...
Dan k e p a d a A l l a h l a h b e r s u j u d a p a yang a d a d i semua l a n g i t dan a p a yang d i bumi, d a r i a n t a r a yang m e l a t a dan m a l a i k a t ; s e d a n g mereka t i d a k l a h menyombong ' I .(Q.S.
16
:49)
. .
.
Dan a p a s a j a p u n n i k m a t --yang a d a pada kamu, a d a l a h i t u d a r i A l l a h
...
I I(Q.S. 1 6 :
53)
Sebuah Karya b a g i Bapak, I b u dan s a u d a r a - s a u d a r a k u f i e r t a
M E N E L A A H BEDA ANTARA POLA K O N S U M S I P A S G A K D A N GIZI KELUARGA P E T A N I M U S L I M P A D A BULAN PUASA DENGAN
B U L A N BIASA B E R D A S A R KAN GOLONGAN P E N G H A S I L A N
DI
DESA C I H E U L A N G TONGGOH, KECAMATAN CIBADAK KABUPATEN S U K A B U M I , P R O P I N S I JAWA B A R A Toleh
A S R I A N I A Z I S TABA
J U R U B A N 6 1 2 1 M A S Y A R A K A T D A N S U M B E R D A Y A K E L U A R G A F A K U L T A S P E R T A N I A N
I N S T l T U T P E R T A N I A N B 0 6 0 R
ASRIANI AZIS TABA. Menelaah Beda A n t a r a P o l a Konsumsi Pa-
ngan dan G i z i Iceluarga P e t a n i I'iuslim Pada Bulan P u a s a dan
B u l a n Biasa B e r d a s a r k a n Golongan P e n g h a s i l a n d i Desa C i -
h e u l a n g Tonggoh, Kecamatan Cibadak, Kabupaten Sukabumi,
P r o p i n s i Jawa B a r a t (Di bawah bimbingan ILiUHAt.iAD I < H U M A I D I ) . Tujuan p e n e l i t i a n a d a l a h u n t u k mengetahui t e n t a n g be-
d a p o l a konsumsi pangan dan g i z i k e l u a r g a p e t a n i muslim pa-
-
d a b u l a n p u a s a dan b u l a n b i a s a b e r d a s a r k a n golongan peng-
h a s i l a n , juga mengetahui p e r b e d a a n konsumsi e n e r g i , p r o t e -
i n , z a t b e s i dan v i t a m i n k k e l u a r g a t e r s e b u t pada b u l a n
p u a s a dan b u l a n b i a s a
,
membandingkan t i n g k a t kecukupan e n e r g i , p r o t e i n , z a t b e s i dan v i t a m i n A pada b u l a n p u a s ad a n b u l a n b i a s a dan membandingkan h a r g a e n e r g i dan p r o t e i n
y a n g dikonsumsi k e l u a r g a pada b u l a n p u a s a dan b u l a n b i a s a
b e r d a s a r k a n golongan p e n g h a s i l a n .
P e n e l i t i a n d i l a k u k a n s e l a m a dua b u l a n t e r h a d a p 50 ke-
l u a r g a yang mempunyai sumber p e n g h a s i l a n d a r i b i d a n g p e r -
t a n i a n dan b e r t e m p a t t i n g g a l d i RW I dan I1 u n t u k memudah-
k a n pengumpulan d a t a .
Untulc mencapai t u j u a n p e n e l i t i a n , d i l a k u k a n pengambi-
l a n d a t a s e b a g a i b e r i k u t ; konsumsi pangan k e l u a r g a , b e r a t
d a n t i n g g i badan a n g g o t a k e l u a r g a . Pengambilan d a t a t e r -
s e b u t d i a t a s d i l a k u k a n m e l a l u i wawancara dan pengukuran
A n a l i s i s s t a t i s t i k y a n g d i g u n a k a n a d a l a h u j i - t u n t u k m e l i h a t p e r b e d a a n a n t a r a k o n s u m s i e n e r g i d a n z a t g i z i d i b u l a n p u a s a d e n g a n b u l a n b i a s a b e r d a s a r k a n g o l o n g a n peng- h a s i l a n .
