• Tidak ada hasil yang ditemukan

Sifat Fisis Dan Mekanis Oriented Strand

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2018

Membagikan "Sifat Fisis Dan Mekanis Oriented Strand"

Copied!
46
0
0

Teks penuh

(1)

[

APA

]

American Plywood Association. 2000. Oriented Strand Board Product

Guide. The Engineered Wood Association. Washington.

---.2006.Oriented Strand Board (OSB).

http://www.apawood.org/level_b.cfm?content=prd_osb_main

[

9 Maret 2006

]

Ayrilmis N, Kartal SN, Laufenberg TL, Winandy JE, White RH. 2005. Physical

and mechanical properties and fire, decay, and termite resistance of treated

oriented strandboard. Forest Product Journal 55 (5) : 74-81.

Bowyer JL, Shmulsky R, Haygreen JG. 2003. Forest Products and Wood Science

An Introduction 4

th

Ed. USA : Iowa State Press A Blackwell Publ.

[

BS

]

British Standard. 1957. Standard test for small clear speciment BS 373:1957.

[

CWC

]

Canadian Wood Council. 2006. OSB

http://www.cwc.ca/product/osb/uses.php

[

16 Januari 2006

]

Davis CR. 1992. PF Powder resin capabilities in the OSB industry. Di dalam : TD

Faust, editor. Proceedings of Structural Panels and Composite Lumber

Two Sides of the Profit Coin : Processing Products/ Markets; Georgia,

November 17-18.

Departemen Kehutanan RI. 2005. Statistik Kehutanan. Jakarta.

Hon DNS, Bangi AP. 1996. Chemical modification of juvenile wood. Part 1.

Juvenility and response of southern pine OSB flakes to acetylation. Forest

Products Journal 46 (7/8) : 73-78.

[JSA] Japanese Standard Association. 1980. Japanese Industrial Standard (JIS) K

6833. Japan.

---. 2003. Particleboards. Japanese Industrial

Standard (JIS) A 5908-1994. Japan.

(2)

Kasmudjo. 1990. Pengantar Pulp dan Kertas. Yogyakarta: Yayasan Pembina

Fakultas Kehutanan UGM.

Kawai S, Umemura K, Sasaki H, Matsuo K. 1998. Effects of the formulation of

isocyanate resins on the properties of particleboard. Di dalam : Hadi Y S,

compiler. Proceedings of the Fourth Pacific Rim Bio-based Composites

Symposium ; Bogor, 2-5 November.

Koch P. 1985. Utilization of Hardwoods Growing on Southern Pine Sites. United

States Department of Agriculture. Forest Service. Agriculture Handbook

Number 605.

Lee AWC, Bai X, Bangi AP. 1997. Flexural properties of bamboo-reinforced

southern pine OSB beams. Forest Products Journal 47(6) : 74-78.

Lowood J. 1997. Oriented Strand Board and Waferboard. Di dalam: Smulski S,

editor.

Engineered Wood Product a Guide for Specifiers, Designers, and

User. Madison : PFS Research Foundation.hlm 123-145.

Maloney TM. 1993. Modern Particleboard and Dry Process Fiberboard

Manufacturing. San Francisco : Miller Freeman Inc.

Mandang YI , Pandit IKN. 2002. Pedoman Identifikasi Jenis Kayu di Lapangan.

Bogor : Yayasan Prosea.

Marra AA. 1992. Technology of Wood Bonding Principles in Practices. New

York : Van Nostrand Reinhold.

Martawijaya A, Kartasujana I, Mandan YI, Prawira SA, Kadir K. 1989. Atlas

Kayu Indonesia Jilid II. Bogor : Balitbanghut Departemen Kehutanan RI.

Massijaya MY. 1992. Pengaruh perlakuan uap air panas (steam treatment) pada

pulp kayu sengon (Paraserianthes falcataria L. Nielsen) dan akasia

(Acacia mangium Willd.) terhadap kualitas papan serat berkerapatan

sedang (MDF) [tesis]. Bogor : Program Pascasarjana, IPB.

---. 1997. Development of boards made from waste newspaper

[disertasi]. Tokyo Japan : Tokyo University.

---, Hadi YS, Tambunan B, Bakar ES, Sunarni I. 1999. Studi

pembuatan papan partikel dari limbah kayu dan plastik polystyrene. Jurnal

Teknologi Hasil Hutan 12(2) : 29-36.

(3)

Processing Products/ Markets; Georgia, November 17-18.

McElroy DC. 1992. OSB market developments how can we market for product

stewardship? Di dalam : TD Faust, editor. Proceedings of Structural Panels

and Composite Lumber Two Sides of the Profit Coin : Processing and

Product/ Markets; Georgia, November 17-18.

Nishimura T, Amin J, Ansell MP. 2004. Image analysis and bending properties of

model OSB panels as a function of strand distribution, shape and size.

Journal of Wood Science and Technology 38(4-5) Springer-Verlag

Heidelberg.

Nuryawan A. 2001. Pengaruh ketebalan vinir meranti dan jenis kayu cepat

tumbuh berdiameter kecil terhadap kualitas comply [skripsi]. Bogor :

Fakultas Kehutanan, IPB.

---, Massijaya MY. 2006. Mengenal

Oriented Strand Board. Bogor :

Kerjasama USU dan IPB.

---, Massijaya MY, Hadi YS. 2007. Sifat fisis dan mekanis Oriented

Strand Board dari tiga jenis kayu cepat tumbuh. Makalah dipresentasikan

pada Seminar Nasional Masyarakat Peneliti Kayu (Mapeki) X; Pontianak,

9-11 Agustus.

Pizzi A. 1994. Wood Adhesives Chemistry and Technology. New York : Marcel

Dekker.

Puspariani J. 1996. Sifat fisis dan mekanis oriented strandboard (OSB) yang

terbuat dari kayu pinus (Pinus merkusii Jungh et de Vries), karet (Hevea

brasiliensis Muell.Arg) dan akasia (Acacia mangium Willd).

[

skripsi

]

.

Bogor : Jurusan Teknologi Hasil Hutan, Fakultas Kehutanan, IPB.

Rachman O, Hadjib N, Balfas J. 2005. Diversifikasi bahan baku dan produk

industri pengolahan kayu. Makalah Seminar Hasil Litbang Hasil Hutan.

Pusat Penelitian dan Pengembangan Hasil Hutan Dephut RI.

Ridwan I. 1997. Sifat fisis dan mekanis oriented strandboard (OSB) kayu terap

(Artocarpus elasticus Reinw.) dan kayu weru (Albizia procera Benth.).

[

skripsi

]

. Bogor : Jurusan Teknologi Hasil Hutan, Fak. Kehutanan, IPB.

(4)

[SBA] Structural Board Association. 2005. Binders and Waxes in OSB. Canada :

Technical Bulletin No. TB114..

---.2006.OSBGuide.

http://www.osbguide.com/osb.html.

[

9 Maret 2006

]

Shibusawa T, Miyamoto K, Hatano Y, Suzuki S. 2005. Recycling of demolition

waste as a raw material of wood-based structural panels. Di dalam :

Proceedings of International Symposium on Wood Science and

Technology. IAWPS 2005.50

th

Anniversary of the Japan Wood Research

Society. Pacifico Yokohama. Japan.

Simpson W, TenWolde A. 1999. Physical Properties and Moisture Relations of

Wood Di dalam : Wood Hanbook Wood as an Engineering Material.

USDA. Madison.

Sutrisno. 1999. Pengaruh nisbah tekan terhadap sifat papan untai kayu sengon dan

tusam [tesis]. Bogor : Program Pascasarjana, IPB.

Suzuki S. 2005. Using cedar plantation materials for wood-based composites in

Japan. Di dalam : Winandy JE, Wellwood RW, Hiziroglu S, editor.

Proceedings of Scientific Session 90, XXII IUFRO World Congress.

Brisbane. Australia.

Tambunan B. 2000. Oriented Strand Board. Bogor : Laboratorium Biokomposit

Fakultas Kehutanan IPB.

Tasdiq AYM. 2000. Pengaruh perbandingan dimensi panjang dan tebal strand

terhadap sifat fisis dan mekanis oriented strandboard (OSB) dari kayu

gmelina (Gmelina arborea Roxb.).

[

skripsi

]

. Bogor : Jurusan Teknologi

Hasil Hutan, Fakultas Kehutanan, IPB.

