TUGAS TEKNIK TENAGA LISTRIK
TUGAS TEKNIK TENAGA LISTRIK
MOTOR
MOTOR UNIVERSAL
UNIVERSAL
DISUSUN OLEH :
DISUSUN OLEH :
Arasdo
Arasdo Irpan
Irpan
(03021181419056)
(03021181419056)
Indra
Indra Ramadhan
Ramadhan
(03021381419191)
(03021381419191)
M
M. I
. Irrv
vaan F
n Faajjaar
r S
S.
.
((0
03
30
02
21
12
28
81
14
41
19
90
08
83
3))
UI!"RSI#AS SRI$I%A&A
UI!"RSI#AS SRI$I%A&A
'"AS
'"AS
A
A
%URUSA
%URUSA #"'I'
#"'I' *"R#
*"R#AM+A,A
AM+A,A
FA'U#AS #"'I'
FA'U#AS #"'I'
UI!"RSI#AS SRI$I%A&A
UI!"RSI#AS SRI$I%A&A
2015 - 2016
2015 - 2016
a/ar Is
a/ar Is
Halaman Judul
Halaman Judul
Daftar Isi
Daftar Isi
1
1
Bab 1 !nda"uluan
Bab 1 !nda"uluan
1.1a
1.1aar +
ar +a
aan
an
2
2
1
1..2
2 #
#
jj
aan
n 2
2
1
1..3
3 R
R
aan
n
n
n
p
p M
Maarr
3
3
Bab # !mba"asan
Bab # !mba"asan
2
2..1
1 M
Mo
oo
or
r A
A7
7 1
1 F
Faassaa
4
4
2
2..2
2 M
Mo
oo
or
r U
Un
nv
vrrssaa
1
10
0
22..22..1 +1 +aaaan Mn Moooor Ur Unnvvrrssaa 1100 2
2.2.2..2 2 **rrnnssp p ''rrjja a MMoooor r UUnnvvrrssaa 1133 2.
2.22.3 .3 ''hahan n dadan n ''mmahahan an MMoooor r UUnnvvrsrsaa 1414 2
2..22..4 4 **nnnnaaaan n MMoooor r UUnnvvrrssaa 1144
Bab $ !nutu%
Bab $ !nutu%
3
3..1
1 '
'ssm
mp
p
aan
n
1
1
D
BAB 1 ENDAHULUAN
1(1 Latar B!la&an)
aar +aan *maan maaah :an rjd Moor Unvrsa n adaah saa saah sa as daam maa ah #n naa sr jrsan n pramanan 2015-2016 pada smsr 3. #n #naa sr sndr adaah sa;san:a dan :an s<ara hss raan dnan pmanan dan ransms da:a sr dar sa mpa mpa an.Ma<am;ma<am pman sr :an sdah mm dnaan daam sa pa:a n mnhasan sa nr sr. aam maa ah #n #naa sr a mmaham dasar dar sran sndr= spr nan ars A7 dan 7= mn sr dan :an rahr nan s:sm pman sr sndr. +r adaah rapa s:sm dar pman sr >
*sa sr #naa Uap (*#U)*man sr jns n mman/aaan ahan aar mn:a= as aam= aa aara n mmanan panas dan ap pada +?I"R.
*sa sr #naa ,as (*#,)Saamana han:a *sa sr #naa s= *#, mrpaan msn dnan pross pmaaran daam (nrna
<omson). +ahan ar rpa mn:a aa as aam daar d daam ran pmaar (<omsor).
*sa sr #naa r (*#)*man sr #naa r (*#) adaah sasn pman sr hrma d mana panas :an dhasan dproh dar sa aa h raor nr pman sr. *# rmas daam pman da:a as oad= :an dapa rja dnan a a da:a arann:a onsan (mspn on @ar ra<or dapa rn hna snah da:an:a a maam har).
*sa sr #naa Ar (*#A)*man sr #naa Ar (*#A) adaah saahsa pman :an mman/aaan aran ar n dah mnjad nr sr *man sr n rja dnan <ara mrah nr ar :an mnar (dar ndnan aa ar rjn) mnjad nr man (dnan anan rn ar) dan dar nr man mnjad nr sr (dnan anan nraor).
