pedoman ppi di icu.doc

REPUBLIK INDONESIA REPUBLIK INDONESIA

KEPUTUSAN MENTERI KESEHATAN REPUBLIK

KEPUTUSAN MENTERI KESEHATAN REPUBLIK INDONESIAINDONESIA  NOMOR

 NOMOR 1778/MENKES/SKlXII/20101778/MENKES/SKlXII/2010

TENTANG TENTANG

PEDOMAN PENYELENGGARAAN PELAYANAN

PEDOMAN PENYELENGGARAAN PELAYANAN INTENSIVE  INTENSIVE CARE CARE UNIT UNIT (ICU)(ICU) DIDI RUMAH

RUMAH SAKITSAKIT

DENGAN RAHMAT TUHAN YANG MAHA DENGAN RAHMAT TUHAN YANG MAHA ESAESA

MENTERI KESEHATAN REPUBLIK

MENTERI KESEHATAN REPUBLIK INDONESIA,INDONESIA,

Meni!"n#

Meni!"n# "$ "$ !"%&" !"%&" 'n(') 'n(') een'%i een'%i )e!'('%"n )e!'('%"n *el"+"n"n *el"+"n"n !-e."-i,!-e."-i,  *e."&"("n "n

 *e."&"("n "n (e."*i (e."*i *"-ien*"-len +"n# *"-ien*"-len +"n# ene.i(" ene.i(" *en+")i(, ee." *en+")i(, ee." "("'"("'  *en+'li(*en+

 *en+'li(*en+'li( 'li( +"n# +"n# en#"n" en#"n" n+"&" n+"&" "("' "("' *(en-i"l *(en-i"l en#"n"en#"n" n+"&" en#"n *.#n-i- '!i", i*e.l')"n

n+"&" en#"n *.#n-i- '!i", i*e.l')"n Intensive  Intensive Care Care Unit Unit (ICU)(ICU) +"n#

+"n# *e.l' *e.l' i'i')'n# )'n# )e)e"*'"n "*'"n "n "n -"."n-"."n", ", *."-"*."-"."n" ."n" -e.("-e.("  *e."l"("n

 *e."l"("n )%'-'- )%'-'- 'n(') 'n(') en'n3"n# en'n3"n# 4'n#-i4'n#-i 4'n#-i4'n#-i i("l i("l en#"nen#"n en##'n")"n )e(e."*il"n -("4 ei)5

en##'n")"n )e(e."*il"n -("4 ei)5

 !$

 !$ !"%&" !"%&" "l" "l" ."n#)" ."n#)" en+elen##".")"n en+elen##".")"n *el"+"n"n*el"+"n"n  Intensive Car Intensive Caree Unit (lCU)

Unit (lCU) e4e)(i4 e4e)(i4 "n "n e4i-ien e4i-ien -e.(" -e.(" *el"+"n"n +"n# *el"+"n"n +"n# !e.)'"li("- !e.)'"li("-"n

"n en#ee*"n)"n en#ee*"n)"n )e-el""("n )e-el""("n *"-ien *"-ien i i .'"% .'"% -")i( -")i( *e.l' *e.l' i-'-'ni-'-'n -'"(' *e"n5

-'"(' *e"n5

$ !"%&" !e."-".)"n *e.(i!"n#"n -e!"#"i"n" i")-' *"" %'.'4 " "n $ !"%&" !e."-".)"n *e.(i!"n#"n -e!"#"i"n" i")-' *"" %'.'4 " "n

%'

%'.'4 .'4 !, *!, *e.le.l' ' eneene("*("*)"n Ke*)"n Ke*'(''('-"n -"n MenMen(e.(e.i Ki Ke-ee-e%"(%"("n"n (en(en("n("n## Pe"n Pen+elen##".""n Pel"+"n"n

Pe"n Pen+elen##".""n Pel"+"n"n Intensive  Intensive Care Care Unit Unit (ICU)(ICU) ii R'"% S")i(5

R'"% S")i(5

Men#in#"(

Men#in#"( 1$ 1$ Un"n#Un"n# Un"n#Un"n# N. N. 26 26 T"%T"%'n'n 20042004 (en("n#(en("n# P.")(i) P.")(i)  Ke)(e."n Le!"."n Ne#"." Re*'!li) Inne-i" T"%'n 200 Ke)(e."n Le!"."n Ne#"." Re*'!li) Inne-i" T"%'n 200  N.

 N. 119, 119, T"T"!"%"n !"%"n Le!"."n Le!"."n Ne:"." Ne:"." Re*'!li) Re*'!li) Inne-i"Inne-i"  N. ;1<5

 N. ;1<5

2$ Un"n#Un"n# N. ;2 T"%'n 200 (en("n# Pee.in("%"n 2$ Un"n#Un"n# N. ;2 T"%'n 200 (en("n# Pee.in("%"n D"e."% Le!"."n Ne#"." Re*'!li) Inne-i" T"%'n 200 D"e."% Le!"."n Ne#"." Re*'!li) Inne-i" T"%'n 200  N.

 N. 12=, 12=, T"T"!"%"n !"%"n Le!"."n Le!"."n Ne#"." Ne#"." Re*'!li) Re*'!li) Inne-i" NInne-i" N. .  ;7<,

;7<, -e!"#"i"n" (el"% -e!"#"i"n" (el"% i'!"% i'!"% (e.")%i. (e.")%i. en#"n en#"n Un"n#'n"n#Un"n#'n"n#  N. 12 T"

 N. 12 T"%'n%'n 20082008 (en("n# (en("n# Pe.'!"%"n Pe.'!"%"n Ke'" Ke'" A("- A("- Un"n#'n"n#Un"n#'n"n#  N.

 N. ;2 ;2 T"T"%'n %'n 200 200 (en("n# Pee.in("%"n (en("n# Pee.in("%"n D"e."%D"e."% Le!"."

Le!"."n n Ne#"." Ne#"." Re*'!li) Re*'!li) Inne-i" Inne-i" T"%'nT"%'n 20082008  N.  N. =6,=6, T"

T"!"%"n !"%"n Le!"."n Le!"."n Ne#"." Ne#"." Re*'!li) Re*'!li) Inne-i" Inne-i" N. N. 8<58<5

;$

;$ Un"Un"n#Unn#Un"n# "n# NN. . ;9 ;9 T"T"%'n%'n 20092009 (en("n# (en("n# Ke-e%"("nKe-e%"("n Le!"."n

Le!"."n Ne#"." Re*'!li) Ne#"." Re*'!li) Inne-i" T"Inne-i" T"%'n%'n 22000099  N.  N. 1,1, T"

T"!"%"n !"%"n Le!"."n Ne#"." Re*'!li) Le!"."n Ne#"." Re*'!li) Inne-i" N. =09;<5Inne-i" N. =09;<5

$

$ Un"Un"n#Unn#Un"n# "n# NN.  .  T"T"%'n%'n 20092009 (en(en("n("n# # R'R'"n "n S")S")i(i( Le!"."n Ne#"." Re*'!li) Inne-i" T"%'n 2006 N.

Le!"."n Ne#"." Re*'!li) Inne-i" T"%'n 2006 N. 1=;,1=;, T"

5.

5. Peraturan Peraturan Pemerintah Nomor Pemerintah Nomor 32 Ta32 Tahun hun !!" tentan# T!!" tentan# Tena#aena#a Ke$ehatan %Lem&aran Ne#ara Re'u&(i) In*one$ia Tahun !!" Ke$ehatan %Lem&aran Ne#ara Re'u&(i) In*one$ia Tahun !!" Nemer +!, Tam&ahan Lem&aran Ne#ara Re'u&(i) In*one$ia Nemer +!, Tam&ahan Lem&aran Ne#ara Re'u&(i) In*one$ia Nomor 3"3-/

Nomor 3"3-/

". Peraturan Pemerintah Nomor 30 Tahun 211- tentan# Pem&a#ian ". Peraturan Pemerintah Nomor 30 Tahun 211- tentan# Pem&a#ian Uru$an Pemerintahan Antara Pemerintah, Pemerintahan Daerah Uru$an Pemerintahan Antara Pemerintah, Pemerintahan Daerah Proin$i *an Pemerintahan Daerah Ka&u'aten(K

Proin$i *an Pemerintahan Daerah Ka&u'aten(Kota ota %Lem&aran%Lem&aran Ne#ara Re'u&(i) In*one$ia Tahun 211- Nomor 02, Tam&ahan Ne#ara Re'u&(i) In*one$ia Tahun 211- Nomor 02, Tam&ahan Lem&aran Ne#ara Re'u&(i) In*one$ia Nomor +-3-/

Lem&aran Ne#ara Re'u&(i) In*one$ia Nomor +-3-/

-. Peraturan Pre$i*en Nomor 2+ Tahun 211 tentan# Ke*u*u)an, -. Peraturan Pre$i*en Nomor 2+ Tahun 211 tentan# Ke*u*u)an,

Tu

Tu#a#a$,$, *a*an un#n un#$i K$i Kememenenterterian Neian Ne#a#ara $erra $erta Sta Su$uu$unanann Or#ani$a$i, Tu#a$, *an un#$i E$e(on I Kementerian Ne#ara/

Or#ani$a$i, Tu#a$, *an un#$i E$e(on I Kementerian Ne#ara/

0. Ke'utu$an Menteri Ke$ehatan Nomor

0. Ke'utu$an Menteri Ke$ehatan Nomor 1333/Menkes/SKlXII/19991333/Menkes/SKlXII/1999 tentan# Stan*ar Pe(a4anan Rumah Sa)it/

tentan# Stan*ar Pe(a4anan Rumah Sa)it/

!.

