ΧΕΕΙ ΠΟΛΙΣΙΜΩΝ ΑΙΓΑΙΟΤ ΚΑΙ ΙΝΔΟΤ ΠΟΣΑΜΟΤ
Γ ΜΕΡΟ
ΕΨΥΗΟΑΧΑ ΑΤ ΧΗΠ ΤΞΗ ΧΑΥΑΤΤΑ
κραφςμα από κεραμικό βρζκθκε ςτθν περιοχι του Budi Buthi (b5), las bela. του Βελουχιςτάν, ςτο Τακιςτάν ςτθν περιοχι προσ το Αφγανιςτάν. Η αρχαιολογικι αποςτολι το αναφζρει ςαν εφρθμα του πολιτιςμοφ του ινδοφ ποταμοφ .Δεν μποροφμε να διαπιςτϊςουμε κάτι διαφορετικό. το εντυπωςιακό είναι ότι ζχει τα 16- ακτίνα ελλθνικά ςφμβολα παλαιό όςο και θ ςβάςτικα , ςε περίπτωςθ που δεν είναι αυτό ςωςτό τότε το ςίγουρο είναι ότι είναι από τα ελλθνικά βαςίλεια του Αλεξάνδρου ςε μετζπειτα χρόνουσ .
ΧΨ 1500 ΤΧ ΦΧΠ ΚΠΔ ΤΧΑΟ. ΝΝΝΚΠΦ ΤΨΞΦ ΟΕ ΟΑΨΥΑ ΝΑΚ ΝΝΝΚΠΑ ΙΕΟΑΧΑ ΦΧΠ ΔΚΑΝΦΟ Χ ΨΦΦ ΤΨ ΦΨΠΑΠΧΑΟΕ ΝΑΚ ΦΧΠ ΕΞΞΗΠΚΝ ΧΩΥ ΕΚΠΑΚ ΕΠΧΨΤΩΦΚΑΝ.
ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΧΨ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ ΙΕΟΑ ΔΚΑΝΦΟΨ ΕΠΑΦ ΧΑΨΥΦ ΔΕΡΚΑ Θ ΠΕΥΒΨΒΑΞΦ
ΧΑ ΧΑΨΥΕΚΔΗ ΕΚΠΑΚ ΝΨΥΚΑΥΧΑ ΦΧΚΧΕΚΑ ΦΧΠ ΤΞΚΧΚΦΟ ΧΨ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ ΤΩΦ ΝΑΚ ΦΧΗΠ ΝΥΗΧΟΚΠΩΚΝΗ ΝΑΚ ΟΨΝΗΠΑΚΝΗ ΤΕΥΚΔ ΧΨ ΑΚΓΑΚΨ ΤΞΚΧΚΦΟΨ
ΤΗΞΚΠΑ ΑΠΧΚΝΕΚΟΕΠΑ ΑΤ ΧΠ ΤΞΚΧΚΦΟ ΧΨ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ
ΧΑ ΦΧΗΟΑΧΑ ΑΠΑΓΨΠ ΦΕ ΕΞΞΗΠΚΝΗ ΑΠΧΚΞΗΨΗ ΝΑΧΑΦΝΕΨΗΦ ΑΞΞΑ ΕΔΩ ΔΕΠ ΨΤΑΥΧΨΠ ΞΑΒΕΦ
ΝΚΧΩΠΧΑΦ Χ ΑΠΑΥΩΧΚΕΦΑΚ ΕΑΠ ΕΚΠΑΚ ΑΤ ΧΗΠ ΝΥΗΧΗ -Χ ΙΕΟΑΧΚΝ ΤΕΥΚΒΑΞΞΠ ΧΨ ΔΚΑΝΦΟΨ Η ΧΤΙΕΧΗΦΗ ΦΕ ΔΚΑΖΩΟΑΧΑ ΝΑΚ ΓΕΠΚΝΑ Η ΑΠΧΚΞΗΨΗ ΦΕ ΑΨΧΠ ΧΠ ΤΚΙ ΑΠΑΓΕΚ ΟΚΠΩΚΝΗ ΖΩΓΥΑΦΚΝΗ ΑΞΞΑ ΕΚΠΑΚ ΑΤ ΧΠ ΚΠΔ ΤΧΑΟ
ΑΠΩ ΔΚΑΝΦΟΗΧΚΝ ΔΚΑΖΩΟΑ ΧΨ ΤΚΙΨ, ΦΨΞΞΑ ΝΚΦΦΨ -ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ
ΑΠΩ ΔΚΑΝΦΟΗΧΚΝ ΔΚΑΖΩΟΑ ΦΕ ΟΚΠΩΚΝ ΥΨΧ ΝΕΦΑΞΗΦ ΧΑΨΥΨ ΑΤ ΧΗΠ Ο.ΑΦΚΑ ΑΟΚΦΦ , ΦΨΞΞΑ ΝΚΦΦΨ - ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ
ΑΠΩ ΔΚΑΝΦΟΗΧΚΝ ΔΚΑΖΩΟΑ, ΦΨΞΞΑ ΝΚΦΦΨ -ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ
ΑΚΓΑΚΑΝΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ
ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ
ΑΓΓΕΚ ΧΨ ΑΚΓΑΚΨ ΤΞΚΧΚΦΟΨ 2θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ
ΦΞΚΔΩΧΦ ΔΚΑΝΦΟΦ ΦΧ ΟΕΦΑΚ ΔΚΑΖΩΟΑ ΑΓΓΕΚΨ ΧΨ ΑΚΓΑΚΨ ΤΞΚΧΚΦΟΨ ΝΠΩΦΦ 2θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ .
ΑΚΓΑΚΦ ΠΕΞΚΙΚΝΗ ΤΕΥΚΔΦ 4800-4600 ΤΧ
ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ 2-3θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΧ.
ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ ΑΓΑΞΟΑΧΚΔΚ ΓΨΠΑΚΝΕΚΑΦ ΟΥΦΗΦ
ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ
ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ 2θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΧ
ΟΨΝΗΠΕΦ ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ
ΑΚΓΑΚΑΝΦ ΟΕΦΗ ΠΕΞΚΙΚΝΗ 6800 -4800 Τ.Χ ΔΕΡΚΑ ΤΥΩΧΓΕΩΟΕΧΥΚΝΗ
ΕΚΔΩΞΚ ΝΥΚΨ ΑΚΓΑΚΑΝΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ 2800-2300 ΤΧ
ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ ΕΚΔΩΞΚΑ 2-3θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΧ.
ΑΚΓΑΚΑΝΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ 2-3θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ
ΦΑΚΦΧΦ ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ
ΟΨΝΗΠΕΦ ΑΚΓΑΚΦ
ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ 2θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΧ
ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ 2θ – 3θ ΧΚΞ ΤΧ ΧΚΥΨΠΙΑ
ΑΚΓΑΚΑΝΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΟΨΝΗΠΑΚΝ
ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ 2θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΧ
,
ΑΚΓΑΚΑΝΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΝΦΟΗΟΑΧΑ ΟΕ ΗΟΚΤΞΨΧΚΟΨΦ ΞΚΙΨΦ ΝΑΚ ΧΥΨΦ
ΑΚΓΑΚΑΝΑ ΝΦΟΗΟΑΧΑ ΟΕ ΗΟΚΤΞΨΧΚΟΨΦ ΞΚΙΨΦ 2-3θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΧ
ΑΚΓΑΚΑΝΑ ΝΦΟΗΟΑΧΑ ΟΕ ΗΟΚΤΞΨΧΚΟΨΦ ΞΚΙΨΦ 2-3θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΧ
ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΝΦΟΗΟΑΧΑ ΟΕ ΗΟΚΤΞΨΧΚΟΨΦ ΞΚΙΨΦ ΝΑΚ ΧΥΨΦ
ΑΚΓΑΚΑΝΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ
ΗΟΚΤΞΨΧΚΟΚ ΞΚΙΚ ΝΑΚ ΧΥΨΦΦ ΦΕ ΝΦΟΗΟΑΧΑ ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ 2θ 3θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΧ
ΝΦΟΗΟΑΧΑ ΑΤ ΝΧΕΥΚΦΟΑΧΑ ΦΕ ΧΥΨΦ, ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ 2-3θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΧ
ΧΥΨΦΦ ΦΕ ΝΦΟΗΟΑΧΑ ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ. 2- 3 ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΧ
ΑΚΓΑΚΑΝΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΧΥΨΦΑ ΑΓΑΞΟΑΧΚΔΚΑ 2-3 ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΧ
ΑΠΧΚΓΥΑΦΑ ΑΓΑΞΟΑΧΚΔΚΩΠ- ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ 2θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΕΥΚΤΨ
ΗΟΚΤΞΨΧΚΟΚ ΞΚΙΚ ΦΕ ΝΦΟΗΟΑΧΑ ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ 2-3 ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΧ
ΧΥΨΦ ΑΚΓΑΚΑΝ ΕΞΑΦΟΑ 2θ -3θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΧ ΤΕΥΚΤΨ ΧΥΨΦ ΕΞΑΦΟΑ ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ 2θ -3θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΧ ΤΕΥΚΤΨ ΕΞΑΦΟΑ ΑΚΓΑΚΑΝΨ ΤΞΚΧΚΦΟΨ Aραβθςςόσ Τζλλασ. Xρυςά ταινιόςχθμα ελάςματα.-Tελικι Nεολικικι (περ. 4500-3200 π.X.). ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ- ΧΥΨΦ ΕΞΑΦΟΑ ΑΤ ΧΠ ΟΚΠΩΚΝ ΟΧΞ ΝΥΗΧΗ
ΑΚΓΑΚΑΝΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ 2500 π.χ ΧΥΨΦΑ ΕΞΑΦΟΑΧΑ
ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ 2Η ΧΚΞΚΕΧΚΑ Τ Χ ΦΧΑΨΥΦ ΝΑΚ ΦΒΑΦΧΚΝΑ
ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ 2Η ΧΚΞΚΕΧΚΑ πΧ -Η ΦΒΑΦΧΚΝΑ ΕΧΕΚ ΒΥΕΙΕΚ ΦΕ ΑΥΝΕΧΕΦ ΦΦΥΑΓΚΔΕΦ
Τολιτιςμόσ Κνδοφ ποταμοφ, από δθμοςίευμα αγγλικισ εφθμερίδασ του 1936 .ι αίγαγροι ςτισ εγχάρακτεσ ςφραγίδεσ και τα ςφμβολα είναι εντυπωςιακά και πάλι. Αυτόσ που τα κοιτά νομίηει ότι βλζπει ευριματα από τον ελλαδικό χϊρο. Τράγματα ζχουν βρεκεί πολλζσ εκατοντάδεσ κρθτομινωικοφ πολιτιςμοφ τζτοιεσ ςφραγίδεσ.
ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΧΨ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ- ΔΕΡΚΑ- ΑΚΓΑΚΑΝΦ ΤΥΩΚΟΗ ΠΕΞΚΙΚΝΗ
ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΤΥΩΚΟΗ ΠΕΞΚΙΚΝΗ
ΑΙΓΑΙΟ ΠΟΛΙΣΙΜΟ ΜΙΝΩΙΚΟ ΦΡΑΓΙΔΟΛΙΘΟ 3Η ΧΙΛΙΕΣΙΑ
ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ ΤΞΚΧΚΦΟΦ -ΝΕΥΑΦΦΥΕΦ ΟΥΦΕΦ Η ΤΥΩΧΗ ΝΥΑΧΑ ΧΡ
ΝΕΥΑΦΦΥΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ
ΑΚΓΑΚΑΝΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ - ΝΨΤΥΚΑΝ -ΟΚΠΩΚΝ- ΠΕΩΧΕΥΗ ΕΤΧΗ
ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ - ΟΚΠΩΚΝΦ ΦΦΥΑΓΚΔΞΚΙΦ 3Η ΧΚΞΚΕΧΚΑ
ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ - ΤΟΤΗ ΦΕ ΝΨΞΚΠΔΥΚΝ ΦΦΥΑΓΚΔΞΚΙ ΑΚΟΑΧΚΧΗ ΑΤ ΧΗΠ ΝΥΗΧΗ (ΕΒΑΠΦ 1935)ΟΕ ΟΚΠΩΧΑΨΥ ΝΑΚ ΔΑΚΟΠΑ ,ΑΚΓΑΓΥΨΦ ΝΑΚ ΔΨ ΑΠΙΥΩΤΚΠΕΦ ΟΥΦΕΦ ΟΕ ΕΠΔΨΟΑΧΑ ΟΚΠΩΚΝΑ ΤΩΦ ΝΑΚ ΑΨΧΗ ΧΨ ΟΚΠΩΧΑΨΥΨ ΝΨΤΥΟΚΠΩΚΝΦ ΙΕΜΝΕΦ ΟΥΦΕΦ (ΕΒΑΠΦ 1935) ΑΤ ΑΚΟΑΧΚΧΗ ΝΨΞΚΠΔΥΚΝΦ ΦΦΥΑΓΚΔΞΚΙΦ ΟΕ ΟΚΠΩΧΑΨΥΨΦ ΝΑΚ ΕΠΔΨΟΑΦΚΑ ΝΨΤΥΚΑ ΟΑΖΚ ΟΕ ΟΥΦΕΦ ΧΕΧΧΑΚΩΠ (;) ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ
ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ -ΟΚΠΩΚΝ-ΝΥΗΧΗ 1900 π.Χ. ΧΥΨΦ ΤΕΥΚΑΤΧ (ΒΥΕΧ.ΟΨΦΕΚ «ΙΗΦΑΨΥΦ ΧΗΦ ΑΚΓΚΠΑΦ»)
ΖΩΓΥΑΦΚΝΗ ΟΕ ΙΕΟΑ ΙΨΦΚΑ -ΑΚΓΑΚΑΝΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ 2-3 ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΧ -ΔΕΡΚΑ ΦΦΥΑΓΚΔΞΚΙΦ ΑΚΓΑΚΑΝΨ ΤΞΚΧΚΦΟΨ
ΑΚΓΑΚΑΝΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΟΚΠΩΚΝΦ ΦΦΥΑΓΚΔΞΚΙΦ ΟΕ ΤΟΤΗ ΟΥΦΩΠ ΤΨ ΝΥΑΧΨΠ ΖΩΑ ΤΥΦ ΙΨΦΚΑ
ΟΧΕΠΧΖ ΠΧΑΥ- ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ ΚΦΩΦ ΦΧΑΦΗ ΓΚΓΝΑ ΑΓΑΞΟΑΧΚΔΚ ΑΤ ΤΨΞ
ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΧΨ ΑΚΓΑΚΨ
ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ 5300-4500 π.Χ. ΠΕΩΧΕΥΗ ΠΕΞΚΙΚΝΗ
ΙΗΥΚΟΥΦΚΝΕΦ ΦΦΥΑΓΚΔΕΦ ΑΚΓΑΚΑΝΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ 2θ ΝΑΚ 3θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΔΕΡΚΑ ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ
ΒΥΕΦΝΥΑΧΨΦΑ ΙΕΧΗΧΑ -ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ ΤΥΩΚΟΗ ΤΕΥΚΔΦ ΒΥΕΦΝΥΑΧΨΦΑ ΙΕΧΗΧΑ ΠΕΞΚΙΚΝΗ ΤΕΥΚΔΦ ΑΚΓΑΚΨ.
ΦΦΥΑΓΚΔΞΚΙΚ ΧΨ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ(Mohenjodaro seal (M-189) ΟΕ ΙΗΞΨΝΨΦ ΝΕΠΧΑΨΥΨΦ ΑΞΞΑ ΧΚ ΟΕ ΑΞΓ ΕΔΩ ΕΚΠΑΚ - ΟΚΦΗ ΓΨΠΑΚΝΑ ΟΚΦ ΑΚΞΨΥΕΚΔΕΦ ΟΕ ΕΤΚΟΗΝΗ ΦΧΚΧΕΚΑ ΤΚΦΩ ΑΤ Χ ΝΕΦΑΞΚ - ΝΑΚ ΑΥΦΕΠΚΝΕΦ ΟΥΦΕΦ ΠΑ ΟΑΧΠΧΑΚ
Αριςτερά μυκθναϊκι ι μινωικι κεά -δεξιά κεϊκι μορφι από τον πολιτιςμό του Κνδοφ ποταμοφ .
ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΟΚΠΩΚΝΗ ΦΦΥΑΓΚΔΑ ΟΕ ΙΕΑ ΝΑΚ ΕΥΑΞΔΚΝΑ ΝΑΚ ΟΗ ΖΩΑ.
ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΧΨ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ
ΑΧΟΑ ΨΤΕΥΤΗΔΨΠ ΠΕΥΒΨΒΑΞ Θ ΧΑΨΥΕΚΔΕΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΧΨ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ 2Η ΧΚΞΚΕΧΚΑ. ΦΦΥΑΓΚΔΞΚΙΦ ΟΕ ΦΝΗΠΗ ΟΥΦΗΦ ΧΑΨΥΝΑΙΑΨΚΩΠ ;
ΑΚΓΑΚΨ ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΦΦΥΑΓΚΔΞΚΙΦ ΟΕ ΦΝΗΠΗ ΑΤ ΧΑΨΥΝΑΙΑΨΚΑ
ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΧΨ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ -ΑΠΔΥΑΦ ΤΑΞΕΨΕΚ ΟΕ ΟΕΓΑΞΦΩΟ ΖΩ ΤΚΙΑΠΑ ΧΑΨΥΕΚΔΕΦ ΕΧΠΧΑΦ ΑΝΨΟΤΗΦΕΚ Χ ΝΕΦΑΞΗ ΧΨ ΑΠΑΟΕΦΑ ΦΧΑ ΝΕΥΑΧΑ ΧΨ ΖΩΨ ΤΑΞΗ ΟΚΠΩΚΧΗ ΟΕ ΧΑΨΥ ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΦΧΕΔΚ ΦΕ ΦΦΥΑΓΚΔΞΚΙ (ΑΙΗΠΑ ΑΝΥΤΞΗ ΔΕΡΚΑ ΝΥΗΧΗ) ΦΧΕΔΚ ΦΕ ΦΦΥΑΓΚΔΞΚΙ ΑΤ ΧΠ ΤΞΚΧΚΦΟ ΧΨ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ
ΑΤ ΧΠ ΤΞΚΧΚΦΟ ΧΨ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ
ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΟΚΠΩΚΝ ΦΧΕΔΚ (ΕΒΑΠΦ 1928)ΕΑΟ 2000
ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΧΨ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ
ΟΕΥΦ ΡΚΦΨΦ ΟΕ ΕΞΕΦΑΠΧΔΠΧ Η ΝΝΝΑΞ ΝΑΚ ΧΑΞΝ ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ 2θ 3θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ-ΔΕΡΚΑ -ΑΚΓΑΚΑΝΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ ΟΨΝΗΠΑΚΝΑ ΡΚΦΗ ΟΕ ΧΑΞΝ 2θ-3θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ ΤΧ ΧΑΦΚΝΦ ΧΩΥΦ ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ 1-3 ΧΚΞΚΕΧΚΑ πΧ ΕΝΕΚ ΒΥΕΙΗΝΑΠ ΠΕΝΥΧΑΦΕΚΑ .ΕΚΔΚΝΚ ΧΩΥΚ ΧΑΦΗΦ ΟΕ 8 ΧΑΦΚΝΑ ΦΨΠΞΑ ΓΚΑ ΤΑΥΑΔΕΚΓΟΑ ΧΑΦΚΝ ΑΥΧΑΠΕΦ ΝΥΗΧΗ ΝΑΧΨΗ ΤΕΥΚ ΧΗΠ 2θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ π.Χ. ΟΑΔΚΝΦ ΧΩΥΦ ΧΑΦΗΦ .ΤΩΦ ΦΨΟΒΑΚΠΕΚ ΝΑΚ ΦΧΠ ΟΨΝΗΠΑΜΝ ΝΦΟ
ΝΕΥΑΟΚΝΑ ΑΤ ΧΑΦΚΝ ΧΨ ΤΞΚΧΚΦΟΨ ΧΨ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ
ΟΚΩΟΑ ΚΝΚΑΦ ΤΑΠΩ ΦΕ ΤΨΞ ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ 2θ ΧΚΞΚΕΧΚΑ
ΑΚΓΑΚΦ ΤΞΚΧΚΦΟΦ
ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ
ΚΠΔΦ ΤΧΑΟΦ ΟΚΩΟΑ ΝΨΝΞΚΝΗΦ ΚΝΚΑΦ
ΑΤ ΧΚΦ ΑΠΑΦΝΑΦΕΦ ΦΧ ΕΤΚΤΕΔ 2500-1900 π. Χ. ΧΨ ΤΞΚΧΚΦΟΨ ΧΨ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ
ΧΑΥΧΗΦ ΟΕ Χ ΨΞΚΝ ΝΑΧΑΦΝΕΨΗΦ ΧΩΠ ΑΠΧΚΝΕΚΟΕΠΩΠ ΤΨ ΒΥΕΙΗΝΑΠ ΦΧΚΦ ΑΠΑΦΝΑΦΕΦ Επί 700 ςυνεχι ζτθ ο πολιτιςμόσ τθσ κοιλάδασ του Κνδοφ παρείχε ςτουσ λαοφσ του ευθμερία και αφκονία και οι τεχνίτεσ του παριγαγαν τα αγακά τθσ υπζρβαςθσ τθσ ομορφιάσ και τθσ τελειότθτασ. Αλλά ςχεδόν όςο ξαφνικά γεννικθκε ο πολιτιςμόσ, τόςο ξαφνικά εξαφανίςτθκε. Νανείσ δεν ξζρει το γιατί. Τερίπου το 1900 Τ.Ν.Ε., αρχίηουν τα ςθμάδια τθσ παρακμισ και τα προβλιματα και οι άνκρωποι αρχίηουν να εγκαταλείπουν τισ πόλεισ. Εκείνοι που παρζμειναν, τρζφονταν φτωχά. Από το 1800 Τ.Ν.Ε. περίπου οι περιςςότερεσ από τισ πόλεισ εγκαταλείφκθκαν. ΕΨΥΗΟΑΧΑ ΑΤ ΧΗΠ ΤΕΥΚΧΗ ΧΨ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ ΑΞΞΑ ΠΕΩΧΕΥΗΦ ΕΤΧΗΦ Φτουσ επόμενουσ αιϊνεσ οι αναμνιςεισ του πολιτιςμοφ του Κνδοφ και των επιτευγμάτων του φαίνεται να ξεκωριάηουν από το αρχείο τθσ ανκρϊπινθσ εμπειρίασ. Αντίκετα από τουσ αρχαίουσ Αιγυπτίουσ και τουσ Οεςοποτάμιουσ, οι άνκρωποι πολιτιςμοφ του Κνδοφ δεν ζκτιςαν μεγαλικικά μνθμεία για να επιβεβαιϊςουν και να απακανατίςουν τθν φπαρξι τουσ. Εδϊ κα μποροφςε να ιςχυριςτεί κανείσ ότι δεν μποροφςαν να το κάνουν,
