i
ANALISIS DAYASAING TEMBAKAU BESUKI NA OOGST DI KABUPATEN JEMBER
Competitive Advantage of Besuki Na Oogst Tobacco in Jember Regency
TESIS
Oleh:
Nanda Permatasari NIM 081520201013
PROGRAM STUDI AGRIBISNIS P R O G R A M M A G I S T E R
JUR US AN A GRIBI SNIS FAKULTAS PERTANIAN
UNIVERSITAS JEMBER 2011
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
ii
ANALISIS DAYASAING TEMBAKAU BESUKI NA OOGST DI KABUPATEN JEMBER
Competitive Advantage of Besuki Na Oogst Tobacco in Jember Regency
Tesis diserahkan kepada Fakultas Pertanian Universitas Jember untuk memenuhi salah satu syarat memperoleh gelar
MAGISTER PERTANIAN
Oleh
Nanda Permatasari NIM 081520201013
Pembimbing Tesis
Dosen Pembimbing Utama : Prof. Dr. Ir. Soetriono, M.P. Dosen Pembimbing Anggota : Dr. Ir. Evita Soliha Hani, M.P.
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
iii
PENGESAHAN
Tesis Berjudul Analisis Dayasaing Tembakau Besuki Na Oogst Di Kabupaten
Jember telah diuji dan disahkan oleh Fakultas Pertanian Universitas Jember pada:
Hari : Selasa
Tanggal : 26 April 2011
Tempat : Ruang Ujian Tesis Gedung Pascasarjana Universitas Jember
Tim Penguji
Ketua
Prof. Dr. Ir. Soetriono, M.P.
NIP. 19640304 198902 1 001
Anggota I Anggota II
Dr. Ir. Evita Soliha Hani, M.P.
NIP. 19630903 199002 2 001
Djoko Soejono, S.P., M.P.
NIP. 19700115 199702 1 002
Mengetahui,
Ketua Program Studi Agribisnis,
Prof. Dr. Ir. Soetriono, M.P.
NIP. 19640304 198902 1 001
Dekan Fakultas Pertanian Universitas Jember,
Dr. Ir. Bambang Hermiyanto, M.P.
NIP. 19611110 198802 1 001
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
iv
ANALISIS DAYASAING TEMBAKAU BESUKI NA OOGST DI KABUPATEN JEMBER
Competitive Advantage of Besuki Na Oogst Tobacco in Jember Regency
TESIS
Diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat untuk menyelesaikan Program Studi Agribisnis (S2) dan
mencapai gelar Magister Pertanian
Oleh
Nanda Permatasari NIM 081520201013
PROGRAM STUDI AGRIBISNIS P R O G R A M M A G I S T E R
JUR US AN A GRIBI SNIS FAKULTAS PERTANIAN
UNIVERSITAS JEMBER 2011
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
v
PERNYATAAN
Saya yang bertanda tangan dibawah ini:
Nama : Nanda Permatasari
NIM : 081520201013
Menyatakan dengan sesungguhnya bahwa Karya Ilmiah Tertulis yang
berjudul “Analisis Dayasaing Tembakau Besuki Na Oogst Di Kabupaten Jember” adalah benar-benar hasil karya penulis sendiri, kecuali jika dalam pengutipan substansi disebutkan sumbernya dan belum pernah diajukan pada
instansi manapun, serta bukan karya jiplakan. Penulis bertanggung jawab atas
keabsahan dan kebenaran isinya sesuai dengan sikap ilmiah yang harus dijunjung
tinggi.
Demikian pernyataan ini penulis buat dengan sebenarnya, tanpa ada
tekanan dan paksaan dari pihak manapun serta bersedia mendapat sanksi
akademik jika ternyata di kemudian hari pernyataan ini tidak benar.
