vu AN THAM SAT DAN LANG DANG DE, HUYEN DO TRACH, TINH QUANG DINH CUA THUC DAN PHAP
NGUYIN HUY KHUYEN'
T
rong qua trinh nghidn cQu tdi lidu, chung t6i da tim dUipc mdt bd hd sd viet v l vy tham sftt ciia qufin ddi Phftp tai Iftng D$ng Dd, huy^n BS" Trach, Quang Binh. H 6 ad c6 t§n "Vi viic diiu tra vu thdm sdt ddn ldng Ddng Di • Qudng Khi • Qudng Binh cua qudn ddi Phdp ndm 1951, sdki hi^u hd sa 1270 phdng luu trd Phu Thu Hii'n Trung Viit, ho stJ nay dang bao quan tai Trung tfim LUu trQ Quoc gia IV. C6 t h l ndi dfiy lft mpt vi$c lftm dft man ciia Ifnh Phfip dSi vdi nhdn dftn Iftng Dftng De. Sy viSc duyc mieu ta rft't ky qua bfto cao cua 6ng Tinh trUcIng tinh Quang Binh gQi cho Cy T h u hi^n Trung Vi?t tai Hu^nam 1951.
Theo mat t u so 5796ArP/M, ngfty 30 thftng 8 nftm 1951 cho bi^t: ngfty 22 thang 8 nftm 1951, c6 4 ten Knh don Quang KhS di tudn, den ldng Dftng D l bj du kfch dia phUdng vay ddnh. Ngay h6m sau 23 thftng 8 nftm 1951, quan d$i don Quang Khe dgh bat dan lang, giSt chet 154 ngu6i, 6 ngucii bj thQdng vft bat 30 con bo v l d6n Quang Khe khign dfin chiing hoang mang sd hai, du lufin ra't x6n xao. Lftng Dfing D l lft mot
Iftng hoi H.D.C.C.L.T.T.K (xin giQ nguyen trong vftn ban) da quy thuan, c6 dat ly hUdng. D^n Juillet 1949, V.M quftt khdi ly hUdng phai chay v l Quang Khe. Don Quang Khe lft mot don L.H.P d6ng giQ don trufing lft mot vien thieu uy cua B.T.M mdi den.
Sau vu tham sftt nfty, mot Ban phu cft'p c6ng vu da thftnh Iftp mot doftn dilu tra ve vy vieo nfty. Theo nhU tft'u trinh ciia ong Nguyin Toi, 1^ trQcing lftng Dftng Dl, t^ng Quang Kh§, huyen Bo Trach, tinh Quang Binh cho biet; "nguyen ngfty 23 thftng 8 nam 1951, vfto luc 12 gid trUa, mot toan Knh thuoc dSn Quang Khe, gom 3 ten Phftp, m6t si" Knh Marocaineo vft Knh thftn binh Viet Nam da do bo vao lang Dftng De bang hai con dudng, mot mftt bang xuong may, mot m^t bang dudng bo. Luc d6, bon chung gftp trong lang c6 hai nha dang cung dam chay, nhan dan lai tu hop dong due, liln bat ho ra xep hftng vft bdn chet rft't nhilu ngQdi, chi con lai mot ong thdy cQng vfi mot ngUdi chii hieu. Sau khi bftn xong ngUdi trong hai dam chay do, Knh Phap lai bdn chit mdt so ngUdi dang Idp nha, hp
* Khoa Ddng PhUdng - D?i hoc Da L?t
Rghien cini latdi au. ow m.^vn cung bj goi xudng x i p hftng vft bj bdn. Chua
dQng l^i b dd, Knh Phap di vfto Iftng gdp ai bdn nft'y, nhft't lft t h a n h ni§n. Ttfng atf ngUdi chit lln d i n gdn 200 ngUdi, bj thUdng trfin 20 ngudi. Chiing c6n cUdp di ciia dfin lftng 28 con b6 nQa.
Vy vi§c nfty l^i tfii d i i n khi ngfiy 26 thftng 8 nflm 1951, Knh Phdp quay I?i Ddng D l gilt c h i t hai ngUdi dfin lftng nQa.
Theo dng Nguyin Tii thi nguyfin nhfln cua vy tham sftt nfty lft do ngfty 22 thftng 8 nam 1951, vfto khodng 4h chilu c6 mot toftn thftn binh Vi^t Nam tudn t i l u 5 vQng nfty, khi di qua D&ng D l bj du kfch dja phuong chdn danh, cUdp 1 khdu sung, va lam bj thUdng 1 tfin. Thfin binh dfi bdn chit . 2 vifit minh.
S a u v u vific nfty ngQ6i Phfip d a Iftm gi Theo cong vftn so 53fVPfVCBfM cua Phong vien chQc gQi ong Nguyin Vftn Tfch v l viec dilu tra vy qudn d^i d i n Quang Khe vfiy bftt vft bdn chet dfin Ifing Dflng De d Quang Binh cho hay, da cfi'p cong Ifinh cQ mot iiy ban gom c6 ong Nguyin Vfln Tfch vfi V6 Ludng, dai di$n Nha Cfing an Trung Vi$t lam hoi vien de ra Quang Binh dilu tra.