επειδι θ πζτρα είναι δφςκολο να βρεκεί ςτισ αλλοφβιεσ κοιλάδεσ του Κνδοφ. Αλλά κα μποροφςε και κάποιοσ άλλοσ να υποςτθρίξει ότι θ ζννοια ενόσ τεράςτιου φοβικοφ μνθμείου ιταν ξζνθ προσ τθν αντίλθψι τουσ για τον κόςμο. ΑΤ ΧΗΠ ΤΕΥΚΧΗ ΧΨ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ ΑΞΞΑ ΑΤ ΠΕΩΧΕΥΗ ΕΤΧΗ Η αλικεια είναι βζβαια ότι οι άνκρωποι του πολιτιςμοφ τθσ κοιλάδασ του Κνδοφ δεν εξαφανίςτθκαν. Ωσ ςυνζπεια τθσ κατάρρευςθσ του πολιτιςμοφ τουσ, προζκυψαν οι περιφερειακοί πολιτιςμοί, οι οποίοι διατιρθςαν –αν και ςε διαφορετικό βακμό- τθν πολιτιςμικι επιρροι των προθγοφμενων αιϊνων. Φτθ μεγάλθ πόλθ τθσ Χαράππα βρζκθκαν ταφικά ςυμπλζγματα που αντιςτοιχοφν ςε ζναν περιφερειακό πολιτιςμό, τον οποίο οι αρχαιολόγοι ονόμαςαν Τολιτιςμό του Πεκροταφείου Η, γιατί βρζκθκε ςτθν περιοχι Η των αναςκαφϊν. Άλλοι φαίνεται πωσ ταξίδεψαν ανατολικά και άφθςαν τα ίχνθ τουσ ςτα υψίπεδα του Γάγγθ. Αυτό που εξαφανίςτθκε δεν ιταν οι άνκρωποι, αλλά ο τεχνολογικόσ πολιτιςμόσ: οι πόλεισ, το ςφςτθμα γραφισ, τα εμπορικά δίκτυα και –τελικά- θ ιδεολογία που προφανϊσ αποτζλεςε τθ διανοθτικι βάςθ για τθν ολοκλιρωςθ αυτοφ του πολιτιςμοφ. Φτισ αρχζσ του εικοςτοφ αιϊνα, οι αρχαιολόγοι υποςτιριξαν ότι θ κατάρρευςθ ιταν τόςο ξαφνικι, που πρζπει προκλικθκε από κάποια ειςβολι μιασ υποκετικισ άριασ φυλισ. Αυτι θ ιδζα βαςίςτθκε ςτθν από μακροφ υφιςτάμενθ αντίλθψθ ότι οι «ανϊτεροι» Αρίοι ειςβολείσ, με τα άλογα και τα άρματά τουσ κατζκτθςαν τουσ «πρωτόγονουσ» και «αδφναμουσ» λαοφσ που αντιμετϊπιςαν ςτθν αρχαία Π. Αςία. Φτθ ςυνζχεια, αυτοί οι «λευκοί» ειςβολείσ αναμίχκθκαν με το γθγενι «ςκουρόχρωμο» πλθκυςμό και ζγιναν «αδφναμοι», υποτελείσ ςυνεπϊσ ςε μια ενδεχόμενθ νζα ειςβολι. Φτθν πραγματικότθτα όλα τα παραπάνω είναι τμιμα μιασ μυκοπλαςίασ που είχε ωσ ςτόχο τθσ τθ νομιμοποίθςθ τθσ αγγλικισ αποικιοκρατίασ επί των «αδφναμων» και «μελαμψϊν» λαϊν τθσ Κνδίασ. Αυτζσ οι ιδζεσ αναπτφχκθκαν πριν από τθν ανακάλυψθ του πολιτιςμοφ τθσ κοιλάδασ του Κνδοφ και μποροφςε να περάςει θ άποψθ πωσ οι προ-άριοι ινδικοί πλθκυςμοί ηοφςαν με πρωτόγονεσ μεκόδουσ. Σταν ανακαλφφκθκε ο πολιτιςμόσ του Κνδοφ ςτθ δεκαετία του '20, όλα αυτά τα επιχειριματα αναπροςαρμόςτθκαν για να παρουςιάςουν του Κνδο-άριουσ ωσ βάρβαρουσ πολεμιςτζσ που νίκθςαν ζναν ειρθνικό αςτικό πολιτιςμό.
Η ςθμερινι άποψθ διαφζρει. Αυτό που προκάλεςε τθν κατάρρευςθ φαίνεται αναμφιςβιτθτα ότι ιταν μια ςθμαντικι κλιματολογικι αλλαγι. Χο 2600 Τ.Ν.Ε., θ κοιλάδα του Κνδοφ ποταμοφ ιταν κατάφυτθ, δαςικι και γεμάτθ ηωι. Θταν επίςθσ υγρότερθ. ι πλθμμφρεσ ιταν ζνα πρόβλθμα, κακϊσ φαίνεται πωσ ςε εκείνο το απϊτατο παρελκόν κατζςτρεφαν ενίοτε οριςμζνεσ εγκαταςτάςεισ. Σμωσ δεν ιταν αυτό το μόνο μειονζκτθμα που μποροφςε πικανϊσ να οδθγιςει ςε κατάρρευςθ. Χο βαςικό ςθμείο είναι ότι οι άνκρωποι του πολιτιςμοφ του Κνδοφ ςυμπλιρωναν τθ διατροφι τουσ με το κυνιγι, γεγονόσ ςχεδόν αδιανόθτο, όταν εξετάηει κανείσ το ςφγχρονο, απογυμνωμζνο από βλάςτθςθ περιβάλλον. Από τo 1800 Τ.Ν.