Teal WB. 1996. Conveyor drying of OSB strands-an update. Di dalam : Wolcott

MP, Leonhardy LH, Lentz MT, editor. Proceeding of the Thirtieth

Washington State University. International Partcleboard/ Composite

Material Symposium. Pullman. Washington.

Tsoumis G. 1991. Science and Technology of Wood Structure, Properties,

Utilization. New York : Van Nostrand Reinhold.

Wikimedia Foundation Inc. 2006.

(5)

Wolcott MP, Tichy RJ, Yukun H, Guo ZD. 1997. The development of OSB in the

People’s Republic of China. Forest Products Journal 47(1) : 19-25.

www.kronotexusa.com.

www.specialchem4adhesive.com.

Youngquist JA.1999. Wood-based composites and panel product. Di dalam :

Wood Handbook Wood as an Engineering Material. USDA. Madison.

(6)
(7)

Standar : BS (British Standard) 373 : 1957

Metode :

1.

Contoh uji (CU) berukuran 2 cm x 2 cm x 2 cm diambil dari papan

bagian pangkal, tengah, dan ujung masing-masing jenis kayu. Dilakukan

untuk 3 kali ulangan sehingga diperoleh 9 buah CU.

2.

CU ditimbang untuk menentukan berat awal (basah) kemudian CU

dikeringudarakan dengan kipas angin selama 3 minggu, lalu ditimbang

untuk menentukan berat kering udara.

3.

CU yang telah kering udara (KU) dimasukkan ke dalam oven dengan

suhu (103 ± 2)

0

C selama 24 jam dan ditimbang beratnya (berat kering

oven).

4.

Dihitung kadar airnya, dengan rumus :

KA basah (%)

= berat awal – berat kering oven x 100%

berat kering oven

(8)

Lampiran 1 (lanjutan)

Hasil pengukuran kadar air (KA) kayu :

Kayu akasia

KA Basah (Segar)

KA Kering Udara

No BA BKO KA

No

BKU BKO KA

CU (g)

(g) (%)

CU (g) (g) (%)

1 8.09 3.84 110.93

1 3.76 3.26 15.34

2 7.51 3.23 132.52

2 3.02 2.61 15.71

3 6.19 2.86 116.52

3 2.77 2.41 14.94

4 9.31 4.70 97.98

4

4.60

3.99 15.29

5 8.02 3.46 131.81

5 3.36 2.91 15.46

6 8.10 4.73 71.33

6 4.62 4.04 14.36

7 8.55 5.68 50.66

7 5.43 4.76 14.08

8 9.52 5.88 62.05

8 3.50 3.04 15.13

9 8.28 5.80 42.83

9 5.68 4.94 14.98

rataan 90.74

rataan 15.03

tertinggi

131.81

tertinggi

15.71

terendah

42.84

terendah

14.08

Kayu ekaliptus

KA Basah (Segar)

KA Kering Udara

No BA BKO KA

No

BKU BKO KA

CU (g) (g) (%)

CU

(g)

(g) (%)

1 6.56 3.70 77.30

1

6.44

5.53 16.46

2 9.08 4.10

121.46

2 6.30 5.41 16.45

3 6.93 3.66 89.34

3 6.73 5.78 16.44

4 8.73 4.66 87.34

4 6.46 5.56 16.19

5 10.88 4.36 149.54

5 6.30 5.41 16.45

6 8.18 4.68 74.79

6 6.71 5.79 15.89

7 9.41 5.55 69.55

7 6.58 5.67 16.05

8 9.22 5.96 54.70

8 6.79 5.87 15.67

9 8.57 5.68 50.88

9 6.66 5.76 15.63

rataan 86.10

rataan 16.14

tertinggi

149.54

tertinggi

16.46

terendah

50.88

terendah

15.63

Kayu gmelina

KA Basah (Segar)

KA Kering Udara

No BA BKO KA

No

BKU BKO KA

CU (g)

(g) (%)

CU (g) (g) (%)

1 9.17 4.60 99.48

1

4.62

4.04 14.36

2 8.67 5.17 67.91

2

5.19

4.53 14.57

3 8.67 5.01 73.29

3 5.04 4.40 14.55

4 9.08 4.63 96.01

4 4.66 4.06 14.78

5 8.86 4.58 93.56

5 4.62 4.02 14.93

6 8.06 4.78 68.57

6 4.65 4.08 13.97

7 7.92 4.44 78.41

7 4.44 3.88 14.43

8 9.16 5.03 82.02

8 4.27 3.72 14.78

9 8.62 5.05 70.63

9 4.94 4.30 14.88

rataan 81.10

rataan 14.58

tertinggi 99.48

tertinggi 14.93

(9)

Metode :

1.

Contoh uji (CU) strands berjumlah 100 buah untuk masing-masing jenis kayu

diambil secara acak dari tempat penyimpanan (storage).

2.

CU dikeringudarakan dengan kipas angin selama 3 minggu, lalu ditimbang

beratnya dan diukur dimensinya sehingga diperoleh besar volumenya.

3.

Dimensi panjang dan lebar masing-masing diukur 2 kali ulangan dengan

menggunakan kaliper kemudian dirata-ratakan, sementara dimensi tebal

diukur sekali pada bagian tengah strand menggunakan mikrometer sekrup.

4.

Rumus yang digunakan untuk menghitung berat jenis (specific gravity), yaitu :

Berat Jenis

= kerapatan kayu

kerapatan benda standar

Berat Jenis

= massa/ volume

1 g/cm

3

5. Pengukuran dimensi menghasilkan juga nilai aspect dan slenderness ratio,

yaitu

(10)

Lampiran 2 (lanjutan)

Hasil pengukuran dimensi, berat jenis (BJ) strand, aspect dan slenderness ratio :

Kayu akasia

No m p1 p2

p

rataan l1 l2

l

rataan t t Vol BJ Aspect Slenderness

(11)

