VÒ xu thÕ míi
trong Khoa häc vµ C«ng nghÖ ch©u ¸
lª thµnh ý
Kh¸i qu¸t vÒ sù trçi dËy cña KH&CN qua nh÷ng tiªu chÝ so s¸nh
Nghiªn cøu thùc tr¹ng ph¸t triÓn KH&CN ë c¸c n−íc ch©u ¸ bao gåm Trung Quèc, Ên §é, Indonesia, Malaysia, Philippines, Hµn Quèc, §µi Loan vµ Thailand, c¸c nhµ ph©n tÝch cho r»ng, Trung Quèc lµ n−íc t¨ng tr−ëng nhanh vµ m¹nh nhÊt khi ®−a KH&CN vµ gi¸o dôc ®µo t¹o trë thµnh ®éng lùc cho ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng. Trung Quèc ®· trë thµnh mét chØnh thÓ quan träng trªn c¸c thÞ tr−êng c«ng nghÖ cao (CNC), quèc gia nµy còng trë thµnh n−íc nhËn ®Çu t−
trùc tiÕp n−íc ngoµi (FDI) lín nhÊt vµ l«i kÐo ®−îc nhiÒu c«ng ty ®a quèc gia hµng
®Çu cña hµnh tinh. Ên §é lµ n−íc cã tiÒm lùc KH&CN lín sau Trung Quèc, ®· cã nhiÒu gi¶i ph¸p phï hîp ®Ó ph¸t triÓn nhanh nh÷ng c«ng nghÖ vµ ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, hä ®ang tËp trung vµo nh÷ng ngµnh dÞch vô cã hµm l−îng tri thøc cao vµ c«ng nghÖ sinh häc (xem:
2,6,7).
Hµng lo¹t chØ sè so s¸nh cho thÊy, sù ph¸t triÓn Ên t−îng cña nÒn kinh tÕ ch©u
¸ trong nh÷ng ngµnh chÕ t¹o CNC. Trªn thÞ tr−êng toµn cÇu, thÞ phÇn CNC cña Liªn minh ch©u ¢u (EU) vµ NhËt B¶n
®ang sôt gi¶m; 3 khu vùc kinh tÕ hµng
®Çu thÕ giíi lµ Mü, EU vµ NhËt B¶n ®ang
mÊt dÇn thÞ tr−êng vµ ®Ó r¬i vµo tay c¸c nÒn kinh tÕ ch©u ¸ míi næi lªn vµ mét vµi chØ sè c¸n c©n th−¬ng m¹i mÆt hµng CNC cña Mü ®· bÞ th©m hôt (4).
Trong xu thÕ biÕn ®éng toµn cÇu, nhiÒu c«ng ty ®a quèc gia ®ang chuyÓn chøc n¨ng R&D cña doanh nghiÖp vµ phßng thÝ nghiÖm sang c¸c n−íc ch©u ¸.
N¾m b¾t xu thÕ nµy, cïng víi t¨ng nhanh chi phÝ nghiªn cøu cña ChÝnh phñ vµ doanh nghiÖp trong n−íc, Trung Quèc ®·
trë thµnh n−íc thùc hiÖn R&D lín thø 3 thÕ giíi sau Mü vµ NhËt B¶n. VÒ nghiªn cøu c¬ b¶n, c¸c nhµ khoa häc ch©u ¸ ®ang céng t¸c réng r·i víi c¸c ®èi t¸c cña m×nh trªn toµn cÇu vµ trong ch©u lôc (xem 1,3,7).
NÐt næi bËt trong ph¸t triÓn lµ, lùc l−îng lao ®éng trÎ ®−îc ®µo t¹o ë ch©u ¸
®· gia t¨ng nhanh. KÓ tõ n¨m 1985, sè ng−êi cã b»ng phæ th«ng trung häc trªn thÕ giíi t¨ng gÊp 3 lÇn; trong ®ã, ch©u ¸ lµ n¬i ®· t¨ng m¹nh nhÊt. Víi nhãm d©n c− trong ®é tuæi ®¹i häc cao, thêi gian tõ 2000 ®Õn 2020, 3 n−íc Trung Quèc, NhËt B¶n vµ Ên §é sÏ cã sè ng−êi trong ®é tuæi nµy gÊp 5 lÇn c¸c n−íc EU vµ Mü céng l¹i (1,3,4).
