" S e . ~ r r r r ~ h t y ~ r se.srrclrrlr kesulirurr i~rr rrdu kernz~rrlcrlroir, nzokc~ crpubilu kun~rr rel~rlr selescri cluri .se.srrcrt~~ I I ~ Y L I I ~ . kerjukurrlull deirgurr s u r r ~ / r - s l u r ~ ~ u l r lrnLFrrtr ylrng lain,
KARAKTERISASI
KOMPeBSlS6
ASAM
LkEMA# MlWYWK
KELAPA DWRI
BERBAGWB
KObTBVAR
KELAPA
( cocos i L . )DEH6AH
KROMATOGRAFI
GAS
Oleh
IDA
ARIESTANTI PUSPITASARIF 24. 1651
1 9 9 2
FAKULTAS TEI<NOLOGI PERTANIm
6iuSTlTUT PERTANIAM BOGOR
Ida A r i e s t a n ti Puspi t a s a r i
.
F 2 4.
10 5 1 . Karakterisasi Komposisi Asam iemak Minyak Kelapa dari Herbagai Kultivar Kelapa (Cocos nucifera L.) Dengan Kromatoqrafi Gas. V ibawah bimbingan Bambang ~ j a t m i k o
R I N C K A S A N
Komposisi asam lemak minyak kelapa dari berbagai kul- tivar seperti KHINA-1, KHINA-2, KHINA-3, GKN, DRH dari DRM, dipelajari untuk memberikan informasi yang dapat digunakan sebagai dasar pada persilangan kelapa, yang selanjutnya digunakan untuk pengembangbiakan lebih lanjut terhadap kultivar kelapa yang memenuhi syarat sebagai bahan baku untuk berbagai industri pengolahan kelapa.
Kandungan asam lemak jenuh dari keenam kultivar berva- riasi antara 82.77 %
-
94.43 %, sedangkan kandungan asam lemak tidak jenuhnya bervariasi antara 5.39 %-
17.23 % .Kandungan asam lemak jenuh tertinggi ditunjukkan oleh minyak dari kultivar DRM, sedangkan kandungan asam lenak tidak jenuh oleh kultivar KHINA-3.
Dilihat dari tingginya kandungan minyak dari daging buah dan rendahnya kandungan fosfolipid dari minyak yang dihasilkan, kultivar GKN memenuhi syarat untuk digunakan sebagai ibu pada persilangan kelapa (kandungan ninyak 6 8 . 7 8
KARAK'fL;.IIISASI KOMI'OSISI ASAM LI'.MAK MINYAK KEIAPA DARl 13EIIBAGAI KlJllfIVAK KEIAP;\ (Cocos I I L I C ~ E ~ C I 1-)
DENGAN KKOMATOGI<AI-I GAS
Olrh
IDA ARIESTANTI PUSPITASARI F 24. 165 I
SKRIPSI
Seh;lg;~i salah satu svarcit untuk meniperoleh gelar
SAIUANA TEKNOLOGI PEKI'ANIAN p;td;r Jut-tis;~n Teknolo_ci Industt-i Pertanian
Fakult;ts Tekntrlogi Pt.r.ti~ni;in
INSTITUT PEItTANIAN BOGOK
FAKULTAS TEKNOLOGI PEICI'ANIAN
KARAKTEIIISASI KOMPOSISI ASAM LEMAK MINYAK KIXlAPA 1)AIll
BERBAGAI KULTIVAR KELAPA ( C m s I Z L I C ~ / L ' ~ { I L.)
DENGAN KROMATOGRAFI GAS
SKRIPSI
Sebagai salall satu s p r a t untuk tnetnl~rroleh grler
SARJANA TEKNOLOG I PERTANIAN
pada Jurttsan Teknologi Industri Pertanian
Fakultas Teknologt Prrtanian
Instit~tt Prrtaniari Bogor
Oleli
IDA ARIESTANTI PUSPITASARI
F24.1651
Bismillahirrohmanirrohim
Ucapan syukur penulis panjatkan ke hadirat Allah SWT.
atas segala rahmat dan hidayah-Nya sehingga penulis dapat
menyelesaikan skripsi ini.
Skripsi ini adalah hasil penelitian yang dilaksanakan selama kurang lebih 2 bulan, dari bulan Oktober 1991 sampai Desember 1991 di Laboratorium Jurusan Teknologi Industri
Pertanian, FA,TETA-IPB, Bogor.