No m p1 p2 rataan l1 l2 rataan t t Vol BJ Aspect Slenderness

g mm mm cm mm mm cm mm cm cm3

Ratio Ratio

56 0.71 70.20 70.00 7.01 22.65 23.00 2.28 1.25 0.13 2.00 0.35 3.07 56.08 57 0.87 69.40 69.50 6.95 25.40 25.20 2.53 1.11 0.11 1.95 0.45 2.75 62.57 58 0.34 69.70 69.20 6.95 22.50 22.75 2.26 0.55 0.06 0.86 0.39 3.07 126.27 59 0.39 70.00 70.05 7.00 23.85 24.00 2.39 0.56 0.06 0.94 0.42 2.93 125.04 60 1.00 69.85 70.00 6.99 21.00 22.15 2.16 1.85 0.19 2.79 0.36 3.24 37.80 61 1.01 70.10 70.40 7.03 23.50 23.10 2.33 1.47 0.15 2.41 0.42 3.02 47.79 62 0.97 72.00 71.85 7.19 24.10 24.40 2.43 0.88 0.09 1.53 0.63 2.97 81.73 63 0.58 69.40 69.70 6.96 23.10 23.10 2.31 0.96 0.10 1.54 0.38 3.01 72.45 64 0.81 70.70 70.70 7.07 23.10 23.45 2.33 1.19 0.12 1.96 0.41 3.04 59.41 65 0.39 69.90 69.65 6.98 23.30 23.10 2.32 0.59 0.06 0.96 0.41 3.01 118.26 66 0.39 69.70 70.00 6.99 22.40 23.90 2.32 0.83 0.08 1.34 0.29 3.02 84.16 67 0.76 70.00 70.00 7.00 24.10 24.00 2.41 1.04 0.10 1.75 0.43 2.91 67.31 68 0.40 69.35 69.20 6.93 24.50 24.30 2.44 0.55 0.06 0.93 0.43 2.84 125.95 69 0.84 69.95 69.70 6.98 22.15 21.20 2.17 1.35 0.14 2.04 0.41 3.22 51.72 70 1.10 68.30 69.15 6.87 24.00 24.25 2.41 1.71 0.17 2.84 0.39 2.85 40.19 71 0.60 70.55 70.65 7.06 23.35 23.50 2.34 0.92 0.09 1.52 0.39 3.01 76.74 72 0.89 69.50 69.40 6.95 22.10 23.00 2.26 1.55 0.16 2.43 0.37 3.08 44.81 73 0.57 70.80 70.60 7.07 20.20 20.85 2.05 0.98 0.10 1.42 0.40 3.44 72.14 74 0.73 70.00 70.20 7.01 23.60 23.15 2.34 1.51 0.15 2.47 0.30 3.00 46.42 75 0.75 70.20 70.10 7.02 23.85 23.90 2.39 1.35 0.14 2.26 0.33 2.94 51.96 76 0.92 69.70 69.80 6.98 23.65 23.00 2.33 1.39 0.14 2.26 0.41 2.99 50.18 77 0.60 69.20 69.20 6.92 24.35 24.60 2.45 0.84 0.08 1.42 0.42 2.83 82.38 78 1.10 71.00 71.10 7.11 23.60 23.10 2.34 1.70 0.17 2.82 0.39 3.04 41.79 79 0.61 69.45 69.55 6.95 22.20 22.95 2.26 0.97 0.10 1.52 0.40 3.08 71.65 80 0.63 69.90 69.55 6.97 22.00 22.40 2.22 1.13 0.11 1.75 0.36 3.14 61.70 81 0.40 69.75 69.65 6.97 23.25 22.80 2.30 0.71 0.07 1.14 0.35 3.03 98.17 82 0.80 70.20 70.15 7.02 22.00 22.70 2.24 1.77 0.18 2.78 0.29 3.14 39.65 83 0.83 69.75 69.85 6.98 23.70 24.20 2.40 1.02 0.10 1.71 0.49 2.91 68.43 84 0.54 69.10 69.10 6.91 21.70 23.90 2.28 1.08 0.11 1.70 0.32 3.03 63.98 85 0.41 69.75 69.50 6.96 23.15 22.10 2.26 0.96 0.10 1.51 0.27 3.08 72.53 86 1.05 69.00 69.60 6.93 22.70 23.60 2.32 1.56 0.16 2.50 0.42 2.99 44.42 87 0.69 68.60 69.50 6.91 24.00 23.30 2.37 1.09 0.11 1.78 0.39 2.92 63.35 88 0.87 68.50 69.20 6.89 24.65 23.70 2.42 1.11 0.11 1.85 0.47 2.85 62.03 89 0.92 68.60 69.00 6.88 22.80 23.20 2.30 1.62 0.16 2.56 0.36 2.99 42.47 90 0.94 67.00 66.60 6.68 21.85 23.30 2.26 1.55 0.16 2.34 0.40 2.96 43.10 91 0.94 69.80 69.90 6.99 21.80 23.00 2.24 1.46 0.15 2.28 0.41 3.12 47.84 92 0.77 70.50 70.15 7.03 21.10 19.60 2.04 1.63 0.16 2.33 0.33 3.46 43.14 93 0.78 69.25 69.25 6.93 22.60 23.15 2.29 1.33 0.13 2.11 0.37 3.03 52.07 94 0.24 69.30 70.00 6.97 25.00 24.00 2.45 0.36 0.04 0.61 0.39 2.84 193.47 95 0.76 70.10 69.70 6.99 22.15 23.20 2.27 1.44 0.14 2.28 0.33 3.08 48.54 96 1.02 70.10 70.00 7.01 23.10 23.45 2.33 1.49 0.15 2.43 0.42 3.01 47.01 97 0.73 69.40 69.40 6.94 25.10 24.85 2.50 0.85 0.09 1.47 0.50 2.78 81.65 98 0.89 69.65 69.75 6.97 23.55 23.00 2.33 1.51 0.15 2.45 0.36 2.99 46.16 99 1.04 72.55 72.45 7.25 23.80 23.45 2.36 0.88 0.09 1.51 0.69 3.07 82.39 100 0.72 70.05 70.10 7.01 23.60 23.20 2.34 1.43 0.14 2.34 0.31 2.99 49.00

(12)

Lampiran 2 (lanjutan)

rataan t t Vol BJ Aspect Slenderness

(13)

No m p1 p2 rataan l1 l2 rataan t t Vol BJ Aspect Slenderness

(g) mm mm cm mm mm cm mm cm cm3

Ratio Ratio

56 1.07 71.15 71.00 7.11 20.40 19.15 1.98 1.08 0.11 1.52 0.70 3.59 65.81 57 0.75 71.00 70.70 7.09 21.00 22.20 2.16 0.73 0.07 1.12 0.67 3.28 97.05 58 0.63 69.90 69.95 6.99 25.20 23.25 2.42 0.70 0.07 1.19 0.53 2.89 99.89 59 0.64 70.00 70.00 7.00 24.00 23.20 2.36 0.70 0.07 1.16 0.55 2.97 100.00 60 0.63 70.40 70.30 7.04 21.70 22.70 2.22 0.89 0.09 1.39 0.45 3.17 79.04 61 1.11 69.15 69.15 6.92 23.20 23.55 2.34 1.04 0.10 1.68 0.66 2.96 66.49 62 1.04 70.15 70.00 7.01 19.80 20.40 2.01 1.10 0.11 1.55 0.67 3.49 63.70 63 0.91 70.45 70.50 7.05 20.40 21.45 2.09 0.82 0.08 1.21 0.75 3.37 85.95 64 1.05 70.40 70.40 7.04 23.85 23.30 2.36 0.98 0.10 1.63 0.65 2.99 71.84 65 1.04 66.60 66.65 6.66 21.35 19.20 2.03 1.22 0.12 1.65 0.63 3.29 54.61 66 1.08 70.75 70.80 7.08 19.70 22.00 2.09 1.32 0.13 1.95 0.55 3.39 53.62 67 0.95 69.20 69.10 6.92 23.30 23.50 2.34 0.78 0.08 1.26 0.75 2.96 88.65 68 0.95 67.90 68.00 6.80 23.20 21.60 2.24 0.90 0.09 1.37 0.69 3.03 75.50 69 0.69 70.80 70.70 7.08 21.10 19.20 2.02 0.75 0.08 1.07 0.65 3.51 94.33 70 1.03 70.80 71.00 7.09 20.00 22.10 2.11 0.99 0.10 1.48 0.70 3.37 71.62 71 1.10 70.50 70.90 7.07 22.25 21.45 2.19 1.08 0.11 1.67 0.66 3.24 65.46 72 0.62 70.25 70.50 7.04 22.55 21.70 2.21 1.20 0.12 1.87 0.33 3.18 58.65 73 0.42 70.30 70.35 7.03 22.00 21.85 2.19 0.83 0.08 1.28 0.33 3.21 84.73 74 1.16 69.20 69.25 6.92 22.45 22.65 2.26 1.13 0.11 1.76 0.66 3.07 61.26 75 1.30 70.00 70.00 7.00 25.50 24.50 2.50 1.20 0.12 2.10 0.62 2.80 58.33 76 0.60 70.35 70.60 7.05 21.40 20.25 2.08 0.85 0.09 1.25 0.48 3.38 82.91 77 0.43 70.05 70.00 7.00 20.90 19.00 2.00 0.81 0.08 1.13 0.38 3.51 86.45 78 0.92 68.00 68.00 6.80 21.90 20.05 2.10 0.97 0.10 1.38 0.66 3.24 70.10 79 0.84 70.60 71.30 7.10 22.40 21.15 2.18 0.75 0.08 1.16 0.72 3.26 94.60 80 0.78 70.40 70.35 7.04 20.40 19.40 1.99 0.88 0.09 1.23 0.63 3.54 79.97 81 1.11 65.50 66.00 6.58 22.10 22.65 2.24 1.05 0.11 1.54 0.72 2.94 62.62 82 0.63 69.10 69.40 6.93 22.10 21.35 2.17 1.08 0.11 1.62 0.39 3.19 64.12 83 1.02 70.70 70.60 7.07 20.70 20.90 2.08 0.87 0.09 1.28 0.80 3.40 81.21 84 0.91 71.05 71.00 7.10 21.30 19.00 2.02 0.93 0.09 1.33 0.68 3.52 76.37 85 1.00 70.50 70.30 7.04 24.00 21.40 2.27 0.90 0.09 1.44 0.70 3.10 78.22 86 1.45 71.00 70.75 7.09 20.35 21.10 2.07 1.27 0.13 1.87 0.78 3.42 55.81 87 0.52 70.40 70.35 7.04 22.50 22.45 2.25 0.88 0.09 1.39 0.37 3.13 79.97 88 0.58 69.80 70.55 7.02 22.70 22.70 2.27 0.96 0.10 1.53 0.38 3.09 73.10 89 0.85 70.00 70.10 7.01 23.10 23.10 2.31 1.17 0.12 1.89 0.45 3.03 59.87 90 0.76 70.60 70.65 7.06 20.80 22.20 2.15 0.72 0.07 1.09 0.70 3.28 98.09 91 0.54 70.35 70.40 7.04 21.10 20.15 2.06 1.03 0.10 1.50 0.36 3.41 68.33 92 0.39 70.30 70.30 7.03 21.10 21.25 2.12 0.73 0.07 1.09 0.36 3.32 96.30 93 0.96 70.10 70.25 7.02 24.30 23.00 2.37 0.95 0.10 1.58 0.61 2.97 73.87 94 1.14 70.10 70.35 7.02 21.30 21.10 2.12 1.11 0.11 1.65 0.69 3.31 63.27 95 0.52 70.55 70.75 7.07 21.00 21.85 2.14 0.92 0.09 1.39 0.37 3.30 76.79 96 0.48 70.70 70.65 7.07 21.10 22.40 2.18 0.66 0.07 1.01 0.47 3.25 107.08 97 1.25 71.00 70.90 7.10 21.10 20.30 2.07 1.45 0.15 2.13 0.59 3.43 48.93 98 1.05 71.10 71.00 7.11 23.30 23.60 2.35 0.85 0.09 1.42 0.74 3.03 83.59 99 1.05 70.80 71.00 7.09 20.60 21.10 2.09 0.92 0.09 1.36 0.77 3.40 77.07 100 1.19 68.30 68.10 6.82 22.55 23.20 2.29 1.48 0.15 2.31 0.52 2.98 46.08