Sù v−ît lªn cña ch©u ¸ th«ng qua c¸c chØ tiªu so s¸nh ®· ®−îc céng ®ång nghiªn
cøu thÕ giíi quan t©m. §Ó hiÓu râ h¬n vÒ sù trçi dËy cña nÒn KH&CN ch©u ¸, giíi nghiªn cøu cho r»ng, cÇn lµm râ nh÷ng tiªu chÝ so s¸nh ®· ®−îc Uû ban ch©u ¢u, Quü Khoa häc quèc gia Hoa Kú, Tæ chøc OECD vµ B¸o c¸o R&D toµn cÇu 2008
®−a ra lµ: Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o; nh©n lùc vµ sù dÞch chuyÓn nh©n lùc khoa häc kü thuËt; ®Çu t− KH&CN; kÕt qu¶ cña ho¹t
®éng R&D th«ng qua sè b»ng ph¸t minh, s¸ng chÕ, Ên phÈm khoa häc; th−¬ng m¹i ho¸ s¶n xuÊt xuÊt khÈu vµ dÞch vô CNC (xem: 1,2,3,4).
VÒ gi¸o dôc vµ ®µo t¹o bËc ®¹i häc
Quy m« cña nhãm d©n c− trong ®é tuæi ®¹i häc (tõ 18 ®Õn 23) lµ mét chØ sè tiÒm n¨ng, ngµy cµng cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ tri thøc. Nhãm c−
d©n nµy ë ch©u ¸ lín h¬n rÊt nhiÒu lÇn c¸c n−íc ¢u-Mü. T¹i Trung Quèc, nhãm c− d©n ë ®é tuæi nµy ®· tõ 110 triÖu ng−êi
®Çu thËp niªn 1980 t¨ng vät lªn trªn 155 triÖu vµo n¨m 1990, vµ sÏ æn ®Þnh chõng 137 triÖu ng−êi vµo n¨m 2010. Con sè nµy cña Ên §é còng tõ 78 triÖu n¨m 1980 lªn chõng 139 triÖu vµo n¨m 2020. Ng−îc l¹i, còng trong giai ®o¹n nµy, nhãm c− d©n trong tuæi ®¹i häc cña EU sÏ gi¶m tõ 16 triÖu xuèng 13 triÖu vµ ë n−íc Mü sÏ tõ 26 triÖu xuèng cßn chõng 22 triÖu ng−êi (4).
Tû lÖ sè ng−êi tèt nghiÖp ®¹i häc trong ®é tuæi cho thÊy møc ®é thµnh c«ng cña ®µo t¹o sau bËc häc phæ th«ng. Sè liÖu thèng kª tõ n¨m 1990 ®Õn 2002 cho thÊy:
tû lÖ ng−êi tèt nghiÖp ®¹i häc t¹i c¸c n−íc ch©u ¸ ®· t¨ng gÊp 2,89 lÇn (tõ 3,8% lªn 8,7%), riªng Trung Quèc t¨ng 4,17 lÇn, trong khi NhËt B¶n lµ 1,43 vµ n−íc Mü chØ cã 1,09. NÐt næi lªn thÓ hiÖn sù kh¸c biÖt trong ®µo t¹o ®¹i häc ë c¸c n−íc OECD vµ khu vùc ch©u ¸ lµ sè ng−êi tèt nghiÖp ®¹i häc khoa häc vµ kü thuËt.
Nh÷ng n¨m tõ 1990 ®Õn 2002, nÕu sè
b»ng ®¹i häc khoa häc kü thuËt ®−îc cÊp ë Trung Quèc t¨ng gÊp 2 lÇn, th× t¹i Mü chØ gia t¨ng 26% vµ ë c¸c n−íc ch©u ¸, sè b»ng ®−îc cÊp ®· nhiÒu gÊp 2 lÇn tæng sè b»ng ®−îc cÊp cña c¶ EU vµ Mü.