Hasil p e n e l i t i a n menunjukkan bahwa b e r a s a d a l a h p a n g a n pokok d a n merupakan s u m b e r k a r b o h i d r a t utama.
P a n g a n s u m b e r p r o t e i n h e x r a n i a d a l a h i k a n d a n sumber p r o - . . t e i n n a b a t i a d a l a h k a c a n g - k a c a n g a n d a n h a s i l o l a h a n n y a . S a y u r a n y a n g d i k o n s u m s i a d a l a h s a y u r a n d a u n , s a y u r a n b u a h d a n s a y u r a n l a i n , s e d a n g k a n buah-buahan h a n y a d u a j e n i s y a i t u p i s a n g d a n j e r u k . P a n g a n l a i n g a n g d i k o n s u m s i a d a - l a h k e l a p a , minyak k e l a p a d a n g u l a . Semua j e n i s pangan y a n g d i k o n s u m s i b e r a s a l d a r i membeli a t a u h a s i l tanaman s e n d i r i .
J e n i s p a d i - p a d i a n d a n h a s i l o l a h a n n y a s e r t a buah-bu- a h a n p a d a semua g o l o n g a n p e n g h a s i l a n d i k o n s u m s i l e b i h ba- n y a k p a d a b u l a n b i a s a d i b a n d i n g k a n b u l a n p u a s a .
Adapun j e n i s u b i - u b i a n d a n h a s i l o l a h a n n y a , b a h a n h e w a n i , k a c a n g - k a c a n g a n d a n h a s i l o l a h a n n y a , s a y u r a n , k e - l a p a , minyak k e l a p a d a n g u l a p a d a semua g o l o n g a n p e n g h a - s i l a n d i k o n s u m s i l e b i h b a n y a k p a d a b u l a n p u a s a d i b a n d i n g - k a n b u l a n b i a s a .
Konsumsi e n e r g i , z a t b e s i dan v i t a m i n A m a s i h k u r a n g d a r i t i n g k a t k e c u k u p a n y a n g d i a n j u r k a n b a g i k e l u a r g a r e s -
ponden. Hanya k o n s u m s i p r o t e i n y a n g s u d a h memenuhi t i n g -
k a t k e c u k u p a n y a n g d i a n j u r k a n .
H a r g a p e r 1 0 0 K a l o r i e n e r g i dan h a r g a p e r gram p r o -
t e i n y a n g d i k o n s u m s i k e l u a r g a r e s p o n d e n g o l o n g a n I d a n I1
l e b i h t i n g g i p a d a b u l a n p u a s a d i b a n d i n g k a n b u l a n b i a s a .
MENELAAH BEDA ANTARA P O L A KONSUMSI PANGAN DAN G I Z I
KELUARGA P E T A N I MUSLIM PADA BULAN P U A S A DENGAN
BULAN B I A S A BERDASARKAN GOLONGAN P E N G H A S I L A N
D I DESA CIHEULANG TONGGOH, KECAMATAN CIBADAK
KABUPATEN SUKABUMI
,
P R O P I N S I JAWA BARATO L E H
A S R I A N I A Z I S TABA
B a r y a I l m i a h
I1
sebagai s a l a h s a t u s y a r a t u n t u k m e m p e r o l e h g e l a r
Sar jana P e r t a n i a n
p a d a
F a k u l t a s P e r t a n i a n , I n s t i t u t P e r t a n i a n B o g o r
JURUSAN G I Z I MASYARAKAT DAN SUMBERDAYA KELUARGA
F A K U L T A S P E R T A N I A N
J u d u l : MENELAAH BEDA ANTARA POLA KONSUMSI PANGAN
DAN G I Z I KELUARGA P E T A N 1 MUSLIM PADA BULAN
P U A S A DENGAN BULAN B I A S A BERDASARKhN GOLO-
NGAN P E N G H A S I L A N D I DESA CIHEULANG TONGGOH,
KECAMATAN C I B A D A K , KABUPATEN SUKABUMI
,
P R O P I N S I JAVIA BARAT
N a m a M a h a s i s w a : A S R I A N I A Z I S TABA
N o m o r pokok : A
180621
J u r u s a n : G I Z I MASYARAKAT DAN SUMBERDAYA KELUARGA
M
enyo
t t i j u i
1. Dosen P e m b i m b i n g
-
-( I r Muhamad K h u m a i d i MSc)
Mengetahui
2. K o m i s i P e n d i d i k a n
d y
( D r h C l a r a M. K u s h a r t o , i e f )
' 3
. enu1i.s rl,ilahi.rlcan d i E < a l i n o , S u l a m e s i S e l a t a n p a d a tan(q;;al
4
'
A n r i l 1 9 6 2 . O r a n g t u a p e n u l i s a d a l a h k z i s T a b a d a n S i t i S a e r a h .J e n j n n g pandidi.kan m u l a i S e k o l a h Dasar s a m p a i S e k o l a h i , a n j u t a - T i n z l i a t P e r t a n l a d i s e l e s a i k a n d i M a l i n o . P a d a -la-
hun 1 9 7 7 penu1i.s ! ~ ! e l a n j u t k a n S e l r o l a h L a n j u t a n T i n g k a t A t a s d i S e k o l a h Menensah Atas K e g e r i SXVI J a k a r t a d a n l u l u s p a d a t a h u n 1981.