Dengan tersusunnya skripsi ini, ucapan terima kasih penulis haturkan pada :
1. Dr. Ir. Bambang Djatmiko, yang telah mengarahkan dan
membimbing penulis selama pelaksanaan penelitian .sampai
penyusunan skripsi ini,
2. Bapak, mas Ivan, mbak Ira, dek Indah, dek Ina serta
Lambang Budi yang telah memberikan dorongan baik moril dan materil,
3. Rekan-rekan di Aisyah, atas dorongan semangatnya.
Penulis menyadari bahwa skripsi ini masih jauh dari
senipurna.
semoga skripsi ini memberikan infornasi yang bernan-
faat bagi yang memerlukannya. Amin.
KATA PENGANTAR
...
i i i. . .
DAFTAR I S 1 i v
DAFTAR T A B E L
...
v iDAFTAR GAMBAR
...
v i i...
.
I PENDAHULUAN 1
...
I1
.
T I N J A U A N PUSTAKA 4...
A
.
TANAMAN KELAPA 4B
.
BUAH KELAPA...
6C
.
DAGING BUAH K E L A P A...
8D
.
E K S T R A K S I MINYAK KELAPA...
1 0E
.
MINYAK KELAPA...
1 4F
.
ASAM LEMAK. . .
1 8G
.
O L E O K I M I A...
1 9I11
.
BAHAN DAN METODA...
2 1A
.
BAHAN DAN ALAT. . .
: 2 1 B.
METODA P E N E S I T I A N. . .
2 1 1.
P e n e l i t i a n P e n d a h u l u a n. . .
2 12
.
P e n e l i t i a n U t a m a. . .
2 3I V
.
H A S I L DAN PE1.E.L ..H ASAN. . , . . .
3 7 A.
P E N E L I T I A X ?ENDAHULUAN. . .
3 71
.
Bilangan Penyabunan. . .
4 12
.
Bilangan Iod. . .
4 23
.
Bilangan Asam...
4 24
.
Asam Lemak Bebas...
43...
5
.
Indeks Bias 4 46
.
Titik Cair...
447
.
Fosfolipid Minyak...
4 58
.
Karakterisasi Komposisi Asam L e m a k...
4 6...
9.
Kegunaan Asam Lemak : 4 8KESIMPULAN DAN SARAN
...
57A
.
KESIMPULAN...
57...
.
B SARAN 57
D A F T A R PUSTAKA
...
5 6Tabel 1. Ciri-ciri kelapa hibrida KHINA-1,KHINA-2, dan KHINA-3
...
GTabel 2. Karakteristik fisik kelapa KHINA-1, KHINA-2 dan KHINA-3 berumur 12 bulan
...
8Tabel 3. Komposisi kimia daging kelapa dari beberapa varietas kelapa hibrida
...
8Tabel 4. Komposisi kimia daging kelapa Gading, Bali dan kelapa Raja
...
9Tabel 5. Komposisi kimia daging kelapa segar kul-
tivar KHINA-2 pada berbagai'tingkat umur
..
9Tabel 6. Komposisi dan karakteristik minyak alami
..
12Tabel 7. Komposisi asam lemak minyaK kelapa
...
15Tabel 8. Sifat fisik-kimia berbagai mutu minyak kelapa menurut IGSCO
...
16 Tabel 9. Sifat fisik kimia minyak berbagai kultivarkelapa
...
16Tabel 10. Hasil analisa proksimat daging buah kelapa
dari berbagai kultivar
...
37 Tabel 11. Sifat fisiko-kimia minyak dari berbagaikultivar
...
...
4 1 [image:9.539.53.464.123.661.2]Halanan
Gambar 1
.
Diagram alir proses ekstraksi minyak alamid a r i santan kelapa
...
12 Gambar 2.
Diagram alir penelitian. . .
36G a m b a r 3
.
Kromatogram minyak kelapa KHINA-1. . .
5 1. . .
G a m b a r 4
.
Kromatogram minyak kelapa KHIlih-2 52Gambar 5
.
Kromatogram minyak kelapa KHINA-3. . .
53G a m b a r 6
.
Kromatogram minyak kelapa GKN. . .
54 Gambar 7.
Kromatogram minyak kelapa DRH. . .
