• Tidak ada hasil yang ditemukan

LAPORAN JADI Skenario 1 Traumatologi

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Membagikan "LAPORAN JADI Skenario 1 Traumatologi"

Copied!
27
0
0

Teks penuh

(1)

LAPORAN TUTORIAL LAPORAN TUTORIAL

SKENARIO 1

“SESAK NAFAS DAN PATAH TULANG SETELAH KECELAKAAN” “SESAK NAFAS DAN PATAH TULANG SETELAH KECELAKAAN”

BLOK TRAUMATOLOGI

Tutor:

Prof. Dr. Kiyatno, dr., PK, M.Or, AIO

Di!u!un o"#$:

Sotya Sat%a&a Adira G''1((1)

Da$niar Ri*&i  G''1('+

Mu$a%%ad Nat!ir G''1(1-

Ga"u$ Rindra Kirana G''1('1

G"ady! O/ta0ia G''1(')

K$o Ti $a$

G''1((+-Ri"a Rui! Ma!tura G''1(1)

S$#i"a Sa0itri G''1(('

Inayatu" Mau"a G''1('2

3a!!in O&i Pur4ayanto G''1((--Utari Nur A"ifa$ S. G''1((()

AKULTAS KEDOKTERAN UNI5ERSITAS SEBELAS MARET

(2)

BAB 1 BAB 1 PENDAHULUAN PENDAHULUAN

S&#nario 1

SESAK NAFAS DAN PATAH TULANG SETELAH KECELAKAAN SESAK NAFAS DAN PATAH TULANG SETELAH KECELAKAAN

Saat !#dan6 4#rtu6a! 7a6a IGD, do&t#r 7a6a TRIAG E %#nda8at 8a!i#n &or4an &#/#"a&aan "a"u "inta! !#oran6 "a&i9"a&i 4#ru!ia -) ta$un diantar o"#$ 8atro"i 8o"i!i "a"u "inta!. Pa!i#n !adar, %#n6#"u$ ny#ri dada, !#!a& nafa! yan6 !#%a&in 4#rta%4a$, dan 4a$u &iri t#ra!a ny#ri. Do&t#r di4antu 8#raat !#6#ra %#"a&u&an primary survey, dan secondary survey.

M#nurut &#t#ran6an 8#n6antar, - 7a% SMRS 8a!i#n %#%4on/#n6 !#8#da %otor d#n6an &#/#8atan tin66i, %#na4ra& 8o$on &#ti&a %#n6$indari $#an yan6 %#"inta!. P#nd#rita t#r7un6&a" dan 7atu$ dari %otor, dada t#r4#ntur !tan6 %otor dan ny#ri 8ada 4a$u !#4#"a$ &iri.

Dari 8#%#ri&!aan fi!i&, &#!adaran GS 1), nafa! /#8at dan dan6&a", !uara ta%4a$an tida& dida8at&an ;6ur6"in6, !norin6<. 5ita" !i6n: nadi 1('=>%#nit, t#&anan dara$ '>2' %%?6, !u$u -2,' , RR -(=>%#nit.

T#rda8at 7#7a! 8ada $#%it$ora= &anan, 8#r6#ra&an dada &anan t#rtin66a", 8#r&u!i $i8#r!onor, au!&u"ta!i 0#!i/u"#r %#nurun, #%fi!#%a !u4/uti! ;@<.

R#6io 4a$u &iri t#rda8at 7#7a! ;@<, 8#rdara$an a&tif ;9<, o#d#% ;@<, d#for%ita! ;@<, ny#ri t#&an ;@<, dan &r#8ita!i ;@<. Do&t#r %#"a&u&an 8#%#ri&!aan &"ini! dan i%o4i"i!a!i.

Do&t#r IGD %#ndu6a adanya 8n#u%ot$ora= 0#nti" &anan dan 4#r#n/ana untu& %#"a&u&an t$ora&o!int#!i! !#6#ra. K#"uar6a 8a!i#n 4#"u% ada yan6 datan6. Sa%4i" %#nun66u &#"uar6a, do&t#r %#"a&u&an infor%#d /on!#nt, 8#r%intaan /#& "a4 dara$ dan radio"o6i.

(3)

BAB II BAB II

DISKUSI DAN TINJAUAN PUSTAKA DISKUSI DAN TINJAUAN PUSTAKA

Langkah 1. Kla

Langkah 1. Klarifikasi Istilah dan Krifikasi Istilah dan Konseponsep 1. Triage 2. Primary survey 3. Secondary survey +. GS ). Pn#u%ot$ora&! 0#nti" . E%fi!#%a !u4&uti! 7. Gurgling 8. Snoring . T$ora&o!#nt#!i! 1'. ?#%it$ora&! : : : : : : : : : :

8#n6#"o%8o&an &or4an>8a!i#n 4#rda!ar&an 4#rat9 rin6annya trau%a>8#nya&it !#rta &#/#8atan 8#nan6anan atau 8#%inda$an.

D#t#&!i /#8at dan &or#&!i !#6#ra t#r$ada8 &ondi!i yan6 %#n6an/a%

M#n/ari 8#ru4a$an98#ru4a$an yan6 da8at

4#r&#%4an6 %#n7adi "#4i$ 6aat dan %#n6an/a% 7ia a8a4i"a tida& !#6#ra diata!i d#n6an 8#%#ri&!aan dari &#8a"a !a%8ai &a&i(head to toe) G"a!6o o%a S/a"#, !&a"a yan6 di8a&ai untu& %#n#ntu&an>%#ni"ai tin6&at &#!adaran 8a!i#n, %u"ai dari !adar !#8#nu$nya !a%8ai &o%a T#ra&u%u"a!inya udara di da"a% /a0u% 8"#ura di%ana udara %a&in t#ra&u%u"a!i !#tia8 &a"i 4#rna8a! &ar#na t#r4#ntu& &atu8 !atu ara$ !#$in66a udara yan6 %a!u& a&an t#r8#ran6&a8 !#$in66a tida& 4i!a &#"uar "a6i

E%fi!#%a int#r!ti!ia" yan6 ditandai d#n6an adanya udara da"a% 7arin6an !u4&utan

Suara a4nor%a" 8ada 8#rna8a!an d#n6an &ara&t#ri!ti& !uara !#8#rti 4#r&u%ur, dit#%u&an 7i&a t#rda8at /airan 8ada !a"uran na8a!

Suara 4i!in6 ;%#n6oro&< yan6 di!#4a4&an o"#$ a"iran udara %#"a"ui !u%4atan 8ar!ia" !a"uran na8a!

Pun6!i 4#da$ dada untu& a!8ira!i /airan.

Sa"a$ !atu !i!i dari t$ora&!, %i!a" $#%it$ora&! d#=tra 4#rarti dada 4a6ian &anan.

Langkah 2. M

Langkah 2. Menetapkan/Meenetapkan/Mendefinisikan Mandefinisikan Masalahsalah

(4)

(. Ba6ai%ana int#r8r#ta!i $a!i" 8#%#ri&!aan fi!i& ;&#! adaran GS 1), na8a! /#8at dan dan6&a", !uara ta%4a$an snoring dan gurgling tida& dida8at&an, 0ita" !i6n nadi 1(' &a"i>%#nit, t#&anan dara$ '>2' %%?6, !u$u -2',respiration rate -( &a"i>%#nit< -. Ba6ai%ana tata"a&!ana !#4#"u% %a!u& ru%a$ !a&it ;SMRS<

+. M#n6a8a 8a!i#n %#n6#"u$ ny#ri dada yan6 4#rta%4a$ ). M#n6a8a 8a!i#n %#n6#"u$ 4a$u &iri ny#ri

. Ba6ai%ana %#&ani!%# t#r7adinya 7#7a! 8ada 8a!i#n ini 2. M#n6a8a do&t#r %#"a&u&an inormed consent 

. P#%#ri&!aan dara$ a8a yan6 di"a&u&an 8ada 8a!i#n dan a8a indi&a!inya . P#%#ri&!aan radio"o6i a8a yan6 di"a&u&an 8ada 8a!i#n dan a8a indi&a!inya 1'. A8a indi&a!i dan 4a6ai%ana 8ro!#dur t$ora&o!#nt#!i!

11. Ba6ai%ana &"a!ifi&a!i dan $a!i" triage 8ada 8a!i#n

1(. Ba6ai%ana a!8#& %#di&o"#6a" 8ada &a!u! 6aatdarurat dari 8a!i#n yan6 tida& !adar 1-. M#n6a8a 8#r6#ra&an dada &anan t#rtin66a", 8#r&u!i $i8#r!onor, au!&u"ta!i 0#!i&u"#r

%#nurun, dan #%fi!#%a !u4&uti!

1+. P#%#ri&!aan &"ini! a8a yan6 di"a&u&an 8ada 8a!i#n 1). M#n6a8a di"a&u&an i%%o4i"i!a!i 8ada 8a!i#n

Langkah 3.

Langkah 3. Analisis MAnalisis Masalahasalah

1.

1. BaBagagaimimanana pa prr!"!"#$#$rr primary surv primary surveyey #an#ansecondary surveysecondary survey%%

Sur0#i 8ri%#r ada"a$ d#t#&!i /#8at dan &or#&!i !#6#ra t#r$ada8 &ondi!i yan6 %#n6an/a%. B#rtu7uan untu& %#n6#ta$ui &ondi!i 8a!i#n yan6 %#n6an/a% 7ia dan &#%udian di"a&u&an tinda&an "if# !a0in6. Sur0#i 8ri%#r $aru! di"a&u&an !#/ara 4#rurutan dan !i%u"tan. P#%#ri&!aan di"a&u&an d#n6an %#%#ri&!a:

a. Airay

• Loo&, "i!t#n, f##"

• Bu&a 7a"an nafa!, 8a!ti&an ad#&uat

• B#4a!&an 7a"an nafa! d#n6an 8rot#&!i tu"an6 !#r0i/a" %#n66una&an t#&ni& $#ad ti"t, /$in "ift, 7a tru!t

• ro!! fin6#r untu& %#nd#t#&!i !u%4atan 8ada da#ra$ %u"ut • in6#r !##8 untu& %#%4#r!i$&an !u%4atan di da#ra$ %u"ut • Su/tionin6 4i"a 8#r"u

4. Br#at$in6

• Li$at, d#n6ar, ra!a&an udara yan6 &#"uar dari $idun6 atau %u"ut 8#nd#rita, /#& a8a 8#rtu&aran !uda$ ad#&uat 4ai& fr#&u#n!i, na8a!, &ua"ita! nafa! %au8un &#t#raturan

nafa! /. ir/u"ation

• Li$at a8a ada 8#rdara$an #&!t#rna>int#rna

• Bi"a ada 8#rdara$an #&!t#rna d#n6an r#!t, i/#, /o%8r#!!, #"#0ation ;i!tira$at&an "o&a!i "u&a, &o%8r#! #!, t#&an>4#4at, tin66i&an<

(5)

d. Di!a4i"ty

• #& &#!adaran

• #& a8a ada /#d#ra &#8a"a, /#d#ra "#$#r, %au8un /#d#ra 8ada tu"an6 4#"a&an6 #. E=8o!ur#>En0iront%#nt

• Bu&a 4a7u 8#nd#rita, /#& &#%un6&inan /#d#ra yan6 ti%4u" t#ta8i /#6a$ $i8ot#r%i 8ada 8a!i#n

Sur0#i !#&und#r 4#rtu7uan untu& %#n/ari 8#ru4a$an98#ru4a$an yan6 da8at 4#r&#%4an6 %#n7adi "#4i$ 6aat dan %#n6an/a% 7ia a8a4i"a tida& !#6#ra diata!i

d#n6an 8#%#ri&!aan dari &#8a"a !a%8ai &a&i ;head to toe e!amination<

&.