Theo cfing vy l$nh s i 2422VPA^CB c6 ghi ro CSLP cong l$nh nfty cho cftc ong:
- Cng Nguyin Vfin Tfch, Tham If Vfin phong phu Thu h i l n Trung Vi§t lam chu toa.
- 6 n g Vd LUdng, dai di§n Nha Cfing an Trung Vi$t, hyi vien d l ra cong cdn d Quang Binh.
CQng theo cfing van sfi'SS da khdng djnh mfit ldn nQa v l vi$c cQ 6ng Vo LUdng, dai dien Nha cfing an Trung Vi$t lftm Hpi vifin d l ra tinh Quang Binh dilu tra vy vi$c nfty.
Doan dilu tra da c6 bfio cfio dfti 7 trang gifi'y dftnh may va da trinh l l n cft'p trfin.
K i t qua m | t si' vfl!^n d l dft duyc n l u nhU sau: Theo td trinh cua fing Tinh trUdng Qudng Binh trong tu vftn s i 5796-VP/M ngfiy 30-8-1951, thi hfim 22-8-1951, bin thfin binh d i n Phftp 6 Qudng K h l di tudn t^i lftng Ddng D l bj Vi$t minh phyc kfch, thdn binh bj thUdng 1 ngUdi, qua ngfty 23- 8-1951 binh Knh d i n ft'y Ifin vfiy bfit dfin lftng D^ng Dl, dem t h a n h nifin ra bdn chit 154 ngUdi, 6 ngUdi bj thQdng vft Ifi'y di cua dfin 30 con bd.
Theo chilu chi cua T h i l u Qy Phdp din trudng d i n Quang Khfi thi ngfty 22-8-1951, 4 thftn binh di tudn tilu, IQc trd v l qua dja phdn Ifing Dfing Dl, bj dfin qufin du kfch phyc dftnh, 1 thfin binh bj thudng, hi^n dilu trj tai Dong Hdi, qua ngfty 23, ldc 14 gid c6 3 t i l u dpi gom c6 thftn binh, Marocains va Phftp dudi sQ chi huy ciia Thilu uy don trQdng d i n Dang Dl. Tfin Thilu Qy dQng d ddu lang vdi mot so' binh Knh, con m$t sfi" khfic t i l n sfiu vfto lftng, aau dd c6 mpt h I i sung n l , Thilu Qy nfty mdi vao trong lang da thfi^y 20 ngQdi bi bdn chit, 2 ngUdi dftn bft bj thUdng t ^ mot ngoi nha. Nguyen do dfin d i n v\i vi|c trfin, theo tfin d i n trudng lft khi d i n ngfii nhft nfty, tha'y c6 dfing ngQdi, trong s i fiy c6 nhfln d i | n dupe 2 du kfch da tham dy vfto trftn phyc kfch ngfty 22-8-1951.
Theo cfing vfln s i 152B/CM.NH.V cua I n g Trdn Trong Sanh, Gidm die dia phUdng d Canh sat vfi CIng an QuIc gia tai Trung Vi$t gQi fing Thu h i l n Trung Vi§t 6 H u l cho bilt: Vifin t r u n g ta chi huy binh Knh Phfip 6 D i n g Hdi da cQng vifin don trudng d i n Quang K h l v l Ifing Dflng Dl de phdn phftt cho gia dinh moi nan nhdn bi hfin c h i t m | t s^ t i l n Ifi 300$ vfi cfie gia dinh bj mfi't bo 1 ta'n gao di chia nhau.
Tuy n h i i n , sau dd n h a chQc trach qufin sy Phfip bdt Ban h^i d i n g vfi Ly truSng
Vu nn ihian stit dim iang...
Ifing Dflng D l ki gift'y chQng nhftin trong vu khung bd" d6 chi c6 38 ngudi bj bftn chfi't, vft vifin trung dy don trudng Quang Khe c6 giao lai 15 con ho cho dUdng chu.
Vay la sQ viec trfin da bj bUng bft qua cai cftch mft nha chQc trftch Phftp dft lam la vific phftt gao vft each xQ IJ khfing minh bach a'y. Cftc con s i trong cac vftn ban khong thong nhft't v l si' ngQdi bi gie't va each khdc phuc cung khfing dQde cfing minh.
Theo eong van so 5796VP ngay 30 thftng 10-1951 ciia Tinh trudng tinh Quang Binh gQi cy Thu hifi'n Trung Vifit tai Hue' thi con s i thanh nien hi gilt lft 154 ngudi, 6 ngudi bj thUdng, cQng vdi d6 lft la'y di 30 con bd v l don.