5 5" S e . ~ r r r r ~ h t y ~ r se.srrclrrlr kesulirurr i~rr rrdu kernz~rrlcrlroir, nzokc~ crpubilu kun~rr rel~rlr selescri cluri .se.srrcrt~~ I I ~ Y L I I ~ . kerjukurrlull deirgurr s u r r ~ / r - s l u r ~ ~ u l r lrnLFrrtr ylrng lain,
KARAKTERISASI
KOMPeBSlS6
ASAM
LkEMA# MlWYWK
KELAPA DWRI
BERBAGWB
KObTBVAR
KELAPA
( cocos i L . )DEH6AH
KROMATOGRAFI
GAS
Oleh
IDA
ARIESTANTI PUSPITASARIF 24. 1651
1 9 9 2
FAKULTAS TEI<NOLOGI PERTANIm
6iuSTlTUT PERTANIAM BOGOR
Ida A r i e s t a n ti Puspi t a s a r i
.
F 2 4.
10 5 1 . Karakterisasi Komposisi Asam iemak Minyak Kelapa dari Herbagai Kultivar Kelapa (Cocos nucifera L.) Dengan Kromatoqrafi Gas. V ibawah bimbingan Bambang ~ j a t m i k o
R I N C K A S A N
Komposisi asam lemak minyak kelapa dari berbagai kul- tivar seperti KHINA-1, KHINA-2, KHINA-3, GKN, DRH dari DRM, dipelajari untuk memberikan informasi yang dapat digunakan sebagai dasar pada persilangan kelapa, yang selanjutnya digunakan untuk pengembangbiakan lebih lanjut terhadap kultivar kelapa yang memenuhi syarat sebagai bahan baku untuk berbagai industri pengolahan kelapa.
Kandungan asam lemak jenuh dari keenam kultivar berva- riasi antara 82.77 %
-
94.43 %, sedangkan kandungan asam lemak tidak jenuhnya bervariasi antara 5.39 %-
17.23 % .Kandungan asam lemak jenuh tertinggi ditunjukkan oleh minyak dari kultivar DRM, sedangkan kandungan asam lenak tidak jenuh oleh kultivar KHINA-3.
Dilihat dari tingginya kandungan minyak dari daging buah dan rendahnya kandungan fosfolipid dari minyak yang dihasilkan, kultivar GKN memenuhi syarat untuk digunakan sebagai ibu pada persilangan kelapa (kandungan ninyak 6 8 . 7 8
KARAK'fL;.IIISASI KOMI'OSISI ASAM LI'.MAK MINYAK KEIAPA DARl 13EIIBAGAI KlJllfIVAK KEIAP;\ (Cocos I I L I C ~ E ~ C I 1-)
DENGAN KKOMATOGI<AI-I GAS
Olrh
IDA ARIESTANTI PUSPITASARI F 24. 165 I
SKRIPSI
Seh;lg;~i salah satu svarcit untuk meniperoleh gelar
SAIUANA TEKNOLOGI PEKI'ANIAN p;td;r Jut-tis;~n Teknolo_ci Industt-i Pertanian
Fakult;ts Tekntrlogi Pt.r.ti~ni;in
INSTITUT PEItTANIAN BOGOK
FAKULTAS TEKNOLOGI PEICI'ANIAN
KARAKTEIIISASI KOMPOSISI ASAM LEMAK MINYAK KIXlAPA 1)AIll
BERBAGAI KULTIVAR KELAPA ( C m s I Z L I C ~ / L ' ~ { I L.)
DENGAN KROMATOGRAFI GAS
SKRIPSI
Sebagai salall satu s p r a t untuk tnetnl~rroleh grler
SARJANA TEKNOLOG I PERTANIAN
pada Jurttsan Teknologi Industri Pertanian
Fakultas Teknologt Prrtanian
Instit~tt Prrtaniari Bogor
Oleli
IDA ARIESTANTI PUSPITASARI
F24.1651
Bismillahirrohmanirrohim
Ucapan syukur penulis panjatkan ke hadirat Allah SWT.
atas segala rahmat dan hidayah-Nya sehingga penulis dapat
menyelesaikan skripsi ini.
Skripsi ini adalah hasil penelitian yang dilaksanakan selama kurang lebih 2 bulan, dari bulan Oktober 1991 sampai Desember 1991 di Laboratorium Jurusan Teknologi Industri
Pertanian, FA,TETA-IPB, Bogor.