&. BagaBagaimana imana in'"in'"rpr"rpr"'a!i ('a!i (a!i) pa!i) p"m"r"m"ri*!aai*!aan +i!n +i!i*%i*%

Pada 8#%#ri&!aan tin6&at &#!adaran %#n66una&anGlasgo" #oma Scale dida8at&an !&or 1). Ini %#nun7u&&an 8a!i#n da"a% &#adaan !adar 8#nu$ ;compos mentis<, di%ana 8ada &#ti6a &o%8on#n 8#ni"aian GS dida8at 8oin 8#nu$ ;%ata !8ontan %#%4u&a dan %#n6#di8, ori#nta!i 8#nu$ dan r#!8on %otori& !#!uai 8#rinta$<.

T#rda8at nafa! /#8at dan dan6& a" 8ada 8a!i#n %#nun 7u&&an adanya u8aya untu& %#nin6&atan 0#nti"a!i. P#nin6&atan 0#nti"a!i ini %#ru8a&an u!a$a %#n6#"uar&an O ( yan6 !uda$ 4#r"#4i$ di dara$. Kar4on dio&!ida a&an %#n6a"a%i !#ran6&aian r#a&!i &i%iai yan6 8ada a&$irnya %#n6$a!i"&an ion $idro6#n yan6 %#%8u %#ran6!an6 8u!at 8#rna8a!an !#ntra"

dan %#nai&&an 0#nti"a!i. Pada 8#%#ri&!aan !uara nafa! ta%4a$an dida8at&an: 6ur6"in6 ;9<, !norin6 ;9<. ?a" ini %#nun7u&&an tida& t#rda8at tu%8u&an /airan 8ada !a"uran 8#rna8a!an ata! dan tida& adanya o4!tru&!i 8ar!ia" 7a"an nafa!.

P#%#ri&!aan vital sign %#nun7u&&an adanya 8#nin6&atan fr#&u#n!i d#nyut nadi ;1('=>%#nit<, $i8ot#n!i ;t#&anan dara$ '>2' %%?6<, !u$u da"a% 4ata! nor%a" -2 ' dan 8#nin6&atan fr#&u#n!i na8a! ;respiratory rate -(=>%#nit<.

C#7a! 8ada $#%it$ora= &anan %#nun7u&&an adanya trau%a di da#ra$ dada &anan. P#r6#ra&an dada &anan t#rtin66a" %#nun7u&&an 6#ra&an #&!8an!i dada yan6 a!i%#tri!, di%ana dada &anan %#%i"i&i &#tida&%a%8uan untu& %#n6#%4an6 dan %#n6#%8i! !#%8urna !aat r#!8ira!i. Pada 8#%#ri&!aan 8#r&u!i dada dida8at&an $a!i" $i8#r!onor !#rta 8#%#ri&!aan au!&u"ta!i dida8at !uara nafa! 0#!i&u"#r %#nurun yan6 %#nun7u&&an adanya udara da"a% 7u%"a$ 4#!ar yan6 t#r8#ran6&a8 dan tida& 4i!a &#"uar dari ron66a t$ora=. Udara yan6

t#r8#ran6&a8 ini da8at 4#r6#ra& $in66a &# 7arin6an !u4&utan dan %#ny#4a4&an #%fi!#%a !u4&uti!. Pada r#6io 4a$u &iri t#rda8at 7#7a!, tida& dida8at&an 8#rdara$an a&tif, !#rta dida8at&an adanya o#d#%, d#for%ita!, ny#ri t#&an dan &r#8ita!i. ?a!i" 8#n#%uan ini %#ru8a&an tanda9tanda t#r7adinya fra&tur dan %#"i$at da#ra$ 7#7a! ada"a$ r#6ion 4a$u &iri di8#r&ira&an t#r7adi fra&tur /"a0i/u"a.

,.

(6)

Bantuan $idu8 da!ar di8#r"u&an a8a4i"a 8a!i#n &#/#"a&aan dini"ai %#n6a"a%i tanda9tanda $#nti 7antun6.

B#4#ra8a 8#ny#4a4 $#nti 7antun6 yan6 r#0#r!i4#" di antaranya ada"a$: - $i8o0o"#%ia

- $i8o&!ia

- $ydro6#n ion ;a!ido!i!< - $y8o&a"#%ia>$y8#r&a"#%ia - $i8ot#r%ia - t#n!ion 8n#u%otora&! - ta%8onad# 7antun6 - to&!in - t$ro%4o!i! 8aru - t$ro%4o!i! /oron#r

Tanda9tanda 6a6a" 7antun6 a&ut yan6 8#r"u dia!8adai ada"a$ &#adaan 8a!i#n tida& !adar dan 8a!i#n tida& 4#rnafa! d#n6an nor%a".

Si!t#%ati&a 4antuan $idu8 da!ar 4#rda!ar&an A%#ri/an ?#art A!!o/iation ;A?A< ('1' ada"a$:

1. 9A9B ;/ir/u"ation9airay94r#at$in6< !#4a6ai 8#n66anti A9B9 untu& RCP d#a!a, ana& dan 4ayi. P#n6#/ua"ian $anya untu& n#onat#! &ar#na 8#ny#4a4 uta%a $#nti 7antun6 8ada n#onat#! &#4anya&an di!#4a4&an o"#$ a!fi&!ia di%ana 0#nti"a!i ada"a$ $a" yan6 "#4i$ da$u"u di8riorita!&an.

(. Tida& dit#&an&an "a6i "oo&, "i!t #n and f##". Kun/ i untu& %#no"on6 &or4an $#nti 7antun6 ada"a$ a&!i, tida& "a6i 8#ni"aian.

-. T#&an "#4i$ da"a %, da$u"u -9) /% da"a% r#!u!i ta!i 7ant un6 8aru dan ota& , !#dan6&an !#&aran6 A?A %#n6an7ur&an 8#n#&anan !#da"a% ) /%.

+. T#&an "#4i$ /#8at, untu& fr#&u#n!i 8#n#&anan yan6 dian7ur&an !aat ini ada"a$ %ini%a" 1''=>%#nit.

). Untu& oran6 aa%, A?A %#n 6an7ur&an $and! on"y PR untu& yan6 ta&

t#r"ati$.. K#na"i tanda9tanda $#nti 7antun6 a&ut.

2. Can6an 4#r$#nti %#%o%8a>%#n#&an dada !#%a%8unya, !a%8ai AED di8a!an6 dan %#n6ana"i!i! rit%# 7antun6. Bi"a 8#r"u %#%4#ri&an 0#nti"a!i %u"ut &# %u"ut, di"a&u&an d#n6an /#8at dan !#6#ra &#%4a"i %#n#&an 7antun6.

Untu& %o4i"i!a!i 8a!i#n, 8#r$ati&an 7u6a &#%un6&inan trau%a /#r0i/a" d#n6an 6#7a"a dan tanda:

a. T#rda8at 4u&ti adanya trau%a &#8a"a, d#n 6an adanya 6an66uan &#!adaran 4. Ada &#"u$an ny#ri di da#ra$ t#n6&u&

(7)

d. Ada &#"u $an "#%a$ , 8ara"i!i! atau &#$i"an6an /ontro" ata! an66 ota 6#ra& , n6o%8o".

?a" yan6 $aru! di"a&u&an ada"a$ 4#r$ati9$ati da"a% %#no"on6 8#nd#rita, &ar#na 7i&a tida& $ati9$ati da8at %#ny#4a4&an &#"u%8u$an 8#r%an#n. La&u&an 8#rto"on6an 8#rta%a yan6 %#%un6&in&an tan8a %#n66#ra&&an &#8a"a atau "#$#r &or4an. Ci&a

&or4an %#nun7u&&an 6#7a"a $#nti nafa!, "a&u&an r#!u!ita!i 7antun6 8aru ota& t#ta8i 7an6an %#nari& &#8a"a &# 4#"a&an6, %#%4u&a 7a"an nafa! d#n6an %#%4u&a ra$an6

dan an6&at &# d#8an. Ci&a 8#no"on6 $aru! %#%utar &or4an &ar#na %unta$, ada 7#nda"an dara$ atau &$aatir trau%a "#i4$ 4#rat, "a&u&an !#&uran6nya 4#rdua.

La&u&an 4#r!a%a a6ar &#8a"a, "#$#r dan 8un66un6 t#ta8 !#6ari! &#ti&a %#%utar &or4an 8ada 8o!i!i "ain.

.

. /"n/"ngapa pgapa pa!i"a!i"n m"ngn m"ng")$( !")$( !"!a* n"!a* na+a! 2a+a! 2ang -ang -"r'a"r'am-a(%m-a(%

K#"u$an !#!a& nafa! yan6 4#rta%4a$ 4#rat di&ar#na&an !#%a&in 4anya&nya udara yan6 %a!u& &# /a0u% 8"#ura, %#nd#!a& 8u"%o !#%a& in &# !i!i &ontra"at#ra",

!#rta %#%4uat 8u"%o &o"a8! dan %#n#&an tra/$#a !#$in66a a"iran udara !#%a&in 4#r&uran6. Ko"a8! 8ada 8u"%o a&an %#n7adi&an 8#n6#%4an6an 8aru %#n7adi

t#r6an66u, !#$in66a 8ro!#! 0#nti"a!i  8#rfu!i 8un t#r6an66u. A&i4atnya, t#r7adi a!ido!i! 8ada tu4u$ !#rta %#ran6!an6 8u!at nafa! untu& %#nin6&at&an u!a$a 4#rnafa!.

3.

3. /"n/"ngapa gapa pa!i"pa!i"n m"n m"ng")ng")$( $( -a($ -a($ *iri *iri n2"rn2"ri%i%

B#nturan 8ada 4a$u &iri %#ny#4a4&an t#r7adinya /#d#ra 8ada tu"an6 atau8un 7arin6an "una& di !#&itar tu"an6. K#ti&a t#rda8at /#d#ra 8ada 7arin6an, %a&a a&an %un/u" 8ro!#! inf"a%a!i dan a&an %#%4uat %anif#!ta!i ru4or, do"or, /a"or, tu%or, dan fun/tio"a#!a.

D#for%ita!, ny#ri t#&an, dan &r#8ita!i %#nanda&an adanya fra&tur di da#ra$ 4a$u &iri, dan yan6 8a"in6 !#rin6 ada"a$ fra&tur /"a0i/u "a. Ny#ri di !ini t#r7adi !#4a6ai %anif#!ta!i inf"a%a!i 7arin6an di 4a6ian 4a$u o"#$ &ar#na /#d#ra yan6 dida8at.

4.