Cong vfln so 1258. CM.NH.V ngfty 29- 10-1951 cua giftm do'c dia phUdng canh sat vft cong an quo'c gia tai Trung Viet gQi ong Thu hien 5 Hue'. Trong cfing vftn nfty, cac nha chQc trach quan sQ Phap bdt Hpi ding Lf trudng lang Dang De ky gift'y chQng nhftn chi co 38 ngUdi bj bfln mft thoi. So bd Idy di 30 con ciing chi tra lai 15 con.
Su vific nfty dupe b i l t den ehi khi chung toi tim thft'y ho sd vu tham sdt tai Dflng D l qua phfing lUu trQ Phu Thu h i l n Trung Viet tai Trung nguyen trung phdn. Qua dfty, chiing tfii xin trich cong bo dfi ban dpc biet den vy t h a m sat dftm mau eua Knh Phftp tai m i l n Trung Viet Nam nftm 1951.
Theo n h u cfing vii lenh so 2422-VPA^CB ngfty 9-5-1951 cua Phu Thu hifi'n, LTy ban difi'u tra gom cae fing Tinh trUdng, Ty trucing Cong an tinh Quang Binh, Huyfin trudng huyfin Bo'Trach va cac fing Trung tft dai di$n T h i l u tUdng uy vien Cong hoa Trung Viet, Trung tft chi huy quftn sU tinh Quang Binh den t?i ndi xay ra vy tham sftt dilu tra.
Theo td trinh eua ong tinh trUcing tinh Quang Binh trong cfing van so 5796-VP/M ngay 30 thftng 8 nflm 1951 cho bilt: hfim 22-8-1951, c6 4 thftn binh din Phftp d Quang Khfi di tudn tilu tai lftng Dftng Dl bi ViOt Minh phyc kfch, 1 thftn binh bi thUdng, ngfty horn sau tQc 23 thang 8 nflm 1951, binh Knh don Quang Khe lai den lang Dflng D l dem cdc thanh nien ra bfln ehet 154 ngQdi, 6 ngQdi bj thQdng va ehung bat di 30 eon bo.
Theo ghi ch6p ciia Thieu Qy Phap don trUclng din Quang Khe thi ngay 22-8-1951, 4 than binh di tudn tilu, khi vl den dia phfin Iftng Dftng De hi quan dftn du kich phyc danh, 1 than binh bj thUdng va dUdc die'u tri tai Dong Hdi. Qua ngay 23 luc 14 gid, c6 3 tieu doi gom thftn binh Marocains vft Phap, dudi sU chi huy eua thifi'u uy don trudng din lang Dang Dl. Tuy nhien vien thifi'u uy nay khong vao lang ma dQng d ngoai lang eung mfit sfi'ten Knh khac, chi eo mpt top vfto lftng, Sau mfit hoi sung no', vien thifi'u uy tien vfto trong lang, tha'y eo 20 ngQdi hi hfin chet va 2 ngQ&i dan ba bi thQdng. Nguyen do dUdc bie't la Knh Phap vao lftng thft'y co tu hpp dfing ngUdi, va chdng nhftn dien dUdc 2 du kieh da chan danh hfim 22-8-1951. Vien thifi'u uy thQa nhan rdng Knh Phap da lua 25 con bo cua dan lang v l don. Y xac nhftn cuoc hftnh quan a'y dien ra khoang 20 phdt.
Theo ldi khai cua Trung si Bey Net: khi y hanh quan cung vdi vien trung uy don trUdng, trong khi mfit so linh tien vfio lftng, roi bong nghe tieng sung no', sau gdn nQa tieng y vfto lftng thft'y 20 ngUcJi bj bftn chfi't va 2 ngUdi hi thQdng.
Theo ldi khai eua than hinh Pham Luan, ehifi'u ngay 22 thang 8 nflm 1951, y eung 2 ten Knh nQa dQdi sU chi huy cua 1 trung si di tudn tilu, khi qua Iflng Dang Dl each
Tighten ecru Lien sir, su lu.i d6n khoang 2km ttft c4 d$u v6 s\f. Tuy
nhi6n, Wc tr6 vS qua dja phfin l i n g D?ing D^ bi dfin qufin du k(ch ch^n d6nh, 1 thfin binh bj thUdng vft mfi't 1 khSu siing tidu li6n thanh, ngolli ra tfi't cS dfiu v6 81^. Qua ngiy 23-8-1951, y l^i tham gia vfio cu^o hfinh qufin dlidi si^ chi huy cua vi6n thi^u uy d6n trUcIng. Trong cu^c hfinh qufin nfiy y vfio liing syc 9 nhfi bfin chtft 1 thanh nifin vfi lfim bj thucing 1 ngUdi dfin bfi. Sau cu^c hfinh qufin, y cho bift bfin chft ca thay 6 dan qufin, 15 du klch, 2 ngu6i dfin bfi bj thudng, vfi bfit 25 con bd v6 c?t cl d6n.