!. Peraturan Peraturan Menteri Ke$ehatan Menteri Ke$ehatan Nomor 52Men)e$Nomor 52Men)e$iPer(6211- iPer(6211-tentan# I7in Pra)ti) *an Pe(a)$anaan Pra)ti) Ke*o)teran/

tentan# I7in Pra)ti) *an Pe(a)$anaan Pra)ti) Ke*o)teran/

1.

1. Peraturan Peraturan Menteri Ke$ehatan Menteri Ke$ehatan Nomor 2"!Men)e$PerNomor 2"!Men)e$Per((((2110((((2110 tentan# Re)am Me*i$/

tentan# Re)am Me*i$/



. . Peraturan Peraturan Menteri Ke$ehatan Menteri Ke$ehatan Nomor 2!1Nomor 2!1Men)e$Per((Men)e$Per(((2110(2110 tentan# Per$etu8uan Tin*a)an Ke*o)teran/

tentan# Per$etu8uan Tin*a)an Ke*o)teran/

2. Ke'utu$an Menteri Ke$ehatan Nomor

2. Ke'utu$an Menteri Ke$ehatan Nomor 03+5MENKES5SK(6II521103+5MENKES5SK(6II5211 Te

Tentan# ntan# Pe*oman Pe*oman Pen4e(en##araan Pen4e(en##araan Pe(a4ananPe(a4anan High Care Unit High Care Unit  %H9U Oi Rumah Sa)it/

%H9U Oi Rumah Sa)it/

3. Peraturan Menteri Ke$ehatan Nomor ++Men)e$PerI6III211 3. Peraturan Menteri Ke$ehatan Nomor ++Men)e$PerI6III211

tentan# Or#ani$a$i *an Tata Ker8a Kementerian Ke$ehatan/ tentan# Or#ani$a$i *an Tata Ker8a Kementerian Ke$ehatan/

MEMUTUSKAN: MEMUTUSKAN: Meneta')an Meneta')an KESATU KESATU KEDUA KEDUA KETI;A KETI;A KEPUTUS

KEPUTUSAN AN MENTERI MENTERI KESEHAKESEHATATAN N TENTATENTAN; N; PEDOMAPEDOMANN PE

PEN<N<ELELENEN;;;;ARARAAAAN N PEPEDODOMAMAN N PEPEN<N<EELELEN;N;;A;ARARAANAN PELA<ANAN

PELA<ANAN INTENSIVE CARE INTENSIVE CARE UNIT UNIT (ICU(ICU DI RUMAH SAKIT.DI RUMAH SAKIT. Pe*oman

Pe*oman Pen4e(en##araan= Pen4e(en##araan= Pe(a4ananPe(a4anan Intensi!e Intensi!e Care Unit Care Unit (ICU(ICU *i*i Rumah Sa)it $e&a#aimana *ima)$u* Di)tum Ke$atu tereantum *a(am Rumah Sa)it $e&a#aimana *ima)$u* Di)tum Ke$atu tereantum *a(am Lam'iran Ke'utu$an ini.

Lam'iran Ke'utu$an ini.

Pe*oman $e&a#aimana *ima)$u* Di)tum Ke*ua a#ar *i#una)an Pe*oman $e&a#aimana *ima)$u* Di)tum Ke*ua a#ar *i#una)an $e&a#a

$e&a#ai i aeuan &a#i rumah $a)it *an tena#a aeuan &a#i rumah $a)it *an tena#a )e$ehat)e$ehatan *a(aman *a(am men4e(en##ara)an 'e(a4anan

KEEMPAT KELIMA KEENAM

Ke'a(a Dina$ Ke$ehatan Proin$iKa&u'atenKota &er$ama or#ani$a$i 'ro>e$i ter)ait me(a)u)an 'em&inaan *an 'en#a?a$an terha*a' 'e(a)$anaan Ke'utu$an ini.

Pa*a $aat Ke'utu$an Menteri ini mu(ai &er(a)u, Ke'utu$an Menteri Ke$ehatan _{Nomor 213Men)e$SK(@II2110 tentan# Stan*ar}  Pe(a4anan I9U *ia&ut *an *(n4ata)an ti*a) &er(a)u.

Ke'utu$an ini mu(ai &er(a)u 'a*a tan##a( *iteta')an.

Diteta')an *i a)arta

'a*a tan##a( 3 De$em&er 211

MENTERI KESEHATAN,

Nomor : --0MENKESSK(@II211 Tan##a( : 3 De$em&er 211

PEDOMAN PEN<ELEN;;ARAAN PELA <ANAN INTENSIVE CARE UNIT %I9U DI RUMAH SAKIT

I. PENDAHULUAN  A. LATAR BELAKAN;

Intensi!e Care Unit %I9U a*a(ah $uatu &a# ian *ari rumah $a)it 4an# man*iri %in$ta(a$i *i &a?ah *ire)tur 'e(a4anan, *en#an $ta> 4an# )hu$u$ *an 'er(en#)a'an 4an# )hu$u$ 4an# *itu8u)an untu) o&$era$i, 'era?atan *an tera'i 'a$ien='a$ien 4an# men*erita 'en4a)it, e*era atau 'en4u(it='en4u(it 4an# men#anam n4a?a atau 'oten$ia( men#anam n4a?a *en#an 'ro#no$i$ *u&ia. I9U men4e*ia)an )emam'uan *an $arana, 'ra$arana $erta 'era(atan )hu$u$ untu) menun8an# >un#$i=>un#$i ita( *en#an men##una)an )eteram'i(an $ta> me*i), 'era?at *an $ta> (ain 4an# &er'en#a(aman *a(am 'en#e(o(aan )ea*aan= )ea*aan ter$e&ut.

Kematian 'a$ien 4an# men#a(ami 'em&e*ahan ter&an4a) tim&u( 'a*a $aat 'a$a &e*ah. Pa* a $e)itar tahun 0"1, (orene Ni#htin#a(e men#u$u()an ane$te$i $am'ai )e ma$a 'a$a &e*ah. Dimu(ai $e)itar tahun !+2, Ma4o 9(ini mem&uat $uatu ruan#an )hu$u$ *i mana 'a$ien='a$ien 'a$a &e*ah *i)um'u()an *an. *ia?a$i $am'ai $a*ar *an $ta&i( >un#$i=>un#$i ita(n4a, $erta &e&a$ *ari 'en#aruh $i$a o&at ane$te$i. Ke&erha$i(an unit 'u(ih $a*ar meru'a)an a?a( *i'an*an# 'er(un4a untu) me(an8ut)an 'e(a4anan $eru'a ti*a) 'a*a ma$a 'u(ih $a*ar $a8a, namun 8u#a 'a*a ma$a 'a$a &e*ah.

Eo(u$i I9U &ermu(a *ari tim&u(n4a ?a&ah 'o(iom4e(iti$ *( San*inaia 'a*a $e)itar a?a( tahun !51, *i8um'ai &an4a) )ematian 4an# *i$e&a&)an o(eh )e(um'uhan otot=otot 'erna'a$an. Do)ter $'e$ia(i$ ane$te$io(o#i *i'e(o'ori o(eh I  #sen 'a* a ?a)tu itu,

me(a)u)an intu&a$i *an mem&eri)an &antuan na'a$ $eara manua( miri' 4an# *i(a)u)an $e(ama ane$te$i. Den#an &antuan 'ara maha$i$?a )e*o)teran *an $e)e(om'o) $u)are(a?an mere)a mem'ertahan)an n4a?a 'a$ien 'o(iom4e(iti$ &u(&ar *an &ah)an menurun)an morta(ita$ men8a*i $e&an4a) +1C, *i&an*in#)an *en#an ara $e&e(umn4a 4a)n( 'en##unaan ir$n l%ng 4an# morta(ita$n4a $e&e$ar !1C. Pa*a tahun 052 En#$trom mem&uat ent((a$( me)an()&erte)anan 'o$(ti> 4an# tern4ata $an#at e>e)ti> untu) mem&eri 'erna'a$an 8an#)a 'an8an#. Se8a) $aat itu(ah I9U *en#an 'era?atan 'erna'a$an mu(ai ter&entu) *an ter$e&ar (ua$.

Pa*a $aat ini, I9U mo*ern ti*a) ter&ata$ menan#ani 'a$ien 'a$a &e*ah atau enti(a$i me)ani$ $a8a, namun te(ah men8a*i a&an# i(mu $en*iri 4aitu intensi!e &are 'ei&ine" Ruan# (in#)u' 'e(a4anann4a me(i'uti *u)un#an >un#$i or#an=or#an ita( $e'erti 'erna'a$an, )ar*io$ir)u(a$i, $u$unan $ara> 'u$at, #in8a( *an (ain=Iainn4a, &ai) 'a*a 'a$ien *e?a$a atau 'a$ien ana).

Rumah Sa)it $e&a#ai $a(ah $atu 'en4e*ia 'e(a4anan )e$ehatan 4an# mem'un4ai >un#$i ru8u)an haru$ *a'at mem&eri)an 'e(a4anan I9U 4an# 'ro>e$iona( *an &er)ua(ita$ *en#an men#e*e'an)an )e$e(amatan 'a$ien. Pa*a unit 'era?atan inten$i> %I9U, 'era?atan untu) 'a$ien *i(a)$ana)an *en#an me(i&at)an &er&a#a( tena#a 'ro>e$iona( 4an# ter*iri *ari mu(ti*i$('(in IImu 4an# &e)eria $ama *a(am tim. Pen#em&an#an tim mu(ti*i$i'(in 4an# )uat $an#at 'entin# *a(am menin#)at)an )e$e(amatan 'a$ien. Se(ain itu *u)un#an $arana, 'ra$arana $erta 'era(atan 8u#a *i'er(u)an *a(am ran#)a menin#)at)an 'e(a4anan

I9U. O(eh )arena itu, men#in#at *i'er(u)ann4a tena#a=tena#a )hu$u$, ter&ata$n4a $arana *an 'ra$arana, $erta maha(n4a 'era(atan, ma)a *emi e>i$(en$i, )e&era*aan I9U 'er(u *i)on$entra$i)an.