4. BagaBagaimana imana m"*am"*ani!m" ni!m" '"r5'"r5a#in2a#in2a 5"5a 5"5a! paa! pa#a pa#a pa!i"n in!i"n ini%i%

Stru&tur %au8un fun6!i !#" diatur %#"a"ui 8ro6ra% 6#n#ti&, dif#r#n!ia!i, dan "ain9 "ain 8ada !#" nor%a". S#" a&an !#"a"u %#%8#rta$an&an &#adaan $o%#o!ta!i!> steady state t#r!#4ut. B#4an fi!io"o6i& yan6 4#rat da8at %#ni%4u"&an ada8ta!i !#"u"#r 4ai&

(8)

fi!io"o6i %au8un %orfo"o6i !#$in66a %#n/a8ai &#adaan steady state yan6 4#r4#da atau 4aru.

C#7a! !#" %#ru8a&an &#adaan di%ana !#" 4#rada8ta!i !#/ara 4#r"#4i$ atau !#4a"i&nya, !#" tida& %#%un6&in&an untu& 4#rada8ta!i !#/ara nor%a". Di 4aa$ ini %#ru8a&an 8#ny#4a498#ny#4a4 dari 7#7a! !#".

Etio"o6i 7#7a!:

1

1.. HHiipp**!!iiaa

a. Daya an6&ut o&!i6#n 4#r&uran6: an#%ia, &#ra/unan O

4. Gan66uan 8ada !i!t#% r#!8ira!i

/. Gan66uan 8ada art#ri: at#ro!&"#ro!i!

&

&.. JJ""55aa! ! ++ii!!ii* *

a. Trau%a %#&ani!: ru8tura !#", di!"o&a!i intra!#"u"#r

4. P#ru4a$an t#%8#ratur: 0a!odi"ata!i, r#a&!i inf"a%a!i

/. P#ru4a$an t#&anan at%o!f#r

d. Radia!i

,

,.. JJ""55aa! ! **iimmiiaa66ii

a. G"u&o!a dan 6ara%96ara% da"a% "arutan $i8#rtoni! yan6 da8at %#ny#4a4&an 6an66uan $o%#o!ta!i! /airan dan #"#&tro"it

4. O&!i6#n da"a% &on!#ntra!i tin66i

/. at &i%ia, a"&o$o", dan nar&oti&a

.. AAgg""n n --ii))ggii* * : 0iru!, 4a&t#ri, fun6i, dan 8ara!it 3

(9)

a. Anafi"a&ti&

4. Autoi%un

. a&tor 6#n#ti&: !indro%a Don, an#%ia !#" !a4it 2. Gan66uan nutri!i: d#fi!i#n!i 8rot#in, a0ita%ino!i!

C#ni!97#ni! 7#7a!:

1. C#7a! $eversi%le ;oedem& cloudy s"elling <

onto$: d#6#n#ra!i $idro8i&.

D#6#n#ra!i ini %#nun7u&&an adanya #d#%a intra!#"u"ar, yaitu adanya 8#nin6&atan &andun6an air 8ada ron66a9ron66a !#" !#"ain 8#nin6&atan &andun6an air 8ada %ito&ondria dan r#ti&u"u% #ndo8"a!%a. Pada %o"a $idatido!a t#"i$at 4anya& !#&a"i gross ;6#ro%4o"an< mole yan6 4#ri!i /airan. M#&ani!%# yan6 %#nda!ari t#r7adinya

6#n#ra!i ini yaitu &#&uran6an o&!i6#n, &ar#na adanya to&!i&, dan &ar#na 8#n6aru$ o!%oti&.

(. C#7a! 'rreversi%le

T#rda8at dua 7#ni! 7#7a! irreversi%le ;&#%atian !#"< yaitu a8oto!i! dan n#&ro!i!. A8o8to!i! %#ru8a&an &#%atian !#" yan6 t#r8ro6ra%. S#dan6&an n#&ro!i! %#ru8a&an &#%atian !#">7arin6an 8ada tu4u$ yan6 $idu8 di "uar dari &#nda"i. S#" yan6 %ati 8ada n#&ro!i! a&an %#%4#!ar dan &#%udian $an/ur dan "i!i! 8ada !uatu da#ra$ yan6 %#ru8a&an r#!8on! t#r$ada8 inf"a%a!i ;Lu%on66a, (''<. Cadi, 8#r4#daan a8o8to!i! dan n#&ro!i! t#r"#ta& 8ada t#r&#nda"i atau tida&nya &#%atian !#" t#r!#4ut.

7.

7. /"/"ngangapa pa #*#*'"r '"r m")m")a*a*$*a$*anninformed consent informed consent %%

'normed consent di"a&u&an 8ada !#%ua tinda&an yan6 a&an di"a&u&an o"#$ !#oran6 t#na6a &#!#$atan &#8ada 8a!i#n, t#r"#4i$ 4i"a tinda&an t#r!#4ut ada"a$ tinda&an yan6 4#ri!i&o. 'normed consent 4#ri!i %#n6#nai &#6unaan, %anfaat, ri!i&o, 8ro!#dur, dan &o%8"i&a!i dari tinda&an yan6 di"a&u&an. T#rda8at ti6a &ondi!i 8a!i#n, yaitu 8a!i#n !adar, 8a!i#n tida& !adar, dan 8a!i#n yan6 4#"u% /u&u8 u!ia.

(10)

Pada 8a!i#n da"a% &ondi!i !adar, dia7i4&an untu& %#nda8at&an inormed consent dari yan6 4#r!an6&utan. Pada 8a!i#n yan6 tida& !adar a8a4i"a da"a% &ondi!i tida& dida%8in6i &#"uar6a 8a!i#n dan da"a% &ondi!i 6aat darurat yan6 %#n6an/a% 7ia, %a&a tinda&an 4o"#$ di"a&u&an tan8ainormed consent t#r"#4i$ da$u"u, atau d#n6an &ata "ain tinda&an dida$u"u&an dan inormed consent di"a&u&an !#t#"a$ 8a!i#n !adar atau !uda$ ada &#"uar6a yan6 datan6. Pada 8a!i#n yan6 4#"u% /u&u8 u!ia atau 4#"u% da8at %#n6a%4i" &#8utu!an !#ndiri , %a&a inormed consent di"a&u&an &#8ada oran6 tua atau &#"uar6a yan6 %#n6antar.

Tinda&an tida& 4o"#$ di"a&u&an !#4#"u% %#nda8at&an 8#r!#tu7uan t#rtu"i! 8a!i#n 8ada "#%4arinormed consent &#/ua"i 8ada &#adaan 6aat darurat yan6 %#n6an/a% 7ia. A8a4i"a 8a!i#n !adar dan %#no"a& di"a&u&annya tinda&an, %a&a 8ada "#%4ar inormed consent ditu"i!&an a"a!an 8#no"a&an dan 7u6a t#ta8 ditandatan6ani 8a!i#n.

I!ti"a$ infor%#d /on!#nt da"a% P#raturan M#nt#ri K#!#$atan R#8u4"i& Indon#!ia no%or('>M#n&#!>P#r>III>('' dit#r7#%a$&an %#n7adi FP#r!#tu7uan Tinda&an K#do&t#ran, yan6 t#rda8at 8ada Ba4 I Pa!a" 1, yaitu 8#r!#tu7uan yan6 di4#ri&an o"#$ 8a!i#n atau &#"uar6a t#rd#&at !#t#"a$ %#nda8at 8#n7#"a!an !#/ara "#n6&a8 %#n6#nai tinda&an &#do&t#ran atau &#do&t#ran 6i6i yan6 a&an di"a&u&an t#r$ada8 8a!i#n. P#r!#tu7uan tinda&an &#do&t#ran atau &#do&t#ran 6i6i yaitu:

Ada"a$ 8#r!#tu7uan 8a!i#n atau yan6 !a$ %#a&i"inya ata! r#n/ana tinda&an &#do&t#ran atau &#do&t#ran 6i6i yan6 dia7u&an o"#$ do&t#r atau do&t#r 6i6i, !#t#"a$ %#n#ri%a infor%a!i yan6 /u&u8 untu& da8at %#%4uat 8#r!#tu7uan.

P#r!#tu7uan tinda&an &#do&t#ran atau &#do&t#ran 6i6i ada"a$ 8#rnyataan !#8i$a& dari 8a!i#n dan 4u&an 8#r7an7ian antara 8a!i#n d#n6an do&t#r atau do&t#r 6i6i, !#$in66a da8at ditari&

&#%4a"i !#tia8 !aat.

P#r!#tu7uan tinda&an &#do&t#ran atau &#do&t#ran 6i6i %#ru8a&an 8ro!#! !#&a"i6u! $a!i" dari !uatu &o%uni&a!i yan6 #f#&tif antara 8a!i#n d#n6an do&t#r atau do&t#r 6i6i, dan 4u&an !#&#dar 8#nandatan6anan for%u"ir 8#r!#tu7uan. M#nurut Guandi infor%#d /on!#nt

da8at 4#r4#ntu&:

Dinyata&an ;#=8r#!!#d< !#/ara "i!an ;ora"<, !#/ara t#rtu"i! ;ritt#n<. T#r!irat atau dian66a8 di4#ri &an ;i%8"i#d or ta/it /on!#nt< da"a% &#adaan 4ia!a ;nor%a" or /on!tru/ti0# /on!#nt< da"a% &#adaan 6aat darurat ;#%#r6#n/y<. Infor%a!i %#ru8a&an da!ar di"a&u&an tinda&an yan6 %#%#r"u&an infor%#d /on!#nt, &#/ua"i 8ada &ondi!i t#rt#ntu yan6 %#%un6&in&an untu& tida& %#"a&u&an 8#r!#tu7uan 8ada

(11)

8a!i#n. O"#$ &ar#na 8#ntin6nya infor%a!i t#r!#4ut, !#tia8 ru%a$ !a&it $aru! %#%8#r$ati&an &#t#ntuan 8#"a&!anaan infor%#d /on!#nt t#r!#4ut.

8.

8. P"m"P"m"ri*!ari*!aan #araan #ara( apa 2an( apa 2ang #i)a*$g #i)a*$*an pa#*an pa#a pa!i"a pa!i"n #an apa in#n #an apa in#i*a!i*a!in2a%in2a% P#%#ri&!aan dara$ rutin

P#%#ri&!aan ?4 di8#r"u&an untu& 4a!#9"in# data 4i"a t#r7adi 8#rdara$an t#ru! %#n#ru!. D#%i&ian 8u"a d#n6an 8#%#ri&!aan $#%ato&rit. P#%#ri&!aan "#u&o!it yan6 %#"#4i$i ('.'''>%% tan8a t#rda8atnya inf#&!i %#nun7u&&an adanya

8#rdara$an /u&u8 4anya& &#%un6&inan ru8tura "i#na"i!. S#ru% a%i"a!# yan6 %#nin66i %#nun7u&&an &#%un6&inan adanya trau%a 8an&r#a! atau 8#rfora!i u!u! $a"u!. K#nai&an tran!a%ina!# %#nun7u&&an &#%un6&inan trau%a 8ada $#8ar.

9.

9. P"m"P"m"ri*!ari*!aan ra#ian ra#i)gi ap)gi apa 2ang #i)a 2ang #i)a*$*aa*$*an pa#a pa!n pa#a pa!i"n #an api"n #an apa in#i*aa in#i*a!in2a!in2a%% Indi&a!i

Pada !&#nario ini, $a!i" ana%n#!i! dan 8#%#ri&!aan fi!i& 8ada 8a!i#n da8at %#n6ara$&an &#/uri6aan 8ada adanya fra&tur dan 8n#u%ot$ora= 0#nti". Untu& %#%a!ti&an dia6no!i! t#r!#4ut, %a&a di"a&u&an 8#%#ri&!aan radio"o6i! atau foto 8o"o!

t$ora=.