Theo ldi khai cua vifin thfin binh Trfin Boi vfi trfin phyc kfch ciia Vi^t Minh trong ngfiy 22 cung gifi'ng nhU ldi khai ciia tfin Pham Lufin. Con rieng vfi ngfiy 23 y cho bifit: Tifiu dfii cua y di vfiy Ifing Dfing Dfi
• nga d ngofii ruong, chiing phat hi$n ra mpt nh6ra du klch nen bon chiing da bfin vfio Udc chiing chfit 5 ngUdi, tuy nhign khi kifim tra lai chi thfi'y ch^t 2 ngUdi. Sau d6 y cilng vfio Ifing thfi'y 15 ngiidi hi bfin chfit, 3 ngfiy sau y ciing mot s^ binh Ifnh len Ifing de vfiy bfit L-^f trudng P h a n Trac vfi 2 ngUdi thanh nien khfic, nhiing ca 3 ngudi dfi~u bo ch^y, cho nen y da bfin ch^t ca 3 ngUdi.
Theo ldi khai ciia tfin 1^ triidng Ifing Dfing D l Ifi ong Nguyin Toi thl vfio liic 12 gid trUa ngfiy 23-8-1951, c6 mOt tofin linh dong thudc don Quang Khfi gom c6 3 tfin Phfip, Marocains vfi thfin binh d^ hfy vfio Ifing, nhan gfip c6 nhfi lfim dfim chay, ngudi dfin tu tfip dong diic, Unh Phfip lifin bfit hp xfip hfing bfin chfit rft't nhifiu ngiidi. Sau d6 chiing lai di Ifing cfie nhfi trong Ifing g$p ai bfin nfi'y, nhfi't Ifi t h a n h nien, tong stf ngiidi Udc khoang 194 ngiidi vfi 20 ngiidi b;
thiidng, Knh Phfip l^i lHa di ciia dfin lftng 28 con bo.
Vfi phfin ldi khai ciia ban L^ hiidng lftng Dfing Dfi Ifi P h a n PhUdng (hdi trudng),
Nguyin Tufin (phd h?i trUdng), Nguyin Khofii (hUdng kifira), P h a n Kifin (hUdng kifim) dfiu xfie nhfin nhu ldi khai ciia Nguyin T61, chi khfic 14 s6 ngudi bi bfin ch^t Ifi 78-79 ngudi, trong dd cd 2 ngUdi dfin bfi, alibi thUdng Ifi 11-12 ngudi.
Cdn n h u thSy tu P h a n Uyfin (ngudi da lfim l l Cling chay) cho bift: y ciing th((y Ifnh Phfip d^n ddng vfi hp lHa thanh men ra b^n ch^t tai c h i hdn 30 ngudi, t^ng aU ngudi trong Ifing bj chft khoang 197 ngudi...
Theo chifo chi ciia Ifing Dfing Dfi hp da thfing kfi dupe danh sfich ciia 80 ngudi chfit vft khfim dupe 40 cfii m0 mdi chdn rai rfic trong Ifing.
Trfin dfiy 14 nhOng ldi khai cua cic nhfin chUng, sS li0u mft ngUdi dfin Ifing Dfing Dfi bj gifit dfiu khdng gidng nhau, nhUng nguyfin nhfin thi dfiu xutft phfit tii sil tra thil hfin h ? ciia Ifnh Phfip t^i dfin Quang Khfi doi vdi nhQng ngUdi dfin thudng vd t^i.
D a n lftng D&ng D e bi b i n t r o n g t r i i d n g hcrp nfto
Theo nhu tfii li$u vft nhQng ldi khai ciia cfie nhfin chdng cung nhU tfii li§u lUu trQ d l l»i, thi sd di dfin l i n g Dfing Dfi bi linh Phfip don Quang Khe tham sfit ngfiy 23 thfing 8 nfim 1961 Ifi vi ngfiy 22-8-1951, c6 4 thfin binh cua Phfip di tufin tilu, khi di qua dja phfin Ifing Dfing Dfi bj Vi$t Minh phyc kfch dfin d i n 1 thfin binh bi thUdng.
Cfie vfin ban ag 6796AT; cdng vfin so 163VPWCBM; ca vftn ban k i t qua cuoc difiu tra vy dfin Ifing Dfing Dfi bj b? ddi dfin Quang Khfi bfin c h i t vfi bi thUdng ngfiy 23- 8-1961... dfi'u thCfng nhft't vdi f k i l n trfin.
D a n lftng S | i n g D l b) b&n vdi ly do gi
hi do mfi dfin l i n g Dfing Dfi bi c h i t oan trong ngfiy 23 thfing 8 nftm 1951 Ifi vi, khi
Vu to HiAm s6t dto lAng..