B. TUUAN

. Mem&eri)an auan 'e(a)$anaan 'e(a4anan I9U *i rumah $a)it.

2. Menin#)at)an )ua(ita$ 'e(a4anan *an )e$e(amatan 'a$ien I9U *( rumah $a)(t. 3. Men8a*i auan 'en#em&an#an 'e(a4anan I9U *i rumah

$a)it.

9. RUAN; LIN;KUP PELA<ANAN I9U

Ruan# (in#)u' 'e(a4anan 4an# *i&eri)an *i I9U a*a(ah $e&a#ai &eri)ut:

. *ia#no$i$ *an 'enata(a)$anaan $'e$i>i) 'en4a)it='en4a)(t a)ut 4an# men#anam n4a?a *an *a'at menim&u()an )ematian *a(am &e&era'a menit $am'ai &e&era'a hari/

2. mem&eri &antuan *an men#am&i( a(ih >un#$i ita( tu&uh $e)a(i#u$ me(a)u)an 'e(a)$anaan $'e$i>i) 'ro&(ema *a$ar/

3. 'emantauan >un#$i ita( tu&uh *an 'enata(a)$anaan terha*a' )om'(i)a$i 4an# *itim&u()an o(eh 'en4a)it atau iatro#eni)/ *an

+. mem&eri)an &antuan '$i)o(o#i$ 'a*a 'a$ien 4an# )ehi*u'ann4a $an#at ter#antun# 'a*a a(at(me$in *an oran# (ain.

Bi*an# )er8a I9U me(i'uti 'en#e(o(aan 'a$ien, a*mini$tra$i unit, 'en*i*i)an *an 'ene(itian. Ke&utuhan *ari ma$in#=ma$in# &i*an# a)an &er#antun# *ari tin#)at 'e(a4anan tia' unit.

. Pen#e(o(aan 'a$ien (an#$un#

Pen#e(o(aan 'a$ien (an#$un# *i(a)u)an $eara 'rimer o(eh *o)ter inten$ii$ *en#an me(a)$ana)an 'en*e)atan 'en#e(o(aan tota( 'a* a 'a$ien $a)it )riti$, men8a*i )etua tim *ari &er&a#ai 'en*a'at )on$u(tan atau *o)ter 4an# i)ut mera?at 'a$ien. 9ara )er8a *emi)ian mene#ah 'en#e(o(aan 4an# ter)ota)=)ota) *an men#ha$i()an 'en*e)atan 4an# ter)oor*ina$i 'a*a 'a$ien $erta )e(uar#an4a.

2. A*mini$tra$i unit

Pe(a4anan I9U *ima)$u* untu) mema$ti)an $uatu (in#)un#an 4an# men8amin 'e(a4anan 4an# aman, te'at ?a)tu *an e>e)ti>. Untu) tera'ain4a tu#a$ ini *i'er(u)an 'arti$i'a$i *o)ter inten$ii$ 'a*a a)tiita$ manaiemen.

3. Pen*i*i)an, Pe(atihan *an Pene(itian

(u me(a)u)an 'en*i*i)an *an 'e(atihan )e'a*a tena#a me*i$ *an non=me*i$ men#enai ha(=ha( 4an# ter)ait *en#an I9U.

Pe(atihan (u untu) )e'a(a I9U ter*iri *ari: a. 'e(atihan 'emantauan %monitorin#/ &. 'e(atihan ent((a$i me)ani$/

. 'e(atihan tera'i airan, e(e)tro(it, *an a$am=&a$a/ *. 'e(atihan 'enata(a)$anaan in>e)$i/ *an

e. 'e(atihan mane8emen I9U.

; D. SASARAN

. Dina$ Ke$ehatan Proin$iKa&u'atenKota 2. Oire)tur Rumah Sa)it Ke(a$ A, B *an 9 3. In$ta(a$i ra?at inten$i>(9U

+. Tena#a me*i$.

5. Tena#a )e$ehatan (ainn4a.

II. PELA<ANAN I9U 1RUMAH SAKIT  A. ALSAAH

. Eti)a )e*o)teran

Ber*a$ar)an >a($a>ah *a$ar $a4a a)an $enantia$a men#utama)an )e$ehatan 'a$ien, ti*a) meru#i)an 'a$ien *an &erorienta$i untu) *a'at $eara o'tima(, mem'er&ai)i )on*i$i )e$ehatan 'a$(en.

2. In*i)a$i 4an# &enar 

Pa$ien 4an# *ira?at *i I9U a*a(ah:

a. Pa$ien 4an# memer(u)an interen$i me*i$ $e#era o(eh tim intensi!e &are"

&. Pa$(en 4an# memer(u)an 'en#e(o(aan >un#$i $i$tem or#an tu&uh $eara ter)oor*ina$i *an &er)e(an8utan $ehin##a *a'at *i(a)u)an 'en#a?a$an 4an# )on$tan *an meto*e tera'i titra$i.

. Pa$ien $a)it )riti$ 4an# memer(u)an 'emantauan )ontin4u *an tin*a)an $e#era untu) mene#ah tim&u(n4a *e)om'en$a$i >i$io(o#i$.

3. Ker8a $ama mu(ti*i$i'(iner *a(am ma$a(ah me*i) )om'(e)$

Da$ar 'en#e(o(aan 'a$ien I9U a*a(ah 'en*e)atan mu(ti*i$i'(in tena#a )e$ehatan *ari &e&era'a *i$i'(in i(mu ter)ait 4an# *a'at mem&eri)an )ontri&u$in4a $e$uai *en#an &i*an# )eah(iann4a *an &e)er8a $ama *i *a(am tim 4an# *i'im'in o(eh $eoran# *o)ter  inten$ii$ $e&a#ai )etua tim.

+. Ke&utuhan 'e(a4anan )e$ehatan 'a$ien

Ke&utuhan 'a$ien I9U a*a(ah tin*a)an re$u$ita$i 4an# me(i'uti *u)un#an hi*u' untu) >un#$i=>un#$i ita( $e'erti  Air)a* %>un#$i 8a(an na'a$, +reathing %>un#$i 'erna'a$an, Cir&%lati$n %>un#$i $ir)u(a$i, +rain %>un#$i ota) *an >un#$i or#an (ain, *i(an8ut)an *en#an *ia#no$i$ *an tera'i *e>initi>.

5. Peran )oor*ina$i *an inte#ra$i *a(am )er8a $ama tim

*en#an men#in#at )ea*aan 'a$ien $e'erti 4an# ter$e&ut 'a*a &utir 2 *an + *i ata$, ma)a $i$tem )er8a tim mu(ti*i$'(in a*a(ah $e&a#ai &eri)ut:

a. Se&e(um ma$u) I9U, *o)ter 4an# mera?at 'a$ien me(a)u)an ea(ua$i 'a$ien $e$uai &i*an#n4a *an mem&eri 'an*an#an atau u$u(an tera'i.

&. Ke'a(a I9U me(a)u)an ea(ua$i men4e(uruh, men#am&i( )e$im'u(an, mem&eri in$tru)$i tera'i *an tin*a)an $eara tertu(i$ *en#an mem'ertim&an#)an u$u(an

an!!1ta tim (ainn4a, .

. Ke'a(a I9U &er)on$u(ta$i 'a*a )on$u(tan (ain *en#an mem'ertim&an#)an u$u(an=u$u(an an##ota tim.

+ ". A$a$ 'riorita$

Setia' *o)ter *a'at mema$u))an 'a$ien )e I9U $e$uai *en#an in*i)a$i ma$u) )e I9U 4an# &enar. Karena )eter&ata$an 8um(ah tem'at ti*ur I9U, ma)a &er(a)u a$a$ 'riorita$ *an in*i)a$i ma$u).

-. Si$tim mana8emen 'enin#)atan mutu ter'a*u

Demi tera'ain4a )oor*ina$( *an 'enin#)atan mutu 'e(a4anan *i I9U, *i'er(u)an tim )en*a(i mutu 4an# an##otan4a ter*iri *ari &e&era'a *($('(in IImu, *en#an tu#a$ utaman4a mem&eri ma$u)an *an &e)er8a $ama *en#an $ta> $tru)tura( I9U untu) $e(a(u menin#)at)an mutu 'e(a4anan I9U.

0. Kemitraan 'rote$i

Ke#iatan 'e(a4anan 'a$ien *i I9U *i $am'in# mu(ti *i$i'(i n 8u#a antar 'ro>e$i, 4aitu 'rote$i me*i), 'ro>e$i 'era?at *an 'ro>e$i (ain. A#ar *iea'ai ha$i( o'tima( rna)a 'er(u 'enin#)atan mutu SDM $eeara &er)e(an8utan, men4e(uruh *an menea)u' $emua 'rote$i.

!. E>e)tiita$, )e$e(amatan *an e)onomi$

Unit 'e(a4anan I9U mem'un4ai eiri &ia4a tin##i, te)no(o#i tin##i, mu(ti *i$i'iin *an mu(ti 'ro>e$i &er*a$ar)an a$a$ e>e)tiita$, )e$eiamatan *an e)onomi$.

1. Kontinuita$ 'e(a4anan

Untu) e>e)tiita$, )e$e(amatan *an e)onomi$n4a 'e(a4anan I9U, ma)a 'er(u

*i)em&an#)an unit 'eia4anan tin#)at tin##i_{H9U a*a(ah men8a*i unit 'era?atan=antara *ari &an#$a( ra?at *an I9U. Di}(High Care Unit > HCU" un#$i utama_{H9U, ti*a)}

*i'er(u)an 'era(atan an##ih $e'erti I9U teta'i 4an# *i'er(u)an a*a(ah )e?a$'a*aan *an 'emantauan 4an# (e&ih tin##i.