Ε. γνωρίηουμε πωσ το κλίμα ζχει ιδθ αλλάξει και ζχει δροςερότερο αλλά ξθρότερο. Ναι πάλι όμωσ τοφτο από μόνο του δεν ιταν αρκετό να προκαλζςει τθν κατάρρευςθ ενόσ πολιτιςμοφ. κρίςιμοσ παράγοντασ φαινεται πωσ είναι ουςιαςτικά θ εξαφάνιςθ ςθμαντικϊν τμθμάτων του ποτάμιου ςυςτιματοσ Γκχάγγαρ-Χάκρα ι Φαραςβάτι. Φυγκεκριμζνεσ τεκτονικζσ αλλαγζσ προκάλεςαν τθν εκτροπι των πθγϊν του ςυςτιματοσ προσ τθν πεδιάδα του Γάγγθ, αν και δεν είμαςτε βζβαιοι για τθν ακριβι θμερομθνία του ςυμβάντοσ. Για να ςυνειδθτοποιιςουμε πόςο εφκολθ είναι θ εκτροπι, αρκεί να ποφμε πωσ θ εκτροπι από τθν κοιλάδα του Κνδοφ ςτθν κοιλάδα του Γάγγθ από τα υψίπεδα είναι ηιτθμα μερικϊν μόνο μζτρων. Η περιοχι από τθν οποία προζκυψαν οι πθγζσ του ποταμοφ ςτο παρελκόν είναι γεωλογικά ενεργι και υπάρχουν ςτοιχεία ςθμαντικϊν τεκτονικϊν ανακατατάξεων κατά τθν εποχι που κατζρρευςε ο πολιτιςμόσ του Κνδοφ. Η φπαρξθ του ποταμοφ ιταν άγνωςτθ μζχρι τον 20ο αιϊνα, όταν οι γεωλόγοι χρθςιμοποίθςαν δορυφορικζσ φωτογραφίεσ για να ανιχνεφςουν τθν προθγοφμενθ πορεία του μζςω τθσ κοιλάδασ του Κνδοφ. Εάν το ποτάμιο ςφςτθμα Φαραςβάτι αποξθράνκθκε όταν ο πολιτιςμόσ του Κνδοφ βριςκόταν ςτθν ακμι του, τότε οι ςυνζπειεσ ιταν καταςτροφικζσ. ι πρόςφυγεσ μάλλον πλθμμφριςαν τισ άλλεσ πόλεισ προκαλϊντασ δθμογραφικό πρόβλθμα και αποςτακεροποίθςθ τθσ οικονομίασ. Από το 1600 Τ.Ν.Ε. οι πόλεισ εγκαταλείφκθκαν. Φτο 19ο αιϊνα, οι βρετανοί μθχανικοί ανακάλυψαν ότι τα άφκονα τοφβλα αυτϊν των πόλεων που βρίςκονταν ςτα ερείπια παρείχαν άριςτεσ πρϊτεσ φλεσ για τθν
καταςκευι των ςιδθροδρόμων. Τροχϊρθςαν, λοιπόν, ςτθν καταςτροφι ενόσ μεγάλου μζρουσ των διακζςιμων αρχαιολογικϊν ςτοιχείων. Η ςχζςη μεταξφ του πολιτιςμοφ του Ινδοφ και του πρόωρου ςανςκριτικοφ γλωςςικοφ πολιτιςμοφ που παρήγαγαν τα ινδουϊςτικά βεδικά κείμενα είναι αςαφήσ. Χα αρχαιότερα βεδικά κείμενα μιλοφν για ζναν όμορφο ποταμό, τον Φαραςβάτι. Ναταγράφουν τισ μνιμεσ ενόσ εξελιγμζνου, ουτοπιςτικοφ τρόπου ηωισ που αναπτφχκθκε ςτισ όχκεσ του. Χα πιο πρόςφατα κείμενα περιγράφουν επίςθσ τθ λυπθμζνθ ιςτορία τθσ εξαφάνιςθσ του ποταμοφ. Οε βάςθ τα υπάρχοντα ςτοιχεία είναι, λοιπόν, οι αρχαίεσ βεδικζσ αναφορζσ ςτον ποταμό Φαραςβάτι κακαρά μυκολογικζσ; Οάλλον όχι, αν και ακόμα βριςκόμαςτε ςτθ ςφαίρα τθσ υπόκεςθσ. Φφμφωνα με μια κεωρία οι υποτικζμενοι «άριοι» μετανάςτεσ που ζφκαςαν ςτθν Κνδία είναι εκείνοι οι λαοί που μετανάςτευςαν ςτθ Οζςθ Ανατολι και τθν Ευρϊπθ ςτθν ίδια περίοδο και ζφεραν μαηί τουσ τθ λατρεία ενόσ θλιακοφ κεοφ. Φτθν Κνδία αυτζσ οι πεποικιςεισ εξελίχκθκαν ςτθν περίπλοκθ κρθςκευτικι παράδοςθ του Κνδουϊςμοφ, που αποδζχεται τισ πανάρχαιεσ Βζντα ωσ πθγι νομιμότθτασ. Είναι ςαφζσ ότι θ κλθρονομιά του πολιτιςμοφ του Κνδοφ ςυνζβαλε ςτθν ανάπτυξθ του Κνδουϊςμοφ. Σπωσ ζχουν ςθμειϊςει διάφοροι αρχαιολόγοι, υπάρχει κάτι το απερίγραπτα «ινδικό» ςτον πολιτιςμό κοιλάδων του Κνδοφ ποταμοφ. Νρίνοντασ από τα άφκονα ειδϊλια αφιερωμζνα ςτθ κθλυκι γονιμότθτα που άφθςαν πίςω τουσ οι άνκρωποι του πολιτιςμοφ του Κνδοφ -όπωσ οι ςφγχρονοι Κνδουϊςτζσ- είχαν μια ειδικι κζςθ ςτθ λατρεία τουσ για τθ μθτζρα-κεά και τισ αρχζσ που αντιπροςωπεφει ςτθ ηωι (βλ. Φάκτι και Νάλι). ι ςφραγίδεσ τουσ απεικονίηουν τα ηϊα με ζναν τρόπο που προτείνει ςεβαςμό ςτο ηωικό βαςίλειο και πικανϊσ από εκεί προζρχονται οι αντιλιψεισ των Κνδϊν ςχετικά με τθν ιερότθτα των βοοειδϊν. Σπωσ Κνδουϊςτζσ ςιμερα, ζτςι και οι άνκρωποι πολιτιςμοφ τθσ κοιλάδασ του Κνδοφ φαίνεται πωσ απζδιδαν υψθλι αξία ςτο λοφςιμο, τθν προςωπικι κακαριότθτα και τθ ηωι του ατόμου ςε μια εκτεταμζνθ οικογζνεια.
