Analisis hubungan antara penggunaan lahan dan bentuk lahan di wilayah bandung utara dan kajian resiko bencana alam vulkanik

$ 8 9

" ! ! $ "

8 & " !

: " "

. 2:@

' : ; & <=

-A+4A411

8

&

" = % < > & &

& $

? & $ &

& .< % = %= :

? 8= &2

= &2 .<.

B @ !"#$%$% &'&!("! !)"*" +!((&!""! ","! -"! +!)&.#","! -$ $#"/", "!-&!( )"*" -"! "0$"! +%$.1 +!2"!" #"3

&#."!$.

% ( @ 4$ ,"!)/ 5*$#$"!$ &!"-$

& @

% > 6

& " " & " "

* 1+-$ 0",01!16 * ,&*%")&# &!$'",6 2

7 8 9 8 7 8 :

% $

? &

*1; * * $-/ 15"!-$+6 (* 7

& A +/0C "

" < %

& 8 &

+//4*+//+ > 8

+*--*C 8 2 -*A#$ . ( %

5#$ ' ( C# & 9

B : +//7*+///

& - & 9 ( 7 & +

8 -44+*-44A %= 1

-44A$ " ( &

& % ( &% # > ? &

$ >

< & & B

&B 9#$ " $ ? & &

& > > ' $ $ $ *

"

> & B $ ? & $ &

& !"#$%$% &'&!("! !)"*"

+!((&!""! ","! -"! +!)&. ","! -$ $#"/", "!-&!( )"*" -"! "0$"! +%$.1 +!2"!" #"3 &#."!$.

$ $ $ $ &

1 8 : $

$ $ "

&

0 8 " " 2 & ( $

$ $

/ * " & B

( $ 2 $ $ # $ $ "

B %" $ %" $ %" B > "

+4 ? $ % $ % D#

" "

* . 2 A+ & 8 A+#

> . D B * 88& E

% . <2 8) * - "

> $

++ * " "

& " " "

" $ " * > " =

"

$ ? " -44/

$ 8 9

" ! ! $ "

8 & " !

: " "

. 2:@

' : ; & <=

-A+4A411

8

&

" = % < > & &

& $

? & $ &

& .< % = %= :

? 8= &2

= &2 .<.

B @ !"#$%$% &'&!("! !)"*" +!((&!""! ","! -"! +!)&.#","! -$ $#"/", "!-&!( )"*" -"! "0$"! +%$.1 +!2"!" #"3

&#."!$.

% ( @ 4$ ,"!)/ 5*$#$"!$ &!"-$

& @

% > 6

& " " & " "

* 1+-$ 0",01!16 * ,&*%")&# &!$'",6 2

7 8 9 8 7 8 :

% $

? &

*1; * * $-/ 15"!-$+6 (* 7

& A +/0C "

" < %

& 8 &

+//4*+//+ > 8

+*--*C 8 2 -*A#$ . ( %

5#$ ' ( C# & 9

B : +//7*+///

& - & 9 ( 7 & +

8 -44+*-44A %= 1

-44A$ " ( &

& % ( &% # > ? &

$ >

< & & B

&B 9#$ " $ ? & &

& > > ' $ $ $ *

"

> & B $ ? & $ &

& !"#$%$% &'&!("! !)"*"

+!((&!""! ","! -"! +!)&. ","! -$ $#"/", "!-&!( )"*" -"! "0$"! +%$.1 +!2"!" #"3 &#."!$.

$ $ $ $ &

1 8 : $

$ $ "

&

0 8 " " 2 & ( $

$ $

/ * " & B

( $ 2 $ $ # $ $ "

B %" $ %" $ %" B > "

+4 ? $ % $ % D#

" "

* . 2 A+ & 8 A+#

> . D B * 88& E

% . <2 8) * - "

> $

++ * " "

& " " "

" $ " * > " =

"

$ ? " -44/

1 "#"3"!