B. INDIKASI MASUK DAN KELUAR I9U

I9U mam'u men##a&un#)an te)no(o#i tin##i *an )eah(ian )hu$u$ *a(am &i*an# )e*o)teran *an )e'era?atan #a?at *arurat. Pe(a4anan I9U *i'eruntu))an *an *itentu)an o(eh )e&utuhan 'a$ien 4an# $a)it )riti$. Tu8uan *ari 'e(a4anan a*a(ah mem&eri)an 'e(a4anan me*i) tertitra$i *an &er)eian8utan $erta menee#ah >ra#menta$i 'en#e(o(aan.

Pa$ien$a)it )riti$ me(i'uti :

. 'a$ien='a$ien 4an# $eeara >i$io(o#i$ ti*a) $ta&i( *an memer(u)an *o)ter, 'era?at,

'rote$i (ain 4an# ter)ait $eeara ter)oor*ina$i *an &er)e(anutan, $erta memer(u)an 'erhatian 4an# te(iti, a#ar *a'at *i(a)u)an 'en#a?a$an 4an# )etat *an teru$ meneru$ $erta tera'i titra$i/

2. 'a$ien='a$(en 4an# *a(am &aha4a men#a(am( *e)om'en$a$i >($(o(o#($ $ehin##a

memer(u)an 'emantauan )etat *an teru$ meneru$ $erta *i(a)u)an interen$i $e#era untu) mene#ah tim&u(n4a 'en4uiit 4an# meru#i)an.

Se&e(um 'a$ien *ima$u))an )e I9U, 'a$ien *anatau )e(uar#an4a haru$ men*a'at)an 'en8e(a$an $eeara (en#)a' men#enai *a$ar 'ertim&an#an men#a'a 'a$ien haru$ men*a'at)an 'era?atan *i I9U, $erta tin*a)an )e*o)teran 4an# mun#)in a)an *i(a)u)an $e(ama 'a$ien *ira?at *i I9U. Pen8e(a$an ter$e&ut *i&eri)an o(eh Ke'a(a I9U atau *o)ter

4an# &ertu#a$. Ata$ 'en8e(a$an ter$e&ut 'a$ien )e(uar#an4a *a'at

menerimamen4ata)an 'er$etu8uan untu) *ira?at *i I9U. Per$etu8uan *in4ata)an *en#an

menan*atan#ani >ormu(ir in,$r'e &$nsent" 9ontoh >ormu(ir in,$nne &$nsent

= Pa*a . )ea*aan $arana *an 'ra$arana I9U 4an# ter&ata$ 'a*a $uatu rumah $a)it, *i'er(u)an me)ani$me untu) mem&uat 'riorita$ a'a&i(a )e&utuhan atau 'ermintaan a)an 'e(a4anan I9U (e&ih tin##i *ari'a*a )emam'uan 'e(a4anan 4an# *a'at *i&eri)an. Ke'a(a I9U &ertan##un# 8a?a& ata$ )e$e$uaian in*i)a$i 'era?atan 'a$ien *i I9U. Bi(a )e&utuhan ma$u) I9U me(e&ihi tem'at ti*ur 4an# ter$e*ia, Ke'a(a I9U menentu)an &er*a$ar)an 'riorita$ )on*i$( me*i), 'a$ien mana 4an# a)an *ira?at *i I9U. Pro$e*ur  untu) me(a)$ana)an )e&i8a)an ini haru$ *i8e(a$)an $eara rini untu) tia' I9U.

. Kriteria ma$u)

I9U mem&eri)an 'e(a4anan antara (ain 'emantauan 4an# an##ih *an tera'i 4an# inten$i>. Da(am )ea*aan 'en##unaan tem'at ti*ur 4an# tin##i, 'a$ien 4an# memer(u)an tera'i inten$i> %'riorita$  *i*ahu(u)an *i&an*in#)an 'a$ien 4an# memer(u)an 'emantauan inten$i> %'riorita$ 3. Peni(aian o&8e)ti> ata$ &eratn4a 'en4a)it *an 'ro#no$i$ hen*a)n4a *i#una)an untu) menentu)an 'riorita$ ma$u) )e I9U.

a. Pa$ien 'riorita$  %$atu

Ke(om'o) ini meru'a)an 'a$ien $a)it )riti$, ti*a) $ta&i( 4an# memer(u)an tera'i inten$i> *an tertitra$i, $e'erti: *u)un#an&antuan enti(a$i *an a(at &antu $u'orti>  or#an$i$tem 4an# (ain, in>u$ o&at=o&at a$oa)ti> )ontin4u, o&at anti aritmia )ontin4u, 'en#o&atan )ontin4u tertitra$i, *an (ain=Iainn4a. 9ontoh 'a$ien )e(om'o) ini antara (ain, 'a$a &e*ah )ar*(otora$(), 'a$ien $e'$i$ &erat, #an##uan )e$eim&an#an a$am &a$a *an e(e)tro(it 4an# men#anam n4a?a. In$titu$i $etem'at *a'at mem&uat )riteria $'e$i>i) untu) ma$u) I9U, $e'erti *era8at hi'o)$emia, hi'oten$i *i&a?ah te)anan *arah tertentu. Tera'i 'a*a 'a$ien 'riorita$  %$atu umumn4a ti*a) mem'un4ai &ata$.

&. Pa$ien 'riorita$ 2 %*ua

Pa$ien in/ memer(u)an 'e(a4anan 'emantauan an##ih *i I9U, $e&a& $an#at &eri$i)o &i(a ti*a) men*a'at)an tera'i inten$i> $e#era, mi$a(n4a 'emantauan inten$i> men##una)an  -%l'$nar* arterial &atheter" 9ontoh 'a$ien $e'erti ini antara (ain mere)a 4an# men*erita 'en4a)it *a$ar 8antun#='aru, #a#aI #in8a( a)ut *an &erat atau 4an# te(ah men#a(ami 'em&e*ahan ma8or. Tera'i 'a*a 'a$ien 'riorita$ 2 ti*a) mem'un4ai &ata$, )arena )on*i$i me*i)n4a $enantia$a &eru&ah. . Pa$ien 'riorita$ 3 %ti#a

Pa$ien #o(on#an ini a*a(ah 'a$ien $a)it )riti$, 4an# ti*a) $ta&i( $tatu$ )e$ehatan $e&e(umn4a, 'en4a)it 4an# men*a$arin4a, atau 'en4a)it a)utn4a, $eara $en*irian atau )om&ina$(. Kemun#)inan $em&uh man>aat tera'i *i I9U 'a*a #o(on#an ini $an#at )ei(. 9ontoh 'a$ien ini antara (ain 'a$ien *en#an )e#ana$an meta$tati) *i$ertai 'en4u(it in>e)$i, 'eriar*ia( tam'ona*e, $um&atan  8a(an na'a$, atau 'a$ien 'en4a)it 8antun#, 'en4a)it 'aru termina( *i$ertai )om'(i)a$i 'en4a)it a)ut &erat. Pen#e(o(aan 'a*a 'a$ien #o(on#an ini han4a untu) men#ata$i )e#a?atan a)utn4a $a8a, *an u$aha tera'i mun#)in ti*a) $am'ai me(a)u)an intu&a$i atau re$u$ita$i 8antun# 'aru.

*. Pen#eua(ian

Den#an 'ertim&an#an (uar &ia$a, *an ata$ 'er$etu8uan Ke'a(a I9U, in*i)a$i ma$u) 'a*a &e&era'a #o(on#an 'a$ien &i$a *i)eua(i)an, *en#an atatan &ah?a 'a$ien='a$(en #o(on#an *emi)ian $e?a)tu ?a)tu haru$ &i$a *i)e(uar)an *ari I9U a#ar >a$((ita$ I9U 4an# ter&ata$ ter$e&ut *a'at *i#una)an untu) 'a$(en 'riorita$ , 2, 3 %$atu, *ua, ti#a. Pa$ien 4an# ter#o(on# *emi)ian antara (ain:

9

 Pa$ien 4an# memenuhi )riteria ma$u) teta'i meno(a) tera'i tun8an#an hi*u' 4an# a#re$i> *an han4a *emi 'era?atan 4an# arnan $a8a. Ini ti*a) men4in#)ir)an 'a$ien *en#an 'erintah DNR (.$ N$t Res%s&itate" Se&enarn4a 'a$ien='a$ien ini mun#)in men*a'at man>aat *ari tun8an#an an##ih 4an# ter$e*ia *i I9U untu) menin#)at)an )emun#)inan $uria(n4a. 2 Pa$ien *a(am )ea*aan e#etati> 'ermanen.

3 Pa$ien 4an# te(ah *i'a$ti)an men#a(ami mati &atan# ota). Pa$ien='a$ien $e'erti itu *a'at *ima$u))an )e I9U untu) menun8an# >un#$i or#an han4a untu) )e'entin#an *onor or#an. .

2. Kriteria )e(uar 

Priorita$ 'a$ien *i'in*ah)an *ari I9U &er*a$ar)an 'ertim&an#an me*i$ o(eh )e'a(a I9U *an tim 4an# mera?at 'a$ien.

3. Pen#)a8ian u(an# )er8a

Setia' I9U hen*a)n4a mem&uat 'eraturan *an 'ro$e*ur='ro$e*ur ma$u) *an )e(uar, $tan*ar 'era?atan 'a$ien, *an )riteria $%t&$'e 4an# $'e$i>i). Ke(en#)a'an= )e(en#)a'an ini hen*a)n4a *i&uat o(eh tim I9U *( &a?ah $u'eri$i )omite me*i), *an hen*a)n4a *i)a8i u(an# *an *i'er&ai)i $e'er(un4a &er*a$ar)an )e(uaran 'a$ien ($%t&$'e *an 'en#u)uran )iner8a 4an# (ain. Ke'atuhan terha*a' )etentuan ma$u) *an )e(uar haru$ *i'ahtau o(eh )omite me*i).

