, che bien, tieu thu rau 6 tinh Thai Nguyen hien nay la mot van de cap thiet va quan trong nham thiic day nganh hang rau phat trien ben virng trong dieu kien hoi nhap, san xuat ra nhieu loai san pham rau dap ling nhu cau ngay cang cao ciia thi truong, phuc vu nhu cau cua nguoi tieu diing, nang cao thu nhap ciia nguoi dan, gop phan thuc hien su nghiep day manh cong nghiep hoa, hidn dai hoa nong nghiep, nong thon cua tinh.
2. Mo hinh chudi gia tri (value chain) dugc su dung de phan tich vi^c to chiic va quan ly ba cong doan: san xuat - che bien - tieu thu trong nganh hang rau, va chi ro: trong di^u ki6n hoi nhap kinh te quoc te, cac tac nhan trong chu6i co su lien quan chat che va CO su phan ving day chuyen trong ca chudi nganh hang. Tiep can ly luan nay dat ra y^u cau cac nha hoach dinh chi€'n luge ciia dia phuang phai co cacli
nhin nhan tong tiie d^ co tiie dua ra cac chinh sach vi " Quy hoach tong the phat trien kinh te - xa hoi tinh mo cung nhu cac bifn phap vi mo dieu tiet su phat Thai Nguyen den nUm 2020' Thai Nguyen.
trien diing huong cua nganh hang rau. 5. Cue Thong kt tinh Thai Nguyen, 2005-2010.
3. Nha nuoc giii vai tro then chot trong xay dung Nien giam Thong k€ tinh Thai Nguyen. Thai chien luge, dinh huong, quy hoach va quan ly phat Nguyen.
trien nganh hang rau. Quy hoach va to chirc thuc 6. Tran Khac Thi, 2004. Nghien cuu cac giai hien tao lap cac vimg san xuat rau tap trung chuyen phap cong nghS va to chuc de quan ly chat luong rau canh can gan voi thi truong tieu tiiu, gan voi quy sach. De tai nghien cim khoa hgc cong nghfe - Vien hoach va to chiic hgp ly mang luoi nha may ch^ bien Nghien cim Rau qua, Vi^n Khoa hgc Nong nghiep rau, mang luoi tieu tiiu rau. Nha nuoc gitr vai tro Viet Nam, Ha Noi.
quan trgng trong viec trg giiip va khuyen khich 7. Trung tam Nghien cim Khoa hgc To chirc, nganh hang rau phat trien thong qua cac chii truong, Quan ly, 1999. Khoa hoc to chuc va quan ly: Mot so chinh sach va bien phap quan ly kinh te. van de ly luan va thuc tiSn. Nha xuat ban Thong k6,
TAIUEUTHAM KHAO Ha Noi.
1. Bg Nong nghiep va Phat trien Nong tiion , 8. Uy ban Nhan dan tinh Thai Nguyen, 2007. Bao 1999. De an phat trien rau, qua va hoa, cay canh thoi cao tong hop quy hoach tong the phat trien kinh te- ky 1999-2010, RaNoi. xa hpi tinh Thai Nguyen den nSm 2020 Thai
2. Bg Nong nghiep va Phat trien Nong thon, Nguyen.
2007. Quyet dinh so 04/2007/QD-BNN ngay 19 9. Vifn Quy hoach va Thiet ke Nong nghiep, tiiang 01 nam 2007 ve viec ban hanh "Quy dinh ve 1998. Tong quan phat trien san xuat rau qua Viet
quan ly san xuat va chung nhan rau an toan. Ha Noi. Nam giai doan 1999-2010. Ha Noi.
3. Bg Thuong mai, 2001. De an day manh xuat 10. Kaplinsky, R. and M. Morris, 2001. A khau rau hoa qua thoi ky 2001-2010, HaNoi. Handbook for Value Chain Reseach. Brighton, 4. Chinh phu nuoc Cong hoa Xa hoi Chii nghia United Kingdom, Institute of Development Studies, Viet Nam, 2007. Quydt dinh so 58/2007/QD-TTg University of Sussex.
ngay 4/5/2007 ciia Thii tuang Chinh phii Phe duyet
ORGANIZATION AND STATE MANAGEMENT FOR VEGETABLE SECTOR IN TERRITORY OF THAI NGUYEN PROVINCE
Luu Thai Binh Summary
The socio-economics of Thai Nguyen province, in recent years, has made positive changes, including the development issue of vegetable sector. At the period of 2005 - 2010, the economic growth rate is quite high in Thai Nguyen province reached at 8.5% - 9% per year. Vegetable growing area in Thai Nguyen province at the period of 1999 - 2010 has growth at relative level, but it is not evenly through years. Vegetable growing areas in 1999 is 4,761 ha and increases to in 2010 is 8,920 ha. The average increase rate is 5.8796 per year or 378.1 ha per year. In order to organize and manage better for vegetable sector in territory of Thai Nguyen province, it should implement synchronically policies such as investment policy, policy of science and technology, policy finance credit and policy of extension-agriculture; the province should implement synchronically measures, such as organizing production of vegetables under planning, enhancing inspection and control vegetable market, checking quality of vegetable products, increasing advertising, marketing, expansion of market, building the management model of appropriate vegetable sector etc. The state should hold a key role in investing and constructing infrastructure for vegetable sector, study science and development new technology, vegetable market information, establishment of insurance funds, funds of financial risks and building associations of vegetable sector.
Keywords: Organization, state management, policy, vegetable sector Nguoi phan bi^n: PGS.TS Quy^n Dinh Ha.
