“Ang Bansang Korea “
“Ang Bansang Korea “
A
Anng g KKoorreea a aay y nnaaggssiimmuulla a nnaanng g mmaabbuuo o aanng g JJoosseeoon n ((aanngg pa
pangngalalanang g GojGojososeoeon n ay ay mamas s kkadadalalasasanang g giginanagagamimit t upupanang g hihindndii malito sa isa pang Dinastiyang Joseon na nabuo noong ika-14 na malito sa isa pang Dinastiyang Joseon na nabuo noong ika-14 na dantaon; ang unlaping Go- ay nangangahulugang 'uma' o '!inauna'" dantaon; ang unlaping Go- ay nangangahulugang 'uma' o '!inauna'" noong #$$$ %& ni Dangun Ang Gojoseon ay luma)ak hanggang sa noong #$$$ %& ni Dangun Ang Gojoseon ay luma)ak hanggang sa mak-ontrol na nito ang kabuuan ng
mak-ontrol na nito ang kabuuan ng tang)ay ng Kortang)ay ng Korea at ea at ilang bahagiilang bahagi ng
ng *an*an+hu+huriaria ,,agkagkataatapos pos ng ng mamaramraming ing mga mga digdigmaamaan n lalaban ban sasa
sinong Dinastiyang sinong Dinastiyang .an/ .an/ ang ang Gojoseon Gojoseon ay ay bumagsak/ bumagsak/ at at nagsimulanagsimula ang ,anahon ng atlong Kaharian ng Korea
ang ,anahon ng atlong Kaharian ng Korea Ang
Ang KKororea ea ay ay datdating ing binbinansansagaagang ng 0.e0.ermrmit it KinKingdogdom0 m0 AAyon yon sasa kasaysayan/ ito ay nasakop ng dayuhang bansa at nasupil pa ng ilang kasaysayan/ ito ay nasakop ng dayuhang bansa at nasupil pa ng ilang bansa sa magkakasunod na panahon %unga marahil ng kapaguran sa bansa sa magkakasunod na panahon %unga marahil ng kapaguran sa sunod
sunod-sun-sunod od na na panupanunupilnupil/ / napanapagisigisipan pan ng ng mga mga KKoreoreano ano na na i)asi)asanan m
muunna a aanng g llaabbiis s nna a ppaakkiikkiissaallaammuuhha a aas s iibbaanng g bbaannssa a uuppaanngg mapagtuunan ng pansin ang higit na paglilinang at pagpapatibay ng mapagtuunan ng pansin ang higit na paglilinang at pagpapatibay ng kanilang kultura
kanilang kultura
Ang Simula ng Korea
Ang Simula ng Korea
Kasaysayan ng Korea ay nag simula noong #$$$ %& Ayon sa Kasaysayan ng Korea ay nag simula noong #$$$ %& Ayon sa alamat/ ang kauna-unahang kaharian ng Korea na tina)ag na &hoson alamat/ ang kauna-unahang kaharian ng Korea na tina)ag na &hoson na itinatag ni an-gun ay nangangahulugang 0upain ng *apayapang na itinatag ni an-gun ay nangangahulugang 0upain ng *apayapang maga0 at ito ay binubuo ng kaharian o dinastiya Ang lupain ay hindi maga0 at ito ay binubuo ng kaharian o dinastiya Ang lupain ay hindi nagkaroon ng katatagan at kapayapaan hanggang sa ito ay bumagsak nagkaroon ng katatagan at kapayapaan hanggang sa ito ay bumagsak at nahati sa tatlong kaharian ng Koguryo/ ,aek+he/ at !illa
at nahati sa tatlong kaharian ng Koguryo/ ,aek+he/ at !illa
Ang Kaharian ng Koguryo
Ang Kaharian ng Koguryo
Ang Koguryo ang unang nalinang bilang isang kaharian sa kapatagan ng 2alu 3ier Ang ribong Koguryo ay laging nangangaso upang may makain Dahil dito/ pinalakas ni ong-myong ang hukbong militar ang pangkat upang mapaunlad ang kanilang kapangyarihan Ginamit niya ang hukbong ito upang mapala)ak ang lupain ng kaharian at makagupo ng mga aliping magsasaka sa mga lupaing magkakaloob sa kanila ng permihang mapagkukunan ng pagkain