(14)

Lampiran 2 (lanjutan)

rataan t t Vol BJ Aspect Slenderness

(15)

No m p1 p2 rataan l1 l2 rataan t t Vol BJ Aspect Slenderness

(g) mm mm cm mm mm cm mm cm cm3

Ratio Ratio

56 0.70 70.15 70.00 7.01 21.00 23.00 2.20 1.12 0.11 1.73 0.41 3.19 62.57 57 0.64 70.50 70.20 7.04 18.60 19.00 1.88 0.99 0.10 1.31 0.49 3.74 71.06 58 0.72 70.10 70.05 7.01 21.75 21.55 2.17 1.18 0.12 1.79 0.40 3.24 59.39 59 0.84 71.00 71.00 7.10 20.80 21.50 2.12 1.57 0.16 2.36 0.36 3.36 45.22 60 0.60 70.30 70.45 7.04 20.85 20.75 2.08 0.88 0.09 1.29 0.47 3.38 79.97 61 0.78 69.10 69.00 6.91 22.65 22.70 2.27 1.01 0.10 1.58 0.49 3.05 68.37 62 0.57 70.60 70.65 7.06 21.60 22.80 2.22 0.78 0.08 1.22 0.47 3.18 90.54 63 0.79 71.15 70.65 7.09 21.50 22.00 2.18 1.20 0.12 1.85 0.43 3.26 59.08 64 0.57 69.85 69.80 6.98 21.45 22.15 2.18 0.95 0.10 1.45 0.39 3.20 73.50 65 0.72 69.85 69.90 6.99 21.40 21.65 2.15 1.03 0.10 1.55 0.46 3.25 67.84 66 0.62 70.45 70.10 7.03 22.45 21.80 2.21 0.93 0.09 1.45 0.43 3.18 75.56 67 0.58 70.60 70.65 7.06 21.75 21.60 2.17 1.10 0.11 1.68 0.34 3.26 64.20 68 0.61 70.40 70.35 7.04 21.50 21.00 2.13 0.96 0.10 1.44 0.42 3.31 73.31 69 0.50 71.00 71.20 7.11 22.45 22.40 2.24 0.72 0.07 1.15 0.44 3.17 98.75 70 0.45 70.70 70.75 7.07 21.35 21.45 2.14 0.71 0.07 1.07 0.42 3.30 99.61 71 0.80 71.00 71.00 7.10 23.00 22.50 2.28 1.13 0.11 1.83 0.44 3.12 62.83 72 0.63 71.45 71.10 7.13 21.50 21.90 2.17 0.88 0.09 1.36 0.46 3.28 80.99 73 0.42 70.25 70.20 7.02 20.80 20.90 2.09 0.60 0.06 0.88 0.48 3.37 117.04 74 0.79 70.20 69.00 6.96 21.05 21.35 2.12 1.07 0.11 1.58 0.50 3.28 65.05 75 0.90 69.90 69.95 6.99 21.75 22.00 2.19 1.20 0.12 1.84 0.49 3.20 58.27 76 0.69 69.80 69.85 6.98 21.35 22.00 2.17 1.07 0.11 1.62 0.43 3.22 65.26 77 0.46 70.55 70.70 7.06 21.80 21.85 2.18 0.70 0.07 1.08 0.43 3.24 100.89 78 0.66 70.10 70.35 7.02 22.40 21.55 2.20 0.97 0.10 1.50 0.44 3.20 72.40 79 0.82 70.60 70.50 7.06 22.75 22.70 2.27 1.23 0.12 1.97 0.42 3.10 57.36 80 0.69 69.50 70.00 6.98 19.10 20.80 2.00 1.22 0.12 1.70 0.41 3.50 57.17 81 0.74 69.80 70.00 6.99 21.80 21.80 2.18 1.06 0.11 1.62 0.46 3.21 65.94 82 0.64 69.80 69.70 6.98 21.20 21.90 2.16 1.05 0.11 1.58 0.41 3.24 66.43 83 0.64 70.60 70.70 7.07 20.50 21.15 2.08 1.13 0.11 1.66 0.38 3.39 62.52 84 0.53 66.80 66.60 6.67 21.70 21.50 2.16 0.82 0.08 1.18 0.45 3.09 81.34 85 0.42 70.65 70.10 7.04 22.50 22.20 2.24 0.67 0.07 1.05 0.40 3.15 105.04 86 0.48 70.50 70.65 7.06 20.40 22.30 2.14 0.80 0.08 1.21 0.40 3.31 88.22 87 0.77 69.90 70.40 7.02 22.45 22.45 2.25 1.18 0.12 1.86 0.41 3.12 59.45 88 0.18 70.55 70.35 7.05 20.10 20.80 2.05 1.27 0.13 1.83 0.10 3.44 55.47 89 0.68 70.40 70.00 7.02 20.15 19.70 1.99 1.25 0.13 1.75 0.39 3.52 56.16 90 0.45 70.00 70.10 7.01 19.25 21.40 2.03 0.66 0.07 0.94 0.48 3.45 106.14 91 0.75 70.55 70.65 7.06 21.20 20.75 2.10 1.22 0.12 1.81 0.42 3.37 57.87 92 0.68 70.60 70.40 7.05 21.50 20.50 2.10 1.08 0.11 1.60 0.43 3.36 65.28 93 0.81 71.10 71.10 7.11 22.40 22.30 2.24 0.95 0.10 1.51 0.54 3.18 74.84 94 0.78 70.00 69.80 6.99 22.35 22.45 2.24 1.00 0.10 1.57 0.50 3.12 69.90 95 0.58 70.20 70.15 7.02 21.65 21.60 2.16 0.98 0.10 1.49 0.39 3.25 71.61 96 0.39 70.30 70.10 7.02 22.00 23.00 2.25 0.61 0.06 0.96 0.40 3.12 115.08 97 0.58 70.10 70.00 7.01 19.70 19.60 1.97 0.86 0.09 1.18 0.49 3.56 81.45 98 0.80 70.05 70.20 7.01 22.00 21.30 2.17 1.50 0.15 2.28 0.35 3.24 46.75 99 0.90 70.70 70.50 7.06 22.60 22.70 2.27 1.31 0.13 2.09 0.43 3.12 53.89 100 0.46 70.60 70.60 7.06 20.90 21.45 2.12 0.69 0.07 1.03 0.45 3.33 102.32

(16)

Lampiran 3 Pengukuran kadar resin padat

Standar : JIS (

Japanese Industrial Standard

)

K6833:1980 untuk kadar resin padat

Metode :

1.

Contoh uji (CU) perekat ditimbang sebanyak 1.5 gram kemudian dimasukkan ke

dalam oven pada suhu (133.5

136.5)

0

C selama 58-62 menit.

2.

CU dimasukan ke dalam desikator sampai dingin kemudian ditimbang.