C¸c nÒn kinh tÕ ch©u ¸ ®· t¨ng tr−ëng ®¸ng kÓ vÒ sè nh©n lùc ®−îc ®µo t¹o. Tõ n¨m 1990 ®Õn n¨m 2000, 46% gia t¨ng vÒ lùc l−îng lao ®éng ®−îc ®µo t¹o ë bËc ®¹i häc thÕ giíi thuéc vÒ khu vùc ch©u
¸; EU, Mü vµ nh÷ng n−íc cßn l¹i mçi khu vùc chØ ®ãng gãp tõ 15% ®Õn 19%. Trong gia t¨ng ®µo t¹o c¸c nhµ khoa häc, Trung Quèc lµ n−íc t¨ng nhanh nhÊt víi trªn 8,4 triÖu (chiÕm 1/3 tæng sè gia t¨ng cña ch©u ¸), tiÕp ®ã lµ Ên §é víi trªn 5,7 triÖu ng−êi.
R&D, tiÒm n¨ng ®æi míi quèc gia ®ang
®−îc n©ng cao
NhiÒu chÝnh phñ t¹i c¸c n−íc ch©u ¸
®· coi R&D lµ ch×a kho¸ t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ lµm phån vinh x· héi. Quan ®iÓm nµy ®· ®−îc thÓ hiÖn trong nh÷ng chiÕn l−îc ph¸t triÓn quèc gia, víi nguån vèn
®Çu t− ph¸t triÓn KH&CN ngµy mét cao.
Vµo n¨m 2002, ®Çu t− cho R&D t¹i c¸c n−íc ch©u ¸ ®· v−ît qua EU, møc ®Çu t−
nµy trong n¨m 2003 b»ng 79% cña Mü, cao h¬n 10% so víi EU (4).
Ph©n tÝch xu thÕ ®Çu t− cho KH&CN trong thËp niªn 1990 vµ nh÷ng n¨m ®Çu thiªn niªn kû míi cã thÓ thÊy: Trong giai
®o¹n tõ 1990 ®Õn 2003, chi phÝ R&D t¹i khu vùc ch©u ¸ t¨ng 265%, trong khi Mü
®¹t 181% vµ EU ë møc 173%. NÕu n¨m 1991, tû träng ®Çu t− R&D khu vùc ch©u
¸ chØ b»ng 71% EU vµ 54% n−íc Mü th×
n¨m 2002 ®· v−ît EU vµ b»ng trªn 78,5%
møc ®Çu t− cña nÒn kinh tÕ Hoa Kú vµo n¨m 2003. Trong lµn sãng gia t¨ng ®Çu t−
KH&CN ë ch©u ¸, Trung Quèc lµ n−íc ph¸t triÓn ®Çy Ên t−îng víi gia t¨ng chi phÝ R&D ®¹t trªn 615%, ®· n©ng gi¸ trÞ
®Çu t− R&D tõ møc b»ng 10,3% cña EU
vµ 7,7% Hoa Kú lªn b»ng 36,6% vµ 26,3%
cña c¸c khu vùc kinh tÕ quan träng nµy nµy trong giai ®o¹n 1990-2003. Tæng chi phÝ R&D cña mét sè n−íc, vïng l·nh thæ vµ khu vùc thêi kú 1990-2004 ®−îc thÓ hiÖn ë b¶ng 1.
Nh÷ng sè liÖu thèng kª cña OECD cho thÊy: Tõ 1991 ®Õn 1995 b×nh qu©n tèc
®é t¨ng chi phÝ R&D ë ch©u ¸ cao gÊp trªn 2,3 lÇn EU vµ Mü; sau n¨m 1995 ®¹t møc t¨ng b×nh qu©n 8,7% /n¨m, bá xa c¶
Mü vµ EU. §¸ng l−u ý lµ møc t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m cña Trung Quèc ®¹t trªn 20% vµ Singapore kho¶ng 15%.