P a d a t a h u n
1951,
m e l a l u i P r o y e k P e r i n t i s 11, p e n u l i s d i t e r i m a d i I n s t i t u t P e r t a n i a n Bogor. Dan p a d a t a h u n1933
UCAPAN TERIMA KASIH
P u j i dan s y u k u r p e n u l i s p a n j a t k a n k e H a d i r a t I l l a h i
R a b b i , k a r e n a dengan rahmatNya p e n u l i s a n K a r y a I l m i a h i n i
d a p a t d i s e l e s a i k a n t e p a t pada wnktunya. Ucapan t e r i m a
k a s i h yang s e b e s a r - b e s a r n y a p e n u l i s t u j u k a n k e p a d a y a n g
t e r h o r m a t ir Muhamad Khumaidi MSc, s e l a k u dosen pembim-
b i n g y a n g t e l a h membimbing, mengarahkan dan memberi s a r a n -
s a r a n yang s a n g a t b e r g u n a d a r i awal r e n c a n a p e n e l i t i a n
h i n g g a s e l e s a i n y a t u l i s a n i n i .
Kepada K e p a l a Desa C i h e u l a n g Tonggoh b e s e r t a s e l u r u h
a p a r a t n y a yang t e l a h banyak memberikan b a n t u a n s e l a m a pe-
n e l i t i a n i n i b e r l a n g s u n g , j u g a k e p a d a k e l u a r g a yang t e l a h
b e r s e d i a m e n j a d i r e s p o n d e n dalam p e n e l i t i a n i n i , p e n u l i s
mengucapkan banyak t e r i m a k a s i h .
A k h i r n y a kepada semua p i h a k yang t e l a h membantu, dan
t i d a k mungkin u n t u k d i s e b u t k a n s a t u p e r s a t u dalam kesem-
p a t a n i n i , t i d a k l u p a p e n u l i s ucapkan banyak t e r i m a k a s i h .
Semoga amal k e b a i k a n Anda semua mendapat i m b a l a n yang b e r -
DAFTAR IS1
Halaman
...
DAFTAR TABEL v i i
...
DAFTAR GAMBAR x
...
PEITDAHULUAN 1
...
L a t a r Belakang 1
Tujuan P e n e l i t i a n
...
4
...
T u j u a n Umum4
...
T u j u a n Khusus4
...
Kegunaan P e n e l i t i a n4
...
R i p o t e s i s P e n e l i t i a n5
B a t a s a n D a l a m P e n e l i t i a n...
5
TINJAUAN PUSTAKA
...
7NETODE PENELITIAN
...
11Tempat dan Vlaktu P e n e l i t i a n
...
11Cara Pengambilag Responden
...
11A l a t yang Digunakan Dalam P e n e l i t i a n
...
11...
J e n i s dan Cara Pengumpulan Data 1 2...
P e n g o l a h a n dan A n a l i s i s Data 1 2...
HASIL DAN PEMBAHASAN1 6
...
Keadaan Umum Daerah P e n e l i t i a n1 6
...
L e t a k dan G e o g r a f i 1 6 Penduduk...
16
...
Mata P e n c a h a r i a n
17
...