Prin!i8 P#%#ri&!aan Radio"o6i! 8ada ra&tur

P#%#ri&!aan 8#nun7an6 8ada fra&tur yan6 $aru! di"a&u&an ada"a$ 8#%#ri&!aan radio"o6i!. P#%#ri&!aan radio"o6i! ini %#n6anut aturan yan6 di!#4ut $ules o T"o. $ules o T"o %#ru8a&an !#8#ran6&at 6uid#"in# !#d#r$an a. B#4#ra8a $a" dari $ules o

T"o $aru! di8atu$i, dan 4#4#ra8a di antaranya $anya 4#r"a&u 8ada &a!u! t#rt#ntu !a7a. Prin!i898rin!i8 u%u% ini t#ntunya 4#r6una untu& %#%4antu %#n6$indari &#!a"a$an da"a% int#r8r#ta!i $a!i" radio6rafi dan %ana7#%#n 8a!i#n.

$ules o T"o %#n/a&u8 1' $a" yaitu:

a. T"o vie"s ;dua ta%8i"an<: !#4ai&nya di"a&u&an !#/ara ant#ro8o!t#rior ;AP< dan "at#ra", &#/ua"i 8ada radio"o6i! t$ora=, a4do%#n, dan 8#"0i!.

4. T"o oints ;dua !#ndi<: %#na%8i"&an 6a%4aran !#ndi di ata! dan di 4aa$ tu"an6 8an7an6, t#ruta%a 8ada fra&tur 4a6ian ant#4ra/$ii dan /ruri!.

/. T"o sides ;dua !i!i<: %#%4andin6&an &#dua !i!i t#ruta%a 8ada ana&9ana&.

d. T"o a%normalities ;dua &#"ainan<: /o4a"a$ %#n/ari &#"ainan "ain yan6 %#n7adi fa&tor 8r#di!8o!i!i fra&tur, %i!a"nya 8ada fra&tur 8ato"o6i!, dit#%u&annya F4on# i!"and. #. T"o occasions: 8#ri&!a"a$ d#n6an fi"% atau 8#%#ri&!aan radio"o6i! t#rda$u"u, $a" ini

da8at %#%4antu 8ada foto t$ora= atau8un 8ada &a!u! %i!a"nya o!t#o%y#"iti!, !#8ti/ art$riti!, d"".

(12)

f. T"o visits ;dua &un7un6an<: di8#r"u&an 8#%#ri&!aan radio"o6i! u"an6 t#ruta%a !#t#"a$ o8#ra!i, tinda&an i%%o4i"i!a!i tu"an6, %#n6uran6i di!"o&a!i, atau 8#n6a%4i"an 4#nda a!in6, untu& %#"i$at a8a&a$ &#"ainan t#"a$ %#%4ai&, tida& 4#ru4a$, atau 4a$&an %#%4uru&.

6. T"o opinions ;dua 8#nda8at<: da8at di6una&an untu& %#ya&in&an &#"ainan yan6 t#r7adi, da8at %#n66una&an $ed ot System ;%#%4#ri&an titi& %#ra$ 8ada &#"ainan yan6 t#r7adi, 4ia!anya !i!t#% ini di6una&an 8ada in!ta"an!i 6aat darurat.

$. T"o records ;dua /atatan<: %#nya"i n $a!i" t#%uan 8#%#ri&!a an radio6rafi 8ada r#&a% %#di!.

i. T"o specialists ;dua !8#!ia"i!<: !#%ua fi"% $aru! di"i$at dan di"a8or&an !#/ara r#!%i o"#$ !#oran6 a$"i radio"o6i.

7. T"o e!aminations ;dua 8#%#ri&!aan<: t#r&adan6 di8#r"u&an 8#%#ri&!aan 8#nun7an6 "ain untu& %#n#6a& &an dia6no!i!, !#8#rti: *ltrasonography, #omputed Tomography, +agnetic $esonance 'maging , dan 'sotope ,one Scanning .

P#%#ri&!aan Radio"o6i! 8ada Pn#u%ot$ora=

P#%#ri&!aan radio"o6i! 8ada 8n#u%otora&! 4ia!anya %#nun7u&&an: a. t#r"i$at t#8i 8"#ura 0i!/#ra" !an6at ti8i! 4#ru8a 6ari! 8uti$ yan6 ta7a% 4. tida& t#r"i$at tanda9tanda 8aru98aru 8ada t#8i 6ari! ini

/. 6a%4aran radio"u!#n di4andin6&an d#n6an 8aru98aru !i!i yan6 "ain d. 8aru98aru %un6&in 4#nar94#nar &o"a8!

#. %#dia!tinu% tida& $aru! 4#r6#!#r &#/ua"i 8ada t#n!ion 8n#u%ot$ora= f. da8at dit#%u&an 8u"a #%fi!#%a !u4&utan dan 8n#u%o%#dia!tinu%

(13)

Ga%4aran radio"o6i! 8ada 8n#u%ot$ora&!

1:.

1:. Apa in#i*a!i #an -agaimanApa in#i*a!i #an -agaimana pr!"#$r a pr!"#$r '(ra*!"n''(ra*!"n'"!i!%"!i!% N##d"# T$ora/o!ynt$#!i! ;Tora&o!int#!i! Caru%<

Di"a&u&an 8ada 8a!i#n d#n6aan t#n!ion 8n#u%ot$ora= yan6 %#n6an/a% 7ia Pro!#dur:

o P#ri&!a !tatu! 8#rna8a!an 8a!i#n.

o B#ri&an O( a"iran tin66i d#n6an 0#nti"ator.

o Id#ntifi&a!i !8atiu% int#r/o!ta" II "in#a %id/"a0i/u"a i8!i"at#ra" dada yan6 t#r&#na 8n#u%ot$ora=.

o An#!t#!i "o&a" ar#a o8#ra!i 4i"a 8a!i#n !adar.

o Bi"a 8a!i#n tida& %#n6a"a%i trau%a !#r0i&a", 8o!i!i&an 8a!i#n da"a% &#adaan dudu&. o P#6an6 Lu#r9Lo& 4a6ian di!ta" &at#t#r, in!#r!i& an 7aru% &at#t#r ;)/%< &# ar#a d#n6an

ara$ &# ata!.

o Pun6!i 8"#ura 8ari#ta".

o L#8a!&an Lu#r9Lo& dari &at#t#r dan d#n6ar&an udara yan6 &#"uar dari /a0ita! 8"#ura. o L#8a!&an 7aru% dan 6anti Lu#r9Lo& di 4a6ian di!ta" &at#t#r. B#ri&an 4anda6# 8ada ar#a

in!#r!i 7aru%.

Ko%8"i&a!i tora&o!in t#!i! 7aru% yan6 da8at t#r7adi !#8#rti $#%ato%a "o&a", 8n#u%otora&!, dan 8#r"u&aan 8ada 8ar#n&i% 8aru.

11

11.. Bagaimana Bagaimana *)a!i+i*a!i *)a!i+i*a!i #an #an (a!i)(a!i)triagetriage pa#a pa!i"n% pa#a pa!i"n%

Tria!# 4#ra!a" dari 4a$a!a 8ran/i! tri#r 4a$a!a in66ri! tria6# dan diturun&an da"a% Ba$a!a Indon#!ia tria!# yan6 4#rarti !ortir. 3aitu 8ro!#! &$u!u! %#%i"a$ 8a!i#n 4#rda!ar 4#ratnya /#d#ra atau 8#nya&it untu& %#n#ntu&an 7#ni! 8#raatan 6aat

darurat. Kini i!ti"a$ t#r!#4ut "a*i% di6una&an untu& %#n66a%4ar&an !uatu &on!#8 8#n6&a7ian yan6 /#8at dan 4#rfo&u! d#n6an !uatu /ara yan6 %#%un6&in&an

(14)

8#%anfaatan !u%4#r daya %anu!ia, 8#ra"atan !#rta fa!i"ita! yan6 8a"in6 #fi!i#n t#r$ada8 1'' 7uta oran6 yan6 %#%#r"u&an 8#raatan di UGD !#tia8 ta$unnya.

Ba6an Tria6#

Pada Ka!u! di !/#nario t#"a$ di&#ta$ui 4a$a 8a!i#n diantar o"#$ 8i$a& 8o"i!i, 4i!a &ita a!u%!i&an 4a$a 8a!i#n tida& da8at 4#r7a"an %andiri, &#%udian dari 8#rnafa!an !8ontan d#n6an RR "#4i$ dari -'=>%#nit dan !tatu! %#nta" di$itun6

d#n6an GS %a!i$ nor%a", %a&a dari itu 8a!i#n diata! di6o"on6&an &# da"a% &#"o%8o& IMMEDIATE 8ada Tria6#.

(15)

1&.

1&. Bagaimana a!p"* m"#Bagaimana a!p"* m"#i*)"ga) pa#a *a!$! gai*)"ga) pa#a *a!$! ga6a'#ar$ra' #ari pa6a'#ar$ra' #ari pa!i"n 2ang 'i#a* !i"n 2ang 'i#a* !a#ar%

!a#ar%

Pada P#raturan M#nt#ri K#!#$atan R#8u4"i& Indon#!ia

No.('>MENKES>PER>III>('' t#ntan6 P#r!#tu7uan Tinda&an M#di&, 8#n6aturan %#n6#nai infor%#d /on!#nt 8ada &#6aatdaruratan "#4i$ t#6a! dan "u6a!. P#r%#n&#! No. ('>M#n&#!>P#r>III>('' 8a!a" + ayat ;1< di7#"a!&an 4a$a FDa"a% &#adaan darurat, untu& %#ny#"a%at&an 7ia 8a!i#n dan>atau %#n/#6a$ &#/a/atan tida& di8#r"u&an 8#r!#tu7uan tinda&an &#do&t#ran. Di!a$&annya P#r%#n&#! No. ('>MENKES>PER>III>('' !#&a"i6u! %#n666u6ur&an P#r%#n&#! !#4#"u%nya yaitu 8ada P#r%#n&#! No ))>M#n.K#!>P#r>IH>1 %a!i$ t#rda8at 4#4#ra8a &#"#%a$an. Pada 8a!a" 11 $anya di!#4ut&an 4a$a yan6 %#nda8at 8#n6#/ua" ian $anya 8ada 8a!i#n 8in6!an atau tida& !adar. B#4#ra8a 8a&ar %#n6&riti!i 4a6ai%ana 7i&a 8a!i#n t#r!#4ut !adar na%un da"a% &#adaandarurat. Guandi ;(''< %#n/onto$ 8ada &a!u! 8a!i#n yan6 %#n6a"a%i &#/#"a&aan "a"u9"inta! dan t#rda8at 8#rdara$an !#rta

%#%4a$aya&an 7ia di tu4u$nya t#ta8i %a!i$ da"a% &#adaan !adar. onto$ "ain a8a4i"a !#!#oran6 di6i6it u"ar 4#r4i!a dan ra/un yan6 !uda$ %a!u& $aru! !#6#ra di&#"uar&an atau !#6#ra din#tra"i!ir d#n6an anti90#no% u"ar. Ci&a ditin7au dari $u&u% &#do&t#ran yan6 di&ait&an d#n6an do&trin infor%#d /on!#nt, %a&a yan6 di%a&!ud&an d#n6an &#6aatdaruratan ada"a$ !uatu &#adaan di%ana:

Tida& ada &#!#%8atan "a6i untu& %#%inta&an infor%#d /on!#nt, 4ai& dari 8a!i#n atau an66ota &#"uar6a t#rd#&at ;n#=t of &in<.