Jember, 26 April 2011
Yang menyatakan,
Nanda Permatasari NIM. 081520201013
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
vi
RIWAYAT HIDUP
Nanda Permatasari, lahir di Jember pada 30 Maret 1985, putri pertama
dari dua bersaudara, dari HM. Ali Al Chamidy dan Hj. Sulastri. Pendidikan
formal dimulai dari TK Pertiwi, SDN Sukorambi I Jember, SLTPN 2 Jember dan
SMUN 1 Jember. Pada tahun 2003 masuk perguruan tinggi di Universitas Jember
Fakultas Pertanian Jurusan Sosial Ekonomi Pertanian/Agribisnis. Selama
menempuh kuliah di Strata 1 aktif menjadi pengurus Himpunan Mahasiswa Sosial
Ekonomi Pertanian (HIMASETA), dan menjabat sebagai Asisten Laboratorium
Sosiologi Pertanian 2005-2007. Keberhasilannya lulus program S1 di Bulan
Desember 2007 dengan predikat Memuaskan, menjadi awal yang baik dalam
melanjutkan pendidikan ke jenjang S2 pada tahun berikutnya di Program Pasca
Sarjana Universitas Jember dengan mengambil major Agribisnis.
Selama mengenyam pendidikan S1 hingga S2, sempat bekerja sebagai
penyiar radio swasta Radio Mutiara di Jember dan juga sebagai Tenaga
Pendamping kontrak Pengusahaan Tembakau dan Industri Hasil Tembakau di
Kabupaten Jember Tahun 2009 hasil kerjasama Biro Perekonomian Sekretariat
Daerah Propinsi Jawa Timur dengan Lembaga Pengabdian Masyarakat
Universitas Jember. Di tahun 2010 penulis bekerja sebagai Penyuluh Pertanian
Lapang (PPL) Dinas Pertanian dan Ketahanan Pangan Kabupaten Jember hingga
sekarang.
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
vii
PERSEMBAHAN
Dengan menyebut nama Allah Yang Maha Pengasih dan Maha
Penyayang, sebuah karya kecil ini kuperjuangkan dan kupersembahkan untuk:
Kedua orangtuaku, Ibu dan Ayah, atas peluh keringat, kasih sayang yang
tak hentinya diberikan dan doa yang mengiringi perjalananku. Semoga dengan ini,
Nanda bisa memberikan kebanggaan buat Ibu dan Ayah.
Suami dan anakku, Mas Aan dan Agha, terimaksih atas cinta dan kasih
sayang, pengertian, nasehat, motivasi, tenaga dan waktunya mengantar Abok ke
kampus dan senantiasa membantu dalam penyelesaian tugas-tugas kuliah..You are
my inspirations..
Adikku tersayang, Putri dan sanak keluarga terimakasih atas dukungannya
dan bantuannya selama ini.. I love you, Sist..
Yang tak tersebut nama, atas seluruh perhatian dan dukungan moril serta materil.
Terima kasih atas keikhlasannya, semoga tidak memberikan penyesalan di akhir
nanti dan mendapat balasan dari Allah SWT.
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
viii
MOTTO
”Bila mungkin ada luka coba tersenyumlah, bila mungkin tawa coba
bersabarlah, karena sesungguhnya Allah bersama orang-orang yang sabar..”
”Sesungguhnya setelah kesulitan, akan ada kemudahan..”
”Sukses itu..Dzikir, Fikir, Ikhtiar, dan Tawakkal..”