...
Dan k e p a d a A l l a h l a h b e r s u j u d a p a yang a d a d i semua l a n g i t dan a p a yang d i bumi, d a r i a n t a r a yang m e l a t a dan m a l a i k a t ; s e d a n g mereka t i d a k l a h menyombong ' I .(Q.S.
16
:49)
. .
.
Dan a p a s a j a p u n n i k m a t --yang a d a pada kamu, a d a l a h i t u d a r i A l l a h
...
I I(Q.S. 1 6 :
53)
Sebuah Karya b a g i Bapak, I b u dan s a u d a r a - s a u d a r a k u f i e r t a
M E N E L A A H BEDA ANTARA POLA K O N S U M S I P A S G A K D A N GIZI KELUARGA P E T A N I M U S L I M P A D A BULAN PUASA DENGAN
B U L A N BIASA B E R D A S A R KAN GOLONGAN P E N G H A S I L A N
DI
DESA C I H E U L A N G TONGGOH, KECAMATAN CIBADAK KABUPATEN S U K A B U M I , P R O P I N S I JAWA B A R A Toleh
A S R I A N I A Z I S TABA
J U R U B A N 6 1 2 1 M A S Y A R A K A T D A N S U M B E R D A Y A K E L U A R G A F A K U L T A S P E R T A N I A N
I N S T l T U T P E R T A N I A N B 0 6 0 R
ASRIANI AZIS TABA. Menelaah Beda A n t a r a P o l a Konsumsi Pa-
ngan dan G i z i Iceluarga P e t a n i I'iuslim Pada Bulan P u a s a dan
B u l a n Biasa B e r d a s a r k a n Golongan P e n g h a s i l a n d i Desa C i -
h e u l a n g Tonggoh, Kecamatan Cibadak, Kabupaten Sukabumi,
P r o p i n s i Jawa B a r a t (Di bawah bimbingan ILiUHAt.iAD I < H U M A I D I ) . Tujuan p e n e l i t i a n a d a l a h u n t u k mengetahui t e n t a n g be-
d a p o l a konsumsi pangan dan g i z i k e l u a r g a p e t a n i muslim pa-
-
d a b u l a n p u a s a dan b u l a n b i a s a b e r d a s a r k a n golongan peng-
h a s i l a n , juga mengetahui p e r b e d a a n konsumsi e n e r g i , p r o t e -
i n , z a t b e s i dan v i t a m i n k k e l u a r g a t e r s e b u t pada b u l a n
p u a s a dan b u l a n b i a s a
,
membandingkan t i n g k a t kecukupan e n e r g i , p r o t e i n , z a t b e s i dan v i t a m i n A pada b u l a n p u a s ad a n b u l a n b i a s a dan membandingkan h a r g a e n e r g i dan p r o t e i n
y a n g dikonsumsi k e l u a r g a pada b u l a n p u a s a dan b u l a n b i a s a
b e r d a s a r k a n golongan p e n g h a s i l a n .
P e n e l i t i a n d i l a k u k a n s e l a m a dua b u l a n t e r h a d a p 50 ke-
l u a r g a yang mempunyai sumber p e n g h a s i l a n d a r i b i d a n g p e r -
t a n i a n dan b e r t e m p a t t i n g g a l d i RW I dan I1 u n t u k memudah-
k a n pengumpulan d a t a .
Untulc mencapai t u j u a n p e n e l i t i a n , d i l a k u k a n pengambi-
l a n d a t a s e b a g a i b e r i k u t ; konsumsi pangan k e l u a r g a , b e r a t
d a n t i n g g i badan a n g g o t a k e l u a r g a . Pengambilan d a t a t e r -
s e b u t d i a t a s d i l a k u k a n m e l a l u i wawancara dan pengukuran
A n a l i s i s s t a t i s t i k y a n g d i g u n a k a n a d a l a h u j i - t u n t u k m e l i h a t p e r b e d a a n a n t a r a k o n s u m s i e n e r g i d a n z a t g i z i d i b u l a n p u a s a d e n g a n b u l a n b i a s a b e r d a s a r k a n g o l o n g a n peng- h a s i l a n .