Tû lÖ ®Çu t− cho R&D tÝnh theo GDP ë c¸c quèc gia ch©u ¸ ®· cã sù gia t¨ng
®¸ng kÓ. §Õn n¨m 2003, møc ®é ®Çu t−
cho R&D ®· ®¹t 1,92% GDP vµ cao h¬n c¸c n−íc EU (1,81% GDP). Trong ®ã, Hµn Quèc v−ît qua 2,6% GDP, §µi Loan 2,45% GDP vµ Singapore lµ 2,13% GDP.
Cïng víi nhÞp ®é gia t¨ng ®Çu t−, khu vùc doanh nghiÖp thùc hiÖn R&D ë ch©u ¸ còng ngµy mét gia t¨ng. Tõ n¨m 1995 ®Õn 2003 tû träng R&D cña doanh nghiÖp ch©u ¸ ®· gia t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m trªn 7%, ®¹t møc 70% trong
®Çu t− KH&CN (t−¬ng ®−¬ng víi Hoa Kú). Trong sù gia t¨ng nµy, khu vùc doanh nghiÖp Trung Quèc thùc sù bïng næ, ®· ph¶n ¸nh mét phÇn hiÖn t−îng t¸i cÊu tróc doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ sù
gi¶m dÇn tû lÖ R&D thùc hiÖn tõ c¸c tæ chøc nhµ n−íc (4)
Lµn sãng gia t¨ng ®Çu t− R&D cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia
Trong xu thÕ toµn cÇu ho¸, ®Çu t−
trùc tiÕp n−íc ngoµi (FDI) lµ mét chØ sè thÓ hiÖn së h÷u cña nhµ ®Çu t−, doanh nghiÖp hay chi nh¸nh ë n−íc ngoµi
®èi víi tµi s¶n n»m ngoµi biªn giíi. Tõ gi÷a nh÷ng n¨m 1990
®Õn n¨m 2002, c¸c c«ng ty ®a quèc gia Mü ®· t¨ng gÇn 2 lÇn gi¸ trÞ c¸c ho¹t ®éng R&D cña m×nh ë h¶i ngo¹i, th«ng qua c¸c chi nh¸nh n−íc ngoµi (tõ 11,9 tû USD lªn trªn 21,2 tû USD).
Trong ®ã, nhiÒu vïng ch©u ¸ ®ang trë thµnh ®iÓm ®Õn. Vµo n¨m 2001, ch©u ¸ ®·
tiÕp nhËn 3,9 tû USD ®Çu t− FDI vµo c¸c ho¹t ®éng R&D. Trong thêi gian tõ 1998
®Õn hÕt 2002, c¸c c«ng ty ®a quèc gia Mü
®· t¨ng chi phÝ R&D t¹i ch©u ¸ tõ 1,3 tû USD lªn gÇn 3,6 tû USD (xem: 4, 5).
Víi nhÞp ®é gia t¨ng ®Çu t− R&D vµo ch©u ¸ b×nh qu©n hµng n¨m trªn 28,6%, c¸c c«ng ty ®a quèc gia Mü ®· n©ng møc
®Çu t− R&D ë khu vùc nµy v−ît xa møc t¨ng trung b×nh hµng n¨m (8,6%) vµ møc
®Çu t− t¹i khu vùc EU (chõng 4,8%).