Tida& ada a&tu "a6i untu& %#nunda9nunda Suatu tinda&an $aru! !#6#ra dia%4i"

Untu& #ny#"a%at&an 7ia 8a!i#n atau an66ota tu4u$.

S#8#rti yan6 t#"a$ di7#"a!&an 8ada P#r%#n&#! No ('>M#n&#!>P#r>III>('' 8ada8a!a" + ayat ;1< 4a$a tida& di8#r"u&an infor%#d /on!#nt 8ada &#adaan 6aat darurat. Na%un 8ada ayat ;-< "#4i$ dit#&an&an 4a$a do&t#r a7i4 %#%4#ri&an 8#n7#"a!an !#t#"a$ 8a!i#n !adar atau 8ada &#"uar6a t#rd#&at. B#ri&ut 8a!a" + ayat ;-< F Da"a% $a" di"a&u&annya tinda&an &#do&t#ran !#4a6ai%ana di%a&!ud 8ada ayat ;1<, do&t#r atau do&t#r 6i6i a7i4 %#%4#ri&an 8#n7#"a!an !#!#6#ra %un6&in &#8ada 8a!i#n !#t#"a$ 8a!i#n !adar atau &#8ada &#"uar6a t#rd#&at. ?a" ini 4#rarti, a8a4i"a !uda$ di"a&u&an tinda&an untu& 8#ny#"a%atan 8ada &#adaan 6aat darurat, %a&a do&t#r 4#r&#a7i4an !#!uda$nya untu& %#%4#ri&an 8#n7#"a!an &#8ada 8a!i#n atau &#"ur6a

(16)

Pra&ti& K#do&t#ran dan P#raturan M#nt#ri K#!#$atan No. ('>M#n&#!>P#r>III>('', a8a4i"a 8a!i#n da"a% &#adaan 6aat darurat !#$in66a do&t#r tida& %un6&in %#n6a7u&an infor%#d /on!#nt, %a&a KU? P#rdata Pa!a" 1-)+ 7u6a %#n6atur t#ntan6 8#n6uru!an &#8#ntin6an oran6 "ain. Tinda&an ini dina%a&an *aa&aarn#%in6 atau 8#ra"ian !u&ar#"a yaitu FA8a4i"a !#!#oran6 !#/ara !u&ar#"a tan8a di!uru$ !#t#"a$ %#n6uru!i uru!an oran6 "ain, 4ai& d#n6an atau tan8a !#8#n6#ta$uan oran6 itu, %a&a !#/ara dia%9dia% t#"a$ %#n6i&at&an dirinya untu& %#n#ru!&an %#n6uru!i uru!an itu !#$in66a oran6 t#r!#4ut !uda$ %a%8u %#n6uru!inya !#ndiri. Da"a% &#adaan yan6 d#%i&ian 8#ri&atan yan6 ti%4u" tida& 4#rda!ar&an !uatu 8#r!#tu7uan 8a!i#n, t#ta8i 4#rda!ar&an !uatu 8#r4uatan %#nurut $u&u%ya itu do&t#r 4#r&#a7i4an untu&

%#n6uru! &#8#ntin6an 8a!i#n d#n6an !#4ai&94ai&nya. Ma&a do&t#r 4#r&#a7i4an %#%4#ri&an infor%a!i %#n6#nai tinda&an %#di! yan6 t#"a$ di"a&u&annya dan %#n6#nai !#6a"a &#%un6&inan yan6 ti%4u" dari tinda&an itu.

1,.

1,. /"n/"ngapa gapa p"rgp"rg"ra*"ra*an an #a#a #a#a *ana*anan n '"r''"r'inggaingga); ); p"r*p"r*$!i $!i (ip"(ip"r!nr!nrr; ; a$!*a$!*$)'a$)'a!i!i <"!i*$)"r m"n$r$n; #an "m+i!"ma !$-*$'i!%

<"!i*$)"r m"n$r$n; #an "m+i!"ma !$-*$'i!%

Pada 8#%#ri&!aan in!8#&!i t$ora&! dida8at&an 8#n6#%4an6an dada !#4#"a$ &anan t#rtin66a". ?a" ini t#r7adi &ar#na 8u"%o !#4#"a$ &anan 8ada 8a!i#n di !/#nario &#$i"an6an #"a!ti!ita!nya untu& %#n6#%4an6 &ar#na &o"a8! yan6 di!#4a4&an 8#ru4a$an t#&anan intra8"#ura yan6 !#%a&in tin66i &ar#na adanya a&u%u"a!i udara

yan6 4anya& di /a0u% 8"#ura.

Pada 8#r&u!i dida8at&an !uara $i8#r!onor yan6 di&ar#na&an 4anya&nya udara yan6 %#%#nu$i ron66a 8"#ura. Pada au!&u"ta!i dida8at&an !uara da!ar 0#!i&u"#r %#"#%a$. ?a" ini di!#4a4&an &ar#na tida& adanya udara yan6 4#r#!onan!i da"a%

8ar#n&i% 8aru.Udara di "#%a& !u4&utan dina%a&an #%fi!#%a !u4&utan. Udara da8at dari "uar,dari 8aru%#n#%4u! 8"#ura 0i!/#ra"i! dan 8ari#ta"i! %a!u& &# !u4&uti! atau udara dari 8aru &#%#dia!tinu% dan &# !u4&uti! tan8a ada &#ru!a&an 8"#ura.?aru! diin6at 4a$a 8nu%ot$ora= !#rin6 di!#rtai #%fi!#%a !u4&utan, dan #%fi!#%a!#rin6&a"i

di!#rtai 8n#u%ot$ora=. Bi"a ada #%fi!#%a !u4&utan adanya 8n#u%ot$ora=!u&ar di/ari 4ai& !#/ara fi!i& %au8un radio"o6i&. O"#$ &ar#na itu, 4i"a ada #%fi!#%a!u4&utan

$aru! d#n6an !#n6a7a di/ari adanya 8n#u%ot$ora=.

1.

1. P"m"ri*!aan *)inP"m"ri*!aan *)ini! apa 2ang #i)a*$i! apa 2ang #i)a*$*an pa#a pa!*an pa#a pa!i"n%i"n% Pada 8#%#ri&!aan fi!i& tora& dida8at&an:

(17)

'nspe-si

Da8at t#r7adi 8#n/#%4un6an 8ada !i!i yan6 !a&it ;$i8#r#&!8an!idindin6 dada< Pada a&tu r#!8ira!i, 4a6ian yan6 !a&it 6#ra&annya t#rtin66a". Tra&#a dan 7antun6 t#rdoron6 &# !i!i yan6 !#$at

Palpasi

Pada !i!i yan6 !a&it, ruan6 antar i6a da8at nor%a" atau %#"#4ar I&tu! 7antun6 t#rdoron6 &# !i!i tora&! yan6 !#$at

r#%itu! !uara %#"#%a$ atau %#n6$i"an6 8ada !i!i yan6 !a&it Per-usi

Suara &#to& 8ada !i!i !a&it, $i8#r!onor !a%8ai ti%8ani dan tida& %#n66#tar Bata! 7antun6 t#rdoron6 &#ara$ tora&! yan6 !#$at, a8a4i"a t#&anan intra8"#ura tin66i us-ultasi

Pada 4a6ian yan6 !a&it, !uara na8a! %#"#%a$ !a%8ai %#n6$i"an6 Suara 0o&a" %#"#%a$ dan tida& %#n66#tar !#rta 4ron&ofoni n#6ati0#

13.

13. /"ngapa /"ngapa #i)a*$*an imm-i)i!a#i)a*$*an imm-i)i!a!i pa#a pa!i pa#a pa!i"n%!i"n%

I%o4i"i!a!i 8ada 8a!i#n di"a&u&an &#ti&a dit#%u&an %au8un di/uri6ai adanya fra&tur 8ada !&#"#t yan6 4#r!an6&utan. ra&tur

ra&tur ada"a$ $i"an6nya &ontinuita! tu"an6, tu"an6 raan !#ndi, tu"an6 raan #8ifi!i!, 4ai& yan6 4#r!ifat tota" %au8un yan6 8ar!ia". K#4anya&an fra&tur t#r7adi &ar#na &#6a6a"an tu"an6 %#na$an t#&anan t#ruta%a t#&anan %#%4#n6&o&, %#%utar dan tari&an.

ra&tur &o%8"it : 6ari! 8ata$ %#"a"ui !#"uru$ 8#na%8an6 tu"an6 atau %#"a"ui &#dua &ort#&! tu"an6

ra&tur tida& &o%8"it : 6ari! 8ata$ tida& %#"a"ui !#"uru$ 8#na%8an6 tu"an6

ra&tur t#r4u&a : 4i"a t#rda8at "u&a yan6 %#n6$u4un6&an tu"an6 yan6 fra&tur d#n6an udara "uar atau 8#r%u&aan &u"it

ra&tur t#rtutu8 : 4i"a ti da& ad a "u &a yan6 % #n6$u4un6&an f ra&tur d#n6an udara "uar atau 8#r%u&aan &u"it

M#nurut Sa/$d#0a ;1<, 8#ny#4a4 fra&tur da8at di4a6i %#n7adi ti6a yaitu: a. #d#ra trau%ati&

#d#ra trau%ati& 8ada tu"an6 da8at di!#4a4&an o"#$:

i. #d#ra "an 6!un6 4#rarti 8u &u"an "a n6!un6 t#r$ada8 tu"an6 !#$in66a tu"an6 8ata !#/ara !8ontan. P#%u&u"an 4ia!anya %#ny#4a4&an fra&tur %#"intan6 dan

(18)

ii. #d#ra tida& "an6!un6 4#r arti 8u&u"an "an6!un6 4#r ada 7au$ dar i "o&a!i 4#nturan, %i!a"nya 7atu$ d#n6an tan6an 4#r7u"ur dan %#ny#4a4&an fra&tur

/"a0i/u"a.

iii. ra&tur yan6 di!#4a4&an &ontra&!i &#ra! yan6 %#ndada& dari otot yan6 &uat. 4. ra&tur Pato"o6i&

Da"a% $a" ini &#ru!a&an tu"an6 a&i4at 8ro!#! 8#nya&it di%ana d#n6an trau%a %inor da8at %#n6a&i4at&an fra&tur da8at 7u6a t#r7adi 8ada 4#r4a6ai &#adaan 4#ri&ut:

i. Tu%or tu"an6 ;7i na& atau 6ana!<: 8#rtu%4u$an 7arin6an 4ar u yan6 tida& t#r&#nda"i dan 8ro6r#!if.

ii. Inf#&!i !#8#rti o!t#o%i#"iti!: da8 at t#r7 adi !#4a 6ai a&i4at inf #&!i a&u t atau da8at ti%4u" !#4a6ai !a"a$ !atu 8ro!#! yan6 8ro6r#!if, "a%4at dan !a&it ny#ri. iii. Ra&$iti!: !uat u 8#nya&it tu" an6 yan6 di! #4a4&an o"#$ d# fi!i#n!i 5ita%in D

yan6 %#%8#n6aru$i !#%ua 7arin6an !&#"#t "ain, 4ia!anya di!#4a4&an o"#$ d#fi!i#n!i di#t, t#ta8i &adan69&adan6 da8at di!#4a4&an &#6a6a"an a4!or4!i 5ita%in D atau o"#$ &ar#na a!u8an &a"!iu% atau fo!fat yan6 r#nda$.