Λςωσ θ ςθμαντικότερθ κλθρονομιά του πολιτιςμοφ τθσ κοιλάδασ του Κνδοφ, εάν υπάρχει τζτοια κλθρονομιά, να είναι θ προφανισ πολιτικι τθσ μθ βίασ. Φε αντίκεςθ με άλλουσ αρχαίουσ πολιτιςμοφσ, το αρχαιολογικό αρχείο αυτοφ του πολιτιςμοφ παρζχει λιγοςτά ςτοιχεία για ςτρατοφσ, βαςιλείσ, ςκλάβουσ, κοινωνικζσ ςυγκροφςεισ, φυλακζσ και άλλα ςυχνά αρνθτικά γνωρίςματα που ςυνδζουμε παραδοςιακά με τουσ πρϊιμουσ πολιτιςμοφσ.
ΣΕΛΟ
ΕΥΓΑΦΚΑ ΧΨ ΑΥΧΑΚΓΠΩΟΩΠΑ 2009 /2014Κ ΙΕΦΕΚΦ ΟΕ ΧΨΦ ΚΝΚΦΟΨΦ ΧΨ ΤΞΚΧΚΦΟΨ ΧΨ ΚΠΔΨ ΤΧΑΟΨ
ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΜΕ ΣΟΤ ΚΤΡΙΟΣΕΡΟΤ ΣΟΠΟΤ ΣΟΤ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΣΟΤ ΙΝΔΟΤ ΠΟΣΑΜΟΤ
Site District Province/State Country Image Excavations/FindingsAlamgirpur Meerut District Uttar Pradesh India Impression of cloth on trough
Balakot Lasbela
Site District Province/State Country Image Excavations/Findings
Balu, Haryana Fatehabad Haryana Indian Earliest evidence of garlic.[1]
Banawali Hisar District Haryana India Barley, terracotta figure of plough
Bargaon Saharanpur
District[2] Uttar Pradesh India
Bhagatrav Bharuch
District Gujarat India
Bhirrana Fatehabad
District Haryana India
Graffiti of a dancing girl on pottery, which resembles dancing girl statue found at
Mohenjo-daro
Chanhudaro Nawabshah
District Sindh Pakistan
Bead making factory, use oflipstick,[3]only Indus site without a citadel
Dholavira Kutch District Gujarat India
Figure of chariot tied to a pair of bullocks and driven by a nude human, Water harvesting and
number of reservoirs, use of rocks for constructions
DaimabadLate Harappan
Ahmadnagar
District Maharashtra India
a sculpture of a bronze chariot, 45 cm long and 16 cm wide, yoked to two oxen, driven by a man 16 cm high standing in it; and three other bronze
sculptures.[4]
Farmana Rohtak District Haryana India Largest burial site of IVC, with 65 burials, found in India
Ganeriwala Punjab Pakistan
Gola Dhoro Gujarat India Production of shell bangles, semi precious beads
Site District Province/State Country Image Excavations/Findings
Harappa Sahiwal
District Punjab Pakistan
Granaries, coffin burial, Lot of artefacts, Important IVC Town, First town which is Excavated and
studied in detail
Hulas Saharanpur
District Uttar Pradesh India
Kalibangan Hanumangarh
District Rajasthan India
Baked/burnt bangles, fire altars, small circular pits containing large urns and accompanied by pottery
Khirasara Kutch District Gujarat India Ware House, Industrial area, gold, copper, semi precious stone, shell objects and weight hoards
Kerala-no-dhoroor Padri Kutch District Gujarat India Salt production centre, by evaporating sea water [5]
Kot Bala Lasbela
District Balochistan Pakistan
Kot Diji Khairpur
District Sindh Pakistan
Kunal, Haryana Fatehabad
District Haryana India Earliest Pre-Harappan site, Copper smelting. [6]
Kuntasi Rajkot District Gujarat India Small port
Lakhueen-jo-daro Sukkur District Sindh Pakistan
Larkana Larkana
District Sindh Pakistan
Loteshwar Mehsana
District Gujarat India Ancient archeological site
Site District Province/State Country Image Excavations/Findings
Lothal Ahmedabad
District Gujarat India
Bead making factory, dockyard, button seal, fire altars, painted jar, earliest cultivation of rice (1800
BC)
Manda,Jammu Jammu District Jammu & Kashmir India Northern Most Harappan site in Himalayan foodhills[8]
Malwan Surat District Gujarat India Southern Most Harappan site in India[9]
Mandi Uttar Pradesh India
Mehrgarh Kachi District Balochistan Pakistan Earliest agricultural community
Mitathal Bhiwani
District Haryana India
Mohenjo-Daro Larkana
District Sindh Pakistan
Great Bath(the biggest bath ghat), Great granary, Bronze dancing girl, Bearded man, terracotta toys, Bull seal, Pashupati seal, three cylindrical seals of the Mesopotamian type, a piece of woven cloth
Mundigak Kandahar
Province Kandahar Afghanistan
Nausharo Balochistan Pakistan
Ongar Sindh Pakistan
Pir Shah Jurio Karachi Sindh Pakistan
Pirak Balochistan Pakistan
Rakhigarhi Hisar District Haryana India Terrecotta wheels, toys,figuries,pottery. Large site, partially excavated.