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
ix
ANALISIS DAYASAING TEMBAKAU BESUKI NA OOGST DI KABUPATEN JEMBER
NandaPermatasari, SP, NIM 081520201013
Program Studi Agribisnis, Program Pascasarjana, Universitas Jember DPU: Prof. Dr. Ir. Soetriono, MP; DPA: Dr. Ir. Evita Soliha Hani, MP
ABSTRAK
Tembakau adalah salah satu komoditas andalan dari Kabupaten Jember dan
memiliki prospek yang baik ditinjau dari pengusahaan dan industri berbahan baku
tembakau. Penelitian ini bertujuan untuk 1) menganalisis dayasaing tembakau
Besuki Na Oogst (BesNo) di Kabupaten Jember; 2) menganalisis dampak
kebijakan pemerintah dan perubahan simulasi terhadap dayasaing tembakau
BesNo di Kabupaten Jember. Penelitian ini dilakukan secara purposive di
Kabupaten Jember sebagai sentra tembakau BesNo. Metode penelitian dilakukan
secara deskriptif, analitik dan komparatif. Sampel ditentukan dengan metode
Multistage dan Accidental Sampling. Data yang digunakan adalah data primer dan
sekunder. Analisis data mengunakan Model Policy Analysis Matrix (PAM) dan
analisis sensitivitas. Hasil penelitian menunjukkan bahwa tembakau BesNo
menguntungkan untuk diusahakan dan memiliki dayasaing di pasar domestik
maupun internasional. Hal ini dibuktikan dengan nilai rata-rata PCR dan DRC yang
bernilai kurang dari 1, yaitu masing-masing 0,945 dan 0,791. Kebijakan pada
tradable inputs, yaitu subsidi pada pupuk, memberikan proteksi positif bagi petani,
tetapi secara makro, dampak kebijakan bersifat disinsentif. Hal ini ditunjukkan
dengan nilai koefisien EPC sebesar 0,969, PC sebesar 0,241, dan SRP sebesar
-0,141%. Hasil simulasi kenaikan harga input sebesar 10%, penurunan produktivitas
sebesar 25%, dan kenaikan UMK Jember sebesar 25% memperlihatkan perubahan
yang nyata terhadap keunggulan kompetitif dan komparatif pada tembakau Besuki
Na Oogst. Secara keseluruhan hasil simulasi perubahan tetap menyatakan bahwa
tembakau Besuki Na Oogst rakyat tetap memiliki keunggulan kompetitif dan
komparatif.
Kata Kunci: Dayasaing, Tembakau Besuki Na Oogst, Kebijakan, PAM, Sensitivitas
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
x
COMPETITIVE ADVANTAGE OF BESUKI NA OOGST TOBACCO IN JEMBER REGENCY
Nanda Permatasari, SP, 081520201013
Agribusiness Study Program, Post Graduate Program, Jember University Supervisor: Prof. Dr. Ir. Soetriono,MP, Co-Supervisor: Dr. Ir. Evita Soliha Hani,MP
ABSTRACT
Tobacco is one of main commodity in Jember Regency and has good prospect if it is seen from its management and tobacco based industry. This research has aim to: 1) analyze the competitiveness of Besuki Na Oogst (Besno) Tobacco in Jember Regency, 2) analyze the impact of government policies and changes of simulation to competitive advantage of Besno tobacco in Jember Regency. This research was
conducted purposively in Jember regency as the center of BesNo tobacco. Method
used in this research are descriptive, analitic and comparative while samples are determined by Multistage and Accidental Sampling. This research used primary
and secondary data. Data analysis is done by Model Policy Analysis Matrix (PAM) and
sensitivity analysis. Result showed that BesNo tobacco is profitable and has comparative advantages in domestic and international market. This is proven by avarage value of PCR and DRC that is 0,945 and 0,791. Those value are less than 1. Tradable inputs policy, such as fertilizer subsidies, provide positive protection for farmers, but at the macro level, the impact is disincentive. This is indicated by the value of EPC coeffisient of 0,969, PC at 0,241, and SRP at -0,141%. Simulation results of input prices increasing by 10%, decreasing productivity by 25%, and increasing of Jember regional income by 25% show significant changes to competitive and comparative andvantages of Besuki Na Oogst tobacco. Overall, simulation result changes still show that Besuki Na Oogst tobacco still has competitive and comparative advantages.
Key words: competitiveness, Besuki Na Oogst Tobacco, Policy, PAM, Sensitivity.
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
xi
RINGKASAN
Nanda Permatasari, SP. 081520201013, Program Studi Agribisnis Pasca Sarjana Universitas Jember. Judul Penelitian ”Analisis Dayasaing Tembakau Besuki Na Oogst di Kabupaten Jember” dibawah bimbingan Prof.Dr.Ir.Soetriono, MP selaku Dosen Pembimbing Utama (DPU) dan Dr.Ir. Evita Soliha Hani, MP selaku Dosen Pembimbing Anggota (DPA).