3.

Penentuan kadar resin padat dilakukan 3 kali ulangan

4.

Penghitungan kadar resin padat perekat ditentukan menggunakan rumus :

Keterangan:

RSC

:

Resin Solid Content

= kadar resin padat (%)

BKO : berat kering oven (g)

BA

: berat awal contoh uji (g)

Hasil pengukuran

RSC

:

Resin/

Perekat ulangan

BA

(g)

BKO

(g)

RSC

(%)

PF bubuk

1

1.53

1.49

97.39

2

1.56

1.54

98.72

3

1.57

1.55

98.73

Rataan

98.28

PF cair

1

1.55

0.68

43.87

2

1.56

0.69

44.23

3

1.56

0.71

45.51

Rataan

44.54

Isocyanat 1 1.59 1.58 99.37

2

1.58

1.57

99.37

3

1.55

1.54

99.35

Rataan

99.36

(17)

1.

Teteskan larutan perekat sebanyak satu tetes (kurang lebih 0.05 ml) ke permukaan

strand

dengan menggunakan pipet.

2.

Tiga detik setelah tetesan perekat tadi jatuh di atas permukaan

strand

dilakukan

pemotretan dengan fotomikroskop.

3.

Penentuan sudut kontak perekat dilakukan tiga kali ulangan untuk masing-masing

jenis kayu dan hasilnya dirata-ratakan.

Hasil pengukuran sudut kontak :

Resin/

Perekat ulangan

Sudut (

0

)

akasia ekaliptus gmelina

PF cair

1

101.10

73.20

101.60

98.60

59.70

108.60

2

88.40

79.90

67.40

88.30

51.30

71.60

3

84.40

86.40

83.90

78.90

63.40

55.30

rataan

89.95

68.98

81.40

nilai

cos 0.00 0.36 0.15

Isocyanat 1 59.00 52.50 59.70

51.10

33.50

56.10

2

56.00

42.40

78.70

51.80

42.10

74.60

3

52.20

32.60

63.00

48.40

20.30

59.60

rataan

53.08

37.23

65.28

nilai

(18)

Lampiran 4 (lanjutan)

Gambar sudut kontak PF cair dengan akasia (perbesaran 10x).

Gambar sudut kontak isocyanat dengan akasia (perbesaran 10x).

Gambar sudut kontak PF cair dengan ekaliptus (perbesaran 10x).

Gambar sudut kontak isocyanat dengan ekaliptus (perbesaran 10x).

Gambar sudut kontak PF cair dengan gmelina (perbesaran 10x).

(19)

ƒ

Kerapatan sasaran

= 0.75 g/cm

3

ƒ

Rasio

strand

: perekat

= 100 : 7

ƒ

Kebutuhan

strand

(KA 0%)

= 100/107 x 0.75 g/cm

3

x (30 x 30 x 0.9) cm

3

= 567.76 g

ƒ

Kebutuhan

strand

(KA 8%)

= 567.76 g x 108/100

= 613.18 g

ƒ

Kebutuhan

strand

tiap lapis (ada 3 lapis)

= [ 613.18 g + 10% (spilasi) ]/ 3

= 224.83 g

ƒ

Kebutuhan perekat

= 7/107 x 0.75 g/cm

3

x (30 x 30 x 0.9) cm

3

= 39.74 g

ƒ

Jika PF bubuk RSC nya 98.28%

= 39.74 g / 0.9828

= 40.44 g

ƒ

Kebutuhan perekat tiap lapis (ada 3 lapis)

= [ 40.44 g + 10% (spilasi) ]/ 3

= 14.83 g

ƒ

Kebutuhan

wax

(KA

strand

8%)

= 1% x 0.75 g x (30 x 30 x 0.9) x 108/100

= 6.56 g

ƒ

Kebutuhan

wax

tiap lapis (ada 3 lapis)

= [ 6.56 g + 10% (spilasi) ]/ 3

(20)

Lampiran 6 Data sifat fisis OSB hasil penelitian

Jenis

Kayu

Perlakuan

Penggunaan

Perekat

Ulangan

ρ

KA

DSA

2

jam

DSA

24

jam

PT

2

jam

PT

24

jam

(g/

cm

3

)

(%) (%) (%) (%)

(%)

Standar

JIS

0.40

-

0.90 5

-

13

-

-

-

<25

Akasia PFB

1

0.71

5.89

7.76

29.04

8.34

25.48

2

0.73

5.27

3.41

14.27

3.49

14.27

3

0.68

5.02

11.41

32.88

9.89

29.82

4

0.68

5.51

6.62

18.33

6.34

20.46

5

0.66

5.92

5.67

17.22

5.83

19.11

rataan 0.69 5.52 6.98 22.35

6.78

21.83

PFC

1

0.60 11.34 13.10 67.72 7.64

34.10

2

0.64 10.22 12.75 50.87 6.33

27.46

3

0.68

8.80

12.18

51.89

10.99

35.21

4

0.68

9.26

16.08

73.79

7.88

46.86

5

0.67

8.56

17.25

67.86

17.86

51.08

rataan 0.65 9.64 14.27 62.43

10.14

38.94

IC 1

0.68

6.93

7.73

32.90

3.26

16.13

2

0.72

5.09

10.99

73.19

1.99

13.19

3

0.68

6.52

10.72

68.13

4.50

17.84

4

0.67

6.56

5.59

8.76

4.93

20.52

5

0.68

6.50

6.25

40.18

0.83

14.93

rataan 0.69 6.32 8.26 44.63

3.10

16.52

PFB+IC 1 0.73 6.70

4.19

14.53

5.29

17.87

2

0.73

6.12

6.62

34.88

3.70

18.99

3

0.73

6.07

4.48

24.10

2.36

17.36

4

0.71

6.28

6.98

30.89

4.83

15.77

5

0.70

7.24

5.15

18.68

4.35

15.18

rataan

0.72

6.48

5.48

24.61

4.11

17.03

PFC+IC 1 0.63 9.69

12.87

76.51

12.18

47.06

2

0.73

6.96

9.66

42.02

7.11

26.41

3

0.67

7.54

12.01

53.06

11.21

38.35

4

0.72

7.42

13.43

51.54

13.42

32.98

5

0.68

8.28

9.79

40.58

9.84

29.17

(21)

Kayu

Penggunaan

Perekat

Ulangan

ρ

KA

2

jam

24

jam

2

jam

24

jam

(g/

cm

3

) (%) (%) (%) (%) (%)

Standar

JIS

0.40-0.90

5-13

-

-

-

<25

Ekaliptus PFB

1

0.70

6.12

18.64

52.96

15.36

33.69

2

0.71

7.09

14.93

46.04

13.20

27.43

3

0.73

5.77 13.45 36.10 12.04 25.60

4

0.72

5.71 12.32 33.28 10.75 25.92

5

0.73

5.89

13.02

36.08

9.63

25.45

rataan

0.72

6.12 14.47 40.89 12.20 27.62

PFC

1

0.70

9.27 18.75 81.30 19.86 50.49

2

0.67

8.97 19.27 72.09 20.02 44.78

3

0.63

10.14 16.07 66.49 16.39 34.42

4

0.71

9.05 19.68 80.20 16.73 38.79

5

0.67

9.94 15.17 64.64 13.95 34.88

rataan

0.68

9.47 17.79 72.94 17.39 40.67

IC

1

0.70

6.93

12.27

60.42

1.86

17.69

2

0.72

6.78 6.76 34.67 3.89 17.58

3

0.69

7.22 4.75 35.90 3.30 19.88

4

0.67

7.67

11.08

40.14

1.33

10.98

5

0.72

6.75 9.63 37.29 1.94 19.44

rataan

0.70

7.07 8.90 41.69 2.47 17.11

PFB+IC

1

0.73

7.29 10.13 36.46 10.06 28.90

2

0.74

6.31 8.70 32.19 8.38 23.18

3

0.74

6.12 13.01 29.80 12.47 27.44

4

0.74

6.00 9.04 24.46 5.74 22.75

5

0.74

6.03 13.63 34.42 11.67 20.40

rataan

0.74 6.35

10.90

31.47

9.67

24.54

PFC+IC

1 0.70

8.84

9.26 41.27 8.86 25.17

2

0.73

8.36

11.75

46.48

11.12

30.79

3

0.70

8.66

8.65

35.18

9.74

22.37

4

0.73

7.49 6.69 31.69 8.98 27.03

5

0.68

9.94 11.71 50.37 11.50 32.08

(22)