9. KLASIIKASI PELA<ANAN I9U 1 RUMAH SAKIT

Da(am men4e(en##ara)an 'e(a4anan, 'e(a4anan I9U *i rumah $a)it *i&a#i *a(am 3 %ti#a )(a$i>i)a$i 'e(a4anan 4aitu:

. Pe(a4anan I9U 'rimer %'a*a rumah $a)it Ke(a$ 9 2$ Pe(a4anan I9U $e)un*er %'a*a rumah Sa)it Ke(a$ 0 3. Pe(a4anan I9U ter$ier %Pa*a rumah $a)it Ke(a$ A.

K(a$i>i)a$i *itentu)an o(eh )etena#aan, $arana *an 'ra$arana, 'era(atan *an )emam'uan 'e(a4anan.

1$ Ketena#aan

Pa$ien $a)it )riti$ mem&utuh)an 'emantauan *an tun8an#an hi*u' )hu$u$ 4an# haru$ *i(a)u)an o(eh $uatu tim, terma$u) *iantaran4a *o)ter 4an# mem'un4ai *a$ar  'en#etahuan, )eteram'i(an te)ni$, )omitmen ?a)tu, *an $eara >i$i) $e(a(u &era*a *i tem'at untu) me(a)u)an 'era?atan titra$i *an &er)e(an8utan. Pera?atan ini haru$ &er)e(an8utan *an &er$i>at 'roa)ti>, 4an# men8am(n 'a$ien *i)e(o(a *en#an ara arnan, manu$(a?(, *an e>e)t(> *en#an men##una)an $um&er *a4a 4an# a*a, $e*emi)ian ru'a $ehin##a mem&eri)an )uatua$ 'e(a4anan 4an# tin##i *an ha$i( o'tima(.

Kua(i>i)a$i tena#a )e$ehatan 4an# &e)er8a *i I9U haru$ mem'un4ai 'en#etahuan 4an# mema*ai, mem'un4ai )eteram'i(an 4an# $e$uai *an

mem'un4ai )omitmen teha*a' ?a)tu. Ura(an )ua(i>i)a$i )etena#aan &er*a$ar)an )(a$i>i)a$i 'e(a4anan I9U $e'erti ter(ihat 'a*a ta&e( *i &a?ah ini.

7

Ta&e( . Ketena#aan I9U

No eni$ Tena#a

StrataK(a$i>i)a$i Pe(a4anan

Primer Se)un*er Ter$ier 

1$ Ke'a(a I9U =Do)ter $'e$ia(i$ ane$te$(o(o#(

= *o)ter $'e$ia(i$ (ain 4an# ter(atih I9U Ui)a &e(um a*a *o)ter $'e$(a(($

ane$te$io(o#i

2$ Tim Me*i$ = Do)ter $'e$ia(i$ $e&a#ai )on$u(tan %4an# *a'at *ihu&un#i $etia' *i'er(u)an =*o)ter 8a#a 2+ 8am *en#an )emam'uan re$u$ita$( 8antun# 'aru 4an# &er$erti>i)at

&antuan hi*u' *a$ar *an &antuan hi*u' (an8ut

;$ Pera?at Pera?at ter(atih 4an# &er$erti>i)at &antuan hi*u' *a$ar *an &antuan hi*u' (an8ut

+. Tena#a non )e$ehatan F Tena#a a*mini$tra$i *i I9U haru$ mem'un4ai )emam'uan men#o'era$i)an )om'uter 4an# &erhu&un#an *en#an ma$a(ah a*mini$tra$(. F Tena#a 'e)ar4a F Teh , a#a )e&er$ihan Do)ter tnten$(($ Do)ter $'e$ia(i$ ane$te$io(o#i Ui)a &e(um a*a *o)ter tnten$(($ Do)ter $'e$ia(i$ %4an# *a'at mem&eri)an 'e(a4anan $etia' *i'er(u)an

=*o)ter 8a#a 2+ 8am *en#an )emam'uan  ALSA9LS, *an 99S Minima( 51C *ari  8um(ah $e(uruh 'era?at *i I9U meru'a)an 'era?at ter(atih *an &er$erti>i)at I9U F Tena#a a*mini$tra$i *i I9U haru$ mem'un4ai )emam'uan men#o'era$i)an )om'uter 4an# &erhu&un#an *en#an ma$a(ah a*min($tra$i F Tena#a 'e)ar4a F Tena#a )e&er$ihan. Do)ter (nten$ii$ Do)ter $'e$ia(i$ %4an# *a'at mem&er()an 'e(a4anan $etia' *i'er(u)an =*o)ter 8a#a 2+  8am *en#an )emam'uan  ALSA9LS, *an 99S Minima( -5C *ari  8um(ah $e(uruh 'era?at *i I9U meru'a)an 'era?at ter(atih *an &er$erti>i)at I9U F Tena#a a*m(ni$tra$i *i I9U haru$ mem'un4ai )emam'uan men#o'era$i)an )om'uter 4an# &erhu&un#an *en#an ma$a(ah a*mini$tra$i. F Tena#a (a&oratorium F Tena#a )e>arma$ian F Tena#a 'e)ar4a F Tena#a )e&er$ihan F Tena#a re)am me*i) F Tena#a untu)

8

)e'entin#an

Seoran# *o)ter inten$ii$ a*a(ah $eoran# *o)ter 4an# memenuhi $tan*ar )om'eten$i $e&a#ai &eri)ut:

a. Ter*i*i) *an &er$erti>i)at $e&a#ai $eoran# $'e$ia(i$ intensi!e &are 'ei&ine %KI9, Kon$u(tan Inten$ie 9are me(a(ui 'ro#ram 'e(at(han *an 'en*(*()an 4an# *(a)ut o(eh 'erhim'unan 'ro>e$i 4an# ter)ait.

&. Menun8an# )ua(ita$ 'e(a4anan *i I9U *an men##una)an $um&er *a4a I9U $eara e>i$ien.

. Men*arma&a)ti)an (e&ih *ari 51C ?a)tu 'ro>e$in4a *a(am 'e(a4anan I9U.

*. Ber$e*ia &er'arti$i'a$i *a(am $uatu unit 4an# mem&eri)an 'e(a4anan 2+  8amhari, - hari($emin##u.

e. Mam'u rne(a)u)an='ro$e*ur &riti&al &are0 antara (ain:  $am'e( *arah arteri.

2 Mema$an# Mem'ertahan)an 8a(an na'a$ terma$u) intu&a$i trahea(, traheo$tom4 'er)utan, *an enti(a$( me)ani$.

3 Men#am&i( )ateter intraa$)u(er untu) monitorin# ina$i> mau'un tera'i ina$i> %mi$a(n4a/ C$ntin%$%s Renal Re-la&e'ent Thera-* (CRRT *an 'era(atan monitorin#, terma$u):

a Kateter arteri.

& Kateter ena 'eri>er.

 Kateter ena $entra( %96P. * Kateter arteri 'u(mona(i$.

+ Pema$an#an )a&ei 'au 8antun# trens!en$%s te'-erer"

5 Me(a)u)an *ia#no$ti) non=ina$i> >un#$i )ar*ioa$)u(er *en#an eho)ar*io#ra>i .

" Re$u$ita$i 8antun# 'aru. - Pi'a thorao$tom4.

>. Me(a)$ana)an *ua 'eran utama:  Pen#e(o(aan 'a$ien

Mam'u &er'eran $e&a#ai 'emim'in tim *a(am mem&eri)an 'e(a4an *i I9U, men##a&un#)an *an me(a)u)an titra$i (a4anan 'a*a 'a$ien &er'en4a)it )om'(e)$ atau e*era terma$u) #a#a( or#an muiti=$i$tem. Da(am men#e(o(a 'a$ien, *o)ter inten$ii$ *a'at men#e(o(a $en*iri atau &er)o(a&ora$i *en#an *o)ter (ain.

Seoran# *o)ter inten$ii$ mam'u men#e(o(a 'a$ien $a)it )riti$ *a(am )on*i$i $e'erti:

a Hemo*inami) ti*a) $ta&i(.

& ;an##uan atau #a#a( na'a$, *en#an atau tan'a memer(u)an tun8an#an enti(a$( me)an(a,

 ;an##uan neuro(o#($ a)ut terma$u) men#ata$( h('erten$((ntra)ran(a(. * ;an##uan atau #a#a( #in8a( a)ut.

e ;an##uan en*o)rin *an(atau meta&o(i) a)ut 4an# men#anam n4a?a. > Ke(e&ihan *o$i$ o&at, rea)$i o&at atau )eraunan o&at.

# ;an##uan )oa#u(a$i.

h In>e)$i $eriu$ 4an# men#anam n4a?a.

i ;an##uan nutri$i 4an# merner(u)an tun8an#an nutri$i. 2 Mana8emen Unit

Do)ter inten$ii$ &er'arti$i'a$i a)ti> *a(am a)tiita$=a)tiita$ mana8emen unit 4an# *i'er(u)an untu) mem&eri 'e(a4anan='e(a4anan I9U 4an# e>i$ien, te'at ?a)tu *an )on$i$iten. A)tiita$=a)tiita$ ter$e&ut me(i'ut( antara (ain:

a Triage0 a(o)a$( tem'at ti*ur *an renana 'en#e(uaran 'a$ien & Su'eri$( terha*a' 'e(a)$anaan )e&(a)an=)e&(a)an unit.