Analisis dayasaing tembakau Besuki Na Oogst di Kabupaten Jember
mencoba memberikan sisi pandang dayasaing tembakau Besuki Na Oogst di
Kabupaten Jember. Persoalan yang diangkat adalah bagaimana dayasaing,
dampak kebijakan pemerintah terhadap dayasaing serta pengaruh simulasi
perubahan harga input, produktivitas, UMK dan nilai tukar rupiah terhadap dolar
Amerika terhadap dayasaing tembakau Besuki Na Oogst di Kabupaten Jember.
Selain itu diharapkan pula kajian ini dapat dijadikan landasan penentuan
kebijakan pengembangan tembakau Besuki Na Oogst yang dapat meningkatkan
dayasaing tembakau Besuki Na Oogst di Kabupaten Jember di masa mendatang.
Metode penelitian yang digunakan antara lain; penetapan sampling wilayah
ditentukan dengan purposive (Nazir, 1999), yaitu Desa Andongsari dan Sabrang
di Kecamatan Ambulu, dan Desa Kaliwining dan Nogosari di Kecamatan
Rambipuji, yang memiliki potensi besar sebagai penghasil tembakau Besuki Na
Oogst perkebunan rakyat. Data yang digunakan merupakan data sekunder dan
primer, alat analisis menggunakan; analisis Policy Analysis Matrix (Pearson et al,
2003). Beberapa simulasi kebijakan dilakukan sebagai upaya mendapatkan
implikasi dan rekomendasi kebijakan terhadap komoditas tembakau Besuki Na
Oogst agar mempunyai dayasaing di tingkat nasional maupun internasional.
Hasil penelitian menunjukkan bahwa tembakau Besuki Na Oogst di
Kabupaten Jember: (1) pengusahaanya memberikan keuntungan bagi petani dan
memiliki dayasaing yang ditunjukkan melalui nilai keunggulan komparatif (PCR)
dan keunggulan kompetitif (DRC) kurang dari satu, (2) dampak kebijakan secara
keseluruhan pada agribisnis tembakau Besuki Na Oogst bernilai negatif bagi
petani tembakau Besuki Na Oogst, dan (3) simulasi kenaikan harga input sebesar
xii
yang berarti tembakau Besuki Na Oogst memiliki keunggulan komparatif semakin
tinggi dan secara sosial lebih menguntungkan untuk diusahakan.
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
xiii
SUMMARY
Nanda Permatasari, SP, 081520201013, Agribusiness Study Program Post Graduate Program Jember University. Research title “Competitive Advantage of Besuki Na Oogst Tobacco in Jember Regency” Under supervision of Prof. Dr. Ir. Soetriono, MP (Supervisor) and Dr. Ir. Evita Soliha Hani, MP (Co-Supervisor)
Competitive advantage analysis of Besuki Na Oogst tobacco in Jember
Regency has given point of view of Besuki Na Oogst competitiveness in Jember
Regency. This research was conducted to understand the competitive advantage,
the impact of govenment policies to the competitiveness and also the impact of
input prices changing, productivity, regional income and exchange rate of rupiah
to dollar USA to the competitiveness of Besuki Na Oogst in Jember Regency.
Beside that, it is hope that this scientific writing can be used as basic of Besuki Na
Oogst development policy in Jember Regency in the future.
Research method used in this research are descriptive, analitic and
comparative; region sampling was determined by purposive (Nazir, 1999), that is
Andongsari and Sabrang Village in Ambulu Subdistrict and Kaliwining dan
Nogosari Village in Rambipuji Sub district, that has big potency as Besuki Na
Oogst tobacco producers. data used in this research are secondary and primary
data, while analysis data was conducted by using Policy Analysis Matrix analysis
(Pearson et al, 2003). Some policy simulations were conducted as a result to get
implication and policy recommendation to Besuki Na Oogst tobacco so that it will
have competitiveness locally and internationally.