1(# Tu*uan
1. Saa saah sa s:ara daam na as maa ah #n #naa sr
2. Mnna h anj nan Moor Unvrsa
1($ Ruan) Lin)&u% +at!ri
Ran np dar maaah n adaah mnna mar dar moor sr :an rdr dar moor nds 1 /asa dan 3 /asa. Sra pnjasan dar saah sa <onoh moor sr 1 /asa :a mnna moor nvrsa.
BAB # E+BAHASAN
1( +,t,r A- Satu .asa
+rdasaran arars dar ars sr :an mnar= moor A7 (Arnan 7rrn= Ars +oa;a) rdr dar 2 jns= :a
• Moor sr A7 - ars oa;a 1 /asa
• Moor sr A7 - ars oa;a 3 /asa
2. rinsi% &!r*a +,t,r A- Satu .asa
Moor A7 sa /asa rda <ara rjan:a dnan moor A7 a /asa= dmana pada moor A7 a /asa n an saorn:a rdapa a an :an mnhasan mdan par dan pada roor sanar rjad nds dan nras ors :an mnhasan paran. Sdanan pada moor sa /asa mm da an saor= :a an /asa ama (an U1;U2) dan an /asa an (an 1; 2)= ha amar1.
,amar 1. *rnsp Mdan Man Uama dan Mdan man +an Moor Sa /asa
+an ama mnnaan pnampan a@a maa h sar shna mm mpdans h <. Sdanan an an da dar maa rpnampan < dan jmah ann:a h an:a= shna mpdansn:a h sar dandn mpdans an ama. ,ra/ ars an an Ian dan ars an ama Iama rda /asa ssar B= ha n dsaan arna prdaan sarn:a mpdans da an rs. *rdaan ars da /asa n mn:aan ars oa= mrpaan pnjmahan vor ars ama dan ars an. Mdan man ama :an dhasan an ama ja rda /asa ssar B dnan mdan man an.
,amar 3. Mdan man pada Saor Moor sa /asa
+an an 1;2 prama dar ars Ian mnhasan /s man C a rs= rapa saa mdan an ama U1;U2 dar ars ama Iama. :an rna posp. Dasn:a adaah mdan man :an rsr ssar 45E dnan arah ra@anan jarm jam. 'jadan n ransn rs sampa sa ss snsoda= shna mnhasan mdan man :an rpar pada an saorn:a.Roor moor sa /asa sama dnan roor moor a /asa :a rn aan;aan a@a :an jn;jnn:a dhn snaan dan mn:rpa n sanar pa= maa srn ds roor sanar.
+an roor :an dpoon oh mdan par saor= mnhasan anan nds= nras anara mdan par saor dan mdan man roor aan mnhasan ors par pada roor.
$( +,t,r Ka%asit,r
Moor apasor sa phasa an:a dnaan daam praaan rmah ana spr moor pompa ar= moor msn <<= moor mar s= moor ar <ondonn. 'onsrsn:a sdrhana dnan da:a < dan rja dnan anan spa * 220 != oh arna mnjadan moor apasor n an:a dpaa pada praaan
rmah ana.
,amar 5. Moor apasor
+an saor rdr aas an ama dnan noas rmna U1;U2= dan an an dnan noas rmna 1;2 %aa;jaa 1 rhn dnan
rmna U1= dan a@a nra rhn dnan rmna U2. 'ondnsaor rja r/ns aar prdaan sd phasa an ama dnan an an mnda 90E.
*naran arah paran moor apasor dapa daan dnan (ha amar6)
• Un mnhasan paran r (ra@anan jarm jam) ondnsaor rja 7+ dsamnan rmna U1 dan 2 dan rmna 1 dop dnan rmna.
• *aran anan (sarah jarm jam) ondnsaor rja dsamn an rmna 1 dan U1 dan rmna 2 dop dnan rmna U1.
,amar 6. *na@aan moor apasor dnan pma paran.
Moor apasor dnan da:a daas 1 '$ d nap dnan da ah ondnsaor dan sa ah saar snr/a. +an ama U1;U2 dhnan dnan jaa;jaa 1 dan ra . +an an 1;2 dsamnan sr dnan ondnsaor rja 7+= dan sah ondnsaor sarn 7A dsr dnan ona norma: <os (7) dar saar snr/a= ha amar .