6  Parti$i'a$i 'a* a )e#iatan=)e#iatan 'er&ai)an )ua(ita$ 4an#

&er)e(an8utan terma$u) $u'eri$i )o(e)$i *ata

* Berintera)$i $e'er(un4a *en#an &a#ian=&a#ian (ain untu) men8amin )e(anaran 'e(a4anan *i I9U

Untu) )e'er(uan ini, *o)ter (nten$ii$ $eara >i$i) haru$ &era*a *i I9U atau rumah $a)it *an &e &a$ *ari tu#a$=tu#a$ (ainn4a.

#. Mem'ertahan)an 'en*i*()an 4an# &er)e(an8utan tentan# &riti&al &are 'ei&ine  $e(a(u men#i)uti 'er)em&an#an muta)hir *en#an mem&aea (iteratur 

)e*o)teran.

2 &er'arti$i'a$i *a(am 'ro#ram='ro#ram 'en*i*i)an )e*o)teran &er)e(an8utan. 3 men#ua$ai $tan*ar=$tan*ar untu) unit &riti&al &are *an stanar $, &are *i

&riti&al &are"

h.. A*a *an &er$e*ia untu) &er'arti$i'a$i 'a* a )e#iatan=)e#iatan 'er&ai)an )ua(ita$ inter*i$i'(iner.

I9U haru$ memi(i)i 8um(ah 'era?at 4an# u)u' *an $e&a#ian &e$ar ter(atih. %*i#anti men8a*i : um(ah 'era?at 'a*a I9U *itentu)an &er*a$ar)an 8um(ah tem'at ti*ur *an )eter$e*iaan enti(a$i me)ani). Per&an*in#an 'era?at : 'a$ien 4an# men##una)an enti(a$i me)ani) a*a(ah _{:, $e*an#)an 'er&an*in#an 'era?at : 'a$ien 4an# ti*a)} men##una)an enti(a$i me)ani) a*a(ah 1 ?2$

2$ Sarana *an Pra$arana a. Lo)a$i

Dian8ur)an $atu )om'(e) *en#an )amar &e*ah *an )amar 'u(ih, &er*e)atan atau mem'un4ai a)$e$ 4an# mu*ah )e Unit ;a?at Darurat, (a&oratorium *an

ra*io(o#i. .

&. De$ain

Pe(a4anan I9U 4an# mema*ai *itentu)an &er*a$ar)an *i$ain 4an# &ai) *an 'en#aturan ruan# 4an# a*e)uat. Di$ain &er*a$ar)an )(a$i>i)a$i 'e(a4anan I9U *a'at *i(ihat 'a*a ta&e( 2$

Ketentuan &an#unan I9U a*a(ah $e&a#ai &eri)ut :  Teri$o(a$(

2 Mem'un4ai $tan*ar tertentu terha*a' : a Baha4a a'i

& 6ent((a$i e A9

 E2ha%st ,an e Pi'a air  4< Komuni)a$i # Ba)terio(o#i$ h Ka&e( monitor 

3 Lantai mu*ah *i&er$ih)an, )era$ *an rata.

Ruan#an I9U *i&a#i men8a*i &e&era'a area 4an# ter*iri *ari :  Area 'a$ien :

a Unit ter&u)a 2 = " m2 / tem'at ti*ur. & Unit tertutu' " = 21 m2/ tem'at ti*ur.  ara) antara tem'at ti*ur : 2 m.

* UnGt ter&u)a mem'un4ai  tem'at ue/ tan#an $etia' 2 tem'at ti*ur. e Unrt tertutu'  ruan#an  tem'at ti*ur ui tan# an.

1

> Haru$ a*a $e8um(ah $%tlet 4an# u)u' $e$uai *en#an (ee( I9U. I9U

ter$ier 'a(in# $e*i)it 3 out(et u*ara=te)an, *an 3 'om'a i$a' *an minima( " $to' )onta) untu) tia' tem'at ti*ur.

# Penaha4aan u)u' *an a*e)uat untu) o&$era$i )(ini$ *en#an (am'u TL *a4 (i#ht 1 ?attrn en*e(a *an a)$e$ tem'at ti*ur men8amin )en4amanan 'a$ien *an 'er$oni(. De$ain *ari unit 8u#a mem'erhati)an 'ria$i 'a$ien.

2 Area )er8a me(i'uti :

a Ruan# 4an# u)u' untu) $ta> *an *a'at men8a#a )onta) i$ua( 'era?at *en#an 'a$ien.

& Ruan# 4an# u)u' untu) memonitor 'a$ien, 'era(atan re$u$ita$i *an 'en4im'anan o&at *an a(at %terma$u) (emari 'en*in#in.

 Ruan# 4an# u)u' untu) me$in  XRa* '$#ile *an *i(en#)a'i *en#an !ie)er"

* Ruan# untu) te(e'on *an $i$tem )omuni)a$i (ain, )om'uter *an )o(e)$i *ata, 8u#a tem'at untu) 'en4im'anan a(at tu(i$ *an ter*a'at ruan# 4an# u)u' re$e'$ioni$ *an 'etu#a$ a*mini$tra$i.

3 Lin#)un#an

Mem'un4ai 'en*in# in ruan#anA9 4an# *a'at men#ontro( $uhu

*an )e(em&a&an $e$uai *en#an (ua$ ruan#an. Suhu 22== 259 )e(em&a&an 51 =

70@$

+ Ruan# I$o(a$i

Di(en#)a'i *en#an tem'at uei tan#an *an tem'at #anti 'a)aian $en*iri. 5 Ruan# 'en4im'anan 'era(atan *an &aran# &er$ih

Untu) men4im'an monitor, enti(a$i me)ani), 'om'a in>u$ *an 'om'a s*ringe0 'era(atan *ia(i$i$, a(at=a(at $e)a(i 'a)ai, airan, 'en##antun# in>u$, tro(i, 'en#han#at *arah, a(at i$a', (inen *an tem'at 'en4im'anan &aran# *an a(at &er$ih.

" Ruan# tem'at 'em&uan#an a(at I &ahan )otor 

Ruan# untu) mem&er$ih)an a(at=a(at, 'emeri)$aan urine, 'en#o$on#an *an 'em&er$ihan 'i$'ot *an &oto( urine. De$ain unit men8amin ti*a) a*a )ontarnina$i.

- Ruan# 'era?at

Ter*a'at ruan# ter'i$ah 4an# *a'at *i#una)an o(eh 'era?at 4an# &ertu#a$ *an 'im'inann4a.

0 Ruan# $ta> *o)ter 

Tem'at )e#iatan or#ani$a$i *an a*mini$tra$i terma$u) )antor Ke'a(a &a#ian *an $ta>, *an )e'u$ta)aan.

! Ruan# tun##u )e(uar#a 'a$ien 1 La&oratorium

Haru$ *i'ertim&an#)an 'a*a unit 4an# ti*a) men#an*a()an 'e(a4anan ter'u$at.

11

 Area )eria :

Lin#)un#an  Air 9on*itione*  Air 9on*itione*  Air 9on*itione*

Suhu 23=259 23=259 23=259

Humi*ita$ 51=-1 @ 51=-1 @ 51 =-1 @

Ruan# i$o(a$(

1

 

Ruan# 'en4im'anan

₁

 

'era(atan *an &aran# &er$ih

Ruan# tem'at &uan#

)otoran

1

 

Ruan# 'era?at   

Ruan# $ta> *o)ter 

₁

 

Ruan# tun##u  

)e(uaroa oa$ien

La&orator(um Ter'u$at 2+ 8am 2+ am Ta&e( 2. Di$ain &er*a$ar)an )(a$i>i)a$i 'e(a4anan I9U.

DISAIN I9U Primer I9U Se)un*er I9U Ter$ier   Area Pa$ien :

Unit ter&u)a 2="  tem'at u( tan#an  tem'at ui tan#an  tem'at ui tan#an m2 t(ao 2 tem'at t(*ur tia' 2 tern'at ti*ur t(ao 2 ternoat ti*ur  Unit tertutu' "=21 m2 1 tempat ue( tan#an 1 tem'at u( tan#an  tem'at ueG tan#an

t(a'  tem'at ti*ur tia' tia'

 tern'at ti*ur  tem'at ti*ur 

Out(et o)$i#en  2 3 I tem'at ti*ur 

6a)um

₁

 3 Item'at ti*ur 

Sto' )onta) 2  tem'at ti*ur 2  tem'at ti*ur " tem'at ti*ur 

Pera(atan 6enti(a$i me)ani) I9U Primer  Se*erhana I9U Se)un*er  9an##ih I9U Ter$ier  9an##ih  A(at hi$a'   

 A(at enti(a$i manua( *an a(at   

'enun8an# 8a(an na>a$

Pera(atan a)$e$ a$)u(er    

Pera(atan monitor: F Ina$i>:

= Monitor te)anan *arah

₁

 

ina$i> 

= Te)anan ena $entra(   

= Te)anan &a8i a. = = 

12

3. Pera(atan

Pera(atan 4an# mema*ai &ai) )uantita$ mau'un )ua((ta$ $an# at mem&antu )e(anaran 'e(a4anan. Ura(an 'eraatan &er*a$ar)an )(a$(>()a$( 'ea4anan

I9U

*a'at

*i(ihat 'a*a ta&e( 3. Beri)ut ini a*a(ah )etentuan umum men#ena( 'era(atan :

a. um(ah *an maam 'era(atan &eraria$i ter#antun# t('e, u)uran *an tun#$i I9U *an haru$ $e$uai *en#an &e&an )er8a I9U, *i$e$uai)an *en#an $tan*ar 4an# &er(a)u.

&. Ter*a'at 'ro$e*ur 'emeri)$aan &er)a(a untu) )eamanan a(at. . Pera(atan *a$ar me(i'uti:

 6enti(a$i me)ani).

2 A(at enti(a$i manua( *an a(at 'enun8an# 8a(an nata$. 3 A(at hi$a'. .

+ Pera(atan a)$e$ a$)u(er.