Result shows that Besuki Na Oogst tobacco in Jember regency: (1) is
profitable to farmers and has competitiveness that is shown from private cost
ratio (PCR) and domestic resources cost (DRC) value that is less than one (2)
impact of policies overall in Besuki Na Oogst tobacco agribusiness has negative
value to Besuki Na Oogst tobacco farmers and (3) simulation of input prices
increasing by 10%, %, decreasing productivity by 25%, and increasing of Jember
regional income by 25% show significant changes to competitive and comparative
andvantages of Besuki Na Oogst tobacco, where the value of PCR dan DRC is
closer to 1, even in simulation of decreasing productivity by 25%, the value of
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
xiv
PCR and DRC is less than 1 (one). The increasing of US$ to rupiah will cause
lower DRC value, which means that Besuki Na Oogst tobacco has higher
comparative advantage and socially, it is more profitable to be managed.
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
xv
PRAKATA
Syukur Alhamdulillah penulis panjatkan kehadirat Allah SWT, atas
segala rahmat dan hidayah-Nya penulisan tesis dengan judul, “Analisis Dayasaing
Tembakau Besuki Na Oogst di Kabupaten Jember” dapat diselesaikan. Tesis ini
diajukan sebagai salah satu syarat menyelesaikan studi Sarjana Strata 2 (S2),
Program Studi Agribisnis Pascasarjana Universitas Jember.
Penulis dalam menyelesaikan tesis ini telah banyak mendapat bantuan
dari berbagai pihak, baik secara langsung maupun tidak langsung. Oleh karena itu,
dalam kesempatan ini penulis mengucapkan terima kasih kepada:
1. Menteri Pendidikan Nasional yang telah memberikan dukungan dalam
pembiayaan melalui Program Beasiswa Unggulan hingga penyelesaian tugas
akhir (tesis) berdasarkan DIPA Sekretariat Jenderal DEPDIKNAS Tahun
2008: 60606/A2.5/LN/22008,
2. Prof. Dr. Ir. Soetriono, MP selaku Ketua Program Studi Agribisnis
Pascasarjana Universitas Jember, sekaligus Dosen Pembimbing Utama yang
telah banyak meluangkan waktu, pikiran, perhatian dan memberikan arahan
serta nasehat-nasehat berharga yang membangun dan bermanfaat bagi peneliti.
Beliau memberikan andil besar dalam teraihnya prestasi akademis peneliti,
utamanya atas terselesaikannya tesis ini,
3. Dr.Ir.Evita Soleha Hani, MP, selaku Dosen Pembimbing Anggota yang telah
memberikan waktu, pikiran, perhatian serta bimbingan untuk membagi ide
cerdas, ilmu dan wawasannya dalam penyelesaian penelitian ini. Sekali lagi
terimakasih Ibu,
4. Responden petani tembakau Besuki Na Oogst, Petugas Penyuluh Lapang, Bapak
Imam Sadjuri dan Halim, serta semua penyedia informasi yang telah bekerjasama
dengan baik dan membantu penulis dalam penelitian.
5. Seluruh Staf Pengajar Program Studi Agribisnis Program Studi Pascasarjana
Universitas Jember;
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
xvi
6. Mbak Fike, atas dukungannya, Mbak Fenty, Qoqo, Ina, dan Hamdan, atas
persahabatan dan kebersamaan baik selama penelitian dan perkuliahan, Novi, Avi,
Aden, Pak Gik, Pak Joko dan Taufik atas canda, motivasi serta dukungan moril,
Mbak Linda, (Alm) Unik, Bu Endang, Pak Sumantri, Pak Cholid, Mas Ferdi untuk
masukan yang diberikan dan semua teman-teman yang tidak dapat disebutkan satu
per satu. Terimakasih,
7. Semua pihak yang telah membantu terselesaikannya penulisan tesis ini yang
tidak dapat disebutkan satu per satu.
Terimakasih pula bagi para pembaca dan semoga tesis ini dapat
bermanfaat.