Bdng I: Bdng so sftnh nhuFng IQi khai cue m^t s£^ ngUdi Loli k h a i c u a cfie n h a n chlVng
Tinh trucInK QuanR Binh Don trudng dfin Quani: Khfi TrunE o! BEY N E T Th&n binh P h a m - L u a n Than binh T r a n - Boi
Lv truSnE ISnE DSnE D l Neuven - Toi Ly hUdnE ISnE DfinE D l P h a n - PhuonR
88 n g u d i bi c h £ t
154 20 20 21 23 194 78-79
So n g u ^ i b]
thiiolng 6 3 2 2 20 2
S d ' b d b i b S t v S dfin 30 con
25 25 28
Bftng 2: Danh sftch tSn nhQng ngUdi bj mfi't do d^c vft tiSn bac S t t
1 2 3 4 5 6 7 8 g 10 11 12 13 14 15
T S n vft hg Npuv^n D6c P h a n CW N p u y i n Du3nK N R 6 MUC P h a n T Chiu Ng6Li§n Nffuvln Thi Thdi P h a n T N§y Cao T Dien Nffuyen T Thf P h a n T Em Nguyen Xinh N g u y i n T Chau P h a n T Van
T u l i 22 22 45 66 32 44 35 25
27
T i ^ n b a c vk d o bi m a t 1.600,000 bgc Don^DifOng M6t c&i sfip bi ph& huy, trj RI& 120,000 Mfit con heo v i mfit cfii chum tri gik 450,000 3 dfii v6ng b a c 2 cfii chum, 1 c6i vai tri sik 200,00 1 con heo, 1 con trfiu bi biln ch§'t tri gi& 1.500 Hai c6i nha bj dfi't tri gifi 3.000,00 vk 7.000,00 b^c Dong DUdne bi mfi't
1.7000.00 bac Dfing DUdng bi mfl't
100,00 b^c Dfing DUdng bj mfi't, 1 cai chum vfi 1 dfii vong tav b i n e bac bi be tri gifi 100.00
1 cfii vai vfi 2 dfii vong tay bi mfi't, tri gifi 90,00 1 cfii mfin bi mfi't tri gifi 100,00
2 dfii vong tay, 1 cfii chum vfi ch6n dpi bj b l nat trj gia 150,00
ChfSn doi bi hi tri eifi 200.00 300,00 bac Dfitig Dudng bi mfi't 1 doi vong bi mfi't tri gifi 400,00'
1 cfii kieng bac, 1 bfi fio qufin den, 1 cfii binh, 4 cii ly, 10 dfii dUa mun, 1 cfii bfit ufi'ng nUfic xUa, t n gifi 500,00
qufin Phap ti^n vSo l^ng thi gfip iii6t dam d6ng tai mot gia dinh, trong dam dong S'y chiing phat hi§n c6 hai du kich da chan danh chiing hom 22 thang 8 niim 1951, vk chiing da diing siing b^n x6i xa vko dam dong nky. Sau do, chiing con tig'n t h i n g vko Ikng gkp a i b^n nSy, da phin Ik thanh nign, dfin d^n mot cuoc tham sat d§m mau tai Dang De.
D a n l a n g D ^ n g D ^ b i b a n c h e t v a bi thiftfng b a o n h i e u ngiJcfi
Theo n h u ban di^u tra da khfim x6t trong Ifing phfit h i | n hdn 40 ng6i ma m6i, k§ danh sach nhflng ngUcfi hi giet 80 ngUcti.
Nhu vfiy, theo nhU tUclng trinh cua 6ng
Tmh truSng Ifi g i n 154 ngUcIi, h^u day c6 phai Ifi con sS" chinh xac khong? Trong tfi't ca cac Icii khai cua cac nhfin chUng deu khac nhau ve con s6 bi gi^t. Vfiy, c6 bao nhieu ngu6i dan Ifing hi gig^t? Cau hoi nfiy hien nay chiing toi ciing kh5ng t h l dieu tra trilc tig'p t^i dia phUOng. NhUng hMdc d^u c6 th^ kh4ng dinh c6 khoang 80 ngUcfi hi gi^t Ifi digV chfic chfin.
Qua bang 1, ciing nhU so sfinh doi chieu v6i bang ke cac nan nhfin bi bfin chet, con so hdu nhu khong fin khdp, tuy vfiy, vu vigc nfiy Ifi c6 th^t vfi s^ngUcii chet c6 th^ Ifi hdn nfla.