5 Pera(atan monitor ina$i> *an non=ina$i>. " De>i&ri(ator *an a(at 'au 8antun#.

- A(at 'en#atur $uhu 'a$ien. 0 Pera(atan *rain thoraJ.

0 Pom'a in>u$ *an 'om'a $4rin#e. 1 Pera(atan 'orta&(e untu) tran$'orta$i.  Tem'at ti*ur )hu$u$.

2 Lam'u untu) tin*a)an.

13 C$ntin$%s Renal Re-la&e'ent Thera-*"

*. Pera(atan (ain %$e'erti 'era(atan hemo*ia(i$a *an (ain=(ain untu) 'ro$e*ur  *ia#no$ti) *an atau tera'i )hu$u$ hen*a)n4a ter$e*ia &i(a $eara )(ini$ a*a in*i)a$i *an untu) men*u)un# >un#$i I9U.

e. Proto)o( *an 'e(atihan )er8a untu) $tat me*i) *an 'ara me*i) 'er(u ter$e*ia untu) 'en##unaan a(at=a(at terma$u) (an#)ah=Ian#)ah untu) men#ata$i a'a&i(a ter8a*i ma(>un#$i.

Ta&e(3. Pera(atan &er*a$ar)an )(a$i>i)a$i 'e(a4anan I9U.

Pu(mona(i$ %S?an

1;

1

Pera(atan _{I9U Primer I9U Se)un*er I9U Ter$ier}  F Non ina$i> :

= Te)anan *arah   

,

= EK; *an (a8u 8antun#   

F Satura$i o)$i#en   

(-%lse $2*'eter  

= Ka'no#ra> 

Suhu   

EE; ₁  

De>i&ri(ator *an a(at 'au     8antun#

 A(at 'en#atur $uhu 'a$ien   

Pera(atan *rain tora)$   

Pom'a in>u$ *an s*ringe

'om'a =  

+r$n&h$s&$-* 

1

 

Eho)ar*io#ra>i =  

Pera(atan 'orta&(e untu)   

tran$'orta$i

Tem'at ti*ur )hu$u$   

Lam'u untu) tin*a)an   

Hemo*ia(i$i$ 9RRT = =    

Pera(atan Monitorin# %terma$u) 'era(atan  -$rta#le 4an# *i#una)an untu) tran$'orta$i 'a$ien

a. Tan*a &aha4a )e#a#a(an 'a$o)an #a$. &. Tan*a &aha4a )e#a#a(an 'a$o)an o)$i#en.

 A(at 4an# $eara otomati$ tera)ti>a$i untu) memonitor 'enurunan te)anan 'a$o)an o)$i#en, 4an# $e(a(u ter'a$an# *i enti(a$i me)ani).

. Pemantauan )on$entra$i o)$i#en.

Di'er(u)an untu) men#u)ur )on$entra$i o)$i#en 4an# *i)e(uar)an o(eh enti(a$i me)ani) atau $i$tem 'ema>a$an.

*. Tan*a &aha4a )e#a#a(an enti(a$i me)ani) atau *i$)on$entra$i $i$tim 'ema>a$an.

Pa*a 'en##unaan enti(a$i me)ani) otomati$, haru$ a*a a(at 4an# *a'at $e#era men*ete)$i )e#a#a(an $i$tim 'erna>a$an atau enti(a$i me)ani) $eara teru$ meneru$.

e. 6o(ume *an te)anan enti(a$i me)ani).

6o(ume 4an# )e(uar *ari enti(a$i me)ani) haru$ ter'antau. Te)anan 8a(an na>a$ *an te)anan $ir)u(t 'erna>a$an haru$ ter'antau teru$ meneru$ *an *a'at men*ete)$i te)anan 4an# &er(e&ihan.

>. Suhu a(at 'e(em&a& (h%'ii,ier* 

Ter'a$an# 'a* a $etia' 'a$ien *an *i'antau teru$ meneru$.

%$ 4%lse $2*'eter"

Haru$ ter$e*ia untu) $etia' 'a$ien *i I9U.

i. Em&o(i u*ara

 A'a&i(a 'a$ien $e*an# men8a(ani hemo*ia(i$i$, '(a$ma>ere$i$, atau a(at 'er>u$i, haru$ a*a 'emantauan untu) em&o(i u*ara.

 8. Bi(a a*a in*i)a$i )(ini$ haru$ ter$e*ia 'era(atan untu) men#u)ur aria&e( >i$io(o#i$ (ain $e'erti te)anan intra arteria( *an te)anan arteri 'u(mona(i$, urah 8antun#, te)anan in$'ira$i *an a(iran 8a(an na>a$, te)anan intra)rania(, $uhu, tran$mi$i neurornu$)u(ar, )a*ar 9O2 e)$'ira$i.

+. Kemam'uan Pe(a4anan

Ta&eI +. No

Kemam'uan Pe a4anan

Kemam'uan Pe(a4anan

Primer Se)un*er Ter$ier 

1$ Re$u$(ta$i 8antun# 'aru. Re$u$ita$i 8antun# 'aru. Re$u$ita$i 8antun# 'aru.

2. Pen#e(o(aan 8a(an na'a$,

terma$u) intu&a$i tra)ea( *an enti(a$i me)ani).

Pen#e(o(aan 8a(an na'a$,

terma$u) intu&a$i tra)ea( *an enti(a$i me)ani).

Pen#e(o(aan 8a(an na'a$, terma$u) intu&a$i tra)ea( *an enti(a$i me)ani).

3. Tera'i o)$i#en. Tera'i o)$i#en. Tera'i o)$i#en.

+. Pema$an#an )ateter ena Pema$an#an )ateter ena Pema$an#an )ateter ena

$entra(. $entra( *an arteri. $entra(, arteri, S?an ;an7

*an I9P monitor.

=$ Pemantauan EK;, 'ut$= Pemantauan EK;, 'u($= Pemantauan EK;, 'u($=

o)$imetri *an te)anan o)$imetri, te)anan *arah o)$imetri, te)anan *arah

*arah non ina$i>. non ina$i> *an ina$i>. non ina$i> *an ina$i>, S?an ;an7 *an I9P $erta E9HO Monitor.

9$ Pe(a)$anaan tera'i Pe(a)$anaan tera'i $eara Pe(a)$anaan tera'i

$eara titra$i. titra$i. $eara titra$i.

-. Pem&erian nutri$i entera( Pem&erian nutri$i entera( Pem&erian nutri$i entera(

*an 'arentera(. *an 'arentera(. *an 'arentera(.

0. Pemeri)$aaan Pemeri)$aaan Pemeri)$aaan

(a&oratorium )hu$u$ (a&oratorium )hu$u$ (a&oratorium )hu$u$

*en#an e'at *an *en#an e'at *an *en#an e'at *an

men4e(uruh. men4e(uruh. men4e(uruh.

!. Mem&eri)an tun8an#an Mem&eri)an tun8an#an Mem&eri)an tun8an#an

>un#$i ita( *en#an a(at= >un#$i ita( *en#an a(at= >un#$i ita( *en#an a(at=

a(at 'orta &e( $e(ama a(at 'orta &e( $e(ama a(at 'orta&e( $e(ama

tran$'orta$i 'a$ien #a?at. tran$'orta$i 'a$ien #a?at. tran$'orta$i 'a$ien #a?at.

1. Kemam'uan me(a)u)an me(a)u)an >i$iotera'i me(a)u)an >i$iotera'i

>i$iotera'i *a*a. *a*a. *a*a.

2

₁

me(a)u)an 'ro$e*ur  me(a)u)an 'ro$e*ur 

3

i$o(a$i.

1

me(a)u)an hemo*ia(i$i$

i$o(a$i.

me(a)u)an hemo*ia(i$i$

intermiten *an )ontin4u. intermiten *an )ontin4u.

1=

III. PEN9ATATAN DAN PELAPORAN

9atatan I9U *ieri>i)a$i *an (itan*atan#ani o(eh *o)ter 4an# me(a)u)an 'e(a4anan *i I9U *an &ertan##un# 8a?a& ata$ $emua 4an# *iatat ter$e&ut.

Penatatan men##una)an $tatu$ )hu$u$ I9U 4an# me(i'uti 'enatatan (en#)a' terha*a' *ia#no$i$ 4an# men4e&a&)an *ira?at *i I9U, *ata tan*a ita(, 'emantauan >un#$i or#an )hu$u$ antun#, 'aru, #in8a(, *an $e&a#ain4a $eara &er)a(a, 8eni$ *an 8um(ah a$u'an nutri$i *an airan, atatan 'em&erian o&at, $erta 8um(ah airan tu&uh 4an# )e(uar *ari 'a$ien.

Pe(a'oran 'e(a4anan I9U ter*iri *ari 8eni$ in*i)a$i 'a$ien ma$u) $erta 8um(ahn4a, $i$tem

$)orin# 'ro#no$i$, 'en##unaan a(at &antu %enti(a$i me)ani$, hemo*ia(i$i$, *an $e&a#ain4a, (ama ra?at, *an )e(uaran %hi*u' atau menin##a( *ari I9U.