!inakop ng mga Koguryo ang mga kalapit ang mga tribo nito at napagtagumpayang maitaboy ang mga sino na naninirahan sa hanga)a noong $1$ %& 5oong $6 %&/ sinakop ng kahariang Koguryo ang hilagang bahagi ng Korean ,eninsula hanggang sa man+huria nasakop ng sina sa kaslukuyan
Ang Kaharian ng Paekche
Ang kahariang ,aek+he ay matatagpuan sa katimugang bahagi ng .an 3ier sa !eoul ali)as sa mga Koguryo/ ang pangkat ng ,aek+he ay mapayapa at laging umii)as sa pananalakay ng ng mga Koguryo hanggang sa maisipan nilang itatag ang kanilang kaharian sa timog-kanlurang bahagi ng peninsula
Ang !illa ang pinakamahina sa tatlong kaharian 7sinanib ng kahariang Kaya sa kanilang at nagtatag ng pinag-isang kaharian sa ilalim din ng pangalang !illa sa timog-silangan ng peninsula Ang !illa ay pumasok sa isang kasunduang militar sa dinastiyang ang ng sina upang talunin
ang mga kaharian ng Koguryo at ,aek+he/ ngunit ito'y umatras sa kasunduan nang mapannsin ang balak ng sina na sakupin ang mga
kaharian
Ang Pananalakay ng Japan sa Korea
!a loob ng dala)andaang taon/ naranasan ng mga Koreano ang kapayapaan sa ilalim ng Dinastiyang &hoson 5gunit noong mga huling taon ng ika-18 na siglo/muling naharap ang bansa sa isang sulranin *atapos tanggihan ng Korteng &hoson ang pakiusap ni hideyoshi ng Japan na pagkalooban sila ng daan para sa kanyang pananalakay sa sina/ kaagad inilunsad ng Japan ang isang kampanya laban sa Korea at isang madugong digmaan ang naganap .inarap ng mga Koreano ang mga .apones at kanilang napagtagumpayan ang digmaan sa dagat Almirante 2i !unshi !a kaunaunahang pagkakatan/ natalo ang Japan ng Korea *atapos ang labanang ito/ muling na)asak ang Korea
nang tulungan nito ang sina sa pakikidigma laban sa mga *an+hu 5ang matapos ang pananakop ng Dinastiyang *an+hu/ isinara na ng Korea ang bansa at sa loob ng dala)andaan at limampung taon/ ito ay namuhay nag nakabukod sa daigdig
Bago ang Pagkakahati
!a unang dantaon ng ,angkarani)ang ,anahon/ ang Kaharian ng %uyeo/ 9kjeo/ Dongye/ at ang konpederasyon ng !amhan ay ang mga sumasakop sa tang)ay ng Korea at sa katimugang bahagi ng *an+huria !a mga maliit na mga estado nito/ ang Goguryeo/ %aekje/ at ang !illa ang lumago at kumontrol sa tang)ay bilang atlong Kaharian ng Korea Ang pag-iisa ng atlong kaharian sa pamamagitan ng ,inag-isang !illa noong 868 ang nagpasimula ng ,anahong .ilagag- imog stado/ kung saan ang karamihan sa tang)ay ng Korea ay kontrolado ng ,inag-isang !illa/ samantalang ang %alhae ang sumakop sa hilagang bahagi ng Goguryeo !a ,inag-isang !illa/ ang tula at sining ay pinaunlad/ at ang kulturang %udhista ay pinalaganap Ang relasyon sa pagitan ng Korea at sina ay nanatiling mapayapa sa mga panahong ito !ubalit ang ,inag-isang !illa ay humina dahil sa mga panloob na kaguluhan/ at sumuko sa Goryeo noong :$ Ang %alhae/ Ang kalapit ng !illa sa hilaga/ ang sumakop dito at naging Goguryeo 5oong panahon ng kanilang kaunlaran/ kontrolado ng %alhae ang halos lahat ng bahagi ng *an+huria at ilang bahagi ng 3usya 7to ay bumagsak sa mga Khitan noong :#8
,agkatapos ng .ilaga-imog na ,anahon/ ang mga sumunod na estado dito ay lumaban para sa pamamahala noong huling bahagi ng panahon ng atlong Kaharian Ang tang)ay ay lumaong pinag-isa ni <an Geon ng Goryeo Gaya ng !illa/ ang Goryeo ay isang mataas na estadong kultural at nabuo ang Jikji noong 1$66/ gamit ang pinalumang bakal na gumagala) na palimbagan