Jember, 26 April 2011
Penulis
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
xvii
DAFTAR ISI
Halaman
HALAMAN JUDUL ... i
HALAMAN PEMBIMBINGAN ... ii
HALAMAN PENGESAHAN ... iii
HALAMAN PERNYATAAN... iv
RIWAYAT HIDUP ... v
HALAMAN PERSEMBAHAN... vi
HALAMAN MOTTO... vii
ABSTRAK ... viii
ABSTRACT ... ix
RINGKASAN ... x
SUMMARY ... xii
PRAKATA ... xiv
DAFTAR ISI ... xvi
DAFTAR TABEL... xix
DAFTAR GAMBAR... xxii
DAFTAR LAMPIRAN... xxiii
I. PENDAHULUAN 1.1. Latar Belakang Permasalahan... 1
1.2. Identifikasi Masalah... 9
1.3. Tujuan Penelitian dan Kegunaan Penelitian ... 10
1.3.1 Tujuan Penelitian ... 10
1.3.2 Kegunaan Penelitian ... 10
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
xviii
II. TINJAUAN PUSTAKA DAN KERANGKA PEMIKIRAN
2.1 Telaah Penelitian Terdahulu... 11
2.2 Landasan Teori ... 15
2.2.1 Tanaman Tembakau... 15
2.2.2 Usahatani dan Efisiensi ... 27
2.2.3 Kebijakan ... 29
2.2.4 Prinsip Dasar Dayasaing ... 33
2.2.5 Teori Policy Analysis Matrix (PAM) ... 34
2.2.6 Teori Harga Sosial ... 37
2.2.7 Analisis Sensitivitas ... 40
2.3 Kerangka Pemikiran ... 41
2.5 Hipotesis ... 46
III. METODOLOGI PENELITIAN 3.1Penentuan Daerah Penelitian ... 48
3.2Metode Penelitian ... 48
3.3Metode Pengambilan Populasi dan Contoh ... 48
3.4Metode Pengumpulan Data ... 50
3.5Analisis Data ... 50
3.6Operasional Variabel... 56
IV. HASIL PENELITIAN DAN PEMBAHASAN 4.1 Keadaan Umum Wilayah Penelitian ... 60
4.2 Hasil Penelitian dan Pembahasan ... 72
4.2.1 Keunggulan Kompetitif Usahatani Tembakau Besuki Na Oogst di Kabupaten Jember ... 72
4.2.2 Keunggulan Komparatif Usahatani Tembakau Besuki Na Oogst di Kabupaten Jember ... 75
4.2.3 Dampak Kebijakan Pemerintah Terhadap Tembakau Besuki Na Oogst di Kabupaten Jember ... 84
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
xix
4.2.4 Simulasi Keunggulan Kompetitif dan Komparatif Usahatani
Tembakau Besuki Na Oogst di Kabupaten Jember ... 96
4.3 Kelebihan dan Keterbatasan Penelitian ... 106
4.3.1 Kelebihan Penelitian ... 106
4.3.2 Keterbatasan Penelitian ... 106
4.4 Implikasi Penelitian ... 107
V. SIMPULAN DAN SARAN 5.1 Simpulan ... 109
5.2 Saran Kebijakan ... 110
5.3 Penelitian Lanjutan ... 110
DAFTAR PUSTAKA... 111
DOKUMENTASI PENELITIAN... 116
LAMPIRAN... 119
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