Ngofii vi$c giet nguSi, hnh Phap da cU6p di m6t so vfit dung do dac cua mot s6'ngUSi
Hghlfin ellru Ljch aJr. atf 10.2018
SU 1 2 3 4 5 6 7 K 9 10 11 12 13 14 13 16 17 IS 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42
B&nR 3: Dnnh sfich nhdrng n^n H^ Un ngutrt
chA Hum TWc { y PUanSa HianBttn Phun Thuong Npuv^nTlii l.iOn NKuyJn MuOnd N K U v f n I i i v f n Ni;iivfnChi ITittn CAc Nguyf n Chdu Phan Khie'l Phan A n ^ ntan Dai n i u i T h u i I^an Coi Nguyin Thui Nguydn B?o N);uvJii H i o NfiuvinTiCp Ncfl N i v NKuy^n cap Phan Duons Nguyen Qiuimg PhanDi N g u y ^ Lft PhanBi Nguyin So Nguyin V i n N h i Phan Dual PhrtnKy Nguyin Th| Mc Nf;uyinThiDOnK Phan L ^ Nguyin Mugn Phan Thing Phan L u y i n Phan Riong Phan Giang nian Dai Nguyin Qiuong PhanTluig
TudI 47 IK 17 42 50 30 25 41 42 40 30 49 40 28 20 18 16 30 53 4K 45 48 30 14 23 35 30 35 IS 36 26 21 60 42 22 28 45 40 30 37 30 26
Tfin cha, ICn m ; Cha m^ che'l ITian Trfc Phan Tuy^n Nfiuyin TTii TOn Cha (.hCI Mc Ncuyin Thi Hoa W u chfl W u chdi l « u cWl IMu t h a
\ii\i th^
W i t c h N OiB Nguyin TTiann D i u chfl D i u c h f l Cha Phan Ngan Mc chfii Oia Phu) Ngan Mc chA D i u chft Oia Nguyin COng Mc Rian Th Em Chu Nguyin Lai M c N f i - T - U i D i u chfl D i u ghfl D i u chfl D i u chft D i u chft M c N g - T - L u i n Cha c h f l O i l H i - T h i Me P h a n - T - T d n Qia chft M c P h a n - T - T l i i n h Oia Phan V i f n M? Ngfl - T • Dimg Oia Ng - Phirong Mc chft Cha Ng-Phuong Mc chft Cha Ph - Phifong M?J>h - T - Nay D i u chft Cha chfl Mc Ng - T - Hang D i u chfl Qia Phan Phuc Mc c h f l Cha Nguyin Than Me chfl D i u c h f l D i u c h f l D i u c h f l Cha Phan Roi Mc chft Cha c h f l M c N g - T - C o n OiB c h f l Mc Ng - T- Con Q U I Phan K i i u M c P h - T - E n
nhfin dfi bl ch^t ta C6 chdtiR hay v i ; v.? Ngu Thi Phiic V Q NKA Thi Khuvfn V<; Ng« Thi M c Vxf Nguyin Thi Thrti ChAoB c h f l V w N a - T - M i / m i V(? Ng - T • Ddc Vy P h u n - T - N f l y v o N L - T - D U V o P h a n - T - N f t V V f l N g - T - L u y f n
\(f N g - T - X i n V a N g - T - N f l y - V g P h a n - T - N u O i
• l l f B V ? V o N R f l - T - A n Chuav9 Vy P h a n - T - S f l V y P h a n - T - R t Vo Ng - T - T i f p V o H « - T - R j V i j di ving V o N R - T • Bco Chuavy Chuavy V ? P h a n - T - D t f c V y P h - T - N * y V y N g - T - Q u y f n Vy Ph - T - Bco Vi,( Ng - T - Con Vo N t - T - T u f Chdng chft ChdnR c h f l Vy Ph - T - Con V y N g - T - Y i m V o Ng - T- D6c V o N g - T - M ( « m g V<7 H i - T - Hiia V < ? P h - T - K h u y f n V g N g - T - N S y V f f c h f t V ^ P h - T - T W
Ifine Dfine Bi Mtfy con 5 c on, 4 tnil, 1 gdi 0 0 3 c on, 2 trai 1 gdi Scon l I r a i . 4 R 4 i 1 con cdi 1 con Rdi 5 con 2 trai. 3 Bdi 1 con Edj 3 con Irai 0 6 c on, 3 l r a i , 3 g d i I con trai 1 CTOi trai 0 0 0 I congdi 10 ccn, 5 tiai, 5 Rdi 4 con, 3 irai, 1 gdi 2 c 2 c 3 c
on Rdi o n t r s i on, 2 trai, 1 gdi 0 0 0
1 contra]
I c o n g d . 0 2c w i n i 2 c o n t r a i 0 4 2
on, 1 t n i , 3 g i i on, 1 t n i , 1 g f i 0 0 4 4 2
on, 3 trai 1 gdi on, 2 trai, 2 gdi xintrBi Q i u a c o n 0 I c o n trai
B l c h d Ng - T - Phdc N g O - T - P h f i c Phan Tuyta Nguyin Thj Thoi NRuyinThj Bao N g - T - M u o n N E - T - D &
P h a n - T - N l v N B - T - D i f P h i n - T - N J v N g - T - L u y f t i N g - T - X l n N E - T- NIv Rian - T - Nufli Phan Ngan N g O - T - A n y i n Cflng P h a n - T - S t l P h i n - T - R f N e - T - T i f p H ( i - T - R | Ri-T-Yan(d<dau) N E - T - B C O N g - T - L u i n ntm-T-Tia P h a n - T - D f l c P h - T - N » y N g - T - Q u y f n P h - T - B f o N g - T - C o n N c - T - T u f Ng - T - Hang
P h - T - C o n N g - T - Y f m N E - T- D<fc N E - T - Muong H t f - T - H i f n P h - T - K h u y f h Ng - T - Ndy N g - T - Q i n P h - T - T h i
Vu ta thAm sat dfln lang..