Ang pananakop ng mga *ongol noong ika-1$ dantaon ay labis na nagpahina sa Goryeo !ubalit/ ang Goryeo ay napanatiling mamuno sa Korea bilang alyadong sangay ng mga *ongol ,agkatapos ng pagbagsak ng mperyong *ongolia (Dinastiyang 2uan"/ ang Goryeo ay nagpatuloy sa pamumuno ,agkatapos ng maraming kaguluhan at mga sumunod na pananakop/ Ang Goryeo ay pinalitan ng Dinastiyang Joseon noong 1$== pagkatapos ng rebelyon ni .eneral 2i !eong-gye
7nihayag ni .eneral 2i na ang bagong pangalan ng Korea ay Joseon bilang pagkilala sa Gojoseon/ at inilipat ang kabisera sa !eoul Ang unang #>> taon ng Dinastiyang Joseon ay kinakitaan ng kapayapaan at ang pagkabuo ng hangul ni .aring!ejong noong ika-14 na dantaon at ang paglaki ng implu)ensya ng &on?u+ianismo
Ang Pagkahati ng North Korea at South Korea
5ahati ang Korea pagkatapos ng 7kala)ang Digmaang ,andaigdig 7sang kapitalistang demokrasiyang liberal na ngayon ang imog Korea/ na sinusuportahan ng stados nidos/ at tinutukoy minsan bilang 0Korea0 5anatiling Kumunistang estado ang .ilagang Korea/ sinusuportahan ngnyong !obyet/ kadalasang sinasalara)an bilang !talinista at totalitaryan
*aaaring kumata)an ang <ata)at ng ,agsasanib ( Unifcation Flag" sa mga pandaigdang labanang pampalakasan/ ngunit hindi ito ang opisyal na )ata)at ng imog Korea o .ilagang Korea
Pagkatapos ng Pagkakahati
,agkatapos ng 7kala)ang Digmaang ,andaigdig/ ang mga tropa ng nyong !obyet at stados nidos ay kinontrol ang kalahating hilaga at kalahating timog ng bansaAng dala)ang magkalaban sa &old <ar ay bumuo ng pamahalaang simpatetiko sa kanilang mga sariling mga ideyolohiya/ na nagdulot sa Korea upang mahati sa dala)ang pulitikal na bansa; ang .ilagang Korea at imog Korea
Kahit na nagkaroon ng planong pag-isahin ang Korea noong 1:4$ ayon sa Deklarasyon ng &airo/ ang tumitinding &old <ar ang nagdulot upang mabuo ang dala)ang magkahi)alay na pamahalaan@ ang komunistang .ilaga at kapitalistang imog !a .ilaga/ isang dating gerilyang laban sa .apon at mga aktibistang komunista/ si Kim 7l-!ung at sa imog/ isang pinunong pulitikal na Koreano/ si !yngman 3hee/ ang inilagay bilang mga pangulo
5oong 1:8>/ isang pagkilos ng mga mag-aaral ang nagdulot sa pagbiti) ng autokrata at mandarambong na ,angulong si !yngman 3hee !inundan ito ng panahong ng instabilidad sa pulitika/ na dulot ng kudeta na pinumunuan ni .eneral ,ark &hung-hee laban sa mahina at hindi epektibong pamahalaan noong taong iyon !i ,ark ang naging pangulo hanggang siya ay paslangin noong 1:6: !a kanyang pamumuno/ kinakitaan ng mabilis na pagtaas ng ekonomiya sa sektor ng export ang imog Korea/ at pati na rin ang matinding pagsupil sa kalayaang pulitikal *atindi ang naging pagbatikos kay ,ark bilang isang )alang a)ang militar na diktador/ subalit umunlad ang ekonomiyang Koreano noong panahon ng kanyang pamumuno5oong .unyo #/ 1:>/ sinakop ng .ilagang Korea ang imog na nagdulot ng Digmaang Koreano %inoykot ng nyong !obyet ang 5agkakaisang mga %ansa noon/ kaya )alang eto/ ay nakapagpahintulot sa 5 na pumagitna ito nang maging malala na ang