Lampiran 6 (lanjutan)

Jenis

Kayu

Perlakuan

Penggunaan

Perekat

Ulangan

ρ

KA

DSA

2

jam

DSA

24

jam

PT

2

jam

PT

24

jam

(g/

cm

3

) (%) (%) (%)

(%)

(%)

Standar

JIS

0.40-0.90

5-13

-

-

-

<25%

Gmelina PFB

1

0.66

5.80

11.01

49.20

7.00

23.76

2

0.65

6.10

9.58

35.44

5.70

17.78

3

0.63

5.73

10.98

38.87

3.67

26.31

4

0.61

6.34

7.65

45.34

6.40

31.73

5

0.60

8.48

12.02

42.23

4.95

23.87

rataan 0.63 6.49 10.25

42.22

5.55

24.69

PFC 1 0.63

8.38

10.47

54.10

6.91

24.43

2

0.60

9.20

9.93

57.51

7.49

30.73

3

0.67

8.67

12.35

61.23

6.08

20.37

4

0.62

9.09

14.81

66.38

8.34

23.21

5

0.61

10.48

15.39

79.33

8.87

32.04

rataan

0.63 9.16

12.59

63.71

7.54

26.16

IC 1

0.61

8.24

4.33

24.78

1.42

12.47

2

0.63

5.34

6.35

33.32

2.75

14.85

3

0.63

5.15

7.72

39.19

3.36

16.24

4

0.63

8.02

7.22

35.47

3.01

11.93

5

0.64

5.38

5.82

28.34

3.05

12.62

rataan

0.63 6.43

6.29

32.22

2.72

13.62

PFB+IC 1 0.59 7.29

5.89

23.37

4.41

13.49

2

0.60

8.88

10.42

33.36

4.79

16.49

3

0.65

6.91

11.33

46.38

16.51

34.62

4

0.62

6.56

8.72

40.95

6.86

23.62

5

0.62

7.25

14.11

38.26

9.32

26.72

rataan

0.62 7.38

10.09

36.47

8.38

22.99

PFC+IC 1 0.68 7.10

5.48

32.51

6.22

22.83

2

0.60

9.16

6.95

46.46

4.21

21.66

3

0.60

8.60

8.20

39.70

10.62

30.23

4

0.64

8.05

8.82

60.30

9.88

34.60

5

0.61

8.01

8.70

52.09

8.71

24.35

(23)
(24)
(25)
(26)
(27)
(28)
(29)

ANOVA: kerapatan versus kayu; model

Factor Type Levels Values

kayu fixed 3 1; 2; 3

model fixed 5 1; 2; 3; 4; 5

Kriteria :

< 0.05

nyata

> 0.05

tidak nyata

< 0.01

sangat nyata

Analysis of Variance for kerapatan

Source DF SS MS F P Ket

kayu 2 0,0930480 0,0465240 73,77 0,000

sangat nyata

model 4 0,0124080 0,0031020 4,92 0,002

sangat nyata

kayu*model 8 0,0096320 0,0012040 1,91 0,075

tidak nyata

Error 60 0,0378400 0,0006307

Total 74 0,1529280

S = 0,0251131 R-Sq = 75,26% R-Sq(adj) = 69,48%

Hasil uji lanjut Duncan

Kerapatan

E4 0.74

0.02

a

A1 0.69b E1 0.72a G1 0.63c

A4 0.72

0.02

a

A2 0.65c E2 0.68b G2 0.63c

E1 0.72

0.02

a

A3 0.69b E3 0.70b G3 0.63c

E5 0.71

0.03

a

A4 0.72a E4 0.74a G4 0.62c

E3 0.70

0.04

b

A5 0.69b E5 0.71a G5 0.63c

A1 0.69

0.01

b

A3 0.69

0.01

b

A5 0.69

0.01

b

E2 0.68

0.02

b

A2 0.65

0.05

c

G1 0.63

0.02

c

G2 0.63

0.02

c

G3 0.63

0.02

c

G5 0.63

0.02

c

G4 0.62

0.03

c

Sy =

KTG/r

=

0.0006307/5

=

0.01

Rp = 0.01 x dari tabel(3.415)

= 0.01 x 3.415

(30)

Lampiran 8 (lanjutan)

ANOVA: kadar air versus kayu; model

Factor Type Levels Values

kayu fixed 3 1; 2; 3

model fixed 5 1; 2; 3; 4; 5

Analysis of Variance for kadar air

Source DF SS MS F P

Ket

kayu 2 1,9657 0,9829 1,35 0,267

tidak nyata

model 4 116,6172 29,1543 40,00 0,000

sangat nyata

kayu*model 8 6,9841 0,8730 1,20 0,316

tidak nyata

Error 60 43,7303 0,7288

Total 74 169,2973

S = 0,853720 R-Sq = 74,17% R-Sq(adj) = 68,14%

Hasil uji lanjut Duncan

Kadar

air

A2

9.64

0.17 a

A1 5.52c E1 6.12c G1 6.49c

E2

9.47

0.17 a

A2 9.64a E2 9.47a G2 9.16a

G2

9.16

0.47 a

A3 6.32c E3 7.07b G3 6.43c

E5

8.66

0.98 a

A4 6.48c E4 6.35c G4 7.38b

G5

8.18

1.45 b

A5 7.98b E5 8.66a G5 8.18b

A5

7.98

0.20 b

G4

7.38

0.81 b

E3

7.07

1.11 b

G1

6.49

1.69 c

A4

6.48

0.01 c

G3

6.43

0.06 c

E4

6.35

0.14 c

A3

6.32

0.17 c

E1

6.12

0.37 c

A1

5.52

0.96 c

Sy =

KTG/r

=

0.7288/5

=

0.38

Rp = 0.38 x dari tabel (3.415)

= 0.38 x 3.415

(31)

Factor Type Levels Values

kayu fixed 3 1; 2; 3

model fixed 5 1; 2; 3; 4; 5

Analysis of Variance for PT 2 jam

Source DF SS MS F P

Ket

kayu 2 226,176 113,088 18,02 0,000

sangat nyata

model 4 658,586 164,646 26,23 0,000

sangat nyata

kayu*model 8 266,954 33,369 5,32 0,000

sangat nyata

Error 60 376,595 6,277

Total 74 1528,310

S = 2,50531 R-Sq = 75,36% R-Sq(adj) = 69,61%

Hasil uji lanjut Duncan

PT 2 jam

E2

17.39 5.19

a

A1 6.78c E1 12.20b

G1 5.55c

E1

12.20 5.19

b

A2 10.14b E2 17.39a G2 7.54c

A5

10.75 1.45

b

A3 3.10d E3 2.47d G3 2.72d

A2

10.14 2.06

b

A4 4.11d E4 9.67b G4 8.38c

E5

10.04 2.16

b

A5 10.75b E5 10.04b G5 7.93c

E4

9.67

2.53

b

G4

8.38

3.82

c

G5

7.93

0.84

c

G2

7.54

0.39

c

A1

6.78

1.60

c

G1

5.55

2.83

c

A4

4.11

4.27

d

A3

3.10

1.00

d

G3

2.72

1.39

d

E3

2.47

1.64

d

Sy

=

KTG/r

=

6.277/5

=

1.12

Rp

= 1.12 x dari tabel (3.415)

= 1.12 x 3.415

(32)

Lampiran 8 (lanjutan)

ANOVA: PT 24 jam versus kayu; model

Factor Type Levels Values

kayu fixed 3 1; 2; 3

model fixed 5 1; 2; 3; 4; 5

Analysis of Variance for PT 24 jam

Source DF SS MS F P Ket

kayu 2 277,27 138,63 4,49 0,015 nyata

model 4 3360,17 840,04 27,19 0,000 sangat nyata

kayu*model 8 825,12 103,14 3,34 0,003 sangat nyata

Error 60 1853,47 30,89

Total 74 6316,03

S = 5,55799 R-Sq = 70,65% R-Sq(adj) = 63,81%

Hasil uji lanjut Duncan

PT 24 jam

E2 40.67

1.73

a

A2 38.94

1.73

a

A1 21.83b E1 27.62b G1 24.69b

A5 34.79

5.88

a

A2 38.94a E2 40.67a G2 26.16b

E1 27.62

13.05

b

A3 16.52c E3 17.11c G3 13.62c

E5 27.49

0.13

b

A4 17.03c E4 24.54b G4 22.99b

G5 26.73

0.88

b

A5 34.79a E5 27.49b G5 26.73b

G2 26.16

1.46

b

G1 24.69

2.93

b

E4 24.54

3.08

b

G4 22.99

4.63

b

A1 21.83

5.79

b

E3 17.11

10.51

c

A4 17.03

0.08

c

A3 16.52

0.59

c

G3 13.62

3.49

c

Sy =

KTG/r

=

30.89/5

=

2.48

Rp = 2.48 x dari tabel

= 2.48 x 3.415

(33)