Trong t¨ng tr−ëng ®Çu t− R&D ch©u ¸, Trung Hoa lôc ®Þa cã møc gia t¨ng cao, trong vßng 4 n¨m ®· t¨ng trªn 12,4 lÇn (tõ 52 triÖu USD n¨m 1998 lªn 646 triÖu USD vµo n¨m 2002)(∗). Cïng víi ®Çu t− n−íc ngoµi, viÖc chuyÓn m¹nh ho¹t ®éng R&D
(∗) (Bé Th−¬ng m¹i Mü V¨n phßng ph©n tÝch kinh tÕ thuéc c¬ quan FDI 2006)
B¶ng 1: Chi phÝ R&D cña mét sè khu vùc, quèc gia vµ nÒn kinh tÕ giai ®o¹n 1990-2004 (§¬n vÞ: tû USD)
N¨m Mü EU Ch©u
¸
Trung Quèc
NhËt B¶n
Singapore Hµn Quèc
§µi Loan
1991 161,4 121,3 66,8 12,5 66,9 - 7,33 -
1995 184,1 138,4 117,7 18,4 78,7 0,74 13,7 6,2
2000 267,8 182,6 174,1 44,8 98,8 1,81 18,4 10,2
2003 292,4 210,2 229,7 76,9 112,7 2,25 24,3 13,5
Nguån OECD Main Science and Technology Indicators 2006
cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia Mü ®Õn c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c chi nh¸nh nghiªn cøu ë ch©u ¸ ®· ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo n©ng cao gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm CNC cña khu vùc nµy.
Xu thÕ ®ét biÕn trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu s¶n phÈm CNC
Th«ng qua viÖc t¹o ra s¶n phÈm CNC vµ quy tr×nh s¶n xuÊt kÝch thÝch ho¹t
®éng kinh doanh, t¨ng n¨ng suÊt, t¹o viÖc lµm cã thu nhËp cao, c¸c quèc gia ch©u ¸
®· thu ®−îc nh÷ng lîi Ých thiÕt thùc trong ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi. Trªn 5 lÜnh vùc
®−îc x¸c ®Þnh lµ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp CNC (hµng kh«ng; d−îc phÈm;
m¸y tÝnh vµ m¸y v¨n phßng; thiÕt bÞ th«ng tin liªn l¹c vµ dông cô khoa häc-y häc; dông cô chÝnh x¸c vµ quang häc), ch©u ¸ ®· t¹o ra trªn 1/3 gi¸ trÞ gia t¨ng toµn cÇu.
Cïng víi gia t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt, xuÊt khÈu s¶n phÈm CNC ch©u ¸ ®· cã b−íc ph¸t triÓn ®ét biÕn ®Ó trë thµnh khu vùc xuÊt khÈu hµng ®Çu thÕ giíi. Tõ n¨m 1990 ®Õn 2003 gi¸ trÞ xuÊt khÈu CNC cña c¸c n−íc ch©u ¸ ®· t¨ng lªn nhanh chãng (tõ 157,1 tû USD lªn 816,1 tû USD) chiÕm 42,9% tæng xuÊt khÈu CNC toµn cÇu (EU xuèng cßn 32,1% vµ Mü lµ 16% trong n¨m 2003).
Kim ng¹ch xuÊt khÈu s¶n phÈm CNC
®· thÓ hiÖn n¨ng lùc c¹nh tranh cña nhiÒu quèc gia ch©u ¸ trªn thÞ tr−êng thÕ giíi. Trong ph¹m vi toµn cÇu, tõ 1990 ®Õn 2003, gi¸ trÞ xuÊt khÈu CNC ®· t¨ng gÊp gÇn 4 lÇn (tõ 474 tû lªn trªn 1.900 tû USD). Trong ®ã, tû träng cña c¸c n−íc ch©u ¸ ®· n©ng ®−îc tõ 33% lªn 43% so víi tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu CNC thÕ giíi.
Gia t¨ng nhanh xuÊt khÈu s¶n phÈm CNC cña c¸c quèc gia ch©u ¸ cïng víi sù sôt gi¶m thÞ phÇn cña EU vµ Mü ®· n©ng tÇm vãc ch©u ¸ lªn vÞ trÝ hµng ®Çu, v−ît
EU tõ n¨m 1992, vµ ®Õn n¨m 2003, gi¸
trÞ xuÊt khÈu c«ng nghiÖp CNC ch©u ¸
®· lín gÊp trªn 2 lÇn n−íc Mü. Trong xu thÕ gia t¨ng xuÊt khÈu s¶n phÈm CNC ch©u ¸, NhËt B¶n - nhµ xuÊt khÈu lín nhÊt - ®· gi¶m kim ng¹ch xuÊt khÈu CNC gÇn 2 lÇn ë giai ®o¹n nµy. Thay thÕ NhËt B¶n, Trung Quèc ®· trë thµnh n−íc xuÊt khÈu c«ng nghiÖp CNC lín nhÊt khu vùc víi tæng gi¸ trÞ lµ 224,4 tû USD, cao gÊp trªn 24 lÇn NhËt B¶n vµo n¨m 2003.