I6. MONITORIN; DAN E6ALUASI

Monitorin# *an ea(ua$i *i(a)$ana)an $eara &er)e$inam&un#an #una me?u8u*)an 'e(a4anan I9U 4an# aman, &ermutu *an men#utama)an )e$e(amatan 'a$ien. Monitorin# *an ea(ua$i *ima)$u* haru$ *itin*a)(an8uti untu) menentu)an >a)tor=>a)tor 4an# 'oten$ia( &er'en#aruh a#ar *a'at *iu'a4a)an 'en4e(e$aian 4an# e>e)ti>. In*i)ator 'e(a4anan I9U 4an# *i#una)an a*a(ah $i$tim ,$)orin# 'ro#no$i$ *an )e(uaran *ari I9U. Si$tem $)orin# 'ro#no$i$ *i&uat *a(am 2+ 8am 'a$ien ma$u) )e I9U. 9ontoh $i$tim $)orin# 'ro#no$i$ 4an# *a'at *i#una)an a*a(ah APA9HE II, SAPS II, *an MODS. Rerata ni(ai $)orin# 'ro#no$i$ *a(am 'erio*e tertentu *i&an*in#)an *en#an )e(uaran a)tua(n4a. Pena'aian 4an# *ihara')an a*a(ah an#)a morta(ita$ 4an# $arna atau (e&ih ren*ah *ari an#)a morta(ita$ terha*a' rerata ni(ai $)orin# 'ro#no$i$.

6. PEMBINAAN DAN PEN;AASAN

Pemerintah *an 'emerintah *aerah me(a)u)an 'em&inaan *an 'en#a?a$an terha*a' Rumah Sa)it *en#an me(i&at)an orani$a$( . 'ro>e$i *an ma$4ara)at 4an# *i(a)u)an $eara &een8an# me(a(ui $tan*ar*i$a$i, $erti>i)a$(, (i$en$i, a)re*ita$i, *an 'ene#a)an Pem&inaan *an 'en#a?a$an $e&a#aimana *ima)$u* *iarah)an untu) :

, . 'emenuhan )e&utuhan 'e(a4anan )e$ehatan 4an# ter8an#)au o(eh ma$4ara)at. 2. 'enin#)atan mutu 'e(a4anan )e$ehatan.

3. )e$e(amatan 'a$ien.

+. 'en#em&an#an 8an#)auan 'e(a4anan.

5. 'enin#)atan )emam'uan )eman*irian Rumah Sa)it.

Pen#a?a$an 'en4e(en##araan 'e(a4anan )e$ehatan *a'at *i(a)u)an $eara e)$terna( mau'un interna(. Pen#a?a$an interna( Rumah Sa)it ter*iri *ari:

. Pen#a?a$an te)ni$ me*i$: u'a4a ea(ua$i $eara 'ro>e$iona( terha*a' mutu 'e(a4aan me*i$ 4an# *i&eri)an )e'a*a 'a$ien *en#an men##una)an re)am me*i$n4a 4an# *i(a)$ana)an o(eh 'ro>e$i me*i$ me(a(ui Komite Me*i) Rurnah Sa)it.

2. Pen#a?a$an te)ni$ 'erumah$a)itan : 'en#u)uran )iner8a &er)a(a 4an# me(i'uti )iner8a 'e(a4anan *an )(ner8a )euan#an 4an# *i(a)u)an o(eh Satuan Pemeri)$aan Interna(.

 A'a&ia *itemu)an 'e(an##aran *a(am 'en4e(en##araan 'e(a4anan )e$ehatan $ehin##a men4e&&)an )e#ian 'a*a 'iha) aGn, Pmerintah mau'un Pemerintah Daerah *a'at mem&en)an.an)$( huum *an a*rnini$tra$( &eru'a te#uran, te#uran tertu(i$, *en*a atau 'ena&utan In$e&aa>rnana *iatur *a(am 'eraturan 'erun*an#=un*an#an 4an# &er(a)u.

REPUBUK INDONESIA

VI. PENUTUP

Pe*oman Pe(a4anan I9U *i Rumah Sa)it ini *ihara')an *a'at men8a*i 'an*uan &a#i $e(uruh Rumah Sa)it 4an# men4e(en##ara)an 'e(a4anan I9U. Pe(a4anan I9U *i Rumah Sa)it *i&a#i men8a*i ti#a )(a$i>i)a$i 'e(a4anan 4an# *i$e$uai)an *en#an )emam'uan rumah $a)it me(i'uti $um&er *a4a, $arana, 'ra$arana *an 'era(atan.

O(eh )arena itu, $etia' rumah $a)it hen*a)n4a *a'at men4e$uai)an *en#an )etentuan 4an# a*a *a(am 'e*oman ini *an *a'at men#em&an#)ann4a $e$ua( *en#an $itua$i *an )on*i$i 4an# )on*u$i> &a#i $et(a' rumah $a)it.

Pe*oman Pe(a4anan I9U *i Rumah Sa)it. $e(an8utn4a 'er(u *i8a&ar)an *a(am 'ro$e*ur teta' *i $etia' rumah $a)it #una )e(anaran 'e(a)$anaann4a

PERSETUUAN TINOAKAN MEOIK 1 I9U

Sa4a 4an# &ertan*a tan#an *i &a?ah ini: Nama Umur  eni$ Ke(amin  A(amat . . ... ... ...

Oen#an ini men4ata)an SETUUI MENOLAK *i(a)$ana)an tin*a)an ..

... , .

terha*a' *iri $a4a $en*irii$tri$uamiana)(a4ah(&u $a4a *en#an: Nama Umur  eni$ Ke(amin  A(amat No Re)am Me*i$ ... ... ... ...

<an# *i(a)$ana)an o(eh *o)ter : .

9ara )er8a, tu8uan *an )om'(i)a$i $erta ri$i)o 4an# mun# )in ter8a*i *ari tin*a)an ter$e&ut te(ah *i8e(a$)an 'a*a $a4a o(eh *o)ter ter$e&ut *i ata$.

Ke'a*a $a4a 8u#a te(ah *i8e(a$)an men#enai 'i(ihan tin*a)an a(ternati> $e'erti *i &a?ah ini:

1$ C CCCCCCCCCCCCCCCCCC CC ( CCCCCCCCCCCC ($ ( CCCCCCCCCCCCCCCC CCCCCCCCCCCCCCCCCCC C C CCCCCCC CCCCCCCCCCCCCCCCC CCCCCCCCCCCCCCCCCCC C CCC ,D CCCCCCCCCC

2$ $$ $

3. . .

Sa4a 8u#a men4ata)an men#erti:

. Bah?a &er*a$ar)an 'en8e(a$an *o)ter *i I9U, tin*a)an a'a'un 4an# *i(a)u)an $e(a(u men#an*un# &e&era'a )on$e)uen$i *an ri$i)o. Ri$i)o 'oten$ia( 4an# ter8a*i terma$u) 'eru&ahan te)anan *arah, rea)$i o&at %a(er#i, henti 8antun#, )eru$a)an ota), )e(um'uhan, )eru$a)an $ara> &ah)an )ematian. Sa4a men4a*ari ha( ini *an ri$i)o $erta )om'(i)a$i (ain 4an# un#)in *a'at ter8a*i.

2. Bah?a *a(am 'ra)te) i(mu )e*o)teran, &u)an meru'a)an i(mu 'en#etahuan 4an# 'a$ti

(e2a&t s&ien&e *an $a4a men4a*ari ti*a) $eoran#'un *a'at men8an8i)an atau men8amin $e$uatu 4an# &erhu&un#an *en#an tin*a)an me*i$ *i I9U.

3. &ah?a o&at=o&atan 4an# *i#una)an $e&e(um 'ro$e*ur *i I9U *a'at $a8a menim&u()an )om'(i)a$i. O(eh )arena itu $u*ah men8a*i )e?a8i&an *an tan##un# 8a?a& $a4a untu) mem&eri)an in>orma$i )e'a*a *o)ter $emua o&at=o&atan 4an# $a4a $en*irii$tri( $uamiana)(a4ahi&u #una)an, terma$u) a$'irin, )ontra$e'$i, o&at=o&atan >(u, nar)oti), mari8uana, )o)ain *an (ain=(ain.

+. Bah?a $e(ama 'a$ien *ira?at *i I9U, *a'at *i(a)u)an tin*a)an=tin*a)an me*i$ $e$uai )on*i$i 'a$ien &er*a$ar)an 'ertim&an#an me*i$ terma$u) intu&a$i, 'ema)aian enti(ator, )ateter ena $entra(, arteri (ine $erta tran$>u$i *arah *anatau 'ro*u)='ro*u) 5. Bah?a Oo)ter I9U 4an# &ertu#a$ *a'at me(a)u)an )on$u(ta$i atau men*a'at &antuan

*ari *o)ter (ain 4an# &er)aitan 8i)a *ira$a)an 'er(u.

". Bah?a a'a&i(a $ta> I9U 4an# &ertu#a$ *i I9U men#a(ami (u)a tu$u) atau ter'a'ar  airan tu&uh 'a$ien, 'a$ien $etu8u untu) *i'eri)$a *arahn4a.

men4a*ari &ah?a $e(ama &er(an#$un#n4a tin*a)an ter$e&ut, a*a )emun#)inan tim&u(n4a

)on*i$i=)on*i$i 4an# ti*a) ter*u#a *imana ha( ter$e&ut memer(u)an tin*a)an=tin*a)an

'er(ua$ar, 4an# &erhu&un#an *en#an 'era?atan 4an# $e*an# *i(a)u)an, untu) itu $a4a

men4etu8ui *i(a)u)ann4a tin*a)an ter$e&ut a'a&i(a *i'er(u)an.

Se(an8utn4a $a4a men4a*ari &ah?a ti*a) a*a 8aminan atau 8an8i=8an8i 4an# *i&eri)an

)e'a*a $a4a $ehu&un#an *en#an ha$i( *ari $e#a(a tin*a)an *an atau 'era?atan. Demi)ian 'ern4ataan ini $a4a &uat *en#an 'enuh )e$a*aran *an tan'a 'a)$aan .

... T#(. 0u(an Tahun ..

Sa)$i=$a)$i *o)ter <an# mem&uat 'ern4ataan

1$

Tan*a tan#an *an Nama e(a$ %Huru> Sa( o)

Tan*a tan#an *an Nama e(a$ %Huru> 0a(o)

Tan*a tan#an *an Nama e(a$ %Huru> &a(o)

2$