Site District Province/State Country Image Excavations/Findings
Rangpur Ahmedabad
District Gujarat India Seaport
Rehman Dheri Khyber
Pakhtunkhwa Pakistan
Rojdi Rajkot District Gujarat India
Rupar Rupnagar
District Punjab India
Sanauli[10] Baghpat
District Uttar Pradesh India Burial site with 125 burials found
Shikarpur,
Gujarat[11] Kutch District Gujarat India Food habit details of Harappans
Shortugai Afghanistan
Sothi Haryana India
Surkotada Kutch District Gujarat India Bones of a horse (only site)
Sutkagan Dor Balochistan Pakistan Bangles of clay, Western most known site of IVC[12]
ΜΕ ΠΗΓΕ ΑΠΟ
Απο ηο βιβλίο 'Ζ Αθέαηη Όψη ηοσ Ηνδοεσρωπαϊκού Εηηήμαηος'. Πελαζγός ΘΩΣΑ ΘΑΛΓΑΙΖ
ΑΠΟ ΣΟΛ ΗΣΟΣΟΠΟ Aegean-theory
ΤΠ ΗΛΓΗΘΟΤ ΠΟΙΗΣΗΚΟΤ-ΑΡΥΑΗΟΙΟΓΗΘΖ ΤΠΖΡΔΗΑ -ΚΟΤΔΗΑ
ΤΠ. ΠΟΙΗΣΗΚΟΤ ΠΑΘΗΣΑΛ -ΚΟΤΔΗΑ
Possehl, Gregory L. (2004). The Indus Civilization: A contemporary perspective, New Delhi: Vistaar
Publications,
ΟΤΛΔΘΟ -ΔΘΓΟΖ ΓΗΑ ΣΟΛ ΠΟΙΗΣΗΚΟ ΥΑΡΑΠΠΑ
ΔΓΘΤΘΙΟΠΑΗΓΔΗΑ Britannica
ΒΗΘΗΠΑΗΓΗΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕ ΑΝΑΦΟΡΕ
Kalyanaraman, S., Indus Script: A bibliography, Manila, 1988
Kenoyer, J. M. 1997 Trade and technology of the Indus Valley: new insights from Harappa, Pakistan. World Archaeology 29(2): 262-280.
Kenoyer, J. M. and R. H. Meadow 1999 Harappa: New Discoveries on its origins and growth. Lahore Museum Bulletin XII(1): 1-12.
Mahadevan, I., What do we know about the Indus Script? Neti neti (‘Not this nor that’), Presidential Address, section 5, Indian History Congress, 49 th Session, Dharwar, 2-4 Nvember 1988, Madras.
Meadow, R. H. and J. M. Kenoyer 2001 Harappa Excavations 1998-1999: New evidence for the development and manifestation of the Harappan phenomenon. In South Asian Archaeology 1999, edited by K. R. van Kooij and E. M. Raven, pp. in press. Leiden. Richard Meadow and Jonathan Mark Kenoyer, 1997, Excavations at Harappa 1994-1995: new perspectives on the Indus script, craft activities, and city organization, in: Raymond Allchin and Bridget Allchin, 1997, South Asian Archaeology 1995, Oxford and IBH Publishing, pp. 157-163.
Meadow, R. H., J. M. Kenoyer and R. P. Wright 1997 Harappa Archaeological Research Project: Harappa Excavations 1997, Report submitted to the Director General of Archaeology and Museums, Government of Pakistan, Karachi. Meadow, R. H., J. M. Kenoyer and R. P. Wright 1998 Harappa Archaeological Research Project: Harappa Excavations 1998, Report submitted to the Director General of Archaeology and Museums, Government of Pakistan, Karachi. Meadow, R. H., J. M. Kenoyer and R. P. Wright 1999 Harappa Archaeological Research Project: Harappa Excavations 1999, Report submitted to the Director General of Archaeology and Museums, Government of Pakistan, Karachi.
Meadow, R. H., J. M. Kenoyer and R. P. Wright 2000 Harappa Archaeological Research Project: Harappa Excavations 2000, Report submitted to the Director General of Archaeology and Museums, Government of Pakistan, Karachi. Mughal, M. R. 1990 Further Evidence of the Early Harappan Culture in the Greater Indus Valley: 1971-90. South Asian Studies 6: 175-200. Mughal, M. R., F. Iqbal, M. A. K. Khan and M. Hassan 1996 Archaeological Sites and Monuments in Punjab: Preliminary report of Explorations: 1992-1996. Pakistan Archaeology 29: 1-474.
Possehl, Gregory, Indus Age: the writing system, Delhi, 1996.
Vats, M. S. 1940 Excavations at Harappa. Delhi, Government of India Press.
Wheeler, R. E. M. 1947 Harappa 1946: The Defenses and Cemetery R-37. Ancient India no. 3: 58-130.
Kenoyer, J. M. 1991 "Urban Process in the Indus Tradition: A Preliminary Model from Harappa" ζηο R. H. Meadow (εκδ.), Harappa Excavations 1986-1990, Madison, Prehistory Press, ζζ. 29-60.
Kenoyer, J. M. 1997 "Trade and technology of the Indus Valley: new insights from Harappa, Pakistan" ζηο World Archaeology 29(2): 262-280.
Kenoyer, J. M. 2000 "Wealth and Socio-Economic Hierarchies of the Indus Valley Civilization". ζηο J. Richards and M. Van Buren, (εκδ), Order, Legitimacy and Wealth in Early States, Cambridge, Cambridge University Press, ζζ. 90-112.
Kenoyer, J. M. and R. H. Meadow 1999 "Harappa: New Discoveries on its origins and growth", ζηο Lahore Museum Bulletin XII(1): 1-12.
Mughal, M. R. 1990 "Further Evidence of the Early Harappan Culture in the Greater Indus Valley: 1971-90", ζηο South Asian Studies 6: 175-200.
Mughal, M. R., F. Iqbal, M. A. K. Khan and M. Hassan 1996 "Archaeological Sites and Monuments in Punjab: Preliminary report of Explorations: 1992-1996", ζηο Pakistan Archaeology 29: 1-474.
Vats, M. S. 1940 Excavations at Harappa. Delhi, Government of India Press
Wheeler, R. E. M. 1947 "Harappa 1946: The Defenses and Cemetery R-37", ζηο Ancient India no. 3: 58-130.