malakas na p)ersang komunista na maaring madaling masakop ang buong bansa Ang nyong !obyet at ang sina ay sinuportahan ang .ilagang Korea/ at noong huli ay ang pagsali ng milyong mga tropang sandatahang sino ,agkatapos ng malaking paglusob ng parehong panig/ ang digmaan ay lumaon umabot sa patas Ang kasunduan noong 1:$/ na hindi nilagdaan ng imog Korea/ na humati sa tang)ay sa gitna ng isang demilitarized zone na malapit sa orihinal na demarcation line <ala talagang kasunduang pangkapayapaan ang nilagdaan/ at ang dala)ang bansa ay teknikal pa ring na sa digmaan
Mga pamana ng Korea
Ang pagsusulat at pagpipinta ay itinuturing ng mga Asyano bilang magkapatid na sining 7to ay dahil sa malina) na nakikitang pagpapahayag ng mga Asyano ng kanilang mga damdamin sa pagpipinta
Ang mga pintang Korean ay karani)ang matatagpuan sa mga pader ng mga templo sa pormang mural 5ang lumaganap ang %uddhism sa bansa/ nalinag naman ang mga pintang %uddhist na karani)an
namang nakapinta sa mga s+roll !i &hang !on ang kinikilalang nagpasigla sa lehimitimong pintang Korean
mga pinta sa dingding
Arkitektura ng mga Koreano
Ang estrukturang Korean naman ay karani)ang itinatayo nang nakabatay sa kalikasan .indi magandang pangitain sa mga Korean ang ka)alan ng isang magandang tana)in ng kabundukan at tubig para sa isang gusali
Seramiks at Palayok
Celadon
Ang &eladon ay nanggaling sa sina at Korea
Ang ,lorera o palayok ay isa sa uri ng handi+ra?t na nalinag hindi lamang ng mga tsino kung hindi pati na rin ng mga koreano
Katutubong Sayaw ng mga Koreano
Ang saya) ng mga koreano ay nagpapakita ng kasiyahang metapisikal Ang !alpuri al+h'um o +ymbal/ la) drum dan+e/ at ?an dan+e ang mga tanyag at kinikilalang simbolo ng kulturang Koreano
Korean an !ance
Mga makasaysayan na mga lugar sa South Korea
Gyeongbokgung (pala+e"
"yeongbokgung #Palace$ - 7tinayo ito noong 1$: at kilala sa bansag na 05orthern ,ala+e0 5asunog ito noong pagsakop ng mga
hapon (1:#-1:=" at ipinaga)a ulit sa ilalim
%he Bulguksa temple
7tinayo ito noong #=/ at nagbibigay ito ng outstanding na halimba)a ng arkitektura ng !illa Dynasty Ang %ulguksa ay nangangahulugang 0%uddha and emple0 Ang mga haring nakatira rito ay nanini)alang
Changdeokgung
7to ay kabilang sa limang magagarbong palasyo na pinaga)a ng mga hari sa Joeson Dynasty at isa sa thrilling na makasaysayang lugar sa !outh Korea 7to ay 7tinayo noong 14>-141# at itong lugar na ito ay napabilang sa listahan ng 5!&9 na heritage na lugar sa Korea Ang &hangdeokgung ay isang napakalaking palasyo at maraming iba't - ibang mga tana)in pero ang main highlight ay ang 0%eauti?ul !e+ret Garden0
secret garden
Cheomseongdae &bser'atory
Ang &heomseongdae 9bseratory sa !outh Korea history ay isa sa mga pinakalumang mga istraktura sa Korea
'!tar Gaing o)er' ang kahulugan nito at itinalaga ito bilang 5ationa reasure $1 at itinayo sa panahon ng kapangyarihan ng Bueen
!eonduk ng umang !illa Kingdom noong 8$4 7to ang pinakalumang umiiral na obserbatoryo sa Car ast at isa sa mga pinakalumang
agham installation sa lupa
&heomseongdae 9bseratory sa !outh Korea ay isang natatanging bottled-shaped na gusali na kung saan ay ginamit bilang isang pang-astronomiyang obserbatoryo