/. S#/ara !8ontan: di!#4a4&an o"#$ !tr#!! tu"an6 yan6 t#ru! %#n#ru! %i!a"nya 8ada 8#nya&it 8o"io dan oran6 yan6 4#rtu6a! di&#%i"it#ran.

Manif#!ta!i K"ini!:

a. D#for%ita! Day a tari& &#&uatan otot %#ny #4a4&an fra6 %#n tu"an6 4#r8inda$ dari t#%8atnya 8#ru4a$an &#!#i%4an6an dan /ontur t#r7adi !#8#rti:

• Rota!i 8#%#nd#&an tu"an6 • P#n#&anan tu"an6

4. B#n6&a&: Ed#%a %un/u" !#/ara /#8at dari "o&a!i dan #&!tra0a&!a!i dara$ da"a% 7arin6an yan6 4#rd#&atan d#n6an fra&tur

/. E/$i%o!i! dari 8#rdara$an Su4/u"an#ou!

d. S8a!%# otot !8a!%# in0o"unt#r! d#&at fra&tur #. T#nd#rn#!!>&##%8u&an

f. Ny#ri %un6&in di!#4a4&an o"#$ !8a!% # otot 4#r8inda$ tu"an6 dari t#%8atnya dan &#ru!a&an !tru&tur dida#ra$ yan6 4#rd#&atan

6. K#$i"an6an !#n!a!i ;%ati ra!a, %un6&in t#r7adi dari ru!a&nya !yaraf>8#rdara$an< $. P#r6#ra&an a4nor%a"

i. Dari $i"an6nya dara$ 7. Kr#8ita!i

(19)

a. Ana%n#!i!

Bi"a tida& ada riayat trau%a, 4#rarti fra&tur 8ato"o6i!. Trau%a $aru! di8#rin/i &a8an t#r7adinya, di %ana t#r7adinya, 7#ni!nya, 4#rat9rin6an trau%a, ara$ trau%a, dan 8o!i!i 8a!i#n atau #&!tr#%ita! yan6 4#r!an6&utan ;%#&ani!%# trau%a<. Can6an "u8a untu&

%#n#"iti &#%4a"i trau%a di t#%8at "ain !#/ara !i!t#%ati& dari &#8a"a, %u&a, "#$#r, dada, dan 8#rut.

4. P#%#ri&!aan U%u%

Di/ari &#%un6&inan &o%8"i&a!i u%u% !#8#rti !yo& 8ada fra&tur %u"ti8#", fra&tur 8#"0i!, fra&tur t#r4u&a, tanda9tanda !#8!i! 8ada fra&tur t#r4u&a yan6 %#n6a"a%i

inf#&!i.

/. P#%#ri&!aan i!i&

o Loo& ;in!8#&!i<: 4#n6&a&, d#for%ita!, &#"ainan 4#ntu& o ##">8a"8a!i: ny#ri t#&an, "o&a" 8ada t#%8at fra&tur

o Mo0#%#nt>6#ra&an: 6#ra&an a&tif !a&it, 6#ra&an 8a!if !a&it &r#8ita!i d. P#%#ri&!aan P#nun7an6

P#%#ri&!aan 8#nun7an6 yan6 8#ntin6 untu& di"a&u&an ada"a$ F8#n/itraan %#n66una&an !inar Ront6#n ;H9ray< untu& %#nda8at&an 6a%4aran - di%#n!i &#adaan dan &#dudu&an tu"an6, o"#$ &ar#na itu %ini%a" di8#r"u&an ( 8roy#&!i yaitu ant#ro 8o!t#rior ;AP< atau AP "at#ra". Da"a% &#adaan t#rt#ntu di8#r"u&an 8roy#&!i ta%4a$an ;&$u!u!< atau indi&a!i untu& %#%8#r"i$at&an 8ato"o6i yan6 di/ari, &ar#na adanya !u8#r8o!i!i. Untu& fra&tur 4aru indi&a!i H9ray ada"a$ untu& %#"i$at 7#ni! dan &#dudu&an fra&tur dan &ar#nanya 8#r"u ta%8a& !#"uru$ 4a6ian tu"an6 ;&#dua u7un6 8#r!#ndian<.

ra&tur "a0i/u"a

Lo&a!i 8ata$ tu"an6 8ada /"a0i/u"a di&"a!ifi&a!i&an %#nurut Dr. L A""%anta$un ;12< dan di%odifi&a!i o"#$ N##r 8ada ta$un 1, yan6 %#%4a6i 8ata$ tu"an6 /"a0i/u"a %#n7adi - &#"o%8o&:

1. K#"o%8o& 1: Pata$ tu"a n6 8ada !#8#r ti6a t#n6a$ tu"an6 /"a0i/u"a ;in!id#n!i &#7adian 2)9'<. Pada da#ra$ ini tu"an6 "#%a$ dan ti8i!. U%u%nya t#r7adi 8ada 8a!i#n yan6 %uda.

(. K#"o%8o& (: Pata$ tu"an 6 /"a0i/u"a 8ada !#8#r ti6a di!ta" ;1)9( )<. T#r4a6i %#n7adi  ti8# 4#rda!ar&an "o&a!i "i6a%#nt /ora/o/"a0i/u"ar ya&ni:

(20)

adanya 8#r8inda$an tu"an6 %au8un 6an6uan "i6a%#nt /ora/o/"a0i/u"ar.

Ti8# (A : ra&tur tida& !ta4i" da n t#r7adi 8#r8inda$an tu"an6 dan "i6a%#nt /ora/o/"a0i/u"ar %a!i$ %#"#&at 8ada fra6%#n.

Ti8# (B : T#r7adi 6an6uan "i 6a%#nt. Sa "a$ !atunya t#r&oya&

atau8un &#duaduanya.

Ti8# - : Pata$ tu"an6 yan6 8ada 4a6ian di!ta" /"a0i&u"a yan6 %#"i4at&an A 7oint.

Ti8# + : Li6a%#nt t#ta8 utu$ %#"#&at 8ata 8#rio!t#u%, !#dan6&an fra6%#n 8ro&!i%a" 4#r8inda$ &# ata!. Ti8# ) : Pata$ tu"an6 &a"0i&u"a t#r8#/a$ %#n7adi 4#4#ra8a

fra6%#n.

-. K#"o%8o& -: Pata$ tu"a n6 /"a0i/u"a 8ada !#8#rti6a 8ro&!i%a" ;)<. Pada &#7adian ini 4ia!anya 4#r$u4un6an d#n6an /id#ra n#uro0a!&u"#r.

ra&tur /"a0i/u"a 8a"in6 !#rin6 di!#4a4&an o"#$ &ar#na %#&ani!%# &o%8r#!!i atau 8#n#&anan, 8a"in6 !#rin6 &ar#na !uatu &#&uatan yan6 %#"#4i$i &#&uatan tu"an6 t#r!#4ut

di%ana ara$nya dari "at#ra" 4a$u, 4ai& &ar#na 7atu$, &#/#"a&aan o"a$ra6a, atau8un &#/#"a&aan &#ndaraan 4#r%otor.

Pada da#ra$ t#n6a$ tu"an6 /"a0i/u"a tida& di 8#r&uat o"#$ otot atau8un "i6a%#nt9 "i6a%#nt !#8#rti 8ada da#ra$ di!ta" dan 8ro&!i%a" /"a0i/u"a. "a0i/u"a 4a6ian t#n6a$ 7u6a %#ru8a&an tran!ition 8oint antara 4a6ian "at#ra" dan 4a6ian %#dia". ?a" ini yan6 %#n7#"a!&an &#na8a 8ada da#ra$ ini 8a"in6 !#rin6 t#r7adi fra&tur di4andin6&an da#ra$ di!ta" atau8un 8ro&!i%a".

(21)

Ga%4aran &"ini! 8ada 8ata$ tu"an6 /"a0i/u"a 4ia!anya 8#nd#rita datan6 d#n6an &#"u$an 7atu$ atau trau%a. Pa!i#n %#ra!a&an ra!a !a&it 4a$u dan di8#r8ara$ d#n6an !#tia8 6#ra&an "#n6an. Pada 8#%#ri&!aan fi!i& 8a!i#n a&an t#ra!a ny#ri t#&an 8ada da#ra$ fra&tur dan t#rd#n6ar &r#8ita!i 8ada !#tia8 6#ra&an. Da8at 7u6a t#r"i$at &u"it yan6 %#non7o" a&i4at d#!a&an dari fra6%#n 8ata$ tu"an6. P#%4#n6&a&an dan 8#ru4a$an arna "o&a" a&an t#r"i$at 8ada &u"it !#4a6ai a&i4at trau%a dan 6an66uan !ir&u"a!i yan6 %#n6i&uti fra&tur.

Da"a% %#n#6a&&an dia6no!i! fra&tur /"a0i/u"a 8#r"u di"a&u&an 8#%#ri&!aan radio"o6i 4#ru8a foto 8o"o! t$ora&!. E0a"ua!i 8ada fra&tur /"a0i/u"a yan6 !tandar 4#ru8a 8roy#&!i ant#ro8o!t#rior ;AP< yan6 di8u!at&an 8ada 4a6ian t#n6a$ /"a0i/u"a. P#n/itraan

yan6 di"a&u&an $aru! /u&u8 "ua! untu& 4i!a %#ni"ai &#dua A 7oint dan S 7oint. Bi!a 7u6a di6una&an 8o!i!i o4"iJu# d#n6an ara$ dan 8#n#%8atan yan6 4ai&. Proy#&!i AP ('9

' d#n6an /#8$a"i/ t#r4u&ti /u&u8 4ai& &ar#na 4i!a %#%ini%a"i!ir !tru&tur tora&! yan6 4i!a %#n66an66u 8#%4a/aan. Kar#na 4#ntu& dari /"a0i/u"a yan6 4#r4#ntu& S, %a&a fra&tur %#nun7u&&an d#for%ita! %u"ti8"anar, yan6 %#ny#4a4&an !u!a$nya %#ni"ai d#n6an %#n66una&an radio6ra8$ 4ia!a. T !/an, &$u!u!nya d#n6an - di%#n!i %#nin6&at&an a&ura!i 8#%4a/aan.

P#nata"a&!anaan 8ada fra&tur /"a0i/u"a ada dua 8i"i$an yaitu d#n6an tinda&an 4#da$ atau o8#rati0# tr#at%#nt dan tinda&an non 4#da$ atau &on!#0atif.