ANOVA: DSA 2 jam versus kayu; model

Factor Type Levels Values

kayu fixed 3 1; 2; 3

model fixed 5 1; 2; 3; 4; 5

Analysis of Variance for DSA 2 jam

Source DF SS MS F P

Ket

kayu 2 149,609 74,804 14,66 0,000

sangat nyata

model 4 448,706 112,177 21,98 0,000

sangat nyata

kayu*model 8 204,429 25,554 5,01 0,000

sangat nyata

Error 60 306,256 5,104

Total 74 1109,000

S = 2,25926 R-Sq = 72,38% R-Sq(adj) = 65,94%

Hasil uji lanjut Duncan

DSA

2

jam

E2

17.79

3.32

a

E1

14.47

3.32 a

A1 6.98c E1 14.47a G1 10.25c

A2

14.27

3.52 b

A2 14.27b E2 17.79a G2 12.59b

G2

12.59

1.68 b

A3 8.26c E3 8.90c G3 6.29d

A5

11.55

2.72 b

A4 5.48d E4 10.90b G4 10.09c

E4

10.90

3.37 b

A5 11.55b E5 9.61c G5 7.63c

G1

10.25

4.03

c

G4

10.09

0.15

c

E5 9.61

0.63

c

E3 8.90

1.35

c

A3 8.26

1.99

c

G5 7.63

2.62

c

A1 6.98

3.27

c

G3 6.29

3.96

d

A4 5.48

0.81

d

Sy =

KTG/r

=

5.104/5

=

1.01

Rp = 1.01 x dari tabel (3.415)

(34)

Lampiran 8 (lanjutan)

ANOVA: DSA 24 jam versus kayu; model

Factor Type Levels Values

kayu fixed 3 1; 2; 3

model fixed 5 1; 2; 3; 4; 5

Analysis of Variance for DSA 24 jam

Source DF SS MS F P Ket

kayu 2 233,1 116,5 0,96 0,390 tidak nyata

model 4 11669,2 2917,3 23,95 0,000 sangat nyata

kayu*model 8 2450,7 306,3 2,51 0,020 nyata

Error 60 7308,3 121,8

Total 74 21661,2

S = 11,0365 R-Sq = 66,26% R-Sq(adj) = 58,39%

Hasil uji lanjut Duncan

DSA

24

jam

E2

72.94

9.23

a

G2

63.71

9.23 a

A1 22.35c E1 40.89b G1 42.22b

A2

62.43

10.52 a

A2 62.43a E2 72.94a G2 63.71a

A5

52.74

20.20 b

A3 44.63b E3 44.63b G3 32.22c

G5

46.21

6.53 b

A4 24.61c E4 31.47c G4 36.47b

A3

44.63

8.11 b

A5 52.74b E5 41.00b G5 46.21b

G1

42.22

10.53

b

E3

41.69

11.06

b

E5

41.00

11.74

b

E1

40.89

11.85

b

G4

36.47

16.27

b

G3

32.22

20.52

c

E4

31.47

0.75

c

A4

24.61

7.60

c

A1

22.35

9.87

c

Sy =

KTG/r

=

121.8/5

=

4.94

Rp = 4.94 x dari tabel

= 4.94 x 3.415

(35)

ANOVA: IB versus kayu; model

Factor Type Levels Values

kayu fixed 3 1; 2; 3

model fixed 5 1; 2; 3; 4; 5

Analysis of Variance for IB

Source DF SS MS F P Ket

kayu 2 115,589 57,795 61,83 0,000 sangat nyata

model 4 47,338 11,834 12,66 0,000 sangat nyata

kayu*model 8 76,754 9,594 10,26 0,000 sangat nyata

Error 60 56,080 0,935

Total 74 295,761

S = 0,966780 R-Sq = 81,04% R-Sq(adj) = 76,61%

IB

G3

9.37

2.73 a

A1 2.90d

E1 2.85d

G1

3.70c

A3

6.64

0.41 b

A2 3.11d

E2 3.30c

G2

4.76c

E3

6.23

0.41 b

A3 6.64b

E3 6.23b

G3

9.37a

G2

4.76

1.88 c

A4 2.87d

E4 3.99c

G4

3.00d

E4

3.99

0.77 c

A5 2.84d

E5 3.67c

G5

3.36c

G1

3.70

1.06 c

E5

3.67

1.09 c

G5

3.36

1.40 c

E2

3.30

1.45 c

A2

3.11

1.65 d

G4

3.00

0.11 d

A1

2.90

0.21 d

A4

2.87

0.24 d

E1

2.85

0.25 d

A5

2.84

0.26 d

Sy =

KTG/r

=

0.935/5

=

0.43

Rp

= 0.43 x dari tabel

= 0.43 x 3.415

(36)

Lampiran 8 (lanjutan)

ANOVA: MOR sejajar arah panj versus kayu; model

Factor Type Levels Values

kayu fixed 3 1; 2; 3

model fixed 5 1; 2; 3; 4; 5

Analysis of Variance for MOR sejajar arah panj

Source DF SS MS F P Ket

kayu 2 41677 20839 2,78 0,070

tidak nyata

model 4 389461 97365 12,98 0,000

sangat nyata

kayu*model 8 129915 16239 2,16 0,043

nyata

Error 60 450097 7502

Total 74 1011149

S = 86,6118 R-Sq = 55,49% R-Sq(adj) = 45,10%

Hasil uji lanjut Duncan

MOR sejajar arah panj

A3

501.08

48.57

a

G3

452.50

48.57 a A1 374.43a E1 249.60b G1 320.83b

A1

374.43

126.65 a A2 320.20b E2 202.51c G2 278.00b

E3

358.35

142.73 b A3 501.08a E3 358.35b G3 452.50a

G1

320.83

37.52 b A4 205.53c E4 315.87b G4 262.69b

A2

320.20

38.15 b A5 261.85b E5 248.43b G5 192.05c

E4

315.87

42.48

b

G2

278.00

80.35

b

G4

262.69

95.66

b

A5

261.85

96.50

b

E1

249.60

108.75

b

E5

248.43

109.92

b

A4

205.53

152.82

c

E2

202.51

3.02

c

G5

192.05

13.48

c

Sy =

KTG/r

=

7502/5

=

38.73

Rp = 38.73 x dari tabel

=

38.73

x

3.415

(37)

ANOVA: MOE sejajar arah panj versus kayu; model

Factor Type Levels Values

kayu fixed 3 1; 2; 3

model fixed 5 1; 2; 3; 4; 5

Analysis of Variance for MOE sejajar arah panj

Source DF SS MS F P Ket

kayu 2 264289716 132144858 1,41 0,253 tidak

nyata

model 4 7501129396 1875282349 19,98 0,000 sangat

nyata

kayu*model 8 1873128764 234141095 2,50 0,021 nyata

Error 60 5630333698 93838895

Total 74 15268881574

S = 9687,05 R-Sq = 63,13% R-Sq(adj) = 54,52%

Hasil uji lanjut Duncan

MOE sejajar arah panj

A3

66666.80

8640.28 a A1 43714.85b E1 35679.01b G1 41202.58b

E3

58026.52

8640.28 a A2 35516.85b E2 26226.39c G2 35729.65b

G3

52640.33 14026.47 a A3 66666.80a E3 58026.52a G3 52640.33a

E4

44228.84 22437.96 b A4 29638.45b E4 44228.84b G4 34900.31b

A1

43714.85

513.99 b A5 34630.56b E5 38227.14b G5 23068.70c

G1 41202.58

3026.26

b

E5 38227.14

6001.70

b

G2 35729.65

8499.19

b

E1 35679.01

8549.83

b

A2 35516.85

8711.98

b

G4 34900.31

9328.53

b

A5 34630.56

9598.28

b

A4 29638.45

14590.39

b

E2 26226.39

18002.44

c

G5 23068.70

3157.69

c

Sy =

KTG/r

=

93838895/5

=

4332.18

Rp = 4332.18 x dari tabel

=

4332.18

x

3.415

(38)