Hasil p e n e l i t i a n menunjukkan bahwa b e r a s a d a l a h p a n g a n pokok d a n merupakan s u m b e r k a r b o h i d r a t utama.
P a n g a n s u m b e r p r o t e i n h e x r a n i a d a l a h i k a n d a n sumber p r o - . . t e i n n a b a t i a d a l a h k a c a n g - k a c a n g a n d a n h a s i l o l a h a n n y a . S a y u r a n y a n g d i k o n s u m s i a d a l a h s a y u r a n d a u n , s a y u r a n b u a h d a n s a y u r a n l a i n , s e d a n g k a n buah-buahan h a n y a d u a j e n i s y a i t u p i s a n g d a n j e r u k . P a n g a n l a i n g a n g d i k o n s u m s i a d a - l a h k e l a p a , minyak k e l a p a d a n g u l a . Semua j e n i s pangan y a n g d i k o n s u m s i b e r a s a l d a r i membeli a t a u h a s i l tanaman s e n d i r i .
J e n i s p a d i - p a d i a n d a n h a s i l o l a h a n n y a s e r t a buah-bu- a h a n p a d a semua g o l o n g a n p e n g h a s i l a n d i k o n s u m s i l e b i h ba- n y a k p a d a b u l a n b i a s a d i b a n d i n g k a n b u l a n p u a s a .
Adapun j e n i s u b i - u b i a n d a n h a s i l o l a h a n n y a , b a h a n h e w a n i , k a c a n g - k a c a n g a n d a n h a s i l o l a h a n n y a , s a y u r a n , k e - l a p a , minyak k e l a p a d a n g u l a p a d a semua g o l o n g a n p e n g h a - s i l a n d i k o n s u m s i l e b i h b a n y a k p a d a b u l a n p u a s a d i b a n d i n g - k a n b u l a n b i a s a .
Konsumsi e n e r g i , z a t b e s i dan v i t a m i n A m a s i h k u r a n g d a r i t i n g k a t k e c u k u p a n y a n g d i a n j u r k a n b a g i k e l u a r g a r e s -
ponden. Hanya k o n s u m s i p r o t e i n y a n g s u d a h memenuhi t i n g -
k a t k e c u k u p a n y a n g d i a n j u r k a n .
H a r g a p e r 1 0 0 K a l o r i e n e r g i dan h a r g a p e r gram p r o -
t e i n y a n g d i k o n s u m s i k e l u a r g a r e s p o n d e n g o l o n g a n I d a n I1
l e b i h t i n g g i p a d a b u l a n p u a s a d i b a n d i n g k a n b u l a n b i a s a .
MENELAAH BEDA ANTARA P O L A KONSUMSI PANGAN DAN G I Z I
KELUARGA P E T A N I MUSLIM PADA BULAN P U A S A DENGAN
BULAN B I A S A BERDASARKAN GOLONGAN P E N G H A S I L A N
D I DESA CIHEULANG TONGGOH, KECAMATAN CIBADAK
KABUPATEN SUKABUMI
,
P R O P I N S I JAWA BARATO L E H
A S R I A N I A Z I S TABA
B a r y a I l m i a h
I1
sebagai s a l a h s a t u s y a r a t u n t u k m e m p e r o l e h g e l a r
Sar jana P e r t a n i a n
p a d a
F a k u l t a s P e r t a n i a n , I n s t i t u t P e r t a n i a n B o g o r
JURUSAN G I Z I MASYARAKAT DAN SUMBERDAYA KELUARGA
F A K U L T A S P E R T A N I A N
J u d u l : MENELAAH BEDA ANTARA POLA KONSUMSI PANGAN
DAN G I Z I KELUARGA P E T A N 1 MUSLIM PADA BULAN
P U A S A DENGAN BULAN B I A S A BERDASARKhN GOLO-
NGAN P E N G H A S I L A N D I DESA CIHEULANG TONGGOH,
KECAMATAN C I B A D A K , KABUPATEN SUKABUMI
,
P R O P I N S I JAVIA BARAT
N a m a M a h a s i s w a : A S R I A N I A Z I S TABA
N o m o r pokok : A
180621
J u r u s a n : G I Z I MASYARAKAT DAN SUMBERDAYA KELUARGA
M
enyo
t t i j u i
1. Dosen P e m b i m b i n g
-
-( I r Muhamad K h u m a i d i MSc)
Mengetahui
2. K o m i s i P e n d i d i k a n
d y
( D r h C l a r a M. K u s h a r t o , i e f )
' 3
. enu1i.s rl,ilahi.rlcan d i E < a l i n o , S u l a m e s i S e l a t a n p a d a tan(q;;al
4
'
A n r i l 1 9 6 2 . O r a n g t u a p e n u l i s a d a l a h k z i s T a b a d a n S i t i S a e r a h .J e n j n n g pandidi.kan m u l a i S e k o l a h Dasar s a m p a i S e k o l a h i , a n j u t a - T i n z l i a t P e r t a n l a d i s e l e s a i k a n d i M a l i n o . P a d a -la-
hun 1 9 7 7 penu1i.s ! ~ ! e l a n j u t k a n S e l r o l a h L a n j u t a n T i n g k a t A t a s d i S e k o l a h Menensah Atas K e g e r i SXVI J a k a r t a d a n l u l u s p a d a t a h u n 1981.