- + 9 2 % & 1#

8 C

- - 9 9 &. *+ 1

- 7 < " & ; +7

- A > 8 < " & +C

5 + . ? 8 " & 9 2 %3-445

7-5 - B & ,& 9 &. +/01 71

5 7 B & ,& 9 2 %3 -445 ! -440

A7

5 A & " & +/01*-440 AA

5 5 " & +/01*-440 AA

5 C B ' & 5+

5 1 : " & -440 50

5 0 # C4

5 / C4

5 +4 # B & ,&

C-5 ++ 8 8 C7

"#"3"!

< " +@ 9 < " %

1-+ < " & #

1-- < #

1-7 & " # 17

A # 17

")"* +#"."!(

+*&3&%"! "%"#",

' " = ( " "

" ( ( > "

& ( " " 8 (

= 8 (

( " " ( ( > $

"

" " "

*

% " ( ( < " &

" ! $ " $

" >

" !

7 &0&"! +!+#$)$"!

" " $ >

@

+ , - #

" " 9 &. +/01# 2 %3 -445#

- % " , "

+!($!-+*""! "&, <$!-+*"0"

& > #

" $ $

" $ $ >

8 $ +//4#

& >

" ( #

> "

" $

( > " $

> "

> " "

"

" $

" "

" " $ $

$ & ( $ -44+#

> " $ "

" " "

> " " "

< " - + & B

B " ( > $ # $ $

B " " "

" B

" " >

" B " >

@

2 F " $ F $ ( F ( > , #$

F $ F

"

" " " "

( > " $ +/0C#

:

" ( 9

")+#$)

")+#$) "!-%")

" - +@ 2 % & 1#

Mode Band Spektral (mikro

meter) Resolusi

XS Multispektral XS1 0,50 - 0,59 20 m

XS Multispektral XS2 0,61 - 0,68 20 m

XS Multispektral XS3 0,79 - 0,89 20 m

Panchromatique PAN 0,51 0,73 10 m

!"#$%$% $)*" $($)"#

7 !)+*5*+)"%$ $%&"#

1 $)&%@ * $

+3$#$,"! "#&*"! 13'$!"%$ &#)$%5+.)*"#

"

! . " " $ "

"

$ 7 " "

I $ -441#

9 +!"0"3"! &#)$%5"%$"#

& > "

+!&)&5? +!((&!""! ","!

" >

8 +!)&.#","!

" " "

" *

" * "

" " > " *

" " $ $

" $ " " $ $

+!$%@0+!$% +!)&.#","! +*-"%"*."! 1*;1(+!+%$%

B *> " " > ++ $

$ +/1-#@

+# +!)&.#","! "%"# 5*1%+% )+.)1!$. @ " "

, " # 9 "

-# +!)&.#","! "%"# 5*1%+% 3"(3")$. @ " " >

* 9 "

7# +!)&.#","! "%"# 5*1%+% ;#&>$" @ " "

A# +!)&.#","! "*$! @ & "

" > !

5# +!)&.#","! +1#$! @ > " " *

" 9 "

C# +!)&.#","! #"%$"# @ " " "

1# +!)&.#","! ".&%)*$!@ " " "

0# +!)&.#","! +!&-"%$1!" @ >

/# +!)&.#","! $1#1($. = " " "

+4# +!)&.#","! +#"*&)"!? "*%) = " "

" "

&!&!("5$ "!(.&'"! +*",&

< " & < ( "

C AC) H +41 7C) $ 8 " 8

" < " $

" = $ <

( 8 ( = 8 ( ( 8 (

B $ 8 ( $ 8 ( B $ 8 ( $ 8 (

< " - - < " & 9 $

& #

+($")"! &!&!("5$ "!(.&'"!5"*",&

< " & " "

" " 8

( < " & " > 7

" @

? #

" " " * " $

"

? !

? ! " ! "

9 ? " < " &

TAHUN KETERANGAN

1829-1846 Istirahat 17 tahun, kenaikkan kegiatan 1842.

1846-1896

Istirahat selama 50 tahun, kenaikkan kegiatan tercatat selama 1862, 1864, 1888, 1891, 1892, dan 1895.

1896-1900 Istirahat selama 4 tahun, kenaikkan kegiatan tercatat dalam 1908 dan 1909.

1900-1952

Istirahat 52 tahun, kenaikkan kegiatan tercatat dalam 1913, 1920, 1926, 1929, dan 1935.