Stl
44
46 47 48 49 iU 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 7?
73 74
76 77 78
SO
Hp tfn ngiM chft Nguyin The Phan K l i n Nguyin Nnai Phan Hifc Nguyin Uyf n Phan Xuy Nguyin Dinh Nguyin Luyfn Phan Dai i ^ a n Bflng Phan Trung Nguyin Thi Phan Con Nguyin Spl PhanLfl Phan Gidp N s u y i n Em Phan Bdi Ngfl Viin Phan L^i Rian Nguyfn Nguyin Vinh Nguyin Em Phan Thuc
Nguyin Em Phan Tifn Nguyin Kiiu Rian Di(p
Phan Khanh Nguyin Thj Trdc
Phan Truyin Phan Nay Phan&>
H I an LoSln T u 6 i 40 33 40 26 24 25 32 50 37 27 4 2 20 25 45 30 29 4 0 31 40 27 26 21 35 37 40 57 31 40 30 32 42 10
27 28 35
61
T i n cha, t i n m^
D i u chft O i a chft M e P h - T - L u y t n D i u chfl O i a Phan Vifln M e N f i f l - T - D u n g Cha chft M e N g - T - E m Cha Phan Thjnh Me chfl D i u chfl Q i a Ng - Thuong Me chfl D i u chft Cha Phan Btfm Mc chfl Cha Phan Nhu^m Mc Ng - T- Du D i u chit O i a Phan Lif m M C N R - T - B C P Cha chft Me Ph - T - Ngoan Oia Phan Hodn Me N R - T- Muoc Cha chet M e N g - T - E m D i u chfl D i u chfl D i u chei Cha Ph - Huyfn Me chfl Oia chet Me Ph - T- Doc Qia Nguyfin Loi M e N g - T - L i f m Diu chfl Cha Phan Buih Me chft Diu chfl Diu chft Cha Phan Xifn M c N g f l - T - C h a i D i u chet O i a Ph - Duong Me chft D i u chft Cha Phan Oiinh M e P h - T - O a n h Cha Ng - Trill Me Lini - T - Tnrc D i u chfl Qia chfl M e P h - T - L i f n Q i 3 Ph - K h a n g M e C a o - T - T n r a Cha Phan Binh Me chft D i u chft
C6 chiing hay vy V o P h - T - H o D V y P h - T - T h i f l l Vo Ng - T - Bco V y P h - T - T h f V y P h - T - N f l y V y P h - T - C o n Vo Ph - T - Luyfn Vy N g f l - T - C h f l u V o P h - T - B e o V y N g - T - M o i V y P h - T - a d u Qii/a vo V y N g - T - U V y N g - T - O i d u V y P h - T - C h a n Vy Ng - T -Du&ng V o N g - T - L u i N g - T - T h i N g - T - M e l N g - T - H d i Vochua Vo chua V o P h - T - C h i u V y N g - T - E r a V o N g - T - L i e n V o P h - T - N u f l i Vy Ng - T - Chau V o N g O - T - C h u f l n Vo chua cfl Vy chua cfl Vy N g - T - M e l
V o N g - T - C h d u V y P h - T - T h i Vy chua cfl V ^ N g - T - E m V o chua c6 V o c h f t
M^y con 3 con, 2 trai. 1 gdi 0
1 con trai 0 0 0 2 c 4 c
on. 1 iral, 1 gdi on, 3 Irai, 1 giii 0 2 con, 1 trai, 1 gdi 6 c on, 3 trai, 3 gdi 0 0 6 c on, 3 trai, 3 gdi 1 con trai 2 c on, 1 trai, 1 gdi 2 con trai 2 c 2 c
on, 1 Uai, 1 gdi on, 1 trai. I gdi 1 con gdi 0 0 3 con. 2 Irai, 1 gdi 4 c 2 c 4 c
on, 3 trai 1 gdi on gai on, 3 trai 1 gdi 3 con, I tifli,2gdi 2 c on. 1 trai, 1 gd.