A@an:a an ama dan an an mndapaan anan dar jaa; jaa 1 dan ra. 'mdan da ah ondnsaor 7+ dan 7A= dan:a mmn oop rp shna roor ma rpar= dan a paran mnda 0 paran nomnan:a= saar snr/a aan mma dan ona norma: <os mmsan ondnsaor an 7A.
Fns dar da ondnsaor :an dsamnan para= 7AG7+= adaah n mnnaan na ors a@a n mnana an. Sah paran moor mn<apa 0 paran= saar snr/a rps shna han:a ondnsaor rja 7+ saja :an ap rja. %a da ondnsaor rsa maa ors moor aan mnrn drass= ha amar 8.
,amar 8. 'arars #ors Moor apasor
4. +,t,rS"ad!d ,l!
Moor shadd po aa moor phasa rah rmas moor sa phasa da:a <= dan an:a dnaan n praaan rmah ana saa moor pnra pas ann= ndr. 'onsrsn:a sana sdrhana= pada da jn saor ada da a@a :an rpasan dan dhn snaan /nsn:a saa pmah phasa.
+an saor dan sn n mmn spr an rans/or maor. Roorn:a rn sanar pa dan porosn:a dmpaan pada rmah saor dopan da ah arn.
,amar 9. Moor shadd po= Moor /asa rah.
Irsan pnampan moor shadd po mmprhaan da aan= :a aan saor dnan an saor dan da a@a shadd po. +aan roor
sanar dmpaan d nah;nah saor= ha amar 10.
,amar 10. *nampan moor shadd po.
#ors par dhasan oh adan:a pmahan phasa oh a@a shadd po. 'onsrs :an sdrhana= da:a :an <= handa= mdah doprasan= as pra@aan dan <p d spa dnan #anan A7 220 != jns moor shadd po an:a dnaan n praaan rmah ana <.
5. +,t,r Uni/!rsal
Moor Unvrsa rmas moor sa phasa dnan mnnaan an saor dan an roor. Moor nvrsa dpaa pada msn jah= moor or anan. *ra@aan rn daan dnan mnan sa aran :an mmnd aa pas sa aran :an m. 'onrsn:a :an sdrhana= handa= mdah doprasan= da:a :an <= orsn:a :an <p sar moor nvrsa dpaa n praaan rmah ana.
Moor nvrsa pada dasarn:a mrpaan moor 7 :an dmod/as sdman rpa shna dapa djaanan dnan spa anan A7. *ada moor 7 sr= ja arah aran arsn:a da maa arah mdan mann:a ja ra shna os dar moor ap mm arah :an sama sm arah aran ars da= arn:a moor sa rpar pada sa arah saja da rann arah arsn:a.
0( +,t,r uni/!rsal t!rdiri dari :
• Stat,r
Saor adaah mpa mparan mdan man daan= pada mmn:a moor nvrsa mmpn:a da .
• R,t,r
Roor ds ja janar (armature) :a aan :an rpar. Roor rdr dar da aan :a janar dan omaor. %anar adaah mpa an a@a ma dan jn;jn an:a dmpaan pada omaor :an ssa dnan anah an janar.
• K,mutat,r
*ada prmaan omaor daan sa aron :an r/ns n mnar ars dar smr ar daam janar moor.
• Ki%as !ndin)in
Dampr sma moor nvrsa mm pas pndnn d aan jn poros; n:a.
,amar 11. omaor pada moor nvrsa.
+n saor dar moor nvrsa rdr dar da saor. +an roor mm da as ar an dan dnap omaor dan sa aran :an mnhnan s<ara sr anara an saor dnan an roorn:a. Moor nvrsa mm <paan n sar 3000 rpm.
,amar 12. saor dan roor moor nvrsa
Apas moor nvrsa n msn jah= n mnar <paan dhnan dnan ahanan sr daam n pda :an dan dan dpasan. Moor nvrsa adaah moor ars oa a = onsrs mapn arars moor nvrsa sama dnan moor ars sarah . 'nnan moor nvrsa n dapa doprasan dnan smr anan oa a aa dna
Saor moor nvrsa dapa rpa spa (san po) mapn saor sndr (non san). Moor nvrsadnan saor spa mmn:a ropras n da:a 250 $a (1-4 D*) a@ah. Sdanan saor non san
doprasan n da:a d aas 250 $a.