P a d a t a h u n
1951,
m e l a l u i P r o y e k P e r i n t i s 11, p e n u l i s d i t e r i m a d i I n s t i t u t P e r t a n i a n Bogor. Dan p a d a t a h u n1933
UCAPAN TERIMA KASIH
P u j i dan s y u k u r p e n u l i s p a n j a t k a n k e H a d i r a t I l l a h i
R a b b i , k a r e n a dengan rahmatNya p e n u l i s a n K a r y a I l m i a h i n i
d a p a t d i s e l e s a i k a n t e p a t pada wnktunya. Ucapan t e r i m a
k a s i h yang s e b e s a r - b e s a r n y a p e n u l i s t u j u k a n k e p a d a y a n g
t e r h o r m a t ir Muhamad Khumaidi MSc, s e l a k u dosen pembim-
b i n g y a n g t e l a h membimbing, mengarahkan dan memberi s a r a n -
s a r a n yang s a n g a t b e r g u n a d a r i awal r e n c a n a p e n e l i t i a n
h i n g g a s e l e s a i n y a t u l i s a n i n i .
Kepada K e p a l a Desa C i h e u l a n g Tonggoh b e s e r t a s e l u r u h
a p a r a t n y a yang t e l a h banyak memberikan b a n t u a n s e l a m a pe-
n e l i t i a n i n i b e r l a n g s u n g , j u g a k e p a d a k e l u a r g a yang t e l a h
b e r s e d i a m e n j a d i r e s p o n d e n dalam p e n e l i t i a n i n i , p e n u l i s
mengucapkan banyak t e r i m a k a s i h .
A k h i r n y a kepada semua p i h a k yang t e l a h membantu, dan
t i d a k mungkin u n t u k d i s e b u t k a n s a t u p e r s a t u dalam kesem-
p a t a n i n i , t i d a k l u p a p e n u l i s ucapkan banyak t e r i m a k a s i h .
Semoga amal k e b a i k a n Anda semua mendapat i m b a l a n yang b e r -
DAFTAR IS1
Halaman
...
DAFTAR TABEL v i i
...
DAFTAR GAMBAR x
...
PEITDAHULUAN 1
...
L a t a r Belakang 1
Tujuan P e n e l i t i a n
...
4
...
T u j u a n Umum4
...
T u j u a n Khusus4
...
Kegunaan P e n e l i t i a n4
...
R i p o t e s i s P e n e l i t i a n5
B a t a s a n D a l a m P e n e l i t i a n...
5
TINJAUAN PUSTAKA
...
7NETODE PENELITIAN
...
11Tempat dan Vlaktu P e n e l i t i a n
...
11Cara Pengambilag Responden
...
11A l a t yang Digunakan Dalam P e n e l i t i a n
...
11...
J e n i s dan Cara Pengumpulan Data 1 2...
P e n g o l a h a n dan A n a l i s i s Data 1 2...
HASIL DAN PEMBAHASAN1 6
...
Keadaan Umum Daerah P e n e l i t i a n1 6
...
L e t a k dan G e o g r a f i 1 6 Penduduk...
16
...
Mata P e n c a h a r i a n
17
...