0 0 3 c on gdi ^ 0 3 con, 2 Irai, I gdi 0 0 2 c on, 1 trai, 1 gdi 0 4 c on. 2 irai, 2 gdi
Bjchll
P h - T - L u y f n
P h - T - T h ( N g - T - E m Hian Thjnh N g - T - B c o N g f l - T - C h f l u P h - T - B e o Phan Bflm P h - T - C h d u Nguyin Dai N g - T - U N g - T - C h d u P h - T - C h f l n Ng - T -Duimg N g - T - L u i N f i - T - T h i N g - T - M e i N g - T - H ( S i P h - T - D o c N g - T i n h (em) P h - T - Q n u N g - T - E m N g - T - L i i n P h - T - N u 6 i N g - T - C h a u Ngfl - T - Chudn N g f l - T - T h a o P h - T - L u N g - T - M e t L u u - T - T r u c N p - T - a d u P h - T - T h i P h - T - M i i n N g - T - E m N g - T - C h u y f i n Phan Hoan
Itghian curu Ljch sijr. stf 10.8018 dfin t^i Lfing D$ng BS. T6ng c^ng c6 tflit ci
15 ngu6i bi mfl't d6 d^c vfi tifin b^c (xem bang 2).
Ngiidi Phfip d& lfim gl di kh&c phi^c 81/ k i g n nfiy
Theo c6ng vfin atf 1528/CM.NH.V ctta Nha Gifim dtfc Trung Vi§t gvfi 6ng Thu hifi'n Trung Vi$t v$ vi§c Trung tfi chi huy qufin Phfip b Ddng Hdi phfit tidn vfi g^o cho cfie n^n nhfin b Dfing Dfi, BtfTr^ch. Vidn trung tfi chi huy binh Unh Phfip b Dfing Hfli dfi cUng vicn d6n trudng dfin Quang Khg v6 lfing Dfing Dfi dfi phfin phfit cho gia dinh mSi n^n nhfin hi b^n chfit mijt stf tifin Ifi 300$ vfi cfie gia dinh b; mfi't bd 1 tfl'n g^o dfi chia nhau. S6 tifin phfin phfit U6c tfnh lO.OOOSOO,
Cung theo cong vfin so 495/CX ngfiy 25 thfing 10 nflm 1951, vi vi$c cfi'p phfit gao cho nhfin dfin lfing Dflng Dfi gvti 6ng Thu hifin Trung Vi?t. 'Thiia l§nh quy phu qua mfit t u so 3966; VP/TC ngfiy 4-10-1951 phfii chiing t6i ra Quang Binh cfi'p phat g^o vfi vai cho nhfin dan lfing Dflng Dfi, ngfiy 13- 10-1951, chiing toi da dfin tai Dong H6i hpi dfim Cling cfie nhfi chUc trfich d|a phUtJng vfi cd hoi 1^ tru6ng lfing fi'y dfiu dfing ^ vi vi^c hi$n nay dUOng liic mila g§t dfin lfing eon c6 gao du diing, duy chi thifi'u vai rfi't nhifiu ngn yfiu cSu thay ba tfi'n g^o qu^ phu djnh cho b^ng mpt sfi'vai...".
Sau dfi, theo cfing vfln nfiy cho bifit, Nha cfiu tfi x a hfii Trung Vifit dfi dfii 3 tflfn gao thfinh mfit ngfin thudc vai trflng tfit khfi 80, v6i 500 thudc da dinh trUdc thfinh 1500 thudc ci th&y.
Kfi tii d6 dfin nay, vi,i vific tham sfit dfin lfing D$ng Dfi vin h] bb ngo. May mfin rflng chiing tfii dfi tim dUpc nhQng gitfy tb bgn quan dfin v\i tham sfit nfiy. Mong sao nhiing t u lifiu quj' gifi nfiy se giup fch cho dia phUdng nghifin citu vi lich sif dang bfi dia phUdng cilng nhu nhfin dfin dia phUdng bifit dfin mfit trong nhiSng vy tham sat dSm mfiu mfi nhfin dfin ta phai trai qua trong lich sut.
Danh sfich afi ngUcli dfin bi gifit tai lfing Dfing Dfi theo m^t tU sfi 5796AT/M, ngfiy 30 thfing 8 nflm 1951 Ifi 154 ngUdi, NhUng theo con so thfing kfi trong ho sd chi Ifi 80 ngUdi (xem bang 3), tiec rfing sfi^danh sfich nhQng ngUdi cdn lai chiing tdi chUa tim dupe, Theo thfing ke cua Huyfin trUdng huy^n Bfi^ Tr^ch Nguyen Duy Ph\ing, cdn mfit so" ngUdi chfit mfi thfin nhfin dfiu vfing m$t sg tifip tyc kd khai sau: Tuy v^y, trong hfi sd nfiy chung tdi khdng tim thfi'y ban ke khai tifip theo. Hy V9ng trong thdi gian tdi, chiing tdi se cfi* gfing tim kifim cfie thdng tin cfi U§n quan, dfi mong tim ra eon sfi ehinh xfie sfi ngudi b lfing Dfing Dfi bi Ifnh Phfip gifit h^i eung n h u tim ra ldi giai cfi tfnh thuyfit phyc nhtft vi vtfn dfi nfiy.
TAI LIEU THAM KHAO
(1). Hi 80 kl hiiu 1270, phdng lUu trd Phu ThU hiin Trung Vi4t, Trung tfim Luu trfl Qu8c gia IV.