'<paan an no moor n sana n= ap pada saa an dpasan <paan moor rran dan aan rs rran ja ann:a ramah a. *naran <paan moor nvrsa dapa daan dnan
<ara mmasan ahanan dpan (rhosa rssan<) dhnan sr dnan moor sr . #ahanan dpan :an d ar rvaras pada moor sr aan mmran anan mas rvaras pada moor= shna /ns anan rhadap <paan ssa dnan /orma dasar dar moor sr . *naran <paan da adaah dnan mparan mdan da daam rapa na (sp) n mmran varas mpdans an mdan= shna /s mdan rhadap <paan ssa dnan rms dasar moor sr .
nan pnaran ap;ap an mdan (mpdans mdan) maa <paan moor dapa dar. 'op sar moor nvrsa<p sar dan <paann:a rvarasmnr an. a@ah dprhaan amar ranaan moor nvrsa dnan varas <paan.
,amar 0.(a) Moor nvrsa dnan pnaran <paan
aas ah djasan ah@a moor n dapa djaanan dnan smr A7 mapn 7 arna s/an:a n maa moor n ja mmpn:a an mdan dan janar :an da jah rda dnanmoor 7 mmn:a. Moor jns n an:a dnaan pada aa rmah ana msan:a ndr= mHr=
msn jah dan saan:a.
'arars moor nvrsa A7 dan 7 <p rda arna moor nvrsa dnan smr anan A7= anan raans jah d daam mdan dan andar mparan mn:rap saan anan :an dran. ?h sa = ors dan ars a@an prparan :an danan pada andar mparan h < dan <paann:a <ndrn mnjad h rndah dandnan dnan smr anan 7.San dnan smr anan A7= ranaan mns mnjad <p jnh pada pn<a oman ars= dan na rms /s mnjad h < dandnan dnan smr anan 7. *ada na rms :an sama= ors <ndrn h n dnan smr anan A7 dandnan dnan smr anan 7. Adapn prdaann:a :a
S<ara mm moor nvrsa mmpn:a s/a;s/a :an sama spr moor 7 sr= pada pmanan rnan moor rpar dnan <pa dan
mnhasan op :an <= namn n moor :an sama a dhnan anan A7 mmn:a ddapaan paran :an h n.a ars pada moor dnan spp: A7 :an rr h < dandnan pada moor dnan spp: 7.
( rinsi% &!r*a
*rnsp rja moor nvrsa mdah dmnr dandnan dn an prnsp rja moor 7. +rdasaran prsamaan ors
T= k Ia f dengan :
T = momen kopel (Nm)
k = angka kontanta pem!and"ng Ia = aru #angkar (ampere)
f = fl"k magnet (kg$A%& atau tela)
andnan dnan jns moor a< /as na ann:a= moor nvrsa mm rapa nnan Un ra rn= nvrsa moor mnhasan naa :an h sar dar jns ann:a. Moor nvrsa mnhasan Sarn ors :an sar anpa ars :an rhan
'a an ors mnna= moor nvrsa mama. ?h arna = da:a dhasan ra/ onsan= dan sarn:a ars mash daam aas @ajar aas. nan dman= nvrsa moor n h <o<o n an :an mnn raa ors dnan ran :an ar= spr or dan mHr maanan.
Unvrsa moor dapa dran<an n ropras pada <paan :an sana n= sdanan jns moor a< raas pada 3600 rpm= dnan asms 60;D sor<.
2( K!l!ma"an m,t,r uni/!rsal
Saah sa mahan nvrsa moor (sra msn 7 pada mmn:a) adaah ah@a sa dan omaor sana <pa mnjad as.
13(-ara m!n),ntr,l &!4!%atan m,t,r uni/!rsal
A. +!t,d! R!sistansi Mod n mrpaan mod pnonroan <paan dnan <ara mnar na rssans.
+. +!t,d! Ta%%in)5.i!ld Mod n mrpaan mod pnonroan <paan dnan <ara mmr s<or <paan pada moor nvrsa.
7. +!t,d! S!ntrifu)al Mod n mrpaan mod pnonroan <paan dnan <ara mmr snr/a s@<h pada moor shna pada saa moor rja 0 dar <paan nomna maa snr/a s@<h aan pas.