xx
DAFTAR TABEL
Tabel Judul Halaman
1.1 Sepuluh Negara Produsen Utama Tembakau Dunia Tahun
2007... 2
1.2 Penjualan Tembakau Cerutu Jawa dan Deli di Pasar Lelang
Tembakau Bremen Jerman Tahun 2003-2007 ... 3
1.3 Perkembangan Luas Areal, Produksi, dan Produktivitas
Tanaman Tembakau Indonesia pada Tahun 1995-2007 ... 3
1.4 Perkembangan Areal, Produksi, dan Produktivitas Komoditi
Tembakau di Jawa Timur Tahun 2003-2006 ... 5
1.5 Besaran Nilai Ekspor Tembakau dan Perbandingannya
dengan Komoditas Lainnya pada Tahun 2004 ... 5
1.6 Luas Areal, Produksi dan Produktivitas Tembakau Besuki Na Oogst menurut Kecamatan Tahun 2008 di Kabupaten Jember ..
6 2.1 Perbandingan Kelebihan dan Kekurangan Penelitian
Terdahulu ... 12
2.2 Policy Analysis Matrix (PAM) ... 36
3.1 Policy Analysis Matrix (PAM) ... 51
4.1 Data Areal dan Produktivitas Tembakau Na Oogst Tanam
Awal (BesNota) di Kecamatan Ambulu Tahun 2007 ... 62
4.2 Data Areal, Produksi dan Produktivitas Tembakau Na Oogst Tradisional (BesNotra) di Kecamatan Rambipuji Tahun 2007 ...
63 4.3 Jumlah Penduduk Desa Andongsari Kecamatan Ambulu
Kabupaten Jember menurut Kelompok Umur ... 64
4.4 Distribusi Jumlah Penduduk Desa Andongsari Kecamatan
Ambulu Kabupaten Jember Berdasarkan Mata Pencaharian ... 65
4.5 Distribusi Penduduk Berdasarkan Tingkat Pendidikan di Desa Andongsari Kecamatan Ambulu Kabupaten Jember Tahun
2008 ... 66
4.6 Distribusi Jumlah Penduduk Desa Sabrang Kecamatan
Ambulu Kabupaten Jember Berdasarkan Mata Pencaharian... 67
4.7 Jumlah Penduduk Desa Sabrang Kecamatan Ambulu
Kabupaten Jember Menurut Kelompok Umur... 68
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
xxi
DAFTAR TABEL
Tabel Judul Halaman
4.8 Jumlah Penduduk Desa Nogosari Kecamatan Rambipuji
Kabupaten Jember Menurut Jenis Kelamin ... 69
4.9 Sarana Perhubungan/ Panjang Jalan Desa Nogosari
Kecamatan Rambipuji Kabupaten Jember... 69
4.10 Jumlah Penduduk Desa Kaliwining Kecamatan Rambipuji
Kabupaten Jember menurut Kelompok Umur ... 71
4.11 Matrik Analisis Kebijakan Tembakau BesNo untuk
Keunggulan Kompetitif (Rp/ Ha) ... 72
4.12 Matrik Analisis Kebijakan Tembakau BesNo untuk
Keunggulan Komparatif (Rp/ Ha) ... 76
4.13 Perubahan Koefisien Keunggulan Kompetitif dan Komparatif Komoditas Tembakau BesNo di Kabupaten Jember tahun 2003 dan 2008 ...