Pada oran6 d#a!a dan ana&9ana& 4ia!anya 8#n6o4ata nnya &on!#r0atif tan8a r#8o!i!i, yaitu d#n6an 8#%a!an6 an %it#"a. R#8o!i!i tida& di8#r"u&an, a8a"a6i 8ada ana& &ar#na !a"a$9!a%4un6 /"a0i/u"a 7aran6 %#ny#4a4&an 6an66uan 8ada 4a$u, 4ai& fun6!i %au8un &#uatannya. Ka"u! yan6 %#non7o" &adan6 !#/ara &o!%#ti& %#n66an66u %#!&i8un "a%a9&#"a%aan a&an $i"an6 d#n6an 8ro!#! 8#%u6aran . 3an6 8#ntin6 8ada 8#n66unaan %it#"a ia"a$ "#ta& tan6an "#4i$ tin66i dari8ada tin6&at !i&u, ana"6#ti&, dan

"ati$an 6#ra& 7ari dantan6an 8ada $ari 8#rta%a dan "ati$an 6#ra& 4a$u !#t#"a$ 4#4#ra8a $ari.

Tida&an 8#%4#da$an da8at di"a&u&an a8a4i"a t#r7adi $a"9$a" 4#ri&ut:

1. ra&tur t#r4u&a

(. T#rda8at /#d#ra n#uro0a!&u"#r

-. ra&tur /o%%inut#d

+. Tu"an6 %#%#nd#& &ar#na fra6%#n fra&tur tu%8an6 tindi$

). Ra!a !a&it &ar#na 6a6a" 8#nya%4un6an ;nonunion<

. Ma!a"a$ &o!%#ti&, &ar#na 8o!i!i 8#nyatuan tu"an6 tida& !#%#!tinya ;%a"union<.

Ko%8"i&a!i a&ut yan6 da8at t#r7adi 8ada fra&tur /"a0i/u"a ya&ni /#d#ra 8#%4u"u$

dara$, 8n#u%out$ora=, dan $a#%ot$ora=. S#dan6&an &o%8"i&a!i "a%4atnya ya&ni mal/ union yan6 %#ru8a&an 8ro!#! 8#ny#%4u$an tu"an6 4#r7a"an nor%a" t#r7adi da"a% a&tu

(22)

!#%#!tinya, na%un tida& d#n6an 4#ntu& a!"iny a atau a4nor%a", !#rta non/union ya&ni &#6a6a"an 8#nya%4un6an tu"an6 !#t#"a$ + !a%8ai  4u"an.

Pro6no!i! 7an6&a 8#nd#& dan 8an7an6 !#di&it 4anya& 4#r6antun6 8ada 4#rat rin6annya trau%a yan6 dia"a%i, 4a6ai%ana 8#nan6anan yan6 t#8at dan u!ia 8#nd#rita. Pada ana& 8ro6no!i! !an6at 4ai& &ar#na 8ro!#! 8#ny#%4u$an !an6at /#8at, !#dan6&an 8ada oran6 d#a!a 8ro6no!i! t#r6antun6 dari 8#nan6anan, 7i&a 8#nan6anan 4ai& %a&a

&o%8"i&a!i da8at di%ini%a"i!ir.

Prin!ip P"nanganan Fra*'$r Prin!ip P"nanganan Fra*'$r

P#n6#"o"aan fra&tur !#/ara u%u% %#n6i&uti 8rin!i8 8#n6o4atan &#do&t#ran 8ada u%u%nya, yaitu 7an6an %#n/#d#rai 8a!i#n, 8#n6o4atan dida!ari ata! dia6no!i! yan6 t#8at, 8#%i"i$an 8#n6o4atan d#n6an tu7uan t#rt#ntu, %#n6i&uti F"a of natur#, 8#n6o4atan yan6 r#a"i!ti! dan 8ra&ti!, dan %#%8#r$ati&an !#tia8 8a!i#n !#/ara indi0idu. Prin!i8 8#nan6anan fra&tur ada"a$ %#n6#%4a"i&an 8o!i!i 8ata$an tu"an6 &# 8o!i!i !#%u"a

;r#8o!i!i< dan %#%8#rta$an&an 8o!i!i itu !#"a%a %a!a 8#ny#%4u$an 8ata$ tu"an6

;i%o4i"i!a!i<. Pada ana&9ana& r#8o!i!i yan6 di"a&u&an tida& $aru! %#n/a8ai &#adaan !#%8urna !#8#rti !#%u"a &ar#na tu"an6 %#%8unyai &#%a%8uan r#%od#"in6.

P#nata"a&!anaan u%u% fra&tur %#"i8uti %#n6$i"an6&an ra!a ny#ri, M#n6$a!i"&an dan %#%8#rta$an&an 8o!i!i yan6 id#a" dari fra&tur, A6ar t#r7adi 8#nyatuan tu"an6 &#%4a"i, Untu& %#n6#%4a"i&an fun6!i !#8#rti !#%u"a. Untu& %#n6uran6i ny#ri t#r!#4ut, da8at di"a&u&an i%o4i"i!a!i, ;tida& %#n66#ra&&an da#ra$ fra&tur< dan da8at di4#ri&an o4at 8#n6$i"an6 ny#ri. T#&ni& i%o4i"i!a!i da8at di"a&u&an d#n6an 8#%4idaian atau 6i8!. Bidai dan 6i8! tida& da8at 8#%8#rta$an&an 8o!i!i da"a% a&tu yan6 "a%a. Untu& itu di8#r"u&an t#&ni& !#8#rti 8#%a!an6an tra&!i &ontinu, fi&!a!i #&!t#ra", atau fi&!a!i int#rna".

B#ra8a "a%a 8ata$ tu"an6 di8#r"u&an untu& 4#r!atu dan !a%8ai t#r7adi &on!o"ida!i Tida& ada 7aa4an yan6 t#8at %un6&in &ar#na fa&tor u!ia, &on!titu!i, !u8"ai dara$, 7#ni! fra&tur dan fa&tor "ain %#%8#n6aru$i !#8an7an6 a&tu dia%4i".) Pr#di&!i yan6 %un6&in ada"a$ ti%#ta4"# P#r&in! yan6 !#d#r$ana. ra&tur !8ira" 8ada #&!tr#%ita! ata! %#nyatu da"a% - %in66u, untu& &on!o"ida!i &a"i&an d#n6an ( untu& #&!tr#%ita! 4aa$ &a"i&an d#n6an ( "a6i untu& fra&tur tran!0#r!a" &a"i&an "a6i o"#$ (.

S#4ua$ for%u"a yan6 "#4i$ !o8$i!ti/at#d ada"a$ !#4a6ai 4#ri&ut. S#4ua$ fra&tur !8ira" 8ada #&!tr#%ita! ata! %#%a&an a&tu 9 %in66u untu& t#r7adinya &on!o"ida!i. E&!tr#%ita! 4aa$ %#%4utu$&an dua &a"i "#4i$ "a%a. Ta%4a$&an () 7i&a 4u&an fra&tur !8ira" atau 7i&a %#"i4at&an tu"an6 8a$a. Pata$ tu"an6 ana&9ana&, t#ntu !a7a, %#nyatu "#4i$

(23)

/#8at. An6&a9an6&a ini $anya 8anduan &a!ar, $aru! ada 4u&ti &"ini! dan radio"o6i! t#r&ait &on!o"ida!i !#4#"u% t#&anan 8#nu$ di8#r4o"#$&an tan8a !8"inta6#.

I%o4i"i!a!i yan6 "a%a a&an %#ny#4a4&an %#n6#/i"nya otot dan &a&unya !#ndi. O"#$ &ar#na itu di8#r"u&an u8aya %o4i"i!a!i !#/#8at %un6&in.

B#4#ra8a 8#nata"a&!anaan fra&tur !#/ara orto8#di %#"i8uti 8rot#&!i tan8a r#8o!i!i dan i%o4i"i!a!i, I%o4i"i!a!i d#n6an fi&!a!i, R#8o!i!i d#n6an /ara %ani8u"a!i dii&uti d#n6an i%o4i"i!a!i, R#8o!i!i d#n6an tra&!i, R#8o!i!i dii&uti d#n6an i%o4i"i!a!i d#n6an fi&!a!i "uar, R#8o!i!i !#/ara nono8#ratif dii&uti d#n6an 8#%a!an6an fi&!a!i da"a% 8ada tu"an6 !#/ara o8#ratif. R#8o!i!i !#/ara o8#ratif di&uti d#n6an fi&!a!i 8ata$an tu"an6 d#n6an 8#%a!an6an fi&!a!i int#rna, E&!i!i fra6%#n fra&tur dan %#n66antinya d#n6an 8ro!t$#!i!.

Prot#&!i tan8a r#8o!i!i dan i%o4i"i!a!i di6una&an 8ada 8#nan6anan fra&tur d#n6an di!"o&a!i fra6%#n 8ata$an yan6 %ini%a" atau d#n6an di!"o&a!i yan6 tida& a&an %#ny#4a4&an &#/a/atan di&#%udian $ari. onto$ ada"a$ 8ada fra&tur &o!ta, fra&tur &"a0i&u"a 8ada ana&9ana&, fra&tur 0#rt#4ra# d#n6an &o%8r#!i %ini%a".

Pada i%o4i"i!a!i d#n6an fi&!a!i di"a&u&an i%o4i"i!a!i "uar tan8a r#8o!i!i, t#ta8i t#ta8 %#%#r"u&an i%o4i"i!a!i a6ar tida& t#r7adi di!"o&a!i fra6%#n. onto$ /ara ini ada"a$ 8#n6#"o"aan fra&tur tun6&ai 4aa$ tan8a di!"o&a!i yan6 8#ntin6.

Tinda&an r#8o!i!i d#n6an /ara %ani8u"a!i dii&uti d#n6an i%o4i"i!a!i di"a&u&an 8ada fra&tur d#n6an di!"o&a!i fra6%#n yan6 4#rarti !#8#rti 8ada fra&tur radiu! di!ta".

R#8o!i!i d#n6an tra&!i di"a&u&an t#ru!9%#n#ru! !#"a%a %a!a t#rt#ntu, %i!a"nya 4#4#ra8a %in66u, &#%udian dii&uti d#n6an i%o4i"i!a!i. Tinda&an ini di"a&u&an 8ada fra&tur yan6 4i"a dir#8o!i!i !#/ara %ani8u"a!i a&an t#rdi!"o&a!i &#%4a"i da"a% 6i8!. ara ini di"a&u&an 8ada fra&tur d#n6an otot yan6 &uat, %i!a"nya fra&tur f#%ur.

R#8o!i!i dii&uti d#n6an i%o4i"i!a!i d#n6an fi&!a!i "uar di"a&u&an untu& fi&!a!i fra6%#n 8ata$an tu"an6, di%ana di6una&an 8in 4a7a yan6 ditu!u&&an 8ada fra6%#n tu"an6, &#%udian 8in 4a7a tadi di!atu&an !#/ara &o&o$ d#n6an 4atan6an "o6a% di &u"it "uar. B#4#ra8a indi&a!i 8#%a!an6an fi&!a!i "uar antara "ain fra&tur d#n6an ru!a&nya 7arin6an "una& yan6 4#rat ;t#r%a!u& fra&tur t#r4u&a<, di%ana 8#%a!an6an int#rna" fi&!a!i

t#r"a"u 4#ri!i&o untu& t#r7adi inf#&!i, atau di8#r"u&annya a&!#! 4#ru"an6 t#r$ada8 "u&a fra&tur di !#&itar !#ndi yan6 /o/o& untu& int#rna" fi&!a!i na%un 7arin6an "una& t#r"a"u 4#n6&a& untu& o8#ra!i yan6 a%an, a!i#n d#n6an /#d#ra %u"ti8"# yan6 4#rat, fra&tur

tu"an6 8an66u" d#n6an 8#rdara$an $#4at, atau yan6 t#r&ait d#n6an /#d#ra &#8a"a fra&tur d#n6an inf#&!i.