Lampiran 8 (lanjutan)

ANOVA: MOR // arah lebar versus kayu; model

Factor Type Levels Values

kayu fixed 3 1; 2; 3

model fixed 5 1; 2; 3; 4; 5

Analysis of Variance for MOR // arah lebar

Source DF SS MS F P

Ket

kayu 2 9240 4620 2,69 0,076

tidak nyata

model 4 7149 1787 1,04 0,394

tidak nyata

kayu*model 8 60287 7536 4,38 0,000

sangat nyata

Error 60 103130 1719

Total 74 179806

S = 41,4589 R-Sq = 42,64% R-Sq(adj) = 29,26%

Hasil uji lanjut Duncan

E5

209.92

38.23 a A1 149.72a E1 121.37b G1 133.12b

G4

171.68

38.23 a A2 170.19a E2 80.81b G2 133.52b

A2

170.19

39.73 a A3 153.50a E3 129.85b G3 161.98a

G3

161.98

47.94 a A4 149.51a E4 83.71b G4 171.68a

A3

153.50

56.41 a A5 134.91b E5 209.92a G5 118.91b

A1

149.72

60.19 a

A4

149.51

60.41 a

A5

134.91

75.00 b

G2

133.52

1.40 b

G1

133.12

1.79 b

E3

129.85

5.07 b

E1

121.37

13.54 b

G5

118.91

14.61 b

E4

83.71

51.20 b

E2

80.81

54.10 b

Sy =

KTG/r

=

1719/5

=

4332.18

Rp = 18.54 x dari tabel

= 18.54 x 3.415

(39)

ANOVA: MOE // arah lebar versus kayu; model

Factor Type Levels Values

kayu fixed 3 1; 2; 3

model fixed 5 1; 2; 3; 4; 5

Analysis of Variance for MOE // arah lebar

Source DF SS MS F P

Ket

kayu 2 162946231 81473115 11,46 0,000

sangat nyata

model 4 282830045 70707511 9,95 0,000

sangat nyata

kayu*model 8 69491562 8686445 1,22 0,302

tidak nyata

Error 60 426452334 7107539

Total 74 941720171

S = 2666,00 R-Sq = 54,72% R-Sq(adj) = 44,15%

Hasil uji lanjut Duncan

MOE sjjr arah lebar

G3

15437.39 3975.65

a A1 10982.36b E1 8330.09b G1 9961.24b

G4

11461.74 3975.65

a A2 8912.62b E2 4798.42c G2 8710.18b

A3

11052.37 4385.02

b A3 11052.37b E3 10262.53b G3 15437.39a

A1

10982.36

70.01

b A4 10718.07b E4 6321.16c G4 11461.74a

A4

10718.07 334.30

b A5 7014.51b E5 5843.05c G5 7281.38b

E3 10262.53

789.84

b

G1

9961.24

1091.13

b

A2

8912.62

2069.74

b

G2

8710.18

2272.18

b

E1

8330.09

2652.27

b

G5

7281.38

3700.98

b

A5

7014.51

3967.85

b

E4

6321.16

4731.21

c

E5

5843.05

478.12

c

E2

4798.42

1044.63

c

Sy =

KTG/r

=

7107539/5

=

1192.27

Rp = 1192.27 x dari tabel

= 1192.27 x 3.415

(40)

Lampiran 8 (lanjutan)

ANOVA: MORb sjjr arah panj versus kayu; model

Factor Type Levels Values

kayu fixed 3 1; 2; 3

model fixed 5 1; 2; 3; 4; 5

Analysis of Variance for MORb sjjr arah panj

Source DF SS MS F P

Ket

kayu 2 9634 4817 2,49 0,092

tidak nyata

model 4 178154 44539 22,98 0,000

sangat nyata

kayu*model 8 37737 4717 2,43 0,024

nyata

Error 60 116290 1938

Total 74 341816

S = 44,0246 R-Sq = 65,98% R-Sq(adj) = 58,04%

Hasil uji lanjut Duncan

MORb sjjr arah panj

G3

272.65 72.41 a A1 122.66c E1 60.25c G1 70.28c

E3

200.24 72.41 b A2 123.60c E2 92.22c G2 158.16b

A3

198.62 1.62 b A3 198.62b E3 200.24b G3 272.65a

G2

158.16 42.08 b A4 69.13c E4 110.34c G4 115.90c

E5

143.28 56.96 b A5 133.52b E5 143.28b G5 124.74c

A5

133.52

66.72

b

G5

124.74

75.50

c

A2

123.60

1.14

c

A1

122.66

2.08

c

G4

115.90

8.84

c

E4

110.34

14.40

c

E2

92.22

32.52

c

G1

70.28

54.46

c

A4

69.13

55.62

c

E1

60.25

64.49

c

Sy =

KTG/r

=

1938/5

=

19.69

Rp = 19.69 x dari tabel

= 19.69 x 3.415

(41)

ANOVA: MOEb sjjr arah panj versus kayu; model

Factor Type Levels Values

kayu fixed 3 1; 2; 3

model fixed 5 1; 2; 3; 4; 5

Analysis of Variance for MOEb sjjr arah panj

Source DF SS MS F P Ket

kayu 2 1369176 684588 0,04 0,956 tidak nyata

model 4 1527015119 381753780 24,91 0,000 sangat nyata

kayu*model 8 363404863 45425608 2,96 0,007 sangat nyata

Error 60 919555680 15325928

Total 74 2811344838

S = 3914,83 R-Sq = 67,29% R-Sq(adj) = 59,66%

Hasil uji lanjut Duncan

MOEb sjjr arah panj

G3

21098.33 971.17 a A1 10082.22b E1 4656.81c G1 4642.97c

E3

20127.16 971.17 a A2 10565.30b E2 5924.29c G2 11299.30b

A3

16673.73 4424.60 a A3 16673.73a E3 20127.16b G3 21098.33a

E5

14098.13 7000.20 b A4 6513.27c E4 8231.66b G4 9060.60b

G2

11299.30 2798.83 b A5 8691.94b E5 14098.13b G5 8043.94b

A2 10565.30

3532.83

b

A1 10082.22

4015.91

b

G4

9060.60

5037.53

b

A5

8691.94

5406.19

b

E4

8231.66

5866.47

b

G5

8043.94

6054.19

c

A4

6513.27

1530.67

c

E2

5924.29

2119.65

c

E1

4656.81

3387.13

c

G1

4642.97

3400.98

c

Sy =

KTG/r

=

15325928/5

=

1750.77

Rp

= 1750.77 x dari tabel

= 1750.77 x 3.415

Gambar

Gambar sudut kontak isocyanat dengan gmelina (perbesaran 10x).

Referensi

Dokumen terkait

Kinerja merupakan hasil kerja yang dapat dicapai oleh seseorang atau sekelompok orang dalam suatu organisasi, sesuai dengan wewenang dan tanggung jawab masing- masing, dalam

Jika hingga hari ke- 15 telah diselesaikan 75% pesanan, berapakah banyak pengrajin yang harus bekerja pada hari ke- 16 hingga ke- 20 agar pesanan dapat diselesaikan tepat waktu.

Hasil dan temuan dari bentuk-bentuk tuturan yang mengalami pergesaran kesan- tunan positif di atas berhubungan dengan ancaman muka serta skala kesantunan yang menjadi

Oleh karena itu dilakukan penelitian dengan menerapkan metode PBL (Poject Based Learning) atau Pembelajaran Berbasis Proyek menggunakan media Asana pada mata pelajaran

Given the importance of under- standing teachers’ beliefs, novice language learning course teachers’ beliefs about the interaction strategies and pedagogical roles to promote

Adapun sebanyak 40,72% mahasiswa calon guru menyatakan tidak selalu menyiapkan media pembelajaran berbasis TIK sebelum proses belajar mengajar dan mahasiswa calon

kemampuan struktur serta kosakata yang digunakan oleh pendidik, dalam hal ini adalah guru bahasa asing, juga akan semakin berkembang seiring.

- Construction of 3D video scenes is carried out using 3D GIS tools by initial DEM and DOM obtained by various means for capture and processing of cartographic data, satellite