78
4.14 Data Tingkat Inflasi Indonesia, Produksi Tembakau Cerutu Jawa, Harga dan Nilai Penjualan Tembakau Cerutu Jawa
Tahun 2003-2008 ... 79
4.15 Realisasi Investasi Penanaman Modal Dalam Negeri (PMDN) dan Penanaman Modal Asing (PMA) di Sektor
Pertanian………. 82
4.16 Perkembangan Konsumsi Tembakau, Jumlah Penduduk dan
Konsumsi Per Kapita Tembakau Dunia Tahun 2000-2007… 83
4.17 Nilai Koefisien Dampak Kebijakan Pemerintah terhadap
Usahatani Tembakau Besuki Na Oogst d Kabupaten Jember ... 85
4.18 Dampak Kebijakan Pemerintah terhadap Faktor Domestik Usahatani Tembakau Besuki Na Oogst di Kabupaten Jember ....
87 4.19 Dampak Kebijakan Pemerintah terhadap Output Usahatani
Tembakau Besuki Na Oogst di Kabupaten Jember ... 90
4.20 Dampak Kebijakan Pemerintah terhadap Input dan Output secara Keseluruhan pada Usahatani Tembakau Besuki Na
Oogst di Kabupaten Jember ... 92
4.21 Ratio Keuntungan Usahatani Tembakau Besuki Na Oogst di
Kabupaten Jember ... 94
4.22 Ratio Efek Transfer Usahatani Tembakau Besuki Na Oogst
di Kabupaten Jember ... 95
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
xxii
DAFTAR TABEL
Tabel Judul Halaman
4.24 Luas Areal, Produksi dan Produktivitas Tembakau Besuki Na
Oogst di Kabupaten Jember ... 99
4.25 Simulasi Perubahan Produktivitas Tembakau Besuki Na
Oogst di Kabupaten Jember ... 100
4.26 Simulasi Perubahan Nilai Tukar Rupiah terhadap US$ pada Usahatani Tembakau Besuki Na Oogst di Kabupaten
Jember………... 103
4.27 Perubahan Upah Minimum Kabupaten (UMK) di Kabupaten
Jember ... 104
4.28 Simulasi Perubahan Upah Tenaga Kerja pada Usahatani
Tembakau Besuki Na Oogst di Kabupaten Jember ... 105
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
xxiii
DAFTAR GAMBAR
Gambar Judul Halaman
2.1 Bagan Kerangka Pemikiran... 46
3.1 Bagan Pengambilan Contoh Multistage Sampling ... 49
4.1 Peta Kabupaten Jember ... 60
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
xxiv
DAFTAR LAMPIRAN
Lampiran Judul Halaman
1a Data Petani Tembakau Besuki Na Oogst Tanam Awal
(BesNota) Di Kabupaten Jember ... 119
1b Data Petani Tembakau Besuki Na Oogst Tradisional
(BesNotra) Di Kabupaten Jember ... 120
2 Data Usahatani Tembakau Besuki Na Oogst Tanam
Awal (BesNota) Kabupaten Jember... 121
3 Data Usahatani Tembakau Besuki Na OogstTradisional
(BesNotra) Kabupaten Jember ... 131
4 Data Konversi Usahatani Tembakau Besuki Na Oogst
Tanam Awal (BesNota) Kabupaten Jember... 145
5 Data Konversi Usahatani Tembakau Besuki Na Oogst
Tradisional (BesNotra) Kabupaten Jember... 157
6 Asumsi Ekonomi Makro Tahun 2008... 169
7 Input Output Fisik Usahatani Tembakau Besuki Na
Oogst Per Hektar Musim Tanam 2008 ... 170
8 Private Price Usahatani Tembakau Besuki Na Oogst per
Hektar Musim Tanam Tahun 2008 ... 171
9 Private Budget Usahatani Tembakau Besuki Na Oogst
per Hektar Musim Tanam Tahun 2008 ... 172
10 Paritas Sosial Input Output Usahatani Tembakau Besuki
Na Oogst Musim Tanam Tahun 2008... 173
11 Konversi Harga Sosial Sewa Lahan Kabupaten Jember... 174
12 Social Price Usahatani Tembakau Besuki Na Oogst per
Hektar Musim Tanam Tahun 2008 ... 175
13 Social Budget Usahatani Tembakau Besuki Na Oogst
per Hektar Musim Tanam Tahun 2008... 176
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
xxv
DAFTAR LAMPIRAN
Lampiran Judul Halaman
14 PAM Usahatani Tembakau Besuki Na Oogst per Hektar
Musim Tanam Tahun 2008 ... 177
15 PAM Simulasi Perubahan Harga Input Turun 10% ... 178
16 PAM Simulasi Perubahan Harga Input Naik 10%... 179
17 PAM Simulasi Produktivitas Naik 25% ... 180
18 PAM Simulasi Produktivitas Naik 25% ... 181
19 PAM Simulasi Nilai Tukar Rupiah Rp 13.000,-/ US$... 182
20 PAM Simulasi Kenaikan Tingkat UMK Jember 10%... 183
21 PAM Simulasi Kenaikan Tingkat UMK Jember 50% ... 184
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
xxvi
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id
http://digilib.unej.ac.id http://digilib.unej.ac.id http://digilib.