(24)

R#8o!i!i di"a&u&an !#/ara non9o8#ratif dii&uti d#n6an 8#%a!an6an fi&!ator tu"an6 !#/ara o8#ratif, %i!a"nya r#8o!i!i 8ata$ tu"an6 8ada fra&tur &o"u% f#%ur. ra6%#n dir#8o!i!i !#/ara non9o8#ratif d#n6an %#7a tra&!i, !#t#"a$ t#r#8o!i!i, di"a&u&an 8#%a!an6an 8ro!t$#!i! !#/ara o8#ratif 8ada &o"u% f#%ur.

R#8o!i!i !#/ara o8#ratif di&uti d#n6an fi&!a!i 8ata$an tu"an6 d#n6an 8#%a!an6an fi&!a!i int#rna di"a&u&an, %i!a"nya 8ada fra&tur f#%ur, ti4ia, $u%#ru!, atau "#n6an 4aa$. i&!a!i int#rna yan6 di8a&ai 4i!a 4#ru8a 8#n di da"a% !u%!u% tu"an6 8an7an6, 4i!a 7u6a 8"at d#n6an !&ru8 di 8#r%u&aan tu"an6. K#untun6an r#8o!i!i !#/ara o8#ratif ada"a$ da8at di/a8ai r#8o!i!i !#%8urna, dan 4i"a di8a!an6 fi&!a!i int#rna yan6 &o&o$, !#!uda$ o8#ra!i tida& di8#r"u&an 8#%a!an6an 6i8! "a6i dan !#6#ra 4i!a di"a&u&an i%o4i"i!a!i. Indi&a!i 8#%a!an6an fi&!a!i int#rna ada"a$ fra&tur tida& 4i!a di r#du&!i &#/ua"i d#n6an o8#ra!i,

fra&tur yan6 tida& !ta4i" dan /#nd#run6 t#r7adi di!8"a/#% #nt &#%4a"i !#t#"a$ r#du&!i fra&tur d#n6an 8#nyatuan yan6 4uru& dan 8#r"a$an ;fra&tur f#%ora" n#/&<, fra&tur 8ato"o6i!, fra&tur %u"ti8"# di%ana d#n6an r#du&!i dini 4i!a %#%ini%&an &o%8"i&a!i,

fra&tur 8ada 8a!i#n d#n6an 8#raatan yan6 !u"it ;8ara8"#6ia, 8a!i#n 6#riatri<.

E&!i!i fra6%#n fra&tur dan %#n66antinya d#n6an 8ro!t$#!i! di"a&u&an 8ada fra&tur &o"u% f#%ur. a8ut f#%ur di4uan6 !#/ara o8#ratif dan di6anti d#n6an 8ro!t$#!i!. Tinda&an ini dia&u&an 8ada oran6 tua yan6 8ata$an 8ada &o"u% f#%ur tida& da8at %#nya%4un6 &#%4a"i.

(25)

BAB III BAB III SI/PULAN SI/PULAN

Dari $a!i" di!&u!i !&#nario 1 4"o& Trau%ato"o6i ini dida8at&an 4a$a 8a!i#n %#n6a"a%i fra&tur /"a0i/u"a dan 8n#u%ot$ora= 0#nti" yan6 %#ny#4a4&an 8a!i#n di4aa &# IGD. S#$aru!nya !#4#"u% di4aa &# IGD 8a!i#n t#r!#4ut di"a&u&an tata"a&!an !#4#"u% %a!u& ru%a$ !a&it 4#ru8a tinda&an ,asic 0ie Support 7i&a dida8ati 6a6a" nafa! atau 6a6a" 7antun6, dan di"a&u&an tinda&an i%%o4i"i!a!i 8ada tu"an6 yan6 di/uri6ai t#r7adi 8ata$ tu"an6.

Ada8un 8ata$ tu"an6 t#r!#4ut ditandai d#n6an ny#ri $#4at, o#d#%a dan d#for%ita! 8ada tu"an6 yan6 t#r&#na, !#rta adanya &r#8ita!i.

S#"an7utnya, di IGD 8a!i#n t#r!#4ut di4#ri&an 8#nan6anan !#!uai d#n6an $a!i" TRIAGE atau 8#n6&"a!ifi&a!ian 4#rda!ar 4#rat atau rin6annya &#"u$an !#rta ur6#n!i 8#nan6anan. P#ni"aian 8a!i#n di IGD di"a&u&an d#n6an Primary Survey dan Secondary

Survey o"#$ do&t#r 7a6a IGD dan di4antu o"#$ 8#raat. Dari 8#ni"aian atau 8#%#ri&!aan t#r!#4ut %a&a di/uri6ai 8a!i#n %#n6a"a%i fra&tur /"a0i/u"a yan6 7u6a %#n6a&i4at&an &o%8"i&a!i 4#ru8a 8n#u%ot$ora= 0#nti" atau di&#na" d#n6antension pneumothora!.

Ada8un 8#nan6anan yan6 di"a&u&an ada"a$ tinda&an i%%o4i"i!a!i t#r$ada8 tu"an6 /"a0i/u"a yan6 di/uri6ai %#n6a"a%i 8ata$ tu"an6 d#n6an %#tod# ran!#" 0#r4and, yan6 !#"an7utnya di"a&u&an 8#%#ri&!aan radio"o6i untu& dia6no!i! 8a!ti. S#dan6&an untu& 8#nata"a&!aan adanya 8n#u%ot$ora= 0#nti" di"a&u&an tinda&an t$ora&o!#nt#!i! tan8a

(26)

BAB I= BAB I= SARAN SARAN

Saran untu& !&#nario, di7#"a!&an t#ntan6 tata"a&!ana 8a!i#n !#4#"u% %a!u& ru%a$ !a&it &ar#na $a" t#r!#4ut 8#ntin6 8ada 8a!i#n trau%a atau &#/#"a&aan.

Saran untu& &#4#r7a"anan di!&u!i, a&tu yan6 ada "#4i$ di#f#&tif&an dan 8#%4a$a!an 4i!a di8#rin/i atau di&#%4an6&an. S#rta, $ara8 !#"uru$ an66ota &#"o%8o& "#4i$ a&tif "a6i da"a% di!&u!i atau %#nya%8ai&an 8#nda8at. L#4i$ 4ai& "a6i 7i&a di!&u!i dita%4a$&an d#n6an 8#n66unaan %#dia !#8#rti foto atau 0id#o a6ar di!&u!i "#4i$ %#nari&, %a&!ud yan6

(27)

DAFTAR PUSTAKA DAFTAR PUSTAKA

A%#ri/an an/#r So/i#ty. ;('1+<. 'normed consent .. /an/#r. or6, Dia&!#! A8ri" ('1+.

A%#ri/an o""#6# of Sur6#on!. 12. dvanced Trauma 0ie Support . Unit#d Stat#! of A%#ri/a: ir!t I%8r#!!ion.

Ayu!$ Go#", Martin Gorro/$at#6ui,#t a". Pneumothora! $tt8:>>radio8a#dia.or6>arti/"#!>8n#u%ot$ora=

Dor"and, . A. N#%an. (''(. Ka%u! K#do&t#ran. EG : Ca&arta.

Er!oy N, S#n!#! OM, Aydin ER. ;('1'<. Infor%#d /on!#nt in #%#r6#n/y %#di/in#. *lusTravmacil#errahierg . 1;1<: 19

$tt8!:>>%".!/ri4d./o%>do/>(())('2>Infor%#d9on!#nt98ada9K#6aatdaruratan dia&!#! 8ada tan66a" ( A8ri" ('1)

KUI. 1). Ku%8u"an Ku"ia$ I"%u 4#da$. Binaru8a A&!ara : Ca&arta.

Otto $an, Ro4in TouJu#t, General Principles o" to 'nterpret $adiographs $tt8!:>>.4"a/&#""8u4"i!$in6./o%>/ont#nt>BPLI%a6#!>ont#nt!tor#>Sa%8"#/$ a8t#r>2'2(21)(->2'2(21)(-+''1.8df

Pri/#, Sy"0ia, 1(. Patofi!io"o6i, Kon!#8 K"ini! Pro!#!9Pro!#! P#nya&it. Mo!4y P$i"ad#"8$ia.

RS?S, Ti% PPGD, (''. P#nan6anan P#nd#rita Gaat Darurat ;PPGD Ba!i/ (<. RS?S Bandun6.

Sudoyo A.., S#tiyo$adi B., A"i I., Si%adi4rata M., S#tiadi S. ;#d!<. ,u-u aar ilmu penya-it dalam. Ci"id II #di!i 5. Ca&arta : Pu!at P#n#r4itan D#8art#%#n I"%u P#nya&it

Da"a% a&u"ta! K#do&t#ran Uni0#r!ita! Indon#!ia.

Sya%!u ?.R. dan Con6, i% D# ;1)<. Bu&u A7ar B#da$. Ca&arta: P#n#r4it Bu&u K#do&t#ran, EG.

Ti% S&i""! La4 K UNS. ;('1)<. Pedoman eterampilan linis Semester 4' . Sura&arta: K UNS.

Referensi

Dokumen terkait

• merujuk dan/atau mengutip frasa dan/atau kalimat yang bersifat tidak umum tanpa menyebutkan sumber karya sendiri atau orang lain dalam catatan kutipan dan/atau tanpa

Hasil dari penelitian in adalah lomba gugus SD disini lebih menekankan kepada administrasi sekolah, walaupun ada sedikit unsur untuk dapat meningkatkan

Hal ini terjadi karena konsentrasi air limbah 50 % memiliki partikel yang lebih kecil dari konsentrasi air limbah 100 %, sehingga menyebabkan fouling pada membran

Dataset yang sudah dihitung nilai technical indicator-nya kemudian dibentuk menjadi beberapa dataset, yaitu plain yang fiturnya adalah data ringkasan saham harian

Dengan integrasi antara KE dan TRIZ, diharapkan akan terciptanya suatu solusi yang kreatif dan inovatif, serta dapat mengakomodir kebutuhan emosional pelanggan terhadap

Pengaruh stres kerja terhadap kinerja tenaga kesehatan di RSUD Wangaya Denpasar pada gambar 6.2 yang didapatkan dari hasil penelitian menunjukkan bahwa stres kerja dalam

Konsumsi akhir pemerintah bersama dengan konsumsi akhir rumah tangga dan LNPRT merupakan jumlah dari konsumsi akhir dalam suatu perekonomian suatu wilayah. Peranan konsumsi

stres, dengan #ara masukn!a min!ak atsiri ke dalam tu$uh melalui inhalas dalam tu$uh melalui inhalasi i &amp;#ara &amp;#ara !ang paling efektif+, internal, dan pen!erapan lewat