. +!t,d! S-R atau TRIA- Mod n mrpaan mod pnonroan dnan mnar sd pn:an pada S7R mapn #RIA7.
11( A%li&asi m,t,r uni/!rsal
!a<m 7anr
Gambar 0(16 va<m <anr
Dand r
Gambar 0(10 hand dr
Msn %ah
Gambar 0(1msn jah
Gambar 0(1' mHr
BAB $ KESI+ULAN
KESI+ULAN
'smpan :an dapa dam dar maaah n adaah >
1. Moor Unvrsa adaah moor sa /asa :an sa dnaan daam 2 jns anan :a anan A7 dan 7
2. Moor nvrsa mmpn:a paran roor :an sama mspn poaras drah arna ha rs arna arah a:a orn :an dhasan sama pada poaras :an rda. 3. Moor nvrsa mmpn:a ors :an <p n shna sa dnaan saa
hand dr aa msn jah
4. '<paan par moor nvrsa dapa dar dnan mnnaan ponsomr :an rdapa pada pda moor nvrsa arna mnar ars :an mas dan s<ara ansn mnar <paan moor dnan mnah hamaan
. #anan randn rs dnan a ars pada moor nvrsa
DA.TAR ISI
AHandra= ora. 2013. Mar *rahan #n #naa sr.
"tt%:77d!b,ral!8andra#(bl,)s%,t(4,(id7#31$7367mat!ri5%!r&ulia"an5t!&ni&5
t!na)a5listri&("tml ( ndh pada 10 ovmr 2015 p 20.00 $I+
Anon:m. 2015.#n #naa sr J?nnK. #rsda
"tt%:77b!la*arlistri&(4,m7 ( ndh pada 10 ovmr 2015 p 20.10 $I+
Anon:m.2015. Mod *r<oaan Moor Unvrsa J?nnK. #rsda
"tt%s:77999(s4ribd(4,m7d,47'0'0'1#7Bab505+,t,r5Uni/!rsal;d,9nl,ad .
ndh pada 10 ovmr 2015 p 19.55 $I+
Anon:m. 2015. Moor Unvrsa J?nnK. #rsda
"tt%s:77id(9i&i%!dia(,r)79i&i7+,t,r<uni/!rsal. ndh pada 10 ovmr
2015 p 21.00 $I+
S?A U#S
1. %asan prnsp rja moor nvrsa dnan anan amar dan
prsamaan
dasar-2. %asan apa saja /ns apasor daam moor nvrsa dan aamana
<ara rjan:a.
%a@aan
1. *rnsp rja moor nvrsa >
Moor nvrsa adaah moor sr 7 :an dmod/as sdman rpa. Moor sr as dnaan pada ars A7 mapn 7. Moor nvrsa n asa dnaan n aran :an mmhan ors a@a :an n= arnan:a hampr sma moor nvrsa n da n ropras pada <paan n (h dar 3500 R*M).
Sah moor nvrsa rja pada ars 7 aa A7. 'a moor nvrsa dar ars 7= a rja saa ranaan moor 7. 'a ars mnar d nan mdan= maa aan mnhasan mdan roman. Ars :an sama ja mnar dar ondor anr. 'a ars :an mma@a ondor dmpaan daam mdan roman= maa aan mnhasan a:a man. 'arna a:a man n aa ors= roor ma rpar. Arah a:a n dran oh aran anan r Fmn.
'a dar dnan ars A7= moor mash mnhasan ors sarah. 'arna= ondor anr dan nan mdan :an rhn daam sr= mra rada daam /as :an sama. ?h arna = a poaras A7 rah s<ara raa= arah ars d anr dan nan mdan mmaan pada @a :an sama. nan dman= arah mdan man dan arah anr saa mmaan sdman rpa ah@a arah a:a :an daam oh ondor anr ap sama. nan dman= rpas dar A7 aa 7= nvrsa moor rja pada prnsp :an sama ah@a sr moor 7 rja.
,amar 1. Moor Unvrsa
,amar 3. 'a Moor dar ars 7 maa aran arah ars aan sarah mn nan mdan
,amar 4. 'a ars mnar pada nan maa aan r<pa mdan man< pada omaor dan mn:aan a:a man :an mma moor rpar (aran anan
,amar 5 moor dar ars A7= mspn dar ars A7 moor ap dapa rpar arna ondor anr dan nan mdan :an rhn daam sr= mra rada daam /as :an sama. ?h arna = a poaras A7 rah s<ara raa= arah ars d anr dan nan mdan mmaan pada @a :an sama.