" - A > 8 < " &

TAHUN KETERANGAN

1829

Antara 4-7 April, terus-menerus selama 3 hari 3 malam terjadi letusan abu dan batu di Kawahratu dan Domas (Junghuhn, 1853). Neumann van Padang (1951, p.81) menulis bahwa letusannya bersifat esplosi normal dan hanya terjadi di Kawahratu.

1846 Erupsi dalam Kawahratu

1862 Kenaikkan kegiatan dalam Kawahratu dan Kawahupas 1887 Kenaikkan kegiatan dalam Kawahratu dan Kawahupas 1888 Kenaikkan kegiatan dalam Kawahratu dan Kawahupas 1910 Letusan dalam Kawahratu menghasilkan abu dan skorea

1929

Pada 20 Mei terjadi letusan lumpur dalam Kawahecoma (Natuurk. Tjidschr. Nedrl. Ind. 1930), semprotannya mencapai ketinggian 10 m. Neumann van Padang (1951, p.81) lagi mencantumkannya sebagai letusan phreatik.

1935

Kenaikan Kegiatan dalam Kawahratu. Terjadi sebuah celah di dasar Kawahratu, sebelah Baratlaut Kawahecoma, selebar 1m dan sepanjang lk 50 m. Pada 27 April muncu beberapa fumarola baru di sebelah Utara dalam Kawahbadak.

(Mandrapport Vulkanol. Onderz., April 1935)

1946-1947

Kenaikkan kegiatan dalam Kawahratu, awan uap mencapai ketinggian lk 100 m. Desember-Januari.

1950 Kenaikkan kegiatan (?)

1952

Kegiatan dalam Kawahratu. Pada 22 April tampak bara api pada kelompok

fumarola. Pada 9 Mei Kawahecoma giat, pada 11 Mei tampak awan hitam

mengepul setinggi lk 25 m. Hujan abu tipis sebelah Barat kawah (Suryo, 1952).

1957 Dalam Januari terjadi lubang letusan baru dalam Kawahbaru.

1952

Kegiatan dalam Kawahratu. Pada 22 April tampak bara api pada kelompok

fumarola. Pada 9 Mei Kawahecoma giat, pada 11 Mei tampak awan hitam

mengepul setinggi lk 25 m. Hujan abu tipis sebelah Barat kawah (Suryo, 1952).

1957 Dalam Januari terjadi lubang letusan baru dalam Kawahbaru.

1960

Kenaikkan kegiatan dalam Kawahratu, peluasan tembusan fumarola. Lahirnya

Lubangletusan 1 Mei.

1961 16 Juli, 1 Agustus.

1965 Februari, Maret, Oktober.

1967 April

" - A >

1971 Erupsi lumpur pada Kawahratu

1984 Kenaikkan kegempaan

1986 Kenaikan suhu solfatara pada Kawahratu

2002 Peningkatan kegempaan pada bulan Agustus-September

7 ".)& -"! +35") +!+#$)$"!

+!(&35&#"! -")" > "

" ,

+!/"0$"! "%$# >

> " * " " >

" >

+"-""! 3&3 1."%$ +!+#$)$"!

" ( 8 " 8 "

(

& +@-5 444

* $ " = " "

8 " " 8 " & ( $ " " "

8 & $ 8 9 ' $ " " "

8 9 8 " $ " " "

8 $ 8 < " A +#

< " A + & ' &

"3'"*"! 3&3 "'&5")+! "!-&!(

8 " ( 7 417$14 - C4$A+) *

& ( 8 " " " = $ 8 " 9 > " $

"3'"*"! 3&3 +2"3")"! +3'"!(

" $ 8 "

"3'"*"! 3&3 +2"3")"! "*1!(51!(

5 -AC C5C > A 5/4 " > (

> ( " ++0 -+5 77 C-/ >

0A 50C " & 8 " $ -441#

7 "3'"*"! 3&3 +2"3")"! $%"*&"

" 5 + . ? " 9 2 %3 -445

: "*".)+*$%)$. +!&)&5"! ","!? +!((&!""! ","! "-" $)*"

& 1

+# $ -# : $ 7# & " $ A# $ 5# 8 ( $ C#

& $ 1# ( % * *

" " &. < " 5 + < " 5 -#

> * > "

" @

$ 9 &. " ( "

" ( > $ " & ,&

" = " " :

$ (

> " " (

< " 5 + 8 & ,& : & 9

$ " &. " (

" " ( "

" = " 9

" " (

< " 5 - 8 & ,& & 9

5A-" &. " ( "

" ( > & "

" " & " ( " =

$ "

< " 5 7 8 & ,& & " & 9

$ &.