Ph¸t minh s¸ng chÕ, chiÒu h−íng ®ang cßn khiªm tèn
Ho¹t ®éng ph¸t minh s¸ng chÕ ®−îc coi lµ chØ sè thÓ hiÖn n¨ng lùc s¸ng t¹o cña mçi quèc gia. Khã kh¨n, h¹n chÕ trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu lµ, Mü lu«n cã xu h−íng thu hót m¹nh mÏ nh÷ng c«ng nghÖ míi tõ kh¾p mäi n¬i trªn thÕ giíi.
Víi xu thÕ nµy, vµo n¨m 2003, c¸c nhµ
®Çu t− n−íc ngoµi nhËn kho¶ng 18.000 b»ng s¸ng chÕ ë Mü (chiÕm 48% tæng sè b»ng ®−îc cÊp ë Mü). Trong thêi gian tõ n¨m 1990 ®Õn 2003, sè b»ng s¸ng chÕ ë ch©u ¸ trong tæng sè b»ng s¸ng chÕ do Mü cÊp t¨ng tõ 23% lªn 27% ®· ®Èy tû lÖ b»ng ®−îc cÊp cña c¸c n−íc EU tõ 20%
xuèng cßn 16%. T¹i khu vùc ch©u ¸, §µi Loan vµ Hµn Quèc lµ nh÷ng nÒn kinh tÕ cã sù gia t¨ng m¹nh vÒ l−îng b»ng s¸ng chÕ, ®· v−ît qua Anh vµ Ph¸p. Cïng víi NhËt B¶n, hä n»m trong sè nguån s¸ng chÕ n−íc ngoµi hµng ®Çu ë Mü (§µi Loan vµ Hµn Quèc n¨m 2003 ®· chiÕm trªn 25% tæng sè b»ng s¸ng chÕ ®−îc cÊp).
Ên phÈm KH&CN vµ hîp t¸c khoa häc trªn
®µ ph¸t triÓn
Ên phÈm vµ nh÷ng bµi b¸o khoa häc
®−îc c«ng bè thÓ hiÖn viÖc x¸c nhËn kÕt qu¶ cña c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu, ®ã còng lµ th−íc ®o tr×nh ®é KH&CN cña mçi quèc gia vµ vïng l·nh thæ. Sù ph©n bæ c¸c bµi b¸o khoa häc kü thuËt cña mét n−íc cho thÊy mèi quan t©m t−¬ng ®èi vÒ
c¸c lÜnh vùc khoa häc kh¸c nhau. Nh×n chung, sè l−îng bµi b¸o cña c¸c t¸c gi¶
ch©u ¸ tõ n¨m 1988 ®Õn 2003 ®· t¨ng gÊp 2,6 lÇn (tõ 51 ngh×n lªn trªn 130 ngh×n bµi) gÇn b»ng møc cña EU vµo n¨m 1988.
Sè l−îng bµi b¸o c«ng bè cña c¸c nhµ khoa häc ch©u ¸ thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi Mü vµ EU, nh−ng ®· cã nhÞp ®é gia t¨ng cao; nh÷ng n¨m 1995 ®Õn 2000 t¨ng 33,6% vµ n¨m 2003 t¨ng 25,4% so víi n¨m 2000, trong khi Mü sôt gi¶m vµ céng
®ång EU chØ t¨ng 12% vµ 5,6% trong cïng thêi gian. §¸ng l−u ý ë thêi ®iÓm nµy, Trung Quèc ®¹t møc t¨ng t−¬ng øng 95,9%-60,9%, Hµn Quèc 44,5-44,6% vµ
§µi Loan 44,6%-32,3%... Víi l−îng bµi viÕt cña c¸c nhµ khoa häc gia t¨ng, tû lÖ bµi b¸o c«ng bè cña khu vùc ch©u ¸ so víi toµn cÇu ®· t¨ng tõ 11% n¨m 1990 lªn 16% n¨m 2000 vµ gÇn 19% trong n¨m 2003 trong khi n−íc Mü ®· gi¶m tõ gÇn 38% xuèng cßn 30%.