,amar 6 Shna mspn dar ars A7 adah anan r /mmn mash ap rja dan mnhasan ors :an mma omaor rpar dan mma moor
rpar
*rnsp rja moor nvrsa mdah dmnr dandnan dn an prnsp rja moor 7. +rdasaran prsamaan ors
T= k Ia f dengan :
T = momen kopel (Nm)
k = angka kontanta pem!and"ng Ia = aru #angkar (ampere)
2. Fns 'apasor daam moor sr 1. Mmpr<pa paran moor sr
2. Saa ors a@a n mnraan moor namn sah rpar (nsas) maa apasor rs da a rja. Aa dnan ahasa :an h ns saa pn:pa da:a ra/ (!AR) n an nd/
3. Fns apasor san n mman sar dnamo moor ja saa pnamah da:a dnamo.
7onohn:a adaah dnamo apasor <onn :a pada sar a@a d apasor sarn danjan d apasor rnn. Saa dnamo rjaan d apasor rnn aan ada 2 nan : rja :a nan rnn dan sarn. Sdanan ja mnnaan apasor sarn saja sah rjaan apasor rps dan hasn:a han:a nan rnn saja :an rja. Ada 2 ma<am apasor n d:namo nds :a apasor rnn dan apasor sarn.
Mnr hnan apasorn:a jns moor apasor dapa da mnjad a ma<am :a
Moor apasor sar (sarn <apa<or moor)
Moor apasor ap- rnnn (prmann <apa<or moor) Moor apasor sar- rnnn (sar;rnnn <apa<or moor)
1= +,t,r &a%asit,r start >startin) 4a%a4it,r m,t,r=
Moor n adaah mrpaan jmaan dar moor /asa ah= ap mmpn:a apasor :an dhnan sr dnan an an dan saar snr/a= s<ara onsr/ sama prss= han:a damah sa n apasor n mmprsar op a@a (sar). Spr daaan d a@a prnsp rja moor apasor sar n sama spr moor nds= :a ja pada an ama dran smr ars maa aan rjad mdan man par (/s man) :an ada dan sarn:a sama= da ada rsan a:a. #ap dnan adan:a an an dan apasor maa ada da /asa danara dan:a= dsnah rjad /s man dan rsan a:a :an rda maj aa mndr rann sarn:a rsan a:a sndr dan pada mmn:a rjad rsan a:a sarah jarm jam shna moor dapa rpar anan. Sah moor rpar 5 dar paran nomna maa saar snr/a rja mmsan ranaan an an dan moor rja han:a dnan an ama.
'nnan moor jns n dandn dnan :p moor /asa ah adaah • Mmpn:a op :an h a.
Adapn aan;aan :an rpnn dar moor n adaah
Saor (mpa an ama dan an) pada ar;ar saor
Roor sanar dnan porosn:a
+anaan prh (ahr)
#p saor dan rana od:
'apasor
Ujn;jn rmna moor
#= +,t,r &a%asit,r t!ta%7runnin) >%!rman!nt 4a%a4it,r m,t,r=
Moor n mmpn:a apasor :an dhnan sr dnan mparan an= rhn para dnan mparan ama dan rhn ansn para dnan smr sr. +an ama= an an dan apasor ap rhn pada sr jaa; jaa saa moor rja.
%ns moor n an:a dnaan pada pompa ar sa /asa= dmana an ama dan an jmah ann:a sama an:a ap damr a@an:a rda danara dan:a. amr a@a an ama h sar dandn damr an ann:a. #:p moor n op a@an:a ran as= ap op jaan (ors jaan) mraa. 'an:aan pompa ar raa mr an:a mnnaan jns moor rnnn apasor dnan <paan mnda 3000 rpm.
$= +,t,r &a%asit,r start7 runnin) >start5runnin) 4a%a4it,r m,t,r=
%ns moor n adaah prpadan anara moor sar apasor dan rnnn apasor= dmana jan dan:a do apasor adaah n mmproh op a@a :an h sar dan op jaan :an mraa. %ns moor n an:a dnaan pada room ar <ondonr.