, " $

,

" " $

$ $ " $ >

< " 5 A 8 & ,& & 9

$ &. " (

" ( & ,

&

" ( $ " ( :

> " ( "

$ $

> " " (

5A-< " 5 5 8 & ,& & & 9

! " # ( &. " ( "

" * " 2 ) # " (

" " * " " : >

" -44+

9 > " " (

< " 5 C 8 & ,& ( & 9

5A-$ " # ( &. " (

" ( 8 ( " = (

( < " & 9

> " " (

< " 5 1 8 & ,& 8 ( & 9

: &.

< " 5 / 5 +4

: 7 +!/+'"*"! +!((&!""! ","! ",&! 8 -$ $#"/", )&-$

& +/01 &. +/01

/CL : " "

" +/01 > < " 5 ++$ "

> " 5 - < " 5 0

" 5 - B & & 9 &. +/01

Penggunaan Lahan Luas (Ha) Luas (%)

Air 57.15 0.23

Hutan 9073.04 36.96

Lahan Terbuka/Kawah 30.39 0.12

Perkebunan 145.26 0.59

Permukiman 2115.12 8.62

Sawah 5938.09 24.19

Tegalan 7187.30 29.28

< " 5 0 B &

" / 417$

$ 0$C-L

: +!/+'"*"! +!((&!""! )&-$

&!""! ","! ",&! : >+*$;$."%$ 8 -$ $#"/"

5A-" 5 7 #

C+/ C1 : - 5-L

" 5 7 B & ,&

Penggunaan Lahan

Air Hutan

Lahan Terbuka/Kawah

Perkebunan

: : +*&'","! +!((&!""! " 5 A$

han Luas (Ha) Luas(%)

" 5 A & " & +/01*-440

Jenis Penggunaan Lahan

1987 2008 Presentase

Perubahan

Luas (Ha) Luas(%) Luas(Ha) Luas(%)

Air 57,15 0,23 39,91 0,16 -0,07%

Hutan 9.073,04 36,96 8.021,48 32,68 -4,28%

Kawah 30,39 0,12 30,39 0,11 Tetap

Perkebunan 145,26 0,59 232,30 0,95 0,35%

Permukiman 2.115,12 8,62 3.716,57 15,14 6,52%

Sawah 5.938,09 24,19 237,56 0,97 -23,22%

Tegalan 7.187,30 29,28 12.268,16 49,98 + 20,70%

Total 24.546,36 100 24.546,36 100

( ( $

Penggunaan Lahan Tahun 1987

Penutupan Penggunaan Lahan Tahun 2008

Air Hutan Kawah Kebun

TOTAL LUAS TAHUN 2008

(Ha) 39,91

8.021,4

8 30,39 232,30 3.716,57 237,56

" "

$ * $

" $ $ ( $ +4 $

> +4 444*+44 444 "

> " > " (

8 & & ;

8 < " 8 (

" :

8 (

< " 5 +A 9 < " &

: 9 1!-$%$ +131*;1#1($ "+*", +!+#$)$"!

8 " >

" " ( " !

*

: 9 1*;1#1($

$ " $

$ " $ " >

" < " 5 +5# " > 4*-L#$ -*CL#$

C*+7L#$ +7*--L#$ --*55L#$ M55L#

" * " " " "

" " " * " " * "

: 9 1*;1(+!+%$%

% " :

( > " " " <

" " " " " > $

" # $

#

" = " $ " ( "

" " "

" " "

> > $ +//0# :

< " 5 +5 & 8 &

< " &

<

< &

<

< " 5 +C & < &

: +!)&.#","! $ "+*", +!+#$)$"!