Dengan tersusunnya skripsi ini, ucapan terima kasih penulis haturkan pada :
1. Dr. Ir. Bambang Djatmiko, yang telah mengarahkan dan
membimbing penulis selama pelaksanaan penelitian .sampai
penyusunan skripsi ini,
2. Bapak, mas Ivan, mbak Ira, dek Indah, dek Ina serta
Lambang Budi yang telah memberikan dorongan baik moril dan materil,
3. Rekan-rekan di Aisyah, atas dorongan semangatnya.
Penulis menyadari bahwa skripsi ini masih jauh dari
senipurna.
semoga skripsi ini memberikan infornasi yang bernan-
faat bagi yang memerlukannya. Amin.
KATA PENGANTAR
...
i i i. . .
DAFTAR I S 1 i v
DAFTAR T A B E L
...
v iDAFTAR GAMBAR
...
v i i...
.
I PENDAHULUAN 1
...
I1
.
T I N J A U A N PUSTAKA 4...
A
.
TANAMAN KELAPA 4B
.
BUAH KELAPA...
6C
.
DAGING BUAH K E L A P A...
8D
.
E K S T R A K S I MINYAK KELAPA...
1 0E
.
MINYAK KELAPA...
1 4F
.
ASAM LEMAK. . .
1 8G
.
O L E O K I M I A...
1 9I11
.
BAHAN DAN METODA...
2 1A
.
BAHAN DAN ALAT. . .
: 2 1 B.
METODA P E N E S I T I A N. . .
2 1 1.
P e n e l i t i a n P e n d a h u l u a n. . .
2 12
.
P e n e l i t i a n U t a m a. . .
2 3I V
.
H A S I L DAN PE1.E.L ..H ASAN. . , . . .
3 7 A.
P E N E L I T I A X ?ENDAHULUAN. . .
3 71
.
Bilangan Penyabunan. . .
4 12
.
Bilangan Iod. . .
4 23
.
Bilangan Asam...
4 24
.
Asam Lemak Bebas...
43...
5
.
Indeks Bias 4 46
.
Titik Cair...
447
.
Fosfolipid Minyak...
4 58
.
Karakterisasi Komposisi Asam L e m a k...
4 6...
9.
Kegunaan Asam Lemak : 4 8KESIMPULAN DAN SARAN
...
57A
.
KESIMPULAN...
57...
.
B SARAN 57
D A F T A R PUSTAKA
...
5 6Tabel 1. Ciri-ciri kelapa hibrida KHINA-1,KHINA-2, dan KHINA-3
...
GTabel 2. Karakteristik fisik kelapa KHINA-1, KHINA-2 dan KHINA-3 berumur 12 bulan
...
8Tabel 3. Komposisi kimia daging kelapa dari beberapa varietas kelapa hibrida
...
8Tabel 4. Komposisi kimia daging kelapa Gading, Bali dan kelapa Raja
...
9Tabel 5. Komposisi kimia daging kelapa segar kul-
tivar KHINA-2 pada berbagai'tingkat umur
..
9Tabel 6. Komposisi dan karakteristik minyak alami
..
12Tabel 7. Komposisi asam lemak minyaK kelapa
...
15Tabel 8. Sifat fisik-kimia berbagai mutu minyak kelapa menurut IGSCO
...
16 Tabel 9. Sifat fisik kimia minyak berbagai kultivarkelapa
...
16Tabel 10. Hasil analisa proksimat daging buah kelapa
dari berbagai kultivar
...
37 Tabel 11. Sifat fisiko-kimia minyak dari berbagaikultivar
...
...
4 1 [image:85.539.53.464.123.661.2]Halanan
Gambar 1
.
Diagram alir proses ekstraksi minyak alamid a r i santan kelapa
...
12 Gambar 2.
Diagram alir penelitian. . .
36G a m b a r 3
.
Kromatogram minyak kelapa KHINA-1. . .
5 1. . .
G a m b a r 4
.
Kromatogram minyak kelapa KHIlih-2 52Gambar 5
.
Kromatogram minyak kelapa KHINA-3. . .
53G a m b a r 6
.
Kromatogram minyak kelapa GKN. . .
54 Gambar 7.
Kromatogram minyak kelapa DRH. . .
5 5