Hîp t¸c nghiªn cøu, vÒ tæng thÓ còng
®−îc thÓ hiÖn qua c¸c c«ng tr×nh ®ång t¸c gi¶ ®−îc c«ng bè t¨ng m¹nh. Kho¶ng 10%
xuÊt b¶n phÈm ®ång t¸c gi¶ quèc tÕ cña c¸c nhµ khoa häc ch©u ¸ vµ Mü ®−îc c«ng bè vµo n¨m 1988, ®Õn 2003 tû lÖ nµy ®·
lªn trªn 22% ë ch©u ¸, 25% ë Mü vµ khu vùc EU ®· t¨ng tõ 13% lªn 27%. ë nh÷ng n−íc cã n¨ng lùc c«ng nghÖ ch−a cao nh−
Indonesia, Thailand, Philippines tû lÖ hîp t¸c cã møc ®é cao h¬n, kho¶ng trªn 50%
(4).
Thay cho lêi kÕt
Ph©n tÝch c¸c tiªu chÝ so s¸nh thÓ hiÖn tr×nh ®é ®æi míi quèc gia cña c¸c n−íc ch©u ¸ cho thÊy mét xu thÕ míi, t¹o niÒm tin vÒ mét t−¬ng lai t−¬i s¸ng cña nÒn KH&CN khu vùc. Tuy nhiªn, trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu, víi tiÒm n¨ng to lín vµ sù khèng chÕ nhiÒu n¨m cña KH&CN th× vÉn ®ang cßn kho¶ng c¸ch qu¸ réng
gi÷a Mü vµ c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn ch©u ¸ vµ d−êng nh−, trËn ®Þa nµy vÉn cßn trong thÕ ®éc quyÒn cña nhiÒu n−íc kinh tÕ ph¸t triÓn trong khèi OECD. Tõ thùc tÕ n−íc ta, nghiªn cøu kinh nghiÖm x©y dùng chÝnh s¸ch vµ chiÕn l−îc ph¸t triÓn KH&CN cña nhiÒu quèc gia, ®Æc biÖt lµ cña Trung Quèc vµ c¸c n−íc khu vùc, trong viÖc ®i t¾t ®ãn ®Çu lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt ®Ó ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc ph¸t triÓn KH&CN quèc gia trong héi nhËp toµn cÇu vµ ®Èy nhanh nhÞp ®é c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc.
Tµi liÖu tham kh¶o
1. US National Science Foundation.
Asia’s Rising Science and Technology Strength. May 2007.
2. European trend chart on Innovation.
Annual Innovation Policy Trends Report for Japan, China, Korea, Taiwan, Singapore, Malaysia, India, Thailand, Indonesia. 2005.
3. Global R&D Report 2008. R&D Magazine, 9/2007.
4. Trung t©m Th«ng tin Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia. Khoa häc vµ C«ng nghÖ ThÕ giíi - ChÝnh s¸ch Nghiªn cøu vµ §æi míi. H.: 2007.
5. Bureau of Economic Analysis. US Direct Investment Abroad: Financial and Operating Data for US Multinational Companies. December 2006.
6. §øc Linh. Ph¸t triÓn kinh tÕ dùa vµo tri thøc vµ c«ng nghÖ - tiÒm n¨ng Ên
§é. T¹p chÝ Th«ng tin Khoa häc x·
héi, th¸ng 3/2007.
7. Lª Thµnh ý. Ph¸t triÓn C«ng nghÖ cao ë Trung Quèc. T¹p chÝ Ho¹t
®éng Khoa häc, sè 5/2006.