Jenis Bentuklahan di

Wilayah Penelitian Luas(Ha) Luas(%)

Danau 47,82 0,19

Dataran Dasar Kaldera 222,08 0,90

Dataran Laharik 192,49 0,78

Dataran Lakustrin 166,23 0,68

Dinding Kaldera

Gunung Sunda 186,23 0,76

Kerucut Lava

Denudasional 457.49 1,86

Kerucut Vulkanik

Denudasional 4.000,83 16,30

Kerucut Vulkanik Gunung Tangkuban

Perahu 1.267,27 5,16

Lembah Ignimbritik

Denudasional 3.526,83 14,37

Lereng Talus Tebing

Kaldera 211,64 0,86

Lereng Tengah

Kompleks Sunda 11.076,49 45,12

Longsor Lahan 100,27 0,41

Plateau Ignimbritik 3.002,79 12,23

Tebing Patahan

Lembang 87,90 0,36

Grand Total 2.4546,36 100,00

( +7 > > < "

5 +1 8 * " " "

> " *" ! < " & &

" " " *" " !

( " (

4 H -L$ - H CL C H +7L

" <

" " . "

% " " > " (

M55L "

> " +44

" " " " " "

! $ " >

< " 5 +1 & &

: 8 &'&!("! +!)&.#","! -"! +!((&!""! ","!

: ","/" -"! $!(.") ","/" &#."!$.

" 5 0 #

> < "

" ( "

> " 5 / <

" 5 /

Kecamatan Grand Total

RENDAH (Ha) Cimenyan 4.841,47 4.699,71

Cisarua 5.540,55 3.059,44 Lembang 9.849,17 3.977,55 Parongpong 4.314,73 1.138,08 Total 24.546,36 12.874,78

< " 5 +/ B &

imenyan Cisarua Lembang Parongpon

( " " $ > " 8 ( "

Penutupan/Penggunaan Lahan Score

Air 1

Hutan 15

Lahan Terbuka (Kawah) 5

Perkebunan 20

Permukiman 30

Sawah 10

Tegalan 10

" 5 ++ 8 8

Tingkat Resiko Bencana Nilai Resiko

Rendah 1 - 29.9

Agak Rendah 30 - 59.9

Sedang 60 - 89.9

Agak Tinggi 90 - 119.9

" 5 +-& A 7+A$17 /14$07

- A5AC$7C + -C71$04 10$15 C0$-4 + A7-$AA -5$05 +C/$47 7$45 +47$1C 05$04 A+$A0 7 -01$4- 77$71 +C7/$40 +C$CA C/5$AA --$54 + 507$AC 7C$14 + 7-1$5+ 74$11 7/5$17 71$04 1 771$07 7 +7/$-4 + +/5$/7

Cisarua Lembang Parongpo

Rendah

Agak Rendah

Sedang

Agak Tinggi

Tinggi

8 << <<

$ 8 &

" ! : A4 04L

( :

8 " -5 +AL (

" 8 9

" ! : 8 9

// /+L (

" >

"

9 "*"!

" " ( " >

$ ( " " >

" " $ "

> " > " ( "

* =

"

" " "

-& " $ "

"3'"* "35$*"! = 1!)1, "3'"* 1*;1(+!+%$%

+!)&.#","! &#."!$. .)$; < &!&!("5$ "!(.&'"!5"*",&

7 +!)&.#","! +.)1!$. < ")","! +3'"!(

" +@ 8 8

Kemiringan Lereng

Setiap Kecamatan Luas (Ha)

Cimenyan 4841.914

>55 62.04

13-22 757.79

22-55 3825.22

6-13 196.86

Cisarua 5540.55

>55 579.88

0-2 97.89

13-22 798.72

22-55 1890.79

2-6 40.31

6-13 2132.97

Lembang 9849.166

>55 712.50

0-2 332.94

13-22 1021.93

22-55 5439.85

2-6 331.35

6-13 2010.59

Parongpong 4314.731

>55 298.07

0-2 202.964

13-22 744.21

22-55 1196.39

2-6 271.22

6-13 1601.87